1366.09.18: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.09.18 |نام دیگر=هجده آذر |روز=18 آذر 1366 |تاریخ شمسی= 1366.09.18 |تاریخ میلادی=9 دسامبر 1987 |تاریخ قمری= 17 ربیع‌الثانی 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.09.18</div> <div class="bootstrap-btn...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
==گزارش - 1== | |||
== گزارش- 315 == | |||
امروز ساعت 12:30 تعداد ده فروند هواپيماي جنگنده عراقي با تجاوز به حريم هوايي پيرانشهر، كارخانه قند شهر و روستاهاي اطراف را بمباران كردند. سه بمب در حياط كارخانه و شش بمب ديگر در زمين‌هاي كشاورزي نزديك به كارخانه منفجر گرديد. علاوه بر اين، حدود 10 راكت در مزارع اطراف فرو ريخت كه تنها 4 عدد آن‌ها منفجر شد. در بخش ديگر كارخانه نيز بمب خوشه‌اي ريخته شد، اما در مجموع كارخانه خسارت چنداني نديد.<ref>سند شماره 200687 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي، 19/9/1366، ص5.</ref> در اين حادثه يك تن از هم‌وطنان كرد كشاورز شهيد و هفت تن ديگر مجروح شدند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 265، 19/9/1366، ص4، اروميه - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.</ref> | |||
== گزارش- 316 == | |||
هواپيماهاي عراق دوبار به يك فروند نفت‌كش ايراني در آب‌هاي خليج‌فارس حمله كردند. نفت‌كش ايراني "سوسنگرد" در فاصله 65 مايلي جزيره خارك مورد اصابت يك فروند موشك قرار گرفت. اين نفت‌كش حامل 169هزار تن نفت خام سنگين بوده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 266، 20/9/1366، ص4، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/9/1366.</ref> حمله نيروي هوايي عراق به اين نفت‌كش، تلفات جاني و مالي فراوان به جاي گذاشت. مطابق اخبار منتشره، 29 تن از خدمه كشتي شامل سه ايراني، يك نروژي، يك آلماني، يك لهستاني و 23 فيليپيني مفقود شده‌اند. 5 خدمه ديگر كه يك آلماني و 4 فيليپيني مي‌باشند، با تلاش نيروهاي امدادگر نجات پيدا كرده و براي درمان به مراكز پزشكي منطقه منتقل شدند. اين حمله در ساعت 23:33 و در حالي‌كه نفت‌كش پس از بارگيري در خارك, عازم لارك بود، از ناحيه موتورخانه مورد حمله قرار گرفت.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 269، 23/9/1366، ص2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 22/9/1366.</ref> | |||
در حالي‌كه عراق جنگ در خليج‌فارس را مشتعل كرده است, خبرها بيانگر آن است كه كشورهاي عرب منطقه كه همپيمان عراق مي‌باشند، نگران حمله ايران هستند و براي مقابله با آن، تدابيري در پيش گرفته‌اند. هفتهنامه دفاعي "جينز ديفنس" در اين باره نوشته است: «دولت‌هاي عربي حاشيه خليج [فارس] نيروهاي دريايي و ساحلي خود را در مقابل تهديد ايران مجدداً گسترش مي‌دهند به‌ويژه عربستان سعودي اخيراً نيروي دريايي جنگي خود را تقويت كرده است.» به نوشته اين نشريه، عربستان مهم‌ترين ناوگان نظامي خليج فارس متشكل از3500 تن كه اساس آن را چهار ناو "اف ـ 2000 اس" ساخت فرانسه تشكيل مي‌دهند، در اختيار دارد. آخرين فروند از اين كشتي‌هاي جنگي به نام "طائف" در اوت گذشته (مرداد ماه 1366) در چارچوب يك قرارداد 3/2 ميليون دلاري كه شامل دو كشتي تداركاتي (با 10500 تن ظرفيت) و 24 هلي‌كوپتر "اس. آ ـ 365 اف" كه 20 فروند آن‌ها مجهز به موشك‌هاي ضد كشتي مي‌باشد تحويل داده شده است. نشريه جينز ديفنس افزوده است: «دولت "رياض" اخيراً دستور تشكيل يك هنگ تفنگ‌دار دريايي متشكل از 1500 نفر و ساخت دو پايگاه جديد دريايي در "جبيل"، [واقع در] خليج (فارس) و "ينبع" در درياي سرخ را داده است.»<ref>مأخذ 2، ص34، خبرگزاري فرانسه، 18/9/1366.</ref> | |||
== گزارش- 317 == | |||
دوستان امريكا حضور نظامي اين كشور در خليج‌فارس را كوتاه مدت مي‌دانند، اين درحالي است كه اول ايران و سپس شوروي براي خروج امريكا و ناتو از منطقه، سخت مي‌كوشند. "ماتسودا" دبير دوم سفارت ژاپن در مسكو, در گفت و گو با يك ديپلمات ايراني در روسيه، درباره حضور امريكا در خليج فارس گفت: «نگه‌داري نيروها براي امريكا مخارج بسيار سنگيني در بر دارد و آن‌ها در پي بيرون بردن نيروهاي خود مي‌باشند. اگر رهبران ايران بر اين اعتقاد باشند كه حتي پس از اتمام جنگ نيز ايالات متحده خواهان نگه‌داري نيروهاي خود در منطقه مي‌باشد، اين مسئله كاملاً اشتباه است. زيرا از نظر امريكاييان و كنگره, نگه‌داري اين نيروها آسان نيست و آن‌ها در درازمدت خسته خواهند شد.»<ref>سند شماره 212746 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي، 18/9/1366، ص 7.</ref> با اين حال، شوروي همچنان به استقرار نيروهاي سازمان‌ملل در خليج‌فارس به جاي نيروهاي امريكايي، اصرار دارد. "بوريس پياديشف" نايب رئيس بخش اطلاعات وزارت خارجه شوروي، در اظهاراتي كه در روزنامه "الاتحاد" چاپ ابوظبي درج شده، درباره موضع شوروي در خصوص جنگ عراق و ايران و اوضاع خليج‌فارس، گفته است: «رهبر شوروي در خلال ديدار خود با پرزيدنت "ريگان" بر اين نكته تأكيد خواهد كرد كه قطع‌نامه 598 شوراي‌امنيت مي‌تواند پايه محكمي براي خاتمه جنگ عراق و ايران باشد و بايستي از تمام امكانات براي اجراي آن سود جست.» اين مقام شوروي خاطرنشان كرده است: «شوروي تشنج در منطقه خليج‌فارس را معلول ادامه جنگ و حضور فشرده كشتي‌هاي امريكايي مي‌داند، لذا اتحاد شوروي پيوسته مخالفت خود را با اين حضور نظامي و لزوم جايگزيني نيروهاي سازمان‌ملل به جاي آن، مورد تأكيد قرار داده است.»<ref>مأخذ2، صص 12 و 13، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366، به نقل از خبرگزاري خليج.</ref> | |||
در همين حال، امريكا به مجهز كردن بيش‌تر ناوهاي دريايي خود در خليج‌فارس ادامه مي‌دهد. خبرنگار خبرگزاري يونايتدپرس از روي عرشه ناو "يو.اس.اس فيرلس" در اين باره گزارش داده است: «كشتي‌هاي مينياب امريكايي مستقر در خليج‌فارس به زودي به دستگاههاي خودكار در زير آب مجهز خواهند شد. اين دستگاه‌ها كارايي مينيابهاي قديمي را به ميزان قابلملاحظهاي افزايش خواهند داد. | |||
دستگاههاي مورد نظر كه قابليت غوطه‌ور شدن در آب را دارند و به "سوپر سي روور" (SUPER SEA ROVER) معروف‌اند، مجهز به دوربين و دستگاههاي ردياب صوتي مي‌باشند. "سوپر سي روور" مينياب اقيانوس پيماي "فيرلس" و پنج كشتي ديگر مشابه آن را قادر خواهد ساخت كه بدون اعزام غواص جهت شناسايي اشياء مشكوك، مين‌هاي واقعي را رديابي و شناسايي نمايند.»<ref>مأخذ 6، ص 31، خبرگزاري يونايتدپرس، 19/9/1366.</ref> | |||
== گزارش- 318 == | |||
سخن‌گوي سپاه پاسداران (عليرضا افشار) گفت: «برگزاري مانور اعلام آمادگي نيروهاي داوطلب و برنامه نوبهبندي آن‌ها, بزرگ‌ترين موفقيتي است كه در زمينه سازمان‌دهي نيروهاي احتياط يگان‌هاي عملياتي مي‌توانست صورت گيرد و به فرماندهان جنگ اجازه خواهد داد با اطمينانخاطر برنامه‌هاي عملياتي خود را دنبال نمايند.»<ref>روزنامه كيهان، 18/9/1366, ص2، سرويس اجتماعي.</ref> | |||
مانور و اعزام نيروهاي سپاهيان محمد(ص) ـ تهران | |||
حجت‌الاسلام "هاشمي رفسنجاني" رئيس مجلس شوراي اسلامي نيز در ديدار با مسئولان بسيج سپاه ضمن تأكيد بر آموزش داوطلبان با اشاره به گزارش آقاي رحماني (مسئول بسيج سپاه) مبنيبر اين كه حدود 5 ميليون تن آموزش عمومي و يك ميليون تن آموزش جبههاي ديدهاند گفت: «اين رقم بالايي براي جامعه ما است. اگر نيمي از آن‌ها نيز در اختيار جنگ و دفاع از نظام قرار بگيرد. يك نيروي شكستناپذير است. ما شك نداريم كه اگر بسيج را نداشتيم، دشمنان ما را مي‌خوردند. در حال حاضر امريكايي‌ها نزديك ما هستند، و از اين‌كه پاي خود را روي خاك ما بگذارند مي‌ترسند.»<ref>روزنامه كيهان، 19/9/1366، ص3.</ref> | |||
== گزارش- 319 == | |||
شناخت طبقاتي و انگيزه حمايتكنندگان جنگ نشان مي‌دهد كه محروم‌‌ترين قشرهاي جامعه، هستي مالي و جاني خود را براي حفظ آرمان‌هاي ديني انقلاب و حفظ سرزمين اسلامي در اوضاع كنوني عرضه كرده‌اند. به گزارش روزنامه رسالت يكي از كشاورزان نمونه سال كه 4 فرزندش در جبهه شهيد شده‌اند و سه تن ديگر از آن‌ها در جبهه هستند، در ديدار با حجت‌الاسلام سيدعلي خامنه‌اي رئيسجمهوري، حمايت از جنگ و توليد را وظيفه خود دانست و افزود: «ما كشاورزان فرمان امام امت را پذيرفته‌ايم و همان‌گونه كه فرزندان خود را روانه جبهه‌هاي جنگ تحميلي مي‌كنيم، با جان و مال كوشش مي‌كنيم اين مملكت را از دست استكبار جهاني نجات دهيم.»<ref>روزنامه رسالت، 19/9/1366، ص 11، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref> | |||
ديدار كشاورزان و دامداران نمونه با رئيسجمهوري اسلامي ايران ـ 18/9/1366 | |||
حاج محمد ضيايي پدر چهار شهيد و كشاورز نمونه اصفهاني در حال بيان مشكلات كشاورزان | |||
== گزارش- 320 == | |||
نخست‌وزير پاكستان در ديدار 9 روزه از "حجاز"، "امارات متحده" و "كويت" درباره لزوم اتمام جنگ گفت كه بين وي و رهبران كشورهاي عربي درباره جنگ ايران و عراق ـ كه آن را يك مصيبت براي جهان اسلام خواند ـ كاملاً توافق نظر وجود دارد و همگي بر اين عقيده هستند كه بايد بدون اتلاف وقت براي حل منصفانه و جامع جنگ تلاش شود. "محمد جونجو" افزود: «پاكستان از قطع‌نامه 598 شوراي امنيت حمايت مي‌كند و اين قطع‌نامه بايد به مورد اجراگذاشته شود.»<ref>مأخذ 2، ص 16 و 17، اسلامآباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.</ref> وي همچنين گفته است: «پاكستان هرگز از هيچ كدام از طرفين جنگ خليج [فارس] حمايت نمي‌كند.»<ref>مأخذ 6، ص 13، اسلامآباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/9/1366.</ref> ليبي نيز كه در تقسيمبندي كشورهاي عربي در برابر جنگ, جزو طرف‌داران ايران محسوب مي‌شود، بر پايان جنگ تأكيد كرده است. "عبدالعاطي آلعبيدي" نماينده دولت ليبي در اتحاديه عرب، در مصاحبه‌اي با روزنامه "الاتحاد" از جمهوري اسلامي ايران به دليل پافشاري بر معرفي و تعيين آغازگر جنگ انتقاد كرده و افزوده است: «آنچه اكنون براي همه مهم مي‌باشد، خاموش شدن آتش جنگ است و نه شناخت كسي كه آن را روشن كرده است.» وي سپس گفته كه از طرف دولت متبوعش به منظور متوقف ساختن جنگ، اخيراً فرستاده‌اي به ايران رفته و پيشنهاد‌هايي به مسئولان جمهوري اسلامي ايران ارائه كرده است. عبدالعاطي تأكيد كرده است: «ليبي مخالف توسعه دامنه جنگ عراق و ايران بوده و در مقابل هر تجاوزي كه عليه هر كشور عربي صورت گيرد، خواهد ايستاد.» وي همچنين درباره چگونگي روابط عراق و ليبي گفته است: «هم اكنون يك هيئت سياسي عراقي به منظور نظارت بر امر بازگشايي سفارت اين كشور در "طرابلس"، در ليبي به سر مي‌برد.»<ref>مأخذ 2، ص 16، خبرگزاري جمهوري اسلامي، | |||
18/9/1366.</ref> | |||
== گزارش- 321 == | |||
درآمدهاي نفتي عراق در سال جاري ممكن است به 11 ميليارد دلار يعني به سطحي كه در سال 1985 بود، بالغ شود ولي اين مبلغ با توجه به فشار‌هايي كه بر عراق سنگيني مي‌كند، بسي ناچيز به نظر مي‌رسد. روزنامه اقتصادي "لزاكو" چاپ پاريس، تصريح كرده است: «عراق به عنوان نخستين واردكننده سلاح در جهان، ماهيانه يك ميليارد دلار صرف جنگ مي‌كند و در نتيجه حدود شصت ميليارد دلار مقروض گرديده كه بيش از نيمي از آن به اعراب ميانه‌روي خليج [فارس] مي‌باشد. آن‌ها صدام حسين را حصاري در برابر بنيادگرايي شيعه مي‌دانند.»<ref>مأخذ 2، ص 14، خبرگزاري جمهوري اسلامي، | |||
18/9/1366.</ref> اين روزنامه همچنين درباره تأمين سلاح مورد نياز عراق و مساعدت فرانسه در اين مورد, نوشته است: «فرانسه به زودي 12 فروند هواپيماي جنگي "ميراژ اف 1" به عراق تحويل خواهد داد. موافقت دولت فرانسه با تحويل هواپيماهاي جديد به عراق، نشان مي‌دهد "ژاك شيراك" نخست‌وزير، پس از عادي‌سازي اخير روابط با ايران، در فكر ايجاد تعادل دوباره در روابط كشورش در خاورميانه است. اگر چه حكومت بغداد به علت اقتصاد جنگي قادر به پرداخت بهاي هواپيماهاي جديد نيست اما دولت فرانسه از طريق اعتباراتي كه براي بغداد در نظر گرفته، اين مشكل را برطرف خواهد كرد.»<ref>مأخذ 2، ص 13، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.</ref> | |||
هواپيماي جنگي ميراژ اف ـ 1 ساخت فرانسه | |||
== گزارش- 322 == | |||
عملكرد بودجه دولت جمهوري اسلامي در 8 ماهه اول سال جاري, در نشريه داخلي دفتر سياسي سپاه پاسداران مورد بررسي و مقايسه با عملكرد 8 ماهه اول سال گذشته, قرار گرفته است. اين دفتر در بررسي خود آورده است كه عملكرد بودجه جمهوري اسلامي ايران در 8 ماهه اول سال جاري نسبت به 8 ماه اول سال گذشته (1365 شمسي) نشان مي‌دهد كه درآمدها از محل درآمدهاي عمومي 28 درصد و از محل صادرات نفت خام 131 درصد افزايش داشته است و در زمينه پرداخت‌ها نيز از محل درآمدهاي عمومي و ساير منابع 18 درصد و در خصوص جنگ 14 درصد و براي دستگاه‌ها و رديف‌ها 62 درصد افزايش داشته است. پرداخت‌ها در بخش عمراني 3 درصد كاهش نشان مي‌دهد. با اين همه، اين بررسي در مقايسه عملكرد سال 1366 با سال‌هاي 1364 و 1363 نشان دهنده كاهش در اكثر بخش‌ها مي‌باشد.<ref>سند شماره 226180 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي داخلي، 18/9/1366, صص 29 تا 32.</ref> ( ضميمه دارد). | |||
== گزارش- 323 == | |||
تبليغات دنبالهدار رسانههاي انگليسي غربي عليه فرانسه بهخاطر آن چه معامله ديپلماتيك ناميده شده همچنان ادامه دارد. روزنامههاي انگليس اين اقدام را نوعي همكاري دولت "ژاك شيراك" با تروريزم خواندهاند. آن‌ها اخراج عدهاي از منافقين (اعضاي سازمان مجاهدين خلق) به وسيله دولت فرانسه را ادامه باجدهي دولت پاريس به ايران توصيف كردند. خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن در ادامه گزارش كرده است كه روزنامه ديلي تلگراف نوشته است: «زمانبندي عمليات اخراج مجاهدين (منافقين) كمترين شكّي باقي نميگذارد كه اين عمليات با آزادي گروگانها در بيروت و خاتمه جنگ سفارتخانهها ارتباط نزديكي داشته است.»<ref>مأخذ 2, صص22 و 23, لندن خبرگزاري جمهوري اسلامي 18/9/1366.</ref> | |||
ضميمه گزارش 322: وضعيت عملكرد بودجه دولت جمهوري اسلامي | |||
دفتر سياسي سپاه پاسداران, درباره وضع اقتصادي جمهوري اسلامي، در نشرية داخلي خود با عنوان "مروري بر عملكرد بودجه دولت طي هشت ماهه اول سال 1366" نوشته است: «طي هشت ماهه اول سال جاري بابت اعتبارات مصوب در قانون بودجه سال 1366 كل كشور مجموعاً 3/2296 ميليارد ريال پرداخت شده است. كه مبلغ 8/1389 ميليارد ريال از وجوه پرداختي از محل درآمدهاي عمومي كشور حاصل در اين مدت تأمين گرديده و مبلغ 5/906 ميليارد ريال آن نيز از محل ساير منابع پيش‌بيني شده در قانون مذكور تأمين و پرداخت شده است.» | |||
اين گزارش درباره درآمدها نوشته است: «درآمدهاي عمومي دولت مشتمل بر درآمدهاي مالياتي، درآمد حاصل از فروش نفت خام و همچنين ساير درآمدهاي پيش‌بيني شده در قانون بودجه سال 1366 كل كشور در هشت ماهه سال جاري مجموعاً مبلغي در حدود8/1389 ميلياردريال مي‌باشد كه در مقايسه با ارقام مدت مشابه در سنوات 63 و 64 به ترتيب 15و13 درصد كاهش و نسبت به سال 65 در حدود 28 درصد افزايش داشته است.» | |||
در اين گزارش، درآمدهاي حاصل از نفت نيز چنين بيان شده است: «وصولي بابت هم ارز ريالي صادرات نفت خام در هشت ماهه سال 1366 مبلغي در حدود 6/528 ميليارد ريال مي‌باشد. رقم مذكور در مقايسه با هشت دوازدهم مبلغ پيش‌بيني شده در قانون بودجه سال جاري در حدود 97 درصد تحقق يافته است. اين مبلغ صرف نظر از پيش فروش اسناد حمل نفت در پايان سنوات 62 و 63 و 64، در مقايسه با مبالغ مشابه در سنوات 63 و 64 به ترتيب حدود 38 و 28 درصد كاهش و نسبت به سال 65 حدود 131 درصد افزايش داشته است.» | |||
اين بولتن درباره ساير درآمدها، پرداخت‌ها و اعتبارات نيز نوشته است: «وصولي بابت ساير درآمدهاي پيش‌بيني شده در قانون بودجه در هشت ماهه سال 1366 بالغ بر 9/200 ميليارد ريال مي‌باشد كه در مقايسه با هشت دوازدهم رقم پيش‌بيني شده در بودجه مصوب، حدود 48 درصد تحقق يافته است. رقم مذكور در مقايسه با وصولي مدت مشابه در سنوات 63 و 64 به ترتيب حدود 10و 13 درصد كاهش و نسبت به عملكرد هشت ماهه سال 65 در حدود 4 درصد افزايش نشان مي‌دهد. پرداخت‌هاي خزانه كل از محل درآمدهاي عمومي و ساير منابع تأمين اعتبار پيش‌بيني شده در قانون بودجه سال جاري در هشت ماهه سال 1366 بالغ بر 2296 ميليارد ريال ميگردد. اين مبلغ در حدود 94 درصد هشت دوازدهم مجموع اعتبارات مصوب مي‌باشد. پرداخت‌هاي مذكور صرفنظر از چگونگي و تركيب اقلام تشكيل دهنده آن, در مقايسه با پرداخت‌هاي خزانه در مدت مشابه در سنوات 63 و 64 و 65 به ترتيب در حدود 4/0, 13 و 18 درصد افزايش نشان مي‌دهد. پرداخت بابت اعتبارات جاري دستگاههاي مركزي و محلي (استاني) و همچنين رديف‌هاي متفرقه منظور در قانون بودجه سال 1366 كل كشور در هشت ماهه سال بالغ بر 9/1838 ميليارد ريال بوده است. رقم مزبور معادل 94 درصدِ هشت دوازدهم اعتبارات مصوب مي‌باشد. اين مبلغ صرف نظر از چگونگي و تركيب اقلام منظور در قوانين بودجه، در مقايسه با پرداخت‌هاي خزانه در هشت ماهه اول سنوات 63 و 64 و 65 به ترتيب 11و18و25 درصد افزايش نشان مي‌دهد. سهم هزينه‌هاي جنگ تحميلي از مبلغ مذكور بالغ بر 7/478 ميليارد ريال مي‌باشد. نسبت پرداخت‌هاي خزانه بابت اعتبارات جاري در هشت ماهه سال 1366 به كل پرداخت‌هاي خزانه در همين مدت 80 درصد و جنگ 21 درصد و دستگاه‌ها و رديف‌ها 59 درصد مي‌باشد. اين نسبت در مدت مشابه سال قبل 76 درصد (جنگ 14 درصد و دستگاه‌ها و رديف‌ها 62 درصد) بوده است.» | |||
در اين نوشتار دربارة اعتبارات عمراني و كسري بودجه چنين آمده است: «پرداخت‌هاي خزانه بابت اعتبارات عمراني در هشت ماهه سال جاري بالغ بر 4/456 ميليارد ريال بوده است. اين رقم معادل 94 درصد هشت دوازدهم اعتبارات مصوب مي‌باشد. رقم مذكور در مقايسه با پرداخت‌هاي خزانه در مدت مشابه سنوات 63 و 64 و 65 به ترتيب حدود 27 و 4و 3 درصد كاهش نشان مي‌دهد. نسبت پرداخت‌هاي خزانه بابت اجراي طرح‌هاي عمراني به كل پرداخت‌ها در هشت ماهه سال جاري 30 درصد مي‌باشد. اين نسبت در هشت ماهه سال قبل 24 درصد بوده است. خزانهداري كل كشور براي پرداخت اعتبارات عمومي دولت با توجه به درآمدهاي حاصله در هشت ماهه سال جاري مجموعاً با 5/906 ميليارد ريال كسري مواجه بوده است. مبلغ 5/906 ميليارد ريال تفاوت بين پرداخت‌ها و درآمدهاي حاصله در مقايسه بارقم مدت مشابه در سنوات 63 و64 و 65 به ترتيب حدود 40 و 109 و 5 درصد افزايش نشان مي‌دهد. ضمن اين‌كه رقم مذكور 5/39 درصد پرداخت‌ها بابت اعتبارات عمومي را تأمين نموده است. اين نسبت در مدت مشابه سال قبل در حدود 44 درصد بوده است.»<ref>مأخذ 17.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۰۰
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.09.18 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هجده آذر |
| تاریخ شمسی | 1366.09.18 |
| تاریخ میلادی | 9 دسامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 17 ربیع‌الثانی 1408 |
گزارش- 315
امروز ساعت 12:30 تعداد ده فروند هواپيماي جنگنده عراقي با تجاوز به حريم هوايي پيرانشهر، كارخانه قند شهر و روستاهاي اطراف را بمباران كردند. سه بمب در حياط كارخانه و شش بمب ديگر در زمين‌هاي كشاورزي نزديك به كارخانه منفجر گرديد. علاوه بر اين، حدود 10 راكت در مزارع اطراف فرو ريخت كه تنها 4 عدد آن‌ها منفجر شد. در بخش ديگر كارخانه نيز بمب خوشه‌اي ريخته شد، اما در مجموع كارخانه خسارت چنداني نديد.[۱] در اين حادثه يك تن از هم‌وطنان كرد كشاورز شهيد و هفت تن ديگر مجروح شدند.[۲]
گزارش- 316
هواپيماهاي عراق دوبار به يك فروند نفت‌كش ايراني در آب‌هاي خليج‌فارس حمله كردند. نفت‌كش ايراني "سوسنگرد" در فاصله 65 مايلي جزيره خارك مورد اصابت يك فروند موشك قرار گرفت. اين نفت‌كش حامل 169هزار تن نفت خام سنگين بوده است.[۳] حمله نيروي هوايي عراق به اين نفت‌كش، تلفات جاني و مالي فراوان به جاي گذاشت. مطابق اخبار منتشره، 29 تن از خدمه كشتي شامل سه ايراني، يك نروژي، يك آلماني، يك لهستاني و 23 فيليپيني مفقود شده‌اند. 5 خدمه ديگر كه يك آلماني و 4 فيليپيني مي‌باشند، با تلاش نيروهاي امدادگر نجات پيدا كرده و براي درمان به مراكز پزشكي منطقه منتقل شدند. اين حمله در ساعت 23:33 و در حالي‌كه نفت‌كش پس از بارگيري در خارك, عازم لارك بود، از ناحيه موتورخانه مورد حمله قرار گرفت.[۴] در حالي‌كه عراق جنگ در خليج‌فارس را مشتعل كرده است, خبرها بيانگر آن است كه كشورهاي عرب منطقه كه همپيمان عراق مي‌باشند، نگران حمله ايران هستند و براي مقابله با آن، تدابيري در پيش گرفته‌اند. هفتهنامه دفاعي "جينز ديفنس" در اين باره نوشته است: «دولت‌هاي عربي حاشيه خليج [فارس] نيروهاي دريايي و ساحلي خود را در مقابل تهديد ايران مجدداً گسترش مي‌دهند به‌ويژه عربستان سعودي اخيراً نيروي دريايي جنگي خود را تقويت كرده است.» به نوشته اين نشريه، عربستان مهم‌ترين ناوگان نظامي خليج فارس متشكل از3500 تن كه اساس آن را چهار ناو "اف ـ 2000 اس" ساخت فرانسه تشكيل مي‌دهند، در اختيار دارد. آخرين فروند از اين كشتي‌هاي جنگي به نام "طائف" در اوت گذشته (مرداد ماه 1366) در چارچوب يك قرارداد 3/2 ميليون دلاري كه شامل دو كشتي تداركاتي (با 10500 تن ظرفيت) و 24 هلي‌كوپتر "اس. آ ـ 365 اف" كه 20 فروند آن‌ها مجهز به موشك‌هاي ضد كشتي مي‌باشد تحويل داده شده است. نشريه جينز ديفنس افزوده است: «دولت "رياض" اخيراً دستور تشكيل يك هنگ تفنگ‌دار دريايي متشكل از 1500 نفر و ساخت دو پايگاه جديد دريايي در "جبيل"، [واقع در] خليج (فارس) و "ينبع" در درياي سرخ را داده است.»[۵]
گزارش- 317
دوستان امريكا حضور نظامي اين كشور در خليج‌فارس را كوتاه مدت مي‌دانند، اين درحالي است كه اول ايران و سپس شوروي براي خروج امريكا و ناتو از منطقه، سخت مي‌كوشند. "ماتسودا" دبير دوم سفارت ژاپن در مسكو, در گفت و گو با يك ديپلمات ايراني در روسيه، درباره حضور امريكا در خليج فارس گفت: «نگه‌داري نيروها براي امريكا مخارج بسيار سنگيني در بر دارد و آن‌ها در پي بيرون بردن نيروهاي خود مي‌باشند. اگر رهبران ايران بر اين اعتقاد باشند كه حتي پس از اتمام جنگ نيز ايالات متحده خواهان نگه‌داري نيروهاي خود در منطقه مي‌باشد، اين مسئله كاملاً اشتباه است. زيرا از نظر امريكاييان و كنگره, نگه‌داري اين نيروها آسان نيست و آن‌ها در درازمدت خسته خواهند شد.»[۶] با اين حال، شوروي همچنان به استقرار نيروهاي سازمان‌ملل در خليج‌فارس به جاي نيروهاي امريكايي، اصرار دارد. "بوريس پياديشف" نايب رئيس بخش اطلاعات وزارت خارجه شوروي، در اظهاراتي كه در روزنامه "الاتحاد" چاپ ابوظبي درج شده، درباره موضع شوروي در خصوص جنگ عراق و ايران و اوضاع خليج‌فارس، گفته است: «رهبر شوروي در خلال ديدار خود با پرزيدنت "ريگان" بر اين نكته تأكيد خواهد كرد كه قطع‌نامه 598 شوراي‌امنيت مي‌تواند پايه محكمي براي خاتمه جنگ عراق و ايران باشد و بايستي از تمام امكانات براي اجراي آن سود جست.» اين مقام شوروي خاطرنشان كرده است: «شوروي تشنج در منطقه خليج‌فارس را معلول ادامه جنگ و حضور فشرده كشتي‌هاي امريكايي مي‌داند، لذا اتحاد شوروي پيوسته مخالفت خود را با اين حضور نظامي و لزوم جايگزيني نيروهاي سازمان‌ملل به جاي آن، مورد تأكيد قرار داده است.»[۷] در همين حال، امريكا به مجهز كردن بيش‌تر ناوهاي دريايي خود در خليج‌فارس ادامه مي‌دهد. خبرنگار خبرگزاري يونايتدپرس از روي عرشه ناو "يو.اس.اس فيرلس" در اين باره گزارش داده است: «كشتي‌هاي مينياب امريكايي مستقر در خليج‌فارس به زودي به دستگاههاي خودكار در زير آب مجهز خواهند شد. اين دستگاه‌ها كارايي مينيابهاي قديمي را به ميزان قابلملاحظهاي افزايش خواهند داد. دستگاههاي مورد نظر كه قابليت غوطه‌ور شدن در آب را دارند و به "سوپر سي روور" (SUPER SEA ROVER) معروف‌اند، مجهز به دوربين و دستگاههاي ردياب صوتي مي‌باشند. "سوپر سي روور" مينياب اقيانوس پيماي "فيرلس" و پنج كشتي ديگر مشابه آن را قادر خواهد ساخت كه بدون اعزام غواص جهت شناسايي اشياء مشكوك، مين‌هاي واقعي را رديابي و شناسايي نمايند.»[۸]
گزارش- 318
سخن‌گوي سپاه پاسداران (عليرضا افشار) گفت: «برگزاري مانور اعلام آمادگي نيروهاي داوطلب و برنامه نوبهبندي آن‌ها, بزرگ‌ترين موفقيتي است كه در زمينه سازمان‌دهي نيروهاي احتياط يگان‌هاي عملياتي مي‌توانست صورت گيرد و به فرماندهان جنگ اجازه خواهد داد با اطمينانخاطر برنامه‌هاي عملياتي خود را دنبال نمايند.»[۹]
مانور و اعزام نيروهاي سپاهيان محمد(ص) ـ تهران
حجت‌الاسلام "هاشمي رفسنجاني" رئيس مجلس شوراي اسلامي نيز در ديدار با مسئولان بسيج سپاه ضمن تأكيد بر آموزش داوطلبان با اشاره به گزارش آقاي رحماني (مسئول بسيج سپاه) مبنيبر اين كه حدود 5 ميليون تن آموزش عمومي و يك ميليون تن آموزش جبههاي ديدهاند گفت: «اين رقم بالايي براي جامعه ما است. اگر نيمي از آن‌ها نيز در اختيار جنگ و دفاع از نظام قرار بگيرد. يك نيروي شكستناپذير است. ما شك نداريم كه اگر بسيج را نداشتيم، دشمنان ما را مي‌خوردند. در حال حاضر امريكايي‌ها نزديك ما هستند، و از اين‌كه پاي خود را روي خاك ما بگذارند مي‌ترسند.»[۱۰]
گزارش- 319
شناخت طبقاتي و انگيزه حمايتكنندگان جنگ نشان مي‌دهد كه محروم‌‌ترين قشرهاي جامعه، هستي مالي و جاني خود را براي حفظ آرمان‌هاي ديني انقلاب و حفظ سرزمين اسلامي در اوضاع كنوني عرضه كرده‌اند. به گزارش روزنامه رسالت يكي از كشاورزان نمونه سال كه 4 فرزندش در جبهه شهيد شده‌اند و سه تن ديگر از آن‌ها در جبهه هستند، در ديدار با حجت‌الاسلام سيدعلي خامنه‌اي رئيسجمهوري، حمايت از جنگ و توليد را وظيفه خود دانست و افزود: «ما كشاورزان فرمان امام امت را پذيرفته‌ايم و همان‌گونه كه فرزندان خود را روانه جبهه‌هاي جنگ تحميلي مي‌كنيم، با جان و مال كوشش مي‌كنيم اين مملكت را از دست استكبار جهاني نجات دهيم.»[۱۱]
ديدار كشاورزان و دامداران نمونه با رئيسجمهوري اسلامي ايران ـ 18/9/1366 حاج محمد ضيايي پدر چهار شهيد و كشاورز نمونه اصفهاني در حال بيان مشكلات كشاورزان
گزارش- 320
نخست‌وزير پاكستان در ديدار 9 روزه از "حجاز"، "امارات متحده" و "كويت" درباره لزوم اتمام جنگ گفت كه بين وي و رهبران كشورهاي عربي درباره جنگ ايران و عراق ـ كه آن را يك مصيبت براي جهان اسلام خواند ـ كاملاً توافق نظر وجود دارد و همگي بر اين عقيده هستند كه بايد بدون اتلاف وقت براي حل منصفانه و جامع جنگ تلاش شود. "محمد جونجو" افزود: «پاكستان از قطع‌نامه 598 شوراي امنيت حمايت مي‌كند و اين قطع‌نامه بايد به مورد اجراگذاشته شود.»[۱۲] وي همچنين گفته است: «پاكستان هرگز از هيچ كدام از طرفين جنگ خليج [فارس] حمايت نمي‌كند.»[۱۳] ليبي نيز كه در تقسيمبندي كشورهاي عربي در برابر جنگ, جزو طرف‌داران ايران محسوب مي‌شود، بر پايان جنگ تأكيد كرده است. "عبدالعاطي آلعبيدي" نماينده دولت ليبي در اتحاديه عرب، در مصاحبه‌اي با روزنامه "الاتحاد" از جمهوري اسلامي ايران به دليل پافشاري بر معرفي و تعيين آغازگر جنگ انتقاد كرده و افزوده است: «آنچه اكنون براي همه مهم مي‌باشد، خاموش شدن آتش جنگ است و نه شناخت كسي كه آن را روشن كرده است.» وي سپس گفته كه از طرف دولت متبوعش به منظور متوقف ساختن جنگ، اخيراً فرستاده‌اي به ايران رفته و پيشنهاد‌هايي به مسئولان جمهوري اسلامي ايران ارائه كرده است. عبدالعاطي تأكيد كرده است: «ليبي مخالف توسعه دامنه جنگ عراق و ايران بوده و در مقابل هر تجاوزي كه عليه هر كشور عربي صورت گيرد، خواهد ايستاد.» وي همچنين درباره چگونگي روابط عراق و ليبي گفته است: «هم اكنون يك هيئت سياسي عراقي به منظور نظارت بر امر بازگشايي سفارت اين كشور در "طرابلس"، در ليبي به سر مي‌برد.»[۱۴]
گزارش- 321
درآمدهاي نفتي عراق در سال جاري ممكن است به 11 ميليارد دلار يعني به سطحي كه در سال 1985 بود، بالغ شود ولي اين مبلغ با توجه به فشار‌هايي كه بر عراق سنگيني مي‌كند، بسي ناچيز به نظر مي‌رسد. روزنامه اقتصادي "لزاكو" چاپ پاريس، تصريح كرده است: «عراق به عنوان نخستين واردكننده سلاح در جهان، ماهيانه يك ميليارد دلار صرف جنگ مي‌كند و در نتيجه حدود شصت ميليارد دلار مقروض گرديده كه بيش از نيمي از آن به اعراب ميانه‌روي خليج [فارس] مي‌باشد. آن‌ها صدام حسين را حصاري در برابر بنيادگرايي شيعه مي‌دانند.»[۱۵] اين روزنامه همچنين درباره تأمين سلاح مورد نياز عراق و مساعدت فرانسه در اين مورد, نوشته است: «فرانسه به زودي 12 فروند هواپيماي جنگي "ميراژ اف 1" به عراق تحويل خواهد داد. موافقت دولت فرانسه با تحويل هواپيماهاي جديد به عراق، نشان مي‌دهد "ژاك شيراك" نخست‌وزير، پس از عادي‌سازي اخير روابط با ايران، در فكر ايجاد تعادل دوباره در روابط كشورش در خاورميانه است. اگر چه حكومت بغداد به علت اقتصاد جنگي قادر به پرداخت بهاي هواپيماهاي جديد نيست اما دولت فرانسه از طريق اعتباراتي كه براي بغداد در نظر گرفته، اين مشكل را برطرف خواهد كرد.»[۱۶] هواپيماي جنگي ميراژ اف ـ 1 ساخت فرانسه
گزارش- 322
عملكرد بودجه دولت جمهوري اسلامي در 8 ماهه اول سال جاري, در نشريه داخلي دفتر سياسي سپاه پاسداران مورد بررسي و مقايسه با عملكرد 8 ماهه اول سال گذشته, قرار گرفته است. اين دفتر در بررسي خود آورده است كه عملكرد بودجه جمهوري اسلامي ايران در 8 ماهه اول سال جاري نسبت به 8 ماه اول سال گذشته (1365 شمسي) نشان مي‌دهد كه درآمدها از محل درآمدهاي عمومي 28 درصد و از محل صادرات نفت خام 131 درصد افزايش داشته است و در زمينه پرداخت‌ها نيز از محل درآمدهاي عمومي و ساير منابع 18 درصد و در خصوص جنگ 14 درصد و براي دستگاه‌ها و رديف‌ها 62 درصد افزايش داشته است. پرداخت‌ها در بخش عمراني 3 درصد كاهش نشان مي‌دهد. با اين همه، اين بررسي در مقايسه عملكرد سال 1366 با سال‌هاي 1364 و 1363 نشان دهنده كاهش در اكثر بخش‌ها مي‌باشد.[۱۷] ( ضميمه دارد).
گزارش- 323
تبليغات دنبالهدار رسانههاي انگليسي غربي عليه فرانسه بهخاطر آن چه معامله ديپلماتيك ناميده شده همچنان ادامه دارد. روزنامههاي انگليس اين اقدام را نوعي همكاري دولت "ژاك شيراك" با تروريزم خواندهاند. آن‌ها اخراج عدهاي از منافقين (اعضاي سازمان مجاهدين خلق) به وسيله دولت فرانسه را ادامه باجدهي دولت پاريس به ايران توصيف كردند. خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن در ادامه گزارش كرده است كه روزنامه ديلي تلگراف نوشته است: «زمانبندي عمليات اخراج مجاهدين (منافقين) كمترين شكّي باقي نميگذارد كه اين عمليات با آزادي گروگانها در بيروت و خاتمه جنگ سفارتخانهها ارتباط نزديكي داشته است.»[۱۸]
ضميمه گزارش 322: وضعيت عملكرد بودجه دولت جمهوري اسلامي دفتر سياسي سپاه پاسداران, درباره وضع اقتصادي جمهوري اسلامي، در نشرية داخلي خود با عنوان "مروري بر عملكرد بودجه دولت طي هشت ماهه اول سال 1366" نوشته است: «طي هشت ماهه اول سال جاري بابت اعتبارات مصوب در قانون بودجه سال 1366 كل كشور مجموعاً 3/2296 ميليارد ريال پرداخت شده است. كه مبلغ 8/1389 ميليارد ريال از وجوه پرداختي از محل درآمدهاي عمومي كشور حاصل در اين مدت تأمين گرديده و مبلغ 5/906 ميليارد ريال آن نيز از محل ساير منابع پيش‌بيني شده در قانون مذكور تأمين و پرداخت شده است.» اين گزارش درباره درآمدها نوشته است: «درآمدهاي عمومي دولت مشتمل بر درآمدهاي مالياتي، درآمد حاصل از فروش نفت خام و همچنين ساير درآمدهاي پيش‌بيني شده در قانون بودجه سال 1366 كل كشور در هشت ماهه سال جاري مجموعاً مبلغي در حدود8/1389 ميلياردريال مي‌باشد كه در مقايسه با ارقام مدت مشابه در سنوات 63 و 64 به ترتيب 15و13 درصد كاهش و نسبت به سال 65 در حدود 28 درصد افزايش داشته است.» در اين گزارش، درآمدهاي حاصل از نفت نيز چنين بيان شده است: «وصولي بابت هم ارز ريالي صادرات نفت خام در هشت ماهه سال 1366 مبلغي در حدود 6/528 ميليارد ريال مي‌باشد. رقم مذكور در مقايسه با هشت دوازدهم مبلغ پيش‌بيني شده در قانون بودجه سال جاري در حدود 97 درصد تحقق يافته است. اين مبلغ صرف نظر از پيش فروش اسناد حمل نفت در پايان سنوات 62 و 63 و 64، در مقايسه با مبالغ مشابه در سنوات 63 و 64 به ترتيب حدود 38 و 28 درصد كاهش و نسبت به سال 65 حدود 131 درصد افزايش داشته است.» اين بولتن درباره ساير درآمدها، پرداخت‌ها و اعتبارات نيز نوشته است: «وصولي بابت ساير درآمدهاي پيش‌بيني شده در قانون بودجه در هشت ماهه سال 1366 بالغ بر 9/200 ميليارد ريال مي‌باشد كه در مقايسه با هشت دوازدهم رقم پيش‌بيني شده در بودجه مصوب، حدود 48 درصد تحقق يافته است. رقم مذكور در مقايسه با وصولي مدت مشابه در سنوات 63 و 64 به ترتيب حدود 10و 13 درصد كاهش و نسبت به عملكرد هشت ماهه سال 65 در حدود 4 درصد افزايش نشان مي‌دهد. پرداخت‌هاي خزانه كل از محل درآمدهاي عمومي و ساير منابع تأمين اعتبار پيش‌بيني شده در قانون بودجه سال جاري در هشت ماهه سال 1366 بالغ بر 2296 ميليارد ريال ميگردد. اين مبلغ در حدود 94 درصد هشت دوازدهم مجموع اعتبارات مصوب مي‌باشد. پرداخت‌هاي مذكور صرفنظر از چگونگي و تركيب اقلام تشكيل دهنده آن, در مقايسه با پرداخت‌هاي خزانه در مدت مشابه در سنوات 63 و 64 و 65 به ترتيب در حدود 4/0, 13 و 18 درصد افزايش نشان مي‌دهد. پرداخت بابت اعتبارات جاري دستگاههاي مركزي و محلي (استاني) و همچنين رديف‌هاي متفرقه منظور در قانون بودجه سال 1366 كل كشور در هشت ماهه سال بالغ بر 9/1838 ميليارد ريال بوده است. رقم مزبور معادل 94 درصدِ هشت دوازدهم اعتبارات مصوب مي‌باشد. اين مبلغ صرف نظر از چگونگي و تركيب اقلام منظور در قوانين بودجه، در مقايسه با پرداخت‌هاي خزانه در هشت ماهه اول سنوات 63 و 64 و 65 به ترتيب 11و18و25 درصد افزايش نشان مي‌دهد. سهم هزينه‌هاي جنگ تحميلي از مبلغ مذكور بالغ بر 7/478 ميليارد ريال مي‌باشد. نسبت پرداخت‌هاي خزانه بابت اعتبارات جاري در هشت ماهه سال 1366 به كل پرداخت‌هاي خزانه در همين مدت 80 درصد و جنگ 21 درصد و دستگاه‌ها و رديف‌ها 59 درصد مي‌باشد. اين نسبت در مدت مشابه سال قبل 76 درصد (جنگ 14 درصد و دستگاه‌ها و رديف‌ها 62 درصد) بوده است.» در اين نوشتار دربارة اعتبارات عمراني و كسري بودجه چنين آمده است: «پرداخت‌هاي خزانه بابت اعتبارات عمراني در هشت ماهه سال جاري بالغ بر 4/456 ميليارد ريال بوده است. اين رقم معادل 94 درصد هشت دوازدهم اعتبارات مصوب مي‌باشد. رقم مذكور در مقايسه با پرداخت‌هاي خزانه در مدت مشابه سنوات 63 و 64 و 65 به ترتيب حدود 27 و 4و 3 درصد كاهش نشان مي‌دهد. نسبت پرداخت‌هاي خزانه بابت اجراي طرح‌هاي عمراني به كل پرداخت‌ها در هشت ماهه سال جاري 30 درصد مي‌باشد. اين نسبت در هشت ماهه سال قبل 24 درصد بوده است. خزانهداري كل كشور براي پرداخت اعتبارات عمومي دولت با توجه به درآمدهاي حاصله در هشت ماهه سال جاري مجموعاً با 5/906 ميليارد ريال كسري مواجه بوده است. مبلغ 5/906 ميليارد ريال تفاوت بين پرداخت‌ها و درآمدهاي حاصله در مقايسه بارقم مدت مشابه در سنوات 63 و64 و 65 به ترتيب حدود 40 و 109 و 5 درصد افزايش نشان مي‌دهد. ضمن اين‌كه رقم مذكور 5/39 درصد پرداخت‌ها بابت اعتبارات عمومي را تأمين نموده است. اين نسبت در مدت مشابه سال قبل در حدود 44 درصد بوده است.»[۱۹]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/09/18
- ↑ سند شماره 200687 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي، 19/9/1366، ص5.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 265، 19/9/1366، ص4، اروميه - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 266، 20/9/1366، ص4، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/9/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 269، 23/9/1366، ص2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 22/9/1366.
- ↑ مأخذ 2، ص34، خبرگزاري فرانسه، 18/9/1366.
- ↑ سند شماره 212746 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي، 18/9/1366، ص 7.
- ↑ مأخذ2، صص 12 و 13، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366، به نقل از خبرگزاري خليج.
- ↑ مأخذ 6، ص 31، خبرگزاري يونايتدپرس، 19/9/1366.
- ↑ روزنامه كيهان، 18/9/1366, ص2، سرويس اجتماعي.
- ↑ روزنامه كيهان، 19/9/1366، ص3.
- ↑ روزنامه رسالت، 19/9/1366، ص 11، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ 2، ص 16 و 17، اسلامآباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.
- ↑ مأخذ 6، ص 13، اسلامآباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/9/1366.
- ↑ مأخذ 2، ص 16، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.
- ↑ مأخذ 2، ص 14، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.
- ↑ مأخذ 2، ص 13، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/9/1366.
- ↑ سند شماره 226180 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي داخلي، 18/9/1366, صص 29 تا 32.
- ↑ مأخذ 2, صص22 و 23, لندن خبرگزاري جمهوري اسلامي 18/9/1366.
- ↑ مأخذ 17.