1366.09.13: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.09.13 |نام دیگر=سیزده آذر |روز=13 آذر 1366 |تاریخ شمسی= 1366.09.13 |تاریخ میلادی=4 دسامبر 1987 |تاریخ قمری= 12 ربیع‌الثانی 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.09.13</div> <div class="bootstrap-b...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش - 1==
== گزارش- 244 ==
بررسي جزئيات عمليات نامنظم روي تأسيسات نفتي و نظامي شهر كركوك، بحث امروز فرمانده كل سپاه با فرمانده قرارگاه رمضان و برخي يگان‌هاي نيروي زميني بود. توجه عمده فرماندهي معطوف بود به داشتن قابليت‌هاي لازم اعم از انعطاف، نيروي انساني كافي و آمادگي روحي يگان‌ها كه پس از گفت‌وگوهاي جداگانه با فرماندهان لشكرهاي 57 ابوالفضل (روح‌الله نوري)، 21 امام رضا(ع) (اسماعيل قاآني)، 155 ويژه شهداء (قدرت‌الله منصوري) و تيپ 18 الغدير، مشخص شد كه اين يگان‌ها براي اجراي عمليات پنجاه درصد آمادگي دارند. نداشتن آمادگي كامل بدين علت بود كه اين بار اجراي عمليات نامنظم به يگان‌هاي منظم سپرده شده است (البته لشكر 155 يگان ويژه براي جنگ‌هاي نامنظم بود) در حالي كه اين يگان‌ها تجربه و سازمان متناسب با مأموريت جديد را ندارند.<ref>سند شماره 1562 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم (حسين اردستاني)، 11/9/66 تا 16/9/1366.</ref>
آقاي "رضايي" فرمانده سپاه، در جمع فرماندهان درباره اهداف عمليات گفت: «هدف عمليات كركوك انهدام تأسيسات نفتي است كه در توليد روزانه 2ميليون بشكه براي عراق نقش به سزايي دارد. هدف ديگر، پايگاه هوايي كركوك است كه عمده جنگ شهرها در مناطق غربي و شمالي از اين محل صورت مي‌گيرد. در همين پايگاه 60 فروند هواپيما مستقر است كه در عمليات مورد نظر امكان انهدام20 فروند از آن‌ها وجود دارد.» وي سپس درباره عمليات تأكيد كرد: «برخلاف عمليات فتح1، اين عمليات در خارج از شهر انجام مي‌شود و هدف اصلي، حضور در داخل تأسيسات مورد نظر و انهدام آن‌هاست. از اين رو نبايد از دور اجراي آتش شود بلكه بايد از نزديك و به طور مطمئن منهدم شوند.» با جمع‌بندي شواهد، از نظر راوي قرارگاه خاتم (حسين اردستاني)، با آن‌كه اين عمليات مهم جلوه مي‌كند اما در عين حال به دليل بزرگي هدف و دردست بررسي بودن چند عمليات براي آينده نزديك و دلايلي ديگر، اجراي آن در ابهام است و به نظر مي‌آيد كه شدني نيست و يا به زمان بيش‌تري نياز دارد.<ref>همان.</ref>
 
==  گزارش- 245 ==
در جبهه جنوب پيش‌بيني امكانات مورد نياز براي عمليات اسكله‌ها، موضوع اصلي جلسات نيروي دريايي سپاه بود. در اين ميان به‌ويژه دفاع ضدهوايي و بمباران اسكله‌ها در قبل و بعد از عمليات، بيش‌تر مورد توجه فرماندهان قرارداشت. از نظر آن‌ها گرچه محدوديت شديد تسليحات و لجستيكي به‌خصوص محدوديت هوايي وجود دارد، اما حداقل بمباران اسكله ـ در هفته يك تا دو نوبت ـ در زمان قبل از عمليات و همچنين برپا ساختن سايت موشكي "هاگ" (هاوك) و سايت "سام2" براي مقابله با هواپيما‌هاي عراقي، بايد تأمين گردد. آنان همچنين پرتاب موشك به سكوها و تأمين آتش توپخانه را نيز درخواست كرده‌اند.<ref>سند شماره 1557 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي (سعيد سرمدي)، صص 68 و 69.</ref> خواسته ديگر فرماندهان، تأمين 224 فروند انواع شناور است.<ref>همان، صص 61 تا 67.</ref>
 
==  گزارش- 246 ==
هواپيماهاي عراقي يك جزيره متعلق به عربستان را بمباران كردند. بعد از حمله جنگنده‌هاي عراق به ناو امريكايي استارك، اين دومين حمله مشكوك نيروي هوايي عراق به هم‌پيمانان خود مي‌باشد. در عين حال خبرگزاري رويتر اين حادثه را يك اقدام اشتباه خواند و به نقل از منابع كشتي‌راني منطقه گزارش داد: «هواپيماهاي ارتش عراق اشتباهاً يك جزيره متعلق به حجاز را بمباران كردند. بر اثر بمباران جزيره "عربي" ـ كه حدوداً 25 مايلي جنوب جزيره "فارسي" متعلق به ايران در آب‌هاي خليج فارس واقع است ـ جمعي از نيروهاي ارتش رژيم آل‏سعود كشته شدند. جزيره عربي يك پايگاه نظامي در يك‌صد مايلي ساحل عربستان در شمال خليج‌فارس است. اين جزيره به خطوط اصلي كشتي‌راني تعيين شده براي عبور سوپر تانكرهاي نفت‌كش در منطقه، نزديك است. منابع كشتي‌راني گفتند جت‌هاي عراقي در موقع حمله ظاهراً قصد حمله به يك كشتي را داشتند ولي اشتباهاً جزيره عربي را بمباران كردند. "عبدالجبار (عبدالجابر) محسن" سخن‌گوي نظامي عراق، به خبرگزاري رويتر گفت فرمانده نيروي هوايي عراق قرار است در رابطه با حمله به جزيره عربي، يك بيانيه عذرخواهي صادر كند.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 16/9/1366، ص 12، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري رويتر.</ref>
 
==  گزارش- 247 ==
رئيس‌جمهوري و رئيس شوراي عالي پشتيباني جنگ، در يك مصاحبه مطبوعاتي و راديو تلويزيوني شركت كرد. آيت‏الله خامنه‏اي موفقيت مانورهاي سپاهيان حضرت محمد (ص) در استان‌هاي كشور را خارج از تصور مسئولان دانست. رئيس‌جمهوري با اشاره به تصميمات جلسه پريشب اعضاي قرارگاه "قدس" ستاد مركزي سپاه كه با حضور ايشان تشكيل گرديد، اعلام كرد: «پس از اعزام سپاهيان محمد(ص) مسئولان نظامي خود را براي برنامه نوبه‌بندي و اعزام سپاهيان چهارده معصوم كه اولين آن‌ها تحت عنوان سپاهيان حضرت امير(ع) در دهه اول دي‌ماه انجام خواهد شد، آماده مي‌كنند. [...] گره گشاترين كار براي رسيدن به صلح، همين اعزام نيرو به جبهه‌ها است، چرا كه ما نياز داريم در هر برهه كه اراده كرديم، ضربه خود را به دشمن وارد كنيم. [...] ما فكر مي‌كنيم ابرقدرت‌ها و مرتجعين سياست خود در منطقه را تابعي از تحولات جنگ قرار داده‌اند و به اعتقاد ما با تجهيز نيرو در جبهه‌ها، منطقه يك قدم به امنيت و ثبات نزديك‌تر خواهد شد.» وي افزود: «سياست ما سرايت جنگ به ديگر كشورهاي منطقه نيست و ماخواهان پايان هرچه زودتر جنگ ـ كه به نفع منطقه نيز است ـ مي‌باشيم.» در عين حال، ايشان با توجه به زمزمه‌هاي مطرح شده مبني بر حضور طولاني امريكا در خليج فارس، تأكيد كرد: «جمهوري اسلامي ايران قطعاً حضور درازمدت امريكا در منطقه را تحمل نخواهد كرد و امريكا اگر بخواهد با اقدامات گام به گام حضور خود را در منطقه تثبيت نمايد، بدون شك ما با اين سياست مقابله خواهيم كرد.»
رئيس‌جمهوري سپس دربارة ضرورت تلاش‌هاي سياسي خاطرنشان كرد: «ما از ابتداي جنگ كار سياسي را دنبال كرده‌ايم و معتقديم كار نظامي قوي بدون پشتوانه يك حركت منسجم سياسي، ثمر چنداني نخواهد داشت.» رئيس شوراي عالي دفاع همچنين درباره ادامة مذاكرات با مقام‌هاي سازمان ملل و شخص دبيركل گفت: «علي‌رغم اميد كمي كه به اين تلاش‌ها داريم، صرفاً براي تشريح نقطه نظرات خود ادامه مي‌دهيم.» ايشان سپس در مورد روند مذاكرات قطع‌نامه 598 شوراي امنيت گفت: «با معرفي متجاوز، شوراي امنيت مي‌توانست راه را براي حل مسئله جنگ هموار كند ليكن آن‌ها علي‌رغم معرفي ضمني عراق به‌عنوان شروع‏كننده جنگ، در مذاكرات خصوصي خود با ما همواره از اعلام رسمي آن خودداري كرده‌اند.»<ref>روزنامه كيهان، 14/9/1366، ص 3.</ref>
 
==  گزارش- 248 ==
در يك اظهار نظر اقناع كننده در سطح ديپلماتيك و در عين حال مغاير با رفتار گذشته ايالات متحده، "ريچاد آرميتاژ" مقام رسمي و عالي‌رتبه پنتاگون، اعلام كرد امريكا به ايران گفته كه مايل است زماني كه تهديدات عليه كشتي‌راني وجود نداشته باشد، حضور نيروي دريايي خود را در خليج فارس بكاهد. به گزارش خبرگزاري آلمان غربي، آرميتاژ گفته است: «مكرراً با ايران تماس گرفته و يادآور شده‌ايم كه ما كاملاً قصد داريم هم‌زمان با كاهش تشنج، ميزان استقرار واحدهاي نيروي دريايي خود را كاهش دهيم. ما اين نقطه نظرات را به اطلاع روس‌ها نيز رسانده‌ايم.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 15/9/1366، ص 3، خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref> موضع جديد امريكا در حالي اعلام مي‌شود كه برخي مقام‌هاي اين كشور مدعي شده‌اند كه بر اثر اقدامات تدافعي امريكا, ايران مين‌گذاري در خليج فارس را متوقف كرده است. خبرگزاري يوگسلاوي در اين باره نوشته است: «به گفته مقامات امريكايي، اين تصميم ممكن است موقتي باشد. با اين حال، مين‌روب‌هاي امريكايي و اروپايي كماكان در آب‌هاي خليج فارس در جست‌وجوي مين‌هاي باقي‌مانده مي‌باشند.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 260 (14/9/1366)، ص 22، واشنگتن - خبرگزاري يوگسلاوي.</ref> به‌رغم اظهارات روز گذشته وزير نفت كويت مبني بر اين‌كه واگذاري "دوبه" (كرجي) به امريكا در خليج فارس به منظور نظارت بر مين‌گذاري ايران و نيز تقويت حفاظت از نفتكش‌ها صورت گرفته است، "شيخ سالم الصباح" وزير دفاع كويت تأكيد كرد كه كويت هيچ موافقت‌نامه‌اي با هر طرفي كه باشد در مورد دادن پايگاه يا تسهيلات نظامي در خاك يا آب خود امضا نخواهد كرد.<ref>همان، ص 21، راديو كويت، 13/9/1366.</ref>
از جمله حوادث مهم ديگر امروز در خليج فارس، حمله هواپيماهاي عراقي به يك كشتي حامل نفت ايران بود. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي, صبح امروز يك فروند نفت‌كش با پرچم قبرس به نام"اكتيتنا" در فاصله 125 مايلي جزيره خارك هدف حمله هوايي دشمن قرار گرفت و دچار حريق شد. همچنين در ساعت 39:‌12 امروز مجدداً به اين نفت‌كش حمله شد. نفت‌كش 230هزار تني اكتيتنا، نفت سبك حمل مي‌كرده است.<ref>همان, ص3، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 13/9/1366.</ref> گفته مي‌شود، اين نفت‌كش از ايران نفت بارگيري كرده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 261 (15/9/1366)، ص22، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/9/1366.</ref>
 
==  گزارش- 249 ==
در حالي كه در سطوح تصميم‌گيري جمهوري اسلامي ايران بسيج عمومي كاربرد سياسي ـ نظامي دارد، ساير شخصيت‌هاي كشور مردم را به حضور نظامي در جبهه‌ها تشويق مي‌كنند. آيت‌الله "مشكيني" در نماز جمعه قم اوضاع كنوني كشور را بسيار مهم و حساس ارزيابي كرد و خواهان حضور هر چه بيش‌تر مردم در جبهه‌ها شد: «امروز مسئله ما مسئله جنگ احزاب در صدر اسلام است. قبيله شرق و غرب به ما حمله‌ور شده‌اند. امروز روز قيام و نهضت است، بايد حركت كرد و همگي به فرمان امام بسيج شد. ان‏شاءالله فرمان امام در ما بيش از اين‌ها اثر كند و همه به‌سوي آن هدف بسيار عظيم كه همانا پيروزي اسلام بر كفر است، پيش برويم و بدانيد اگر رژيم بعثي عراق سقوط كند و كشور اسلامي جمهوري اسلامي در عراق تشكيل گردد ـ كه هم‌اكنون مقدمات آن دارد فراهم مي‌شود ـ به دنبالش حكومت‌هاي جمهوري اسلامي در دنيا زياد خواهد شد؛ همت داشته باشيد كه پيروزي نزديك است.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 14/9/1366، ص4، قم - خبرنگار روزنامه جمهوري اسلامي.</ref>
 
==  گزارش- 250 ==
سفير جمهوري اسلامي ايران در مسكو ـ ناصر حيراني نوبري ـ با "آندره گروميكو" رئيس‏جمهوري شوروي، ديدار و گفت‌وگو كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، سفير ايران در اين ديدار گفت كه تعيين و تنبيه متجاوز مقدمه پايان عادلانه جنگ است. گروميكو نيز سياست تجاوزكارانه امريكا در خليج فارس را محكوم و نگراني عميق خود را از تشنج روزافزون در اين منطقه ابراز كرد. وي تأكيد كرد كه براي كاهش تشنج در خليج فارس، ضروري است كه هرچه سريع‌تر نيروهاي دريايي كشورهاي خارجي اين منطقه را ترك كنند. رئيس‌جمهوري شوروي همچنين گفت كه هر جا منافع ايران مطرح است، امريكا درصدد مي‌باشد عليه آن اقدام سياسي و نظامي كند. در اين ديدار آندره گروميكو از چگونگي روابط جمهوري اسلامي ايران با كشورهاي عضو ناتو پرسيد و سفير ايران پاسخ داد: «در حال حاضر ايران با هيچ‌يك از كشورهاي ناتو روابط حسنه‌اي كه در خور ذكر باشد، ندارد و ما در حقيقت براي روابط‌مان با اتحاد شوروي ارزش قائليم.»<ref>روزنامه كيهان، 15/9/1366، ص 20، خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref>
راديو مسكو دربارة اين ديدار گفت: «در اين ملاقات آندره گروميكو ضمن تشريح خط مشي اصولي اتحاد شوروي، در مورد قطع هرچه زودتر جنگ ايران و عراق به اهميت اجراي بين‌المللي قطع‌نامه شماره 598 شوراي امنيت اشاره نمود كه پايه سياسي خوبي براي رفع بحران در مناسبات ايران و عراق بر اساس عدالت را تشكيل مي‌دهد، ولي اگر اين قطع‌نامه اجرا نشود، مسئله انجام اقداماتي ديگر به منظور تأمين اجراي تصميم شوراي امنيت ممكن است در دستور روز قرار گيرد. اين موضوع در خود اين سند پيش‌بيني شده است.»<ref>مأخذ 10، صص 15 و 16، بخش فارسي راديو مسكو، 14/9/1366.</ref>
نشريه "نامه مردم" ارگان حزب توده ايران، انعكاس ديدار نوبري با گروميكو را در رسانه‌هاي گروهي ايران تحريف شده دانسته و به نقل از روزنامه "پراودا" سخنان آندره گروميكو را چنين نقل كرده است: «شما به عنوان سفير و همچنين ديگر رهبران ايران بارها علاقه خود را به قطع جنگ اعلام كرده‏ايد. امّا جنگ همچنان ادامه دارد. ايران عملاً در راستاي قطع جنگ كاري نمي‌كند، بدين جهت مسئله عمده حل نشده باقي مي‌ماند. ما به‌مثابه همسايه، به‌مثابه كشوري كه مي‌خواهد مناسبات دوستانه با ايران داشته باشد به خود حق مي‌دهيم با رهبران ايران در اين باره صحبت كنيم. شما اين روزها هيچ‌گاه از ديگر كشورها اين گونه سخنان را نخواهد شنيد. قطع جنگ، تنها آتش‌بس ـ آن هم وقتي طرفين ندانند فردا چه خواهد شد ـ نيست. اگر ايران عملاً جنگ را و راه سياسي سامان‌دهي اختلافات با عراق را آغاز كند، هيچ‌كس اين را به عنوان شكست ايران تعبير نخواهد كرد برعكس، ما اطمينان داريم كه چنين اقدامي در جهان اين گونه ارزيابي خواهد شد كه ايران ضمن دفاع از خود، باز هم به نتيجه‌اي واقعاً صحيح رسيده است. قبول اين امر بديهي است كه قطع جنگ و موافقت با خواست سامان‌دهي سياسي اختلافات با عراق، يك راه‏حل خردمندانه است. ايران از اين كار بسيار بيش‌تر سود خواهد برد تا زيان.»
نشريه "نامه مردم" سپس نوشته است: «همچنين توجه سفير ايران به اهميت ديدار نزديك ميخائيل گورباچف و رونالد ريگان جلب شد كه در آن، درگيري‌هاي منطقه‌اي و از جمله تشديد خون‌ريزي ميان ايران و عراق و وضع انفجارآميز در خليج فارس ـ كه با آن پيوند مستقيم دارد ـ مورد بحث قرار خواهد گرفت.»<ref>نشريه "نامه مردم" شماره 185، 24/9/1366، ص 8.</ref>
 
==  گزارش- 251 ==
ديدار سفير ايران در مسكو با رئيس‌جمهور شوروي (آندره گروميكو) مهم خوانده شد. راديو اسرائيل اين ديدار را مورد توجه قرار داده و بر اهميت آن در آستانه ملاقات سران امريكا و شوروي تأكيد كرده است: «در آستانه ديدار مهم سران ايالات متحده و اتحاد شوروي، دولت مسكو براي نخستين بار از سياست حكومت اسلامي در رابطه با ادامه جنگ با عراق به طور علني انتقاد كرد و اعلام داشت اگر رژيم تهران با برقراري آتش‌بس موافقت نكند، احتمال دارد مورد تحريم صدور اسلحه قرار گيرد.
ديدار ديروز رئيس‌جمهور شوروي با سفير ايران از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، زيرا اين ديدار، روز پيش از ملاقات رهبران شوروي و امريكا صورت مي‌گيرد كه در آن جنگ خليج فارس نيز به تفصيل مورد گفت‌وگو قرار خواهد گرفت. آقاي نوبري در ديدار ديروز ابراز اميدواري كرد كه شوروي موضع خود نسبت به ايران در شوراي امنيت را تغيير ندهد. وي همچنين گفت حكومت اسلامي ايران حاضر است براي راندن ناوهاي خارجي از خليج‌فارس با اتحاد شوروي همكاري كامل داشته باشد.»<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن راديو‌هاي بيگانه، 15/9/1366، ص 56، راديو اسرائيل.</ref>
اما امريكا و شوروي هر دو براي جلوگيري از شكست عراق مي‌كوشند، به گزارش روزنامه تايمز مالي، در ملاقات سران دو كشور كه در آينده نزديك در واشنگتن انجام مي‌شود، مسئله جنگ عراق عليه ايران، بحران خليج‌فارس و مسئله فلسطين نيز به عنوان اصلي‌ترين موضوعات در گفت‌وگوهاي "رونالد ريگان" و "ميخائيل گورباچف" مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت. "اندر گوئرز" سردبير خاورميانه روزنامه تايمز مالي، در تحليلي درباره بُعد خاورميانه‌اي مذاكرات سران دو ابرقدرت ‌نوشته است: «آنچه جالب توجه خواهد بود اين است كه آيا ريگان خواهد توانست گورباچف را به قبول اجراي تحريم فروش اسلحه به ايران، متقاعد سازد، يا آن‌كه تحت تأثير گورباچف خواهد پذيرفت كه زمان بيش‌تري براي مذاكره سياسي لازم است [...] در فرضيه موجود، زمينه‌هاي مشترك قابل توجهي ميان شرق و غرب در رابطه با جنگ خليج‌فارس وجود دارد؛ امريكايي‌ها و روس‌ها هر دو مشتاق‌اند از شكست عراق جلوگيري ‌كنند.»<ref>مأخذ 8، ص 20، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.</ref>
 
==  گزارش- 252 ==
"محمدجواد لاريجاني" معاون وزارت خارجه جمهوري اسلامي، در يك مصاحبه مطبوعاتي در مقر سازمان ملل در نيويورك مواضع ايران را در خصوص قطع‌نامه 598 تشريح كرد. وي شرط ايران را براي پذيرش اين قطع‌نامه، تقدم يافتن بند مربوط به شناسايي متجاوز نسبت به ساير بندها، اعلام كرد. لاريجاني درباره كميته شناسايي مندرج در قطع‌نامه گفت: «اين كميته مي‌بايست به صورت دقيقي به مسئله مسئوليت جنگ نگاه كند، ولي در مرحله اول، مسئله شناسايي متجاوز است.» وي در پاسخ به يك سؤال در مورد سياست ادامه جنگ و فعاليت‌هاي دبيركل در اين زمينه، گفت: «موضع ما خيلي واضح است: ما مورد تجاوز قرار گرفتيم و مقاومت ما باعث آزادي سرزمين‌هاي اشغالي گرديد؛ اكنون ما به‌دنبال شكست دادن رژيم متجاوز عراق كه كليه خرابي‌ها را به‌بار آورده، مي‌باشيم و اين خيلي منطقي و عادلانه مي‌باشد. ما از شوراي امنيت انتظار داريم كه حركت شجاعانه از خود نشان داده و مطابق منشور سازمان ملل تجاوز را متوقف و محكوم سازد.» لاريجاني همچنين درباره علت تأخير ورود هيئت ايراني به نيويورك ـ كه اخبار متعددي در مورد آن منتشر شده است ـ گفت: «كارشكني امريكا باعث اين تأخير بوده است. بايد از امريكا پرسيد كه چرا به دو تن از همراهان من كه در مورد اين مسئله كار كرده‌اند و مي‌بايست با من به نيويورك مي‌آمدند "ويزا" نداده و پس از گذشت يك هفته فقط به يكي از آن‌ها ويزا داده شد.»<ref>مأخذ 12، ص 12.</ref>
 
==  گزارش- 253 ==
مذاكرات معاون وزارت خارجه ايران با دبيركل، بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي همگاني داشته است، از جمله راديو امريكا در اين باره گفت: «مذاكرات دو روزه معاون وزارت خارجه ايران با دبيركل سازمان ملل متحد در نيويورك كه با هدف تغيير موضع ايران در قبال پايان دادن به جنگ با عراق انجام شد، ظاهراً با شكست روبه‌رو شده است.» اظهارات اين راديو حاكي است كه فقط چنانچه ايران برقراري هم‌زمان آتش‌بس و خروج نيروهاي دو كشور از سرزمين‌هاي يك‌ديگر را بپذيرد، مذاكرات به نتيجه مي‌رسد. <ref>مأخذ 8، صص 10 و 11، راديو امريكا, 13/9/1366.</ref> راديو بي.بي.سي. نيز به مصاحبه آقاي لاريجاني در نيويورك پرداخت و گفت: «آقاي "لاريجاني" بر ادامه همكاري ايران با دبيركل در جهت پيدا كردن راه‌حل مسالمت‌آميزي براي درگيري ايران و عراق تأكيد كرد، اما اذعان نمود كه ايران نيروهايش را به حد بي‏سابقه‌اي بسيج كرده تا در موقع ضروري وارد عمل شود.» اين راديو به نقل از خبرنگار خود افزود: «آقاي لاريجاني در كنفرانس خبري خود لحني آشتي‌آميز داشت، اما وي گفت بدون شناسايي صريح متجاوز هيچ آتش‌بسي را نمي‌توان تصور كرد. لاريجاني پس از كنفراس خبري‌اش در پاسخ به پرسش‌هاي مربوط به اين موضوع گفت اگر فرايند صلح با موفقيت روبه‌رو شود، نيازي به بسيج نيرو نخواهد بود.»<ref>مأخذ 8، صص 9 و 10، راديو بي.بي.سي.، 13/9/1366.</ref>
همچنين راديو "اسرائيل" در اين باره گفت: «آقاي لاريجاني در عين حال نسبت به دبيركل سازمان ملل ابراز اعتماد كامل كرد و گفت هرگاه لازم باشد حاضر است دوباره به نيويورك بيايد. ناظران سياسي در واكنش به اين اظهارات گفتند حكومت اسلامي ايران در عين حال كه قطع‌نامه شوراي امنيت را رد كرده، با ابزار اعتماد نسبت به دبيركل سازمان ملل مي‌كوشد او را از تلاش براي مجازات ايران باز دارد.»<ref>مأخذ 8، صص 12 و 13، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.</ref> خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز در مورد ديدار دبيركل سازمان ملل و لاريجاني گزارش داد كه براي اولين بار دكوئيار دربارة پيشرفت مذاكرات ابراز نااميدي كرده است. به گزارش اين خبرگزاري، دبيركل سازمان ملل گفته است: «من بايستي كمي احساس نااميدي كنم، چون اقدامات خيلي بيش‌تر را انتظار داشتم.»<ref>مأخذ 11، ص 7، سازمان ملل، خبرگزاري آسوشيتدپرس, 14/9/1366.</ref>
 
==  گزارش- 254 ==
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از بيروت، "طارق عزيز" وزير امورخارجه عراق، در مصاحبه با صداي فالانژيست‌هاي لبنان، تماس‌هاي اخير ميان دمشق ‌ـ بغداد را سازنده خوانده و پيش‌بيني كرده است كه روابط سوريه با ايران چندان دوام نخواهد آورد. طارق عزيز، حافظ اسد را به دليل موافقت با يك قطع‌نامه در "امان" كه ايران را براي اشغال خاك عراق، حملات موشكي به كويت و امتناع از قبول درخواست‌هاي آتش‌بس سازمان ملل، محكوم كرده، ستوده است. وي همچنين گفته است: «نشست سران در "امان"، رهبران ايران را تكان داد و تهران در تلاش جهت تغيير اوضاع نظامي و سياسي و نيز در حال بسيج نيروها در تدارك براي يك تهاجم بزرگ عليه عراق است.» <ref>مأخذ 8، صص 14 و 15، بيروت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.</ref>
طارق عزيز درباره تأثير كنفرانس امان بر مواضع ايران نيز گفته است: «اين كنفرانس ايران را در تنگناي تازه‌اي قرار داده و عراق اميدوار است فشارهاي جديدي براي اجراي قطع‌نامه 598 شوراي امنيت از سوي كشورهاي جهان به ايران وارد آيد، زيرا كشورهاي غربي و امريكا آماده‌اند تا فشارهاي خود عليه ايران را افزايش دهند ولي شوروي با ادامه سياست‌هاي محتاطانه خود هنوز موضع مناسبي را در اين رابطه اتخاذ نكرده است. ما در گفت‌وگو‌هاي خود با مقامات شوروي سعي داشتيم آن‌ها را قانع نماييم تا از اين ترديد و دو دلي بيرون آمده و در اتخاذ مواضع عليه ايران تسريع كنند، ولي ظاهراً هنوز آن‌ها مردد بوده و نياز به زمان دارند.»<ref>مأخذ 8، ص 24، بيروت - خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref>
 
==  گزارش- 255 ==
شاه مراكش خواستار برگزاري كنفرانس سران كشورهاي اسلامي براي خاتمه دادن به جنگ خليج فارس شد. شاه حسن در مصاحبه‌اي با روزنامه مصري "الاهرام" گفت: «راه‌حل اين جنگ مذاكره است.»<ref>مأخذ 8، ص 15، قاهره - خبر يونايتدپرس، 13/9/1366.</ref> در مورد پايان جنگ، نخست‌وزير نروژ نيز تأكيد كرد كه قطع‌نامه 598 شوراي امنيت واقعي‌ترين راه‌حل‌ براي خاتمه دادن به جنگ ميان عراق و ايران است. وي در اظهاراتي ـ كه در كويت پخش شده ـ از كشورهاي جهان خواست از اين قطع‌نامه حمايت كنند تا به اجراي آن كمك شود. <ref>مأخذ 8، ص 18، راديو ابوظبي، 13/9/1366.</ref>
 
==  گزارش- 256 ==
شبكه سي. بي. اس. امريكا، سوئد را متهم به فروش سلاح به ايران كرد: «سوئد به درست‌كاري، صداقت و صلح‌جويي شهرت بين‌المللي دارد ولي اينك با روشن شدن حقايق در مورد فعاليت‌هاي پنهاني شركت تسليحاتي "بوفورس"، وجهه آن كشور لطمه فراواني ديده است. طبق قانون سوئد اين كشور حق ندارد به كشورهايي كه در حال جنگ هستند, اسلحه بفروشد ولي در سال‌هاي اخير كمپاني عظيم تسليحاتي "بوفورس" ميليون‌ها دلار اسلحه به ايران فروخته است.»
"سي.بي.اس" همچنين به نقل از يك دلال اسلحه سوئدي گفت: «روز نوزدهم اكتبر 1985 من در ايران بودم و مشغول جمع‌آوري و خريد پوكه‌هاي مهمات ايراني‌ها بودم، سپس ايراني‌ها من را به يك پادگان نظامي بزرگ در بيرون تهران كه محل انبار پوكه‌هاست، بردند. در آن‌جا من موشك‌هاي "آر ـ بي ـ اس ـ 70" را با چشمان خودم ديدم و افسران ارتش ايران كه همراه من بودند با تبسم گفتند موفق به خريد موشك‌ها شده‌اند.» "سي بي اس " در ادامه افزوده است: «"كندتي ‏مرمن" كارشناس مسائل نظامي، مي‌گويد ما به استناد عكس‌برداري از طريق ماهواره و منابع اطلاعاتي امريكا مي‌دانيم كه ماه ژانويه گذشته موشك‌هاي آر.بي.اس.70 عامل و باعث سرنگوني 45 فروند هواپيماي عراقي بوده است. از طرف ديگر، شركت "بوفورس" و دولت "سوئد " هرگونه معامله تسليحاتي با ايران را انكار كرده و معاون وزير بازرگاني خارجه "سوئد" مي‌گويد اين مسائل شايعاتي بيش نيست.»<ref>مأخذ 8، صص 35 و 36، راديو امريكا، 13/9/1366.</ref> برخي خبرها حاكي از آن است كه موشك‌هاي مورد ادعا به عراق فروخته شده است نه به ايران؛ در اين‌باره تلويزيون سوئد مصاحبه‌اي با راننده‌اي را پخش كرد كه مدعي بود موشك‌هاي شركت "بوفورس" را به عراق حمل كرده است.<ref>مأخذ 8، صص 30 و 31، استكهلم - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.</ref>
 
==  گزارش- 257 ==
در خصوص فروش تسليحات به ايران، مقام‌هاي امريكايي مدعي‌اند كه ايران و ليبي به طور پنهاني داد و ستد اسلحه داشته‌اند. اين مقام‌ها گفته‌اند در يك معامله پنهاني، ايران در قبال ارسال گلوله‌هاي توپ حاوي گازهاي شيميايي به ليبي، از اين كشور مين‌هاي دريايي پيشرفتة صوتي تحويل گرفته است. خبرگزاري يونايتدپرس در ادامه اين خبر افزوده است: «دو كشور ايران و ليبي در مورد عاقلانه بودن ادامه جنگ ايران عليه عراق، اتفاق نظر ندارند و اين عدم اتفاق نظر را علناً ابراز داشته‌اند، ولي در مورد ساير مسائل از جمله ايجاد ناراحتي براي امريكا داراي وحدت نظر هستند. [...] يك مقام دولت امريكا مي‌گويد تعداد مين‌هاي فروخته شده توسط ليبي به ايران براي يك يا 2 ميدان مين كفايت مي‌كند و در حدي نيست كه بتوان با آن‌ها خليج را بر روي كشتي‌راني بست.»<ref>مأخذ 8، ص 29، واشنگتن - خبرگزاري يونايتدپرس، 13/9/1366.</ref>
 
==  گزارش- 258 ==
نشريه "ميدل ايست اكونوميك دايجست" (ميد) خبر داد آلمان در خصوص دريافت طلب‌هايش از عراق، با اين كشور راه آمده است. اين نشريه با اشاره به بدهي 3 ميليارد و 500 ميليون ماركي (معادل 2 ميليارد دلار) عراق به آلمان، نوشت: «"بن" موافقت كرده‏است بغداد يك ميليارد مارك از اين بدهي را كه از سال 1983 معوق مانده، در سال آينده (1367) بپردازد. همچنين قرار شد عراق معادل 120 ميليون مارك از بدهي‌هايش را با تحويل نفت خام به شركت‌هاي آلماني تسويه كند.» به نوشته ميد، حجم مبادلات آلمان با عراق در دو سال اخير سخت كاهش يافته و اينك كمپاني‌هاي آلماني مايل‌اند به طرق ممكن، حضور محصولات‌شان در عراق ادامه يابد. در همين حال به نوشته اين نشريه، بعد از اظهارات راديو "آلمان غربي" در مورد اين كه عراق جنگ را عليه ايران شروع كرده، روابط عراق با آلمان به تيرگي گراييده است.<ref>مأخذ 8، ص 40، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366 </ref>
 
==  گزارش- 259 ==
بازتاب خبرهاي مربوط به دور جديد روابط ايران و فرانسه هم‌چنان ادامه دارد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن, انگلستان توضيحات فرانسه را در مورد برقراري روابط جديد با ايران پذيرفته است: «"مارگارت تاچر" نخست‌وزير انگليس، پس از ديدار با ژاك شيراك ـ كه در كپنهاك صورت گرفت ـ اعلام كرد توضيحات فرانسه در مورد مبادله ديپلماتيك اخير فرانسه و ايران و نيز نحوه آزادي 2 گروگان فرانسوي در لبنان را مي‌پذيرد. تاچر افزود اظهار اطمينان فرانسه مبني‏بر اين كه پاريس به ايران سلاح نفروخته و به آن باج پرداخت نكرده است, مورد قبول انگليس مي‏باشد. نخست وزير انگليس از شيراك به خاطر اطلاعاتي كه در اين زمينه در اختيار وي قرار داده، تشكر نمود. شيراك نيز ـ كه در ضيافت "مؤسسه جهاني عرب" در پاريس سخن‌راني مي‌كرد ـ در اشاره به سياست پاريس در قبال جنگ عراق عليه ايران، گفت روند عادي‏سازي بايد به گونه‌اي باشد كه به برقراري صلح در خليج فارس كمك كند.»<ref>مأخذ 8، ص 26، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.</ref>
ژاك شيراك نخست‏وزير فرانسه
مارگارت تاچر نخست‏وزير انگليس
فرانسويان سعي دارند ضمن تجديد رابطه با ايران، حمايت پيشين خود را از عراق همچنان حفظ كنند. سخن‌گوي وزارت امورخارجه فرانسه دربارة روابط كشورش با عراق، گفته است: «هيچ‌گونه ابهام و يا سوء تفاهمي در روابط ما با عراق وجود ندارد. فرانسه يكي از حاميان عمده نظامي و اقتصادي عراق است.»<ref>مأخذ 8، ص 27، پاريس - خبرگزاري رويتر، 13/9/1366.</ref>
اما روزنامه فرانسوي لوموند درمورد شروط ايران براي برقراري رابطه با فرانسه، از قول "محمدجواد لاريجاني" معاون وزارت خارجه ايران، نوشته است كه ايران به فرانسه پيشنهاد ‌كرده به شرطي كه پاريس به طور محسوس از بغداد و واشنگتن فاصله بگيرد، آماده يك هم‌كاري گسترده و داراي منافع متقابل، با فرانسه است. لاريجاني در مصاحبه خود با لوموند همچنين گفته است: «فرانسه با يك چنين سرمايه‌گذاري عظيم در روابطش با عراق ـ كشوري كه اكنون تكه‌پاره شده و داراي رژيمي ضعيف و رهبري سرگردان مي‌باشد ـ اشتباه كرده است.»<ref>مأخذ 8، ص 25، پاريس - خبرگزاري فرانسه، 13/9/1366.</ref>
 
 




نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۳۰

روزشمار جنگ سال 1366
1366.09.13
نام‌های دیگر سیزده آذر
تاریخ شمسی 1366.09.13
تاریخ میلادی 4 دسامبر 1987
تاریخ قمری 12 ربیع‌الثانی 1408


1359.09.13
1360.09.13
1361.09.13
1362.09.13
1363.09.13
1364.09.13
1365.09.13



گزارش- 244

بررسي جزئيات عمليات نامنظم روي تأسيسات نفتي و نظامي شهر كركوك، بحث امروز فرمانده كل سپاه با فرمانده قرارگاه رمضان و برخي يگان‌هاي نيروي زميني بود. توجه عمده فرماندهي معطوف بود به داشتن قابليت‌هاي لازم اعم از انعطاف، نيروي انساني كافي و آمادگي روحي يگان‌ها كه پس از گفت‌وگوهاي جداگانه با فرماندهان لشكرهاي 57 ابوالفضل (روح‌الله نوري)، 21 امام رضا(ع) (اسماعيل قاآني)، 155 ويژه شهداء (قدرت‌الله منصوري) و تيپ 18 الغدير، مشخص شد كه اين يگان‌ها براي اجراي عمليات پنجاه درصد آمادگي دارند. نداشتن آمادگي كامل بدين علت بود كه اين بار اجراي عمليات نامنظم به يگان‌هاي منظم سپرده شده است (البته لشكر 155 يگان ويژه براي جنگ‌هاي نامنظم بود) در حالي كه اين يگان‌ها تجربه و سازمان متناسب با مأموريت جديد را ندارند.[۱] آقاي "رضايي" فرمانده سپاه، در جمع فرماندهان درباره اهداف عمليات گفت: «هدف عمليات كركوك انهدام تأسيسات نفتي است كه در توليد روزانه 2ميليون بشكه براي عراق نقش به سزايي دارد. هدف ديگر، پايگاه هوايي كركوك است كه عمده جنگ شهرها در مناطق غربي و شمالي از اين محل صورت مي‌گيرد. در همين پايگاه 60 فروند هواپيما مستقر است كه در عمليات مورد نظر امكان انهدام20 فروند از آن‌ها وجود دارد.» وي سپس درباره عمليات تأكيد كرد: «برخلاف عمليات فتح1، اين عمليات در خارج از شهر انجام مي‌شود و هدف اصلي، حضور در داخل تأسيسات مورد نظر و انهدام آن‌هاست. از اين رو نبايد از دور اجراي آتش شود بلكه بايد از نزديك و به طور مطمئن منهدم شوند.» با جمع‌بندي شواهد، از نظر راوي قرارگاه خاتم (حسين اردستاني)، با آن‌كه اين عمليات مهم جلوه مي‌كند اما در عين حال به دليل بزرگي هدف و دردست بررسي بودن چند عمليات براي آينده نزديك و دلايلي ديگر، اجراي آن در ابهام است و به نظر مي‌آيد كه شدني نيست و يا به زمان بيش‌تري نياز دارد.[۲]

گزارش- 245

در جبهه جنوب پيش‌بيني امكانات مورد نياز براي عمليات اسكله‌ها، موضوع اصلي جلسات نيروي دريايي سپاه بود. در اين ميان به‌ويژه دفاع ضدهوايي و بمباران اسكله‌ها در قبل و بعد از عمليات، بيش‌تر مورد توجه فرماندهان قرارداشت. از نظر آن‌ها گرچه محدوديت شديد تسليحات و لجستيكي به‌خصوص محدوديت هوايي وجود دارد، اما حداقل بمباران اسكله ـ در هفته يك تا دو نوبت ـ در زمان قبل از عمليات و همچنين برپا ساختن سايت موشكي "هاگ" (هاوك) و سايت "سام2" براي مقابله با هواپيما‌هاي عراقي، بايد تأمين گردد. آنان همچنين پرتاب موشك به سكوها و تأمين آتش توپخانه را نيز درخواست كرده‌اند.[۳] خواسته ديگر فرماندهان، تأمين 224 فروند انواع شناور است.[۴]

گزارش- 246

هواپيماهاي عراقي يك جزيره متعلق به عربستان را بمباران كردند. بعد از حمله جنگنده‌هاي عراق به ناو امريكايي استارك، اين دومين حمله مشكوك نيروي هوايي عراق به هم‌پيمانان خود مي‌باشد. در عين حال خبرگزاري رويتر اين حادثه را يك اقدام اشتباه خواند و به نقل از منابع كشتي‌راني منطقه گزارش داد: «هواپيماهاي ارتش عراق اشتباهاً يك جزيره متعلق به حجاز را بمباران كردند. بر اثر بمباران جزيره "عربي" ـ كه حدوداً 25 مايلي جنوب جزيره "فارسي" متعلق به ايران در آب‌هاي خليج فارس واقع است ـ جمعي از نيروهاي ارتش رژيم آل‏سعود كشته شدند. جزيره عربي يك پايگاه نظامي در يك‌صد مايلي ساحل عربستان در شمال خليج‌فارس است. اين جزيره به خطوط اصلي كشتي‌راني تعيين شده براي عبور سوپر تانكرهاي نفت‌كش در منطقه، نزديك است. منابع كشتي‌راني گفتند جت‌هاي عراقي در موقع حمله ظاهراً قصد حمله به يك كشتي را داشتند ولي اشتباهاً جزيره عربي را بمباران كردند. "عبدالجبار (عبدالجابر) محسن" سخن‌گوي نظامي عراق، به خبرگزاري رويتر گفت فرمانده نيروي هوايي عراق قرار است در رابطه با حمله به جزيره عربي، يك بيانيه عذرخواهي صادر كند.»[۵]

گزارش- 247

رئيس‌جمهوري و رئيس شوراي عالي پشتيباني جنگ، در يك مصاحبه مطبوعاتي و راديو تلويزيوني شركت كرد. آيت‏الله خامنه‏اي موفقيت مانورهاي سپاهيان حضرت محمد (ص) در استان‌هاي كشور را خارج از تصور مسئولان دانست. رئيس‌جمهوري با اشاره به تصميمات جلسه پريشب اعضاي قرارگاه "قدس" ستاد مركزي سپاه كه با حضور ايشان تشكيل گرديد، اعلام كرد: «پس از اعزام سپاهيان محمد(ص) مسئولان نظامي خود را براي برنامه نوبه‌بندي و اعزام سپاهيان چهارده معصوم كه اولين آن‌ها تحت عنوان سپاهيان حضرت امير(ع) در دهه اول دي‌ماه انجام خواهد شد، آماده مي‌كنند. [...] گره گشاترين كار براي رسيدن به صلح، همين اعزام نيرو به جبهه‌ها است، چرا كه ما نياز داريم در هر برهه كه اراده كرديم، ضربه خود را به دشمن وارد كنيم. [...] ما فكر مي‌كنيم ابرقدرت‌ها و مرتجعين سياست خود در منطقه را تابعي از تحولات جنگ قرار داده‌اند و به اعتقاد ما با تجهيز نيرو در جبهه‌ها، منطقه يك قدم به امنيت و ثبات نزديك‌تر خواهد شد.» وي افزود: «سياست ما سرايت جنگ به ديگر كشورهاي منطقه نيست و ماخواهان پايان هرچه زودتر جنگ ـ كه به نفع منطقه نيز است ـ مي‌باشيم.» در عين حال، ايشان با توجه به زمزمه‌هاي مطرح شده مبني بر حضور طولاني امريكا در خليج فارس، تأكيد كرد: «جمهوري اسلامي ايران قطعاً حضور درازمدت امريكا در منطقه را تحمل نخواهد كرد و امريكا اگر بخواهد با اقدامات گام به گام حضور خود را در منطقه تثبيت نمايد، بدون شك ما با اين سياست مقابله خواهيم كرد.» رئيس‌جمهوري سپس دربارة ضرورت تلاش‌هاي سياسي خاطرنشان كرد: «ما از ابتداي جنگ كار سياسي را دنبال كرده‌ايم و معتقديم كار نظامي قوي بدون پشتوانه يك حركت منسجم سياسي، ثمر چنداني نخواهد داشت.» رئيس شوراي عالي دفاع همچنين درباره ادامة مذاكرات با مقام‌هاي سازمان ملل و شخص دبيركل گفت: «علي‌رغم اميد كمي كه به اين تلاش‌ها داريم، صرفاً براي تشريح نقطه نظرات خود ادامه مي‌دهيم.» ايشان سپس در مورد روند مذاكرات قطع‌نامه 598 شوراي امنيت گفت: «با معرفي متجاوز، شوراي امنيت مي‌توانست راه را براي حل مسئله جنگ هموار كند ليكن آن‌ها علي‌رغم معرفي ضمني عراق به‌عنوان شروع‏كننده جنگ، در مذاكرات خصوصي خود با ما همواره از اعلام رسمي آن خودداري كرده‌اند.»[۶]

گزارش- 248

در يك اظهار نظر اقناع كننده در سطح ديپلماتيك و در عين حال مغاير با رفتار گذشته ايالات متحده، "ريچاد آرميتاژ" مقام رسمي و عالي‌رتبه پنتاگون، اعلام كرد امريكا به ايران گفته كه مايل است زماني كه تهديدات عليه كشتي‌راني وجود نداشته باشد، حضور نيروي دريايي خود را در خليج فارس بكاهد. به گزارش خبرگزاري آلمان غربي، آرميتاژ گفته است: «مكرراً با ايران تماس گرفته و يادآور شده‌ايم كه ما كاملاً قصد داريم هم‌زمان با كاهش تشنج، ميزان استقرار واحدهاي نيروي دريايي خود را كاهش دهيم. ما اين نقطه نظرات را به اطلاع روس‌ها نيز رسانده‌ايم.»[۷] موضع جديد امريكا در حالي اعلام مي‌شود كه برخي مقام‌هاي اين كشور مدعي شده‌اند كه بر اثر اقدامات تدافعي امريكا, ايران مين‌گذاري در خليج فارس را متوقف كرده است. خبرگزاري يوگسلاوي در اين باره نوشته است: «به گفته مقامات امريكايي، اين تصميم ممكن است موقتي باشد. با اين حال، مين‌روب‌هاي امريكايي و اروپايي كماكان در آب‌هاي خليج فارس در جست‌وجوي مين‌هاي باقي‌مانده مي‌باشند.»[۸] به‌رغم اظهارات روز گذشته وزير نفت كويت مبني بر اين‌كه واگذاري "دوبه" (كرجي) به امريكا در خليج فارس به منظور نظارت بر مين‌گذاري ايران و نيز تقويت حفاظت از نفتكش‌ها صورت گرفته است، "شيخ سالم الصباح" وزير دفاع كويت تأكيد كرد كه كويت هيچ موافقت‌نامه‌اي با هر طرفي كه باشد در مورد دادن پايگاه يا تسهيلات نظامي در خاك يا آب خود امضا نخواهد كرد.[۹] از جمله حوادث مهم ديگر امروز در خليج فارس، حمله هواپيماهاي عراقي به يك كشتي حامل نفت ايران بود. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي, صبح امروز يك فروند نفت‌كش با پرچم قبرس به نام"اكتيتنا" در فاصله 125 مايلي جزيره خارك هدف حمله هوايي دشمن قرار گرفت و دچار حريق شد. همچنين در ساعت 39:‌12 امروز مجدداً به اين نفت‌كش حمله شد. نفت‌كش 230هزار تني اكتيتنا، نفت سبك حمل مي‌كرده است.[۱۰] گفته مي‌شود، اين نفت‌كش از ايران نفت بارگيري كرده است.[۱۱]

گزارش- 249

در حالي كه در سطوح تصميم‌گيري جمهوري اسلامي ايران بسيج عمومي كاربرد سياسي ـ نظامي دارد، ساير شخصيت‌هاي كشور مردم را به حضور نظامي در جبهه‌ها تشويق مي‌كنند. آيت‌الله "مشكيني" در نماز جمعه قم اوضاع كنوني كشور را بسيار مهم و حساس ارزيابي كرد و خواهان حضور هر چه بيش‌تر مردم در جبهه‌ها شد: «امروز مسئله ما مسئله جنگ احزاب در صدر اسلام است. قبيله شرق و غرب به ما حمله‌ور شده‌اند. امروز روز قيام و نهضت است، بايد حركت كرد و همگي به فرمان امام بسيج شد. ان‏شاءالله فرمان امام در ما بيش از اين‌ها اثر كند و همه به‌سوي آن هدف بسيار عظيم كه همانا پيروزي اسلام بر كفر است، پيش برويم و بدانيد اگر رژيم بعثي عراق سقوط كند و كشور اسلامي جمهوري اسلامي در عراق تشكيل گردد ـ كه هم‌اكنون مقدمات آن دارد فراهم مي‌شود ـ به دنبالش حكومت‌هاي جمهوري اسلامي در دنيا زياد خواهد شد؛ همت داشته باشيد كه پيروزي نزديك است.»[۱۲]

گزارش- 250

سفير جمهوري اسلامي ايران در مسكو ـ ناصر حيراني نوبري ـ با "آندره گروميكو" رئيس‏جمهوري شوروي، ديدار و گفت‌وگو كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، سفير ايران در اين ديدار گفت كه تعيين و تنبيه متجاوز مقدمه پايان عادلانه جنگ است. گروميكو نيز سياست تجاوزكارانه امريكا در خليج فارس را محكوم و نگراني عميق خود را از تشنج روزافزون در اين منطقه ابراز كرد. وي تأكيد كرد كه براي كاهش تشنج در خليج فارس، ضروري است كه هرچه سريع‌تر نيروهاي دريايي كشورهاي خارجي اين منطقه را ترك كنند. رئيس‌جمهوري شوروي همچنين گفت كه هر جا منافع ايران مطرح است، امريكا درصدد مي‌باشد عليه آن اقدام سياسي و نظامي كند. در اين ديدار آندره گروميكو از چگونگي روابط جمهوري اسلامي ايران با كشورهاي عضو ناتو پرسيد و سفير ايران پاسخ داد: «در حال حاضر ايران با هيچ‌يك از كشورهاي ناتو روابط حسنه‌اي كه در خور ذكر باشد، ندارد و ما در حقيقت براي روابط‌مان با اتحاد شوروي ارزش قائليم.»[۱۳] راديو مسكو دربارة اين ديدار گفت: «در اين ملاقات آندره گروميكو ضمن تشريح خط مشي اصولي اتحاد شوروي، در مورد قطع هرچه زودتر جنگ ايران و عراق به اهميت اجراي بين‌المللي قطع‌نامه شماره 598 شوراي امنيت اشاره نمود كه پايه سياسي خوبي براي رفع بحران در مناسبات ايران و عراق بر اساس عدالت را تشكيل مي‌دهد، ولي اگر اين قطع‌نامه اجرا نشود، مسئله انجام اقداماتي ديگر به منظور تأمين اجراي تصميم شوراي امنيت ممكن است در دستور روز قرار گيرد. اين موضوع در خود اين سند پيش‌بيني شده است.»[۱۴] نشريه "نامه مردم" ارگان حزب توده ايران، انعكاس ديدار نوبري با گروميكو را در رسانه‌هاي گروهي ايران تحريف شده دانسته و به نقل از روزنامه "پراودا" سخنان آندره گروميكو را چنين نقل كرده است: «شما به عنوان سفير و همچنين ديگر رهبران ايران بارها علاقه خود را به قطع جنگ اعلام كرده‏ايد. امّا جنگ همچنان ادامه دارد. ايران عملاً در راستاي قطع جنگ كاري نمي‌كند، بدين جهت مسئله عمده حل نشده باقي مي‌ماند. ما به‌مثابه همسايه، به‌مثابه كشوري كه مي‌خواهد مناسبات دوستانه با ايران داشته باشد به خود حق مي‌دهيم با رهبران ايران در اين باره صحبت كنيم. شما اين روزها هيچ‌گاه از ديگر كشورها اين گونه سخنان را نخواهد شنيد. قطع جنگ، تنها آتش‌بس ـ آن هم وقتي طرفين ندانند فردا چه خواهد شد ـ نيست. اگر ايران عملاً جنگ را و راه سياسي سامان‌دهي اختلافات با عراق را آغاز كند، هيچ‌كس اين را به عنوان شكست ايران تعبير نخواهد كرد برعكس، ما اطمينان داريم كه چنين اقدامي در جهان اين گونه ارزيابي خواهد شد كه ايران ضمن دفاع از خود، باز هم به نتيجه‌اي واقعاً صحيح رسيده است. قبول اين امر بديهي است كه قطع جنگ و موافقت با خواست سامان‌دهي سياسي اختلافات با عراق، يك راه‏حل خردمندانه است. ايران از اين كار بسيار بيش‌تر سود خواهد برد تا زيان.» نشريه "نامه مردم" سپس نوشته است: «همچنين توجه سفير ايران به اهميت ديدار نزديك ميخائيل گورباچف و رونالد ريگان جلب شد كه در آن، درگيري‌هاي منطقه‌اي و از جمله تشديد خون‌ريزي ميان ايران و عراق و وضع انفجارآميز در خليج فارس ـ كه با آن پيوند مستقيم دارد ـ مورد بحث قرار خواهد گرفت.»[۱۵]

گزارش- 251

ديدار سفير ايران در مسكو با رئيس‌جمهور شوروي (آندره گروميكو) مهم خوانده شد. راديو اسرائيل اين ديدار را مورد توجه قرار داده و بر اهميت آن در آستانه ملاقات سران امريكا و شوروي تأكيد كرده است: «در آستانه ديدار مهم سران ايالات متحده و اتحاد شوروي، دولت مسكو براي نخستين بار از سياست حكومت اسلامي در رابطه با ادامه جنگ با عراق به طور علني انتقاد كرد و اعلام داشت اگر رژيم تهران با برقراري آتش‌بس موافقت نكند، احتمال دارد مورد تحريم صدور اسلحه قرار گيرد. ديدار ديروز رئيس‌جمهور شوروي با سفير ايران از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، زيرا اين ديدار، روز پيش از ملاقات رهبران شوروي و امريكا صورت مي‌گيرد كه در آن جنگ خليج فارس نيز به تفصيل مورد گفت‌وگو قرار خواهد گرفت. آقاي نوبري در ديدار ديروز ابراز اميدواري كرد كه شوروي موضع خود نسبت به ايران در شوراي امنيت را تغيير ندهد. وي همچنين گفت حكومت اسلامي ايران حاضر است براي راندن ناوهاي خارجي از خليج‌فارس با اتحاد شوروي همكاري كامل داشته باشد.»[۱۶] اما امريكا و شوروي هر دو براي جلوگيري از شكست عراق مي‌كوشند، به گزارش روزنامه تايمز مالي، در ملاقات سران دو كشور كه در آينده نزديك در واشنگتن انجام مي‌شود، مسئله جنگ عراق عليه ايران، بحران خليج‌فارس و مسئله فلسطين نيز به عنوان اصلي‌ترين موضوعات در گفت‌وگوهاي "رونالد ريگان" و "ميخائيل گورباچف" مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت. "اندر گوئرز" سردبير خاورميانه روزنامه تايمز مالي، در تحليلي درباره بُعد خاورميانه‌اي مذاكرات سران دو ابرقدرت ‌نوشته است: «آنچه جالب توجه خواهد بود اين است كه آيا ريگان خواهد توانست گورباچف را به قبول اجراي تحريم فروش اسلحه به ايران، متقاعد سازد، يا آن‌كه تحت تأثير گورباچف خواهد پذيرفت كه زمان بيش‌تري براي مذاكره سياسي لازم است [...] در فرضيه موجود، زمينه‌هاي مشترك قابل توجهي ميان شرق و غرب در رابطه با جنگ خليج‌فارس وجود دارد؛ امريكايي‌ها و روس‌ها هر دو مشتاق‌اند از شكست عراق جلوگيري ‌كنند.»[۱۷]

گزارش- 252

"محمدجواد لاريجاني" معاون وزارت خارجه جمهوري اسلامي، در يك مصاحبه مطبوعاتي در مقر سازمان ملل در نيويورك مواضع ايران را در خصوص قطع‌نامه 598 تشريح كرد. وي شرط ايران را براي پذيرش اين قطع‌نامه، تقدم يافتن بند مربوط به شناسايي متجاوز نسبت به ساير بندها، اعلام كرد. لاريجاني درباره كميته شناسايي مندرج در قطع‌نامه گفت: «اين كميته مي‌بايست به صورت دقيقي به مسئله مسئوليت جنگ نگاه كند، ولي در مرحله اول، مسئله شناسايي متجاوز است.» وي در پاسخ به يك سؤال در مورد سياست ادامه جنگ و فعاليت‌هاي دبيركل در اين زمينه، گفت: «موضع ما خيلي واضح است: ما مورد تجاوز قرار گرفتيم و مقاومت ما باعث آزادي سرزمين‌هاي اشغالي گرديد؛ اكنون ما به‌دنبال شكست دادن رژيم متجاوز عراق كه كليه خرابي‌ها را به‌بار آورده، مي‌باشيم و اين خيلي منطقي و عادلانه مي‌باشد. ما از شوراي امنيت انتظار داريم كه حركت شجاعانه از خود نشان داده و مطابق منشور سازمان ملل تجاوز را متوقف و محكوم سازد.» لاريجاني همچنين درباره علت تأخير ورود هيئت ايراني به نيويورك ـ كه اخبار متعددي در مورد آن منتشر شده است ـ گفت: «كارشكني امريكا باعث اين تأخير بوده است. بايد از امريكا پرسيد كه چرا به دو تن از همراهان من كه در مورد اين مسئله كار كرده‌اند و مي‌بايست با من به نيويورك مي‌آمدند "ويزا" نداده و پس از گذشت يك هفته فقط به يكي از آن‌ها ويزا داده شد.»[۱۸]

گزارش- 253

مذاكرات معاون وزارت خارجه ايران با دبيركل، بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي همگاني داشته است، از جمله راديو امريكا در اين باره گفت: «مذاكرات دو روزه معاون وزارت خارجه ايران با دبيركل سازمان ملل متحد در نيويورك كه با هدف تغيير موضع ايران در قبال پايان دادن به جنگ با عراق انجام شد، ظاهراً با شكست روبه‌رو شده است.» اظهارات اين راديو حاكي است كه فقط چنانچه ايران برقراري هم‌زمان آتش‌بس و خروج نيروهاي دو كشور از سرزمين‌هاي يك‌ديگر را بپذيرد، مذاكرات به نتيجه مي‌رسد. [۱۹] راديو بي.بي.سي. نيز به مصاحبه آقاي لاريجاني در نيويورك پرداخت و گفت: «آقاي "لاريجاني" بر ادامه همكاري ايران با دبيركل در جهت پيدا كردن راه‌حل مسالمت‌آميزي براي درگيري ايران و عراق تأكيد كرد، اما اذعان نمود كه ايران نيروهايش را به حد بي‏سابقه‌اي بسيج كرده تا در موقع ضروري وارد عمل شود.» اين راديو به نقل از خبرنگار خود افزود: «آقاي لاريجاني در كنفرانس خبري خود لحني آشتي‌آميز داشت، اما وي گفت بدون شناسايي صريح متجاوز هيچ آتش‌بسي را نمي‌توان تصور كرد. لاريجاني پس از كنفراس خبري‌اش در پاسخ به پرسش‌هاي مربوط به اين موضوع گفت اگر فرايند صلح با موفقيت روبه‌رو شود، نيازي به بسيج نيرو نخواهد بود.»[۲۰] همچنين راديو "اسرائيل" در اين باره گفت: «آقاي لاريجاني در عين حال نسبت به دبيركل سازمان ملل ابراز اعتماد كامل كرد و گفت هرگاه لازم باشد حاضر است دوباره به نيويورك بيايد. ناظران سياسي در واكنش به اين اظهارات گفتند حكومت اسلامي ايران در عين حال كه قطع‌نامه شوراي امنيت را رد كرده، با ابزار اعتماد نسبت به دبيركل سازمان ملل مي‌كوشد او را از تلاش براي مجازات ايران باز دارد.»[۲۱] خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز در مورد ديدار دبيركل سازمان ملل و لاريجاني گزارش داد كه براي اولين بار دكوئيار دربارة پيشرفت مذاكرات ابراز نااميدي كرده است. به گزارش اين خبرگزاري، دبيركل سازمان ملل گفته است: «من بايستي كمي احساس نااميدي كنم، چون اقدامات خيلي بيش‌تر را انتظار داشتم.»[۲۲]

گزارش- 254

به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از بيروت، "طارق عزيز" وزير امورخارجه عراق، در مصاحبه با صداي فالانژيست‌هاي لبنان، تماس‌هاي اخير ميان دمشق ‌ـ بغداد را سازنده خوانده و پيش‌بيني كرده است كه روابط سوريه با ايران چندان دوام نخواهد آورد. طارق عزيز، حافظ اسد را به دليل موافقت با يك قطع‌نامه در "امان" كه ايران را براي اشغال خاك عراق، حملات موشكي به كويت و امتناع از قبول درخواست‌هاي آتش‌بس سازمان ملل، محكوم كرده، ستوده است. وي همچنين گفته است: «نشست سران در "امان"، رهبران ايران را تكان داد و تهران در تلاش جهت تغيير اوضاع نظامي و سياسي و نيز در حال بسيج نيروها در تدارك براي يك تهاجم بزرگ عليه عراق است.» [۲۳] طارق عزيز درباره تأثير كنفرانس امان بر مواضع ايران نيز گفته است: «اين كنفرانس ايران را در تنگناي تازه‌اي قرار داده و عراق اميدوار است فشارهاي جديدي براي اجراي قطع‌نامه 598 شوراي امنيت از سوي كشورهاي جهان به ايران وارد آيد، زيرا كشورهاي غربي و امريكا آماده‌اند تا فشارهاي خود عليه ايران را افزايش دهند ولي شوروي با ادامه سياست‌هاي محتاطانه خود هنوز موضع مناسبي را در اين رابطه اتخاذ نكرده است. ما در گفت‌وگو‌هاي خود با مقامات شوروي سعي داشتيم آن‌ها را قانع نماييم تا از اين ترديد و دو دلي بيرون آمده و در اتخاذ مواضع عليه ايران تسريع كنند، ولي ظاهراً هنوز آن‌ها مردد بوده و نياز به زمان دارند.»[۲۴]

گزارش- 255

شاه مراكش خواستار برگزاري كنفرانس سران كشورهاي اسلامي براي خاتمه دادن به جنگ خليج فارس شد. شاه حسن در مصاحبه‌اي با روزنامه مصري "الاهرام" گفت: «راه‌حل اين جنگ مذاكره است.»[۲۵] در مورد پايان جنگ، نخست‌وزير نروژ نيز تأكيد كرد كه قطع‌نامه 598 شوراي امنيت واقعي‌ترين راه‌حل‌ براي خاتمه دادن به جنگ ميان عراق و ايران است. وي در اظهاراتي ـ كه در كويت پخش شده ـ از كشورهاي جهان خواست از اين قطع‌نامه حمايت كنند تا به اجراي آن كمك شود. [۲۶]

گزارش- 256

شبكه سي. بي. اس. امريكا، سوئد را متهم به فروش سلاح به ايران كرد: «سوئد به درست‌كاري، صداقت و صلح‌جويي شهرت بين‌المللي دارد ولي اينك با روشن شدن حقايق در مورد فعاليت‌هاي پنهاني شركت تسليحاتي "بوفورس"، وجهه آن كشور لطمه فراواني ديده است. طبق قانون سوئد اين كشور حق ندارد به كشورهايي كه در حال جنگ هستند, اسلحه بفروشد ولي در سال‌هاي اخير كمپاني عظيم تسليحاتي "بوفورس" ميليون‌ها دلار اسلحه به ايران فروخته است.» "سي.بي.اس" همچنين به نقل از يك دلال اسلحه سوئدي گفت: «روز نوزدهم اكتبر 1985 من در ايران بودم و مشغول جمع‌آوري و خريد پوكه‌هاي مهمات ايراني‌ها بودم، سپس ايراني‌ها من را به يك پادگان نظامي بزرگ در بيرون تهران كه محل انبار پوكه‌هاست، بردند. در آن‌جا من موشك‌هاي "آر ـ بي ـ اس ـ 70" را با چشمان خودم ديدم و افسران ارتش ايران كه همراه من بودند با تبسم گفتند موفق به خريد موشك‌ها شده‌اند.» "سي بي اس " در ادامه افزوده است: «"كندتي ‏مرمن" كارشناس مسائل نظامي، مي‌گويد ما به استناد عكس‌برداري از طريق ماهواره و منابع اطلاعاتي امريكا مي‌دانيم كه ماه ژانويه گذشته موشك‌هاي آر.بي.اس.70 عامل و باعث سرنگوني 45 فروند هواپيماي عراقي بوده است. از طرف ديگر، شركت "بوفورس" و دولت "سوئد " هرگونه معامله تسليحاتي با ايران را انكار كرده و معاون وزير بازرگاني خارجه "سوئد" مي‌گويد اين مسائل شايعاتي بيش نيست.»[۲۷] برخي خبرها حاكي از آن است كه موشك‌هاي مورد ادعا به عراق فروخته شده است نه به ايران؛ در اين‌باره تلويزيون سوئد مصاحبه‌اي با راننده‌اي را پخش كرد كه مدعي بود موشك‌هاي شركت "بوفورس" را به عراق حمل كرده است.[۲۸]

گزارش- 257

در خصوص فروش تسليحات به ايران، مقام‌هاي امريكايي مدعي‌اند كه ايران و ليبي به طور پنهاني داد و ستد اسلحه داشته‌اند. اين مقام‌ها گفته‌اند در يك معامله پنهاني، ايران در قبال ارسال گلوله‌هاي توپ حاوي گازهاي شيميايي به ليبي، از اين كشور مين‌هاي دريايي پيشرفتة صوتي تحويل گرفته است. خبرگزاري يونايتدپرس در ادامه اين خبر افزوده است: «دو كشور ايران و ليبي در مورد عاقلانه بودن ادامه جنگ ايران عليه عراق، اتفاق نظر ندارند و اين عدم اتفاق نظر را علناً ابراز داشته‌اند، ولي در مورد ساير مسائل از جمله ايجاد ناراحتي براي امريكا داراي وحدت نظر هستند. [...] يك مقام دولت امريكا مي‌گويد تعداد مين‌هاي فروخته شده توسط ليبي به ايران براي يك يا 2 ميدان مين كفايت مي‌كند و در حدي نيست كه بتوان با آن‌ها خليج را بر روي كشتي‌راني بست.»[۲۹]

گزارش- 258

نشريه "ميدل ايست اكونوميك دايجست" (ميد) خبر داد آلمان در خصوص دريافت طلب‌هايش از عراق، با اين كشور راه آمده است. اين نشريه با اشاره به بدهي 3 ميليارد و 500 ميليون ماركي (معادل 2 ميليارد دلار) عراق به آلمان، نوشت: «"بن" موافقت كرده‏است بغداد يك ميليارد مارك از اين بدهي را كه از سال 1983 معوق مانده، در سال آينده (1367) بپردازد. همچنين قرار شد عراق معادل 120 ميليون مارك از بدهي‌هايش را با تحويل نفت خام به شركت‌هاي آلماني تسويه كند.» به نوشته ميد، حجم مبادلات آلمان با عراق در دو سال اخير سخت كاهش يافته و اينك كمپاني‌هاي آلماني مايل‌اند به طرق ممكن، حضور محصولات‌شان در عراق ادامه يابد. در همين حال به نوشته اين نشريه، بعد از اظهارات راديو "آلمان غربي" در مورد اين كه عراق جنگ را عليه ايران شروع كرده، روابط عراق با آلمان به تيرگي گراييده است.[۳۰]

گزارش- 259

بازتاب خبرهاي مربوط به دور جديد روابط ايران و فرانسه هم‌چنان ادامه دارد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن, انگلستان توضيحات فرانسه را در مورد برقراري روابط جديد با ايران پذيرفته است: «"مارگارت تاچر" نخست‌وزير انگليس، پس از ديدار با ژاك شيراك ـ كه در كپنهاك صورت گرفت ـ اعلام كرد توضيحات فرانسه در مورد مبادله ديپلماتيك اخير فرانسه و ايران و نيز نحوه آزادي 2 گروگان فرانسوي در لبنان را مي‌پذيرد. تاچر افزود اظهار اطمينان فرانسه مبني‏بر اين كه پاريس به ايران سلاح نفروخته و به آن باج پرداخت نكرده است, مورد قبول انگليس مي‏باشد. نخست وزير انگليس از شيراك به خاطر اطلاعاتي كه در اين زمينه در اختيار وي قرار داده، تشكر نمود. شيراك نيز ـ كه در ضيافت "مؤسسه جهاني عرب" در پاريس سخن‌راني مي‌كرد ـ در اشاره به سياست پاريس در قبال جنگ عراق عليه ايران، گفت روند عادي‏سازي بايد به گونه‌اي باشد كه به برقراري صلح در خليج فارس كمك كند.»[۳۱] ژاك شيراك نخست‏وزير فرانسه مارگارت تاچر نخست‏وزير انگليس فرانسويان سعي دارند ضمن تجديد رابطه با ايران، حمايت پيشين خود را از عراق همچنان حفظ كنند. سخن‌گوي وزارت امورخارجه فرانسه دربارة روابط كشورش با عراق، گفته است: «هيچ‌گونه ابهام و يا سوء تفاهمي در روابط ما با عراق وجود ندارد. فرانسه يكي از حاميان عمده نظامي و اقتصادي عراق است.»[۳۲] اما روزنامه فرانسوي لوموند درمورد شروط ايران براي برقراري رابطه با فرانسه، از قول "محمدجواد لاريجاني" معاون وزارت خارجه ايران، نوشته است كه ايران به فرانسه پيشنهاد ‌كرده به شرطي كه پاريس به طور محسوس از بغداد و واشنگتن فاصله بگيرد، آماده يك هم‌كاري گسترده و داراي منافع متقابل، با فرانسه است. لاريجاني در مصاحبه خود با لوموند همچنين گفته است: «فرانسه با يك چنين سرمايه‌گذاري عظيم در روابطش با عراق ـ كشوري كه اكنون تكه‌پاره شده و داراي رژيمي ضعيف و رهبري سرگردان مي‌باشد ـ اشتباه كرده است.»[۳۳]




منابع و مآخذ روزشمار 1366/09/13

  1. ↑ سند شماره 1562 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم (حسين اردستاني)، 11/9/66 تا 16/9/1366.
  2. ↑ همان.
  3. ↑ سند شماره 1557 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي (سعيد سرمدي)، صص 68 و 69.
  4. ↑ همان، صص 61 تا 67.
  5. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 16/9/1366، ص 12، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري رويتر.
  6. ↑ روزنامه كيهان، 14/9/1366، ص 3.
  7. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 15/9/1366، ص 3، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  8. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 260 (14/9/1366)، ص 22، واشنگتن - خبرگزاري يوگسلاوي.
  9. ↑ همان، ص 21، راديو كويت، 13/9/1366.
  10. ↑ همان, ص3، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 13/9/1366.
  11. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 261 (15/9/1366)، ص22، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/9/1366.
  12. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 14/9/1366، ص4، قم - خبرنگار روزنامه جمهوري اسلامي.
  13. ↑ روزنامه كيهان، 15/9/1366، ص 20، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  14. ↑ مأخذ 10، صص 15 و 16، بخش فارسي راديو مسكو، 14/9/1366.
  15. ↑ نشريه "نامه مردم" شماره 185، 24/9/1366، ص 8.
  16. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن راديو‌هاي بيگانه، 15/9/1366، ص 56، راديو اسرائيل.
  17. ↑ مأخذ 8، ص 20، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.
  18. ↑ مأخذ 12، ص 12.
  19. ↑ مأخذ 8، صص 10 و 11، راديو امريكا, 13/9/1366.
  20. ↑ مأخذ 8، صص 9 و 10، راديو بي.بي.سي.، 13/9/1366.
  21. ↑ مأخذ 8، صص 12 و 13، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.
  22. ↑ مأخذ 11، ص 7، سازمان ملل، خبرگزاري آسوشيتدپرس, 14/9/1366.
  23. ↑ مأخذ 8، صص 14 و 15، بيروت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.
  24. ↑ مأخذ 8، ص 24، بيروت - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  25. ↑ مأخذ 8، ص 15، قاهره - خبر يونايتدپرس، 13/9/1366.
  26. ↑ مأخذ 8، ص 18، راديو ابوظبي، 13/9/1366.
  27. ↑ مأخذ 8، صص 35 و 36، راديو امريكا، 13/9/1366.
  28. ↑ مأخذ 8، صص 30 و 31، استكهلم - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.
  29. ↑ مأخذ 8، ص 29، واشنگتن - خبرگزاري يونايتدپرس، 13/9/1366.
  30. ↑ مأخذ 8، ص 40، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366
  31. ↑ مأخذ 8، ص 26، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/9/1366.
  32. ↑ مأخذ 8، ص 27، پاريس - خبرگزاري رويتر، 13/9/1366.
  33. ↑ مأخذ 8، ص 25، پاريس - خبرگزاري فرانسه، 13/9/1366.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.09.13&oldid=2372»