1366.03.28: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.03.28 |نام دیگر=بیست و هشت خرداد |روز=28 خرداد 1366 |تاریخ شمسی= 1366.03.28 |تاریخ میلادی= 18 ژوئن 1987 |تاریخ قمری= 21 شوال 1407 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.03.28</div> <div class="bootstrap-b...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
==گزارش -1== | == گزارش- 229 == | ||
به دنبال تصمیم روز 23/3/1366 برای اجرای عملیات نصر4 در دو مرحله، امروز آخرین جلسه هماهنگی با حضور جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه (رحیم صفوی)، مسئولان قرارگاه نجف و فرماندهان یگان‌های مجری عملیات برگزار شد. در این جلسه نظرهایی ابراز شد که حاکی از ابهام در موفقیت عملیات در صورت اجرا در دو مرحله بود؛ مرتضی قربانی فرمانده لشکر25 کربلا و مصطفی ایزدی مسئول معاونت عملیات نیروی زمینی از جمله این افراد بودند که به‌رغم نظرهای قبلی خود، اجرای عملیات در یک مرحله را پیشنهاد می‌کردند. اصلی‌ترین زمینه برای به وجود آمدن این دیدگاه از جنبه روانی، موافقت فرماندهان یگان‌های عمل‌کننده در ژاژیله (لشکر105 قدس و تیپ35 امام حسن(ع)) برای اجرای عملیات در مرحله اول بود و از جنبه تاکتیکی، باقی ماندن نیروهای عراقی در ارتفاعات ژاژیله و تسلط دید و تیر آنها به نیروهای خودی خصوصاً نیروهای عمل‌کننده در ارتفاعات گلان (لشکر14 امام حسین(ع)) موجب افزایش تلفات نیروهای خودی و آمادگی و هوشیاری دشمن در صورت دو مرحله‌ای شدن عملیات بود. | |||
خلاصه‌ای از جمع‌بندی راوی قرارگاه نجف درباره دلایل تغییر مجدد مانور از دو مرحله‌ای به یک مرحله‌ای چنین است: | |||
1- تصمیم به گرفتن اسیر از دشمن، که لازمه دستیابی به این هدف یک مرحله‌ای شدن عملیات بود. | |||
2- موفقیت چشمگیر عناصر اطلاعاتی در یافتن راه‌کارهای جدید به نحوی که ضریب موفقیت عملیات، در صورت یک مرحله‌ای شدن، بسیار افزایش می‌یافت. | |||
3- افزایش امیدواری لشکر14 امام حسین(ع) برای اجرای بهتر عملیات پس از آخرین شناسایی این یگان در شب گذشته. | |||
4- جدی‌تر شدن این احتمال که با توجه به هوشیاری دشمن تأخیر در اجرای مرحله دوم عملیات، تلفات خودی را افزایش می‌داد. | |||
همچنین اجرای عملیات در روز 29 خرداد که قبلاً درباره آن تصمیم‌گیری شده بود، امروز بار دیگر پس از بررسی طرح مانور و درخواست فرمانده لشکر57 ابوالفضل مورد بحث قرار گرفت. هر چند درخواست تعویق قبلی وی در 23/3/1366 را رحیم صفوی و مسئولان قرارگاه نجف رد کرده بودند، ولی با توجه به تغییرات پیش آمده در طرح مانور و لزوم برنامه‌ریزی جدید یگان‌های 105 قدس، 35 امام حسن(ع) و 14 امام حسین(ع) برای تطبیق خود با طرح جدید و هماهنگی بیشتر فرماندهان گردان‌ها و...، با این درخواست موافقت گردید و روز سی‌ام خرداد برای اجرای عملیات در نظر گرفته شد.<ref>سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر4، گزارش راوی قرارگاه نجف، احمد نیک‌روش، صص 141 - 132.</ref> | |||
== گزارش- 230 == | |||
امروز سه عملیات علیه نیروهای نظامی عراق در داخل این کشور اجرا شد. به گزارش قرارگاه خاتمالانبیا در ادامه عملیات فتح6 در استان کردنشین اربیل عراق، نیروهای مردمی با پشتیبانی آتش دقیق توپخانه سنگین نیروهای تحت امر قرارگاه رمضان، پادگان آموزشی قصر واقع در منطقه عمومی استان اربیل را منهدم کردند.<ref>سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر4، گزارش راوی قرارگاه نجف، احمد نیک‌روش، صص 141 - 132.</ref> | |||
همچنین در ادامة اقدامات تأمینی نیروهای خودی در شهر مرگهسور عراق که روز گذشته به مدت ده ساعت به تصرف نیروهای مشترک معارض عراقی و قرارگاه رمضان درآمده بود، امروز ارتش عراق یک گردان نیرو به این شهر اعزام کرد. ولی این گردان در جادة دیانا - مرگهسور به کمین نیروهای معارض برخورد کرد و صدمات جدی به آن وارد شد.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 30/3/1366، ص2.</ref> | |||
پیش‌مرگان اتحادیه میهنی کردستان عراق در منطقه شقلاوه حیران در استان اربیل، با یورش به یک پایگاه نیروهای گردان 120 خفیفه عراق، ضمن تصرف این پایگاه، شش تن از نیروهای مستقر در پایگاه را به اسارت درآوردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این حمله، پنج قبضه کلاشینکف، یک قبضه آر.پی.جی7 و یک خودرو، سالم، به غنیمت پیش‌مرگان درآمد.<ref>روزنامه رسالت، 30/3/1366، ص2.</ref> | |||
== گزارش- 231 == | |||
دربارة بمباران مواضع دشمن، ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران گزارش داد: در ساعت 8:27 صبح، جنگندههای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، محل تجمع و مواضع نیروهای دشمن را در منطقه میمک (منطقه عملیاتی نصر2) به شدت بمباران کردند و پس از وارد آوردن خسارات سنگینی به دشمن، همگی به پایگاههای خود بازگشتند.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 30/3/1366، ص2.</ref> | |||
== گزارش- 232 == | |||
نمایندة دائمی عراق در سازمان ملل متحد در نام‌های به دبیرکل این سازمان، ادعا کرد که توپخانههای ایران در روزهای 23، 24، 26 و 28 خرداد، شهر بصره، مناطق ابوالخصیب، القرنه و اطراف آن را گلولـهباران کردهاند که طی آن، هشت تن مجروح شده و به چند منزل مسکونی نیز خساراتی وارد شده است.<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص16، رادیو قاهره (عربی)، 28/3/1366؛ و - U.N year book، vol 41، 1987، P.223.</ref> | |||
== گزارش- 233 == | |||
عملیات عناصر مسلح حزب دمکرات کردستان ایران و سازمان مجاهدین خلق در دو منطقه از فرمانداری اورامانات، پاوه، بخش ثلاث باباجانی و منطقه بمو با اقدامات پاسداران انقلاب اسلامی و مقاومت پاسداران بومی درهم شکسته شد. در این درگیری شماری از نیروهای مهاجم کشته یا مجروح شدند. | |||
فرمانده سپاه چهارم بعثت در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی، ضمن اعلام این خبر گفت: «در نخستین درگیری که با هدف تخریب در منطقه اورامانات و پاوه صورت گرفت، 250 نفر از عناصر مسلح دمکرات شرکت داشتند که بر اثر هشیاری پاسداران انقلاب اسلامی، نیروهای مهاجم مضمحل و در حالی که متحمل تلفات شدند، مجبور به ترک منطقه شدند.» | |||
این فرمانده سپاه می‌افزاید: «در دومین درگیری که توسط منافقین و به قصد تصرف دو پایگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در منطقه مرزی بمو در غرب ازگله و در شمال قصرشیرین صورت گرفت، نیروهای پاسدار با حمایت هلیکوپترهای کبری مهاجمین را مجبور به عقبنشینی کردند. در عملیات نخست، هفت نفر از ضد انقلابیون کشته شدند و سه نفر دیگر به اسارت درآمدند، و در دومین عملیات نیز دشمن متحمل تلفات زیاد شد. در این درگیریها چهار نفر از نیروهای خودی نیز شهید و سه نفر مفقودالاثر شده‌اند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، صص 28 و 29، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/3/1366.</ref> | |||
== گزارش- 234 == | |||
سازمان مجاهدین خلق با دگرگونی در سازمان رزم خود، از یک گروه چریکی به یک نیروی نظامی کلاسیک تغییر ماهیت داد. در پی اتخاذ سیاست جدید عراق برای فعال کردن گروههای معارض ایرانی، مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق، امروز اعلام کرد که از این پس این سازمان تحت عنوان "ارتش ملی رهاییبخش" فعالیت خواهد کرد. روزنامه ایندیپندنت در تفسیر این اقدام سازمان مجاهدین خلق، طی مقاله‌ای نوشته است: «تغییر نام این سازمان ناشی از آن است که نیروهای تحت رهبری مسعود رجوی از قالب یک سازمان چریکی درآمده و صورت ارتش منظم را پیدا کردهاند.» ایندیپندنت می‌افزاید: «حرکتی سیاسی نیز در این تغییر نام نهفته است؛ سازمان مجاهدین مدعی است که در عرض یک هفتة گذشته پانصد سرباز و پاسدار ایرانی را در نبردهایی در امتداد مرز ایران و عراق، به هلاکت رسانده است. البته ارتباط سازمان مجاهدین با عراق، اشکالاتی را برای این سازمان بهوجود آورده است، چرا که علیرغم تکذیب مکرر مسعود رجوی، مجاهدین بهمنظور تأمین وسایل مورد نیاز خود، به عراق متکیاند و هر حملة سازمان مجاهدین علیه ایران در امتداد مرز ایران و عراق، مستلزم کسب اجازه از عراق است.» جان پولاک، دبیر بخش خاورمیانه این روزنامه و نویسندة مقاله، تغییر نام این سازمان را نشانهای از جدیت آن برای شرکت در دور بعدی رقابت به منظور کسب قدرت در ایران تلقی کرده است.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 92، 30/3/1366، صص 25 و 26، رادیو بی‌بی‌سی، 29/3/1366.</ref> | |||
== گزارش- 235 == | |||
در پی گزارش روز گذشته کاسپار واینبرگر وزیر دفاع امریکا، دربارة حضور نظامی این کشور برای تأمین آزادی تردد کشتیهای تجاری در خلیج‌فارس، اکبر هاشمی رفسنجانی ضمن رد ادعای واینبرگر، هدف امریکا را ایجاد بحران در منطقه اعلام کرد. وی گفت: «ما از ابتدای جنگ تاکنون خواستار حفظ امنیت خلیج‌فارس بودهایم و نیروی زیادی در این مهم گماردیم. آنهایی که به ادعای حفظ امنیت میخواهند در منطقه حضور داشته باشند، تحقیقاً برخلاف ادعاهایشان، قصد ایجاد بحران در منطقه دارند. راه تأمین امنیت خلیج‌فارس این است که رژیم عراق شرارت نکند. آنها (نیروهای خارجی) برخلاف ادعاهای خود عمل می‌کنند. ورود نیروهای بینالمللی و کشورهای خارجی به منطقه، کاری از پیش نخواهد برد.»<ref>روزنامه کیهان، 30/3/1366، ص2.</ref> هاشمی رفسنجانی همچنین دربارة نتایج سفر ورونتسف به ایران گفت: «بعد از گفتوگوهایی که روسها با ما داشتند، به نظر میرسد که آنها راه عاقلانهای را انتخاب کردهاند. شورویها متوجه شده‌اند که اقدام اولیه آنها (حمایت از پیشنهاد کویت برای اسکورت نفت‌کش‌ها) کار جالبی نبوده است و قاطعانه به ما گفتند که با حضور امریکا در منطقه مخالفاند و حضور نظامی امریکا را در خلیج‌فارس تحمل نمی‌کنند.»<ref>روزنامه اطلاعات، 30/3/1366، ص2.</ref> | |||
در این حال، نشریه اشپیگل با اشاره به مقاله‌ای که در روزنامه جمهوری اسلامی چاپ شده است، اعلام کرد: «ایران همچنان جمهوریهای شوروی مثل تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و بخشی از گرجستان را مانند گذشته، به‌عنوان بخشی از قلمرو خود که باید آزاد شوند، تلقی میکند. به عقیده تهران، این جمهوریها به وسیله روسیه تزاری از پادشاهی ایران جدا شده‌اند. ظاهراً تهران با طرح این ادعای به دور از واقع، قصد دارد دلتنگی خود را نسبت به مسکو نشان دهد. کرملین میکوشد سوریه را تشویق کند کمکهای خود را به ایران در جنگ با عراق قطع کند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، ص22، نشریه اشپیگل.</ref> | |||
== گزارش- 236 == | |||
رادیو صوتالجماهیر دربارة مناسبات میان شوروی با عراق اعلام کرد: «نتایج همکاری شوروی و عراق به وضوح آشکار است. همکاری دوجانبه در زمینه اکتشاف نفت، یکی از محورهای اساسی این همکاری میباشد. همکاری دو کشور دارای افقهای روشنی است؛ مثلاً در سال جاری دو موافقت پنجساله برای همکاری اقتصادی و تجاری امضا شده که این دلیل روشنی بر گسترش روابط دو کشور میباشد. اجلاس آینده کمیته مشترک همکاری که اولین اجلاس آن در سال 1970 تشکیل شد، میتواند گام مثبتی در تحکیم امکانات همکاری دو کشور باشد. تشکیل اجلاس در این شرایط که اوضاع منطقه خلیج[فارس] به خاطر ادامه جنگ بحرانی شد، از اهمیت خاصی برخوردار است.»<ref>همان، ص20، رادیو صوتالجماهیر، 28/3/1366.</ref> | |||
در این حال، رادیو بی‌بی‌سی در گزارشی درباره سفر قائم‌مقام وزارت خارجه شوروی به ایران و عراق، با اشاره به اینکه دیدار ورونتسف از ایران و عراق، در چارچوب تلاشهای شوروی برای حفظ روابط دوستانه با هر دو کشور درگیر در جنگ انجام میگیرد، افزود: «رهبران عراق نسبت به کوچکترین نشانهای که حاکی از گرایش شوروی به سود ایران باشد، شدیداً از خود حساسیت نشان میدهند.»<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 150، 3/4/1366، ص45.</ref> | |||
== گزارش- 237 == | |||
در پی اظهارات دو روز پیش لئو تیندمانز وزیرخارجه بلژیک، دربارة تمایل ایران برای فعال شدن اتحادیه اروپا در مناقشه ایران و عراق، روزنامه گاردین دربارة این موضوع نوشته است: «دولت ایران با جامعه اروپا تماس حاصل کرده است تا این جامعه به‌عنوان یک میانجی احتمالی در برقراری مذاکرات درباره امنیت در خلیج‌فارس و حتی یک آتشبس و حدود احتمالی آن، عمل کند. آقای لئوتیندمانز وزیرخارجه بلژیک و رئیس کنفرانس شورای جامعه اقتصادی اروپا که دوره ریاستش به پایان رسیده است، خبر تماس ایرانیان را فاش ساخت. وی به خبرنگارانی که در پارلمان اروپا حضور داشتند، گفت: تهران نشانه یک تماس جدید که احتمالاً حائز اهمیت است، از خود بروز می‌داد. وی با اشاره به سیاست ریگان گفت که هر تحولی که تلاشهای دیپلماتیک را دشوارتر سازد، تأسفبار خواهد بود.» این روزنامه می‌افزاید: «منابع دیپلماتیک بلژیک تأیید می‌کنند که تا چند ماه قبل، تهران حتی در گفتوگو با دیپلماتها و سیاست‌مداران غربی، از صحبت درباره جنگ با عراق خودداری میکرد. علاوه بر این، آقای لاریجانی گفت: ایران دیگر طالب سر صدامحسین رهبر عراق، به‌عنوان بهای لازم برای هرگونه صلح با عراق نیست.»<ref>اداره کل مطبوعات و رسانههای خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 1247، 23/3/1366، ص22، روزنامه گاردین، 28/3/1366.</ref> | |||
== گزارش- 238 == | |||
همزمان با جدی‌تر شدن طرح دخالت نظامی امریکا در خلیج‌فارس، روزنامه واشنگتن | |||
پست اعلام کرد: «ایران گذرگاههای اصلی آبی منتهی به بندر نفتی الاحمدی در کویت را مینگذاری کرده است. این مینگذاریها ظاهراً در داخل آبهای کویت، جایی که رزمناوهای امریکا به‌طور معمول نمیتوانند نفتکشهای کویتی را همراهی کنند، کار گذاشته شده‌اند.» این نشریه می‌افزاید: «امریکا علاوه بر کشتیهای تدارکاتی، تعداد کشتیهای نیروی دریایی خود در خلیج‌فارس را به هشت فروند افزایش داده است، لیکن قصد ندارد در این گذرگاه آبی واقع در قلب حوزههای نفتی خاورمیانه، از ماشینهای مینروب استفاده کند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، صص 15 و 16، واشنگتن - خبرگزاری رویتر، 28/3/1366.</ref> | |||
در همین حال، شرکت بیمه لویدز در برخوردی طنزآمیز با ادعای روزنامة واشنگتن پست، اعلام کرد: «این شرکت در موقعیتی نیست که خبرهای روزانه واشنگتن پست را مبنی‌بر اینکه ایران در آبهای شمال خلیج(فارس) در مسیر کشتیهایی که به کویت میروند، مین کار گذاشته باشد، تأیید کند. خبرگزاری فرانسه با اعلام این خبر می‌افزاید: «دو کشتی در ماه مه (خرداد) در سواحل کویت بر اثر برخورد با مین، خسارت دیدند، لیکن غیرممکن است بتوان ثابت کرد، چنین مینهایی در این محلها کار گذاشته شده باشد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 31/3/1366، ص14.</ref> | |||
از سوی دیگر، مارلین فیتز واتر سخنگوی کاخ سفید گفت: «این مینها یک مسئله دردسر دهنده هستند، چون آنها میتوانند در کشتیهایی که عازم کویت هستند، بدون ایجاد هیچگونه درگیری مستقیم، خرابکاری کنند و دستیابی به اینکه کدام کشور در این رابطه مسئول بوده است، مشکل خواهد بود. افزایش نگرانی مقامات امریکایی به گونهای است که یکی از سران نظامی سابق امریکا گفت: اگر ایران به کشتیهای کویتی تحت حفاظت امریکا حمله کند، واشنگتن باید اطراف ترمینال نفتی جزیره خارک را مینگذاری کند. وی افزود: دولت امریکا در حال بررسی اقداماتی است که این کشور باید در صورت برخورد مینهای ایرانی کار گذاشته شده در خلیج(فارس) با کشتیهای امریکایی به عمل آورد.»<ref>معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 13، 13/4/1366، ص14؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 92، 30/3/1366، ص6، واشنگتن - خبرگزاری آلمان، 28/3/1366.</ref> | |||
در همین حال، خبرگزاری یونایتدپرس به نقل از مقامات نظامی امریکا گزارش داد: «به کارشناسان خنثیسازی مین در نیروی دریایی دستور داده شده راهی کویت شوند و بررسی کنند که ایران در نزدیک سواحل این کشور مینگذاری کرده یا نه. مقامات دولت ریگان قبلاً گفته بودند که واشنگتن با تهدیدات بالقوه از این نوع، جدی برخورد خواهد کرد. با این حال، این مقامات این امکان را که مینهای کارگذاشته شده توسط ایران، در منطقه شمال خلیج‌فارس بهویژه نزدیک عراق، ممکن است از جای خود رها شده و در جهت غرب به طرف کویت حرکت کرده باشند، رد نکردند. مقامات مزبور گفتند: تیمی متشکل از حدود بیست کارشناس که در بحرین توقفی خواهند داشت، دستور یافتهاند به کویت بروند تا در صورت وجود مین در داخل یا نزدیک آبهای کویت، نوع آنها را تعیین کنند.»<ref>روزنامه اطلاعات، 30/3/1366، ص4.</ref> | |||
== گزارش- 239 == | |||
انتقاد یا جانب‌داری از تصمیم امریکا و ورود به مناقشه خلیج‌فارس موضوع مقالاتی است که در 4 نشریه امریکایی به چاپ رسیده است. | |||
نشریه دندی هرالد از جمله مطبوعاتی به شمار می‌آید که سیاست امریکا در خلیج‌فارس را به نقد کشیده است. به عقیدة این نشریه، امریکا نظامیگری را بر دیپلماسی ترجیح داده است، که این امر مصیبتبار خواهد بود. رادیو امریکا در اینباره میگوید: «دندی هرالد، ادعا میکند که امریکا در خلیج‌فارس قدم در راه پرخطری گذاشته است و بهنظر میرسد که دولت به جانب رویارویی نظامی با ایران گرایش یافته است. عواقب چنین درگیری‌ای میتواند مصیبتبار، جهانی و درازمدت باشد. ابراز نگرانی شدید در زمینه چنین نمایش قدرتی، به منزله انکار اهمیت هدفهای دولت در خلیج‌فارس نیست. حق عبور از آبهای بینالمللی یک اصل اساسی در صلح جهانی است. مسئله، حق انتخاب دولت است که یک بار دیگر رویارویی را بر دیپلماسی مرجّح دانسته است و به نظر میرسد که واشنگتن در برابر درسهای اخیر تاریخ کشور و در برابر هشدارهای متحدانش، کر شده است. خلیج‌فارس نباید به بیروت دیگری تبدیل شود؛ محلی که امریکاییان به صورت هدفهای فناتیک درآیند. دندی هرالد چنین اظهار نظر میکند که دولت ریگان هنوز سیاست مشخصی در رابطه با خلیج‌فارس ندارد.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص18، رادیو امریکا، 28/3/1366.</ref> | |||
به گزارش این رادیو، نشریة بوستون کلوپ نیز در انتقاد از سیاست دولت امریکا نوشته است: «دولت ریگان در خلیج‌فارس روشی بیباکانه در پیش گرفته است. فقدان یک سیاست منسجم در رابطه با مناقشة درهم پیچیدة خلیج‌فارس، دولت ریگان را با شتاب در مسیری انداخته است که همزمان با ایجاد خطراتی جانی برای امریکاییان، امید اندکی را برای یافتن یک راهحل نهایی نوید میدهد. تصمیم پرزیدنت ریگان در برافراشتن پرچم امریکا بر فراز نفتکشهای کویتی و افزایش حضور نظامی نیروی دریایی امریکا، تنها بهبود اندکی در شرایط کشتیرانی به وجود خواهد آورد و فقط میتواند آنچه را که نهایتاً یک راهحل سیاسی خواهد بود، به تأخیر بیندازد. امریکا در یک رویارویی فیزیکی با ایران، احتمالاً به یک خشنودی کوتاهمدت از طریق لطمه زدن به ایرانیان دست خواهد یافت، ولی حتی یک قدم به یک راهحل سیاسی ناگزیر، که تنها راه رهایی است، نزدیک نخواهد شد.»<ref>همان، ص17، رادیو امریکا، 28/3/1366.</ref> | |||
در این حال، روزنامه شیکاگو تریبیون در دفاع از سیاستهای امریکا در خلیج‌فارس، ضمن برترین خواندن قدرت نظامی و اقتصادی امریکا، مخالفان افزایش حضور امریکا در خلیج‌فارس را به بزدلی متهم کرده است. این روزنامه می‌نویسد: «ایالات متحده برای حفظ و حراست کشتیرانی در خلیج‌فارس تعهداتی دارد و هرکس که بخواهد تلاشهای دولت ریگان را در حفظ خطوط نفتی در خلیج‌فارس به باد انتقاد بگیرد، باید عواقب بیتحرکی و دست روی دست گذاشتن را متحمل شود یا راه دیگری برای اجتناب از آنها پیشنهاد کند. مسئله ناراحت‌کننده درباره کسانی که با قدرت‌نمایی در خلیج‌فارس مخالفت می‌کنند، این است که اینچنین طرز تفکری، نشاندهنده نوعی بزدلی یا حتی انزواطلبی است که با مسئولیتهای ایالات متحده که این کشور به‌عنوان برترین قدرت نظامی و اقتصادی غرب بر عهده دارد، مغایر است. این | |||
کشور اگر در شرایطی که پرستیژ بینالمللی و منافع ملی با یکدیگر همخوانی دارند، قدم پیش نگذارد، آنگاه باید از خود پرسید که تحت چه شرایطی وارد عمل خواهد شد؟»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، صص 16 و 18، رادیو امریکا، 28/3/1366.</ref> | |||
روزنامه کریستین ساینس مانیتور نیز افزایش ناوگان امریکا در خلیج‌فارس، عملی کردن اسکورت نفتکشهای کویتی، دور کردن سوریه از ایران و تصمیم دستهجمعی کشورهای عضو شورای امنیت برای تحت فشار قرار دادن ایران و... را از جملة اقداماتی دانسته است که باید برای پایان دادن به مناقشه ایران و عراق انجام شود. این روزنامه می‌نویسد: «یک رشته اقدامات سیاسی و نظامی از سوی چندین کشور، فشار بیشتری به رژیم اسلامی ایران وارد میکند تا به جنگ ایران با عراق از راه مذاکره پایان بدهند. هرچند دیپلماتها و منابع دولتی در کشورهای خلیج[فارس] خوشبین نیستند که رژیم ایران با برداشتن گام در جهت صلح، به این اقدامات بینالمللی پاسخ بدهد. این اقدامها از جمله شامل افزایش حضور ناوگان امریکا در آبهای خلیج‌فارس بر طبق نقشه است. یک اقدام دیگر، ثبت کشتیهای کویتی زیر پرچم سایر کشورهاست. اقدام سوم، کوششهای دیپلماتیک کشورهای عرب است برای دور کردن رژیم سوریه از رژیم ایران. اقدام دیگر، کوششهای قدرتهای بزرگ در شورای امنیت، برای وادار کردن ایران به پایان دادن به حمله به کشتیها در خلیج‌فارس و موافقت با آتشبس در جنگ است. برخی از تحلیل‌گران مسائل خاورمیانه معتقدند، مادامی که (امام) خمینی زنده یا بر سر قدرت است، صلح از راه گفتوگو تحقق نمیپذیرد؛ او همان لجاجتی را که برای مقابله با شاه به خرج داد، برای سرنگونی صدامحسین هم به خرج میدهد. مقامات امریکا در روزهای اخیر، شائق بودند که بر کوششهای امریکا برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق تأکید کنند. این کوششها در جهت احیاء اعتبار امریکا در منطقه، در پی فروش اسلحه و قطعات یدکی نظامی امریکا به رژیم اسلامی تهران است. حمله اشتباهی یک هواپیمای عراقی به ناو استارک، بر شتاب این روند افزوده است. آن اقدامات سیاسی - که اگر موفق بشود، ممکن است بیش از همه بر ایران اثر بگذارد - اقداماتی است که کویت در سازمان ملل خواهان برخورداری از کمک چین جهت فشار آوردن به رژیم جمهوری اسلامی است. ضمناً در شورای امنیت کوشش میشود قطعنامه جدیدی برای پایان دادن به جنگ خلیج‌فارس تنظیم شود. مشکل این است که اگر رژیم ایران با درخواست آتشبس موافقت نکند، چه تحریمهایی علیه ایران اعمال شود؟ چین اکنون رأی حساس را در این مورد در اختیار دارد.»<ref>همان، صص 14 - 12، رادیو امریکا، 28/3/1366.</ref> | |||
== گزارش- 240 == | |||
وزیر سپاه پاسداران محسن رفیق‌دوست، که به سوریه سفر کرده است، امروز با فاروق‌الشرع وزیرخارجه سوریه، ملاقات کرد. وی همچنین در یک کنفرانس مطبوعاتی در دمشق شرکت کرد و به سؤالات خبرنگاران درباره جنگ ایران و عراق و اوضاع منطقه، حضور روزافزون امریکا در خلیج‌فارس، روابط ایران و سوریه و... پاسخ گفت. | |||
رفیق‌دوست در پاسخ به سؤالی درباره جنگ گفت: رژیم عراق اکنون از هر زمان ضعیف‌تر است، اوضاع داخلی عراق خوب نیست و شمال آن کشور در کنترل صدام نمی‌باشد. رژیم بغداد اخیراً مجبور شده به حدود 7 هزار افسر دانشکده ندیده درجه بدهد. وی درباره تحولات اخیر در خلیج‌فارس گفت: در صورتی که آنها جنگ نفت‌کش‌ها را مجدداً در خلیج‌فارس آغاز کنند، برای ما ابرقدرت و غیر ابرقدرت تفاوتی نمی‌کند و این نقطه را برای همه ناامن می‌کنیم. وزیر سپاه در پاسخ به سؤالی درباره روابط سوریه و عراق گفت: روابط میان ایران و سوریه موقت و گذرا نیست بلکه استراتژیک و پایدار است و دو کشور به خوبی یکدیگر را درک می‌کنند و این شایعات دروغ است، زیرا هوشمندی و سیاست‌مداری رهبران سوریه نشان داده است که آنها روابط استراتژیک را جایگزین روابط با یک رژیم جنایتکار که کارش رو به پایان است نمی‌کنند.<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص16، رادیو قاهره (عربی)، 28/3/1366؛ و - U.N year book، vol 41، 1987، P.223.</ref> | |||
== گزارش- 241 == | |||
دربارة آخرین تحولات در روابط ایران و انگلیس، رادیو بی‌بی‌سی از یک اقدام دیگر وزارت خارجه انگلیس خبر داد: «به کاردار ایران در لندن اعلام شد در میهمانی سالیانه وزیرخارجه که به افتخار سفرای خارجی در لندن، امشب برگزار میشود، مورد استقبال قرار نخواهد گرفت.» رادیو بی‌بی‌سی می‌افزاید: «آخوندزاده چند هفته قبل، دعوت به شرکت در این مراسم را به‌عنوان سرپرست هیئت ایران پذیرفته بود، اما وزارت خارجه امروز اعلام کرد، حضور او مطبوع نخواهد بود.» | |||
این رادیو ادامه میدهد: «در یک تحول دیگر، آخوندزاده امروز به صورتی غیرمترقبه، با یک مقام عالیرتبه وزارت خارجه انگلیس دیدار کرد. در این دیدار، او روابط ایران و انگلیس را مورد مذاکره قرار داد. سخنگوی وزارت امورخارجه [انگلیس]، بعد از این ملاقات که یک ساعت به درازا کشید، گفت: آقای آخوندزاده چیز جدیدی برای گفتن نداشت.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، ص33، لندن، 28/3/1366.</ref> | |||
خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز دراین‌باره مطالب برخی منابع خبری انگلیس را بررسی کرده است: «در برنامههای خبری ساعت 13 تلویزیون دولتی بی‌بی‌سی و تلویزیون غیردولتی ای.تی.ان اعلامیه ایران مبنی‌بر فراخوانی کلیه دیپلماتها از لندن به جز یک دیپلمات، منعکس شد. اما در برنامه خبری بعدی ای.تی.ان اینگونه گزارش شد که انگلیس پانزده دیپلمات ایرانی را اخراج کرده است. در اخبار بی‌بی‌سی نیز اشارهای به این موضوع خاص نشد. وزارت خارجه انگلیس در اعلامیه امروز خود مدعی شد کاردار این کشور در لندن دو روز قبل وزارت خارجه ایران را از تصمیم انگلیس مبنی‌بر لزوم کاهش حضور دیپلماتیک ایران در لندن به یک نفر، مطلع ساخت. بنا بر اعلام وزارت خارجه انگلیس، این موضوع روز گذشته به کاردار ایران در لندن نیز اعلام شد. یک سخنگوی سفارت ایران از این موضوع اظهار بیاطلاعی کرد. | |||
جان سیمپسون، سردبیر سیاسی تلویزیون بی‌بی‌سی، طی تفسیری گفت: سفارت (دفتر حافظ منافع) انگلیس در تهران، به چند دلیل مفید میباشد؛ یکی اینکه در انجام مبادلات اقتصادی بین دو کشور که شدیداً به نفع انگلیس است، کمک میکند. همچنین با داشتن روابط، میتوان از افرادی مانند راجر کوپر، بازرگان و خبرنگار انگلیسی که به اتهام جاسوسی در تهران زندانی شده است، حمایت کرد. علاوه بر این، داشتن سفارت به انگلیس امکان میدهد با دولت ایران که ممکن است بتواند برای آزادی گروگانهای انگلیسی در لبنان - مانند تریویت - کمکی ارائه کند، در تماس باشد. سیمپسون افزود: مهمتر از همه، کاهش سطح تماس با کشورهای قابل توجهی مانند ایران به نفوذ انگلیس در جهان کمک نمی‌کند. هماکنون روابط انگلیس با آرژانتین، سوریه و لیبی قطع شده و اکنون روابطش با ایران به شدت کاهش یافته است. اما در انگلیس این رضایت درونی وجود دارد که یک اصل دیپلماتیک تقویت شده و در عین حال، مشکل قطع رابطه کامل بروز نکرده است. از سوی دیگر، گزارشگر امور دیپلماتیک شبکه ای.تی.ان در این زمینه تصدیق کرد بهنظر میرسد ایران و انگلیس هیچکدام واقعاً نمیخواهند قطع رابطه کنند.»<ref>همان، صص 34 و 35، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/3/1366.</ref> | |||
در این حال، روزنامه کیهان روند جاری در روابط دو کشور را وضعیت در آستانه قطع کامل توصیف کرده است؛ این روزنامه می‌نویسد: «در پی ضرب و شتم یک دیپلمات ایرانی در منچستر انگلیس و عدم رعایت کنوانسیون وین توسط لندن، وزارت امورخارجه کشورمان کلیه اعضای سفارت خود در لندن - به جز یک نفر - را فراخواند. آگاهان سیاسی معتقدند، اخراج و فراخوانیهای پیدرپی دیپلماتها، احتمال قطع کامل روابط میان دو کشور را افزایش داده است. پس از بحران اخیر در روابط دو کشور و ضرب و شتم دیپلمات ایرانی در منچستر و اخراجهای متقابل دیپلماتهای دو کشور، قرار است اعضای هیئت نمایندگی سیاسی جمهوری اسلامی ایران در لندن ظرف دو هفته آینده به تهران بازگردند.»<ref>روزنامه کیهان، 28/3/1366، ص18.</ref> | |||
== گزارش- 242 == | |||
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران وحید دستجردی، آزاد شدن یکجانبه یک‌صد تن از اسیران معلول عراقی را اعلام کرد. وی در مصاحبهای با اشاره به اینکه تاکنون دولت عراق جز شماری اندک، اسرای معلول ایرانی را آزاد نکرده است، گفت: «جمهوری اسلامی مصمم است به‌طور یکجانبه کلیه اسرای معلول عراقی را آزاد کند.» وی اظهار کرد: «در ادامه این سیاست صد تن دیگر از اسرای معلول عراقی از ایران آزاد خواهند شد.» مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر گفت: «این عده از اسرا آماده شده‌اند تا به محض پذیرش عراق، از طریق صلیبسرخ جهانی به کشورشان بازگردانده شوند.»<ref>هفتهنامه کیهان هوایی، شماره 731، 3/4/1366، ص1.</ref> | |||
== گزارش- 243 == | |||
رابرت جینگ خبرنگار امور خاورمیانهای روزنامه تایمز لندن، طی گزارشی ادعا کرده است که ایران هر ماه 250 میلیون دلار اسلحه خریداری میکند. وی می‌افزاید: «به گفته دلالان اسلحة آلمانی و اتریشی، این مبلغ با کمک دولتهای شوروی، چین، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا، یونان، کره جنوبی و شمالی، تایوان، پاکستان، دبی، سوریه، لیبی، چکسلواکی، آلمان شرقی، ژاپن، برزیل، آرژانتین، هلند، اسرائیل، پرتغال، هند، عربستان سعودی و بلژیک خرج میشود.»<ref>معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 13، 13/4/1366، ص17.</ref> | |||
رادیو عربی ندای اسلام نیز اعلام کرد: «عراق وامی به مبلغ 7/71 میلیون دلار از صندوق پول عربی دریافت خواهد کرد. این وام، یکجا پرداخت و در خلال 4 سال در 4 قسط بازپرداخت میشود. اولین قسط آن، 30 ماه بعد از دریافت وام بازپرداخت خواهد شد. قرارداد وام تازه، توسط طه رجب سفیر عراق در امارات و عبدالله القویص مدیرعامل صندوق پول عرب، امضا شده است.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص16، رادیو ندای اسلام، 28/3/1366؛ و - روزنامه اطلاعات، 31/3/1366، ص14.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۵۴
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.03.28 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و هشت خرداد |
| تاریخ شمسی | 1366.03.28 |
| تاریخ میلادی | 18 ژوئن 1987 |
| تاریخ قمری | 21 شوال 1407 |
گزارش- 229
به دنبال تصمیم روز 23/3/1366 برای اجرای عملیات نصر4 در دو مرحله، امروز آخرین جلسه هماهنگی با حضور جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه (رحیم صفوی)، مسئولان قرارگاه نجف و فرماندهان یگان‌های مجری عملیات برگزار شد. در این جلسه نظرهایی ابراز شد که حاکی از ابهام در موفقیت عملیات در صورت اجرا در دو مرحله بود؛ مرتضی قربانی فرمانده لشکر25 کربلا و مصطفی ایزدی مسئول معاونت عملیات نیروی زمینی از جمله این افراد بودند که به‌رغم نظرهای قبلی خود، اجرای عملیات در یک مرحله را پیشنهاد می‌کردند. اصلی‌ترین زمینه برای به وجود آمدن این دیدگاه از جنبه روانی، موافقت فرماندهان یگان‌های عمل‌کننده در ژاژیله (لشکر105 قدس و تیپ35 امام حسن(ع)) برای اجرای عملیات در مرحله اول بود و از جنبه تاکتیکی، باقی ماندن نیروهای عراقی در ارتفاعات ژاژیله و تسلط دید و تیر آنها به نیروهای خودی خصوصاً نیروهای عمل‌کننده در ارتفاعات گلان (لشکر14 امام حسین(ع)) موجب افزایش تلفات نیروهای خودی و آمادگی و هوشیاری دشمن در صورت دو مرحله‌ای شدن عملیات بود. خلاصه‌ای از جمع‌بندی راوی قرارگاه نجف درباره دلایل تغییر مجدد مانور از دو مرحله‌ای به یک مرحله‌ای چنین است: 1- تصمیم به گرفتن اسیر از دشمن، که لازمه دستیابی به این هدف یک مرحله‌ای شدن عملیات بود. 2- موفقیت چشمگیر عناصر اطلاعاتی در یافتن راه‌کارهای جدید به نحوی که ضریب موفقیت عملیات، در صورت یک مرحله‌ای شدن، بسیار افزایش می‌یافت. 3- افزایش امیدواری لشکر14 امام حسین(ع) برای اجرای بهتر عملیات پس از آخرین شناسایی این یگان در شب گذشته. 4- جدی‌تر شدن این احتمال که با توجه به هوشیاری دشمن تأخیر در اجرای مرحله دوم عملیات، تلفات خودی را افزایش می‌داد. همچنین اجرای عملیات در روز 29 خرداد که قبلاً درباره آن تصمیم‌گیری شده بود، امروز بار دیگر پس از بررسی طرح مانور و درخواست فرمانده لشکر57 ابوالفضل مورد بحث قرار گرفت. هر چند درخواست تعویق قبلی وی در 23/3/1366 را رحیم صفوی و مسئولان قرارگاه نجف رد کرده بودند، ولی با توجه به تغییرات پیش آمده در طرح مانور و لزوم برنامه‌ریزی جدید یگان‌های 105 قدس، 35 امام حسن(ع) و 14 امام حسین(ع) برای تطبیق خود با طرح جدید و هماهنگی بیشتر فرماندهان گردان‌ها و...، با این درخواست موافقت گردید و روز سی‌ام خرداد برای اجرای عملیات در نظر گرفته شد.[۱]
گزارش- 230
امروز سه عملیات علیه نیروهای نظامی عراق در داخل این کشور اجرا شد. به گزارش قرارگاه خاتمالانبیا در ادامه عملیات فتح6 در استان کردنشین اربیل عراق، نیروهای مردمی با پشتیبانی آتش دقیق توپخانه سنگین نیروهای تحت امر قرارگاه رمضان، پادگان آموزشی قصر واقع در منطقه عمومی استان اربیل را منهدم کردند.[۲] همچنین در ادامة اقدامات تأمینی نیروهای خودی در شهر مرگهسور عراق که روز گذشته به مدت ده ساعت به تصرف نیروهای مشترک معارض عراقی و قرارگاه رمضان درآمده بود، امروز ارتش عراق یک گردان نیرو به این شهر اعزام کرد. ولی این گردان در جادة دیانا - مرگهسور به کمین نیروهای معارض برخورد کرد و صدمات جدی به آن وارد شد.[۳] پیش‌مرگان اتحادیه میهنی کردستان عراق در منطقه شقلاوه حیران در استان اربیل، با یورش به یک پایگاه نیروهای گردان 120 خفیفه عراق، ضمن تصرف این پایگاه، شش تن از نیروهای مستقر در پایگاه را به اسارت درآوردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این حمله، پنج قبضه کلاشینکف، یک قبضه آر.پی.جی7 و یک خودرو، سالم، به غنیمت پیش‌مرگان درآمد.[۴]
گزارش- 231
دربارة بمباران مواضع دشمن، ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران گزارش داد: در ساعت 8:27 صبح، جنگندههای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، محل تجمع و مواضع نیروهای دشمن را در منطقه میمک (منطقه عملیاتی نصر2) به شدت بمباران کردند و پس از وارد آوردن خسارات سنگینی به دشمن، همگی به پایگاههای خود بازگشتند.[۵]
گزارش- 232
نمایندة دائمی عراق در سازمان ملل متحد در نام‌های به دبیرکل این سازمان، ادعا کرد که توپخانههای ایران در روزهای 23، 24، 26 و 28 خرداد، شهر بصره، مناطق ابوالخصیب، القرنه و اطراف آن را گلولـهباران کردهاند که طی آن، هشت تن مجروح شده و به چند منزل مسکونی نیز خساراتی وارد شده است.[۶]
گزارش- 233
عملیات عناصر مسلح حزب دمکرات کردستان ایران و سازمان مجاهدین خلق در دو منطقه از فرمانداری اورامانات، پاوه، بخش ثلاث باباجانی و منطقه بمو با اقدامات پاسداران انقلاب اسلامی و مقاومت پاسداران بومی درهم شکسته شد. در این درگیری شماری از نیروهای مهاجم کشته یا مجروح شدند. فرمانده سپاه چهارم بعثت در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی، ضمن اعلام این خبر گفت: «در نخستین درگیری که با هدف تخریب در منطقه اورامانات و پاوه صورت گرفت، 250 نفر از عناصر مسلح دمکرات شرکت داشتند که بر اثر هشیاری پاسداران انقلاب اسلامی، نیروهای مهاجم مضمحل و در حالی که متحمل تلفات شدند، مجبور به ترک منطقه شدند.» این فرمانده سپاه می‌افزاید: «در دومین درگیری که توسط منافقین و به قصد تصرف دو پایگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در منطقه مرزی بمو در غرب ازگله و در شمال قصرشیرین صورت گرفت، نیروهای پاسدار با حمایت هلیکوپترهای کبری مهاجمین را مجبور به عقبنشینی کردند. در عملیات نخست، هفت نفر از ضد انقلابیون کشته شدند و سه نفر دیگر به اسارت درآمدند، و در دومین عملیات نیز دشمن متحمل تلفات زیاد شد. در این درگیریها چهار نفر از نیروهای خودی نیز شهید و سه نفر مفقودالاثر شده‌اند.»[۷]
گزارش- 234
سازمان مجاهدین خلق با دگرگونی در سازمان رزم خود، از یک گروه چریکی به یک نیروی نظامی کلاسیک تغییر ماهیت داد. در پی اتخاذ سیاست جدید عراق برای فعال کردن گروههای معارض ایرانی، مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق، امروز اعلام کرد که از این پس این سازمان تحت عنوان "ارتش ملی رهاییبخش" فعالیت خواهد کرد. روزنامه ایندیپندنت در تفسیر این اقدام سازمان مجاهدین خلق، طی مقاله‌ای نوشته است: «تغییر نام این سازمان ناشی از آن است که نیروهای تحت رهبری مسعود رجوی از قالب یک سازمان چریکی درآمده و صورت ارتش منظم را پیدا کردهاند.» ایندیپندنت می‌افزاید: «حرکتی سیاسی نیز در این تغییر نام نهفته است؛ سازمان مجاهدین مدعی است که در عرض یک هفتة گذشته پانصد سرباز و پاسدار ایرانی را در نبردهایی در امتداد مرز ایران و عراق، به هلاکت رسانده است. البته ارتباط سازمان مجاهدین با عراق، اشکالاتی را برای این سازمان بهوجود آورده است، چرا که علیرغم تکذیب مکرر مسعود رجوی، مجاهدین بهمنظور تأمین وسایل مورد نیاز خود، به عراق متکیاند و هر حملة سازمان مجاهدین علیه ایران در امتداد مرز ایران و عراق، مستلزم کسب اجازه از عراق است.» جان پولاک، دبیر بخش خاورمیانه این روزنامه و نویسندة مقاله، تغییر نام این سازمان را نشانهای از جدیت آن برای شرکت در دور بعدی رقابت به منظور کسب قدرت در ایران تلقی کرده است.[۸]
گزارش- 235
در پی گزارش روز گذشته کاسپار واینبرگر وزیر دفاع امریکا، دربارة حضور نظامی این کشور برای تأمین آزادی تردد کشتیهای تجاری در خلیج‌فارس، اکبر هاشمی رفسنجانی ضمن رد ادعای واینبرگر، هدف امریکا را ایجاد بحران در منطقه اعلام کرد. وی گفت: «ما از ابتدای جنگ تاکنون خواستار حفظ امنیت خلیج‌فارس بودهایم و نیروی زیادی در این مهم گماردیم. آنهایی که به ادعای حفظ امنیت میخواهند در منطقه حضور داشته باشند، تحقیقاً برخلاف ادعاهایشان، قصد ایجاد بحران در منطقه دارند. راه تأمین امنیت خلیج‌فارس این است که رژیم عراق شرارت نکند. آنها (نیروهای خارجی) برخلاف ادعاهای خود عمل می‌کنند. ورود نیروهای بینالمللی و کشورهای خارجی به منطقه، کاری از پیش نخواهد برد.»[۹] هاشمی رفسنجانی همچنین دربارة نتایج سفر ورونتسف به ایران گفت: «بعد از گفتوگوهایی که روسها با ما داشتند، به نظر میرسد که آنها راه عاقلانهای را انتخاب کردهاند. شورویها متوجه شده‌اند که اقدام اولیه آنها (حمایت از پیشنهاد کویت برای اسکورت نفت‌کش‌ها) کار جالبی نبوده است و قاطعانه به ما گفتند که با حضور امریکا در منطقه مخالفاند و حضور نظامی امریکا را در خلیج‌فارس تحمل نمی‌کنند.»[۱۰] در این حال، نشریه اشپیگل با اشاره به مقاله‌ای که در روزنامه جمهوری اسلامی چاپ شده است، اعلام کرد: «ایران همچنان جمهوریهای شوروی مثل تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و بخشی از گرجستان را مانند گذشته، به‌عنوان بخشی از قلمرو خود که باید آزاد شوند، تلقی میکند. به عقیده تهران، این جمهوریها به وسیله روسیه تزاری از پادشاهی ایران جدا شده‌اند. ظاهراً تهران با طرح این ادعای به دور از واقع، قصد دارد دلتنگی خود را نسبت به مسکو نشان دهد. کرملین میکوشد سوریه را تشویق کند کمکهای خود را به ایران در جنگ با عراق قطع کند.»[۱۱]
گزارش- 236
رادیو صوتالجماهیر دربارة مناسبات میان شوروی با عراق اعلام کرد: «نتایج همکاری شوروی و عراق به وضوح آشکار است. همکاری دوجانبه در زمینه اکتشاف نفت، یکی از محورهای اساسی این همکاری میباشد. همکاری دو کشور دارای افقهای روشنی است؛ مثلاً در سال جاری دو موافقت پنجساله برای همکاری اقتصادی و تجاری امضا شده که این دلیل روشنی بر گسترش روابط دو کشور میباشد. اجلاس آینده کمیته مشترک همکاری که اولین اجلاس آن در سال 1970 تشکیل شد، میتواند گام مثبتی در تحکیم امکانات همکاری دو کشور باشد. تشکیل اجلاس در این شرایط که اوضاع منطقه خلیج[فارس] به خاطر ادامه جنگ بحرانی شد، از اهمیت خاصی برخوردار است.»[۱۲] در این حال، رادیو بی‌بی‌سی در گزارشی درباره سفر قائم‌مقام وزارت خارجه شوروی به ایران و عراق، با اشاره به اینکه دیدار ورونتسف از ایران و عراق، در چارچوب تلاشهای شوروی برای حفظ روابط دوستانه با هر دو کشور درگیر در جنگ انجام میگیرد، افزود: «رهبران عراق نسبت به کوچکترین نشانهای که حاکی از گرایش شوروی به سود ایران باشد، شدیداً از خود حساسیت نشان میدهند.»[۱۳]
گزارش- 237
در پی اظهارات دو روز پیش لئو تیندمانز وزیرخارجه بلژیک، دربارة تمایل ایران برای فعال شدن اتحادیه اروپا در مناقشه ایران و عراق، روزنامه گاردین دربارة این موضوع نوشته است: «دولت ایران با جامعه اروپا تماس حاصل کرده است تا این جامعه به‌عنوان یک میانجی احتمالی در برقراری مذاکرات درباره امنیت در خلیج‌فارس و حتی یک آتشبس و حدود احتمالی آن، عمل کند. آقای لئوتیندمانز وزیرخارجه بلژیک و رئیس کنفرانس شورای جامعه اقتصادی اروپا که دوره ریاستش به پایان رسیده است، خبر تماس ایرانیان را فاش ساخت. وی به خبرنگارانی که در پارلمان اروپا حضور داشتند، گفت: تهران نشانه یک تماس جدید که احتمالاً حائز اهمیت است، از خود بروز می‌داد. وی با اشاره به سیاست ریگان گفت که هر تحولی که تلاشهای دیپلماتیک را دشوارتر سازد، تأسفبار خواهد بود.» این روزنامه می‌افزاید: «منابع دیپلماتیک بلژیک تأیید می‌کنند که تا چند ماه قبل، تهران حتی در گفتوگو با دیپلماتها و سیاست‌مداران غربی، از صحبت درباره جنگ با عراق خودداری میکرد. علاوه بر این، آقای لاریجانی گفت: ایران دیگر طالب سر صدامحسین رهبر عراق، به‌عنوان بهای لازم برای هرگونه صلح با عراق نیست.»[۱۴]
گزارش- 238
همزمان با جدی‌تر شدن طرح دخالت نظامی امریکا در خلیج‌فارس، روزنامه واشنگتن پست اعلام کرد: «ایران گذرگاههای اصلی آبی منتهی به بندر نفتی الاحمدی در کویت را مینگذاری کرده است. این مینگذاریها ظاهراً در داخل آبهای کویت، جایی که رزمناوهای امریکا به‌طور معمول نمیتوانند نفتکشهای کویتی را همراهی کنند، کار گذاشته شده‌اند.» این نشریه می‌افزاید: «امریکا علاوه بر کشتیهای تدارکاتی، تعداد کشتیهای نیروی دریایی خود در خلیج‌فارس را به هشت فروند افزایش داده است، لیکن قصد ندارد در این گذرگاه آبی واقع در قلب حوزههای نفتی خاورمیانه، از ماشینهای مینروب استفاده کند.»[۱۵] در همین حال، شرکت بیمه لویدز در برخوردی طنزآمیز با ادعای روزنامة واشنگتن پست، اعلام کرد: «این شرکت در موقعیتی نیست که خبرهای روزانه واشنگتن پست را مبنی‌بر اینکه ایران در آبهای شمال خلیج(فارس) در مسیر کشتیهایی که به کویت میروند، مین کار گذاشته باشد، تأیید کند. خبرگزاری فرانسه با اعلام این خبر می‌افزاید: «دو کشتی در ماه مه (خرداد) در سواحل کویت بر اثر برخورد با مین، خسارت دیدند، لیکن غیرممکن است بتوان ثابت کرد، چنین مینهایی در این محلها کار گذاشته شده باشد.»[۱۶] از سوی دیگر، مارلین فیتز واتر سخنگوی کاخ سفید گفت: «این مینها یک مسئله دردسر دهنده هستند، چون آنها میتوانند در کشتیهایی که عازم کویت هستند، بدون ایجاد هیچگونه درگیری مستقیم، خرابکاری کنند و دستیابی به اینکه کدام کشور در این رابطه مسئول بوده است، مشکل خواهد بود. افزایش نگرانی مقامات امریکایی به گونهای است که یکی از سران نظامی سابق امریکا گفت: اگر ایران به کشتیهای کویتی تحت حفاظت امریکا حمله کند، واشنگتن باید اطراف ترمینال نفتی جزیره خارک را مینگذاری کند. وی افزود: دولت امریکا در حال بررسی اقداماتی است که این کشور باید در صورت برخورد مینهای ایرانی کار گذاشته شده در خلیج(فارس) با کشتیهای امریکایی به عمل آورد.»[۱۷] در همین حال، خبرگزاری یونایتدپرس به نقل از مقامات نظامی امریکا گزارش داد: «به کارشناسان خنثیسازی مین در نیروی دریایی دستور داده شده راهی کویت شوند و بررسی کنند که ایران در نزدیک سواحل این کشور مینگذاری کرده یا نه. مقامات دولت ریگان قبلاً گفته بودند که واشنگتن با تهدیدات بالقوه از این نوع، جدی برخورد خواهد کرد. با این حال، این مقامات این امکان را که مینهای کارگذاشته شده توسط ایران، در منطقه شمال خلیج‌فارس بهویژه نزدیک عراق، ممکن است از جای خود رها شده و در جهت غرب به طرف کویت حرکت کرده باشند، رد نکردند. مقامات مزبور گفتند: تیمی متشکل از حدود بیست کارشناس که در بحرین توقفی خواهند داشت، دستور یافتهاند به کویت بروند تا در صورت وجود مین در داخل یا نزدیک آبهای کویت، نوع آنها را تعیین کنند.»[۱۸]
گزارش- 239
انتقاد یا جانب‌داری از تصمیم امریکا و ورود به مناقشه خلیج‌فارس موضوع مقالاتی است که در 4 نشریه امریکایی به چاپ رسیده است. نشریه دندی هرالد از جمله مطبوعاتی به شمار می‌آید که سیاست امریکا در خلیج‌فارس را به نقد کشیده است. به عقیدة این نشریه، امریکا نظامیگری را بر دیپلماسی ترجیح داده است، که این امر مصیبتبار خواهد بود. رادیو امریکا در اینباره میگوید: «دندی هرالد، ادعا میکند که امریکا در خلیج‌فارس قدم در راه پرخطری گذاشته است و بهنظر میرسد که دولت به جانب رویارویی نظامی با ایران گرایش یافته است. عواقب چنین درگیری‌ای میتواند مصیبتبار، جهانی و درازمدت باشد. ابراز نگرانی شدید در زمینه چنین نمایش قدرتی، به منزله انکار اهمیت هدفهای دولت در خلیج‌فارس نیست. حق عبور از آبهای بینالمللی یک اصل اساسی در صلح جهانی است. مسئله، حق انتخاب دولت است که یک بار دیگر رویارویی را بر دیپلماسی مرجّح دانسته است و به نظر میرسد که واشنگتن در برابر درسهای اخیر تاریخ کشور و در برابر هشدارهای متحدانش، کر شده است. خلیج‌فارس نباید به بیروت دیگری تبدیل شود؛ محلی که امریکاییان به صورت هدفهای فناتیک درآیند. دندی هرالد چنین اظهار نظر میکند که دولت ریگان هنوز سیاست مشخصی در رابطه با خلیج‌فارس ندارد.»[۱۹] به گزارش این رادیو، نشریة بوستون کلوپ نیز در انتقاد از سیاست دولت امریکا نوشته است: «دولت ریگان در خلیج‌فارس روشی بیباکانه در پیش گرفته است. فقدان یک سیاست منسجم در رابطه با مناقشة درهم پیچیدة خلیج‌فارس، دولت ریگان را با شتاب در مسیری انداخته است که همزمان با ایجاد خطراتی جانی برای امریکاییان، امید اندکی را برای یافتن یک راهحل نهایی نوید میدهد. تصمیم پرزیدنت ریگان در برافراشتن پرچم امریکا بر فراز نفتکشهای کویتی و افزایش حضور نظامی نیروی دریایی امریکا، تنها بهبود اندکی در شرایط کشتیرانی به وجود خواهد آورد و فقط میتواند آنچه را که نهایتاً یک راهحل سیاسی خواهد بود، به تأخیر بیندازد. امریکا در یک رویارویی فیزیکی با ایران، احتمالاً به یک خشنودی کوتاهمدت از طریق لطمه زدن به ایرانیان دست خواهد یافت، ولی حتی یک قدم به یک راهحل سیاسی ناگزیر، که تنها راه رهایی است، نزدیک نخواهد شد.»[۲۰] در این حال، روزنامه شیکاگو تریبیون در دفاع از سیاستهای امریکا در خلیج‌فارس، ضمن برترین خواندن قدرت نظامی و اقتصادی امریکا، مخالفان افزایش حضور امریکا در خلیج‌فارس را به بزدلی متهم کرده است. این روزنامه می‌نویسد: «ایالات متحده برای حفظ و حراست کشتیرانی در خلیج‌فارس تعهداتی دارد و هرکس که بخواهد تلاشهای دولت ریگان را در حفظ خطوط نفتی در خلیج‌فارس به باد انتقاد بگیرد، باید عواقب بیتحرکی و دست روی دست گذاشتن را متحمل شود یا راه دیگری برای اجتناب از آنها پیشنهاد کند. مسئله ناراحت‌کننده درباره کسانی که با قدرت‌نمایی در خلیج‌فارس مخالفت می‌کنند، این است که اینچنین طرز تفکری، نشاندهنده نوعی بزدلی یا حتی انزواطلبی است که با مسئولیتهای ایالات متحده که این کشور به‌عنوان برترین قدرت نظامی و اقتصادی غرب بر عهده دارد، مغایر است. این کشور اگر در شرایطی که پرستیژ بینالمللی و منافع ملی با یکدیگر همخوانی دارند، قدم پیش نگذارد، آنگاه باید از خود پرسید که تحت چه شرایطی وارد عمل خواهد شد؟»[۲۱] روزنامه کریستین ساینس مانیتور نیز افزایش ناوگان امریکا در خلیج‌فارس، عملی کردن اسکورت نفتکشهای کویتی، دور کردن سوریه از ایران و تصمیم دستهجمعی کشورهای عضو شورای امنیت برای تحت فشار قرار دادن ایران و... را از جملة اقداماتی دانسته است که باید برای پایان دادن به مناقشه ایران و عراق انجام شود. این روزنامه می‌نویسد: «یک رشته اقدامات سیاسی و نظامی از سوی چندین کشور، فشار بیشتری به رژیم اسلامی ایران وارد میکند تا به جنگ ایران با عراق از راه مذاکره پایان بدهند. هرچند دیپلماتها و منابع دولتی در کشورهای خلیج[فارس] خوشبین نیستند که رژیم ایران با برداشتن گام در جهت صلح، به این اقدامات بینالمللی پاسخ بدهد. این اقدامها از جمله شامل افزایش حضور ناوگان امریکا در آبهای خلیج‌فارس بر طبق نقشه است. یک اقدام دیگر، ثبت کشتیهای کویتی زیر پرچم سایر کشورهاست. اقدام سوم، کوششهای دیپلماتیک کشورهای عرب است برای دور کردن رژیم سوریه از رژیم ایران. اقدام دیگر، کوششهای قدرتهای بزرگ در شورای امنیت، برای وادار کردن ایران به پایان دادن به حمله به کشتیها در خلیج‌فارس و موافقت با آتشبس در جنگ است. برخی از تحلیل‌گران مسائل خاورمیانه معتقدند، مادامی که (امام) خمینی زنده یا بر سر قدرت است، صلح از راه گفتوگو تحقق نمیپذیرد؛ او همان لجاجتی را که برای مقابله با شاه به خرج داد، برای سرنگونی صدامحسین هم به خرج میدهد. مقامات امریکا در روزهای اخیر، شائق بودند که بر کوششهای امریکا برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق تأکید کنند. این کوششها در جهت احیاء اعتبار امریکا در منطقه، در پی فروش اسلحه و قطعات یدکی نظامی امریکا به رژیم اسلامی تهران است. حمله اشتباهی یک هواپیمای عراقی به ناو استارک، بر شتاب این روند افزوده است. آن اقدامات سیاسی - که اگر موفق بشود، ممکن است بیش از همه بر ایران اثر بگذارد - اقداماتی است که کویت در سازمان ملل خواهان برخورداری از کمک چین جهت فشار آوردن به رژیم جمهوری اسلامی است. ضمناً در شورای امنیت کوشش میشود قطعنامه جدیدی برای پایان دادن به جنگ خلیج‌فارس تنظیم شود. مشکل این است که اگر رژیم ایران با درخواست آتشبس موافقت نکند، چه تحریمهایی علیه ایران اعمال شود؟ چین اکنون رأی حساس را در این مورد در اختیار دارد.»[۲۲]
گزارش- 240
وزیر سپاه پاسداران محسن رفیق‌دوست، که به سوریه سفر کرده است، امروز با فاروق‌الشرع وزیرخارجه سوریه، ملاقات کرد. وی همچنین در یک کنفرانس مطبوعاتی در دمشق شرکت کرد و به سؤالات خبرنگاران درباره جنگ ایران و عراق و اوضاع منطقه، حضور روزافزون امریکا در خلیج‌فارس، روابط ایران و سوریه و... پاسخ گفت. رفیق‌دوست در پاسخ به سؤالی درباره جنگ گفت: رژیم عراق اکنون از هر زمان ضعیف‌تر است، اوضاع داخلی عراق خوب نیست و شمال آن کشور در کنترل صدام نمی‌باشد. رژیم بغداد اخیراً مجبور شده به حدود 7 هزار افسر دانشکده ندیده درجه بدهد. وی درباره تحولات اخیر در خلیج‌فارس گفت: در صورتی که آنها جنگ نفت‌کش‌ها را مجدداً در خلیج‌فارس آغاز کنند، برای ما ابرقدرت و غیر ابرقدرت تفاوتی نمی‌کند و این نقطه را برای همه ناامن می‌کنیم. وزیر سپاه در پاسخ به سؤالی درباره روابط سوریه و عراق گفت: روابط میان ایران و سوریه موقت و گذرا نیست بلکه استراتژیک و پایدار است و دو کشور به خوبی یکدیگر را درک می‌کنند و این شایعات دروغ است، زیرا هوشمندی و سیاست‌مداری رهبران سوریه نشان داده است که آنها روابط استراتژیک را جایگزین روابط با یک رژیم جنایتکار که کارش رو به پایان است نمی‌کنند.[۲۳]
گزارش- 241
دربارة آخرین تحولات در روابط ایران و انگلیس، رادیو بی‌بی‌سی از یک اقدام دیگر وزارت خارجه انگلیس خبر داد: «به کاردار ایران در لندن اعلام شد در میهمانی سالیانه وزیرخارجه که به افتخار سفرای خارجی در لندن، امشب برگزار میشود، مورد استقبال قرار نخواهد گرفت.» رادیو بی‌بی‌سی می‌افزاید: «آخوندزاده چند هفته قبل، دعوت به شرکت در این مراسم را به‌عنوان سرپرست هیئت ایران پذیرفته بود، اما وزارت خارجه امروز اعلام کرد، حضور او مطبوع نخواهد بود.» این رادیو ادامه میدهد: «در یک تحول دیگر، آخوندزاده امروز به صورتی غیرمترقبه، با یک مقام عالیرتبه وزارت خارجه انگلیس دیدار کرد. در این دیدار، او روابط ایران و انگلیس را مورد مذاکره قرار داد. سخنگوی وزارت امورخارجه [انگلیس]، بعد از این ملاقات که یک ساعت به درازا کشید، گفت: آقای آخوندزاده چیز جدیدی برای گفتن نداشت.»[۲۴] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز دراین‌باره مطالب برخی منابع خبری انگلیس را بررسی کرده است: «در برنامههای خبری ساعت 13 تلویزیون دولتی بی‌بی‌سی و تلویزیون غیردولتی ای.تی.ان اعلامیه ایران مبنی‌بر فراخوانی کلیه دیپلماتها از لندن به جز یک دیپلمات، منعکس شد. اما در برنامه خبری بعدی ای.تی.ان اینگونه گزارش شد که انگلیس پانزده دیپلمات ایرانی را اخراج کرده است. در اخبار بی‌بی‌سی نیز اشارهای به این موضوع خاص نشد. وزارت خارجه انگلیس در اعلامیه امروز خود مدعی شد کاردار این کشور در لندن دو روز قبل وزارت خارجه ایران را از تصمیم انگلیس مبنی‌بر لزوم کاهش حضور دیپلماتیک ایران در لندن به یک نفر، مطلع ساخت. بنا بر اعلام وزارت خارجه انگلیس، این موضوع روز گذشته به کاردار ایران در لندن نیز اعلام شد. یک سخنگوی سفارت ایران از این موضوع اظهار بیاطلاعی کرد. جان سیمپسون، سردبیر سیاسی تلویزیون بی‌بی‌سی، طی تفسیری گفت: سفارت (دفتر حافظ منافع) انگلیس در تهران، به چند دلیل مفید میباشد؛ یکی اینکه در انجام مبادلات اقتصادی بین دو کشور که شدیداً به نفع انگلیس است، کمک میکند. همچنین با داشتن روابط، میتوان از افرادی مانند راجر کوپر، بازرگان و خبرنگار انگلیسی که به اتهام جاسوسی در تهران زندانی شده است، حمایت کرد. علاوه بر این، داشتن سفارت به انگلیس امکان میدهد با دولت ایران که ممکن است بتواند برای آزادی گروگانهای انگلیسی در لبنان - مانند تریویت - کمکی ارائه کند، در تماس باشد. سیمپسون افزود: مهمتر از همه، کاهش سطح تماس با کشورهای قابل توجهی مانند ایران به نفوذ انگلیس در جهان کمک نمی‌کند. هماکنون روابط انگلیس با آرژانتین، سوریه و لیبی قطع شده و اکنون روابطش با ایران به شدت کاهش یافته است. اما در انگلیس این رضایت درونی وجود دارد که یک اصل دیپلماتیک تقویت شده و در عین حال، مشکل قطع رابطه کامل بروز نکرده است. از سوی دیگر، گزارشگر امور دیپلماتیک شبکه ای.تی.ان در این زمینه تصدیق کرد بهنظر میرسد ایران و انگلیس هیچکدام واقعاً نمیخواهند قطع رابطه کنند.»[۲۵] در این حال، روزنامه کیهان روند جاری در روابط دو کشور را وضعیت در آستانه قطع کامل توصیف کرده است؛ این روزنامه می‌نویسد: «در پی ضرب و شتم یک دیپلمات ایرانی در منچستر انگلیس و عدم رعایت کنوانسیون وین توسط لندن، وزارت امورخارجه کشورمان کلیه اعضای سفارت خود در لندن - به جز یک نفر - را فراخواند. آگاهان سیاسی معتقدند، اخراج و فراخوانیهای پیدرپی دیپلماتها، احتمال قطع کامل روابط میان دو کشور را افزایش داده است. پس از بحران اخیر در روابط دو کشور و ضرب و شتم دیپلمات ایرانی در منچستر و اخراجهای متقابل دیپلماتهای دو کشور، قرار است اعضای هیئت نمایندگی سیاسی جمهوری اسلامی ایران در لندن ظرف دو هفته آینده به تهران بازگردند.»[۲۶]
گزارش- 242
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران وحید دستجردی، آزاد شدن یکجانبه یک‌صد تن از اسیران معلول عراقی را اعلام کرد. وی در مصاحبهای با اشاره به اینکه تاکنون دولت عراق جز شماری اندک، اسرای معلول ایرانی را آزاد نکرده است، گفت: «جمهوری اسلامی مصمم است به‌طور یکجانبه کلیه اسرای معلول عراقی را آزاد کند.» وی اظهار کرد: «در ادامه این سیاست صد تن دیگر از اسرای معلول عراقی از ایران آزاد خواهند شد.» مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر گفت: «این عده از اسرا آماده شده‌اند تا به محض پذیرش عراق، از طریق صلیبسرخ جهانی به کشورشان بازگردانده شوند.»[۲۷]
گزارش- 243
رابرت جینگ خبرنگار امور خاورمیانهای روزنامه تایمز لندن، طی گزارشی ادعا کرده است که ایران هر ماه 250 میلیون دلار اسلحه خریداری میکند. وی می‌افزاید: «به گفته دلالان اسلحة آلمانی و اتریشی، این مبلغ با کمک دولتهای شوروی، چین، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا، یونان، کره جنوبی و شمالی، تایوان، پاکستان، دبی، سوریه، لیبی، چکسلواکی، آلمان شرقی، ژاپن، برزیل، آرژانتین، هلند، اسرائیل، پرتغال، هند، عربستان سعودی و بلژیک خرج میشود.»[۲۸] رادیو عربی ندای اسلام نیز اعلام کرد: «عراق وامی به مبلغ 7/71 میلیون دلار از صندوق پول عربی دریافت خواهد کرد. این وام، یکجا پرداخت و در خلال 4 سال در 4 قسط بازپرداخت میشود. اولین قسط آن، 30 ماه بعد از دریافت وام بازپرداخت خواهد شد. قرارداد وام تازه، توسط طه رجب سفیر عراق در امارات و عبدالله القویص مدیرعامل صندوق پول عرب، امضا شده است.»[۲۹]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/03/28
- ↑ سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر4، گزارش راوی قرارگاه نجف، احمد نیک‌روش، صص 141 - 132.
- ↑ سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر4، گزارش راوی قرارگاه نجف، احمد نیک‌روش، صص 141 - 132.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 30/3/1366، ص2.
- ↑ روزنامه رسالت، 30/3/1366، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 30/3/1366، ص2.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص16، رادیو قاهره (عربی)، 28/3/1366؛ و - U.N year book، vol 41، 1987، P.223.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، صص 28 و 29، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/3/1366.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 92، 30/3/1366، صص 25 و 26، رادیو بی‌بی‌سی، 29/3/1366.
- ↑ روزنامه کیهان، 30/3/1366، ص2.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 30/3/1366، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، ص22، نشریه اشپیگل.
- ↑ همان، ص20، رادیو صوتالجماهیر، 28/3/1366.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 150، 3/4/1366، ص45.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانههای خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 1247، 23/3/1366، ص22، روزنامه گاردین، 28/3/1366.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، صص 15 و 16، واشنگتن - خبرگزاری رویتر، 28/3/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 31/3/1366، ص14.
- ↑ معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 13، 13/4/1366، ص14؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 92، 30/3/1366، ص6، واشنگتن - خبرگزاری آلمان، 28/3/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 30/3/1366، ص4.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص18، رادیو امریکا، 28/3/1366.
- ↑ همان، ص17، رادیو امریکا، 28/3/1366.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، صص 16 و 18، رادیو امریکا، 28/3/1366.
- ↑ همان، صص 14 - 12، رادیو امریکا، 28/3/1366.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص16، رادیو قاهره (عربی)، 28/3/1366؛ و - U.N year book، vol 41، 1987، P.223.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 91، 29/3/1366، ص33، لندن، 28/3/1366.
- ↑ همان، صص 34 و 35، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/3/1366.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/3/1366، ص18.
- ↑ هفتهنامه کیهان هوایی، شماره 731، 3/4/1366، ص1.
- ↑ معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 13، 13/4/1366، ص17.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 30/3/1366، ص16، رادیو ندای اسلام، 28/3/1366؛ و - روزنامه اطلاعات، 31/3/1366، ص14.