1367.01.10: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1367 |نام = 1367.01.10 |نام دیگر= ده فروردین |روز=10 فروردین 1367 |تاریخ شمسی= 1367.01.10 |تاریخ میلادی= 30 مارس 1988 |تاریخ قمری= 11 شعبان 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.01.10</div> <div class="bootstrap-bt...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
سطر ۲۵: سطر ۲۵:
<div style="text-align:justify">
<div style="text-align:justify">


==گزارش - 68==
==گزارش - 330==
 
330
حركت نيروهاي يك گردان از تيپ18 الغدير براي تصرف يال صخره‌يي در جنوب قله‌ي ارتفاع شاخ شميران و روستاي رزين كه از آخرين ساعت روز قبل آغاز شده بود، به دليل وجود ماه در آسمان با كندي ادامه يافت. وضعيت ماه به گونه‌يي بود كه مهتاب به طور كامل همه جا را روشن كرده و همين وضع فرمانده گردان را بر آن مي‌داشت تا با احتياط و كندي نيروهاي خود را به جلو حركت دهد. تدبير فرمانده گردان عمل‌كننده آن بود كه نيروها زماني زير سنگرهاي دشمن برسند كه ماه غروب كرده و هوا كاملاً تاريك شده باشد؛ لذا با گذشت چند ساعت از زمان مقرر براي حمله هنوز نيروها به خط اول دشمن نرسيده بودند. حدود ساعت 4 صبح، نيروهاي دشمن كه متوجه حضور رزمندگان تيپ الغدير شدند آتش پرحجمي را روي منطقه اجرا كردند. تأخير در اجراي عمليات، قرارگاه را به‌شدت نگران كرد و بر همين اساس، در ساعت 4:30 بامداد، غلامپور از فرمانده تيپ18 الغدير خواست كه در صورت امكان عمليات را منتفي كرده، نيروها را به عقب بازگرداند. آقابابايي (فرمانده تيپ) در پاسخ وي اظهار كرد كه رزمندگان اكنون به نزديكي مواضع دشمن رسيده‌اند و برگرداندن آن‌ها به صلاح نمي‌باشد.(1) در همين زمان، دو دسته از نيروهاي تيپ الغدير به سمت يال زبانه‌يي و 2 دسته به سمت روستاي رزين رفته بودند. 2 دسته نيز در احتياط قرار گرفتند. در ساعت 4:40 صبح دستور شروع عمليات به وسيله‌ي بيسيم به گردان اعلام شد و در پي آن بخشي از مواضع دشمن در يال صخره‌يي تصرف شد، اما نيروها در تصرف روستاي رزين موفق نبودند و تسلط ديد، آتش پرحجم و نيروهاي كمين‌ دشمن، آنان را زمين‌گير كرد و مجروح شدن فرمانده گروهان نيز مزيد بر علت شد.(2) به هر صورت، ساعت 4:40 بامداد، درگيري با نيروهاي عراقي آغاز شد و تعدادي از مواضع آن‌ها به تصرف نيروهاي خودي درآمد، ولي پس از روشن شدن هوا و تسلط ديد و تير دشمن روي نيروهاي عمل‌كننده و همچنين ضعف آتش ادوات خودي، در ساعت 8 صبح در حالي كه احتمال محاصره شدن نيروها مي‌رفت، باقي‌مانده‌ي آنان با برجاي گذاشتن تعدادي مجروح و شهيد، به عقب بازگشتند.(3) شناسايي نكردن دقيق منطقه؛ ضعف مانور عمليات؛ كمبود آتش ادوات؛ تأخير در شروع عمليات و ضد حمله‌ي شب قبل دشمن، از جمله عوامل مؤثر در ناكامي نيروهاي عمل‌كننده در اين عمليات بود. پس از عمليات، اطلاعاتي مبني بر اين‌كه دشمن در جلو مواضع دفاعي خود اقدام به تعبيه‌ي موانع و سيم خاردار كرده است به قرارگاه رسيد و از نظر فرماندهان اين اقدام به منزله‌ي فروكش كردن تلاش‌هاي دشمن و نااميدي آن‌ها از بازپس‌گيري مناطق از دست رفته بود. متعاقب آن، قرارگاه فتح به يگان‌هاي تابعه دستور تحكيم و تثبيت مواضع پدافندي را ابلاغ كرد و اين به معناي پايان يافتن عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان بود.(4)  
حركت نيروهاي يك گردان از تيپ18 الغدير براي تصرف يال صخره‌يي در جنوب قله‌ي ارتفاع شاخ شميران و روستاي رزين كه از آخرين ساعت روز قبل آغاز شده بود، به دليل وجود ماه در آسمان با كندي ادامه يافت. وضعيت ماه به گونه‌يي بود كه مهتاب به طور كامل همه جا را روشن كرده و همين وضع فرمانده گردان را بر آن مي‌داشت تا با احتياط و كندي نيروهاي خود را به جلو حركت دهد. تدبير فرمانده گردان عمل‌كننده آن بود كه نيروها زماني زير سنگرهاي دشمن برسند كه ماه غروب كرده و هوا كاملاً تاريك شده باشد؛ لذا با گذشت چند ساعت از زمان مقرر براي حمله هنوز نيروها به خط اول دشمن نرسيده بودند. حدود ساعت 4 صبح، نيروهاي دشمن كه متوجه حضور رزمندگان تيپ الغدير شدند آتش پرحجمي را روي منطقه اجرا كردند. تأخير در اجراي عمليات، قرارگاه را به‌شدت نگران كرد و بر همين اساس، در ساعت 4:30 بامداد، غلامپور از فرمانده تيپ18 الغدير خواست كه در صورت امكان عمليات را منتفي كرده، نيروها را به عقب بازگرداند. آقابابايي (فرمانده تيپ) در پاسخ وي اظهار كرد كه رزمندگان اكنون به نزديكي مواضع دشمن رسيده‌اند و برگرداندن آن‌ها به صلاح نمي‌باشد.(1) در همين زمان، دو دسته از نيروهاي تيپ الغدير به سمت يال زبانه‌يي و 2 دسته به سمت روستاي رزين رفته بودند. 2 دسته نيز در احتياط قرار گرفتند. در ساعت 4:40 صبح دستور شروع عمليات به وسيله‌ي بيسيم به گردان اعلام شد و در پي آن بخشي از مواضع دشمن در يال صخره‌يي تصرف شد، اما نيروها در تصرف روستاي رزين موفق نبودند و تسلط ديد، آتش پرحجم و نيروهاي كمين‌ دشمن، آنان را زمين‌گير كرد و مجروح شدن فرمانده گروهان نيز مزيد بر علت شد.(2) به هر صورت، ساعت 4:40 بامداد، درگيري با نيروهاي عراقي آغاز شد و تعدادي از مواضع آن‌ها به تصرف نيروهاي خودي درآمد، ولي پس از روشن شدن هوا و تسلط ديد و تير دشمن روي نيروهاي عمل‌كننده و همچنين ضعف آتش ادوات خودي، در ساعت 8 صبح در حالي كه احتمال محاصره شدن نيروها مي‌رفت، باقي‌مانده‌ي آنان با برجاي گذاشتن تعدادي مجروح و شهيد، به عقب بازگشتند.(3) شناسايي نكردن دقيق منطقه؛ ضعف مانور عمليات؛ كمبود آتش ادوات؛ تأخير در شروع عمليات و ضد حمله‌ي شب قبل دشمن، از جمله عوامل مؤثر در ناكامي نيروهاي عمل‌كننده در اين عمليات بود. پس از عمليات، اطلاعاتي مبني بر اين‌كه دشمن در جلو مواضع دفاعي خود اقدام به تعبيه‌ي موانع و سيم خاردار كرده است به قرارگاه رسيد و از نظر فرماندهان اين اقدام به منزله‌ي فروكش كردن تلاش‌هاي دشمن و نااميدي آن‌ها از بازپس‌گيري مناطق از دست رفته بود. متعاقب آن، قرارگاه فتح به يگان‌هاي تابعه دستور تحكيم و تثبيت مواضع پدافندي را ابلاغ كرد و اين به معناي پايان يافتن عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان بود.(4)  
331
==گزارش - 331==
كسب آمادگي‌هاي لازم در مدت اندك يك هفته‌يي؛ تصرف ارتفاعات مهمي همچون شاخ شميران و شاخ سورمر؛ پنج روز جنگ مداوم و دفع پاتك‌هاي مكرر عراق نشانه‌ي موفقيت نسبتاً مطلوب يگان‌هاي شركت‌كننده در عمليات بيت‌المقدس4 مي‌باشد. در اين عمليات اهداف مورد نظر به طور كامل به تصرف يگان‌هاي خودي درنيامد، ليكن دست‌يابي به ارتفاعات مزبور با وجود هوشياري كامل دشمن، از ويژگي‌هاي بارز اين عمليات است.
كسب آمادگي‌هاي لازم در مدت اندك يك هفته‌يي؛ تصرف ارتفاعات مهمي همچون شاخ شميران و شاخ سورمر؛ پنج روز جنگ مداوم و دفع پاتك‌هاي مكرر عراق نشانه‌ي موفقيت نسبتاً مطلوب يگان‌هاي شركت‌كننده در عمليات بيت‌المقدس4 مي‌باشد. در اين عمليات اهداف مورد نظر به طور كامل به تصرف يگان‌هاي خودي درنيامد، ليكن دست‌يابي به ارتفاعات مزبور با وجود هوشياري كامل دشمن، از ويژگي‌هاي بارز اين عمليات است.
نكات بارز (قدرت و ضعف) عمليات بيت‌المقدس4 و همچنين برخي آمارهاي مربوط به انهدام يگان‌هاي عراقي و غنائم به دست آمده را مي‌توان در موارد زير خلاصه كرد:  
نكات بارز (قدرت و ضعف) عمليات بيت‌المقدس4 و همچنين برخي آمارهاي مربوط به انهدام يگان‌هاي عراقي و غنائم به دست آمده را مي‌توان در موارد زير خلاصه كرد:  
سطر ۳۹: سطر ۳۷:
6. كمك ديگر يگان‌هاي مستقر در منطقه مانند لشكر14 امام حسين(ع) و لشكر8 نجف به يگان‌هاي عمل‌كننده.
6. كمك ديگر يگان‌هاي مستقر در منطقه مانند لشكر14 امام حسين(ع) و لشكر8 نجف به يگان‌هاي عمل‌كننده.
تعجيل در شروع عمليات و جا به‌ جايي‌هاي مكرر نيروها مانع از آن شد تا يگان‌ها با همه‌ي امكانات خود در منطقه‌ي عملياتي حضور يابند. اهميت تصرف ارتفاعات مورد نظر و تكميل اهداف عملياتي والفجر10 موجب گرديد يگان‌هاي مستقر در منطقه‌ي عملياتي همه‌ي امكانات مورد نياز يگان‌هاي عمل‌كننده را در اختيار آن‌ها قرار دهند و اين موضوع در تسريع امور نقش مؤثري ايفا كرد. در اين عمليات، 4 تيپ و 3 گردان دشمن از 50 تا 100 درصد ضربه خوردند و علاوه بر كشته يا مجروح شدن تعداد زيادي از نيروهاي دشمن، 498 نفر نيز اسير شدند. غنائم به دست آمده نيز عبارت‌اند از:(5)
تعجيل در شروع عمليات و جا به‌ جايي‌هاي مكرر نيروها مانع از آن شد تا يگان‌ها با همه‌ي امكانات خود در منطقه‌ي عملياتي حضور يابند. اهميت تصرف ارتفاعات مورد نظر و تكميل اهداف عملياتي والفجر10 موجب گرديد يگان‌هاي مستقر در منطقه‌ي عملياتي همه‌ي امكانات مورد نياز يگان‌هاي عمل‌كننده را در اختيار آن‌ها قرار دهند و اين موضوع در تسريع امور نقش مؤثري ايفا كرد. در اين عمليات، 4 تيپ و 3 گردان دشمن از 50 تا 100 درصد ضربه خوردند و علاوه بر كشته يا مجروح شدن تعداد زيادي از نيروهاي دشمن، 498 نفر نيز اسير شدند. غنائم به دست آمده نيز عبارت‌اند از:(5)
 
==گزارش -332==
332
بر اساس گزارش‌هاي دريافتي از اطلاعات قرارگاه كربلا، ارتش عراق پس از يك دوره نقل و انتقالات نسبتاً گسترده به سمت جبهه‌هاي شمالي كه پس از شروع عمليات والفجر10 انجام شده بود، اينك در حال تقويت جبهه‌هاي جنوب است. ارتش عراق يگان‌هايي را در مناطق شرق بصره، شرق دجله و غرب اروند تعويض و جا به‌ جا كرده و حجم آتش دشمن در منطقه‌ي عمومي فاو و شلمچه و جزاير مجنون نيز شدت يافته است. در جمع‌بندي گزارش قرارگاه كربلا در مورد فعاليت‌هاي ارتش عراق در جبهه‌هاي جنوب آمده است:
بر اساس گزارش‌هاي دريافتي از اطلاعات قرارگاه كربلا، ارتش عراق پس از يك دوره نقل و انتقالات نسبتاً گسترده به سمت جبهه‌هاي شمالي كه پس از شروع عمليات والفجر10 انجام شده بود، اينك در حال تقويت جبهه‌هاي جنوب است. ارتش عراق يگان‌هايي را در مناطق شرق بصره، شرق دجله و غرب اروند تعويض و جا به‌ جا كرده و حجم آتش دشمن در منطقه‌ي عمومي فاو و شلمچه و جزاير مجنون نيز شدت يافته است. در جمع‌بندي گزارش قرارگاه كربلا در مورد فعاليت‌هاي ارتش عراق در جبهه‌هاي جنوب آمده است:
1. فعاليت نيروهاي پياده براي ديد‌باني و ديده‌وري و حفر كانال و احداث سنگر و ترميم و نصب و برداشت موانع مناطق هور و شرق بصره ادامه دارد.
1. فعاليت نيروهاي پياده براي ديد‌باني و ديده‌وري و حفر كانال و احداث سنگر و ترميم و نصب و برداشت موانع مناطق هور و شرق بصره ادامه دارد.
سطر ۴۹: سطر ۴۶:
6. فعاليت‌هاي هوايي دشمن و همچنين شناسايي به وسيله‌ي هلي‌كوپتر و 2 مورد پخش اعلاميه به وسيله‌ي هواپيما در غرب اروند و شرق بصره ادامه دارد.(6)  
6. فعاليت‌هاي هوايي دشمن و همچنين شناسايي به وسيله‌ي هلي‌كوپتر و 2 مورد پخش اعلاميه به وسيله‌ي هواپيما در غرب اروند و شرق بصره ادامه دارد.(6)  
نيروهاي اطلاعات لشكر41 ثارالله(ع) در منطقه‌ي فاو از تقويت خاكريز عراق در تقاطع ضلع غربي كارخانه‌ي نمك خبر دادند و اعلام كردند يگان‌هاي دشمن مواضع دفاعي خود را در اين منطقه با افزودن موانع خورشيدي و سيم خاردار استحكام بخشيده‌اند.(7) ديد‌بان‌هاي تيپ مستقل توپ‌خانه‌ي 42 يونس نيز افزايش فعاليت موتوري؛ تداوم فعاليت‌هاي زرهي و حضور شناورهاي دشمن را در آب‌هاي خور عبدالله از مهم‌ترين تحركات نظامي عراق در منطقه‌ي فاو گزارش كرده‌اند.(8) سپاه ششم امام صادق نيز در گزارش روزانه‌ي خود تحركات نظامي عراق را در جزاير مجنون قابل توجه اعلام كرده است.(9)  
نيروهاي اطلاعات لشكر41 ثارالله(ع) در منطقه‌ي فاو از تقويت خاكريز عراق در تقاطع ضلع غربي كارخانه‌ي نمك خبر دادند و اعلام كردند يگان‌هاي دشمن مواضع دفاعي خود را در اين منطقه با افزودن موانع خورشيدي و سيم خاردار استحكام بخشيده‌اند.(7) ديد‌بان‌هاي تيپ مستقل توپ‌خانه‌ي 42 يونس نيز افزايش فعاليت موتوري؛ تداوم فعاليت‌هاي زرهي و حضور شناورهاي دشمن را در آب‌هاي خور عبدالله از مهم‌ترين تحركات نظامي عراق در منطقه‌ي فاو گزارش كرده‌اند.(8) سپاه ششم امام صادق نيز در گزارش روزانه‌ي خود تحركات نظامي عراق را در جزاير مجنون قابل توجه اعلام كرده است.(9)  
333
==گزارش - 333==
صبح امروز نگهبانان ساحلي مستقر در جزيره‌ي كويتي بوبيان به سوي قايق‌هاي گشت سپاه پاسداران تيراندازي كردند و با پاسخ متقابل شناورهاي ايراني مواجه شدند. ساعت 7:30 صبح، چند فروند شناور نيروي دريايي سپاه در اجراي گشت عادي روزانه در آبراهه‌ي خور عبدالله در منطقه‌ي عمومي فاو حين تعقيب چند شناور مشكوك در حوالي بويه 9، با تيراندازي از طرف ساحل جزيره‌ي بوبيان مواجه شدند و اقدام به تيراندازي متقابل كردند.(10) پس از اين حادثه، وزارت دفاع كويت با صدور بيانيه‌يي اعلام كرد كه 3 قايق توپ‌دار ايران به جزيره‌ي بوبيان حمله كرده، سايت‌هاي نظامي اين جزيره را زير آتش گرفتند كه در نتيجه‌ي آن، 2 نظامي كويتي مجروح شدند. ساعتي بعد، كاردار ايران در كويت به وزارت امور خارجه احضار شد و سليمان ‌مجيد الشاهيني معاون وزارت خارجه‌ي كويت اعتراض شديداللحني را به وي ارائه كرد.(11) همچنين ساعاتي بعد، محمد.ع.ابوالحسن نماينده‌ي كويت در سازمان ملل با تسليم نامه‌يي به دبيركل ادعاي دولت اين كشور را مبني بر تجاوز 3 قايق ايراني به آب‌هاي ساحلي كويت و زخمي شدن 2 نظامي مطرح كرد كه در آن اعلام شده بود كويت حق هر گونه اقدام تلافي‌جويانه در مقابل هر تجاوزي را براي خود محفوظ مي‌دارد.(12)  
صبح امروز نگهبانان ساحلي مستقر در جزيره‌ي كويتي بوبيان به سوي قايق‌هاي گشت سپاه پاسداران تيراندازي كردند و با پاسخ متقابل شناورهاي ايراني مواجه شدند. ساعت 7:30 صبح، چند فروند شناور نيروي دريايي سپاه در اجراي گشت عادي روزانه در آبراهه‌ي خور عبدالله در منطقه‌ي عمومي فاو حين تعقيب چند شناور مشكوك در حوالي بويه 9، با تيراندازي از طرف ساحل جزيره‌ي بوبيان مواجه شدند و اقدام به تيراندازي متقابل كردند.(10) پس از اين حادثه، وزارت دفاع كويت با صدور بيانيه‌يي اعلام كرد كه 3 قايق توپ‌دار ايران به جزيره‌ي بوبيان حمله كرده، سايت‌هاي نظامي اين جزيره را زير آتش گرفتند كه در نتيجه‌ي آن، 2 نظامي كويتي مجروح شدند. ساعتي بعد، كاردار ايران در كويت به وزارت امور خارجه احضار شد و سليمان ‌مجيد الشاهيني معاون وزارت خارجه‌ي كويت اعتراض شديداللحني را به وي ارائه كرد.(11) همچنين ساعاتي بعد، محمد.ع.ابوالحسن نماينده‌ي كويت در سازمان ملل با تسليم نامه‌يي به دبيركل ادعاي دولت اين كشور را مبني بر تجاوز 3 قايق ايراني به آب‌هاي ساحلي كويت و زخمي شدن 2 نظامي مطرح كرد كه در آن اعلام شده بود كويت حق هر گونه اقدام تلافي‌جويانه در مقابل هر تجاوزي را براي خود محفوظ مي‌دارد.(12)  
در پي اين وقايع، يك‌باره موج تبليغاتي وسيعي با عنوان حمله‌ي ايران به جزيره‌ي بوبيان روي تلكس خبرگزاري‌ها قرار گرفت و در طول امروز دولت‌هاي مصر، عربستان سعودي، اردن، امارات متحده‌ي عربي، انگليس و نيز دبيركل اتحاديه‌ي عرب با صدور بيانيه‌هايي آنچه را كه حمله‌ي قايق‌هاي توپ‌دار ايراني به بوبيان خواندند، محكوم كرده، حمايت خود را از كويت در مقابل ايران اعلام كردند، اما امريكا آن را كم‌اهميت دانست. عموم خبرگزاري‌ها از جمله آسوشيتدپرس، رويتر، فرانسه، آلمان غربي، كويت و راديو بي‌بي‌سي به انعكاس اخبار اين حادثه با تفسيرهاي متعدد پرداختند.(13) و آن را عامل افزايش نگراني از تشديد درگيري‌ها در منطقه‌ي خليج فارس ذكر كردند.(14)  
در پي اين وقايع، يك‌باره موج تبليغاتي وسيعي با عنوان حمله‌ي ايران به جزيره‌ي بوبيان روي تلكس خبرگزاري‌ها قرار گرفت و در طول امروز دولت‌هاي مصر، عربستان سعودي، اردن، امارات متحده‌ي عربي، انگليس و نيز دبيركل اتحاديه‌ي عرب با صدور بيانيه‌هايي آنچه را كه حمله‌ي قايق‌هاي توپ‌دار ايراني به بوبيان خواندند، محكوم كرده، حمايت خود را از كويت در مقابل ايران اعلام كردند، اما امريكا آن را كم‌اهميت دانست. عموم خبرگزاري‌ها از جمله آسوشيتدپرس، رويتر، فرانسه، آلمان غربي، كويت و راديو بي‌بي‌سي به انعكاس اخبار اين حادثه با تفسيرهاي متعدد پرداختند.(13) و آن را عامل افزايش نگراني از تشديد درگيري‌ها در منطقه‌ي خليج فارس ذكر كردند.(14)  
334
==گزارش - 334==
نيروهايي از سپاه پاسداران امروز به سكوي نفتي الاميه عراق حمله كرده، با اجراي يك عمليات آتش‌باري خساراتي را به اين سكو وارد آوردند. به گزارش گردان امام حسن مجتبي(ع) جمعي قرارگاه نوح(ع)، اين نيروها با استفاده از 6 قايق كلاس عاشورا مجهز به 3 قبضه توپ107 ميلي‌متري، يك قبضه تفنگ106 ميلي‌متري و 2 قبضه تيربار دوشيكا، ساعت 6 صبح از محل استقرار خود خارج شدند و به صورت ستوني تا نزديكي سه‌پايه‌ي الاميه حركت كردند و سپس به صورت دشتبان آرايش نظامي گرفتند، آن گاه با حداكثر سرعت به سمت سكوي الاميه حركت كردند. دشمن كه متوجه قايق‌ها شده بود آن‌ها را هدف قرار داد و قايق‌ها پس از رسيدن به فاصله‌ي حدود 500 متري اسكله اقدام به اجراي آتش به سوي دشمن كردند. بر اساس اين گزارش، 3 قبضه توپ107 ميلي‌متري در مجموع 52 موشك شليك كرد كه 35 موشك به اسكله اصابت كرد و بقيه در اطراف و نزديكي آن منفجر شد. همچنين از 12 گلوله‌ي شليك‌شده‌ي تفنگ106 ميلي‌متري، 8 گلوله به هدف اصابت كرد. در نتيجه‌ي اين اقدام يك قبضه توپ57 ميلي‌متري و يك قبضه دوشيكاي دشمن منهدم شد. همچنين بر اثر انفجارهاي ايجاد شده از اصابت موشك‌ها و گلوله‌ها به اسكله، قسمت‌هايي از آن آتش گرفت و اين آتش‌سوزي تا ساعت‌ها ادامه داشت. در اين عمليات تعدادي از نيروهاي دشمن نيز كشته يا زخمي ‌شدند. بعد از اجراي اين عمليات، همه‌ي قايق‌ها تا ساعت 9 صبح به اسكله‌ي خودي بازگشتند. در جريان اين درگيري، 2 نفر از رزمندگان به نام‌هاي ناصر جمالي و غلامرضا ماهيني به شهادت رسيدند و چند نفر زخمي ‌شدند كه همه‌ي آن‌ها به عقب منتقل شدند.(15) در پي اين عمليات موفق، عراق ادعا كرد كه 3 قايق سپاه پاسداران ايران را كه قصد تصرف اسكله‌هاي البكر و الاميه را داشتند، غرق كرده است.(16)  
نيروهايي از سپاه پاسداران امروز به سكوي نفتي الاميه عراق حمله كرده، با اجراي يك عمليات آتش‌باري خساراتي را به اين سكو وارد آوردند. به گزارش گردان امام حسن مجتبي(ع) جمعي قرارگاه نوح(ع)، اين نيروها با استفاده از 6 قايق كلاس عاشورا مجهز به 3 قبضه توپ107 ميلي‌متري، يك قبضه تفنگ106 ميلي‌متري و 2 قبضه تيربار دوشيكا، ساعت 6 صبح از محل استقرار خود خارج شدند و به صورت ستوني تا نزديكي سه‌پايه‌ي الاميه حركت كردند و سپس به صورت دشتبان آرايش نظامي گرفتند، آن گاه با حداكثر سرعت به سمت سكوي الاميه حركت كردند. دشمن كه متوجه قايق‌ها شده بود آن‌ها را هدف قرار داد و قايق‌ها پس از رسيدن به فاصله‌ي حدود 500 متري اسكله اقدام به اجراي آتش به سوي دشمن كردند. بر اساس اين گزارش، 3 قبضه توپ107 ميلي‌متري در مجموع 52 موشك شليك كرد كه 35 موشك به اسكله اصابت كرد و بقيه در اطراف و نزديكي آن منفجر شد. همچنين از 12 گلوله‌ي شليك‌شده‌ي تفنگ106 ميلي‌متري، 8 گلوله به هدف اصابت كرد. در نتيجه‌ي اين اقدام يك قبضه توپ57 ميلي‌متري و يك قبضه دوشيكاي دشمن منهدم شد. همچنين بر اثر انفجارهاي ايجاد شده از اصابت موشك‌ها و گلوله‌ها به اسكله، قسمت‌هايي از آن آتش گرفت و اين آتش‌سوزي تا ساعت‌ها ادامه داشت. در اين عمليات تعدادي از نيروهاي دشمن نيز كشته يا زخمي ‌شدند. بعد از اجراي اين عمليات، همه‌ي قايق‌ها تا ساعت 9 صبح به اسكله‌ي خودي بازگشتند. در جريان اين درگيري، 2 نفر از رزمندگان به نام‌هاي ناصر جمالي و غلامرضا ماهيني به شهادت رسيدند و چند نفر زخمي ‌شدند كه همه‌ي آن‌ها به عقب منتقل شدند.(15) در پي اين عمليات موفق، عراق ادعا كرد كه 3 قايق سپاه پاسداران ايران را كه قصد تصرف اسكله‌هاي البكر و الاميه را داشتند، غرق كرده است.(16)  
335
==گزارش - 335==
نفت‌كش قبرسي "اناكس" صبح امروز در نزديكي سواحل ايران هدف حمله‌ي هواپيماهاي عراقي قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي و خسارت شد. اين نفت‌كش كه در اجاره‌ي ايران و حامل 245 هزار تن نفت خام بود و از جزيره‌ي خارك به طرف بندر عباس حركت مي‌كرد كه در ساعت 10:30 صبح در منطقه‌ي مطاف در نزديكي بندر دَيّر در 112 كيلومتري جنوب جزيره‌ي خارك مورد اصابت يك فروند موشك هواپيماهاي عراقي قرار گرفت.(17) نفت‌كش عظيم اناكس يكي از نفت‌كش‌هايي است كه ايران براي حمل و نقل نفت خام خود از خارك به ترمينال واقع در نواحي جنوبي‌تر آبراه خليج فارس اجاره كرده است. اين كشتي در ماه دسامبر نيز در حالي كه به سوي خارك حركت مي‌كرد هدف موشك‌هاي عراقي قرار گرفته بود.(18) عراق در اطلاعيه‌ي نظامي 3105 حمله به اناكس را تأييد كرد.(19)  
نفت‌كش قبرسي "اناكس" صبح امروز در نزديكي سواحل ايران هدف حمله‌ي هواپيماهاي عراقي قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي و خسارت شد. اين نفت‌كش كه در اجاره‌ي ايران و حامل 245 هزار تن نفت خام بود و از جزيره‌ي خارك به طرف بندر عباس حركت مي‌كرد كه در ساعت 10:30 صبح در منطقه‌ي مطاف در نزديكي بندر دَيّر در 112 كيلومتري جنوب جزيره‌ي خارك مورد اصابت يك فروند موشك هواپيماهاي عراقي قرار گرفت.(17) نفت‌كش عظيم اناكس يكي از نفت‌كش‌هايي است كه ايران براي حمل و نقل نفت خام خود از خارك به ترمينال واقع در نواحي جنوبي‌تر آبراه خليج فارس اجاره كرده است. اين كشتي در ماه دسامبر نيز در حالي كه به سوي خارك حركت مي‌كرد هدف موشك‌هاي عراقي قرار گرفته بود.(18) عراق در اطلاعيه‌ي نظامي 3105 حمله به اناكس را تأييد كرد.(19)  
336
==گزارش - 336==
نيروي دريايي امريكا پس از كشف و منفجر كردن يك مين در خليج فارس اعلام كرد، نشانه‌هايي موجود است كه مين‌هاي دريايي هنوز كشتي‌راني در خليج فارس را تهديد مي‌كند. به گزارش راديو امريكا، يكي از كشتي‌هاي نيروي دريايي امريكا امروز با استفاده از وسيله‌ي جديدي براي اولين بار مورد بهره‌برداري قرار ‌گرفت. اين وسيله‌ي جديد موسوم به "سوپر درياها" از راه دور كنترل مي‌شود و يك مين دريايي را در آب‌هاي نزديك جزيره‌ي ايراني فارسي پيدا و نابود كرده است. يك مين نيز دو روز قبل به همين طريق و در همان منطقه يافت و منفجر شد. در اواخر ماه گذشته اين وسيله در 6 مين‌جمع‌كن امريكا در خليج فارس نصب شد. مقامات وزارت دفاع امريكا اين امكان را منتفي مي‌دانند كه بسياري از مين‌هاي خليج فارس هنوز شناسايي نشده باشند. سال گذشته نيروهاي دريايي امريكا 28 مين را در نقاط گوناگون خليج فارس كشف و منهدم كرد و در سه ماهه‌ي اول سال جاري نيز تا كنون 13 مين ديگر پيدا و منفجر شده است. مقامات نظامي امريكا مي‌گويند همه‌ي مين‌هايي كه تا كنون پيدا شده‌اند مدتي پيش كار گذاشته شده‌اند، زيرا سطح آن‌ها با قطر ضخيمي از گياهان دريايي پوشيده شده است. وزارت دفاع امريكا اواخر سال گذشته اعلام كرد كه وضع مين‌ها در خليج فارس تحت كنترل قرار دارد. اين مقامات اينك مي‌گويند نيروي ضد مين امريكا در منطقه به‌خوبي جواب‌گوي وضع است. مين‌جمع‌كن‌هاي امريكا در منطقه‌ي خليج فارس به وسيله‌ي كشتي‌هاي مين‌جمع‌كن بسيار پيشرفته در برخي از كشورهاي متحد پيمان ناتو تقويت مي‌شوند. مقامات وزارت دفاع امريكا (پنتاگون) تأييد مي‌كنند كه كشتي‌هاي مين‌جمع‌كن متحدان عضو ناتو بر كشتي‌هاي قديمي‌تر آن‌ها برتري دارند، اما همين مقامات مي‌گويند نسل جديدي از مين‌جمع‌كن‌هاي امريكا به‌زودي در خدمت نيروي دريايي قرار خواهد گرفت.(20)  
نيروي دريايي امريكا پس از كشف و منفجر كردن يك مين در خليج فارس اعلام كرد، نشانه‌هايي موجود است كه مين‌هاي دريايي هنوز كشتي‌راني در خليج فارس را تهديد مي‌كند. به گزارش راديو امريكا، يكي از كشتي‌هاي نيروي دريايي امريكا امروز با استفاده از وسيله‌ي جديدي براي اولين بار مورد بهره‌برداري قرار ‌گرفت. اين وسيله‌ي جديد موسوم به "سوپر درياها" از راه دور كنترل مي‌شود و يك مين دريايي را در آب‌هاي نزديك جزيره‌ي ايراني فارسي پيدا و نابود كرده است. يك مين نيز دو روز قبل به همين طريق و در همان منطقه يافت و منفجر شد. در اواخر ماه گذشته اين وسيله در 6 مين‌جمع‌كن امريكا در خليج فارس نصب شد. مقامات وزارت دفاع امريكا اين امكان را منتفي مي‌دانند كه بسياري از مين‌هاي خليج فارس هنوز شناسايي نشده باشند. سال گذشته نيروهاي دريايي امريكا 28 مين را در نقاط گوناگون خليج فارس كشف و منهدم كرد و در سه ماهه‌ي اول سال جاري نيز تا كنون 13 مين ديگر پيدا و منفجر شده است. مقامات نظامي امريكا مي‌گويند همه‌ي مين‌هايي كه تا كنون پيدا شده‌اند مدتي پيش كار گذاشته شده‌اند، زيرا سطح آن‌ها با قطر ضخيمي از گياهان دريايي پوشيده شده است. وزارت دفاع امريكا اواخر سال گذشته اعلام كرد كه وضع مين‌ها در خليج فارس تحت كنترل قرار دارد. اين مقامات اينك مي‌گويند نيروي ضد مين امريكا در منطقه به‌خوبي جواب‌گوي وضع است. مين‌جمع‌كن‌هاي امريكا در منطقه‌ي خليج فارس به وسيله‌ي كشتي‌هاي مين‌جمع‌كن بسيار پيشرفته در برخي از كشورهاي متحد پيمان ناتو تقويت مي‌شوند. مقامات وزارت دفاع امريكا (پنتاگون) تأييد مي‌كنند كه كشتي‌هاي مين‌جمع‌كن متحدان عضو ناتو بر كشتي‌هاي قديمي‌تر آن‌ها برتري دارند، اما همين مقامات مي‌گويند نسل جديدي از مين‌جمع‌كن‌هاي امريكا به‌زودي در خدمت نيروي دريايي قرار خواهد گرفت.(20)  
337
==گزارش - 337==
امروز آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور در منطقه‌ي عملياتي حلبچه حضور يافت و از جزئيات و چگونگي اجراي عمليات‌هاي والفجر10، بيت‌المقدس3 و بيت‌المقدس4 كه با تلاش سپاه پاسداران در استان سليمانيه‌ي عراق انجام شد، اطلاع يافت. در اولين جلسه كه صبح امروز در قرارگاه مركزي سپاه پاسداران و با حضور تعدادي از فرماندهان برگزار شد، ابتدا نورعلي شوشتري فرمانده قرارگاه نجف سپاه پاسداران در خصوص عمليات بيت‌المقدس3 در ارتفاع گوجار در منطقه‌ي عمومي ماووت در استان سليمانيه گزارش داد. وي در اين گزارش چگونگي اجراي عمليات را بيان كرد و مطالبي را درباره‌ي مشكلات جوي، خرابي جاده‌ها، سختي جنگ، تدارك نيروها و انتقال مجروحان در شرايط سخت زمستاني در ارتفاعات صعب‌العبور و وسعت بمب‌باران‌هاي دشمن و استفاده از تسليحات شيميايي كه سبب وارد شدن تلفات زياد به يگان‌ها شده است، عنوان كرد. وي همچنين برنامه‌هاي قرارگاه نجف را براي تكميل جاده‌هاي عقبه و احداث و ترميم چند پل روي رودخانه‌هاي مسير تشريح كرد. رئيس‌جمهور نيز بر تقويت خطوط دفاعي ارتفاع گوجار و استفاده از نيروهاي پاسدار وظيفه و به كار نگرفتن نيروي بسيجي در اين خطوط تأكيد كرد كه فرماندهان سپاه آن را پذيرفتند. پس از آن، محمد مقدم فرمانده تيپ75 ظفر قرارگاه رمضان كه چند روزي است با حكم فرمانده سپاه پاسداران به عنوان فرماندار نظامي حلبچه تعيين شده است، درباره‌ي وضعيت امنيت حلبچه و روستاي اطراف آن و همچنين جزئيات بمب‌باران شيميايي منطقه گزارش داد. وي همچنين توضيح داد كه در استخبارات حلبچه مدارك بسياري درباره‌ي گروه‌هاي ضد انقلاب ايراني و همچنين وسايلي از جمله عروسك، جعبه‌هاي پودر لباسشويي و كپسول گاز كه در آن‌ها بمب براي انتقال به داخل ايران تعبيه شده بود، به دست آمده است. وي افزود گروه‌هاي ضد انقلاب حدود 600 نفر نيرو شامل 350 نفر از حزب دمكرات، 80 نفر از گروه كومه‌له و 150 نفر نيرو از گروه رزگاري در اين منطقه مستقر كرده بودند كه از رزگاري 126 نفر و از دمكرات 13 نفر كشته و 55 اسير و تسليم شدند و بقيه در بين مردم كرد محلي پنهان شده‌اند كه روزانه تعدادي از آن‌ها در منطقه و در اردوگاه‌هاي پناه‌جويان عراقي شناسايي و دست‌گير مي‌شوند از كومه‌له نيز اغلب كساني كه گريخته بودند به كمين نيروهاي لشكر25 كربلا افتاده، اكثر آن‌ها كشته يا اسير شدند. در پايان جلسه خبر رسيد كه علي فضلي فرمانده لشكر10 سيدالشهدا(ع) بر اثر اصابت تركش به پشت و ريه‌اش مجروح و به بيمارستان منتقل شده است. پس از نماز و صرف نهار، آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور به هم‌راه برادر افشار و تعدادي ديگر براي بازديد به وسيله‌ي دو خودرو به منطقه‌ي حلبچه و اطراف رفتند. پس از اتمام بازديد، دومين جلسه‌ي رئيس‌جمهور با فرماندهان يگان‌ها برگزار شد. در اين جلسه درباره‌ي چگونگي اجراي عمليات والفجر10 بحث شد. ابتدا احمد سوداگر مسئول اطلاعات قرارگاه قدس آخرين وضعيت منطقه‌ي دشت زور و خط حد و يگان‌هاي دشمن را در اين منطقه قبل، در حين و بعد از عمليات توضيح داد. وي هنگام تشريح آخرين وضعيت منطقه اعلام كرد كه ارتش عراق در حال حاضر با منفجر كردن ساختمان‌هاي شهر سيدصادق مشغول تخريب شهر است كه آيت‌الله خامنه‌اي دليل اين اقدام ارتش عراق را وحشت دشمن از حمله‌ي رزمندگان به شهر سليمانيه ذكر كرده، واكنش شديد عراق به عمليات شب گذشته‌ي قرارگاه قدس در ارتفاع باني بنوك در شمال منطقه‌ي عمليات والفجر10 را نيز بيم عراق از اين اقدام سپاه پاسداران تحليل كرد. سپس فرماندهان يگان‌هاي تيپ39 بيت‌المقدس، لشكر17 علي ‌بن ‌ابي‌طالب(ع)، لشكر19 فجر، لشكر55 ويژه‌ي شهدا، لشكر41 ثارالله(ع)، لشكر33 المهدي(عج)، تيپ زرهي 38 ذوالفقار، لشكر25 كربلا، تيپ75 ظفر، لشكر9 بدر و سپاه چهارم بعثت، مانور يگان‌هاي خود را توضيح دادند. پس از گزارش فرماندهان كه با توضيحات تكميلي فرمانده كل سپاه هم‌راه بود، آيت‌الله خامنه‌اي درباره‌ي وارد كردن نيرو از تنگه (بين درياچه‌ي دربنديخان و دامنه‌ي غربي ارتفاعات سورن) گفت: دشمن اشتباه بزرگي كرده كه به جاي باز نگه‌داشتن اين تنگه، نيروهايش را از اين معبر وارد دشت حلبچه كرده و توپ‌خانه‌اش را كه اصولاً بايد در مناطق دورتر مستقر مي‌كرد به اين منطقه انتقال داده است. موضوع دوم كه حاضران در خصوص آن گفت و گو كردند، بحث درباره‌ي نقش زرهي سپاه در مرحله‌ي اول اين عمليات بود كه گفت ‌و گوي انجام‌شده بر اساس آنچه كه در دفتر راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه (برادر اسدالله احمدي) ثبت شده به شرح زير است:  
امروز آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور در منطقه‌ي عملياتي حلبچه حضور يافت و از جزئيات و چگونگي اجراي عمليات‌هاي والفجر10، بيت‌المقدس3 و بيت‌المقدس4 كه با تلاش سپاه پاسداران در استان سليمانيه‌ي عراق انجام شد، اطلاع يافت. در اولين جلسه كه صبح امروز در قرارگاه مركزي سپاه پاسداران و با حضور تعدادي از فرماندهان برگزار شد، ابتدا نورعلي شوشتري فرمانده قرارگاه نجف سپاه پاسداران در خصوص عمليات بيت‌المقدس3 در ارتفاع گوجار در منطقه‌ي عمومي ماووت در استان سليمانيه گزارش داد. وي در اين گزارش چگونگي اجراي عمليات را بيان كرد و مطالبي را درباره‌ي مشكلات جوي، خرابي جاده‌ها، سختي جنگ، تدارك نيروها و انتقال مجروحان در شرايط سخت زمستاني در ارتفاعات صعب‌العبور و وسعت بمب‌باران‌هاي دشمن و استفاده از تسليحات شيميايي كه سبب وارد شدن تلفات زياد به يگان‌ها شده است، عنوان كرد. وي همچنين برنامه‌هاي قرارگاه نجف را براي تكميل جاده‌هاي عقبه و احداث و ترميم چند پل روي رودخانه‌هاي مسير تشريح كرد. رئيس‌جمهور نيز بر تقويت خطوط دفاعي ارتفاع گوجار و استفاده از نيروهاي پاسدار وظيفه و به كار نگرفتن نيروي بسيجي در اين خطوط تأكيد كرد كه فرماندهان سپاه آن را پذيرفتند. پس از آن، محمد مقدم فرمانده تيپ75 ظفر قرارگاه رمضان كه چند روزي است با حكم فرمانده سپاه پاسداران به عنوان فرماندار نظامي حلبچه تعيين شده است، درباره‌ي وضعيت امنيت حلبچه و روستاي اطراف آن و همچنين جزئيات بمب‌باران شيميايي منطقه گزارش داد. وي همچنين توضيح داد كه در استخبارات حلبچه مدارك بسياري درباره‌ي گروه‌هاي ضد انقلاب ايراني و همچنين وسايلي از جمله عروسك، جعبه‌هاي پودر لباسشويي و كپسول گاز كه در آن‌ها بمب براي انتقال به داخل ايران تعبيه شده بود، به دست آمده است. وي افزود گروه‌هاي ضد انقلاب حدود 600 نفر نيرو شامل 350 نفر از حزب دمكرات، 80 نفر از گروه كومه‌له و 150 نفر نيرو از گروه رزگاري در اين منطقه مستقر كرده بودند كه از رزگاري 126 نفر و از دمكرات 13 نفر كشته و 55 اسير و تسليم شدند و بقيه در بين مردم كرد محلي پنهان شده‌اند كه روزانه تعدادي از آن‌ها در منطقه و در اردوگاه‌هاي پناه‌جويان عراقي شناسايي و دست‌گير مي‌شوند از كومه‌له نيز اغلب كساني كه گريخته بودند به كمين نيروهاي لشكر25 كربلا افتاده، اكثر آن‌ها كشته يا اسير شدند. در پايان جلسه خبر رسيد كه علي فضلي فرمانده لشكر10 سيدالشهدا(ع) بر اثر اصابت تركش به پشت و ريه‌اش مجروح و به بيمارستان منتقل شده است. پس از نماز و صرف نهار، آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور به هم‌راه برادر افشار و تعدادي ديگر براي بازديد به وسيله‌ي دو خودرو به منطقه‌ي حلبچه و اطراف رفتند. پس از اتمام بازديد، دومين جلسه‌ي رئيس‌جمهور با فرماندهان يگان‌ها برگزار شد. در اين جلسه درباره‌ي چگونگي اجراي عمليات والفجر10 بحث شد. ابتدا احمد سوداگر مسئول اطلاعات قرارگاه قدس آخرين وضعيت منطقه‌ي دشت زور و خط حد و يگان‌هاي دشمن را در اين منطقه قبل، در حين و بعد از عمليات توضيح داد. وي هنگام تشريح آخرين وضعيت منطقه اعلام كرد كه ارتش عراق در حال حاضر با منفجر كردن ساختمان‌هاي شهر سيدصادق مشغول تخريب شهر است كه آيت‌الله خامنه‌اي دليل اين اقدام ارتش عراق را وحشت دشمن از حمله‌ي رزمندگان به شهر سليمانيه ذكر كرده، واكنش شديد عراق به عمليات شب گذشته‌ي قرارگاه قدس در ارتفاع باني بنوك در شمال منطقه‌ي عمليات والفجر10 را نيز بيم عراق از اين اقدام سپاه پاسداران تحليل كرد. سپس فرماندهان يگان‌هاي تيپ39 بيت‌المقدس، لشكر17 علي ‌بن ‌ابي‌طالب(ع)، لشكر19 فجر، لشكر55 ويژه‌ي شهدا، لشكر41 ثارالله(ع)، لشكر33 المهدي(عج)، تيپ زرهي 38 ذوالفقار، لشكر25 كربلا، تيپ75 ظفر، لشكر9 بدر و سپاه چهارم بعثت، مانور يگان‌هاي خود را توضيح دادند. پس از گزارش فرماندهان كه با توضيحات تكميلي فرمانده كل سپاه هم‌راه بود، آيت‌الله خامنه‌اي درباره‌ي وارد كردن نيرو از تنگه (بين درياچه‌ي دربنديخان و دامنه‌ي غربي ارتفاعات سورن) گفت: دشمن اشتباه بزرگي كرده كه به جاي باز نگه‌داشتن اين تنگه، نيروهايش را از اين معبر وارد دشت حلبچه كرده و توپ‌خانه‌اش را كه اصولاً بايد در مناطق دورتر مستقر مي‌كرد به اين منطقه انتقال داده است. موضوع دوم كه حاضران در خصوص آن گفت و گو كردند، بحث درباره‌ي نقش زرهي سپاه در مرحله‌ي اول اين عمليات بود كه گفت ‌و گوي انجام‌شده بر اساس آنچه كه در دفتر راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه (برادر اسدالله احمدي) ثبت شده به شرح زير است:  
«برادر عرب‌نژاد (فرمانده تيپ زرهي38 ذوالفقار): ابتدا يك گروهان تانك تي72 (7 دستگاه) از ارتفاعات (سورن) به پايين انتقال داديم و كمك خوبي در پدافند خطوط داشت. سپس، يك گروهان تانك تي55 از ارتفاعات ملخور آورديم كه 3 دستگاه آن در دره سقوط كرد. تانك ها حدود 600 گلوله شليك كردند كه بيش از 50 درصد آن به هدف خورد؛ از جمله يك تانك تي72 ما 11 تانك دشمن را زده و خودش هم سالم است. در مورد ديگري يك گلوله تانك تي72 كه گلوله‌ي "ثاقب" بوده است، به يك ستون خودرو عراقي شليك كرد كه 7 خودرو ستون به‌ترتيب از اولي تا خودرو هفتم به دنبال يك‌ديگر منفجر شدند.  
«برادر عرب‌نژاد (فرمانده تيپ زرهي38 ذوالفقار): ابتدا يك گروهان تانك تي72 (7 دستگاه) از ارتفاعات (سورن) به پايين انتقال داديم و كمك خوبي در پدافند خطوط داشت. سپس، يك گروهان تانك تي55 از ارتفاعات ملخور آورديم كه 3 دستگاه آن در دره سقوط كرد. تانك ها حدود 600 گلوله شليك كردند كه بيش از 50 درصد آن به هدف خورد؛ از جمله يك تانك تي72 ما 11 تانك دشمن را زده و خودش هم سالم است. در مورد ديگري يك گلوله تانك تي72 كه گلوله‌ي "ثاقب" بوده است، به يك ستون خودرو عراقي شليك كرد كه 7 خودرو ستون به‌ترتيب از اولي تا خودرو هفتم به دنبال يك‌ديگر منفجر شدند.  
سطر ۷۲: سطر ۶۹:
«بسم الله الرحمن الرحيم. اين عمليات حقيقتاً درخور اين هست كه با همه جزئيات ثبت بشود، از ديشب تا امروز كه مقداري در جزئيات اين حركت قرار گرفتم احساس مي‌كنم يكي از حركات به ياد ماندني برادران در دوران جنگ باشد. اين عمليات يكي از نكات استثنايي بودنش اين است كه يكي از ابتكارات سپاه را در تاكتيك نشان مي‌دهد. وقتي از سمت دشت به ارتفاعات نگاه مي‌كرديم عظمت كوه در غير قابل عبور بودن آن و ... به حتم عبور ما براي دشمن غير قابل تصور بوده و غافل‌گيري‌شان جاي داشته است. مردم را اميدوار كرده و وعده‌هاي مسئولان راست درآمد. مردم مي‌دانستند كه وعده‌هاي ما به خاطر وعده‌هاي سپاه هست كه اگر راست درنمي‌آمد خيلي بد مي‌شد. سكوت نسبي رسانه‌هاي خبري جهان كماكان ادامه دارد. اول كه سكوت مطلق بود و اين نشان‌دهنده‌ي مرعوب شدن محافل سياسي جهان از اين عمليات است. احساس شده كه با اين موضع‌گيري‌هاي اخيري كه شده است بايد تسليم خواست جمهوري اسلامي ايران بشوند و راه اين را هم پيدا خواهند كرد. اغلب مسئولان مرتبط با مسائل جهاني هم اين احساس را دارند كه اين عمليات نقش مهمي در اين مسئله داشته است. امام تصريح كرده و مردم هم انتظار دارند كه عمليات ادامه پيدا كند. البته، نه اين‌كه در اين‌جا باشد، در هر كجا كه شد، باشد. عمده داشتن عمليات است. يكي از دلايل و شواهد عكس‌العمل خود رژيم عراق است كه حدود دويست و خرده‌يي موشك به طرف تهران انداخته است و هر چه كه دارد مي‌خواهد از چنته بيرون بياورد كه اين مخصوص آخر كار است. بارها به ذهنم مي‌آمد كه مسئله‌يي را با فرماندهان در ميان بگذارم و آن مسئله‌ي معنوي جبهه‌ها است. اين‌جا لطف خدا خيلي بيش‌تر از كربلاي 5 و شامل حال شما بود، چون كم‌تر جنگ كرديد. يك جا مثل بدر و خيبر زحمت مي‌كشيد، ولي نمي‌شود، ولي يك جا كم‌تر زحمت مي‌كشيد و موفقيت بيش‌تري حاصل مي‌شود.»(22)  
«بسم الله الرحمن الرحيم. اين عمليات حقيقتاً درخور اين هست كه با همه جزئيات ثبت بشود، از ديشب تا امروز كه مقداري در جزئيات اين حركت قرار گرفتم احساس مي‌كنم يكي از حركات به ياد ماندني برادران در دوران جنگ باشد. اين عمليات يكي از نكات استثنايي بودنش اين است كه يكي از ابتكارات سپاه را در تاكتيك نشان مي‌دهد. وقتي از سمت دشت به ارتفاعات نگاه مي‌كرديم عظمت كوه در غير قابل عبور بودن آن و ... به حتم عبور ما براي دشمن غير قابل تصور بوده و غافل‌گيري‌شان جاي داشته است. مردم را اميدوار كرده و وعده‌هاي مسئولان راست درآمد. مردم مي‌دانستند كه وعده‌هاي ما به خاطر وعده‌هاي سپاه هست كه اگر راست درنمي‌آمد خيلي بد مي‌شد. سكوت نسبي رسانه‌هاي خبري جهان كماكان ادامه دارد. اول كه سكوت مطلق بود و اين نشان‌دهنده‌ي مرعوب شدن محافل سياسي جهان از اين عمليات است. احساس شده كه با اين موضع‌گيري‌هاي اخيري كه شده است بايد تسليم خواست جمهوري اسلامي ايران بشوند و راه اين را هم پيدا خواهند كرد. اغلب مسئولان مرتبط با مسائل جهاني هم اين احساس را دارند كه اين عمليات نقش مهمي در اين مسئله داشته است. امام تصريح كرده و مردم هم انتظار دارند كه عمليات ادامه پيدا كند. البته، نه اين‌كه در اين‌جا باشد، در هر كجا كه شد، باشد. عمده داشتن عمليات است. يكي از دلايل و شواهد عكس‌العمل خود رژيم عراق است كه حدود دويست و خرده‌يي موشك به طرف تهران انداخته است و هر چه كه دارد مي‌خواهد از چنته بيرون بياورد كه اين مخصوص آخر كار است. بارها به ذهنم مي‌آمد كه مسئله‌يي را با فرماندهان در ميان بگذارم و آن مسئله‌ي معنوي جبهه‌ها است. اين‌جا لطف خدا خيلي بيش‌تر از كربلاي 5 و شامل حال شما بود، چون كم‌تر جنگ كرديد. يك جا مثل بدر و خيبر زحمت مي‌كشيد، ولي نمي‌شود، ولي يك جا كم‌تر زحمت مي‌كشيد و موفقيت بيش‌تري حاصل مي‌شود.»(22)  
در ضمن ديدار از منطقه‌ي حلبچه و در حين جلسات، موضوع تصميم ارتش براي اجراي عمليات در منطقه‌ي پنجوين و مشكلات پيش رو از جمله شناسايي و مشكلات مانور مطرح شد. رئيس‌جمهور معتقد بود كه اگر مشكلات در حدي است كه احتمال موفقيت پايين است، ارتش اين عمليات را انجام ندهد كه تيمسار صياد شيرازي توضيح داد كه ارتش نهايت سعي خود را براي عمليات انجام خواهد داد، ولي اگر ديديم كه نمي‌شود، نمي‌گذاريم عمليات انجام شود.(23)  
در ضمن ديدار از منطقه‌ي حلبچه و در حين جلسات، موضوع تصميم ارتش براي اجراي عمليات در منطقه‌ي پنجوين و مشكلات پيش رو از جمله شناسايي و مشكلات مانور مطرح شد. رئيس‌جمهور معتقد بود كه اگر مشكلات در حدي است كه احتمال موفقيت پايين است، ارتش اين عمليات را انجام ندهد كه تيمسار صياد شيرازي توضيح داد كه ارتش نهايت سعي خود را براي عمليات انجام خواهد داد، ولي اگر ديديم كه نمي‌شود، نمي‌گذاريم عمليات انجام شود.(23)  
338
==گزارش - 338==
امروز در حمله‌ي موشكي به اصفهان و حملات هوايي به شهرهاي دزفول، خرم‌آباد، بروجرد و نهاوند، 8 نفر از مردم اين شهرها شهيد و 158 نفر مجروح شدند.  
امروز در حمله‌ي موشكي به اصفهان و حملات هوايي به شهرهاي دزفول، خرم‌آباد، بروجرد و نهاوند، 8 نفر از مردم اين شهرها شهيد و 158 نفر مجروح شدند.  
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، ساعت 9:22 بامداد، هم‌زمان 3 فروند موشك به دو نقطه‌ي مسكوني و يك نقطه خارج از مناطق مسكوني شهر اصفهان اصابت كرد. يكي از اين موشك‌ها در شمال شرقي شهر در خيابان عسگريه فرود آمد كه در نتيجه 3 منزل مسكوني به طور كامل ويران گرديد و به چند واحد ديگر خسارت وارد شد و 4 خودرو نيز آسيب ديد. محل اصابت موشك بعدي آخر خيابان جي در محدوده‌ي خيابان پروين در نزديكي يك كوره‌ي آجرپزي و موشك سوم در يك منطقه‌ي مسكوني در روستاي ده‌شير در جنوب شرقي اصفهان بود كه سبب تخريب 10 منزل و آسيب رسيدن به چند خانه‌ي ديگر و ويراني مسجد و حمام روستا** شد. در اين حوادث 8 نفر شهيد و از 145 نفر مجروح حملات موشكي فقط 10 نفر از آنان بستري شده، بقيه سرپايي درمان شدند.(24)  
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، ساعت 9:22 بامداد، هم‌زمان 3 فروند موشك به دو نقطه‌ي مسكوني و يك نقطه خارج از مناطق مسكوني شهر اصفهان اصابت كرد. يكي از اين موشك‌ها در شمال شرقي شهر در خيابان عسگريه فرود آمد كه در نتيجه 3 منزل مسكوني به طور كامل ويران گرديد و به چند واحد ديگر خسارت وارد شد و 4 خودرو نيز آسيب ديد. محل اصابت موشك بعدي آخر خيابان جي در محدوده‌ي خيابان پروين در نزديكي يك كوره‌ي آجرپزي و موشك سوم در يك منطقه‌ي مسكوني در روستاي ده‌شير در جنوب شرقي اصفهان بود كه سبب تخريب 10 منزل و آسيب رسيدن به چند خانه‌ي ديگر و ويراني مسجد و حمام روستا** شد. در اين حوادث 8 نفر شهيد و از 145 نفر مجروح حملات موشكي فقط 10 نفر از آنان بستري شده، بقيه سرپايي درمان شدند.(24)  
سطر ۷۸: سطر ۷۵:
هواپيماهاي عراقي بر فراز آسمان شهرهاي همدان، نهاوند، پيرانشهر، مياندوآب و خرم‌آباد نيز به پرواز درآمده، و ديوار صوتي را شكستند، اما موفق به اقدامي در اين مناطق نشدند.(27)  
هواپيماهاي عراقي بر فراز آسمان شهرهاي همدان، نهاوند، پيرانشهر، مياندوآب و خرم‌آباد نيز به پرواز درآمده، و ديوار صوتي را شكستند، اما موفق به اقدامي در اين مناطق نشدند.(27)  
عراق با صدور اطلاعيه‌ي نظامي شماره 3105 بمب‌باران بروجرد و دزفول را اعلام كرد.(28)  
عراق با صدور اطلاعيه‌ي نظامي شماره 3105 بمب‌باران بروجرد و دزفول را اعلام كرد.(28)  
339
==گزارش - 339==
خلبانان نيروي هوايي ارتش در يك عمليات برون‌مرزي با استفاده از 8 فروند هواپيما، 3 پادگان نظامي و ساختمان راديو و تلويزيون شهر سليمانيه را بمب‌باران كردند. سرتيپ منصور ستاري فرمانده نيروي هوايي ارتش درباره جزئيات اين عمليات گفت: در اين عمليات كه به تلافي فاجعه‌ي خونين حلبچه و نيز در پاسخ به جنايات دشمن در حمله به مناطق مسكوني كشورمان انجام شد، 8 فروند از جنگنده‌هاي نيروي هوايي بيش از 10 تن بمب از جمله يك بمب 1500 كيلوگرمي روي اين اهداف فروريختند و پس از انهدام مراكز يادشده همگي سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند.  
خلبانان نيروي هوايي ارتش در يك عمليات برون‌مرزي با استفاده از 8 فروند هواپيما، 3 پادگان نظامي و ساختمان راديو و تلويزيون شهر سليمانيه را بمب‌باران كردند. سرتيپ منصور ستاري فرمانده نيروي هوايي ارتش درباره جزئيات اين عمليات گفت: در اين عمليات كه به تلافي فاجعه‌ي خونين حلبچه و نيز در پاسخ به جنايات دشمن در حمله به مناطق مسكوني كشورمان انجام شد، 8 فروند از جنگنده‌هاي نيروي هوايي بيش از 10 تن بمب از جمله يك بمب 1500 كيلوگرمي روي اين اهداف فروريختند و پس از انهدام مراكز يادشده همگي سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند.  
سرتيپ ستاري افزود: خلبان‌هاي نيروي هوايي هم‌اكنون در شرايط عملياتي بسيار مناسبي به سر مي‌برند و آماده‌اند هرگونه شرارت دشمن را پاسخ سنگيني بدهند.(29)  
سرتيپ ستاري افزود: خلبان‌هاي نيروي هوايي هم‌اكنون در شرايط عملياتي بسيار مناسبي به سر مي‌برند و آماده‌اند هرگونه شرارت دشمن را پاسخ سنگيني بدهند.(29)  
340
==گزارش - 340==
نشريه‌ي ژون آفريك چاپ فرانسه در مقاله‌يي با عنوان "يك استراتژي شكست‌خورده" به بررسي دلايل حكومت عراق براي آغاز مجدد جنگ شهرها و نتايج احتمالي آن پرداخته است. در قسمتي از اين مقاله آمده است: صدام حسين، رئيس‌جمهوري عراق، در اواخر ماه فوريه مجدداً جنگ شهرها را شروع كرد تا جنگ خليج فارس را از بن‌بست خارج كند. هنگامي كه در تابستان گذشته قطع‌نامه‌ي598 در شوراي امنيت سازمان ملل متحد به تصويب رسيد، صدام حسين فكر مي‌كرد كه به اين هدف نزديك شده است. اين قطع‌نامه ترك مخاصمه و تحريم‌هاي اقتصادي عليه كشوري كه به مخالفت با آن بپردازد را پيش‌بيني مي‌كند. اما شش ماه بعد، به روشني معلوم شد كه هيچ چيز به گونه‌يي كه رهبران عراق انتظار آن را داشتند انجام نشده است. اتحاد شوروي و چين مانع از آن شدند كه درباره‌ي تحريم‌هاي احتمالي عليه ايران بحث شود. به زعم صدام حسين، مي‌بايست با قاطعيت كافي عكس‌العمل نشان داد تا جامعه‌ي بين‌المللي از بي‌تحركي و ترديد‌هاي خود دست بردارد و بدين ترتيب سياست متعهدانه‌يي براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 در پيش گرفته شود. هدف وي چنين بود و فكر مي‌كرد امكانات نظامي كافي براي رسيدن به اين هدف را در اختيار دارد. در طول سال گذشته، اتحاد شوروي موشك‌هاي زمين به زمين اسكاد ـ ب در اختيار عراق گذاشت. بنابراين، تناسب نيروها ميان طرفين متخاصم از يك جنبه تغيير كرده بود، اما هدفي كه عراق به دنبال آن بود حاصل نشد. اتحاد جماهير شوروي در ارائه‌ي طرح توقف فوري جنگ شهرها پيش‌قدم شد. اين امر حاصل معاملات پيچيده‌ي اين كشور با ايران بود. شوروي مي‌تواند با تسريع يا كند كردن تحويل اسلحه به عراق با جلوگيري يا تسريع در اجراي قطع‌نامه‌ي598 هم‌راه با تهديدهاي آن مبني بر تحريم اقتصادي عليه ايران در روند جنگ تأثير بگذارد. شوروي توقف جنگ شهرها را پيشنهاد كرد. البته، ايران با شتاب اين پيشنهاد را پذيرفت، زيرا منتظر آن بود، اما اين پيشنهاد درست بر خلاف آن چيزي بود كه رئيس‌جمهوري عراق انتظار داشت. عراق در عين حال كه به هدف سياسي خود دست نيافته بود در كوتاه‌مدت نيز نمي‌توانست به آن دست يابد و از اين رو چاره‌يي جز اجراي يك مانور در برابر اقدام شوروي نداشت. عراق با پيشنهاد توقف جنگ شهرها موافقت كرد، اما به شرط آن‌كه ايران از اجراي هر گونه عمليات زميني گسترده يا محدود خودداري كند. ايران به هيچ وجه نمي‌توانست با اين پيشنهاد موافقت كند، اما اگر با اين پيشنهاد مخالفت مي‌كرد عراق دليلي براي توجيه ازسرگيري حملات موشكي خود در دست داشت و اين در واقع همان چيزي است كه شب دوشنبه 14 مارس (24 اسفند) رخ داد. سفارت‌خانه‌هاي غرب در بغداد به دولت‌هاي خود اطلاع دادند كه شرايط براي تشديد و اوج‌گيري جنگ مهياست. اين جنگ در جايي شدت گرفت كه ايران برتري داشت، يعني در زمين و دقيقاً در همين جبهه‌ي زميني كه ناظران آگاه مسائل جنگي چند ماه قبل پيش‌بيني كرده بودند كه در جبهه‌ي عراق رخنه به وجود خواهد آمد. در شمال، دو سازمان عمده‌ي كُرد مخالف بغداد با ايران متحد شدند و ايران پنهاني اسلحه و مهمات آن‌ها را تهيه مي‌كند. سقوط شهرهاي حلبچه و خرمال ناگهان وسعت پاسخ ايران را به نمايش گذاشت و شدت واكنش عراق كه به استفاده‌ي وسيع از گازهاي شيميايي متوسل شد، اهميت حياتي در اين بازي را نشان مي‌دهد. همان طور كه پيش‌بيني مي‌شد جنگ واقعاً شدت گرفته بود. شايد جامعه‌ي بين‌المللي ديگر نتواند بي‌اعتنا باقي بماند، زيرا خطر آن وجود دارد كه اين جنگ كل منطقه را ناپايدار كند.(30)  
نشريه‌ي ژون آفريك چاپ فرانسه در مقاله‌يي با عنوان "يك استراتژي شكست‌خورده" به بررسي دلايل حكومت عراق براي آغاز مجدد جنگ شهرها و نتايج احتمالي آن پرداخته است. در قسمتي از اين مقاله آمده است: صدام حسين، رئيس‌جمهوري عراق، در اواخر ماه فوريه مجدداً جنگ شهرها را شروع كرد تا جنگ خليج فارس را از بن‌بست خارج كند. هنگامي كه در تابستان گذشته قطع‌نامه‌ي598 در شوراي امنيت سازمان ملل متحد به تصويب رسيد، صدام حسين فكر مي‌كرد كه به اين هدف نزديك شده است. اين قطع‌نامه ترك مخاصمه و تحريم‌هاي اقتصادي عليه كشوري كه به مخالفت با آن بپردازد را پيش‌بيني مي‌كند. اما شش ماه بعد، به روشني معلوم شد كه هيچ چيز به گونه‌يي كه رهبران عراق انتظار آن را داشتند انجام نشده است. اتحاد شوروي و چين مانع از آن شدند كه درباره‌ي تحريم‌هاي احتمالي عليه ايران بحث شود. به زعم صدام حسين، مي‌بايست با قاطعيت كافي عكس‌العمل نشان داد تا جامعه‌ي بين‌المللي از بي‌تحركي و ترديد‌هاي خود دست بردارد و بدين ترتيب سياست متعهدانه‌يي براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 در پيش گرفته شود. هدف وي چنين بود و فكر مي‌كرد امكانات نظامي كافي براي رسيدن به اين هدف را در اختيار دارد. در طول سال گذشته، اتحاد شوروي موشك‌هاي زمين به زمين اسكاد ـ ب در اختيار عراق گذاشت. بنابراين، تناسب نيروها ميان طرفين متخاصم از يك جنبه تغيير كرده بود، اما هدفي كه عراق به دنبال آن بود حاصل نشد. اتحاد جماهير شوروي در ارائه‌ي طرح توقف فوري جنگ شهرها پيش‌قدم شد. اين امر حاصل معاملات پيچيده‌ي اين كشور با ايران بود. شوروي مي‌تواند با تسريع يا كند كردن تحويل اسلحه به عراق با جلوگيري يا تسريع در اجراي قطع‌نامه‌ي598 هم‌راه با تهديدهاي آن مبني بر تحريم اقتصادي عليه ايران در روند جنگ تأثير بگذارد. شوروي توقف جنگ شهرها را پيشنهاد كرد. البته، ايران با شتاب اين پيشنهاد را پذيرفت، زيرا منتظر آن بود، اما اين پيشنهاد درست بر خلاف آن چيزي بود كه رئيس‌جمهوري عراق انتظار داشت. عراق در عين حال كه به هدف سياسي خود دست نيافته بود در كوتاه‌مدت نيز نمي‌توانست به آن دست يابد و از اين رو چاره‌يي جز اجراي يك مانور در برابر اقدام شوروي نداشت. عراق با پيشنهاد توقف جنگ شهرها موافقت كرد، اما به شرط آن‌كه ايران از اجراي هر گونه عمليات زميني گسترده يا محدود خودداري كند. ايران به هيچ وجه نمي‌توانست با اين پيشنهاد موافقت كند، اما اگر با اين پيشنهاد مخالفت مي‌كرد عراق دليلي براي توجيه ازسرگيري حملات موشكي خود در دست داشت و اين در واقع همان چيزي است كه شب دوشنبه 14 مارس (24 اسفند) رخ داد. سفارت‌خانه‌هاي غرب در بغداد به دولت‌هاي خود اطلاع دادند كه شرايط براي تشديد و اوج‌گيري جنگ مهياست. اين جنگ در جايي شدت گرفت كه ايران برتري داشت، يعني در زمين و دقيقاً در همين جبهه‌ي زميني كه ناظران آگاه مسائل جنگي چند ماه قبل پيش‌بيني كرده بودند كه در جبهه‌ي عراق رخنه به وجود خواهد آمد. در شمال، دو سازمان عمده‌ي كُرد مخالف بغداد با ايران متحد شدند و ايران پنهاني اسلحه و مهمات آن‌ها را تهيه مي‌كند. سقوط شهرهاي حلبچه و خرمال ناگهان وسعت پاسخ ايران را به نمايش گذاشت و شدت واكنش عراق كه به استفاده‌ي وسيع از گازهاي شيميايي متوسل شد، اهميت حياتي در اين بازي را نشان مي‌دهد. همان طور كه پيش‌بيني مي‌شد جنگ واقعاً شدت گرفته بود. شايد جامعه‌ي بين‌المللي ديگر نتواند بي‌اعتنا باقي بماند، زيرا خطر آن وجود دارد كه اين جنگ كل منطقه را ناپايدار كند.(30)  
341
==گزارش - 341==
تصميم امروز هيئت دولت مبني بر تعطيل كردن مدارس در شهرها و مناطق در معرض حملات هوايي عراق پس از اتمام تعطيلات نوروزي؛ اعلام آماده‌باش كامل به ستادهاي كنترل حوادث و رويدادهاي شيميايي استان‌ها و واگذاري مسئوليت مديريت مقابله با حملات شيميايي به استانداران و فرمانداران از سوي شوراي امنيت كشور از مهم‌ترين اخبار مربوط به جنگ شهرها است.  
تصميم امروز هيئت دولت مبني بر تعطيل كردن مدارس در شهرها و مناطق در معرض حملات هوايي عراق پس از اتمام تعطيلات نوروزي؛ اعلام آماده‌باش كامل به ستادهاي كنترل حوادث و رويدادهاي شيميايي استان‌ها و واگذاري مسئوليت مديريت مقابله با حملات شيميايي به استانداران و فرمانداران از سوي شوراي امنيت كشور از مهم‌ترين اخبار مربوط به جنگ شهرها است.  
ادامه يافتن جنگ شهرها و تهديد‌هاي اخير حكومت عراق درباره‌ي حمله‌ي شيميايي به شهرهاي بزرگ ايران دغدغه‌ي اصلي مسئولان و مردم شده است. در اين ميان مدارس و مراكز دانشگاهي به عنوان مراكز جمعيتي در معرض خطر جدي قرار دارند و چاره‌انديشي در اين باره امري اجتناب‌ناپذير است. هيئت دولت در جلسه‌ي صبح امروز به رياست ميرحسين موسوي نخست‌وزير، به بحث و بررسي درباره‌ي شيوه‌ي ادامه‌ي فعاليت واحدهاي آموزشي مناطق در معرض تهديد حملات هوايي دشمن پرداخت و دولت مدارس شهرهايي را كه در معرض تجاوز دشمن قرار دارد تا پايان حملات تعطيل اعلام كرد. ضمناً قرار شد از امكانات صدا و سيما و ديگر مناطق آموزشي جهت متوقف نشدن آموزش دانش‌آموزان استفاده شود. همچنين در مورد برنامه‌هاي آموزشي دانشگاه‌ها تصميماتي اتخاذ شد كه هر دانشگاه متناسب با رشته‌هاي تحصيلي و امكانات خود آن‌ها را اعلام خواهد كرد.(31)  
ادامه يافتن جنگ شهرها و تهديد‌هاي اخير حكومت عراق درباره‌ي حمله‌ي شيميايي به شهرهاي بزرگ ايران دغدغه‌ي اصلي مسئولان و مردم شده است. در اين ميان مدارس و مراكز دانشگاهي به عنوان مراكز جمعيتي در معرض خطر جدي قرار دارند و چاره‌انديشي در اين باره امري اجتناب‌ناپذير است. هيئت دولت در جلسه‌ي صبح امروز به رياست ميرحسين موسوي نخست‌وزير، به بحث و بررسي درباره‌ي شيوه‌ي ادامه‌ي فعاليت واحدهاي آموزشي مناطق در معرض تهديد حملات هوايي دشمن پرداخت و دولت مدارس شهرهايي را كه در معرض تجاوز دشمن قرار دارد تا پايان حملات تعطيل اعلام كرد. ضمناً قرار شد از امكانات صدا و سيما و ديگر مناطق آموزشي جهت متوقف نشدن آموزش دانش‌آموزان استفاده شود. همچنين در مورد برنامه‌هاي آموزشي دانشگاه‌ها تصميماتي اتخاذ شد كه هر دانشگاه متناسب با رشته‌هاي تحصيلي و امكانات خود آن‌ها را اعلام خواهد كرد.(31)  
سطر ۹۱: سطر ۸۸:
امروز جلسه‌يي با حضور نمايندگان سپاه، نيروي هوايي ارتش، وزارت دفاع، استانداري تهران، ستاد مشترك ارتش، وزارت كشور، كميته‌ي انقلاب اسلامي، شهرباني و ژاندارمري در محل نخست‌وزيري تشكيل و تصميماتي اتخاذ شد از جمله: هماهنگي در زمان بروز يك حمله‌ي شيميايي از مرحله‌ي ابتدايي در پايتخت تا پايان رفع آلودگي؛(34) صدور دستور سپاه پاسداران به سپاه‌هاي كشوري براي آماده نگه داشتن مراكز درماني سپاه به هم‌راه كاركنان مربوط؛ مجهز شدن به تجهيزات انفرادي و محيطي براي ارائه‌ي خدمات درماني به مصدومان شيميايي؛(35) برگزاري جلسه‌ي ستاد ش.م.ه. در شهرستان‌ها و تقسيم كار بين دستگاه‌هاي اجرايي و امدادي از جمله فرمانداري، شهرداري، هلال احمر، سپاه پاسداران، شبكه‌ي بهداشت و درمان، كميته‌ي انقلاب اسلامي، آتش‌نشاني، جهاد و بازرگاني.(36)  
امروز جلسه‌يي با حضور نمايندگان سپاه، نيروي هوايي ارتش، وزارت دفاع، استانداري تهران، ستاد مشترك ارتش، وزارت كشور، كميته‌ي انقلاب اسلامي، شهرباني و ژاندارمري در محل نخست‌وزيري تشكيل و تصميماتي اتخاذ شد از جمله: هماهنگي در زمان بروز يك حمله‌ي شيميايي از مرحله‌ي ابتدايي در پايتخت تا پايان رفع آلودگي؛(34) صدور دستور سپاه پاسداران به سپاه‌هاي كشوري براي آماده نگه داشتن مراكز درماني سپاه به هم‌راه كاركنان مربوط؛ مجهز شدن به تجهيزات انفرادي و محيطي براي ارائه‌ي خدمات درماني به مصدومان شيميايي؛(35) برگزاري جلسه‌ي ستاد ش.م.ه. در شهرستان‌ها و تقسيم كار بين دستگاه‌هاي اجرايي و امدادي از جمله فرمانداري، شهرداري، هلال احمر، سپاه پاسداران، شبكه‌ي بهداشت و درمان، كميته‌ي انقلاب اسلامي، آتش‌نشاني، جهاد و بازرگاني.(36)  
مطالب چاپ‌شده درباره‌ي روش‌هاي حفاظت در برابر حملات شيميايي و ميكروبي در شماره‌ي امروز روزنامه‌ها اقدام ديگري براي آموزش عمومي مردم است. در اين مطلب اطلاعات اوليه و پايه درباره‌ي عوامل شيميايي خفه‌كننده، خون، تاول‌زا و اعصاب، حالت ماده، بو يا مزه، مدت اثر، علائم روي بدن و حفاظت و كمك‌هاي اوليه‌ي پزشكي در صورت مواجه شدن با آن مطرح شده است.(37)  
مطالب چاپ‌شده درباره‌ي روش‌هاي حفاظت در برابر حملات شيميايي و ميكروبي در شماره‌ي امروز روزنامه‌ها اقدام ديگري براي آموزش عمومي مردم است. در اين مطلب اطلاعات اوليه و پايه درباره‌ي عوامل شيميايي خفه‌كننده، خون، تاول‌زا و اعصاب، حالت ماده، بو يا مزه، مدت اثر، علائم روي بدن و حفاظت و كمك‌هاي اوليه‌ي پزشكي در صورت مواجه شدن با آن مطرح شده است.(37)  
342
==گزارش - 342==
سرپرست ستاد بازسازي و نوسازي مناطق بمب‌باران‌شده و مسئول ستاد پناهگاه‌سازي استان مركزي، تعداد پناهگاه‌هاي ساخته‌شده و در دست احداث و همچنين نحوه‌ي تأمين خسارات واردشده به صاحبان مناطق آسيب‌ديده‌ي استان را اعلام كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، اين مقام مسئول امروز اعلام كرد با اعتباري معادل 3 ميليارد و 970 ميليون ريال تا كنون 375 پناهگاه در سطح استان مركزي احداث و از آن بهره‌برداري شده است. از اين تعداد، 177 پناهگاه در مراكز آموزشي و بقيه در سطح معابر عمومي، ادارات و كارخانجات ساخته شده است و در حال حاضر احداث 32 پناهگاه ديگر در اين استان در دست اجرا مي‌باشد. وي افزود: در سال 1365 بر اثر حملات دشمن حدود 2700 واحد مسكوني و تجاري در شهرهاي اراك، تفرش، خمين و آشتيان از 10 تا 100 درصد تخريب شده و تا كنون 70 درصد از اين واحدها بازسازي و خسارات وارده به صاحبان اين گونه اماكن پرداخت شده است. بقيه‌ي پناهگاه‌ها نيز در سال جاري ساخته خواهد شد. وي گفت: در سال گذشته با هماهنگي شوراي پول و اعتبار از سوي بانك ملي 2 ميليارد و 500 ميليون ريال اعتبار براي پرداخت وام قرض‌الحسنه به صاحبان مناطق آسيب‌ديده از بمب‌باران‌هاي دشمن اختصاص يافت كه از اين مبلغ تا كنون يك ميليارد ريال آن به متقاضيان پرداخت شده است. وي سپس اظهار كرد: به منظور تأمين لوازم اوليه‌ي زندگي خانواده‌هاي خسارت‌ديده در طول سال گذشته، تعداد 286 تخته فرش، 250 دستگاه يخچال و 300 دستگاه تلويزيون در سطح استان مركزي توزيع شده است. وي در مورد وسايل نقليه‌ي از بين رفته در بمب‌باران‌ها در استان مركزي گفت: براي افرادي كه درصد آسيب به وسايل نقليه‌ي آن‌ها بالاي 70 درصد بوده حواله‌ي جديد صادر شده و در مورد خسارات جزئي نيز تا 200 هزار ريال براي هر اتومبيل شخصي پرداخت شده است. وي گفت: در مورد وسايل نقليه‌ي عمومي نيز علاوه بر صدور حواله‌ي جديد مبلغي به عنوان كمك هزينه به صاحب وسيله‌ي نقليه پرداخت گرديده است.(38)  
سرپرست ستاد بازسازي و نوسازي مناطق بمب‌باران‌شده و مسئول ستاد پناهگاه‌سازي استان مركزي، تعداد پناهگاه‌هاي ساخته‌شده و در دست احداث و همچنين نحوه‌ي تأمين خسارات واردشده به صاحبان مناطق آسيب‌ديده‌ي استان را اعلام كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، اين مقام مسئول امروز اعلام كرد با اعتباري معادل 3 ميليارد و 970 ميليون ريال تا كنون 375 پناهگاه در سطح استان مركزي احداث و از آن بهره‌برداري شده است. از اين تعداد، 177 پناهگاه در مراكز آموزشي و بقيه در سطح معابر عمومي، ادارات و كارخانجات ساخته شده است و در حال حاضر احداث 32 پناهگاه ديگر در اين استان در دست اجرا مي‌باشد. وي افزود: در سال 1365 بر اثر حملات دشمن حدود 2700 واحد مسكوني و تجاري در شهرهاي اراك، تفرش، خمين و آشتيان از 10 تا 100 درصد تخريب شده و تا كنون 70 درصد از اين واحدها بازسازي و خسارات وارده به صاحبان اين گونه اماكن پرداخت شده است. بقيه‌ي پناهگاه‌ها نيز در سال جاري ساخته خواهد شد. وي گفت: در سال گذشته با هماهنگي شوراي پول و اعتبار از سوي بانك ملي 2 ميليارد و 500 ميليون ريال اعتبار براي پرداخت وام قرض‌الحسنه به صاحبان مناطق آسيب‌ديده از بمب‌باران‌هاي دشمن اختصاص يافت كه از اين مبلغ تا كنون يك ميليارد ريال آن به متقاضيان پرداخت شده است. وي سپس اظهار كرد: به منظور تأمين لوازم اوليه‌ي زندگي خانواده‌هاي خسارت‌ديده در طول سال گذشته، تعداد 286 تخته فرش، 250 دستگاه يخچال و 300 دستگاه تلويزيون در سطح استان مركزي توزيع شده است. وي در مورد وسايل نقليه‌ي از بين رفته در بمب‌باران‌ها در استان مركزي گفت: براي افرادي كه درصد آسيب به وسايل نقليه‌ي آن‌ها بالاي 70 درصد بوده حواله‌ي جديد صادر شده و در مورد خسارات جزئي نيز تا 200 هزار ريال براي هر اتومبيل شخصي پرداخت شده است. وي گفت: در مورد وسايل نقليه‌ي عمومي نيز علاوه بر صدور حواله‌ي جديد مبلغي به عنوان كمك هزينه به صاحب وسيله‌ي نقليه پرداخت گرديده است.(38)  
343
==گزارش - 343==
دور جديد مذاكرات نمايندگان ايران و عراق كه به پيشنهاد دبيركل سازمان ملل قرار بود از امروز در نيويورك آغاز شود با درخواست ايران به تعويق افتاد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي وزير امور خارجه‌ي ايران امروز در يونان اعلام كرد: ايران براي مذاكره با دبيركل سازمان ملل تا دو هفته‌ي ديگر يك نماينده‌ي عالي‌رتبه به اين سازمان اعزام خواهد كرد. ولايتي مجدداً تأكيد كرد: جنگ ايران و عراق تنها با شناسايي متجاوز به ايران و مجازات آن توسط ارگان‌هاي بين‌المللي قطع مي‌شود.(39) پس از اين سخنان، فرانسوا گليايي دبير مطبوعاتي سازمان ملل اعلام كرد: مذاكرات جديد براي متوقف كردن جنگ ايران و عراق كه قرار بود روز چهارشنبه (امروز) در نيويورك شروع شود به درخواست ايران به تعويق افتاده است. وي افزود: محمدجواد لاريجاني معاون وزير خارجه‌ي ايران كه قرار است نمايندگي دولت خود را در اين مذاكرات داشته باشد خواستار اين تأخير شده است.(40)  
دور جديد مذاكرات نمايندگان ايران و عراق كه به پيشنهاد دبيركل سازمان ملل قرار بود از امروز در نيويورك آغاز شود با درخواست ايران به تعويق افتاد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي وزير امور خارجه‌ي ايران امروز در يونان اعلام كرد: ايران براي مذاكره با دبيركل سازمان ملل تا دو هفته‌ي ديگر يك نماينده‌ي عالي‌رتبه به اين سازمان اعزام خواهد كرد. ولايتي مجدداً تأكيد كرد: جنگ ايران و عراق تنها با شناسايي متجاوز به ايران و مجازات آن توسط ارگان‌هاي بين‌المللي قطع مي‌شود.(39) پس از اين سخنان، فرانسوا گليايي دبير مطبوعاتي سازمان ملل اعلام كرد: مذاكرات جديد براي متوقف كردن جنگ ايران و عراق كه قرار بود روز چهارشنبه (امروز) در نيويورك شروع شود به درخواست ايران به تعويق افتاده است. وي افزود: محمدجواد لاريجاني معاون وزير خارجه‌ي ايران كه قرار است نمايندگي دولت خود را در اين مذاكرات داشته باشد خواستار اين تأخير شده است.(40)  
راديو اسرائيل در ارزيابي به تعويق افتادن سفر نماينده‌ي ايران به نيويورك، دليل آن را تصميم ايران براي دامن زدن به فعاليت‌هاي تبليغاتي در خصوص كاربرد سلاح‌هاي شيميايي از جانب عراق با هدف منزوي كردن حكومت بغداد در عرصه‌هاي بين‌المللي اعلام كرد. اين راديو افزود: قرار بود ايران محمدجواد لاريجاني معاون وزير خارجه را به نيويورك اعزام كند، ولي مسافرت او تا پس از انتشار نتيجه‌ي تحقيقات هيئت اعزامي به تهران به تعويق افتاده است.(41)  
راديو اسرائيل در ارزيابي به تعويق افتادن سفر نماينده‌ي ايران به نيويورك، دليل آن را تصميم ايران براي دامن زدن به فعاليت‌هاي تبليغاتي در خصوص كاربرد سلاح‌هاي شيميايي از جانب عراق با هدف منزوي كردن حكومت بغداد در عرصه‌هاي بين‌المللي اعلام كرد. اين راديو افزود: قرار بود ايران محمدجواد لاريجاني معاون وزير خارجه را به نيويورك اعزام كند، ولي مسافرت او تا پس از انتشار نتيجه‌ي تحقيقات هيئت اعزامي به تهران به تعويق افتاده است.(41)  
344
==گزارش - 344==
پروفسور شائول بخاش استاد تاريخ دانشگاه جورج ميسون امريكا در مقاله‌يي در روزنامه‌ي واشنگتن پست شرايط حال حاضر را براي برقراري آتش‌بس در جنگ ايران و عراق كه مي‌تواند در مراحل بعدي به عنوان اساس يك صلح دائمي عمل كند، مساعد دانست و لزوم تداوم فشار جهاني به دو طرف درگير براي تحقق اين مهم و از سوي ديگر تلاش عراق براي بين‌المللي كردن جنگ را يادآور شد. راديو امريكا در بخش خبري 20:30 امشب قسمت‌هايي از اين مقاله را به شرح زير پخش كرد: دولت ريگان به منظور پايان بخشيدن به جنگ ايران و عراق تلاش‌هاي خود را به تحقق تحريم بين‌المللي فروش اسلحه به ايران معطوف كرده است، ولي نكته‌ي جالب توجه آن است كه در طول سال گذشته اين عراق بوده كه در همه‌ي مراحل، آرامش و وقفه در جنگ را درهم شكسته و خصومت‌ها را تشديد كرده است. بهار گذشته عراق به طور يك جانبه جنگ نفت‌كش‌ها را از سر گرفت و به حملات تلافي‌جويانه‌ي ايران و قرار دادن پرچم امريكا بر فراز كشتي‌هاي كويت دامن زد. عراق به دنبال صدور قطع‌نامه‌ي آتش‌بس شوراي امنيت در تابستان گذشته به وقفه‌ي 4 هفته‌يي كه در جنگ نفت‌كش‌ها پديد آمده بود، پايان داد. هفته‌ي گذشته بار ديگر عراق در شهرك حلبچه از گازهاي سمي استفاده كرد تا اين بار شهروندان و اتباع خود را بكشد. عراق پيوسته در حمله به كشتي‌راني بين‌المللي در خليج فارس بر ايران پيشي مي‌گيرد. ماه گذشته باز هم عراق جنگ شهرها را آغاز كرد و به كشتار شمار زيادي غير نظامي در هر دو كشور دامن زد. عراق به بالا گرفتن و تشديد جنگ ادامه مي‌دهد، زيرا از آن وحشت دارد كه جامعه‌ي بين‌المللي جنگ را فراموش كند يا به اين نتيجه برسد كه مي‌توان خصومت‌ها را با توافقي كم‌تر از آنچه عراق خواستار آن است پايان دهد. در حقيقت، به نظر مي‌رسد كه كاهش حمايت بين‌المللي و اعراب خليج فارس از موضع افراطي و سرسختانه‌ي عراق، بغداد را بر آن داشت كه ماه گذشته بمب‌افكن‌هاي دورپرواز خود را براي حمله به كشتي‌ها به اعماق جنوبي خليج فارس بفرستد و حمله به هدف‌هاي غير نظامي را آغاز كند. به نوشته‌ي پروفسور بخاش در روزنامه‌ي واشنگتن پست، تماس‌هاي مفيدي ميان ايران و كشورهاي خليج فارس صورت گرفته و ظاهراً سوريه تهران را متقاعد كرده است تا از حمله به كشتي‌هاي كشورهاي عرب منطقه دست بردارد. وي مي‌نويسد: عراق در جنگ نفت‌كش‌ها و جنگ شهرها شكست خورده و نتوانسته ايران را طوري تحت فشار بگذارد كه بر سر ميز مذاكره بنشيند. به علاوه، در حالي كه عراق در بين‌المللي كردن جنگ توفيق تحسين‌آميزي داشته، هنوز موفق نشده است دخالت و درگيري‌هاي بين‌المللي را به پايان بدون هزينه و جريمه‌ي جنگ كه خواستار آن است مبدل كند. البته، علائم گوناگوني حاكي از تمايل ايران به قبول آتش‌بس سازمان ملل متحد و حداقل اجازه‌ي فروكش زد و خوردها به صورت دو فاكتور مشاهده مي‌شود. ايران با پيشنهاد آتش‌بس سازمان ملل مخالفت نكرده، ولي خواستار ايجاد تغييراتي در آن است. سياست ايران چه در جنگ نفت‌كش‌ها و چه در جنگ شهرها، واكنش محدود بوده نه آغاز حملات جديد. اين‌كه ايران در مورد آتش‌بس سخن مي‌راند نشان‌دهنده‌ي تغيير چشمگير موضع ايران است. آتش‌بس مي‌تواند در مراحل بعدي به عنوان اساس يك صلح دائمي عمل كند؛ به علاوه، در حالي كه براي انعطاف‌پذير نگاه داشتن ايران فشارهاي ديپلماتيك ضروري به نظر مي‌رسد. اين گونه فشارها نبايد يك‌طرفه و يك‌جانبه باشد. نبايد به عراق اجازه داد تا با توسل به غرب و امريكا از حساب پس دادن در جنگي كه صدام حسين بي‌خود و بي‌جهت در سال 1980 آن را آغاز كرد. طفره برود و شانه خالي كند. وي در خاتمه مي‌نويسد: عراق نبايد پيوسته به تشديد جنگ به منظور دست‌يابي به صلحي كه بدان دست نخواهد يافت تشويق شود، به‌ويژه در حالي كه توافق آتش‌بس در دست‌رس قرار گرفته است.(42)  
پروفسور شائول بخاش استاد تاريخ دانشگاه جورج ميسون امريكا در مقاله‌يي در روزنامه‌ي واشنگتن پست شرايط حال حاضر را براي برقراري آتش‌بس در جنگ ايران و عراق كه مي‌تواند در مراحل بعدي به عنوان اساس يك صلح دائمي عمل كند، مساعد دانست و لزوم تداوم فشار جهاني به دو طرف درگير براي تحقق اين مهم و از سوي ديگر تلاش عراق براي بين‌المللي كردن جنگ را يادآور شد. راديو امريكا در بخش خبري 20:30 امشب قسمت‌هايي از اين مقاله را به شرح زير پخش كرد: دولت ريگان به منظور پايان بخشيدن به جنگ ايران و عراق تلاش‌هاي خود را به تحقق تحريم بين‌المللي فروش اسلحه به ايران معطوف كرده است، ولي نكته‌ي جالب توجه آن است كه در طول سال گذشته اين عراق بوده كه در همه‌ي مراحل، آرامش و وقفه در جنگ را درهم شكسته و خصومت‌ها را تشديد كرده است. بهار گذشته عراق به طور يك جانبه جنگ نفت‌كش‌ها را از سر گرفت و به حملات تلافي‌جويانه‌ي ايران و قرار دادن پرچم امريكا بر فراز كشتي‌هاي كويت دامن زد. عراق به دنبال صدور قطع‌نامه‌ي آتش‌بس شوراي امنيت در تابستان گذشته به وقفه‌ي 4 هفته‌يي كه در جنگ نفت‌كش‌ها پديد آمده بود، پايان داد. هفته‌ي گذشته بار ديگر عراق در شهرك حلبچه از گازهاي سمي استفاده كرد تا اين بار شهروندان و اتباع خود را بكشد. عراق پيوسته در حمله به كشتي‌راني بين‌المللي در خليج فارس بر ايران پيشي مي‌گيرد. ماه گذشته باز هم عراق جنگ شهرها را آغاز كرد و به كشتار شمار زيادي غير نظامي در هر دو كشور دامن زد. عراق به بالا گرفتن و تشديد جنگ ادامه مي‌دهد، زيرا از آن وحشت دارد كه جامعه‌ي بين‌المللي جنگ را فراموش كند يا به اين نتيجه برسد كه مي‌توان خصومت‌ها را با توافقي كم‌تر از آنچه عراق خواستار آن است پايان دهد. در حقيقت، به نظر مي‌رسد كه كاهش حمايت بين‌المللي و اعراب خليج فارس از موضع افراطي و سرسختانه‌ي عراق، بغداد را بر آن داشت كه ماه گذشته بمب‌افكن‌هاي دورپرواز خود را براي حمله به كشتي‌ها به اعماق جنوبي خليج فارس بفرستد و حمله به هدف‌هاي غير نظامي را آغاز كند. به نوشته‌ي پروفسور بخاش در روزنامه‌ي واشنگتن پست، تماس‌هاي مفيدي ميان ايران و كشورهاي خليج فارس صورت گرفته و ظاهراً سوريه تهران را متقاعد كرده است تا از حمله به كشتي‌هاي كشورهاي عرب منطقه دست بردارد. وي مي‌نويسد: عراق در جنگ نفت‌كش‌ها و جنگ شهرها شكست خورده و نتوانسته ايران را طوري تحت فشار بگذارد كه بر سر ميز مذاكره بنشيند. به علاوه، در حالي كه عراق در بين‌المللي كردن جنگ توفيق تحسين‌آميزي داشته، هنوز موفق نشده است دخالت و درگيري‌هاي بين‌المللي را به پايان بدون هزينه و جريمه‌ي جنگ كه خواستار آن است مبدل كند. البته، علائم گوناگوني حاكي از تمايل ايران به قبول آتش‌بس سازمان ملل متحد و حداقل اجازه‌ي فروكش زد و خوردها به صورت دو فاكتور مشاهده مي‌شود. ايران با پيشنهاد آتش‌بس سازمان ملل مخالفت نكرده، ولي خواستار ايجاد تغييراتي در آن است. سياست ايران چه در جنگ نفت‌كش‌ها و چه در جنگ شهرها، واكنش محدود بوده نه آغاز حملات جديد. اين‌كه ايران در مورد آتش‌بس سخن مي‌راند نشان‌دهنده‌ي تغيير چشمگير موضع ايران است. آتش‌بس مي‌تواند در مراحل بعدي به عنوان اساس يك صلح دائمي عمل كند؛ به علاوه، در حالي كه براي انعطاف‌پذير نگاه داشتن ايران فشارهاي ديپلماتيك ضروري به نظر مي‌رسد. اين گونه فشارها نبايد يك‌طرفه و يك‌جانبه باشد. نبايد به عراق اجازه داد تا با توسل به غرب و امريكا از حساب پس دادن در جنگي كه صدام حسين بي‌خود و بي‌جهت در سال 1980 آن را آغاز كرد. طفره برود و شانه خالي كند. وي در خاتمه مي‌نويسد: عراق نبايد پيوسته به تشديد جنگ به منظور دست‌يابي به صلحي كه بدان دست نخواهد يافت تشويق شود، به‌ويژه در حالي كه توافق آتش‌بس در دست‌رس قرار گرفته است.(42)  
345
==گزارش - 345==
آنتوني پارسونز آخرين سفير انگلستان در ايران در زمان شاه به اعضاي كميته‌ي خارجي پارلمان اين كشور توصيه كرد كه دولت را تشويق كنند تا در جنگ ايران و عراق سياست بي‌طرفانه داشته و در جست و جوي تجديد رابطه با ايران باشند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، وي در جلسه‌يي خطاب به اعضاي اين ستاد درباره‌ي عواقب پيروزي ايران در جنگ هشدار داد و در عين حال اعتراف كرد رفتار بين‌المللي با ايران يك‌طرفه و به سود عراق بوده است، طوري كه همه‌ي مردم ايران را قانع كرده است كه مجامع بين‌المللي عليه آن‌ها جبهه گرفته‌اند و وقتي كه ايران مورد هجوم و تجاوز قرار گرفته، مجامع جهاني از آنان دفاع نكرده‌اند. مردم ايران خواسته‌هاي دولت‌شان مبني بر لزوم معرفي و تنبيه متجاوز را عادلانه مي‌دانند و از آن دفاع مي‌كنند. به اعتقاد وي، تا زماني كه امام خميني در قيد حيات است جنگ ادامه مي‌يابد و سعي غرب بايد اين باشد كه از تشديد جنگ جلوگيري كند؛ آن را در ابعاد كوچك نگه‌دارد و از حمله‌ي گسترده‌ي ايران به عراق مثل حمله‌ي 1987 (عمليات كربلاي 5) به بصره جلوگيري كند. پارسونز در ادامه يادآور شد: حضور ناوگان‌هاي غربي در خليج فارس از مشكلات جديدي است كه به تيرگي روابط غرب با ايران كمك كرده است و براي عادي شدن اين روابط خروج اين ناوگان از خليج فارس ضروري است. وي در مورد قطع‌نامه‌ي598 هم گفت: تا زماني كه حداقل هم‌كاري ايران براي اجراي قطع‌نامه جلب نشود، هيچ پيشرفتي ميسر نمي‌باشد و سازمان ملل هيچ وسيله‌يي براي اجراي قطع‌نامه و اجبار آن به ايران در اختيار ندارد. وي اضافه كرد: اگر قرار به تحريم تسليحاتي باشد بايد هر دو كشور تحريم شوند. پارسونز كه پس از پايان خدمت در ايران مدت‌ها مشاور سياسي تاچر نخست‌وزير انگليس بود، در بخش ديگر سخنان خود درباره‌ي روابط انگليس و ايران در حال و آينده نكاتي را بيان كرد و در آن به ضرورت حفظ منافع درازمدت انگلستان و تبعيت نكردن از سياست امريكا در برابر ايران و برخي موارد ديگر اشاره كرد كه قسمت‌هايي از آن به روايت خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي كه در اين جلسه حضور داشت به شرح زير است: بايد به سعودي و كويت تفهيم شود غرب در منطقه و در ايران داراي منافع است و بايد براي حفظ آن با ايران رابطه داشته باشد مثل خود آن‌ها كه با ايران رابطه دارند. داشتن رابطه با ايران به‌خصوص براي انگليس مهم است هم از نظر تاريخي كه با آن كشور از قديم رابطه داشته‌ايم و هم از اين نظر كه ايران با 50 ميليون جمعيت، بازار مصرف بزرگ و وجود ذخاير عظيم نفت قدرت و پتانسيل زيادي در منطقه دارد. اگرجنگ تمام شود در صورتي كه سياست درست و روشني داشته باشيم مي‌توانيم از بازار بعد از جنگ و نياز ايران و عراق به بازسازي خرابي‌ها بهره‌برداري كنيم. ما بايد حساب خود را از روابط امريكا با ايران جدا كنيم. امريكا مشكلات خود را دارد و ما مشكلات خود را. نبايد فراموش كرد كه وقتي به ايران حمله شد شوراي امنيت جلسه‌يي برگزار نكرد و هيچ قدرتي به حمايت از ايران نپرداخت. اين يك واقعيت است كه جامعه‌ي بين‌المللي در آغاز جنگ هيچ توجهي به خواسته‌هاي ايران نكرد و اولين جلسه‌ي شوراي امنيت تا چند روز بعد از شروع جنگ تشكيل نشد. بايد در نظر داشت وقتي انقلاب ايران كاملاً سامان يابد و تثبيت شود، رفتار فعلي انگليس به داشتن رابطه‌ي خوب با اين كشور در آينده كمكي نخواهد كرد. ايران قطعاً در آينده موقعيت بهتري خواهد يافت و داشتن رابطه با آن براي غرب مهم‌تر خواهد بود.(43)  
آنتوني پارسونز آخرين سفير انگلستان در ايران در زمان شاه به اعضاي كميته‌ي خارجي پارلمان اين كشور توصيه كرد كه دولت را تشويق كنند تا در جنگ ايران و عراق سياست بي‌طرفانه داشته و در جست و جوي تجديد رابطه با ايران باشند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، وي در جلسه‌يي خطاب به اعضاي اين ستاد درباره‌ي عواقب پيروزي ايران در جنگ هشدار داد و در عين حال اعتراف كرد رفتار بين‌المللي با ايران يك‌طرفه و به سود عراق بوده است، طوري كه همه‌ي مردم ايران را قانع كرده است كه مجامع بين‌المللي عليه آن‌ها جبهه گرفته‌اند و وقتي كه ايران مورد هجوم و تجاوز قرار گرفته، مجامع جهاني از آنان دفاع نكرده‌اند. مردم ايران خواسته‌هاي دولت‌شان مبني بر لزوم معرفي و تنبيه متجاوز را عادلانه مي‌دانند و از آن دفاع مي‌كنند. به اعتقاد وي، تا زماني كه امام خميني در قيد حيات است جنگ ادامه مي‌يابد و سعي غرب بايد اين باشد كه از تشديد جنگ جلوگيري كند؛ آن را در ابعاد كوچك نگه‌دارد و از حمله‌ي گسترده‌ي ايران به عراق مثل حمله‌ي 1987 (عمليات كربلاي 5) به بصره جلوگيري كند. پارسونز در ادامه يادآور شد: حضور ناوگان‌هاي غربي در خليج فارس از مشكلات جديدي است كه به تيرگي روابط غرب با ايران كمك كرده است و براي عادي شدن اين روابط خروج اين ناوگان از خليج فارس ضروري است. وي در مورد قطع‌نامه‌ي598 هم گفت: تا زماني كه حداقل هم‌كاري ايران براي اجراي قطع‌نامه جلب نشود، هيچ پيشرفتي ميسر نمي‌باشد و سازمان ملل هيچ وسيله‌يي براي اجراي قطع‌نامه و اجبار آن به ايران در اختيار ندارد. وي اضافه كرد: اگر قرار به تحريم تسليحاتي باشد بايد هر دو كشور تحريم شوند. پارسونز كه پس از پايان خدمت در ايران مدت‌ها مشاور سياسي تاچر نخست‌وزير انگليس بود، در بخش ديگر سخنان خود درباره‌ي روابط انگليس و ايران در حال و آينده نكاتي را بيان كرد و در آن به ضرورت حفظ منافع درازمدت انگلستان و تبعيت نكردن از سياست امريكا در برابر ايران و برخي موارد ديگر اشاره كرد كه قسمت‌هايي از آن به روايت خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي كه در اين جلسه حضور داشت به شرح زير است: بايد به سعودي و كويت تفهيم شود غرب در منطقه و در ايران داراي منافع است و بايد براي حفظ آن با ايران رابطه داشته باشد مثل خود آن‌ها كه با ايران رابطه دارند. داشتن رابطه با ايران به‌خصوص براي انگليس مهم است هم از نظر تاريخي كه با آن كشور از قديم رابطه داشته‌ايم و هم از اين نظر كه ايران با 50 ميليون جمعيت، بازار مصرف بزرگ و وجود ذخاير عظيم نفت قدرت و پتانسيل زيادي در منطقه دارد. اگرجنگ تمام شود در صورتي كه سياست درست و روشني داشته باشيم مي‌توانيم از بازار بعد از جنگ و نياز ايران و عراق به بازسازي خرابي‌ها بهره‌برداري كنيم. ما بايد حساب خود را از روابط امريكا با ايران جدا كنيم. امريكا مشكلات خود را دارد و ما مشكلات خود را. نبايد فراموش كرد كه وقتي به ايران حمله شد شوراي امنيت جلسه‌يي برگزار نكرد و هيچ قدرتي به حمايت از ايران نپرداخت. اين يك واقعيت است كه جامعه‌ي بين‌المللي در آغاز جنگ هيچ توجهي به خواسته‌هاي ايران نكرد و اولين جلسه‌ي شوراي امنيت تا چند روز بعد از شروع جنگ تشكيل نشد. بايد در نظر داشت وقتي انقلاب ايران كاملاً سامان يابد و تثبيت شود، رفتار فعلي انگليس به داشتن رابطه‌ي خوب با اين كشور در آينده كمكي نخواهد كرد. ايران قطعاً در آينده موقعيت بهتري خواهد يافت و داشتن رابطه با آن براي غرب مهم‌تر خواهد بود.(43)  
346
==گزارش - 346==
امروز آيت‌الله سيدعبدالكريم موسوي‌اردبيلي رئيس ديوان ‌عالي كشور، دكتر عليرضا مرندي وزير بهداشت و درمان و دكتر هادي منافي رئيس سازمان محيط زيست در پيام‌هاي جداگانه‌يي به همتايان خود و برخي مجامع جهاني خواستار بررسي ابعاد فاجعه‌ي بمب‌باران شيميايي حلبچه و محكوميت حكومت عراق شدند.  
امروز آيت‌الله سيدعبدالكريم موسوي‌اردبيلي رئيس ديوان ‌عالي كشور، دكتر عليرضا مرندي وزير بهداشت و درمان و دكتر هادي منافي رئيس سازمان محيط زيست در پيام‌هاي جداگانه‌يي به همتايان خود و برخي مجامع جهاني خواستار بررسي ابعاد فاجعه‌ي بمب‌باران شيميايي حلبچه و محكوميت حكومت عراق شدند.  
در اولين پيام، آيت‌الله سيدعبدالكريم موسوي‌اردبيلي رئيس ديوان ‌عالي كشور به همتايان خود و جوامع حقوق‌دانان در ساير كشورهاي جهان پيامي را هم‌راه با نوارهايي ويدئويي مستند درباره‌ي بمب‌باران شيميايي حلبچه ارسال كرد. در اين پيام با استناد به موارد حقوقي و مصوبات بين‌المللي اين جنايت از نظر حقوقي و قضايي، "كشتار دسته‌جمعي" كه بر اساس مقررات بين‌المللي شايسته‌ي مجازات مي‌باشد، توصيف شده و در قسمت پاياني آن آمده است: آنچه در حلبچه و روستاهاي اطراف آن اتفاق افتاده و فيلمي كه هم‌راه اين نامه است، نمونه‌هاي كوچكي از اين جنايت ارتكابي را عليه مردم بي‌دفاع شهر حلبچه ـ كه از كردهاي عراقي هستند ـ نشان مي‌دهد. با توجه به اخباري كه خبرنگاران خارجي بازديدكننده از محل بيمارستان‌هاي تهران در سراسر جهان منتشر كرده‌اند شخص جناب عالي نيز به‌روشني مي‌توانيد اين فاجعه را از نظر حقوقي و قضايي "كشتار دسته‌جمعي" كه طبق مقررات بين‌المللي مشمول مجازات مي‌باشد، توصيف كنيد و در خصوص محكوميت مؤثر آن اقدامي را كه مقتضي مي‌دانيد انجام دهيد.  
در اولين پيام، آيت‌الله سيدعبدالكريم موسوي‌اردبيلي رئيس ديوان ‌عالي كشور به همتايان خود و جوامع حقوق‌دانان در ساير كشورهاي جهان پيامي را هم‌راه با نوارهايي ويدئويي مستند درباره‌ي بمب‌باران شيميايي حلبچه ارسال كرد. در اين پيام با استناد به موارد حقوقي و مصوبات بين‌المللي اين جنايت از نظر حقوقي و قضايي، "كشتار دسته‌جمعي" كه بر اساس مقررات بين‌المللي شايسته‌ي مجازات مي‌باشد، توصيف شده و در قسمت پاياني آن آمده است: آنچه در حلبچه و روستاهاي اطراف آن اتفاق افتاده و فيلمي كه هم‌راه اين نامه است، نمونه‌هاي كوچكي از اين جنايت ارتكابي را عليه مردم بي‌دفاع شهر حلبچه ـ كه از كردهاي عراقي هستند ـ نشان مي‌دهد. با توجه به اخباري كه خبرنگاران خارجي بازديدكننده از محل بيمارستان‌هاي تهران در سراسر جهان منتشر كرده‌اند شخص جناب عالي نيز به‌روشني مي‌توانيد اين فاجعه را از نظر حقوقي و قضايي "كشتار دسته‌جمعي" كه طبق مقررات بين‌المللي مشمول مجازات مي‌باشد، توصيف كنيد و در خصوص محكوميت مؤثر آن اقدامي را كه مقتضي مي‌دانيد انجام دهيد.  
دكتر مرندي وزير بهداشت و درمان و آموزش پزشكي نيز در پيامي به مدير منطقه‌ي يونيسف در خاورميانه و شمال افريقا، با اشاره به تخريب چندين بيمارستان و كشته و مجروح شدن تعداد زيادي از مردم از جمله نوزادان و كودكان و مادران در اين بيمارستان‌ها، آورده است: ما از جناب‌ عالي و از سازمان يونيسف كه جهت سلامتي و ايمني كودكان و مادران جهان اقدامات مؤثري انجام داده است مي‌خواهيم كه گروه تخصصي آن سازمان را براي بررسي مصدومان اين اقدامات غير انساني به ايران اعزام كند. همچنين دكتر منافي معاون نخست‌وزير و رئيس سازمان محيط زيست ايران با ارسال نامه‌يي به دكتر مصطفي تولبا مدير اجرايي برنامه‌ي محيط زيست ملل متحد، از وي خواست تا اقدام حكومت عراق را در حلبچه كه سبب تخريب محيط زيست و تغيير اكوسيستم منطقه نيز شده محكوم كند. دكتر‌ هادي منافي در قسمتي از نامه‌ي خود يادآور شد كه طبق اظهار نظر متخصصان مشهور سم‌شناسي، آثار برخي از سموم به كار گرفته‌شده پايدار بوده است و حدود 20 تا 30 سال در منطقه باقي خواهد ماند. اين سموم گاه به وسيله‌ي آب‌هاي سطحي شسته و وارد آب‌هاي زيرزميني مي‌شوند و در نتيجه در زمان طولاني سلامت مردم منطقه را به خطر خواهند انداخت.(44)  
دكتر مرندي وزير بهداشت و درمان و آموزش پزشكي نيز در پيامي به مدير منطقه‌ي يونيسف در خاورميانه و شمال افريقا، با اشاره به تخريب چندين بيمارستان و كشته و مجروح شدن تعداد زيادي از مردم از جمله نوزادان و كودكان و مادران در اين بيمارستان‌ها، آورده است: ما از جناب‌ عالي و از سازمان يونيسف كه جهت سلامتي و ايمني كودكان و مادران جهان اقدامات مؤثري انجام داده است مي‌خواهيم كه گروه تخصصي آن سازمان را براي بررسي مصدومان اين اقدامات غير انساني به ايران اعزام كند. همچنين دكتر منافي معاون نخست‌وزير و رئيس سازمان محيط زيست ايران با ارسال نامه‌يي به دكتر مصطفي تولبا مدير اجرايي برنامه‌ي محيط زيست ملل متحد، از وي خواست تا اقدام حكومت عراق را در حلبچه كه سبب تخريب محيط زيست و تغيير اكوسيستم منطقه نيز شده محكوم كند. دكتر‌ هادي منافي در قسمتي از نامه‌ي خود يادآور شد كه طبق اظهار نظر متخصصان مشهور سم‌شناسي، آثار برخي از سموم به كار گرفته‌شده پايدار بوده است و حدود 20 تا 30 سال در منطقه باقي خواهد ماند. اين سموم گاه به وسيله‌ي آب‌هاي سطحي شسته و وارد آب‌هاي زيرزميني مي‌شوند و در نتيجه در زمان طولاني سلامت مردم منطقه را به خطر خواهند انداخت.(44)  
347
==گزارش - 347==
دبيركل سازمان ملل امروز در ديدار با نماينده‌ي ايران در اين سازمان، براي مداواي مصدومان حلبچه اعلام هم‌كاري كرد، اما رئيس شوراي امنيت به طور غير مستقيم ايران را عامل اصلي در استفاده‌ي عراق از سلاح‌هاي شيميايي و مسئول تعويق دور جديد مذاكرات صلح معرفي كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از نيويورك، خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل، در ديدار با محمدجعفر محلاتي نماينده‌ي جمهوري اسلامي ايران در اين سازمان، پس از ديدن تصاوير مناطق بمب‌باران‌شده ضمن ابراز تأسف از كاربرد سلاح‌هاي شيميايي اعلام كرد براي بستري كردن و مداواي مصدومان اعزامي به امريكا در مراكز پزشكي و تحقيقاتي نيويورك حاضر به هرگونه هم‌كاري است. نماينده‌ي ايران در اين ديدار درباره‌ي انتقال 5 تن از مصدومان شيميايي به بيمارستاني در نيويورك و ابعاد فاجعه‌ي كشتار هزاران نفر از زنان و كودكان كرد عراقي گزارش داد و با تحويل نوار ويدئويي و عكس‌هاي گويايي از اقدام عراق در بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه، از آقاي خاوير پرز دكوئيار خواست تا اين مدارك به عنوان اسناد جنايت حكومت عراق در سازمان ملل ثبت شود. آقاي محلاتي سپس در ديداري با دراگوسلاو پجيك رئيس شوراي امنيت، با استناد به سخنان طارق عزيز و ديگر مقامات مبني بر گسترش و تداوم حملات به شهرها و مناطق مسكوني ايران از وي و مجامع بين‌الملل خواست تا براي محكوميت و متوقف كردن جنايات حكومت عراق اقدامي قاطع انجام دهند. آقاي محلاتي همچنين خواستار اعزام هيئت سازمان ملل ـ كه در ايران به سر مي‌برد ـ به شهر حلبچه و مشاهده‌‌ي آثار جنايت و شناسايي عاملان آن شد. رئيس شوراي امنيت در پاسخ ضمن ابراز تأسف از اين فاجعه كه آن را بسيار دردناك توصيف كرد، به طور تلويحي علت به‌كارگيري مجدد سلاح‌هاي شيميايي در جنگ ايران و عراق را شروع حمله و عبور نيروهاي ايراني از مرزهاي بين‌المللي و تصرف شهر عراقي حلبچه عنوان كرد. نماينده‌ي ايران در پاسخ گفت كه عمليات نظامي جمهوري اسلامي ايران هم براي مقابله به مثل در مقابل حملات عراق به مناطق مسكوني و هم با هدف آزادسازي نوسود كاملاً مشروع بوده است. رئيس شوراي امنيت همچنين مسئوليت به تعويق افتادن دور جديد مذاكرات نمايندگان ايران و عراق با شخص دبيركل و برگزار نشدن آن را به طور ضمني به عهده‌ي ايران گذاشت و خواستار ورود هر چه سريع‌تر هيئت ايراني به نيويورك شد.(45)  
دبيركل سازمان ملل امروز در ديدار با نماينده‌ي ايران در اين سازمان، براي مداواي مصدومان حلبچه اعلام هم‌كاري كرد، اما رئيس شوراي امنيت به طور غير مستقيم ايران را عامل اصلي در استفاده‌ي عراق از سلاح‌هاي شيميايي و مسئول تعويق دور جديد مذاكرات صلح معرفي كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از نيويورك، خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل، در ديدار با محمدجعفر محلاتي نماينده‌ي جمهوري اسلامي ايران در اين سازمان، پس از ديدن تصاوير مناطق بمب‌باران‌شده ضمن ابراز تأسف از كاربرد سلاح‌هاي شيميايي اعلام كرد براي بستري كردن و مداواي مصدومان اعزامي به امريكا در مراكز پزشكي و تحقيقاتي نيويورك حاضر به هرگونه هم‌كاري است. نماينده‌ي ايران در اين ديدار درباره‌ي انتقال 5 تن از مصدومان شيميايي به بيمارستاني در نيويورك و ابعاد فاجعه‌ي كشتار هزاران نفر از زنان و كودكان كرد عراقي گزارش داد و با تحويل نوار ويدئويي و عكس‌هاي گويايي از اقدام عراق در بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه، از آقاي خاوير پرز دكوئيار خواست تا اين مدارك به عنوان اسناد جنايت حكومت عراق در سازمان ملل ثبت شود. آقاي محلاتي سپس در ديداري با دراگوسلاو پجيك رئيس شوراي امنيت، با استناد به سخنان طارق عزيز و ديگر مقامات مبني بر گسترش و تداوم حملات به شهرها و مناطق مسكوني ايران از وي و مجامع بين‌الملل خواست تا براي محكوميت و متوقف كردن جنايات حكومت عراق اقدامي قاطع انجام دهند. آقاي محلاتي همچنين خواستار اعزام هيئت سازمان ملل ـ كه در ايران به سر مي‌برد ـ به شهر حلبچه و مشاهده‌‌ي آثار جنايت و شناسايي عاملان آن شد. رئيس شوراي امنيت در پاسخ ضمن ابراز تأسف از اين فاجعه كه آن را بسيار دردناك توصيف كرد، به طور تلويحي علت به‌كارگيري مجدد سلاح‌هاي شيميايي در جنگ ايران و عراق را شروع حمله و عبور نيروهاي ايراني از مرزهاي بين‌المللي و تصرف شهر عراقي حلبچه عنوان كرد. نماينده‌ي ايران در پاسخ گفت كه عمليات نظامي جمهوري اسلامي ايران هم براي مقابله به مثل در مقابل حملات عراق به مناطق مسكوني و هم با هدف آزادسازي نوسود كاملاً مشروع بوده است. رئيس شوراي امنيت همچنين مسئوليت به تعويق افتادن دور جديد مذاكرات نمايندگان ايران و عراق با شخص دبيركل و برگزار نشدن آن را به طور ضمني به عهده‌ي ايران گذاشت و خواستار ورود هر چه سريع‌تر هيئت ايراني به نيويورك شد.(45)  
348
==گزارش - 348==
امروز هيئت اعزامي كارشناسان سازمان ملل از روستاهاي نودشه و نژمار در مريوان كه عراق چند نوبت آن‌ها را بمب‌باران شيميايي كرده است، بازديد كرد. يك گروه پزشكي 4 نفره‌ي سوئيسي نيز با هم‌راه داشتن اولين محموله‌ي كمك‌هاي دارويي بين‌المللي، براي عرضه‌ي خدمات پزشكي به مصدومان شيميايي راهي تهران شد. كارشناسان تسليحات شيميايي سازمان ملل به هم‌راه سرهنگ كاستلو كه به نمايندگي از دبيركل وظيفه‌ي تحقيق در مورد بمب‌باران مناطق مسكوني را بر عهده دارد، صبح امروز در معيت چند تن از مسئولان وزارت امور خارجه، پزشكان بهداري سپاه و ستاد تبليغات جنگ در باختران از مصدومان يك نقاهتگاه ديدن كردند و سپس به وسيله‌ي بال‌گرد به روستاي نودشه از توابع مريوان كه هدف حمله‌ي شيميايي حكومت عراق قرار گرفته بود، عزيمت كردند. در اين محل كارشناسان سازمان ملل ضمن بازديد دقيق از آثار به جا مانده از حملات شيميايي با مجروحان محلي مصاحبه و از بقاياي بمب‌هاي شيميايي كه روي آن‌ها حروف روسي و چيني حك شده بود نمونه‌برداري كردند.(46) بعد از ظهر امروز نيز هيئت اعزامي و هم‌راهان از روستاي نژمار كه به آن حمله‌ي شيميايي شده بود، بازديد كرد. در اين ديدار ضمن نشان دادن آثار و بقايايي كه از اين جنايت باقي مانده بود به آنان توضيحاتي درباره‌ي چگونگي حملات دشمن و تلفات اهالي منطقه داده شد. پس از پايان بازديد، اعضاي گروه مذكور ساعت 20:30 به تهران مراجعت كردند.(47)  
امروز هيئت اعزامي كارشناسان سازمان ملل از روستاهاي نودشه و نژمار در مريوان كه عراق چند نوبت آن‌ها را بمب‌باران شيميايي كرده است، بازديد كرد. يك گروه پزشكي 4 نفره‌ي سوئيسي نيز با هم‌راه داشتن اولين محموله‌ي كمك‌هاي دارويي بين‌المللي، براي عرضه‌ي خدمات پزشكي به مصدومان شيميايي راهي تهران شد. كارشناسان تسليحات شيميايي سازمان ملل به هم‌راه سرهنگ كاستلو كه به نمايندگي از دبيركل وظيفه‌ي تحقيق در مورد بمب‌باران مناطق مسكوني را بر عهده دارد، صبح امروز در معيت چند تن از مسئولان وزارت امور خارجه، پزشكان بهداري سپاه و ستاد تبليغات جنگ در باختران از مصدومان يك نقاهتگاه ديدن كردند و سپس به وسيله‌ي بال‌گرد به روستاي نودشه از توابع مريوان كه هدف حمله‌ي شيميايي حكومت عراق قرار گرفته بود، عزيمت كردند. در اين محل كارشناسان سازمان ملل ضمن بازديد دقيق از آثار به جا مانده از حملات شيميايي با مجروحان محلي مصاحبه و از بقاياي بمب‌هاي شيميايي كه روي آن‌ها حروف روسي و چيني حك شده بود نمونه‌برداري كردند.(46) بعد از ظهر امروز نيز هيئت اعزامي و هم‌راهان از روستاي نژمار كه به آن حمله‌ي شيميايي شده بود، بازديد كرد. در اين ديدار ضمن نشان دادن آثار و بقايايي كه از اين جنايت باقي مانده بود به آنان توضيحاتي درباره‌ي چگونگي حملات دشمن و تلفات اهالي منطقه داده شد. پس از پايان بازديد، اعضاي گروه مذكور ساعت 20:30 به تهران مراجعت كردند.(47)  
در گزارشي كه وزارت امور خارجه از جريان بازديد اين هيئت تهيه كرده،آمده است كه اعضاي گروه در سخنان غير رسمي خود عنوان كردند كه آثار و شواهد موجود نشان مي‌دهد كه از گازهاي خردل و اعصاب عليه نظاميان و غير نظاميان استفاده شده است، ولي شواهد استفاده از گاز سيانور كافي نبود. معاون امور بين‌الملل وزارت امور خارجه‌ي ايران در مذاكرات با گروه كارشناسي سازمان ملل، 5 نكته‌ي زير را به آقاي هالگر نماينده‌ي دبيركل تذكر داد:  
در گزارشي كه وزارت امور خارجه از جريان بازديد اين هيئت تهيه كرده،آمده است كه اعضاي گروه در سخنان غير رسمي خود عنوان كردند كه آثار و شواهد موجود نشان مي‌دهد كه از گازهاي خردل و اعصاب عليه نظاميان و غير نظاميان استفاده شده است، ولي شواهد استفاده از گاز سيانور كافي نبود. معاون امور بين‌الملل وزارت امور خارجه‌ي ايران در مذاكرات با گروه كارشناسي سازمان ملل، 5 نكته‌ي زير را به آقاي هالگر نماينده‌ي دبيركل تذكر داد:  
سطر ۱۱۶: سطر ۱۱۳:
معاون امور بين‌الملل وزارت خارجه همچنين به نماينده‌ي دبيركل هشدار داد كه سخن‌گوي عراق در قاهره اعلام كرده است كه از سلاح شيميايي عليه شهرهاي جمهوري اسلامي ايران استفاده خواهد كرد و نماينده‌ي دبيركل در پاسخ گفت كه اين مطلب را سريعاً به اطلاع دبيركل مي‌رساند و اضافه كرد كه مردم عادي در هتل محل اقامت آنان شب قبل از ترك ايران به وي مراجعه كرده و وحشت‌زده از اين موضوع اظهار نگراني شديد كرده‌اند.(48)  
معاون امور بين‌الملل وزارت خارجه همچنين به نماينده‌ي دبيركل هشدار داد كه سخن‌گوي عراق در قاهره اعلام كرده است كه از سلاح شيميايي عليه شهرهاي جمهوري اسلامي ايران استفاده خواهد كرد و نماينده‌ي دبيركل در پاسخ گفت كه اين مطلب را سريعاً به اطلاع دبيركل مي‌رساند و اضافه كرد كه مردم عادي در هتل محل اقامت آنان شب قبل از ترك ايران به وي مراجعه كرده و وحشت‌زده از اين موضوع اظهار نگراني شديد كرده‌اند.(48)  
دولت سوئيس نيز اعلام كرد يك گروه پزشكي متشكل از 4 نفر به طور داوطلب براي كمك به معالجه‌ي قربانيان حملات شيميايي عراق عازم تهران شدند. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس سخن‌گوي دولت سوئيس گفت: اين پزشكان داوطلب كه از شركت "كمك‌هاي خاص فجايع" مي‌باشند، مقاديري دارو و تجهيزات پزشكي براي معالجه قربانيان بستري در شهرهاي تهران، تبريز و اصفهان به هم‌راه دارند و آموزش‌هايي را درباره‌ي شيوه‌ي مراقبت از مجروحان شيميايي به برخي كاركنان بيمارستان‌هاي شهرهاي مزبور خواهند داد. وي گفت: اين پزشكان ده روز در ايران باقي خواهند ماند و عزيمت آن‌ها به ايران بنا به درخواست جمعيت هلال احمر ايران انجام مي‌شود.(49) مدير كل روابط بين‌الملل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در مورد جزئيات مربوط به آمدن اين هيئت پزشكي، با اعلام اين‌كه پزشكان عضو هيئت در تهران با مجروحان شيميايي ديدار خواهند كرد، گفت: اعضاي اين هيئت را 2 پزشك، يك پزشكيار و يك نماينده‌ي دولت سوئيس تشكيل مي‌دهند و محموله‌ي آن‌ها شامل 400 كيلو دارو و 700 كيلو تجهيزات پزشكي مربوط به مصدومان شيميايي مي‌باشد. اين هيئت بامداد فردا وارد تهران مي‌شود و در مدت اقامت خود در تهران از بيمارستان‌هايي كه مصدومان شيميايي شهر حلبچه در آن‌ها بستري هستند، ديدار خواهد كرد. اين مقام وزارت بهداشت و درمان گفت اين كمك‌ها در پي درخواست هلال احمر كشورمان از صليب سرخ بين‌المللي براي ارسال كمك جهت مداواي مصدومان شيميايي انجام شده و اولين محموله‌يي است كه در اين زمينه به ايران ارسال شده است.(50)  
دولت سوئيس نيز اعلام كرد يك گروه پزشكي متشكل از 4 نفر به طور داوطلب براي كمك به معالجه‌ي قربانيان حملات شيميايي عراق عازم تهران شدند. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس سخن‌گوي دولت سوئيس گفت: اين پزشكان داوطلب كه از شركت "كمك‌هاي خاص فجايع" مي‌باشند، مقاديري دارو و تجهيزات پزشكي براي معالجه قربانيان بستري در شهرهاي تهران، تبريز و اصفهان به هم‌راه دارند و آموزش‌هايي را درباره‌ي شيوه‌ي مراقبت از مجروحان شيميايي به برخي كاركنان بيمارستان‌هاي شهرهاي مزبور خواهند داد. وي گفت: اين پزشكان ده روز در ايران باقي خواهند ماند و عزيمت آن‌ها به ايران بنا به درخواست جمعيت هلال احمر ايران انجام مي‌شود.(49) مدير كل روابط بين‌الملل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در مورد جزئيات مربوط به آمدن اين هيئت پزشكي، با اعلام اين‌كه پزشكان عضو هيئت در تهران با مجروحان شيميايي ديدار خواهند كرد، گفت: اعضاي اين هيئت را 2 پزشك، يك پزشكيار و يك نماينده‌ي دولت سوئيس تشكيل مي‌دهند و محموله‌ي آن‌ها شامل 400 كيلو دارو و 700 كيلو تجهيزات پزشكي مربوط به مصدومان شيميايي مي‌باشد. اين هيئت بامداد فردا وارد تهران مي‌شود و در مدت اقامت خود در تهران از بيمارستان‌هايي كه مصدومان شيميايي شهر حلبچه در آن‌ها بستري هستند، ديدار خواهد كرد. اين مقام وزارت بهداشت و درمان گفت اين كمك‌ها در پي درخواست هلال احمر كشورمان از صليب سرخ بين‌المللي براي ارسال كمك جهت مداواي مصدومان شيميايي انجام شده و اولين محموله‌يي است كه در اين زمينه به ايران ارسال شده است.(50)  
349
==گزارش - 349==
گزارش امروز روزنامه‌ي امريكايي واشنگتن پست و خبرگزاري آلمان درباره‌ي اعزام تعدادي از مصدومان بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه و مناطق اطراف آن به چند كشور اروپايي و امريكا و تظاهرات كردهاي عراقي در لندن و تهران از جمله اخبار مربوط به بازتاب اجتماعي و مردمي بمب‌باران شيميايي حلبچه توسط حكومت عراق است.  
گزارش امروز روزنامه‌ي امريكايي واشنگتن پست و خبرگزاري آلمان درباره‌ي اعزام تعدادي از مصدومان بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه و مناطق اطراف آن به چند كشور اروپايي و امريكا و تظاهرات كردهاي عراقي در لندن و تهران از جمله اخبار مربوط به بازتاب اجتماعي و مردمي بمب‌باران شيميايي حلبچه توسط حكومت عراق است.  
راديو امريكا در برنامه‌ي ساعت 21:30 امشب بخش‌هايي از اين گزارش را پخش كرد كه در آن، علاوه بر انتقال مجروحان به تهديد مجدد عراق مبني بر حمله‌ي شيميايي به شهرهاي ايران اشاره شده است. قسمتي از مطلب به شرح زير است:  
راديو امريكا در برنامه‌ي ساعت 21:30 امشب بخش‌هايي از اين گزارش را پخش كرد كه در آن، علاوه بر انتقال مجروحان به تهديد مجدد عراق مبني بر حمله‌ي شيميايي به شهرهاي ايران اشاره شده است. قسمتي از مطلب به شرح زير است:  
سطر ۱۲۲: سطر ۱۱۹:
امروز همچنين تعدادي از كردهاي مقيم انگلستان هم‌زمان با ورود 6 تن از مصدومان شيميايي حلبچه در فرودگاه لندن تظاهرات كردند. 6 مجروح نيز به فرانكفورت منتقل شده، در بيمارستان‌هاي اين شهر بستري شدند. در تهران هم تعدادي از گروه‌هاي عراقي در مقابل دفتر سازمان ملل تجمع كردند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، هم‌زمان با ورود هواپيماي حامل اين افراد به فرودگاه هيثرو لندن، تعداد زيادي از كردهاي عراقي مقيم انگليس در حالي كه پلاكاردهايي با مضامين محكوميت حكومت عراق به دليل بمب‌باران شيميايي حلبچه و ساير مناطق كردنشين در دست داشتند، در مقابل ترمينال فرودگاه تظاهرات كردند. تظاهركنندگان دست‌نوشته‌هايي با مضامين "ارسال اسلحه به عراق را متوقف سازيد"؛ "از حمله‌هاي شيميايي عراق جلوگيري كنيد" و "جلوي ويران شدن روستاهاي كردستان را بگيريد" در دست داشتند. روزنامه‌هاي امروز انگلستان اخبار كوتاهي از اين مراسم منتشر كردند. روزنامه‌ي ديلي تلگراف نيز فراخواني سفير عراق در لندن به وزارت خارجه و اعتراض دولت اين كشور به عراق را منعكس كرد.(52) خبرگزاري آلمان غربي نيز گزارش داد: 6 نفر از قربانيان حملات هواپيماهاي عراق از جمله يك دختر 12 ساله امروز براي معالجه وارد آلمان غربي شدند. 5 تن از مجروحان شامل 2 ايراني و 3 كرد به بيمارستان ركلينگوزن در نزديكي اسن منتقل شده‌اند. نوربرت هومن رئيس اين بيمارستان گفت: دختر 12 ساله‌ي مجروح به كلينيك دانشگاه‌هاي ‌هامبورگ منتقل شده و به‌زودي به بيمارستان ركلينگوزن انتقال داده خواهد شد.(53)  
امروز همچنين تعدادي از كردهاي مقيم انگلستان هم‌زمان با ورود 6 تن از مصدومان شيميايي حلبچه در فرودگاه لندن تظاهرات كردند. 6 مجروح نيز به فرانكفورت منتقل شده، در بيمارستان‌هاي اين شهر بستري شدند. در تهران هم تعدادي از گروه‌هاي عراقي در مقابل دفتر سازمان ملل تجمع كردند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، هم‌زمان با ورود هواپيماي حامل اين افراد به فرودگاه هيثرو لندن، تعداد زيادي از كردهاي عراقي مقيم انگليس در حالي كه پلاكاردهايي با مضامين محكوميت حكومت عراق به دليل بمب‌باران شيميايي حلبچه و ساير مناطق كردنشين در دست داشتند، در مقابل ترمينال فرودگاه تظاهرات كردند. تظاهركنندگان دست‌نوشته‌هايي با مضامين "ارسال اسلحه به عراق را متوقف سازيد"؛ "از حمله‌هاي شيميايي عراق جلوگيري كنيد" و "جلوي ويران شدن روستاهاي كردستان را بگيريد" در دست داشتند. روزنامه‌هاي امروز انگلستان اخبار كوتاهي از اين مراسم منتشر كردند. روزنامه‌ي ديلي تلگراف نيز فراخواني سفير عراق در لندن به وزارت خارجه و اعتراض دولت اين كشور به عراق را منعكس كرد.(52) خبرگزاري آلمان غربي نيز گزارش داد: 6 نفر از قربانيان حملات هواپيماهاي عراق از جمله يك دختر 12 ساله امروز براي معالجه وارد آلمان غربي شدند. 5 تن از مجروحان شامل 2 ايراني و 3 كرد به بيمارستان ركلينگوزن در نزديكي اسن منتقل شده‌اند. نوربرت هومن رئيس اين بيمارستان گفت: دختر 12 ساله‌ي مجروح به كلينيك دانشگاه‌هاي ‌هامبورگ منتقل شده و به‌زودي به بيمارستان ركلينگوزن انتقال داده خواهد شد.(53)  
امروز همچنين به دعوت حزب دمكرات كردستان عراق تعداد زيادي از پناهندگان كرد عراقي در مقابل دفتر نمايندگي صليب سرخ جهاني، دفتر نمايندگي سازمان ملل و مقر كميسارياي عالي سازمان ملل براي پناهندگان در تهران تجمع كرده و ضمن صحبت با مقامات اين دفاتر و ارائه‌ي عكس و مدارك مربوط به شهدا و مجروحان حوادث بمب‌باران شيميايي مناطق كردنشين عراق به‌ويژه حلبچه، از آن‌ها خواستند اقدامات حكومت عراق را محكوم كنند. در اين راه‌پيمايي قطع‌نامه‌يي در 9 ماده قرائت شد كه در آن ضمن محكوم كردن عراق و درخواست كمك از سازمان‌هاي بين‌المللي از جمله سازمان حمايت از حقوق بشر، سازمان پناهندگان وابسته به سازمان ملل، صليب سرخ جهاني و مجلس كليساهاي جهان از آنان خواسته شد تا هيئت‌هايي متشكل از پزشكان و خبرنگاران را به منطقه‌ي حلبچه بفرستند. در اين قطع‌نامه با محكوم كردن كشورهاي حامي عراق، از ايران به دليل پناه دادن و كمك‌رساني به مردم كرد عراق تشكر شده است.(54)  
امروز همچنين به دعوت حزب دمكرات كردستان عراق تعداد زيادي از پناهندگان كرد عراقي در مقابل دفتر نمايندگي صليب سرخ جهاني، دفتر نمايندگي سازمان ملل و مقر كميسارياي عالي سازمان ملل براي پناهندگان در تهران تجمع كرده و ضمن صحبت با مقامات اين دفاتر و ارائه‌ي عكس و مدارك مربوط به شهدا و مجروحان حوادث بمب‌باران شيميايي مناطق كردنشين عراق به‌ويژه حلبچه، از آن‌ها خواستند اقدامات حكومت عراق را محكوم كنند. در اين راه‌پيمايي قطع‌نامه‌يي در 9 ماده قرائت شد كه در آن ضمن محكوم كردن عراق و درخواست كمك از سازمان‌هاي بين‌المللي از جمله سازمان حمايت از حقوق بشر، سازمان پناهندگان وابسته به سازمان ملل، صليب سرخ جهاني و مجلس كليساهاي جهان از آنان خواسته شد تا هيئت‌هايي متشكل از پزشكان و خبرنگاران را به منطقه‌ي حلبچه بفرستند. در اين قطع‌نامه با محكوم كردن كشورهاي حامي عراق، از ايران به دليل پناه دادن و كمك‌رساني به مردم كرد عراق تشكر شده است.(54)  
350
==گزارش - 350==
وزارت خارجه‌ي چين و ژاپن امروز بدون نام بردن از حكومت عراق، از كاربرد سلاح‌هاي شيميايي در جنگ ابراز تأسف و نگراني كرده، خواستار هم‌كاري ايران و عراق با دبيركل براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت شدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از توكيو، وزارت امور خارجه‌ي ژاپن با انتشار بيانيه‌يي با اشاره به گزارش‌هاي قبلي گروه تحقيق سازمان ملل در مارس 1984 (اسفند 1363 و فروردين 1364)، مارس 1986 (اسفند 1365 و فروردين 1366) و مي 1987 (ارديبهشت ـ خرداد 1366) درباره‌ي استفاده از تسليحات شيميايي تأكيد كرده است كه نبايد از اين سلاح‌ها استفاده شود. دولت ژاپن با ابراز اميدواري به هم‌كاري ايران و عراق با دبيركل براي اجراي قطع‌نامه‌ي598، آمادگي خود را براي كمك به درمان مجروحان شيميايي اعلام كرده است.(55) لي ژائوشينگ سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي چين نيز در مصاحبه‌يي مطبوعاتي بدون نام بردن از عراق به عنوان طرف استفاده‌كننده از سلاح‌هاي شيميايي، استفاده از اين سلاح‌ها را آزاردهنده خواند و از ايران و عراق خواست خويشتن‌داري نشان دهند و قرارداد 1925 ژنو در زمينه‌ي منع استفاده از سلاح‌هاي شيميايي را رعايت كنند. وي همچنين خواهان هم‌كاري تهران و بغداد با تلاش‌هاي سازمان ملل براي خاتمه دادن به جنگ شد.(56)  
وزارت خارجه‌ي چين و ژاپن امروز بدون نام بردن از حكومت عراق، از كاربرد سلاح‌هاي شيميايي در جنگ ابراز تأسف و نگراني كرده، خواستار هم‌كاري ايران و عراق با دبيركل براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت شدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از توكيو، وزارت امور خارجه‌ي ژاپن با انتشار بيانيه‌يي با اشاره به گزارش‌هاي قبلي گروه تحقيق سازمان ملل در مارس 1984 (اسفند 1363 و فروردين 1364)، مارس 1986 (اسفند 1365 و فروردين 1366) و مي 1987 (ارديبهشت ـ خرداد 1366) درباره‌ي استفاده از تسليحات شيميايي تأكيد كرده است كه نبايد از اين سلاح‌ها استفاده شود. دولت ژاپن با ابراز اميدواري به هم‌كاري ايران و عراق با دبيركل براي اجراي قطع‌نامه‌ي598، آمادگي خود را براي كمك به درمان مجروحان شيميايي اعلام كرده است.(55) لي ژائوشينگ سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي چين نيز در مصاحبه‌يي مطبوعاتي بدون نام بردن از عراق به عنوان طرف استفاده‌كننده از سلاح‌هاي شيميايي، استفاده از اين سلاح‌ها را آزاردهنده خواند و از ايران و عراق خواست خويشتن‌داري نشان دهند و قرارداد 1925 ژنو در زمينه‌ي منع استفاده از سلاح‌هاي شيميايي را رعايت كنند. وي همچنين خواهان هم‌كاري تهران و بغداد با تلاش‌هاي سازمان ملل براي خاتمه دادن به جنگ شد.(56)  
351
==گزارش - 351==
با گذشت دو هفته از بمب‌باران‌هاي شيميايي حلبچه، بازتاب‌هاي اين اقدام عراق در مجامع تحقيقاتي و رسانه‌يي بين‌المللي همچنان ادامه دارد. نقطه‌ي مشترك اين گزارش‌ها موفقيت ايران در ايجاد يك فضاي تبليغاتي وسيع و مؤثر بر ضد عراق است.**
با گذشت دو هفته از بمب‌باران‌هاي شيميايي حلبچه، بازتاب‌هاي اين اقدام عراق در مجامع تحقيقاتي و رسانه‌يي بين‌المللي همچنان ادامه دارد. نقطه‌ي مشترك اين گزارش‌ها موفقيت ايران در ايجاد يك فضاي تبليغاتي وسيع و مؤثر بر ضد عراق است.**
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، تحليل‌گران مؤسسه‌ي بين‌المللي مطالعات استراتژيك در لندن، معتقدند انتقاد بين‌المللي ممكن است عراق را در مورد چگونه استفاده كردن از اين سلاح‌ها محتاط‌تر كند، اما در اين‌كه صدام حسين به محكوميت جهاني استفاده از اين سلاح‌ها اعتنايي كند، شك دارند. اين كارشناسان نظامي فكر مي‌كنند كه قتل ‌عام شيميايي بغداد در حلبچه اقدامي نوميدانه بوده، ولي هيچ كمكي به مشكلات حاكمان بغداد در شمال عراق نخواهد كرد و در طولاني‌مدت به زيان عراق خواهد بود. از سوي ديگر، فيليپ ونيوسور استاد دانشگاه اقتصاد لندن، در گفت ‌و گو با راديو بي‌بي‌سي گفت كه حمله‌ي شيميايي به حلبچه محتاج اقدام شديد بين‌المللي براي متوقف كردن و جلوگيري از گسترش وحشت‌انگيز آن است. وي افزود: عراقي‌ها حرمت عدم استفاده از سلاح‌هاي شيميايي در جنگ معمولي را شكسته‌اند و بايد براي حفظ ممنوعيت استفاده از آن‌ها كاري كرد.(57) روزنامه‌ي ايتاليايي ال ژورنو در سرمقاله‌ي امروز خود نوشت: حمله‌ي عراق عليه حلبچه اولين مورد قتل ‌عام اهالي غير نظامي يك شهر به وسيله‌ي بمب‌هاي شيميايي است. جرم 5 هزار قرباني فاجعه‌ي حلبچه آن بود كه به زبان كردي تكلم مي‌كردند و حكومت عراق به بهانه‌ي اين‌كه تعدادي از آن‌ها با ايران هم‌كاري داشتند به اين جنايت ديوانه‌وار متوسل شد. ال ژورنو در ادامه، سكوت جهاني به‌ويژه كشورهاي غربي را در برابر اين فاجعه ننگ‌آور توصيف كرده، مي‌نويسد: قربانيان شهر حلبچه قبل از اين‌كه عراقي ـ ايراني و يا كرد باشند انسان‌هاي فقير بودند كه مانند مگس با حشره‌كش به قتل رسيدند و براي چنين جنايتي هيچ توضيحي قابل درك نيست.(58)  
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، تحليل‌گران مؤسسه‌ي بين‌المللي مطالعات استراتژيك در لندن، معتقدند انتقاد بين‌المللي ممكن است عراق را در مورد چگونه استفاده كردن از اين سلاح‌ها محتاط‌تر كند، اما در اين‌كه صدام حسين به محكوميت جهاني استفاده از اين سلاح‌ها اعتنايي كند، شك دارند. اين كارشناسان نظامي فكر مي‌كنند كه قتل ‌عام شيميايي بغداد در حلبچه اقدامي نوميدانه بوده، ولي هيچ كمكي به مشكلات حاكمان بغداد در شمال عراق نخواهد كرد و در طولاني‌مدت به زيان عراق خواهد بود. از سوي ديگر، فيليپ ونيوسور استاد دانشگاه اقتصاد لندن، در گفت ‌و گو با راديو بي‌بي‌سي گفت كه حمله‌ي شيميايي به حلبچه محتاج اقدام شديد بين‌المللي براي متوقف كردن و جلوگيري از گسترش وحشت‌انگيز آن است. وي افزود: عراقي‌ها حرمت عدم استفاده از سلاح‌هاي شيميايي در جنگ معمولي را شكسته‌اند و بايد براي حفظ ممنوعيت استفاده از آن‌ها كاري كرد.(57) روزنامه‌ي ايتاليايي ال ژورنو در سرمقاله‌ي امروز خود نوشت: حمله‌ي عراق عليه حلبچه اولين مورد قتل ‌عام اهالي غير نظامي يك شهر به وسيله‌ي بمب‌هاي شيميايي است. جرم 5 هزار قرباني فاجعه‌ي حلبچه آن بود كه به زبان كردي تكلم مي‌كردند و حكومت عراق به بهانه‌ي اين‌كه تعدادي از آن‌ها با ايران هم‌كاري داشتند به اين جنايت ديوانه‌وار متوسل شد. ال ژورنو در ادامه، سكوت جهاني به‌ويژه كشورهاي غربي را در برابر اين فاجعه ننگ‌آور توصيف كرده، مي‌نويسد: قربانيان شهر حلبچه قبل از اين‌كه عراقي ـ ايراني و يا كرد باشند انسان‌هاي فقير بودند كه مانند مگس با حشره‌كش به قتل رسيدند و براي چنين جنايتي هيچ توضيحي قابل درك نيست.(58)  
تايلور خبرنگار خاورميانه‌يي روزنامه‌ي امريكايي واشنگتن پست نيز در مصاحبه با راديو بي‌بي‌سي گفت: ايران هنگام تبليغات عليه عراق در مورد استفاده‌ي آن كشور از سلاح‌هاي شيميايي در حلبچه در سطح بين‌المللي پيروز شده و تمركز جهان بر موضوع جنگ لزومي ندارد، زيرا اكنون سازمان ملل در حال گفت ‌و گو با طرفين است و مي‌تواند مواضع بهتري در مذاكرات با طرفين ايفا كند.(59)  
تايلور خبرنگار خاورميانه‌يي روزنامه‌ي امريكايي واشنگتن پست نيز در مصاحبه با راديو بي‌بي‌سي گفت: ايران هنگام تبليغات عليه عراق در مورد استفاده‌ي آن كشور از سلاح‌هاي شيميايي در حلبچه در سطح بين‌المللي پيروز شده و تمركز جهان بر موضوع جنگ لزومي ندارد، زيرا اكنون سازمان ملل در حال گفت ‌و گو با طرفين است و مي‌تواند مواضع بهتري در مذاكرات با طرفين ايفا كند.(59)  
352
==گزارش - 352==
در پي ضربات واردشده به گروه‌هاي مسلح ضد انقلاب در طول عمليات والفجر10 و اسناد به دست آمده از آنان در استخبارات شهر حلبچه، حجت‌الاسلام سيدعلي‌اكبر محتشمي‌پور وزير كشور و رئيس شوراي امنيت كشور، در پيامي از هواداران اين گروه‌ها خواست خود را به جمهوري اسلامي معرفي كرده، امان‌نامه دريافت كنند. در قسمتي از اين پيام با اشاره به نتايج موفقيت‌آميز عمليات والفجر10 آمده است: در عمليات والفجر10، ضد انقلاب داخلي و سردمداران كفر و نفاق كه در پناه ارتش متجاوز عراق در آن سوي مرز با استفاده از امكانات حكومت عفلقي صدام به حيات خود ادامه مي‌دادند، در تنگناي كاملي قرار گرفته، روز به روز عرصه را بر خود تنگ و تنگ‌تر مي‌بينند. هم‌كاري و همياري عوامل مزدور ضد انقلاب با اين حكومت، بار ديگر عمق مزدوري گروهك‌‌هاي جنايت‌كار و همپالگي آن‌ها با حكومت عفلقي عراق را مي‌رساند. طبق اسناد به دست آمده از استخبارات عراق در عمليات پيروزمندانه‌ي والفجر10، مشخصات كامل اعضا و هواداران گروهك‌ها در غرب كشور به هم‌راه ارتباطات آن‌ها به دست آمده است، لذا به همه‌ي اعضا و هواداران ضد انقلاب در هر رده كه هستند اخطار مي‌شود تا فرصت باقي است، به‌سرعت خود را از دام سران خودفروش ضد انقلاب نجات داده، تسليم جمهوري اسلامي ‌شوند و امان‌نامه دريافت كنند. در غير اين صورت، هر جا كه باشند توسط نيروهاي انتظامي دست‌گير خواهند شد و طبيعي است با كساني كه به چنين افرادي پناه بدهند يا از مخفيگاه آن‌ها اطلاع داشته باشند و خبر ندهند، مشابه عوامل سرسپرده‌ي گروهك‌ها برخورد خواهد شد.(60) اين در حالي است كه پس از تصرف مقرهاي اين گروه‌ها در منطقه‌ي نوسود، عده‌يي از عناصر دمكرات و كومه‌له به اين مناطق گريخته و در روستاهاي منطقه پراكنده شده‌اند.(61)  
در پي ضربات واردشده به گروه‌هاي مسلح ضد انقلاب در طول عمليات والفجر10 و اسناد به دست آمده از آنان در استخبارات شهر حلبچه، حجت‌الاسلام سيدعلي‌اكبر محتشمي‌پور وزير كشور و رئيس شوراي امنيت كشور، در پيامي از هواداران اين گروه‌ها خواست خود را به جمهوري اسلامي معرفي كرده، امان‌نامه دريافت كنند. در قسمتي از اين پيام با اشاره به نتايج موفقيت‌آميز عمليات والفجر10 آمده است: در عمليات والفجر10، ضد انقلاب داخلي و سردمداران كفر و نفاق كه در پناه ارتش متجاوز عراق در آن سوي مرز با استفاده از امكانات حكومت عفلقي صدام به حيات خود ادامه مي‌دادند، در تنگناي كاملي قرار گرفته، روز به روز عرصه را بر خود تنگ و تنگ‌تر مي‌بينند. هم‌كاري و همياري عوامل مزدور ضد انقلاب با اين حكومت، بار ديگر عمق مزدوري گروهك‌‌هاي جنايت‌كار و همپالگي آن‌ها با حكومت عفلقي عراق را مي‌رساند. طبق اسناد به دست آمده از استخبارات عراق در عمليات پيروزمندانه‌ي والفجر10، مشخصات كامل اعضا و هواداران گروهك‌ها در غرب كشور به هم‌راه ارتباطات آن‌ها به دست آمده است، لذا به همه‌ي اعضا و هواداران ضد انقلاب در هر رده كه هستند اخطار مي‌شود تا فرصت باقي است، به‌سرعت خود را از دام سران خودفروش ضد انقلاب نجات داده، تسليم جمهوري اسلامي ‌شوند و امان‌نامه دريافت كنند. در غير اين صورت، هر جا كه باشند توسط نيروهاي انتظامي دست‌گير خواهند شد و طبيعي است با كساني كه به چنين افرادي پناه بدهند يا از مخفيگاه آن‌ها اطلاع داشته باشند و خبر ندهند، مشابه عوامل سرسپرده‌ي گروهك‌ها برخورد خواهد شد.(60) اين در حالي است كه پس از تصرف مقرهاي اين گروه‌ها در منطقه‌ي نوسود، عده‌يي از عناصر دمكرات و كومه‌له به اين مناطق گريخته و در روستاهاي منطقه پراكنده شده‌اند.(61)  
امروز همچنين 10 نفر از چته‌هاي گروه رزگاري كه پس از بمب‌باران شيميايي حلبچه هم‌راه پناه‌جويان كرد عراقي وارد ايران شده و در اردوگاه‌ها سكني گزيده بودند، شناسايي و دست‌گير شدند. به گزارش اداره‌ي كل اطلاعات باختران، تعداد 82 نفر از اين افراد در ميان آوارگان در استان باختران شناسايي شدند و 2 نفر از حزب دمكرات و كومه‌له هم در مريوان و سردشت خود را تسليم كردند.(62) علاوه بر آن، 7 نفر از گروه كومه‌له در منطقه‌ي مرزي خوي؛ 4 نفر از عناصر حزب دمكرات در كامياران و يك نفر هم در سقز دست‌گير شدند.(63)  
امروز همچنين 10 نفر از چته‌هاي گروه رزگاري كه پس از بمب‌باران شيميايي حلبچه هم‌راه پناه‌جويان كرد عراقي وارد ايران شده و در اردوگاه‌ها سكني گزيده بودند، شناسايي و دست‌گير شدند. به گزارش اداره‌ي كل اطلاعات باختران، تعداد 82 نفر از اين افراد در ميان آوارگان در استان باختران شناسايي شدند و 2 نفر از حزب دمكرات و كومه‌له هم در مريوان و سردشت خود را تسليم كردند.(62) علاوه بر آن، 7 نفر از گروه كومه‌له در منطقه‌ي مرزي خوي؛ 4 نفر از عناصر حزب دمكرات در كامياران و يك نفر هم در سقز دست‌گير شدند.(63)  
353
==گزارش - 353==
در آستانه‌ي برگزاري انتخابات سومين دوره‌ي مجلس شوراي اسلامي، ستاد مركزي سپاه پاسداران امروز متن نامه‌ي كميسيون مركزي فرامين امام درباره‌ي ضوابط و مصاديق تخلفات انتخاباتي نيروهاي سپاه را براي اطلاع و توجيه مفاد آن به همه‌ي مناطق و نواحي مستقل سپاه پاسداران ابلاغ كرد. در ابتداي اين ابلاغيه كه بر اساس فرامين امام درباره‌ي ضرورت وارد نشدن سپاه پاسداران و نيروهاي شاغل در آن در مناقشات سياسي تنظيم شده است، به نقل از امام خميني آمده است:  
در آستانه‌ي برگزاري انتخابات سومين دوره‌ي مجلس شوراي اسلامي، ستاد مركزي سپاه پاسداران امروز متن نامه‌ي كميسيون مركزي فرامين امام درباره‌ي ضوابط و مصاديق تخلفات انتخاباتي نيروهاي سپاه را براي اطلاع و توجيه مفاد آن به همه‌ي مناطق و نواحي مستقل سپاه پاسداران ابلاغ كرد. در ابتداي اين ابلاغيه كه بر اساس فرامين امام درباره‌ي ضرورت وارد نشدن سپاه پاسداران و نيروهاي شاغل در آن در مناقشات سياسي تنظيم شده است، به نقل از امام خميني آمده است:  
«در امر انتخابات به من اطلاع دادند كه بين سپاهي‌ها باز صحبت است، خوب انتخابات در محل خودش دارد مي‌شود و جرياني دارد به سپاه چكار دارد كه آن‌ها هم اختلاف پيدا كنند. براي سپاه جايز نيست، اين براي ارتش جايز نيست. اين سپاهي را از آن تعهدي كه دارد از آن مطلبي كه به عهده اوست بازمي‌دارد.»
«در امر انتخابات به من اطلاع دادند كه بين سپاهي‌ها باز صحبت است، خوب انتخابات در محل خودش دارد مي‌شود و جرياني دارد به سپاه چكار دارد كه آن‌ها هم اختلاف پيدا كنند. براي سپاه جايز نيست، اين براي ارتش جايز نيست. اين سپاهي را از آن تعهدي كه دارد از آن مطلبي كه به عهده اوست بازمي‌دارد.»
سطر ۱۳۸: سطر ۱۳۵:
قسمتي از پاسخ حضرت امام به نامه شهيد محلاتي
قسمتي از پاسخ حضرت امام به نامه شهيد محلاتي
پس از درج سخنان امام خميني بخشي از مصوبات كميسيون مركزي پي‌گيري فرامين امام درباره‌ي مصاديق تخلفات نيروهاي سپاه علاوه بر آنچه كه در قانون انتخاب براي عموم مردم تخلف و جرم محسوب مي شود، آمده است. در شرح اين مصاديق موضوعاتي عنوان شده است از جمله: تبليغ له يا عليه نامزدهاي انتخاباتي؛ شركت در راه‌پيمايي‌ها و جلسات عمومي يا خصوصي به نفع يا ضرر هر يك از كانديداها؛ دخالت در امور اجرايي و نظارت و بازرسي انتخابات؛ دعوت از كانديداها يا هواداران آن‌ها براي بازديد از سپاه يا جبهه؛ سخن‌راني و شركت در مراسم اعزام نيرو به جبهه‌ها؛ نصب عكس، پوستر، اعلاميه و امثال آن در اماكن سپاه و بسيج؛ فروش نشريات و نوار و كتب طوري كه موضع‌گيري تبليغي براي كانديدا شود؛ استفاده از امكانات سپاه له يا عليه نامزدهاي انتخاباتي ولو در حد استفاده از يك تلفن و قلم؛ تحريك يا تهديد و تشويق مردم له يا عليه كانديدا؛ هر گونه تغيير در حفاظت از كانديداها به گونه‌يي كه تبليغ يا عليه آن تلقي شود و بالاخره تأييديه و امضاي طومار له يا عليه كانديداها از طرف سپاه يا رزمندگان يگان‌هاي متعلق به سپاه. همچنين تأكيد شده است، همه‌ي نيروهاي بسيج عادي، پاسدار وظيفه با لباس يا تحت عنوان بسيجي و پاسدار وظيفه همچنين افرادي كه در سمت‌هايي از سپاه شاغل بوده، ولي عضو رسمي سپاه نيستند، مشمول ضوابط اعلام‌شده محسوب خواهند شد. تأكيد به تشويق و ترغيب به اصل شركت در انتخابات از سوي نيروهاي مسلح كشور نيز وظيفه‌ي شرعي و ملي آحاد مردم از جمله نيروهاي سپاه برشمرده شده است.(64)  
پس از درج سخنان امام خميني بخشي از مصوبات كميسيون مركزي پي‌گيري فرامين امام درباره‌ي مصاديق تخلفات نيروهاي سپاه علاوه بر آنچه كه در قانون انتخاب براي عموم مردم تخلف و جرم محسوب مي شود، آمده است. در شرح اين مصاديق موضوعاتي عنوان شده است از جمله: تبليغ له يا عليه نامزدهاي انتخاباتي؛ شركت در راه‌پيمايي‌ها و جلسات عمومي يا خصوصي به نفع يا ضرر هر يك از كانديداها؛ دخالت در امور اجرايي و نظارت و بازرسي انتخابات؛ دعوت از كانديداها يا هواداران آن‌ها براي بازديد از سپاه يا جبهه؛ سخن‌راني و شركت در مراسم اعزام نيرو به جبهه‌ها؛ نصب عكس، پوستر، اعلاميه و امثال آن در اماكن سپاه و بسيج؛ فروش نشريات و نوار و كتب طوري كه موضع‌گيري تبليغي براي كانديدا شود؛ استفاده از امكانات سپاه له يا عليه نامزدهاي انتخاباتي ولو در حد استفاده از يك تلفن و قلم؛ تحريك يا تهديد و تشويق مردم له يا عليه كانديدا؛ هر گونه تغيير در حفاظت از كانديداها به گونه‌يي كه تبليغ يا عليه آن تلقي شود و بالاخره تأييديه و امضاي طومار له يا عليه كانديداها از طرف سپاه يا رزمندگان يگان‌هاي متعلق به سپاه. همچنين تأكيد شده است، همه‌ي نيروهاي بسيج عادي، پاسدار وظيفه با لباس يا تحت عنوان بسيجي و پاسدار وظيفه همچنين افرادي كه در سمت‌هايي از سپاه شاغل بوده، ولي عضو رسمي سپاه نيستند، مشمول ضوابط اعلام‌شده محسوب خواهند شد. تأكيد به تشويق و ترغيب به اصل شركت در انتخابات از سوي نيروهاي مسلح كشور نيز وظيفه‌ي شرعي و ملي آحاد مردم از جمله نيروهاي سپاه برشمرده شده است.(64)  
354
==گزارش - 354==
ساير خبرهاي امروز عبارت‌اند از:
ساير خبرهاي امروز عبارت‌اند از:
1. صدها تن از اسراي عراقي كه قبلاً از جمهوري اسلامي ايران درخواست پناهندگي كرده بودند، پس از موافقت مسئولان، امروز در مراسم ويژه‌يي با حضور دبير شوراي عالي دفاع و سرپرست كميسيون اسراي عراقي، مسئولان اداري اسرا و نيز فرماندهان و افسران اسير در عمليات والفجر10 در حضور فرماندار حلبچه، رسماً آزاد شدند و اجازه يافتند در خاك جمهوري اسلامي ايران به فعاليت در زمينه‌هاي مختلف بپردازند و دستگاه‌هاي مختلف اجرايي موظف شدند مزايا و امكانات يك شهروند عادي ايراني را براي آنان فراهم كنند.(65)  
1. صدها تن از اسراي عراقي كه قبلاً از جمهوري اسلامي ايران درخواست پناهندگي كرده بودند، پس از موافقت مسئولان، امروز در مراسم ويژه‌يي با حضور دبير شوراي عالي دفاع و سرپرست كميسيون اسراي عراقي، مسئولان اداري اسرا و نيز فرماندهان و افسران اسير در عمليات والفجر10 در حضور فرماندار حلبچه، رسماً آزاد شدند و اجازه يافتند در خاك جمهوري اسلامي ايران به فعاليت در زمينه‌هاي مختلف بپردازند و دستگاه‌هاي مختلف اجرايي موظف شدند مزايا و امكانات يك شهروند عادي ايراني را براي آنان فراهم كنند.(65)  

نسخهٔ ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۳۷

روزشمار جنگ سال 1367
1367.01.10
نام‌های دیگر ده فروردین
تاریخ شمسی 1367.01.10
تاریخ میلادی 30 مارس 1988
تاریخ قمری 11 شعبان 1408


1359.01.10
1360.01.10
1361.01.10
1362.01.10
1363.01.10
1364.01.10
1365.01.10
1366.01.10


گزارش - 330

حركت نيروهاي يك گردان از تيپ18 الغدير براي تصرف يال صخره‌يي در جنوب قله‌ي ارتفاع شاخ شميران و روستاي رزين كه از آخرين ساعت روز قبل آغاز شده بود، به دليل وجود ماه در آسمان با كندي ادامه يافت. وضعيت ماه به گونه‌يي بود كه مهتاب به طور كامل همه جا را روشن كرده و همين وضع فرمانده گردان را بر آن مي‌داشت تا با احتياط و كندي نيروهاي خود را به جلو حركت دهد. تدبير فرمانده گردان عمل‌كننده آن بود كه نيروها زماني زير سنگرهاي دشمن برسند كه ماه غروب كرده و هوا كاملاً تاريك شده باشد؛ لذا با گذشت چند ساعت از زمان مقرر براي حمله هنوز نيروها به خط اول دشمن نرسيده بودند. حدود ساعت 4 صبح، نيروهاي دشمن كه متوجه حضور رزمندگان تيپ الغدير شدند آتش پرحجمي را روي منطقه اجرا كردند. تأخير در اجراي عمليات، قرارگاه را به‌شدت نگران كرد و بر همين اساس، در ساعت 4:30 بامداد، غلامپور از فرمانده تيپ18 الغدير خواست كه در صورت امكان عمليات را منتفي كرده، نيروها را به عقب بازگرداند. آقابابايي (فرمانده تيپ) در پاسخ وي اظهار كرد كه رزمندگان اكنون به نزديكي مواضع دشمن رسيده‌اند و برگرداندن آن‌ها به صلاح نمي‌باشد.(1) در همين زمان، دو دسته از نيروهاي تيپ الغدير به سمت يال زبانه‌يي و 2 دسته به سمت روستاي رزين رفته بودند. 2 دسته نيز در احتياط قرار گرفتند. در ساعت 4:40 صبح دستور شروع عمليات به وسيله‌ي بيسيم به گردان اعلام شد و در پي آن بخشي از مواضع دشمن در يال صخره‌يي تصرف شد، اما نيروها در تصرف روستاي رزين موفق نبودند و تسلط ديد، آتش پرحجم و نيروهاي كمين‌ دشمن، آنان را زمين‌گير كرد و مجروح شدن فرمانده گروهان نيز مزيد بر علت شد.(2) به هر صورت، ساعت 4:40 بامداد، درگيري با نيروهاي عراقي آغاز شد و تعدادي از مواضع آن‌ها به تصرف نيروهاي خودي درآمد، ولي پس از روشن شدن هوا و تسلط ديد و تير دشمن روي نيروهاي عمل‌كننده و همچنين ضعف آتش ادوات خودي، در ساعت 8 صبح در حالي كه احتمال محاصره شدن نيروها مي‌رفت، باقي‌مانده‌ي آنان با برجاي گذاشتن تعدادي مجروح و شهيد، به عقب بازگشتند.(3) شناسايي نكردن دقيق منطقه؛ ضعف مانور عمليات؛ كمبود آتش ادوات؛ تأخير در شروع عمليات و ضد حمله‌ي شب قبل دشمن، از جمله عوامل مؤثر در ناكامي نيروهاي عمل‌كننده در اين عمليات بود. پس از عمليات، اطلاعاتي مبني بر اين‌كه دشمن در جلو مواضع دفاعي خود اقدام به تعبيه‌ي موانع و سيم خاردار كرده است به قرارگاه رسيد و از نظر فرماندهان اين اقدام به منزله‌ي فروكش كردن تلاش‌هاي دشمن و نااميدي آن‌ها از بازپس‌گيري مناطق از دست رفته بود. متعاقب آن، قرارگاه فتح به يگان‌هاي تابعه دستور تحكيم و تثبيت مواضع پدافندي را ابلاغ كرد و اين به معناي پايان يافتن عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان بود.(4)

گزارش - 331

كسب آمادگي‌هاي لازم در مدت اندك يك هفته‌يي؛ تصرف ارتفاعات مهمي همچون شاخ شميران و شاخ سورمر؛ پنج روز جنگ مداوم و دفع پاتك‌هاي مكرر عراق نشانه‌ي موفقيت نسبتاً مطلوب يگان‌هاي شركت‌كننده در عمليات بيت‌المقدس4 مي‌باشد. در اين عمليات اهداف مورد نظر به طور كامل به تصرف يگان‌هاي خودي درنيامد، ليكن دست‌يابي به ارتفاعات مزبور با وجود هوشياري كامل دشمن، از ويژگي‌هاي بارز اين عمليات است. نكات بارز (قدرت و ضعف) عمليات بيت‌المقدس4 و همچنين برخي آمارهاي مربوط به انهدام يگان‌هاي عراقي و غنائم به دست آمده را مي‌توان در موارد زير خلاصه كرد: 1. مناسب بودن طرح مانور عمليات: طرح مانور اين عمليات برخلاف همه‌ي عمليات‌هاي گذشته در اين منطقه به صورت تك احاطه‌يي و ضربه زدن از پشت به دشمن بود. دست‌رسي يگان‌هاي خودي به ارتفاعات تمورژنان در عمليات والفجر10، اين امكان را ايجاد كرد تا براي تصرف ارتفاعات شاخ شميران و شاخ سورمر از راه‌كار جديد و نفوذ از معابر وصولي عقبه دشمن استفاده شود. 2. سرعت عمل يگان‌ها در كسب آمادگي‌هاي مورد نياز: عمليات بيت‌المقدس4 به فاصله‌ي ده روز پس از عمليات گسترده‌ي والفجر10 انجام شد. بنابراين، دشمن فرصت لازم براي ايجاد موانع در زمين‌هاي جنوب درياچه‌ي دربنديخان و تقويت اين منطقه را نيافت و همين امر را مي‌توان يكي از دلايل اصلي موفقيت عمليات به حساب آورد. 3. ناقص بودن شناسايي‌ها: ضرورت سرعت در اجراي عمليات مانع از آن مي‌شد تا يگان‌ها پس از كسب آمادگي‌هاي لازم در همه‌ي زمينه‌ها عمليات خود را آغاز كنند. موضوع شناسايي موانع و مواضع دشمن از جمله‌ي اين موارد بود يگان‌ها به دليل دير وارد شدن در منطقه؛ اثر منفي مهتابي بودن هوا و گاه نداشتن نيروي غواص موفق به شناسايي كامل منطقه نشده بودند، ولي آشنايي كلي يگان‌هاي عمل‌كننده با ارتفاعات مورد نظر و اهميت سرعت عمل در شروع عمليات، فرماندهان را مجاب كرد تا از وضعيت ايده‌آل چشم‌پوشي كرده، با وضع موجود، اقدام به عمليات كنند. 4. بمب‌باران‌هاي وسيع شيميايي دشمن. 5. هوشياري كامل ارتش عراق در شاخ شميران و شاخ سورمر. 6. كمك ديگر يگان‌هاي مستقر در منطقه مانند لشكر14 امام حسين(ع) و لشكر8 نجف به يگان‌هاي عمل‌كننده. تعجيل در شروع عمليات و جا به‌ جايي‌هاي مكرر نيروها مانع از آن شد تا يگان‌ها با همه‌ي امكانات خود در منطقه‌ي عملياتي حضور يابند. اهميت تصرف ارتفاعات مورد نظر و تكميل اهداف عملياتي والفجر10 موجب گرديد يگان‌هاي مستقر در منطقه‌ي عملياتي همه‌ي امكانات مورد نياز يگان‌هاي عمل‌كننده را در اختيار آن‌ها قرار دهند و اين موضوع در تسريع امور نقش مؤثري ايفا كرد. در اين عمليات، 4 تيپ و 3 گردان دشمن از 50 تا 100 درصد ضربه خوردند و علاوه بر كشته يا مجروح شدن تعداد زيادي از نيروهاي دشمن، 498 نفر نيز اسير شدند. غنائم به دست آمده نيز عبارت‌اند از:(5)

گزارش -332

بر اساس گزارش‌هاي دريافتي از اطلاعات قرارگاه كربلا، ارتش عراق پس از يك دوره نقل و انتقالات نسبتاً گسترده به سمت جبهه‌هاي شمالي كه پس از شروع عمليات والفجر10 انجام شده بود، اينك در حال تقويت جبهه‌هاي جنوب است. ارتش عراق يگان‌هايي را در مناطق شرق بصره، شرق دجله و غرب اروند تعويض و جا به‌ جا كرده و حجم آتش دشمن در منطقه‌ي عمومي فاو و شلمچه و جزاير مجنون نيز شدت يافته است. در جمع‌بندي گزارش قرارگاه كربلا در مورد فعاليت‌هاي ارتش عراق در جبهه‌هاي جنوب آمده است: 1. فعاليت نيروهاي پياده براي ديد‌باني و ديده‌وري و حفر كانال و احداث سنگر و ترميم و نصب و برداشت موانع مناطق هور و شرق بصره ادامه دارد. 2. اجراي آتش زرهي در مناطق جزاير و جاده‌ي خندق واقع در هورالهويزه و شرق بصره و ستون‌كشي تريلرهاي كمرشكن حامل تانك و همچنين جا به جايي در شرق العماره به‌خصوص منطقه‌ي ميمه و نهرعنبر قابل توجه است. 3. اجراي آتش توپ‌خانه روي عقبه‌ها و خطوط مقدم به طور پراكنده و در بعضي نقاط كارخانه‌ي نمك و جاده‌ي البحار و غرب پاسگاه بوبيان و جزاير مجنون و يبيس شدت بيش‌تري دارد. 4. نقل و انتقالات براي تعويض و جا به جايي در مناطق شرق بصره و غرب اروند و ستون‌كشي‌هاي متعدد و ورود به مناطق جنوب در حال انجام است. 5. فعاليت مهندسي در شرق دجله و شرق بصره و احداث سيل‌بند و خاك‌برداري و همچنين احداث جاده و سكوي تانك ادامه دارد. 6. فعاليت‌هاي هوايي دشمن و همچنين شناسايي به وسيله‌ي هلي‌كوپتر و 2 مورد پخش اعلاميه به وسيله‌ي هواپيما در غرب اروند و شرق بصره ادامه دارد.(6) نيروهاي اطلاعات لشكر41 ثارالله(ع) در منطقه‌ي فاو از تقويت خاكريز عراق در تقاطع ضلع غربي كارخانه‌ي نمك خبر دادند و اعلام كردند يگان‌هاي دشمن مواضع دفاعي خود را در اين منطقه با افزودن موانع خورشيدي و سيم خاردار استحكام بخشيده‌اند.(7) ديد‌بان‌هاي تيپ مستقل توپ‌خانه‌ي 42 يونس نيز افزايش فعاليت موتوري؛ تداوم فعاليت‌هاي زرهي و حضور شناورهاي دشمن را در آب‌هاي خور عبدالله از مهم‌ترين تحركات نظامي عراق در منطقه‌ي فاو گزارش كرده‌اند.(8) سپاه ششم امام صادق نيز در گزارش روزانه‌ي خود تحركات نظامي عراق را در جزاير مجنون قابل توجه اعلام كرده است.(9)

گزارش - 333

صبح امروز نگهبانان ساحلي مستقر در جزيره‌ي كويتي بوبيان به سوي قايق‌هاي گشت سپاه پاسداران تيراندازي كردند و با پاسخ متقابل شناورهاي ايراني مواجه شدند. ساعت 7:30 صبح، چند فروند شناور نيروي دريايي سپاه در اجراي گشت عادي روزانه در آبراهه‌ي خور عبدالله در منطقه‌ي عمومي فاو حين تعقيب چند شناور مشكوك در حوالي بويه 9، با تيراندازي از طرف ساحل جزيره‌ي بوبيان مواجه شدند و اقدام به تيراندازي متقابل كردند.(10) پس از اين حادثه، وزارت دفاع كويت با صدور بيانيه‌يي اعلام كرد كه 3 قايق توپ‌دار ايران به جزيره‌ي بوبيان حمله كرده، سايت‌هاي نظامي اين جزيره را زير آتش گرفتند كه در نتيجه‌ي آن، 2 نظامي كويتي مجروح شدند. ساعتي بعد، كاردار ايران در كويت به وزارت امور خارجه احضار شد و سليمان ‌مجيد الشاهيني معاون وزارت خارجه‌ي كويت اعتراض شديداللحني را به وي ارائه كرد.(11) همچنين ساعاتي بعد، محمد.ع.ابوالحسن نماينده‌ي كويت در سازمان ملل با تسليم نامه‌يي به دبيركل ادعاي دولت اين كشور را مبني بر تجاوز 3 قايق ايراني به آب‌هاي ساحلي كويت و زخمي شدن 2 نظامي مطرح كرد كه در آن اعلام شده بود كويت حق هر گونه اقدام تلافي‌جويانه در مقابل هر تجاوزي را براي خود محفوظ مي‌دارد.(12) در پي اين وقايع، يك‌باره موج تبليغاتي وسيعي با عنوان حمله‌ي ايران به جزيره‌ي بوبيان روي تلكس خبرگزاري‌ها قرار گرفت و در طول امروز دولت‌هاي مصر، عربستان سعودي، اردن، امارات متحده‌ي عربي، انگليس و نيز دبيركل اتحاديه‌ي عرب با صدور بيانيه‌هايي آنچه را كه حمله‌ي قايق‌هاي توپ‌دار ايراني به بوبيان خواندند، محكوم كرده، حمايت خود را از كويت در مقابل ايران اعلام كردند، اما امريكا آن را كم‌اهميت دانست. عموم خبرگزاري‌ها از جمله آسوشيتدپرس، رويتر، فرانسه، آلمان غربي، كويت و راديو بي‌بي‌سي به انعكاس اخبار اين حادثه با تفسيرهاي متعدد پرداختند.(13) و آن را عامل افزايش نگراني از تشديد درگيري‌ها در منطقه‌ي خليج فارس ذكر كردند.(14)

گزارش - 334

نيروهايي از سپاه پاسداران امروز به سكوي نفتي الاميه عراق حمله كرده، با اجراي يك عمليات آتش‌باري خساراتي را به اين سكو وارد آوردند. به گزارش گردان امام حسن مجتبي(ع) جمعي قرارگاه نوح(ع)، اين نيروها با استفاده از 6 قايق كلاس عاشورا مجهز به 3 قبضه توپ107 ميلي‌متري، يك قبضه تفنگ106 ميلي‌متري و 2 قبضه تيربار دوشيكا، ساعت 6 صبح از محل استقرار خود خارج شدند و به صورت ستوني تا نزديكي سه‌پايه‌ي الاميه حركت كردند و سپس به صورت دشتبان آرايش نظامي گرفتند، آن گاه با حداكثر سرعت به سمت سكوي الاميه حركت كردند. دشمن كه متوجه قايق‌ها شده بود آن‌ها را هدف قرار داد و قايق‌ها پس از رسيدن به فاصله‌ي حدود 500 متري اسكله اقدام به اجراي آتش به سوي دشمن كردند. بر اساس اين گزارش، 3 قبضه توپ107 ميلي‌متري در مجموع 52 موشك شليك كرد كه 35 موشك به اسكله اصابت كرد و بقيه در اطراف و نزديكي آن منفجر شد. همچنين از 12 گلوله‌ي شليك‌شده‌ي تفنگ106 ميلي‌متري، 8 گلوله به هدف اصابت كرد. در نتيجه‌ي اين اقدام يك قبضه توپ57 ميلي‌متري و يك قبضه دوشيكاي دشمن منهدم شد. همچنين بر اثر انفجارهاي ايجاد شده از اصابت موشك‌ها و گلوله‌ها به اسكله، قسمت‌هايي از آن آتش گرفت و اين آتش‌سوزي تا ساعت‌ها ادامه داشت. در اين عمليات تعدادي از نيروهاي دشمن نيز كشته يا زخمي ‌شدند. بعد از اجراي اين عمليات، همه‌ي قايق‌ها تا ساعت 9 صبح به اسكله‌ي خودي بازگشتند. در جريان اين درگيري، 2 نفر از رزمندگان به نام‌هاي ناصر جمالي و غلامرضا ماهيني به شهادت رسيدند و چند نفر زخمي ‌شدند كه همه‌ي آن‌ها به عقب منتقل شدند.(15) در پي اين عمليات موفق، عراق ادعا كرد كه 3 قايق سپاه پاسداران ايران را كه قصد تصرف اسكله‌هاي البكر و الاميه را داشتند، غرق كرده است.(16)

گزارش - 335

نفت‌كش قبرسي "اناكس" صبح امروز در نزديكي سواحل ايران هدف حمله‌ي هواپيماهاي عراقي قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي و خسارت شد. اين نفت‌كش كه در اجاره‌ي ايران و حامل 245 هزار تن نفت خام بود و از جزيره‌ي خارك به طرف بندر عباس حركت مي‌كرد كه در ساعت 10:30 صبح در منطقه‌ي مطاف در نزديكي بندر دَيّر در 112 كيلومتري جنوب جزيره‌ي خارك مورد اصابت يك فروند موشك هواپيماهاي عراقي قرار گرفت.(17) نفت‌كش عظيم اناكس يكي از نفت‌كش‌هايي است كه ايران براي حمل و نقل نفت خام خود از خارك به ترمينال واقع در نواحي جنوبي‌تر آبراه خليج فارس اجاره كرده است. اين كشتي در ماه دسامبر نيز در حالي كه به سوي خارك حركت مي‌كرد هدف موشك‌هاي عراقي قرار گرفته بود.(18) عراق در اطلاعيه‌ي نظامي 3105 حمله به اناكس را تأييد كرد.(19)

گزارش - 336

نيروي دريايي امريكا پس از كشف و منفجر كردن يك مين در خليج فارس اعلام كرد، نشانه‌هايي موجود است كه مين‌هاي دريايي هنوز كشتي‌راني در خليج فارس را تهديد مي‌كند. به گزارش راديو امريكا، يكي از كشتي‌هاي نيروي دريايي امريكا امروز با استفاده از وسيله‌ي جديدي براي اولين بار مورد بهره‌برداري قرار ‌گرفت. اين وسيله‌ي جديد موسوم به "سوپر درياها" از راه دور كنترل مي‌شود و يك مين دريايي را در آب‌هاي نزديك جزيره‌ي ايراني فارسي پيدا و نابود كرده است. يك مين نيز دو روز قبل به همين طريق و در همان منطقه يافت و منفجر شد. در اواخر ماه گذشته اين وسيله در 6 مين‌جمع‌كن امريكا در خليج فارس نصب شد. مقامات وزارت دفاع امريكا اين امكان را منتفي مي‌دانند كه بسياري از مين‌هاي خليج فارس هنوز شناسايي نشده باشند. سال گذشته نيروهاي دريايي امريكا 28 مين را در نقاط گوناگون خليج فارس كشف و منهدم كرد و در سه ماهه‌ي اول سال جاري نيز تا كنون 13 مين ديگر پيدا و منفجر شده است. مقامات نظامي امريكا مي‌گويند همه‌ي مين‌هايي كه تا كنون پيدا شده‌اند مدتي پيش كار گذاشته شده‌اند، زيرا سطح آن‌ها با قطر ضخيمي از گياهان دريايي پوشيده شده است. وزارت دفاع امريكا اواخر سال گذشته اعلام كرد كه وضع مين‌ها در خليج فارس تحت كنترل قرار دارد. اين مقامات اينك مي‌گويند نيروي ضد مين امريكا در منطقه به‌خوبي جواب‌گوي وضع است. مين‌جمع‌كن‌هاي امريكا در منطقه‌ي خليج فارس به وسيله‌ي كشتي‌هاي مين‌جمع‌كن بسيار پيشرفته در برخي از كشورهاي متحد پيمان ناتو تقويت مي‌شوند. مقامات وزارت دفاع امريكا (پنتاگون) تأييد مي‌كنند كه كشتي‌هاي مين‌جمع‌كن متحدان عضو ناتو بر كشتي‌هاي قديمي‌تر آن‌ها برتري دارند، اما همين مقامات مي‌گويند نسل جديدي از مين‌جمع‌كن‌هاي امريكا به‌زودي در خدمت نيروي دريايي قرار خواهد گرفت.(20)

گزارش - 337

امروز آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور در منطقه‌ي عملياتي حلبچه حضور يافت و از جزئيات و چگونگي اجراي عمليات‌هاي والفجر10، بيت‌المقدس3 و بيت‌المقدس4 كه با تلاش سپاه پاسداران در استان سليمانيه‌ي عراق انجام شد، اطلاع يافت. در اولين جلسه كه صبح امروز در قرارگاه مركزي سپاه پاسداران و با حضور تعدادي از فرماندهان برگزار شد، ابتدا نورعلي شوشتري فرمانده قرارگاه نجف سپاه پاسداران در خصوص عمليات بيت‌المقدس3 در ارتفاع گوجار در منطقه‌ي عمومي ماووت در استان سليمانيه گزارش داد. وي در اين گزارش چگونگي اجراي عمليات را بيان كرد و مطالبي را درباره‌ي مشكلات جوي، خرابي جاده‌ها، سختي جنگ، تدارك نيروها و انتقال مجروحان در شرايط سخت زمستاني در ارتفاعات صعب‌العبور و وسعت بمب‌باران‌هاي دشمن و استفاده از تسليحات شيميايي كه سبب وارد شدن تلفات زياد به يگان‌ها شده است، عنوان كرد. وي همچنين برنامه‌هاي قرارگاه نجف را براي تكميل جاده‌هاي عقبه و احداث و ترميم چند پل روي رودخانه‌هاي مسير تشريح كرد. رئيس‌جمهور نيز بر تقويت خطوط دفاعي ارتفاع گوجار و استفاده از نيروهاي پاسدار وظيفه و به كار نگرفتن نيروي بسيجي در اين خطوط تأكيد كرد كه فرماندهان سپاه آن را پذيرفتند. پس از آن، محمد مقدم فرمانده تيپ75 ظفر قرارگاه رمضان كه چند روزي است با حكم فرمانده سپاه پاسداران به عنوان فرماندار نظامي حلبچه تعيين شده است، درباره‌ي وضعيت امنيت حلبچه و روستاي اطراف آن و همچنين جزئيات بمب‌باران شيميايي منطقه گزارش داد. وي همچنين توضيح داد كه در استخبارات حلبچه مدارك بسياري درباره‌ي گروه‌هاي ضد انقلاب ايراني و همچنين وسايلي از جمله عروسك، جعبه‌هاي پودر لباسشويي و كپسول گاز كه در آن‌ها بمب براي انتقال به داخل ايران تعبيه شده بود، به دست آمده است. وي افزود گروه‌هاي ضد انقلاب حدود 600 نفر نيرو شامل 350 نفر از حزب دمكرات، 80 نفر از گروه كومه‌له و 150 نفر نيرو از گروه رزگاري در اين منطقه مستقر كرده بودند كه از رزگاري 126 نفر و از دمكرات 13 نفر كشته و 55 اسير و تسليم شدند و بقيه در بين مردم كرد محلي پنهان شده‌اند كه روزانه تعدادي از آن‌ها در منطقه و در اردوگاه‌هاي پناه‌جويان عراقي شناسايي و دست‌گير مي‌شوند از كومه‌له نيز اغلب كساني كه گريخته بودند به كمين نيروهاي لشكر25 كربلا افتاده، اكثر آن‌ها كشته يا اسير شدند. در پايان جلسه خبر رسيد كه علي فضلي فرمانده لشكر10 سيدالشهدا(ع) بر اثر اصابت تركش به پشت و ريه‌اش مجروح و به بيمارستان منتقل شده است. پس از نماز و صرف نهار، آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور به هم‌راه برادر افشار و تعدادي ديگر براي بازديد به وسيله‌ي دو خودرو به منطقه‌ي حلبچه و اطراف رفتند. پس از اتمام بازديد، دومين جلسه‌ي رئيس‌جمهور با فرماندهان يگان‌ها برگزار شد. در اين جلسه درباره‌ي چگونگي اجراي عمليات والفجر10 بحث شد. ابتدا احمد سوداگر مسئول اطلاعات قرارگاه قدس آخرين وضعيت منطقه‌ي دشت زور و خط حد و يگان‌هاي دشمن را در اين منطقه قبل، در حين و بعد از عمليات توضيح داد. وي هنگام تشريح آخرين وضعيت منطقه اعلام كرد كه ارتش عراق در حال حاضر با منفجر كردن ساختمان‌هاي شهر سيدصادق مشغول تخريب شهر است كه آيت‌الله خامنه‌اي دليل اين اقدام ارتش عراق را وحشت دشمن از حمله‌ي رزمندگان به شهر سليمانيه ذكر كرده، واكنش شديد عراق به عمليات شب گذشته‌ي قرارگاه قدس در ارتفاع باني بنوك در شمال منطقه‌ي عمليات والفجر10 را نيز بيم عراق از اين اقدام سپاه پاسداران تحليل كرد. سپس فرماندهان يگان‌هاي تيپ39 بيت‌المقدس، لشكر17 علي ‌بن ‌ابي‌طالب(ع)، لشكر19 فجر، لشكر55 ويژه‌ي شهدا، لشكر41 ثارالله(ع)، لشكر33 المهدي(عج)، تيپ زرهي 38 ذوالفقار، لشكر25 كربلا، تيپ75 ظفر، لشكر9 بدر و سپاه چهارم بعثت، مانور يگان‌هاي خود را توضيح دادند. پس از گزارش فرماندهان كه با توضيحات تكميلي فرمانده كل سپاه هم‌راه بود، آيت‌الله خامنه‌اي درباره‌ي وارد كردن نيرو از تنگه (بين درياچه‌ي دربنديخان و دامنه‌ي غربي ارتفاعات سورن) گفت: دشمن اشتباه بزرگي كرده كه به جاي باز نگه‌داشتن اين تنگه، نيروهايش را از اين معبر وارد دشت حلبچه كرده و توپ‌خانه‌اش را كه اصولاً بايد در مناطق دورتر مستقر مي‌كرد به اين منطقه انتقال داده است. موضوع دوم كه حاضران در خصوص آن گفت و گو كردند، بحث درباره‌ي نقش زرهي سپاه در مرحله‌ي اول اين عمليات بود كه گفت ‌و گوي انجام‌شده بر اساس آنچه كه در دفتر راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه (برادر اسدالله احمدي) ثبت شده به شرح زير است: «برادر عرب‌نژاد (فرمانده تيپ زرهي38 ذوالفقار): ابتدا يك گروهان تانك تي72 (7 دستگاه) از ارتفاعات (سورن) به پايين انتقال داديم و كمك خوبي در پدافند خطوط داشت. سپس، يك گروهان تانك تي55 از ارتفاعات ملخور آورديم كه 3 دستگاه آن در دره سقوط كرد. تانك ها حدود 600 گلوله شليك كردند كه بيش از 50 درصد آن به هدف خورد؛ از جمله يك تانك تي72 ما 11 تانك دشمن را زده و خودش هم سالم است. در مورد ديگري يك گلوله تانك تي72 كه گلوله‌ي "ثاقب" بوده است، به يك ستون خودرو عراقي شليك كرد كه 7 خودرو ستون به‌ترتيب از اولي تا خودرو هفتم به دنبال يك‌ديگر منفجر شدند. نبي رودكي: الآن اين خودروها روي جاده هست. عرب‌نژاد: در مجموع 32 دستگاه تانك زدند. آيت‌الله خامنه‌اي: خدمه‌ي تانك‌هاي شما سپاهي هستند؟ عرب‌نژاد: پاسدار وظيفه هستند، ولي فرمانده آن‌ها سپاهي است. آيت‌الله خامنه‌اي: يگان‌ها كه از نيروهاي وظيفه راضي نيستند! محسن رضايي: اغلب راضي هستند. اين را [از فرماندهان] بپرسيد. عرب‌نژاد: [در يك صحنه] درگيري تانك با تانك داشتيم. يك گروهان تانك از ما و يك تيپ زرهي از دشمن درگير شدند. حدود 20 تانك دشمن به طرف يك تانك ما شليك مي‌كرد كه يك گلوله به تانك خودي خورد و يك پاسدار وظيفه پشت تانك بود. سايرين به او مي‌گويند از تانك پايين بيايد،، ولي او قبول نمي‌كند و مي‌گويد: "بايد يك تير بزنم كه عراقي‌ها بدانند من هنوز زنده‌ام." او يك تير شليك مي‌كند و آن گاه از تانك پايين مي‌آيد. آيت‌الله خامنه‌اي: عجب، اين‌ها بايد سطرسطرش يادداشت و ثبت بشود.»(21) پس از پايان گزارش فرماندهان، رئيس‌جمهور در سخناني درباره‌ي تأثير موفقيت عمليات والفجر10 در بين مردم و مسئولان و شرايط سياسي ـ بين‌المللي مطالبي به اين شرح بيان كرد: «بسم الله الرحمن الرحيم. اين عمليات حقيقتاً درخور اين هست كه با همه جزئيات ثبت بشود، از ديشب تا امروز كه مقداري در جزئيات اين حركت قرار گرفتم احساس مي‌كنم يكي از حركات به ياد ماندني برادران در دوران جنگ باشد. اين عمليات يكي از نكات استثنايي بودنش اين است كه يكي از ابتكارات سپاه را در تاكتيك نشان مي‌دهد. وقتي از سمت دشت به ارتفاعات نگاه مي‌كرديم عظمت كوه در غير قابل عبور بودن آن و ... به حتم عبور ما براي دشمن غير قابل تصور بوده و غافل‌گيري‌شان جاي داشته است. مردم را اميدوار كرده و وعده‌هاي مسئولان راست درآمد. مردم مي‌دانستند كه وعده‌هاي ما به خاطر وعده‌هاي سپاه هست كه اگر راست درنمي‌آمد خيلي بد مي‌شد. سكوت نسبي رسانه‌هاي خبري جهان كماكان ادامه دارد. اول كه سكوت مطلق بود و اين نشان‌دهنده‌ي مرعوب شدن محافل سياسي جهان از اين عمليات است. احساس شده كه با اين موضع‌گيري‌هاي اخيري كه شده است بايد تسليم خواست جمهوري اسلامي ايران بشوند و راه اين را هم پيدا خواهند كرد. اغلب مسئولان مرتبط با مسائل جهاني هم اين احساس را دارند كه اين عمليات نقش مهمي در اين مسئله داشته است. امام تصريح كرده و مردم هم انتظار دارند كه عمليات ادامه پيدا كند. البته، نه اين‌كه در اين‌جا باشد، در هر كجا كه شد، باشد. عمده داشتن عمليات است. يكي از دلايل و شواهد عكس‌العمل خود رژيم عراق است كه حدود دويست و خرده‌يي موشك به طرف تهران انداخته است و هر چه كه دارد مي‌خواهد از چنته بيرون بياورد كه اين مخصوص آخر كار است. بارها به ذهنم مي‌آمد كه مسئله‌يي را با فرماندهان در ميان بگذارم و آن مسئله‌ي معنوي جبهه‌ها است. اين‌جا لطف خدا خيلي بيش‌تر از كربلاي 5 و شامل حال شما بود، چون كم‌تر جنگ كرديد. يك جا مثل بدر و خيبر زحمت مي‌كشيد، ولي نمي‌شود، ولي يك جا كم‌تر زحمت مي‌كشيد و موفقيت بيش‌تري حاصل مي‌شود.»(22) در ضمن ديدار از منطقه‌ي حلبچه و در حين جلسات، موضوع تصميم ارتش براي اجراي عمليات در منطقه‌ي پنجوين و مشكلات پيش رو از جمله شناسايي و مشكلات مانور مطرح شد. رئيس‌جمهور معتقد بود كه اگر مشكلات در حدي است كه احتمال موفقيت پايين است، ارتش اين عمليات را انجام ندهد كه تيمسار صياد شيرازي توضيح داد كه ارتش نهايت سعي خود را براي عمليات انجام خواهد داد، ولي اگر ديديم كه نمي‌شود، نمي‌گذاريم عمليات انجام شود.(23)

گزارش - 338

امروز در حمله‌ي موشكي به اصفهان و حملات هوايي به شهرهاي دزفول، خرم‌آباد، بروجرد و نهاوند، 8 نفر از مردم اين شهرها شهيد و 158 نفر مجروح شدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، ساعت 9:22 بامداد، هم‌زمان 3 فروند موشك به دو نقطه‌ي مسكوني و يك نقطه خارج از مناطق مسكوني شهر اصفهان اصابت كرد. يكي از اين موشك‌ها در شمال شرقي شهر در خيابان عسگريه فرود آمد كه در نتيجه 3 منزل مسكوني به طور كامل ويران گرديد و به چند واحد ديگر خسارت وارد شد و 4 خودرو نيز آسيب ديد. محل اصابت موشك بعدي آخر خيابان جي در محدوده‌ي خيابان پروين در نزديكي يك كوره‌ي آجرپزي و موشك سوم در يك منطقه‌ي مسكوني در روستاي ده‌شير در جنوب شرقي اصفهان بود كه سبب تخريب 10 منزل و آسيب رسيدن به چند خانه‌ي ديگر و ويراني مسجد و حمام روستا** شد. در اين حوادث 8 نفر شهيد و از 145 نفر مجروح حملات موشكي فقط 10 نفر از آنان بستري شده، بقيه سرپايي درمان شدند.(24) عراق در اطلاعيه‌ي نظامي 3104 شليك 3 موشك به اصفهان را اعلام كرد.(25) همچنين هواپيماهاي عراقي ساعت 20:17 امروز 3 نقطه از شهر دزفول را بمب‌باران كردند كه بمب‌ها در اطراف رودخانه و زمين‌هاي باير اصابت كردند و در نتيجه 13 نفر مجروح شدند و به چند منزل مسكوني سازماني شهرباني نيز خسارات وارد شد. هواپيماهاي دشمن 3 نقطه‌ي اطراف روستاي ساهويران در 15 كيلومتري جنوب خرم‌‌آباد را نيز بمب‌باران كردند كه تلفات جاني و خسارات مالي به بار نياورد.(26) هواپيماهاي عراقي بر فراز آسمان شهرهاي همدان، نهاوند، پيرانشهر، مياندوآب و خرم‌آباد نيز به پرواز درآمده، و ديوار صوتي را شكستند، اما موفق به اقدامي در اين مناطق نشدند.(27) عراق با صدور اطلاعيه‌ي نظامي شماره 3105 بمب‌باران بروجرد و دزفول را اعلام كرد.(28)

گزارش - 339

خلبانان نيروي هوايي ارتش در يك عمليات برون‌مرزي با استفاده از 8 فروند هواپيما، 3 پادگان نظامي و ساختمان راديو و تلويزيون شهر سليمانيه را بمب‌باران كردند. سرتيپ منصور ستاري فرمانده نيروي هوايي ارتش درباره جزئيات اين عمليات گفت: در اين عمليات كه به تلافي فاجعه‌ي خونين حلبچه و نيز در پاسخ به جنايات دشمن در حمله به مناطق مسكوني كشورمان انجام شد، 8 فروند از جنگنده‌هاي نيروي هوايي بيش از 10 تن بمب از جمله يك بمب 1500 كيلوگرمي روي اين اهداف فروريختند و پس از انهدام مراكز يادشده همگي سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند. سرتيپ ستاري افزود: خلبان‌هاي نيروي هوايي هم‌اكنون در شرايط عملياتي بسيار مناسبي به سر مي‌برند و آماده‌اند هرگونه شرارت دشمن را پاسخ سنگيني بدهند.(29)

گزارش - 340

نشريه‌ي ژون آفريك چاپ فرانسه در مقاله‌يي با عنوان "يك استراتژي شكست‌خورده" به بررسي دلايل حكومت عراق براي آغاز مجدد جنگ شهرها و نتايج احتمالي آن پرداخته است. در قسمتي از اين مقاله آمده است: صدام حسين، رئيس‌جمهوري عراق، در اواخر ماه فوريه مجدداً جنگ شهرها را شروع كرد تا جنگ خليج فارس را از بن‌بست خارج كند. هنگامي كه در تابستان گذشته قطع‌نامه‌ي598 در شوراي امنيت سازمان ملل متحد به تصويب رسيد، صدام حسين فكر مي‌كرد كه به اين هدف نزديك شده است. اين قطع‌نامه ترك مخاصمه و تحريم‌هاي اقتصادي عليه كشوري كه به مخالفت با آن بپردازد را پيش‌بيني مي‌كند. اما شش ماه بعد، به روشني معلوم شد كه هيچ چيز به گونه‌يي كه رهبران عراق انتظار آن را داشتند انجام نشده است. اتحاد شوروي و چين مانع از آن شدند كه درباره‌ي تحريم‌هاي احتمالي عليه ايران بحث شود. به زعم صدام حسين، مي‌بايست با قاطعيت كافي عكس‌العمل نشان داد تا جامعه‌ي بين‌المللي از بي‌تحركي و ترديد‌هاي خود دست بردارد و بدين ترتيب سياست متعهدانه‌يي براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 در پيش گرفته شود. هدف وي چنين بود و فكر مي‌كرد امكانات نظامي كافي براي رسيدن به اين هدف را در اختيار دارد. در طول سال گذشته، اتحاد شوروي موشك‌هاي زمين به زمين اسكاد ـ ب در اختيار عراق گذاشت. بنابراين، تناسب نيروها ميان طرفين متخاصم از يك جنبه تغيير كرده بود، اما هدفي كه عراق به دنبال آن بود حاصل نشد. اتحاد جماهير شوروي در ارائه‌ي طرح توقف فوري جنگ شهرها پيش‌قدم شد. اين امر حاصل معاملات پيچيده‌ي اين كشور با ايران بود. شوروي مي‌تواند با تسريع يا كند كردن تحويل اسلحه به عراق با جلوگيري يا تسريع در اجراي قطع‌نامه‌ي598 هم‌راه با تهديدهاي آن مبني بر تحريم اقتصادي عليه ايران در روند جنگ تأثير بگذارد. شوروي توقف جنگ شهرها را پيشنهاد كرد. البته، ايران با شتاب اين پيشنهاد را پذيرفت، زيرا منتظر آن بود، اما اين پيشنهاد درست بر خلاف آن چيزي بود كه رئيس‌جمهوري عراق انتظار داشت. عراق در عين حال كه به هدف سياسي خود دست نيافته بود در كوتاه‌مدت نيز نمي‌توانست به آن دست يابد و از اين رو چاره‌يي جز اجراي يك مانور در برابر اقدام شوروي نداشت. عراق با پيشنهاد توقف جنگ شهرها موافقت كرد، اما به شرط آن‌كه ايران از اجراي هر گونه عمليات زميني گسترده يا محدود خودداري كند. ايران به هيچ وجه نمي‌توانست با اين پيشنهاد موافقت كند، اما اگر با اين پيشنهاد مخالفت مي‌كرد عراق دليلي براي توجيه ازسرگيري حملات موشكي خود در دست داشت و اين در واقع همان چيزي است كه شب دوشنبه 14 مارس (24 اسفند) رخ داد. سفارت‌خانه‌هاي غرب در بغداد به دولت‌هاي خود اطلاع دادند كه شرايط براي تشديد و اوج‌گيري جنگ مهياست. اين جنگ در جايي شدت گرفت كه ايران برتري داشت، يعني در زمين و دقيقاً در همين جبهه‌ي زميني كه ناظران آگاه مسائل جنگي چند ماه قبل پيش‌بيني كرده بودند كه در جبهه‌ي عراق رخنه به وجود خواهد آمد. در شمال، دو سازمان عمده‌ي كُرد مخالف بغداد با ايران متحد شدند و ايران پنهاني اسلحه و مهمات آن‌ها را تهيه مي‌كند. سقوط شهرهاي حلبچه و خرمال ناگهان وسعت پاسخ ايران را به نمايش گذاشت و شدت واكنش عراق كه به استفاده‌ي وسيع از گازهاي شيميايي متوسل شد، اهميت حياتي در اين بازي را نشان مي‌دهد. همان طور كه پيش‌بيني مي‌شد جنگ واقعاً شدت گرفته بود. شايد جامعه‌ي بين‌المللي ديگر نتواند بي‌اعتنا باقي بماند، زيرا خطر آن وجود دارد كه اين جنگ كل منطقه را ناپايدار كند.(30)

گزارش - 341

تصميم امروز هيئت دولت مبني بر تعطيل كردن مدارس در شهرها و مناطق در معرض حملات هوايي عراق پس از اتمام تعطيلات نوروزي؛ اعلام آماده‌باش كامل به ستادهاي كنترل حوادث و رويدادهاي شيميايي استان‌ها و واگذاري مسئوليت مديريت مقابله با حملات شيميايي به استانداران و فرمانداران از سوي شوراي امنيت كشور از مهم‌ترين اخبار مربوط به جنگ شهرها است. ادامه يافتن جنگ شهرها و تهديد‌هاي اخير حكومت عراق درباره‌ي حمله‌ي شيميايي به شهرهاي بزرگ ايران دغدغه‌ي اصلي مسئولان و مردم شده است. در اين ميان مدارس و مراكز دانشگاهي به عنوان مراكز جمعيتي در معرض خطر جدي قرار دارند و چاره‌انديشي در اين باره امري اجتناب‌ناپذير است. هيئت دولت در جلسه‌ي صبح امروز به رياست ميرحسين موسوي نخست‌وزير، به بحث و بررسي درباره‌ي شيوه‌ي ادامه‌ي فعاليت واحدهاي آموزشي مناطق در معرض تهديد حملات هوايي دشمن پرداخت و دولت مدارس شهرهايي را كه در معرض تجاوز دشمن قرار دارد تا پايان حملات تعطيل اعلام كرد. ضمناً قرار شد از امكانات صدا و سيما و ديگر مناطق آموزشي جهت متوقف نشدن آموزش دانش‌آموزان استفاده شود. همچنين در مورد برنامه‌هاي آموزشي دانشگاه‌ها تصميماتي اتخاذ شد كه هر دانشگاه متناسب با رشته‌هاي تحصيلي و امكانات خود آن‌ها را اعلام خواهد كرد.(31) معاونت نخست‌وزير در امور دفاعي نيز در بخش‌نامه‌يي به 16 استان كشور مواردي را براي مقابله‌ي به‌موقع و مؤثر با حملات شيميايي عراق به استانداران اين استان‌ها ابلاغ كرد. در بندهاي اين ابلاغيه بر مواردي تأكيد شده است از جمله: اعلام آماده‌باش به همه‌ي نيروها و گروه‌هاي شيميايي؛ ايجاد خط ويژه‌ي ارتباطي بين ستاد كنترل حوادث و رويدادهاي شيميايي و راديو و تلويزيون استاني؛ توزيع تجهيزات انفرادي مانند ماسك، لباس شيميايي و ... بين نيروهاي امدادي؛ فعاليت حمام‌هاي عمومي شهرها در زمان حملات شيميايي و انتقال سريع مردم به مناطق غير آلوده با استفاده از خودروهاي دولتي و عمومي. در ساير قسمت‌هاي ديگر بخش‌نامه به تعيين آژير سبز براي هشدار در زمان حمله‌ي شيميايي؛ جلوگيري از ورود افراد شخصي و امدادي بدون تجهيزات حفاظتي؛ كنترل مجدد نقاهتگاه‌ها و بيمارستان‌ها و در نهايت نصب تصاوير و جزوات آموزشي مربوط به اقدامات خودي براي مقابله با حوادث شيميايي اشاره شده است.(32) سومين اقدام امروز در اين جهت، ارسال ابلاغيه‌ي شوراي امنيت كشور به استانداران كشور است. تعيين استانداران و فرمانداران به عنوان مسئول هدايت و فرماندهي ستاد حوادث و رويدادهاي ش.م.ه. در استان و شهرها؛ ضرورت اجراي چند مانور مقابله با حملات شيميايي به منظور كسب آمادگي؛ تأكيد بر راه‌اندازي خط ويژه‌ي ارتباطي بين استانداري و صدا و سيماي مركز استان و حفظ ارتباط مستقيم تا پايان حمله‌ي شيميايي از جمله موارد اشاره‌شده در اين ابلاغيه است.(33) علاوه بر موارد فوق برگزاري جلسات متعدد در سطح كشور، استان‌ها و شهرستان‌ها از ديگر اقدامات امروز مسئولان براي ايجاد آمادگي در صورت حمله‌ي شيميايي عراق است. امروز جلسه‌يي با حضور نمايندگان سپاه، نيروي هوايي ارتش، وزارت دفاع، استانداري تهران، ستاد مشترك ارتش، وزارت كشور، كميته‌ي انقلاب اسلامي، شهرباني و ژاندارمري در محل نخست‌وزيري تشكيل و تصميماتي اتخاذ شد از جمله: هماهنگي در زمان بروز يك حمله‌ي شيميايي از مرحله‌ي ابتدايي در پايتخت تا پايان رفع آلودگي؛(34) صدور دستور سپاه پاسداران به سپاه‌هاي كشوري براي آماده نگه داشتن مراكز درماني سپاه به هم‌راه كاركنان مربوط؛ مجهز شدن به تجهيزات انفرادي و محيطي براي ارائه‌ي خدمات درماني به مصدومان شيميايي؛(35) برگزاري جلسه‌ي ستاد ش.م.ه. در شهرستان‌ها و تقسيم كار بين دستگاه‌هاي اجرايي و امدادي از جمله فرمانداري، شهرداري، هلال احمر، سپاه پاسداران، شبكه‌ي بهداشت و درمان، كميته‌ي انقلاب اسلامي، آتش‌نشاني، جهاد و بازرگاني.(36) مطالب چاپ‌شده درباره‌ي روش‌هاي حفاظت در برابر حملات شيميايي و ميكروبي در شماره‌ي امروز روزنامه‌ها اقدام ديگري براي آموزش عمومي مردم است. در اين مطلب اطلاعات اوليه و پايه درباره‌ي عوامل شيميايي خفه‌كننده، خون، تاول‌زا و اعصاب، حالت ماده، بو يا مزه، مدت اثر، علائم روي بدن و حفاظت و كمك‌هاي اوليه‌ي پزشكي در صورت مواجه شدن با آن مطرح شده است.(37)

گزارش - 342

سرپرست ستاد بازسازي و نوسازي مناطق بمب‌باران‌شده و مسئول ستاد پناهگاه‌سازي استان مركزي، تعداد پناهگاه‌هاي ساخته‌شده و در دست احداث و همچنين نحوه‌ي تأمين خسارات واردشده به صاحبان مناطق آسيب‌ديده‌ي استان را اعلام كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، اين مقام مسئول امروز اعلام كرد با اعتباري معادل 3 ميليارد و 970 ميليون ريال تا كنون 375 پناهگاه در سطح استان مركزي احداث و از آن بهره‌برداري شده است. از اين تعداد، 177 پناهگاه در مراكز آموزشي و بقيه در سطح معابر عمومي، ادارات و كارخانجات ساخته شده است و در حال حاضر احداث 32 پناهگاه ديگر در اين استان در دست اجرا مي‌باشد. وي افزود: در سال 1365 بر اثر حملات دشمن حدود 2700 واحد مسكوني و تجاري در شهرهاي اراك، تفرش، خمين و آشتيان از 10 تا 100 درصد تخريب شده و تا كنون 70 درصد از اين واحدها بازسازي و خسارات وارده به صاحبان اين گونه اماكن پرداخت شده است. بقيه‌ي پناهگاه‌ها نيز در سال جاري ساخته خواهد شد. وي گفت: در سال گذشته با هماهنگي شوراي پول و اعتبار از سوي بانك ملي 2 ميليارد و 500 ميليون ريال اعتبار براي پرداخت وام قرض‌الحسنه به صاحبان مناطق آسيب‌ديده از بمب‌باران‌هاي دشمن اختصاص يافت كه از اين مبلغ تا كنون يك ميليارد ريال آن به متقاضيان پرداخت شده است. وي سپس اظهار كرد: به منظور تأمين لوازم اوليه‌ي زندگي خانواده‌هاي خسارت‌ديده در طول سال گذشته، تعداد 286 تخته فرش، 250 دستگاه يخچال و 300 دستگاه تلويزيون در سطح استان مركزي توزيع شده است. وي در مورد وسايل نقليه‌ي از بين رفته در بمب‌باران‌ها در استان مركزي گفت: براي افرادي كه درصد آسيب به وسايل نقليه‌ي آن‌ها بالاي 70 درصد بوده حواله‌ي جديد صادر شده و در مورد خسارات جزئي نيز تا 200 هزار ريال براي هر اتومبيل شخصي پرداخت شده است. وي گفت: در مورد وسايل نقليه‌ي عمومي نيز علاوه بر صدور حواله‌ي جديد مبلغي به عنوان كمك هزينه به صاحب وسيله‌ي نقليه پرداخت گرديده است.(38)

گزارش - 343

دور جديد مذاكرات نمايندگان ايران و عراق كه به پيشنهاد دبيركل سازمان ملل قرار بود از امروز در نيويورك آغاز شود با درخواست ايران به تعويق افتاد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي وزير امور خارجه‌ي ايران امروز در يونان اعلام كرد: ايران براي مذاكره با دبيركل سازمان ملل تا دو هفته‌ي ديگر يك نماينده‌ي عالي‌رتبه به اين سازمان اعزام خواهد كرد. ولايتي مجدداً تأكيد كرد: جنگ ايران و عراق تنها با شناسايي متجاوز به ايران و مجازات آن توسط ارگان‌هاي بين‌المللي قطع مي‌شود.(39) پس از اين سخنان، فرانسوا گليايي دبير مطبوعاتي سازمان ملل اعلام كرد: مذاكرات جديد براي متوقف كردن جنگ ايران و عراق كه قرار بود روز چهارشنبه (امروز) در نيويورك شروع شود به درخواست ايران به تعويق افتاده است. وي افزود: محمدجواد لاريجاني معاون وزير خارجه‌ي ايران كه قرار است نمايندگي دولت خود را در اين مذاكرات داشته باشد خواستار اين تأخير شده است.(40) راديو اسرائيل در ارزيابي به تعويق افتادن سفر نماينده‌ي ايران به نيويورك، دليل آن را تصميم ايران براي دامن زدن به فعاليت‌هاي تبليغاتي در خصوص كاربرد سلاح‌هاي شيميايي از جانب عراق با هدف منزوي كردن حكومت بغداد در عرصه‌هاي بين‌المللي اعلام كرد. اين راديو افزود: قرار بود ايران محمدجواد لاريجاني معاون وزير خارجه را به نيويورك اعزام كند، ولي مسافرت او تا پس از انتشار نتيجه‌ي تحقيقات هيئت اعزامي به تهران به تعويق افتاده است.(41)

گزارش - 344

پروفسور شائول بخاش استاد تاريخ دانشگاه جورج ميسون امريكا در مقاله‌يي در روزنامه‌ي واشنگتن پست شرايط حال حاضر را براي برقراري آتش‌بس در جنگ ايران و عراق كه مي‌تواند در مراحل بعدي به عنوان اساس يك صلح دائمي عمل كند، مساعد دانست و لزوم تداوم فشار جهاني به دو طرف درگير براي تحقق اين مهم و از سوي ديگر تلاش عراق براي بين‌المللي كردن جنگ را يادآور شد. راديو امريكا در بخش خبري 20:30 امشب قسمت‌هايي از اين مقاله را به شرح زير پخش كرد: دولت ريگان به منظور پايان بخشيدن به جنگ ايران و عراق تلاش‌هاي خود را به تحقق تحريم بين‌المللي فروش اسلحه به ايران معطوف كرده است، ولي نكته‌ي جالب توجه آن است كه در طول سال گذشته اين عراق بوده كه در همه‌ي مراحل، آرامش و وقفه در جنگ را درهم شكسته و خصومت‌ها را تشديد كرده است. بهار گذشته عراق به طور يك جانبه جنگ نفت‌كش‌ها را از سر گرفت و به حملات تلافي‌جويانه‌ي ايران و قرار دادن پرچم امريكا بر فراز كشتي‌هاي كويت دامن زد. عراق به دنبال صدور قطع‌نامه‌ي آتش‌بس شوراي امنيت در تابستان گذشته به وقفه‌ي 4 هفته‌يي كه در جنگ نفت‌كش‌ها پديد آمده بود، پايان داد. هفته‌ي گذشته بار ديگر عراق در شهرك حلبچه از گازهاي سمي استفاده كرد تا اين بار شهروندان و اتباع خود را بكشد. عراق پيوسته در حمله به كشتي‌راني بين‌المللي در خليج فارس بر ايران پيشي مي‌گيرد. ماه گذشته باز هم عراق جنگ شهرها را آغاز كرد و به كشتار شمار زيادي غير نظامي در هر دو كشور دامن زد. عراق به بالا گرفتن و تشديد جنگ ادامه مي‌دهد، زيرا از آن وحشت دارد كه جامعه‌ي بين‌المللي جنگ را فراموش كند يا به اين نتيجه برسد كه مي‌توان خصومت‌ها را با توافقي كم‌تر از آنچه عراق خواستار آن است پايان دهد. در حقيقت، به نظر مي‌رسد كه كاهش حمايت بين‌المللي و اعراب خليج فارس از موضع افراطي و سرسختانه‌ي عراق، بغداد را بر آن داشت كه ماه گذشته بمب‌افكن‌هاي دورپرواز خود را براي حمله به كشتي‌ها به اعماق جنوبي خليج فارس بفرستد و حمله به هدف‌هاي غير نظامي را آغاز كند. به نوشته‌ي پروفسور بخاش در روزنامه‌ي واشنگتن پست، تماس‌هاي مفيدي ميان ايران و كشورهاي خليج فارس صورت گرفته و ظاهراً سوريه تهران را متقاعد كرده است تا از حمله به كشتي‌هاي كشورهاي عرب منطقه دست بردارد. وي مي‌نويسد: عراق در جنگ نفت‌كش‌ها و جنگ شهرها شكست خورده و نتوانسته ايران را طوري تحت فشار بگذارد كه بر سر ميز مذاكره بنشيند. به علاوه، در حالي كه عراق در بين‌المللي كردن جنگ توفيق تحسين‌آميزي داشته، هنوز موفق نشده است دخالت و درگيري‌هاي بين‌المللي را به پايان بدون هزينه و جريمه‌ي جنگ كه خواستار آن است مبدل كند. البته، علائم گوناگوني حاكي از تمايل ايران به قبول آتش‌بس سازمان ملل متحد و حداقل اجازه‌ي فروكش زد و خوردها به صورت دو فاكتور مشاهده مي‌شود. ايران با پيشنهاد آتش‌بس سازمان ملل مخالفت نكرده، ولي خواستار ايجاد تغييراتي در آن است. سياست ايران چه در جنگ نفت‌كش‌ها و چه در جنگ شهرها، واكنش محدود بوده نه آغاز حملات جديد. اين‌كه ايران در مورد آتش‌بس سخن مي‌راند نشان‌دهنده‌ي تغيير چشمگير موضع ايران است. آتش‌بس مي‌تواند در مراحل بعدي به عنوان اساس يك صلح دائمي عمل كند؛ به علاوه، در حالي كه براي انعطاف‌پذير نگاه داشتن ايران فشارهاي ديپلماتيك ضروري به نظر مي‌رسد. اين گونه فشارها نبايد يك‌طرفه و يك‌جانبه باشد. نبايد به عراق اجازه داد تا با توسل به غرب و امريكا از حساب پس دادن در جنگي كه صدام حسين بي‌خود و بي‌جهت در سال 1980 آن را آغاز كرد. طفره برود و شانه خالي كند. وي در خاتمه مي‌نويسد: عراق نبايد پيوسته به تشديد جنگ به منظور دست‌يابي به صلحي كه بدان دست نخواهد يافت تشويق شود، به‌ويژه در حالي كه توافق آتش‌بس در دست‌رس قرار گرفته است.(42)

گزارش - 345

آنتوني پارسونز آخرين سفير انگلستان در ايران در زمان شاه به اعضاي كميته‌ي خارجي پارلمان اين كشور توصيه كرد كه دولت را تشويق كنند تا در جنگ ايران و عراق سياست بي‌طرفانه داشته و در جست و جوي تجديد رابطه با ايران باشند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، وي در جلسه‌يي خطاب به اعضاي اين ستاد درباره‌ي عواقب پيروزي ايران در جنگ هشدار داد و در عين حال اعتراف كرد رفتار بين‌المللي با ايران يك‌طرفه و به سود عراق بوده است، طوري كه همه‌ي مردم ايران را قانع كرده است كه مجامع بين‌المللي عليه آن‌ها جبهه گرفته‌اند و وقتي كه ايران مورد هجوم و تجاوز قرار گرفته، مجامع جهاني از آنان دفاع نكرده‌اند. مردم ايران خواسته‌هاي دولت‌شان مبني بر لزوم معرفي و تنبيه متجاوز را عادلانه مي‌دانند و از آن دفاع مي‌كنند. به اعتقاد وي، تا زماني كه امام خميني در قيد حيات است جنگ ادامه مي‌يابد و سعي غرب بايد اين باشد كه از تشديد جنگ جلوگيري كند؛ آن را در ابعاد كوچك نگه‌دارد و از حمله‌ي گسترده‌ي ايران به عراق مثل حمله‌ي 1987 (عمليات كربلاي 5) به بصره جلوگيري كند. پارسونز در ادامه يادآور شد: حضور ناوگان‌هاي غربي در خليج فارس از مشكلات جديدي است كه به تيرگي روابط غرب با ايران كمك كرده است و براي عادي شدن اين روابط خروج اين ناوگان از خليج فارس ضروري است. وي در مورد قطع‌نامه‌ي598 هم گفت: تا زماني كه حداقل هم‌كاري ايران براي اجراي قطع‌نامه جلب نشود، هيچ پيشرفتي ميسر نمي‌باشد و سازمان ملل هيچ وسيله‌يي براي اجراي قطع‌نامه و اجبار آن به ايران در اختيار ندارد. وي اضافه كرد: اگر قرار به تحريم تسليحاتي باشد بايد هر دو كشور تحريم شوند. پارسونز كه پس از پايان خدمت در ايران مدت‌ها مشاور سياسي تاچر نخست‌وزير انگليس بود، در بخش ديگر سخنان خود درباره‌ي روابط انگليس و ايران در حال و آينده نكاتي را بيان كرد و در آن به ضرورت حفظ منافع درازمدت انگلستان و تبعيت نكردن از سياست امريكا در برابر ايران و برخي موارد ديگر اشاره كرد كه قسمت‌هايي از آن به روايت خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي كه در اين جلسه حضور داشت به شرح زير است: بايد به سعودي و كويت تفهيم شود غرب در منطقه و در ايران داراي منافع است و بايد براي حفظ آن با ايران رابطه داشته باشد مثل خود آن‌ها كه با ايران رابطه دارند. داشتن رابطه با ايران به‌خصوص براي انگليس مهم است هم از نظر تاريخي كه با آن كشور از قديم رابطه داشته‌ايم و هم از اين نظر كه ايران با 50 ميليون جمعيت، بازار مصرف بزرگ و وجود ذخاير عظيم نفت قدرت و پتانسيل زيادي در منطقه دارد. اگرجنگ تمام شود در صورتي كه سياست درست و روشني داشته باشيم مي‌توانيم از بازار بعد از جنگ و نياز ايران و عراق به بازسازي خرابي‌ها بهره‌برداري كنيم. ما بايد حساب خود را از روابط امريكا با ايران جدا كنيم. امريكا مشكلات خود را دارد و ما مشكلات خود را. نبايد فراموش كرد كه وقتي به ايران حمله شد شوراي امنيت جلسه‌يي برگزار نكرد و هيچ قدرتي به حمايت از ايران نپرداخت. اين يك واقعيت است كه جامعه‌ي بين‌المللي در آغاز جنگ هيچ توجهي به خواسته‌هاي ايران نكرد و اولين جلسه‌ي شوراي امنيت تا چند روز بعد از شروع جنگ تشكيل نشد. بايد در نظر داشت وقتي انقلاب ايران كاملاً سامان يابد و تثبيت شود، رفتار فعلي انگليس به داشتن رابطه‌ي خوب با اين كشور در آينده كمكي نخواهد كرد. ايران قطعاً در آينده موقعيت بهتري خواهد يافت و داشتن رابطه با آن براي غرب مهم‌تر خواهد بود.(43)

گزارش - 346

امروز آيت‌الله سيدعبدالكريم موسوي‌اردبيلي رئيس ديوان ‌عالي كشور، دكتر عليرضا مرندي وزير بهداشت و درمان و دكتر هادي منافي رئيس سازمان محيط زيست در پيام‌هاي جداگانه‌يي به همتايان خود و برخي مجامع جهاني خواستار بررسي ابعاد فاجعه‌ي بمب‌باران شيميايي حلبچه و محكوميت حكومت عراق شدند. در اولين پيام، آيت‌الله سيدعبدالكريم موسوي‌اردبيلي رئيس ديوان ‌عالي كشور به همتايان خود و جوامع حقوق‌دانان در ساير كشورهاي جهان پيامي را هم‌راه با نوارهايي ويدئويي مستند درباره‌ي بمب‌باران شيميايي حلبچه ارسال كرد. در اين پيام با استناد به موارد حقوقي و مصوبات بين‌المللي اين جنايت از نظر حقوقي و قضايي، "كشتار دسته‌جمعي" كه بر اساس مقررات بين‌المللي شايسته‌ي مجازات مي‌باشد، توصيف شده و در قسمت پاياني آن آمده است: آنچه در حلبچه و روستاهاي اطراف آن اتفاق افتاده و فيلمي كه هم‌راه اين نامه است، نمونه‌هاي كوچكي از اين جنايت ارتكابي را عليه مردم بي‌دفاع شهر حلبچه ـ كه از كردهاي عراقي هستند ـ نشان مي‌دهد. با توجه به اخباري كه خبرنگاران خارجي بازديدكننده از محل بيمارستان‌هاي تهران در سراسر جهان منتشر كرده‌اند شخص جناب عالي نيز به‌روشني مي‌توانيد اين فاجعه را از نظر حقوقي و قضايي "كشتار دسته‌جمعي" كه طبق مقررات بين‌المللي مشمول مجازات مي‌باشد، توصيف كنيد و در خصوص محكوميت مؤثر آن اقدامي را كه مقتضي مي‌دانيد انجام دهيد. دكتر مرندي وزير بهداشت و درمان و آموزش پزشكي نيز در پيامي به مدير منطقه‌ي يونيسف در خاورميانه و شمال افريقا، با اشاره به تخريب چندين بيمارستان و كشته و مجروح شدن تعداد زيادي از مردم از جمله نوزادان و كودكان و مادران در اين بيمارستان‌ها، آورده است: ما از جناب‌ عالي و از سازمان يونيسف كه جهت سلامتي و ايمني كودكان و مادران جهان اقدامات مؤثري انجام داده است مي‌خواهيم كه گروه تخصصي آن سازمان را براي بررسي مصدومان اين اقدامات غير انساني به ايران اعزام كند. همچنين دكتر منافي معاون نخست‌وزير و رئيس سازمان محيط زيست ايران با ارسال نامه‌يي به دكتر مصطفي تولبا مدير اجرايي برنامه‌ي محيط زيست ملل متحد، از وي خواست تا اقدام حكومت عراق را در حلبچه كه سبب تخريب محيط زيست و تغيير اكوسيستم منطقه نيز شده محكوم كند. دكتر‌ هادي منافي در قسمتي از نامه‌ي خود يادآور شد كه طبق اظهار نظر متخصصان مشهور سم‌شناسي، آثار برخي از سموم به كار گرفته‌شده پايدار بوده است و حدود 20 تا 30 سال در منطقه باقي خواهد ماند. اين سموم گاه به وسيله‌ي آب‌هاي سطحي شسته و وارد آب‌هاي زيرزميني مي‌شوند و در نتيجه در زمان طولاني سلامت مردم منطقه را به خطر خواهند انداخت.(44)

گزارش - 347

دبيركل سازمان ملل امروز در ديدار با نماينده‌ي ايران در اين سازمان، براي مداواي مصدومان حلبچه اعلام هم‌كاري كرد، اما رئيس شوراي امنيت به طور غير مستقيم ايران را عامل اصلي در استفاده‌ي عراق از سلاح‌هاي شيميايي و مسئول تعويق دور جديد مذاكرات صلح معرفي كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از نيويورك، خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل، در ديدار با محمدجعفر محلاتي نماينده‌ي جمهوري اسلامي ايران در اين سازمان، پس از ديدن تصاوير مناطق بمب‌باران‌شده ضمن ابراز تأسف از كاربرد سلاح‌هاي شيميايي اعلام كرد براي بستري كردن و مداواي مصدومان اعزامي به امريكا در مراكز پزشكي و تحقيقاتي نيويورك حاضر به هرگونه هم‌كاري است. نماينده‌ي ايران در اين ديدار درباره‌ي انتقال 5 تن از مصدومان شيميايي به بيمارستاني در نيويورك و ابعاد فاجعه‌ي كشتار هزاران نفر از زنان و كودكان كرد عراقي گزارش داد و با تحويل نوار ويدئويي و عكس‌هاي گويايي از اقدام عراق در بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه، از آقاي خاوير پرز دكوئيار خواست تا اين مدارك به عنوان اسناد جنايت حكومت عراق در سازمان ملل ثبت شود. آقاي محلاتي سپس در ديداري با دراگوسلاو پجيك رئيس شوراي امنيت، با استناد به سخنان طارق عزيز و ديگر مقامات مبني بر گسترش و تداوم حملات به شهرها و مناطق مسكوني ايران از وي و مجامع بين‌الملل خواست تا براي محكوميت و متوقف كردن جنايات حكومت عراق اقدامي قاطع انجام دهند. آقاي محلاتي همچنين خواستار اعزام هيئت سازمان ملل ـ كه در ايران به سر مي‌برد ـ به شهر حلبچه و مشاهده‌‌ي آثار جنايت و شناسايي عاملان آن شد. رئيس شوراي امنيت در پاسخ ضمن ابراز تأسف از اين فاجعه كه آن را بسيار دردناك توصيف كرد، به طور تلويحي علت به‌كارگيري مجدد سلاح‌هاي شيميايي در جنگ ايران و عراق را شروع حمله و عبور نيروهاي ايراني از مرزهاي بين‌المللي و تصرف شهر عراقي حلبچه عنوان كرد. نماينده‌ي ايران در پاسخ گفت كه عمليات نظامي جمهوري اسلامي ايران هم براي مقابله به مثل در مقابل حملات عراق به مناطق مسكوني و هم با هدف آزادسازي نوسود كاملاً مشروع بوده است. رئيس شوراي امنيت همچنين مسئوليت به تعويق افتادن دور جديد مذاكرات نمايندگان ايران و عراق با شخص دبيركل و برگزار نشدن آن را به طور ضمني به عهده‌ي ايران گذاشت و خواستار ورود هر چه سريع‌تر هيئت ايراني به نيويورك شد.(45)

گزارش - 348

امروز هيئت اعزامي كارشناسان سازمان ملل از روستاهاي نودشه و نژمار در مريوان كه عراق چند نوبت آن‌ها را بمب‌باران شيميايي كرده است، بازديد كرد. يك گروه پزشكي 4 نفره‌ي سوئيسي نيز با هم‌راه داشتن اولين محموله‌ي كمك‌هاي دارويي بين‌المللي، براي عرضه‌ي خدمات پزشكي به مصدومان شيميايي راهي تهران شد. كارشناسان تسليحات شيميايي سازمان ملل به هم‌راه سرهنگ كاستلو كه به نمايندگي از دبيركل وظيفه‌ي تحقيق در مورد بمب‌باران مناطق مسكوني را بر عهده دارد، صبح امروز در معيت چند تن از مسئولان وزارت امور خارجه، پزشكان بهداري سپاه و ستاد تبليغات جنگ در باختران از مصدومان يك نقاهتگاه ديدن كردند و سپس به وسيله‌ي بال‌گرد به روستاي نودشه از توابع مريوان كه هدف حمله‌ي شيميايي حكومت عراق قرار گرفته بود، عزيمت كردند. در اين محل كارشناسان سازمان ملل ضمن بازديد دقيق از آثار به جا مانده از حملات شيميايي با مجروحان محلي مصاحبه و از بقاياي بمب‌هاي شيميايي كه روي آن‌ها حروف روسي و چيني حك شده بود نمونه‌برداري كردند.(46) بعد از ظهر امروز نيز هيئت اعزامي و هم‌راهان از روستاي نژمار كه به آن حمله‌ي شيميايي شده بود، بازديد كرد. در اين ديدار ضمن نشان دادن آثار و بقايايي كه از اين جنايت باقي مانده بود به آنان توضيحاتي درباره‌ي چگونگي حملات دشمن و تلفات اهالي منطقه داده شد. پس از پايان بازديد، اعضاي گروه مذكور ساعت 20:30 به تهران مراجعت كردند.(47) در گزارشي كه وزارت امور خارجه از جريان بازديد اين هيئت تهيه كرده،آمده است كه اعضاي گروه در سخنان غير رسمي خود عنوان كردند كه آثار و شواهد موجود نشان مي‌دهد كه از گازهاي خردل و اعصاب عليه نظاميان و غير نظاميان استفاده شده است، ولي شواهد استفاده از گاز سيانور كافي نبود. معاون امور بين‌الملل وزارت امور خارجه‌ي ايران در مذاكرات با گروه كارشناسي سازمان ملل، 5 نكته‌ي زير را به آقاي هالگر نماينده‌ي دبيركل تذكر داد: 1. نظر ما اين است كه آقاي دبيركل بايد از شوراي امنيت بخواهد اسامي كشورهايي را كه مستقيماً در اين اقدامات ضد انساني دست دارند ذكر كند. 2. صرف محكوميت كساني كه اين جنايات را انجام مي‌دهند كافي نيست. انتظار ما اين است كه شوراي امنيت عراق را تحريم كند. 3. اگر زمان بيش‌تري وجود مي‌داشت و به حلبچه مي‌رفتيد ابعاد وسيع‌تري از جنايات را مشاهده مي‌كرديد. 4. جمعه 18 مارس (28 اسفند) كه فاجعه‌ي حلبچه رخ داد به عنوان روز جهاني مبارزه با سلاح شيميايي در نظر گرفته شود. 5. حكومت عراق بايد جنايت‌كار جنگي معرفي شود. معاون امور بين‌الملل وزارت خارجه همچنين به نماينده‌ي دبيركل هشدار داد كه سخن‌گوي عراق در قاهره اعلام كرده است كه از سلاح شيميايي عليه شهرهاي جمهوري اسلامي ايران استفاده خواهد كرد و نماينده‌ي دبيركل در پاسخ گفت كه اين مطلب را سريعاً به اطلاع دبيركل مي‌رساند و اضافه كرد كه مردم عادي در هتل محل اقامت آنان شب قبل از ترك ايران به وي مراجعه كرده و وحشت‌زده از اين موضوع اظهار نگراني شديد كرده‌اند.(48) دولت سوئيس نيز اعلام كرد يك گروه پزشكي متشكل از 4 نفر به طور داوطلب براي كمك به معالجه‌ي قربانيان حملات شيميايي عراق عازم تهران شدند. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس سخن‌گوي دولت سوئيس گفت: اين پزشكان داوطلب كه از شركت "كمك‌هاي خاص فجايع" مي‌باشند، مقاديري دارو و تجهيزات پزشكي براي معالجه قربانيان بستري در شهرهاي تهران، تبريز و اصفهان به هم‌راه دارند و آموزش‌هايي را درباره‌ي شيوه‌ي مراقبت از مجروحان شيميايي به برخي كاركنان بيمارستان‌هاي شهرهاي مزبور خواهند داد. وي گفت: اين پزشكان ده روز در ايران باقي خواهند ماند و عزيمت آن‌ها به ايران بنا به درخواست جمعيت هلال احمر ايران انجام مي‌شود.(49) مدير كل روابط بين‌الملل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در مورد جزئيات مربوط به آمدن اين هيئت پزشكي، با اعلام اين‌كه پزشكان عضو هيئت در تهران با مجروحان شيميايي ديدار خواهند كرد، گفت: اعضاي اين هيئت را 2 پزشك، يك پزشكيار و يك نماينده‌ي دولت سوئيس تشكيل مي‌دهند و محموله‌ي آن‌ها شامل 400 كيلو دارو و 700 كيلو تجهيزات پزشكي مربوط به مصدومان شيميايي مي‌باشد. اين هيئت بامداد فردا وارد تهران مي‌شود و در مدت اقامت خود در تهران از بيمارستان‌هايي كه مصدومان شيميايي شهر حلبچه در آن‌ها بستري هستند، ديدار خواهد كرد. اين مقام وزارت بهداشت و درمان گفت اين كمك‌ها در پي درخواست هلال احمر كشورمان از صليب سرخ بين‌المللي براي ارسال كمك جهت مداواي مصدومان شيميايي انجام شده و اولين محموله‌يي است كه در اين زمينه به ايران ارسال شده است.(50)

گزارش - 349

گزارش امروز روزنامه‌ي امريكايي واشنگتن پست و خبرگزاري آلمان درباره‌ي اعزام تعدادي از مصدومان بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه و مناطق اطراف آن به چند كشور اروپايي و امريكا و تظاهرات كردهاي عراقي در لندن و تهران از جمله اخبار مربوط به بازتاب اجتماعي و مردمي بمب‌باران شيميايي حلبچه توسط حكومت عراق است. راديو امريكا در برنامه‌ي ساعت 21:30 امشب بخش‌هايي از اين گزارش را پخش كرد كه در آن، علاوه بر انتقال مجروحان به تهديد مجدد عراق مبني بر حمله‌ي شيميايي به شهرهاي ايران اشاره شده است. قسمتي از مطلب به شرح زير است: 24 كرد با صورت، پوست و دست‌هاي سوخته بر اثر حملات گزارش‌شده‌ي عراق با گازهاي سمي ـ كه 5000 نفر كشته داشته است ـ ديروز براي معالجه با هواپيما به 4 كشور اروپايي برده شدند. برخي به‌شدت سرفه مي‌كردند، عده‌يي نيز هنگامي كه آنان را از روي برانكارد از هواپيماي بيمارستاني ايران‌اير ـ كه در اتريش، سوئيس، آلمان غربي و بريتانيا به زمين نشست ـ خارج كردند، بي‌حركت خوابيده بودند. هواپيما اواخر وقت ديروز با 5 مجروح وارد نيويورك شد. يك مرد، يك زن و 3 دختر بچه به بيمارستان سان جونز در كوئين منتقل شدند كه به گفته‌ي سخن‌گوي بيمارستان حال‌شان وخيم نيست. وزارت امور خارجه‌ي امريكا اعلام كرد كه با توجه به ماهيت انساني درخواست ايران، اقدامات لازم براي تسريع در ورود آنان انجام شده بود. فيليكس كوتيس رئيس صليب ‌سرخ سوئيس گفت: هزينه‌ي معالجه را دولت ايران مي‌پردازد. دكتر گرهارد في لين گرل سرپرست بخش جراحي پلاستيك در دانشگاه وين اظهار كرد: به نظر مي‌رسد بيماراني كه وي با آن‌ها صحبت كرده است به وسيله‌ي گاز خردل كه ممكن است با گاز اعصاب نيز مخلوط شده باشد مجروح شده‌اند. عراق ديروز ايران را به استفاده از گازهاي سمي در حملات تهاجمي به كردستان متهم كرد و هشدار داد كه با سلاح‌هاي شيميايي به شهرهاي ايران حمله خواهد كرد.(51) امروز همچنين تعدادي از كردهاي مقيم انگلستان هم‌زمان با ورود 6 تن از مصدومان شيميايي حلبچه در فرودگاه لندن تظاهرات كردند. 6 مجروح نيز به فرانكفورت منتقل شده، در بيمارستان‌هاي اين شهر بستري شدند. در تهران هم تعدادي از گروه‌هاي عراقي در مقابل دفتر سازمان ملل تجمع كردند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، هم‌زمان با ورود هواپيماي حامل اين افراد به فرودگاه هيثرو لندن، تعداد زيادي از كردهاي عراقي مقيم انگليس در حالي كه پلاكاردهايي با مضامين محكوميت حكومت عراق به دليل بمب‌باران شيميايي حلبچه و ساير مناطق كردنشين در دست داشتند، در مقابل ترمينال فرودگاه تظاهرات كردند. تظاهركنندگان دست‌نوشته‌هايي با مضامين "ارسال اسلحه به عراق را متوقف سازيد"؛ "از حمله‌هاي شيميايي عراق جلوگيري كنيد" و "جلوي ويران شدن روستاهاي كردستان را بگيريد" در دست داشتند. روزنامه‌هاي امروز انگلستان اخبار كوتاهي از اين مراسم منتشر كردند. روزنامه‌ي ديلي تلگراف نيز فراخواني سفير عراق در لندن به وزارت خارجه و اعتراض دولت اين كشور به عراق را منعكس كرد.(52) خبرگزاري آلمان غربي نيز گزارش داد: 6 نفر از قربانيان حملات هواپيماهاي عراق از جمله يك دختر 12 ساله امروز براي معالجه وارد آلمان غربي شدند. 5 تن از مجروحان شامل 2 ايراني و 3 كرد به بيمارستان ركلينگوزن در نزديكي اسن منتقل شده‌اند. نوربرت هومن رئيس اين بيمارستان گفت: دختر 12 ساله‌ي مجروح به كلينيك دانشگاه‌هاي ‌هامبورگ منتقل شده و به‌زودي به بيمارستان ركلينگوزن انتقال داده خواهد شد.(53) امروز همچنين به دعوت حزب دمكرات كردستان عراق تعداد زيادي از پناهندگان كرد عراقي در مقابل دفتر نمايندگي صليب سرخ جهاني، دفتر نمايندگي سازمان ملل و مقر كميسارياي عالي سازمان ملل براي پناهندگان در تهران تجمع كرده و ضمن صحبت با مقامات اين دفاتر و ارائه‌ي عكس و مدارك مربوط به شهدا و مجروحان حوادث بمب‌باران شيميايي مناطق كردنشين عراق به‌ويژه حلبچه، از آن‌ها خواستند اقدامات حكومت عراق را محكوم كنند. در اين راه‌پيمايي قطع‌نامه‌يي در 9 ماده قرائت شد كه در آن ضمن محكوم كردن عراق و درخواست كمك از سازمان‌هاي بين‌المللي از جمله سازمان حمايت از حقوق بشر، سازمان پناهندگان وابسته به سازمان ملل، صليب سرخ جهاني و مجلس كليساهاي جهان از آنان خواسته شد تا هيئت‌هايي متشكل از پزشكان و خبرنگاران را به منطقه‌ي حلبچه بفرستند. در اين قطع‌نامه با محكوم كردن كشورهاي حامي عراق، از ايران به دليل پناه دادن و كمك‌رساني به مردم كرد عراق تشكر شده است.(54)

گزارش - 350

وزارت خارجه‌ي چين و ژاپن امروز بدون نام بردن از حكومت عراق، از كاربرد سلاح‌هاي شيميايي در جنگ ابراز تأسف و نگراني كرده، خواستار هم‌كاري ايران و عراق با دبيركل براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت شدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از توكيو، وزارت امور خارجه‌ي ژاپن با انتشار بيانيه‌يي با اشاره به گزارش‌هاي قبلي گروه تحقيق سازمان ملل در مارس 1984 (اسفند 1363 و فروردين 1364)، مارس 1986 (اسفند 1365 و فروردين 1366) و مي 1987 (ارديبهشت ـ خرداد 1366) درباره‌ي استفاده از تسليحات شيميايي تأكيد كرده است كه نبايد از اين سلاح‌ها استفاده شود. دولت ژاپن با ابراز اميدواري به هم‌كاري ايران و عراق با دبيركل براي اجراي قطع‌نامه‌ي598، آمادگي خود را براي كمك به درمان مجروحان شيميايي اعلام كرده است.(55) لي ژائوشينگ سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي چين نيز در مصاحبه‌يي مطبوعاتي بدون نام بردن از عراق به عنوان طرف استفاده‌كننده از سلاح‌هاي شيميايي، استفاده از اين سلاح‌ها را آزاردهنده خواند و از ايران و عراق خواست خويشتن‌داري نشان دهند و قرارداد 1925 ژنو در زمينه‌ي منع استفاده از سلاح‌هاي شيميايي را رعايت كنند. وي همچنين خواهان هم‌كاري تهران و بغداد با تلاش‌هاي سازمان ملل براي خاتمه دادن به جنگ شد.(56)

گزارش - 351

با گذشت دو هفته از بمب‌باران‌هاي شيميايي حلبچه، بازتاب‌هاي اين اقدام عراق در مجامع تحقيقاتي و رسانه‌يي بين‌المللي همچنان ادامه دارد. نقطه‌ي مشترك اين گزارش‌ها موفقيت ايران در ايجاد يك فضاي تبليغاتي وسيع و مؤثر بر ضد عراق است.** به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، تحليل‌گران مؤسسه‌ي بين‌المللي مطالعات استراتژيك در لندن، معتقدند انتقاد بين‌المللي ممكن است عراق را در مورد چگونه استفاده كردن از اين سلاح‌ها محتاط‌تر كند، اما در اين‌كه صدام حسين به محكوميت جهاني استفاده از اين سلاح‌ها اعتنايي كند، شك دارند. اين كارشناسان نظامي فكر مي‌كنند كه قتل ‌عام شيميايي بغداد در حلبچه اقدامي نوميدانه بوده، ولي هيچ كمكي به مشكلات حاكمان بغداد در شمال عراق نخواهد كرد و در طولاني‌مدت به زيان عراق خواهد بود. از سوي ديگر، فيليپ ونيوسور استاد دانشگاه اقتصاد لندن، در گفت ‌و گو با راديو بي‌بي‌سي گفت كه حمله‌ي شيميايي به حلبچه محتاج اقدام شديد بين‌المللي براي متوقف كردن و جلوگيري از گسترش وحشت‌انگيز آن است. وي افزود: عراقي‌ها حرمت عدم استفاده از سلاح‌هاي شيميايي در جنگ معمولي را شكسته‌اند و بايد براي حفظ ممنوعيت استفاده از آن‌ها كاري كرد.(57) روزنامه‌ي ايتاليايي ال ژورنو در سرمقاله‌ي امروز خود نوشت: حمله‌ي عراق عليه حلبچه اولين مورد قتل ‌عام اهالي غير نظامي يك شهر به وسيله‌ي بمب‌هاي شيميايي است. جرم 5 هزار قرباني فاجعه‌ي حلبچه آن بود كه به زبان كردي تكلم مي‌كردند و حكومت عراق به بهانه‌ي اين‌كه تعدادي از آن‌ها با ايران هم‌كاري داشتند به اين جنايت ديوانه‌وار متوسل شد. ال ژورنو در ادامه، سكوت جهاني به‌ويژه كشورهاي غربي را در برابر اين فاجعه ننگ‌آور توصيف كرده، مي‌نويسد: قربانيان شهر حلبچه قبل از اين‌كه عراقي ـ ايراني و يا كرد باشند انسان‌هاي فقير بودند كه مانند مگس با حشره‌كش به قتل رسيدند و براي چنين جنايتي هيچ توضيحي قابل درك نيست.(58) تايلور خبرنگار خاورميانه‌يي روزنامه‌ي امريكايي واشنگتن پست نيز در مصاحبه با راديو بي‌بي‌سي گفت: ايران هنگام تبليغات عليه عراق در مورد استفاده‌ي آن كشور از سلاح‌هاي شيميايي در حلبچه در سطح بين‌المللي پيروز شده و تمركز جهان بر موضوع جنگ لزومي ندارد، زيرا اكنون سازمان ملل در حال گفت ‌و گو با طرفين است و مي‌تواند مواضع بهتري در مذاكرات با طرفين ايفا كند.(59)

گزارش - 352

در پي ضربات واردشده به گروه‌هاي مسلح ضد انقلاب در طول عمليات والفجر10 و اسناد به دست آمده از آنان در استخبارات شهر حلبچه، حجت‌الاسلام سيدعلي‌اكبر محتشمي‌پور وزير كشور و رئيس شوراي امنيت كشور، در پيامي از هواداران اين گروه‌ها خواست خود را به جمهوري اسلامي معرفي كرده، امان‌نامه دريافت كنند. در قسمتي از اين پيام با اشاره به نتايج موفقيت‌آميز عمليات والفجر10 آمده است: در عمليات والفجر10، ضد انقلاب داخلي و سردمداران كفر و نفاق كه در پناه ارتش متجاوز عراق در آن سوي مرز با استفاده از امكانات حكومت عفلقي صدام به حيات خود ادامه مي‌دادند، در تنگناي كاملي قرار گرفته، روز به روز عرصه را بر خود تنگ و تنگ‌تر مي‌بينند. هم‌كاري و همياري عوامل مزدور ضد انقلاب با اين حكومت، بار ديگر عمق مزدوري گروهك‌‌هاي جنايت‌كار و همپالگي آن‌ها با حكومت عفلقي عراق را مي‌رساند. طبق اسناد به دست آمده از استخبارات عراق در عمليات پيروزمندانه‌ي والفجر10، مشخصات كامل اعضا و هواداران گروهك‌ها در غرب كشور به هم‌راه ارتباطات آن‌ها به دست آمده است، لذا به همه‌ي اعضا و هواداران ضد انقلاب در هر رده كه هستند اخطار مي‌شود تا فرصت باقي است، به‌سرعت خود را از دام سران خودفروش ضد انقلاب نجات داده، تسليم جمهوري اسلامي ‌شوند و امان‌نامه دريافت كنند. در غير اين صورت، هر جا كه باشند توسط نيروهاي انتظامي دست‌گير خواهند شد و طبيعي است با كساني كه به چنين افرادي پناه بدهند يا از مخفيگاه آن‌ها اطلاع داشته باشند و خبر ندهند، مشابه عوامل سرسپرده‌ي گروهك‌ها برخورد خواهد شد.(60) اين در حالي است كه پس از تصرف مقرهاي اين گروه‌ها در منطقه‌ي نوسود، عده‌يي از عناصر دمكرات و كومه‌له به اين مناطق گريخته و در روستاهاي منطقه پراكنده شده‌اند.(61) امروز همچنين 10 نفر از چته‌هاي گروه رزگاري كه پس از بمب‌باران شيميايي حلبچه هم‌راه پناه‌جويان كرد عراقي وارد ايران شده و در اردوگاه‌ها سكني گزيده بودند، شناسايي و دست‌گير شدند. به گزارش اداره‌ي كل اطلاعات باختران، تعداد 82 نفر از اين افراد در ميان آوارگان در استان باختران شناسايي شدند و 2 نفر از حزب دمكرات و كومه‌له هم در مريوان و سردشت خود را تسليم كردند.(62) علاوه بر آن، 7 نفر از گروه كومه‌له در منطقه‌ي مرزي خوي؛ 4 نفر از عناصر حزب دمكرات در كامياران و يك نفر هم در سقز دست‌گير شدند.(63)

گزارش - 353

در آستانه‌ي برگزاري انتخابات سومين دوره‌ي مجلس شوراي اسلامي، ستاد مركزي سپاه پاسداران امروز متن نامه‌ي كميسيون مركزي فرامين امام درباره‌ي ضوابط و مصاديق تخلفات انتخاباتي نيروهاي سپاه را براي اطلاع و توجيه مفاد آن به همه‌ي مناطق و نواحي مستقل سپاه پاسداران ابلاغ كرد. در ابتداي اين ابلاغيه كه بر اساس فرامين امام درباره‌ي ضرورت وارد نشدن سپاه پاسداران و نيروهاي شاغل در آن در مناقشات سياسي تنظيم شده است، به نقل از امام خميني آمده است: «در امر انتخابات به من اطلاع دادند كه بين سپاهي‌ها باز صحبت است، خوب انتخابات در محل خودش دارد مي‌شود و جرياني دارد به سپاه چكار دارد كه آن‌ها هم اختلاف پيدا كنند. براي سپاه جايز نيست، اين براي ارتش جايز نيست. اين سپاهي را از آن تعهدي كه دارد از آن مطلبي كه به عهده اوست بازمي‌دارد.» از بيانات امام خميني در ديدار با مقامات كشوري و لشكري 20/5/1363 «لازم است در اين امر (پيگيري و رسيدگي به مسئله گروه‌گرايي در سپاه) كه با سرنوشت سپاه سر و كاردارد با قاطعيت و بدون ملاحظه از احدي انجام گيرد.» قسمتي از پاسخ حضرت امام به نامه شهيد محلاتي پس از درج سخنان امام خميني بخشي از مصوبات كميسيون مركزي پي‌گيري فرامين امام درباره‌ي مصاديق تخلفات نيروهاي سپاه علاوه بر آنچه كه در قانون انتخاب براي عموم مردم تخلف و جرم محسوب مي شود، آمده است. در شرح اين مصاديق موضوعاتي عنوان شده است از جمله: تبليغ له يا عليه نامزدهاي انتخاباتي؛ شركت در راه‌پيمايي‌ها و جلسات عمومي يا خصوصي به نفع يا ضرر هر يك از كانديداها؛ دخالت در امور اجرايي و نظارت و بازرسي انتخابات؛ دعوت از كانديداها يا هواداران آن‌ها براي بازديد از سپاه يا جبهه؛ سخن‌راني و شركت در مراسم اعزام نيرو به جبهه‌ها؛ نصب عكس، پوستر، اعلاميه و امثال آن در اماكن سپاه و بسيج؛ فروش نشريات و نوار و كتب طوري كه موضع‌گيري تبليغي براي كانديدا شود؛ استفاده از امكانات سپاه له يا عليه نامزدهاي انتخاباتي ولو در حد استفاده از يك تلفن و قلم؛ تحريك يا تهديد و تشويق مردم له يا عليه كانديدا؛ هر گونه تغيير در حفاظت از كانديداها به گونه‌يي كه تبليغ يا عليه آن تلقي شود و بالاخره تأييديه و امضاي طومار له يا عليه كانديداها از طرف سپاه يا رزمندگان يگان‌هاي متعلق به سپاه. همچنين تأكيد شده است، همه‌ي نيروهاي بسيج عادي، پاسدار وظيفه با لباس يا تحت عنوان بسيجي و پاسدار وظيفه همچنين افرادي كه در سمت‌هايي از سپاه شاغل بوده، ولي عضو رسمي سپاه نيستند، مشمول ضوابط اعلام‌شده محسوب خواهند شد. تأكيد به تشويق و ترغيب به اصل شركت در انتخابات از سوي نيروهاي مسلح كشور نيز وظيفه‌ي شرعي و ملي آحاد مردم از جمله نيروهاي سپاه برشمرده شده است.(64)

گزارش - 354

ساير خبرهاي امروز عبارت‌اند از: 1. صدها تن از اسراي عراقي كه قبلاً از جمهوري اسلامي ايران درخواست پناهندگي كرده بودند، پس از موافقت مسئولان، امروز در مراسم ويژه‌يي با حضور دبير شوراي عالي دفاع و سرپرست كميسيون اسراي عراقي، مسئولان اداري اسرا و نيز فرماندهان و افسران اسير در عمليات والفجر10 در حضور فرماندار حلبچه، رسماً آزاد شدند و اجازه يافتند در خاك جمهوري اسلامي ايران به فعاليت در زمينه‌هاي مختلف بپردازند و دستگاه‌هاي مختلف اجرايي موظف شدند مزايا و امكانات يك شهروند عادي ايراني را براي آنان فراهم كنند.(65) 2. هنگام حملات موشكي عراق، سفارت شوروي در تهران، در چند مورد قبل از پخش آژير قرمز از صدا و سيما اقدام به پخش آژير در داخل سفارت كرده است. اين اقدام حتي در مواردي كه صدا و سيما آژيري پخش نكرده، ولي حمله‌ي موشكي انجام شده نيز صورت گرفته است. به نظر مي‌رسد سفارت شوروي به طور مستقيم از مسكو يا بغداد خبر حمله‌ي موشكي به تهران را دريافت كرده است.(66) 3. سه پاسدار كه در محور دروله ـ سيمان در استان باختران در حال تردد بودند، به كمين عناصر گروه‌هاي مسلح ضد انقلاب برخورد كردند و در نتيجه‌ي درگيري، 2 تن از آنان به شهادت رسيدند و يك نفر نيز مجروح شد.(67) 4. ارتش عراق از ساعت 10 صبح امروز حمله‌ي وسيعي را از طريق هوا و زمين در منطقه‌ي قره‌داغ در استان سليمانيه عليه مواضع معارضين عراقي آغاز و بخشي از اين مناطق را تصرف كرد. مهاجمان در اين عمليات منطقه را بمب‌باران شيميايي كردند كه خسارات مالي و جاني به بار آورد. در پي اين اقدام، قرارگاه رمضان خواستار حمايت نيروهاي سپاه براي كاهش فشار دشمن شد.(68) 5. به گزارش قرارگاه رمضان، قوات امام خميني از لشكر9 بدر، تابع مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق با اجراي يك عمليات نامنظم به پادگان جيش‌الشعبي در مركز فرمانداري كفري در استان سليمانيه حمله كردند. در اين عمليات 45 نفر از نظاميان كشته يا زخمي ‌شدند و بخش عمده‌يي از تأسيسات اين پادگان به آتش كشيده شد و مقاديري سلاح و مهمات و وسايل مخابراتي به غنيمت درآمد.(69) 6. هفته‌نامه‌ي فرانسوي كارانا انشه در آخرين شماره‌ي خود كه امروز منتشر شد، اعلام كرد دولت فرانسه تصميم گرفته است در سال جاري مسيحي، 12 فروند هواپيماي ميراژ اف1 به عراق ارسال كند. اين هواپيماها كه قابليت حمل 2 موشك "اگزوست" را دارند، مي‌توانند در عمق 1200 كيلومتري به سوي اهداف خود شليك كنند. به گزارش اين هفته‌نامه، عراق درخواست خريد 20 فروند ميراژ اف1 را كرده بود، ولي دولت فرانسه با فروش 12 فروند آن موافقت كرده است.(70)

ضميمه‌ي گزارش349: نتيجه‌ي معاينات پزشكي مصدومان شيميايي در ايران توسط هيئت اعزامي دبيركل سازمان ملل متحد. هيئت اعزامي دبيركل سازمان ملل متحد براي تحقيق درباره‌ي كاربرد سلاح‌هاي شيميايي در جنگ ايران و عراق، نتيجه‌ي معاينه‌ي مصدومان بستري در بيمارستان‌هاي تهران و چند شهر مرزي ايران و معاينه‌ي چند نظامي عراقي در بيمارستان الرشيد بغداد را در گزارشي در روز 25/1/1367 تسليم دبيركل كرد. اين هيئت همچنين ضميمه‌يي را در تاريخ 20 ارديبهشت 1367 شامل جزئيات معاينه‌ي تعدادي از مصدومان به هم‌راه داده‌هاي باليني مربوط كه دكتر مانوئل دومينگوئز كارشناس پزشكي هيئت تهيه كرده بود، تحويل دبيركل داد. چند نمونه از اين گزارش‌ها در ذيل آمده است. تفاوت اين گزارش‌ها مربوط به مكان و زمان حمله‌ي شيميايي، ميزان آسيب، محل معاينه و... مصدومان است. موارد معاينه‌شده در جمهوري اسلامي مورد شماره الف ـ 1 نام: دارا مشرقي مكان معاينه: بيمارستان لبافي‌نژاد سن:10 سال تاريخ حمله:17 مارس 1988(27/12/1366) جنس: مذكر، غير نظامي مكان حمله: نودشه تاريخ معاينه: 28 مارس 1988 (8/1/1367) در حالي كه در فضاي باز ايستاده بوده تحت تأثير مواد شيميايي ناشي از بمب‌باران هوايي قرار گرفته كه يكي از بمب‌ها حدود 100 متري محل استقرار او فرود آمده است. بدن ورم ملتحمه‌ي خفيفي دارد. لكه‌هاي قهوه‌يي رنگ در صورت وجود دارد. پشت هر دو دست تيره شده است زير بغل‌ها و كشاله‌ي ران نيز تيره‌رنگ مي‌باشد. تعدادي تاول‌هاي كوچك در ناحيه‌ي جلو قفسه سينه ظاهر شده است. اندام تناسلي سياه و پوست انداخته است. التهاب اندكي در ناي و نايچه و كمي سرفه دارد، ولي هيچ مشكل تنفسي مشاهده نمي‌شود. مورد شماره الف ـ 5 نام: حسين دهقان مكان معاينه: بيمارستان لبافي‌نژاد سن:26 سال تاريخ حمله: 16 مارس 1988 (26/12/1366) جنس: مذكر، سرباز مكان حمله: حلبچه تاريخ معاينه: 28 مارس 1988(8/1/1367) مصدوم در فضاي باز و با بمب‌هاي پرتاب‌شده از هواپيما تحت تأثير عوامل شيميايي قرار گرفته و از ماسك ضد گاز براي محافظت استفاده كرده و صورت خود را پس از حمله شسته است. او براي كمك به مصدومان غير نظامي دوباره به منطقه‌يي كه هدف حمله‌ي شيميايي قرار گرفته بازگشته و پس از 30 دقيقه متوجه سوزش از ناحيه‌ي چشم شده است. وضع عمومي مصدوم و اندام حسي وي خوب است. صورت سياه شده و تعدادي زخم چركي در آن مشاهده مي‌شود. قفسه‌ي سينه و بازوي راست ورم بسيار شديدي دارد كه تا ناحيه‌ي كمر ادامه مي‌يابد، اما بازوي چپ صدمه نديده است. نواحي مياني و پايين ران‌ها و قسمت فوقاني پاها متورم و به رنگ قرمز تيره است و در زير شكم جراحاتي شبيه سوختگي درجه دو وجود دارد. اندام‌هاي تناسلي تيره و متورم مي‌باشد. وي در سال 1984 (1363 ـ 1362) بر اثر تماس با مواد ارگانوفسفري مصدوم شده است. مورد شماره الف ـ 8 نام: مريم محمدامين مكان معاينه: بيمارستان لبافي‌نژاد سن:15 سال تاريخ حمله: 18 مارس 1988(28/12/1366) جنس: مونث، غير نظامي مكان حمله: حلبچه تاريخ معاينه: 28 مارس 1988(8/1/1367) اين مصدوم 4 ماهه حامله بوده است. او داراي 4 فرزند بوده كه يكي از آن‌ها بر اثر حمله با سلاح‌هاي شيميايي جان خود را از دست داده است. وي از سرنوشت 3 فرزند ديگرش اطلاع ندارد. هنگام حمله‌ي هوايي، مصدوم به زيرزمين خانه‌اش رفته و پس از بازگشت متوجه وقوع فاجعه شده است. نخستين علائمي كه وي متوجه آن شده سوزش چشمي بوده است. وضعيت عمومي مصدوم خوب به نظر مي‌رسد. به مدت 4 روز تب داشته است. داراي ورم ملتحمه‌ي خفيف مي‌باشد. در اطراف دهان و لب پايين زخم‌هاي پوسته‌پوسته‌شده‌يي وجود دارد. پشت دست‌ها سياه شده است. در ناحيه‌ي قوزك پاي راست زخمي به طول 2 سانتي متر و در قوزك پاي چپ زخم بزرگ‌تري وجود دارد. مصدوم از ناحيه‌ي هر دو پا احساس خارش مي‌كند. دچار گرفتگي صدا مي‌باشد. سرفه‌ي خفيفي دارد. مصدوم دچار كمبود گويچه‌ي سفيد خون است كه تعداد آن در 23 مارس (3/1/1367) (3700 گويچه‌ي سفيد در هر ميلي‌ليتر) بوده و در 28 مارس به (1100 گويچه‌ي سفيد در هر ميلي‌ليتر) تغيير يافته است. مورد شماره الف ـ 21 نام: شمسي محمد مكان معاينه: مركز مراقبت درماني مفتح سن:21 سال تاريخ حمله: 17 مارس 1988(27/12/1366) جنس: مونث، غير نظامي مكان حمله: حلبچه تاريخ معاينه: 29 مارس 1988(9/1/1367) در داخل خانه‌اش در معرض مواد شيميايي بمب‌هاي پرتاب‌شده از هواپيما قرار گرفته و پس از شروع استفراغ متوجه شده كه شيميايي شده است. مصدوم يكي از فرزندانش را كه پسربچه‌ي 2 ساله‌يي بوده در زمان حمله در دستانش نگه داشته كه بچه مرده است. وي در همين مركز درماني كودك خود را به دنيا آورده بود. وضعيت عمومي مصدوم خوب است. ورم ملتحمه ندارد. صورت آسيب نديده است. در قفسه‌ي سينه زخم‌هايي شبيه سوختگي‌هاي درجه دو وجود دارد كه ناحيه‌ي وسيعي از آن را لكه‌هاي سياه‌رنگ پوشانده است. در پايين پاي راست زخم‌هاي چركين سياه رنگي در ناحيه‌ي پنجه‌ها وجود دارد. مصدوم دچار التهاب حنجره و گرفتگي صدا مي‌باشد. مورد شماره الف ـ 33 نام: نسرين عبدالقادر مكان معاينه: مركز مراقبت درماني مفتح سن:18 سال تاريخ حمله: 16 مارس 1988(26/12/1366) جنس: مونث، غير نظامي مكان حمله: حلبچه تاريخ معاينه: 29 مارس 1988(9/1/1367) در زيرزمين خانه هم‌راه خواهرش پناه گرفته بود كه در معرض عامل شيميايي قرار مي‌گيرد. دو دختر روسري مرطوبي را بر سر خود انداخته و يك‌ديگر را در آغوش گرفته‌اند. مدتي بعد مصدوم بوي گل يا درخت زيتون استشمام كرده وسپس از هوش رفته است. پدرشان آن‌ها را چند ساعت بعد در حالت اغما يافته است. مصدوم دچار بي‌اختياري در ادرار است. وي به‌تدريج هوشياري خود را بازيافته و به مركز درماني منتقل شده و در آن‌جا آتروپين به وي تزريق و دچار استفراغ مكرر و شديد گرديده است. وضعيت عمومي مصدوم خوب است و ورم ملتحمه يا جراحات پوستي ندارد. مورد شماره الف ـ 54 نام: مجيد ميرابوطالبي مكان معاينه: بيمارستان لقمان‌الدوله سن:20 سال تاريخ حمله: 18 مارس 1988(28/12/1366) جنس: مذكر، سرباز مكان حمله: مريوان تاريخ معاينه: 29 مارس 1988(9/1/1367) مصدوم در 17 مارس 1988 (27/12/1366) به مريوان رسيده و به دليل خستگي خيلي زود خوابيده است. در ساعت 9 صبح 18 مارس 1988 در معرض مواد شيميايي بمب‌هايي كه به وسيله‌ي 7 فروند هواپيما پرتاب شده، قرار گرفته است. وي از ماسك ضد گاز استفاده كرده، ولي آن را به‌درستي روي صورت خود قرار نداده است. مصدوم بر اساس پرونده‌ي پزشكي‌اش به ترشح بزاق، آب‌ريزش از مخاط بيني و اشك‌ريزي دچار بوده است و با تزريق 10 ميلي‌گرم آتروپين و توكسوجنين ناگهان به حالت كما رفته و از آن‌جا به بيمارستان منتقل شده و تزريق آتروپين به او ادامه يافته است. وضعيت عمومي بيمار خوب است؛ اندام حسي‌اش هوشيار مي‌باشد و هيچ زخم جلدي يا چشمي ندارد. عضلاتش به‌ويژه در سمت چپ بسيار ضعيف شده است. حساسيت سطحي از بين رفته و دچار تنگي نفس است. مورد شماره الف ـ 59 نام: محمدحسين آل كوثر مكان معاينه: بيمارستان لقمان‌الدوله سن:20 سال تاريخ حمله: 18 مارس 1988(28/12/1366) جنس: مذكر، سرباز مكان حمله: تپه‌هاي الله اكبر تاريخ معاينه: 29 مارس 1988(9/1/1367) در فضاي باز در معرض عامل شيميايي بمب‌هاي پرتاب‌شده از هواپيما قرار گرفته است. وضعيت مصدوم بسيار نامساعد است؛ بي‌هوش مي‌باشد و ورم ملتحمه‌ي نسبتاً شديدي دارد. صورت، گردن، بالاتنه و اندام تحتاني به استثناي كف دست‌ها و انگشتان پا سياه با زخم‌هايي شبيه‌ سوختگي درجه دو مي‌باشد كه ناحيه‌ي وسيعي از پوست را پوشانده است. در تاريخ 25 مارس 1988 (5/1/1367) با كمبود گويچه‌هاي سفيد خون (2500) مواجه بوده است. مورد شماره الف ـ 61 نام: نبي الله درازلو مكان معاينه: مركز پذيرش و مراقبت درماني باختران سن:22 سال تاريخ حمله: 27 مارس 1988(7/1/1367) جنس: مذكر، سرباز مكان حمله: شاخ شميران تاريخ معاينه: 30 مارس 1988(10/1/1367) در فضاي باز در معرض عامل شيميايي بمب پرتاب‌شده از هواپيما قرار گرفته است. از ماسك ضد گاز استفاده كرده و 3 ساعت بعد متوجه سوزش و ورم ملتحمه‌ي حاد شده است. وضعيت عمومي مصدوم خوب است. ورم ملتحمه شديدي دارد. صورت آسيب نديده است. گردن كاملاً تيره‌رنگ است. جلو و عقب بالاتنه داراي زخم‌هاي متورم شبيه سوختگي درجه دو است. پاها متورم و سياه رنگ مي‌باشد. روي استخوان قوزك پاي راست تاول چركي بزرگي به قطر 6 سانتي متر و روي استخوان قوزك پاي چپ تاول ديگري به قطر 4 سانتي متر وجود دارد. اندام تناسلي آسيب ديده است. اين ضميمه شامل شرح وضعيت 66 تن از مصدومان شيميايي در ايران و 39 نفر از نظاميان عراقي در بيمارستان نظامي الرشيد بغداد است كه اعضاي هيئت آنان را معاينه كرده‌اند. براي آشنايي با جزئيات بيش‌تر شرح حال اين مصدومان مراجعه كنيد به كتاب جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل، جلد 8، صص 298 ـ 252.(71)



منابع و مآخذ روزشمار 1367/01/10






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1367.01.10&oldid=1076»