1359.08.21

روزشمار جنگ سال 1359 1359.08.21
نام‌های دیگر	بیست و یک آبان
تاریخ شمسی	1359.08.21
تاریخ میلادی	12 نوامبر 1980
تاریخ قمری	3 محرم 1401

1360.08.21

1361.08.21

1362.08.21

1363.08.21

1364.08.21

1365.08.21

1366.08.21

گزارش - 227

امروز جبهه سوسنگرد تا حدودي آرام بود و از سماجت دشمن براي پيشروي اثري نبود. استانداري خوزستان در اين باره اعلام مي‌دارد: با توجه به تلفات دشمن در چند روز گذشته در محور اهواز ـ سوسنگرد و سوسنگرد ـ بستان، دشمن ترجيح داده از درگيري مستقيم با نيروهاي خودي دور باشد، دشمن همچنان مناطق مسكوني شهر را زير آتش دارد. واحد اطلاعات سپاه خوزستان نيز گزارش داد: بر اثر تهاجم و ضربات نيروهاي خودي در شمال بهمنشير، نيروهاي عراقي عقب رانده شدند و جاده خاكي آبادان ـ ماهشهر در كناره بهمنشير آزاد شد، ولي براي تردد، تامين كافي وجود ندارد و امكان دارد اين مسير خاكي بسته شود، همين منبع در مورد جبهه اهواز اطلاع داد كه نيروهاي عراقي در اطراف كوت عبدا… هستند و از آنجا شهر را هدف قرار مي‌دهند. در همين محور توپخانه خودي به اجراي آتش روي مواضع دشمن پرداخت. در جبهة آبادان، از محور مارد نيروهاي خودي دست به يك عمليات غافلگيرانه زدند و دشمن را چند كيلومتر عقب راندند و پنج كاميون پر از مهمات و چهار خودروي دشمن را غنيمت گرفتند. همچنين يك كاميون دارو كه توسط عناصر سازمان چريك‌هاي فدايي خلق در حال خروج از استان بود، توسط سپاه و كميته كشف و توقيف گرديد. داروهاي مكشوفه پس از ضبط قانوني به مركز امدادگران دزفول تحويل شد.

گزارش - 228

در اين روز يك هواپيماي عراقي در آسمان بوشهر هدف آتشبارهاي ضدهوايي قرار گرفت و سرنگون شد. نيروي هوايي جمهوري اسلامي، طي عملياتي در داخل خاك عراق، منابع صنعتي و حياتي دربنديخان و پنجوين در استان سليمانيه را هدف قرار داد و به آنها آسيب اساسي رساند. دشمن در « اطلاعيه 136 فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق » به اين حملات موفقيت‌ آميز اعتراف كرده است.

گزارش - 229

منطقه العبدلي كويت كه راه مواصلاتي عراق و كويت است، مورد اصابت دو موشك شليك شده از هواپيماهاي جنگنده قرار گرفت. به دنبال آن وزير مشاور كويت اعلام كرد كه كشورش به تحقيق پيرامون اين حادثه خواهد پرداخت. صداي امريكا در اين باره گفت: جنگ ايران و عراق به كشور همجوار، كويت نيز كه در اين جنگ بي‌طرف بود، سرايت كرد. كويت اعلام كرده كه موشك‌هاي رها شده از يك هواپيماي جنگنده ناشناس در بخش شمالي آن كشور فرود آمده است. عراق ادعا كرده چند جت نظامي ايران را در منطقه مذكور سرنگون كرده است.

گزارش - 230

با فرارسيدن فصل بارندگي و سرما ضرورت تامين امكانات جديد براي رزمندگان بيشتر شده است. شهرباني انديمشك در طي گزارشي نوشت: نيروهاي اسلام از بابت پوشاك و غذا سخت در مضيقه هستند.

گزارش - 231

در جريان مصاحبة رئيس ديوان عالي كشور (دكتر بهشتي)، يكي از خبرنگاران سؤال خود را چنين مطرح كرد: « آقاي دادستان تهران اعلام كردند كه آقاي قطب‌زاده تحت فشار ليبرالها آزاد شد و همچنين آقاي قدوسي در مصاحبة تلويزيوني خود گفته‌اند شايد ما مجبوريم با توجه به مسائلي كه نمي‌توانيم مطرح كنيم، ايشان را آزاد كنيم: آيا بيان اين مطلب از سوي مسئولان قضايي بگونه‌اي اعتراف به دخالت سياسي در امور قضايي نيست ؟ آيت‌ا… بهشتي در پاسخ اظهار داشت: « از نظر من نقض عمده‌اي كه در جريان آقاي قطب‌زاده در رابطه با مسئولين قضايي به چشم مي‌خورد اين است كه چرا بلافاصله با توضيح كافي، ملت قهرمان ما را در جريان اين بازداشت نگذاشتند. من به آقاي قدوسي هم عرض كردم كه اگر ايشان با توجه به وظايف قضائيشان تشخيص دادند كه آقاي قطب‌زاده بايد بازداشت شود، لازم بود همان روز جمعه جريان را با ذكر دلايل كافي به اطلاع ملت مي‌رساندند. به هرحال تصميم‌گيري مقامات قضايي براساس فشارها امريست نامناسب با استقلال واقعي كه بايد دستگاه قضايي داشته باشد و استقامتي كه بايد قاضي در برابر جريانها از خود نشان دهد و گمان مي‌كنم اگر مطلب همانطور باشد كه مي‌گوييد اين كفاره اقدام نكردن فوري به دادن توضيحات لازم و قانع‌كننده به ملت نخواهد بود. »

گزارش - 232

رئيس مجلس شوراي اسلامي (آقاي هاشمي رفسنجاني) در شروع جلسه علني امروز مجلس، دربارة عملكرد گروهك‌ها گفت: دو سال از انقلاب گذشته است، هنوز گروههايي هستند كه انبارهاي اسلحه در اين كشور دارند. در كردستان آشكارا با ما مي‌جنگند. همين حالا هم در آبادان به نام جنگ، اسلحه و فشنگ مي‌گيرند و انبار مي‌كنند. كارهايي كه در خيابانها مي‌كنند، با اين تبليغاتي كه مي‌كنند، با اين شعارهايي كه به ديوار مي‌نويسند؛ اين مظلوم‌ نمائيهايي كه مي‌كنند، در بحبوحه گرفتاريهاي ما از اين آزادي‌ها برخوردارند. كشوري كه دو ماه است در هوا و زمين و دريا در جنگ است و جنگ داخلي هم در كردستان دارد، توطئه داخلي هم دارد و باز مخالفين آن در خيابان و سرچهارراه و يا در روزنامه به هر كه مي‌خواهند اهانت مي‌كنند؛ در

كجاي دنيا يك چنين كشوري وجود دارد ؟ در همين جلسه فخرالدين حجازي، نماينده تهران، در نطق پيش از دستور خود گفت: اگر حادثه‌اي اتفاق افتاده و اختلافي و نزاعي، حق با هر‌ كه هست و باطل با هر‌ كه، اين همه دامن زدن به آن يعني چه، اين همه تيتر درشت از قيام بازار قم، كدام قم ؟ قم قيام و شهادت كه همه نفسهايش در گام امام است ؟ كدام بازار تهران ؟ بازاري كه هر روز مي‌بندد به خاطر تشييع شهيدان و آنچه كه دارد به جبهه مي‌فرستد ؟ اگر راديو تلويزيون اشتباهاتي داشت، در زمان خود آن (قطب‌زاده) بيشتر داشت. … نماينده تهران در مجلس‌ شوراي‌ اسلامي (فخرالدين حجازي)

در اين مملكت كه اين مردم يك خط دارند و آن خط امام است، دارند مي‌جنگند، نشريه‌اي پنهان و آشكار عليه جمهوري اسلامي منتشر مي‌شود، مردم دچار اضطراب و تفرقه مي‌شوند و اگر شرايط جنگي ايجاب مي‌كند كه آن نشريات فعلاً پخش نشود، مي‌گويند نقض قانون‌ اساسي است … سخن اين است كه امام ما كه روح ما و جان ما و هدف ما و مكتب ماست ـ بگذار راديو بغداد و بعضي روشنفكران مرا تملق‌گو بگويند ـ نه روح ماست كه روح خداست؛ در تفسيرش گفت: اين آيه « فلما تجلي ربه علي‌الجبل » جبل، انانيت بود. ما بايد به پيروي خط امام به جهاد اكبر برويم و جبل انانيت را در درون خود بكوبيم، كه اين از جهاد اصغر مهمتر است. اما آنان كه در جبهه مي‌جنگند، محترمند و معزّزند و معظّم؛ رئيس جمهور، نخستين است؛ اعتبارش، اعتبار جمهوريت است، مي‌جنگند، بايد تأئيدش كنيم و تقويت و با تمام نيرو از رئيس جمهور حمايت مي‌كنيم. اما آن دو نماينده امام هم مي‌جنگند؛ من آقاي خامنه‌اي امام جمعه را سه ‌شب ديدم كه شخصاً در نبردهاي شبانه پارتيزاني شركت مي‌كرد تا نگويند اين آخوندها سايه نشينند. چمران را نيز مي‌بينم كه نبردهاي غير منظم را رهبري مي‌كند. همه را حمايت مي‌كنيم.

گزارش - 233

شيخ علي تهراني درباره سخنان رئيس جمهور كه گفته بود: « تا زماني كه راديو تلويزيون اصلاح نشود با آن مصاحبه نخواهم كرد. » اظهار داشت: بنده هم نظرم همين است، كه نه تنها راديو تلويزيون مشروعيت ندارد، بلكه به صورت خلاف قانون در چنگال اينها قرار گرفته است. راديو تلويزيون خود باعث آشوب و تشنج است. خود اينها جنگ را راه انداخته‌اند، به تمام ملل حمله كرده‌اند. اين كه راديو تلويزيون در دست افراد ناشايست است، موجب تشنج مي‌شود. بايد راديو تلويزيون را از دست اينها آزاد كنند. هر كس را كه وارد به مسائل است و علم و آگاهي را همراه قدرت اداره دارد، آنجا بگذارند.

گزارش - 234

راديو بغداد طي تفسيري در مورد اوضاع سياسي ايران و اختلافات موجود در كشور گفت: قدر مسلم اين است كه يك كودتاي پنهاني عليه بني‌صدر در ايران وجود دارد، زيرا بني‌صدر عملاً اختيارات خود را از دست داده است، در حالي كه رجايي روز به روز اختيارات بيشتري به دست مي‌آورد. اكنون تمام تماسهاي داخلي و خارجي كشور توسط رجايي صورت مي‌گيرد. هنگامي كه رجايي به نيويورك عزيمت كرد تا ترتيب گروگانها را بدهد، بني‌صدر اطلاعي از سفر وي نداشت. حتي در سطح نظامي نيز مقام و قدرت بني‌صدر به عنوان فرمانده كل‌ قوا در معرض درهم شكستگي است؛ زيرا پاسداران (امام) خميني به ميل خود رفتار مي‌كنند و فقط دستوري را به مرحله اجرا مي‌گذارند كه خوشايند خودشان باشد يا اينكه مستقيماً از قم به آنها ابلاغ شده باشد. اين امر بني‌صدر را به كلي ناراحت و گيج كرده است. بني‌صدر معتقد است كه (امام) خميني به طور كلي با رجايي، بهشتي و خلخالي كنار آمده و عليه او توطئه ‌چيني كرده است، لذا بني‌صدر در مناسبت‌هاي بسيار تلاش نمود تحت عنوان تأثير ديگران در درون دولت، مسئوليت شكست‌هاي نيروهاي ايراني را در ميدانهاي جنگ به عهده ديگران بگذارد و اين كار را به اين علت كرد كه مسئوليت شكست فعلي فقط به گردن او نيفتد و از آخرين پستي كه براي او باقي مانده، محروم نشود. از سوي ديگر هواداران بني‌صدر به نحوي از انحاء از دستگاه دولتي بركنار شدند و تشكيل كابينه كاملاً با ميل رجايي صورت گرفت و بني‌صدر در انتصاب هواداران خود به پستهاي دو وزارتخانة دفاع و كشور با شكست روبرو شد. خلاصه توطئه‌اي كه بني‌صدر درباره آن سخن مي‌گويد، كودتاي سفيد خواهد بود كه رجايي آن را رهبري مي‌كند و از طرف خلخالي و بهشتي تصويب مي‌شود. حال بايد ديد كه غلبه با كيست ؟

گزارش - 235

صدام در يك كنفرانس مطبوعاتي با شركت خبرنگاران خارجي، مفصلاً مواضع رژيم عراق را درباره جنگ تشريح كرد. وي درجواب خبرنگاري كه پرسيده بود: به نظر شما آيا جنگ بيش از آنچه كه عراق پيش‌بيني كرده، طولاني نشده است ؟ گفت: در مورد جنگ و طولاني شدن آن، شما دنبال اين نكته هستيد كه آيا عراق مي‌تواند پيروزي نظامي خود را با توجه به طولاني شدن جنگ ادامه دهد و آيا عراق خواهد توانست به اهداف اساسي خودكه حفظ حاكميت و شرف خود و حفظ حاكميت و شرف و امنيت اعراب است، برسد يا نه ؟ در پاسخ مي‌گوييم اعراب در جنگ‌هاي متعددي در دوران معاصر شركت كرده‌اند، لذا نبايد گفته شود كه ما از طرف شرق يا غرب، شمال ياجنوب غافلگير شديم و اين نبايد توجيهي براي ما باشد كه بر دشمن جديد خود غلبه نكنيم و اينكه گفته شود ذخيرة ما براي دو ماه كافي بوده و جنگ چهار ماه به طول خواهد انجاميد و محاسبات ما دقيق نبوده، اين درست نيست و نبايد بهانه‌اي باشد كه بر دشمن خود پيروز نشويم. هنوز محاسبات ما دقيق است، نكات مثبتي كه در سطح عربي و بين‌المللي و عراق به دست آورده‌ايم، بهتر از محاسباتي بود كه قبلاً كرده بوديم؛ يعني زماني كه تصميم به مقابله گرفتيم، اگر به منطقه آبادان، محمره، اهواز و دزفول برويد، متوجه خواهيد شد كه راههايي كه به طول دهها كيلومتر احداث شده است. عراق اين جاده‌ها را احداث كرد. اوضاع جوي زمستان و آنچه در رودخانه كرخه روي خواهد داد و بارانهاي زمستاني در نظر گرفته شد. يك هفته پس از ورود ارتش عراق به سرزمينهاي ايراني، احداث راهها آغاز گرديد. اگر ما اين راهها را احداث نمي‌كرديم، مي‌گفتند كشورهاي جهان سوم اين مسائل را در نظر نمي‌گيرند. اگر ما بگوييم اين راهها را درست كرده‌ايم، آن وقت شما مي‌گوييد كه عراقيها تصميم ندارند از ايران خارج شوند، ولي به شما مي‌گوئيم كه ما طبق اين گفته عمل مي‌كنيم: « براي دنياي خود چنان عمل كن كه انگار تا ابد زنده مي‌ماني و براي آخرت خود طوري عمل كن كه انگار فردا از دنيا مي‌روي. » ما كارهاي خود را دقيقاً انجام مي‌دهيم. جنگ هر قدر ادامه يابد، ما آماده هستيم و تأكيد مي‌كنيم كه ما اميدوار بوديم كه اين جنگ رخ ندهد؛ اين را نمي‌گوييم به خاطر اين كه از جنگ واهمه داريم، ما امور كشور خود و منافع امت عرب و منافع بشريت را در اين منطقه حساس جهان در نظر مي‌گيريم. ما قصد اشغال سرزمين ايران را نداشتيم، ولي اگر مردم عربستان (خوزستان) از ما بخواهند آنجا مستقر مي‌شويم، همچنانكه اگر مردم بلوچ، كرد يا آذربايجان بخواهند؛ اين به خود آنها مربوط است. تا موقعي كه ايران دشمن ملت عرب محسوب مي‌شود، مسلماً نه تنها خواستار تجزيه آن بلكه خواستار نابودي آن هستيم. شايد بيان اين حرف با اصول سياست سنخيتي نداشته باشد، ولي اين چيزي است كه در قلب من و ملت عرب است كه خاكشان را دوست دارند … صدام در مورد رابطة عراق با فرانسه و شوروي گفت: ما با كشورهايي در جهان دوست هستيم. فرانسه و شوروي در درجه اول قرار دارند و ما با آنها روابط گسترده‌اي از نظر نظامي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي داريم. در پيمان دوستي و همكاري كه ميان ما و شوروي منعقد گرديد، اين مسأله وجود ندارد كه هنگام درگيري شوروي با كشورهاي خارجي ما از آن پشتيباني كنيم يا اينكه زماني كه ما با كشورهاي خارجي درگير مي‌شويم، شوروي از ما پشتيباني كند. در دوستي ما با فرانسه نيز اين مسأله صادق است. از وي سئوال شد كه شما در سخنراني اخير خودتان در مجلس گفتيد كه ادامه جنگ موجب افزايش حقوق عراق بر حقوق اين كشور قبل از جنگ مي‌شود، دراين باره توضيح دهيد. صدام جواب داد: مردمي كه درگير جنگ مي‌شوند، بايد نتايج آن را بپذيرند. تا ما مي‌جنگيم، اين سرزمينها جزو مناطق دفاعي و ضروري براي حفظ امنيت محسوب مي‌شوند. شايد همه اين سرزمينها براي ما ضروري نباشد و شايد با ادامه جنگ براي ما اين مسأله به وجود آيد كه شرايط اضافي مطرح كنيم و شايد اوضاع ايجاب كند از اين شر ايط كم كنيم، به هر حال، دشمن ايراني بايد بداند كه ادامه جنگ حقوق اضافي خواهد داشت؛ اين را ما نمي‌گوييم، بلكه جهان مي‌گويد. حقوق اضافي طبق نبردهاي آينده تعيين مي‌شود و تا زماني كه جنگ ادامه پيدا كند، روشن مي‌‌شود، معهذا اين حقوق روشن خواهد شد، ولي مرداني كه جان خود را فدا مي‌كنند، بايد حقوق اضافي براي آنها قايل شويم. صدام در ادامه مصاحبه خود به مسائلي از جمله علل شروع جنگ، سياست عراق در صورت طولاني شدن جنگ و روابط عراق با همسايگان عرب پرداخت و گفت: شايد برادران از ما بپرسند چرا ارتش عراق وارد شهرهاي محمره، قصر شيرين و مهران گرديد و دزفول، اهواز و آبادان را تحت محاصره درآورد. مسئولين ايران هميشه مي‌گفتند كه اگر نيروهاي آنان به حركت درآيند، به بغداد خواهند رسيد. آيا لازم بود عراق انتظار بكشد تا اين كه خطر وارد خانه‌اش شود البته نه. بنابراين لازم بود عراق براي جلوگيري از خطر، دست به اقدامي بزند. اين امر هم صورت گرفت و آن طور كه مشاهده مي‌كنيد، عراق بنا به امور دفاعي خود، جنگ را شروع كرد و قصدي نداشت كه به ايران زياني برساند، دلايل آن، پيشنهادي بود كه عراق هنگام جنگ براي آتش بس كرد و حتي عراق آتش بس را يك طرفه عملي كرد، ولي (امام) خميني عليرغم اين كه عراق پيروز شده بود و به پيشروي خود ادامه مي‌داد، اين آتش بس را نقض كرد. بنابراين همان طور كه ناظر هستيد، عراق ضربه‌هاي پي در پي به رژيم (امام) خميني وارد آورد و مي‌آورد تا اينكه اين رژيم سر عقل بيايد … صدام ادامه داد: ما با دشمن مي‌جنگيم و دست حكام ايران را مي‌پيچيم و اگر اين پيچاندن كافي نبود، هر كاري را كه ضروري ببينيم، انجام مي‌دهيم تا حقوق خود را به دست آوريم و طرف بگويد ديگر بس است. صدام در ادامه مصاحبه، در مقام مقايسه صحنه داخلي ايران و عراق گفت كه خبرنگاران مي‌توانند از اين دو صحنه بازديد كنند. محمره در دست ماست و اگر بخواهيد به آبادان برويد، بايد موافقت ما و آنها را بگيريد. شما مي‌توانيد با موافقت ما به اهواز برويد، ما در هفت كيلومتري اهواز و در چند كيلومتري دزفول هستيم. قصر شيرين و مهران هم در دست ماست. مي‌توانيد به شهرهايي برويد كه در دست ماست و اگر به شما اجازه دادند، وارد ايران شويد، برويد؛ برويد مقايسه كنيد. وي در مورد مواضع كشورهاي عربي از جمله سوريه و ليبي گفت: اگر ايران با كويت مي‌جنگيد، ما با اسلحه خود كنار كويت مي‌ايستاديم و نيروهاي خودي را براي پيشروي در ايران اعزام مي‌كرديم. عراقيها همواره در خدمت امت عرب بوده‌اند، هر عربي كه فرياد بزند و از ما ياري بطلبد، ما به او كمك مي‌كنيم بي‌آن كه از او بپرسيم كه آيا تجاوزكار است يا به او تجاوز شده است ؟ صدام در جواب اين سئوال كه آيا مي‌خواهيد به بمب اتمي دست يابيد و نيز دربارة مقدار خسارات وارده بر راكتورهاي هسته‌اي عراق، گفت: مرداني كه توانستند راكتورها را به دست آورند، و اين راكتورها در بمباران‌ها آسيب ديدند، آنها مي‌توانند راكتورهاي ديگري به دست بياورند. كساني كه فكر مي‌كنند مي‌توانند ما را از به دست آوردن اتم براي مسائل علمي بازدارند، اشتباه مي‌كنند. ما سعي خواهيم كرد با خون خود به آنها دست يابيم تا پيشرفت علمي عراق را تضمين كنيم؛ به طوري كه قوانين بين‌المللي و قراردادهايي را كه امضاء كرده‌ايم، محترم بشماريم. ما قرارداد عدم انتشار سلاحهاي اتمي را امضاء كرده‌ايم. رژيم اسرائيل از بمب عراق نمي‌ترسد. بايد از اين رژيم سئوال كنيد چرا بايد بمب اتمي داشته باشد و عليه چه كسي از آن استفاده خواهد كرد ؟

گزارش - 236

در رسانه‌هاي خبري و تبليغاتي غرب، مصاحبه ياد شده انعكاس زيادي داشته است. خبرگزاري يونايتدپرس در اين باره از بغداد گزارش داد: اظهارات صدام حاكي از آمادگي عراق براي ادامه يك جنگ طولاني و فرسايشي است، در حالي كه ناظران پيش‌بيني مي‌كردند عراق براي دستيابي به يك پيروزي سريع وارد جنگ شده است. با گذشت هفت هفته از آغاز جنگ، عراق از خواسته‌هاي سه‌گانه خود فراتر رفته و اكنون صحبت از الحاق بخشي از خاك ايران را به خاك خود مطرح مي‌كند. گرچه بغداد همچنان تاكيد دارد كه در جستجوي كسب حقوق حقة خويش است، ولي شواهد نشان مي‌دهد كه سقوط رژيم افراطي آيت‌ا... خميني و تجزيه ايران هدف اصلي عراق بوده است. ارديبهشت ماه گذشته، معاون نخست وزير عراق، طي مقاله‌اي اعلام كرد كه خلق‌هاي ايران (كردها، بلوچها، اعراب و آذربايجانيها) بايد در چارچوب ايراني واحد به خودمختاري دست يابند … در اثر اين روي كارآمدن رژيم اسلامي، قدرت نظامي ايران تجزيه شده است. قدرت مركزي ساقط و هرج و مرج و ناآرامي بر كشور مستولي است. صدام در مصاحبه‌اش گفت: « بايد حقيقت را به شما بگويم وقتي ايران دشمن اعراب است، ما از تجزيه ايران طرفداري خواهيم كرد. » يونايتدپرس مي‌افزايد: منابع سياسي و ناظران در بغداد اذعان دارند كه از عملكرد كادر رهبري عراق، از روابط شخصي و رقابت‌هاي موجود در بين گروه كوچكي كه بر عراق حكومت مي‌كند، بي‌اطلاع هستند، اما در زمان جنگ، ارتش وجهه خاصي پيدا مي‌كند. ناظران معتقدند كه صدام يك فرد سياسي است نه يك فرد نظامي، و چنانچه بخواهد در قدرت باقي بماند، بايد خواستة نظامي‌ها را برآورد. نظاميها مي‌گويند: « حال كه موفق شده‌ايم از شط‌العرب بگذريم و شهرهايي مانند آبادان، دزفول و اهواز را به محاصره درآوريم، بايد بخشي از اراضي ايران به طور دائم به خاك عراق منضم شود. » روزنامه لوموند نوشت: سردمداران عراق از طولاني شدن جنگ ناراحت هستند، ولي صدام با گفتن اين حرف كه اگر لازم باشد، يك يا دو ميليون نفر نيز به جبهه خواهيم فرستاد، وانمود مي‌كند كه ارتش چيزي جز دكور نيست. صدام با ترديد دربارة مواردي كه ارتش به موقع عمليات خود را انجام نداده است، صحبت مي‌كند. راديو كلن نيز در تفسيري از اين مصاحبه گفت: صدام در اولين مصاحبه مطبوعاتي خود پس از جنگ گفته است: چنانچه دو كشور ادامه پيدا كند، عراق سرزمينهاي جديدي در ايران به دست خواهد آورد شهرهاي خرمشهر و آبادان را به ايران پس نخواهد داد. از ظواهر امر چنين بر مي‌آيد كه به دلايل بسيار نه عراق به آساني قادر به تصرف شهرهاي ايران است نه باقي ماندن در آن و نه جو بين‌المللي اجازه چنين تجاوز و اشغالي را به عراق خواهد داد. مقامات ايراني بارها اعلام كرده‌اند كه تا خروج كامل عراق از سرزمينهاي ايران، استعفاء محاكمه صدام به هيچ مذاكره و مصالحه‌اي تن نخواهند داد. لكن ناظران بي‌طرف معتقدند اگر سازمانهاي بين‌المللي موفق به يافتن فرمولي شدند كه درآن حيثيت دو كشور مد ‌نظر قرار گيرد و در ضمن عراق وادار به ترك سرزمينهاي ايران شود، ايران ناچار به مذاكره خواهد شد.

گزارش - 237

وزارت امور خارجه، عده‌اي از سفيران، كارداران و وابسته‌هاي نظامي كشورهاي مختلف را براي بازديد از آثار جنايات جنگي صدام به استانهاي جنگ زده برد. اين جنايات كه عموماً در مناطق مسكوني با موشك و هواپيما صورت گرفته مورد توجه بازديد كنندگان قرار گرفت. سفير الجزاير گفت: من عميقاً تحت تاثير مشاهدات امروز قرار گرفتم و نمي‌توانم باور كنم كه مردم بي‌دفاع و بي‌گناه شما اين طور مورد تجاوز قرار گرفته باشند. صحنه‌ها بسيار غم‌انگيز است و من هيچگاه خاطره بازديد مدرسه بمباران شده رشيدي را فراموش نمي‌كنم. سفير يك كشور آفريقايي گفت: حتي هيتلر در جنگ جهاني دوم، قبل از انجام حملات هوايي به كشورهاي اروپايي هشدار داده بود، اما چگونه است كه دولت بعث عراق بدون اخطار قبلي، آن همه در نيمه‌هاي شب، بمب‌هاي خود را بر سرمردم بي‌دفاع و بي‌گناه ايران ريخته است ؟ نماينده پاپ نيز گفت: همان طور كه پاپ ژان پل دوم، رهبر كاتوليك‌هاي جهان در ملاقات با آقاي سلامي، نماينده ايران در واتيكان كه چند روز پيش انجام گرفت، حمله به مناطق مسكوني و مردم بي‌دفاع را محكوم كرد، من نيز ضمن تائيد اين نظر با ملت ايران همدردي مي‌كنم. ’بازديد سفراي كشورهاي خارجي از نقاط بمباران شده خوزستان

گزارش - 238

سفر دوبارة طارق‌ عزيز به مسكو را، رسانه‌هاي جمعي با حساسيتي خاص دنبال مي‌كنند. آسوشيتدپرس به نقل از روزنامه‌هاي كويتي نوشت: طارق‌ عزيز پيامي از صدام به همراه دارد كه صدام در چارچوب قرارداد مودت شوروي با عراق تقاضاي سلاح و لوازم يدكي كرده است … بغداد هفته گذشته هيأت‌هايي به لندن و پاريس اعزام داشته و تقاضاي خريد سلاح كرده است. تايمز مالي مي‌نويسد: شوروي ديگر به عراق اسلحه و مهمات نمي‌دهد و روابط دو كشور به پايين‌ترين حد خود پس از سال 1972 رسيده است. اين كار شوروي كوششي است

براي منصرف كردن صدام از دور شدن از مسكو. طبق اخبار تاييد نشده، طارق عزيز، معاون رئيس جمهور عراق هم اكنون براي مذاكره در مورد گرفتن سلاحهاي روسي در مسكو به سر مي‌برد. روزنامه واشنگتن استار نيز دربارة روابط شوروي و عراق مي‌نويسد: بسياري معتقدند اين شوروي است كه از ادامة جنگ ايران و عراق بهره مي‌برد. شاهد اين مدعا عقد قرارداد جديد شوروي با سوريه و ادامه تحويل اسلحه به عراق است، در حالي كه اين دو كشور دشمن ديرينه يكديگر به شمار مي‌روند.

گزارش - 239

از بحرين خبر مي‌رسد كه بخارست (پايتخت روماني) قطعات يدكي و فشنگ در مقابل تضمين نفت با قيمت ويژه به عراق تحويل مي‌دهد و از مصر نيز تاكنون 200 هواپيما و 300 زره‌پوش جنگي به عراق ارسال شده است. و همچنين خبرگزاري فرانسه از بغداد گزارش داد: در پي ملاقات طاهر توفيق، وزير دفاع عراق با معاون وزير تجارت خارجي بلغارستان در بغداد، معاون نخست وزير بلغارستان اظهار داشته است كه كشورش براي شركت در اجراي طرح‌هاي مختلف اقتصادي عراق آماده است.

گزارش - 240

روزنامه دي‌ ولت به نقل از ستاد كل ارتش بحرين درباره مناسبات تسليحاتي ايران و ويتنام مي‌نويسد: هانوي مهم‌ترين تحويل ‌دهنده سلاح به ارتش انقلاب (امام) خميني شده است. هانوي يك فهرست عرضه، شامل قطعات يدكي تا بمب‌افكن‌هاي شكاري به ايران ارائه داده است. اين وسايل از طريق كره شمالي و قفقاز به اصفهان و شيراز ارسال مي‌شوند.

گزارش - 241

ماموريت پالمه از سوي سازمان ملل متحد جهت بررسي راههاي صلح بين ايران و عراق، دور تازه‌اي را در تلاش‌هاي صلح گشوده است. خبرگزاري رويتر دراين باره از سازمان ملل متحد گزارش داد: اولاف پالمه كه به عنوان فرستاده صلح سازمان ملل به ايران و عراق تعيين شده، شانس كلي دارد كه تا طرفين درگير در جنگ را به دور ميز مذاكره بكشاند، كورت والدهايم گفت: پذيرش مـأموريت « پالمه » از سوي طرفين يك نشانه مثبت است. وي گفت اين نشان مي‌دهد منافع جدي كشورهاي ايران و عراق ايجاد مي‌كند كه به اين بحران خاتمه دهند. والدهايم در عين حال اين مأموريت را كه محدوديت زماني ندارد، بسيار دشوار خواند. راديو لندن نيز با توجه به شرايط اقتصادي و تسليحاتي دو كشور، موضوع تعيين اولاف پالمه و

روند صلح را اميدوار‌كننده خواند. در محافل بين‌المللي عقيده بر اين است كه امكان موفقيت ميانجيگري بين ايران و عراق از گذشته بيشتر شده است زيرا جنگ، ذخاير حياتي ايران و عراق را سخت محدود ساخته است و علاوه بر اين هر دو كشور يافتن منابع تازه‌اي براي تامين سلاحهاي مورد نياز را دشوار يافته‌اند، ايران اخيراً آمادگي بيشتري براي حل مسأله گروگانها از خود نشان داده، به اين اميد كه راه را براي دريافت سلاح و قطعات يدكي امريكايي باز كند. عراق نيز ظاهراً با اكراه مقامات شوروي در ارسال تسليحات بيشتر به كشور خود روبرو شده است. طارق عزيز (معاون صدام)، براي دومين بار از آغاز جنگ با ايران به مسكو رفت تا با رهبران شوروي مذاكره كند، گفتگوهايي كه بي‌شك شامل تقاضاي عراق براي دريافت سلاحهاي بيشتر بوده است. ايران كه تا به حال امكان هرگونه مذاكره يا قبول ميامجي را براي برقراري آتش بس خارج از امكان مي‌دانست، اينك با پيشنهاد سازمان ملل متحد براي اعزام آقاي « پالمه » به عنوان ميانجي موافقت كرده است. ولي با وجود اقدامات ديپماتيك جاري، موانع اصلي بين مواضع ايران و عراق سرجاي خود باقي است. اگرچه امكان برقراري آتش بس بين ايران و عراق بيشتر

شده، ولي هيچ نشانه‌اي كه حاكي ازامكان ‌حل اختلافات بين آنها باشد، در دست نيست.

گزارش - 242

هنري كيسينجر وزير خارجه اسبق امريكا دربارة برخوردهاي ايران با مساله گروگانها و دولت امريكا گفت: « انتخاب ريگان به رياست‌ جمهوري امريكا به منزله پيامي براي تمام جهان بود، مبني بر اين كه دوران عذرخواهي امريكا از سياست خارجي گذشته‌اش سپري شده است »، وي ضمن انتقاد از دولت كارتر، اظهار داشت: « بعضي‌ها فكر مي‌كنند و مي‌توانند ما را تحت فشار قرار دهند و سپس به عنوان جايز حمايت ما را طلب كنند. نظريه پرداز سياست خارجي امريكا (هنري كسينجر)

گزارش - 243

خبرگزاري فرانسه به نقل از مراكز نفتي لندن گزارش مي‌دهد كه ايران دوباره صادرات نفت خود را از طريق بندر خارك آغاز كرده است. به گزارش همين مبنع يك كشتي نفتي آلماني جديداً 000/80 تن نفت بارگيري كرده است. اين مركز مدتي به دليل حمله نيروهاي عراقي كار خود را متوقف كرده بود. تا به حال چندين كشتي نفتي ديگري نير در اين بندر بارگيري كرده‌اند، اما مقدار دقيق صادرات مشخص نيست. در هفته گذشته نيز كسب اطلاع شد كه ايران از طريق بنادر لاوان و سيري به كره جنوبي، روماني و به ويژه تركيه نفت صادر كرده است. جزاير خليج فارس

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1359/08/21