1359.08.24

روزشمار جنگ سال 1359 1359.08.24
نام‌های دیگر	بیست و چهار آبان
تاریخ شمسی	1359.08.24
تاریخ میلادی	15 نوامبر 1980
تاریخ قمری	6 محرم 1401

1360.08.24

1361.08.24

1362.08.24

1363.08.24

1364.08.24

1365.08.24

1366.08.24

گزارش - 269

در ادامه تهاجم عراق به سوسنگرد، واحد اطلاعات سپاه خوزستان گزارش داد: در اين نقطه يك كانون مقاومت از برادران پاسدار ايجاد شده است. نيروهاي مدافع به شدت مقاومت كرده، مانع پيشروي سريع دشمن شده‌اند، طوري كه تا ساعت 11، دشمن به زحمت توانست حدود يك كيلومتر پيشروي كرده، به هفتاد متري شهر برسد. درگيري سنگين در دهلاويه ادامه دارد. تعدادي پاسدار در اين منطقه با تانكهاي عراقي درگير شده‌اند كه در نتيجه هشت تانك و يك لودر دشمن منهدم شده است. اما اين اعمال همه نقش كند‌كننده حركت دشمن را دارد. دشمن براي تصرف سوسنگرد از چندين نقطه از جمله هويزه، حميديه و بلندي‌‌هاي الله اكبر شهر را زير آتش توپخانه قرار داده و در عين حال به پيشروي ادامه مي‌دهد. در ساعت 16، تعدادي از نيروهاي دشمن با ده تانك به بخش شرقي شهر رسيدند و از سمت بستان نيز كه دشمن قبلاً در هشت كيلومتري آن متوقف شده بود، به پيشروي خود ادامه دادند. طبق گزارش واحد اطلاعات سپاه خوزستان در ساعت 17، نيروهاي خودي از نظر مهمات به شدت در مضيقه هستند. در اين حال، رزمندگاني كه براي كمك اعزام شده‌اند، در گلبهار (12 كيلومتري سوسنگرد) مستقر گرديده‌اند. نيروهاي عراقي در ساعت 17 از سمت بستان به چهار كيلومتري شهر رسيدند. از سمت جنوب نيز با پيشروي دشمن جادة هويزه بسته شد. تعداد شهدا و زخمي‌ها زياد است. در تمام روز حتي يك هلي‌كوپتر نمي‌تواند براي انتقال زخمي‌ها در شهر بنشيند؛ تمام مدت

شهر با خمپاره و توپ كوبيده مي‌شود. افراد كادر بهداري روحيه خود را از دست داده‌اند. بهداري كارآيي لازم را ندارد به اين خاطر نيروها مجبور شده‌اند با وجود مشكلات فراواني تعداد بيشتري از زخمي‌ها را به كنار رودخانه حمل كرده، با بلم عبور دهند و از طريق جاده خاكي به حميديه و اهواز منتقل كنند. از همين راه تعدادي از نيروهاي شهر كه تحمل فشار را از دست داده‌اند، منطقه را ترك مي‌كنند. معاون عمليات سپاه سوسنگرد كه اين شرايط را مي‌بيند، تنها به سؤال و تذكر اكتفا مي‌كند. وي سرانجام در ساعات آخر روز به جمع‌آوري نيروهاي پراكنده در داخل و خارج شهر اقدام مي‌كند‌ و مسجد را به عنوان پايگاه و مركز هماهنگي و هدايت عمليات تعيين نموده، به سازماندهي افراد باقيمانده مي‌پردازد. رزمندگان باقي‌ مانده در شهر محاصره شده، در مسجد تصميم به « انتخاب بهشت » و عدم ترك شهر تا آخرين قطره خون، مي‌گيرند. اين تجمع تا ساعت 4 صبح طول كشيد سپس برادران در گروههاي 9 نفره در نقاط حساس شهر استقرار يافتند. عراق درباره عمليات امروز اعلام كرد كه نيروهاي زرهي و پياده نظام اين كشور در ناحيه سوسنگرد به پاكسازي نيروهاي دشمن دست زده‌اند و طي بيست و چهار ساعت گذشته 115 ايراني را كشته‌اند. خبرگزاري آسوشيتدپرس كه اين خبر را مخابره كرده است، مي‌افزايد: تصرف سوسنگرد، بزرگراه اصلي را براي پيشروي نيروهاي عراقي به طرف اهواز بازخواهد كرد. (ضميمه دارد).

گزارش - 270

به مناسبت حوادث اخير سوسنگرد، سپاه خوزستان طي اطلاعيه‌اي ضمن تشريح برخي جنايات انجام گرفته توسط ارتشيان عراق، روزهاي 25 و 26 آبان را عزاي عمومي اعلام كرد. متن كامل اطلاعيه به شرح زير است: « السلام ‌عليك ‌ايها‌الحسين ‌الشهيد، السلام‌ عليك ايها المظلوم، السلام عليك يا ثارالله ! مردم مسلمان ايران ! به خداي حسين ‌بن علي سوگند، بار ديگر حماسة ياران كربلا در تاريخ انقلاب خونين ما احياء شد. دژخيمان يزيدي با كمال بي‌رحمي شهر سوسنگرد را مورد حمله قرار داده‌اند. ياران راستين امام خميني تا لحظه شهادت همچنان مقاومت مي‌كنند. خون فواره مي‌زند و سرزمين اسلام را سرخ فام كرده است كه ماه محرم است، ماه خون است، ماه شهادت است. به مناسبت كشتار عمومي مردم سوسنگرد و قتل عام بيرحمانه پاسداران انقلاب بسيج و ژاندارمري و تجاوز به خواهران و زنان مسلمان، و سپس كشتار آنان و به كار بردن بمب‌هاي آتش‌زا و مواد شيميايي در دهلاويه كه در اثر آن برادران پاسدار سوخته‌اند، و حمله به بيمارستان سوسنگرد و قتل عام بيماران بستري شده، ما مردم خوزستان روز يكشنبه و دوشنبه را عزاي عمومي اعلام مي‌كنيم و آمادة انتقام قطره‌ قطره خون آنها هستيم؛ آن قدر شهيد مي‌دهيم تا پيروزي عاشقانه در آغوش گيريم. برادران پاسدار با وجود محاصره شديد شهر، سوگند ياد كرده‌اند كه شهر را ترك نكنند تا لحظه شهادت، و در انتظار نيروي كمكي هستند كه تا اين لحظه نرسيده است. ضمناً تذكر مي‌دهيم كه تعلل مسئولين عواقب وخيمي خواهد داشت و به مردم قهرمان اعلام مي‌كنيم در اين ماه محرم انتقام خون تمامي شهيدانمان را از دژخيمان يزيدي خواهيم گرفت. درود بر شهدايي كه در سوسنگرد به صف ياران حسين ‌بن ‌علي (ع) پيوستند. »

گزارش - 271

در جبهه آبادان درگيري شديدي وجود داشت. نيروهاي خودي در شمال بهمنشير در يك عمليات با هماهنگي توپخانه، هوانيروز و هواپيماهاي نيروي هوايي موفق شدند ضمن نفوذ به آن طرف بهمنشير، دشمن را از محور جاده ماهشهر ـ آبادان عقب برانند. در اين عمليات ده دستگاه تانك و خودروي سنگين دشمن منهدم شد و شصت و دو نفر به اسارت درآمده، بيست نفر نيز كشته شدند.

گزارش - 272

در جبهه مياني، هلي‌كوپترهاي هوانيروز مواضع دشمن را زير آتش گرفتند.

گزارش - 273

در جبهه شمالي، سردار جاف (از سران ضد انقلاب) با اعزام 300 نفر به ارتفاعات سرميل و كرند در محور قصرشيرين ـ گيلان‌غرب، قصد دارد راه عبور ستونهاي نظامي را مسدود كند. با تشديد فعاليت گروههاي ضد انقلاب، برخي راديوهاي بيگانه نيز با اعلام مجدد فعاليت گروههاي ضد انقلاب به تفسير و تحليل آنها پرداختند. راديو لندن گفت: فعالين ضد دولتي در دهكده‌هاي كردنشين ايران و هم مرز با تركيه، حملات خود را عليه پاسداران انقلاب از سرگرفته‌اند و شروع به كار گذاشتن مين و درست كردن دام در سر راهها و مسيرهاي مختلف كرده اند. آسوشيتدپرس نيز گزارش داد: در نزديكي شهر مرزي سرو، برخوردهاي خشونت بار ميان ملي‌گرايان كرد و پاسداران انقلاب از سرگرفته شده و در نبردهاي اخير سي وچهار پاسدار كشته شده‌اند. شورشيان دهكده‌ها و مناطق روستايي، در طول يك خط 50 مايلي به طرف ايران از مرز كردستان در شمال رضائيه (اروميه) تا جنوب سنندج را در اختيار دارند. علاوه بر اغتشاشات مرز غربي، عراق مقدار زيادي اسلحه و مهمات از راه دريا به منطقه بلوچستان ايران و پاكستان حمل كرده و در اختيار سران عشاير قرار داده است.

گزارش - 274

هواپيماهاي دشمن به پالايشگاه آبادان، اسلام ‌آباد و آبدانان (از توابع مهران) حمله كردند كه در اثر اين حملات قسمت ديگري از پالايشگاه آبادان خسارت ديد. در مقابل، طي بيانيه‌ 142 عراق از حملات نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي در عمق خاك عراق به شهرهاي اربيل، شيروان و فليكان ياد شده است.

گزارش - 275

خبرگزاري رسمي عراق (اينا)، در گزارشي اغراق‌آميز خسارت وارده به جمهوري اسلامي را چنين ذكر كرده است: نيروهاي زمين به هواي عراق از آغاز جنگ تا به حال 345 هواپيماي نظامي و 87 هلي‌كوپتر ايران را منهدم كرده‌اند. به نوشته الثوره، 57 فروند از اين جنگنده‌ها در حوالي تامين (شمال عراق)، 40 فروند در بصره و 43 فروند در بغداد و تعداد ديگري در نواحي مختلف جبهه‌ها سرنگون شده است. به ادعاي همين منبع تنها در تاريخ 23 سپتامبر، (اوّل مهر ماه) 67 جنگنده ايران منهدم شده است. اين خبرگزاري به نقل از روزنامه الثوره عراق افزود: 70 تانك قابل استفاده ايران و 261 توپ اتوماتيك با كاليبرهاي مختلف به غنيمت گرفته شد. 6 مركز الكتريكي مراكز نفتي و 31 فرودگاه نظامي نيز منهدم شده است.

گزارش - 276

رئيس جمهور، بني‌صدر بعد از ملاقات با امام خميني، در پاسخ به اين سؤال خبرنگار خبرگزاري پارس كه با توجه به محاصره سوسنگرد، اهواز نيز به در خطر خواهد افتاد، چه تصميماتي اتخاذ گرديده ؟ گفت: در حال حاضر شهر سوسنگرد در محاصره نيست. طبق اطلاعي كه به من داده‌اند، (چون من هر جمعه به تهران مي‌آيم)، آنها طي يك تلاش مذبوحانه حملاتي به نيروهاي ما وارد كرده‌اند كه همه با شكست روبرو شده است و آن طوري كه امروز به من گزارش داده‌اند، در حمله سومي هم دشمن تلفات سنگين داشته و اميدواريم كه همين امروز آنجا را از وجود دشمن پاك كنيم. وي در كارنامة امروز خود درباره اختلافات داخلي مي‌نويسد: (امام) به من گفتند روز عاشورا كه صحبت مي‌كنيد، راجع به آنها (جريان سياسي مقابل) حرفي نزنيد و صحبتي نكنيد. گفتم الان پاي بود و نبود ما در ميان است؛ و اينها در اين وضعيت هم دست از كارشان برنداشته‌اند و به جاي تقويت در تضعيف كوشيده‌اند، فكر كرده‌اند فرصت مناسب است و پيش شما بيايند و يك ضربه‌اي بزنند كه كار مرا بسازد. كساني كه از نوك بيني‌شان دورتر را نمي‌بينند و جز قدرت شخصي واقعيت را نمي‌توانند ببينند، براي اين جمهوري سم مهلك‌اند. بعد چند مطلب را شنيده بوديم كه به ايشان گفتم. يك مطلب هم اين بود كه در اين گفتگويي كه آنها داشته‌اند، گفته‌اند اگر من در جبهه بمانم، از دو صورت يكي واقع خواهد شد: يا پيروز مي‌شويم و در اين صورت سوار تانك مي‌شوم و قهرمان به پايتخت مي‌آيم،. و اگر شكست بخورم خواهم گفت آنهايي كه در تهران نشسته‌اند و پشت جبهه، جبهه‌اي رواني ـ سياسي، گشوده‌اند، نگذاشتند. پس من بايد فرمانده كل‌ قوا نباشم و در تهران هم نباشم پس هر حادثه‌اي را هم كه خودشان مقدماتش را فراهم آورده‌اند و زمينه را خراب كرده‌اند، بايد مغتنم بشمرند و نگذارند من در محل بمانم و اگر توانستند مرا از كار جنگ دور بسازند، مي‌آيند به شما مي‌گويند. حرفها تحقق پيدا كرده و به عمل پيوسته است. ديگر نمي‌شود گفت كه كساني اين حرفها را از خودشان ساخته‌اند. به هرحال، بسيار خوب، من حرفي ندارم، اما شما بايد قدري به اينها سخت بگيريد. اقلاً در اين وقت كه پاي سرنوشت ما در ميان است، بگذارند من با خاطري آسوده كارم را بكنم. از سوي ديگر روزنامة جمهوري اسلامي در گزارشي از نماز جمعة اين هفتة تهران، به نقل از امام جمعة تهران مي‌نويسد: حجت‌الاسلام خامنه‌اي ضمن دعوت مردم به اتحاد و اتفاق گفت: « بگذاريد سياست بازهاي كهنه‌كار، اين كساني كه همّ و عمشان همين مسائل بي ‌ارزش است، هركار مي‌خواهند بكنند؛ هرچه مي‌خواهند بنويسند. شما اي ملت بزرگ ! اي ملت معصوم اي فداكاران صادق ! شما پايتان را اين اختلافات كنار بكشيد؛ نگذاريد شما را آلوده كنند. ديروز كه من وارد تهران شدم، چند نفر از برادران از آنچه در روزنامه‌ها در اين چند روز، گذشته بود، بشدت ناراحت و نگران بودند ! من از هيچ‌جا خبر نداشتم؛ شرح دادند كه چه روزنامه‌هايي چه مسائلي را مطرح و ذهن مردم را مشوش كرده‌اند ! من از ته دل خدا را شكر كردم كه در اهواز و در جبهه خوزستان دور از غوغاهاي سياست‌بازان راحت‌طلب و فرصت‌طلب مشغول كار ديگري بودم. » روزنامه جمهوري اسلامي سپس به نقل از ايشان، ضمن دروغ خواندن دخالت روحانيون در امر فرماندهي جنگ، آورده است: « امروز حتي شوراي عالي‌‌دفاع هم نسبت به ارتش فرماندهي نمي‌كند؛ اين را بدانند مردم ايران. شوراي عالي‌دفاع، طراحي مي‌كند؛ طرح مي‌دهد؛ ارائه طريق مي‌كند. فرمانده، شوراي عالي‌ دفاع نيست. نظامي هم، فرماندهي فرماندهان خود را مي‌پذيرد؛ حق هم با اوست و بايد همين‌ جور عمل بكند. حتي من خودم با اينكه در آغاز جنگ تقريباً بيش از يك ماه و نيم است كه در جبهه هستم و با برادران نظامي، با فرماندهان، با طبقات پايين‌تر، با پاسداران و با داوطلبان دائماً در تماس هستم، هرگز فرمان نظامي به احدي ندارم؛ با اينكه مشاور امام و عضو شوراي عالي دفاع نيز به نصب امام هستم. آنهايي كه اين شايعات را مي‌پراكنند، مي‌خواهند بين قشرهاي مردم اختلاف بيندازند. مي‌خواهند وانمود كنند كه روحانيت در امور فرماندهان، نظاميان و مسئولان دخالت مي‌كند؛ در حالي كه چنين خبري نيست. »

گزارش - 277

به مناسبت رفع توقيف از صادق قطب ‌زاده، مجلسي در سراي دستمالچي بازار برگزار شد كه در آن مجلس آقاي اشراقي، داماد امام‌ خميني، به سخنراني پرداخت. در پايان اين جلسه صادق قطب‌زاده در جمع حاضرين گفت: چون امام فرموده‌اند كه در اين شرايط سخنراني نكنم، وظيفه شرعي خود مي‌دانم كه ايراد سخنراني خودداري كنم. ولي هم ميهنان عزيز بدانند كه هرگز در راه اسلام و بيان حق از پاي نخواهم نشست … در پايان اين مراسم عده‌اي از شركت‌كنندگان در مجلس با دادن شعارهايي محل سخنراني را ترك كردند. قسمتي از اين شعارها به اين شرح است: بني‌صدر، بني‌صدر خدا نگهدار توـ بميرد، بميرد دشمن خونخوار تو؛ مجلس شوراي ما از انحصار حزبي آزاد بايد گردد؛ درود هر آزاده بر صادق قطب‌زاده؛ قطب‌زاده؛ قطب‌زاده، حمايتت مي‌كنيم؛ ما حزب نمي‌خواهيم ـ ما پيرو قرآنيم. در مقابل، عده‌اي نيز كه در جلو سراي دستمالچي تجمع كرده بودند، اين شعارها را تكرار مي‌كردند: مرگ بر منافقين؛ دستمالچي عضو حزب خلق مسلمان اعدام بايد گردد؛ جمهوري اسلامي دوره مصدق نمي‌شه، حزب فقط حزب‌الله، رهبر فقط روح‌الله، خط امام پيروز است؛ بهشتي قهرمان، اميد مستضعفان؛ رجايي، رجايي، تو افتخار مايي.

گزارش - 278

وزير اقتصاد و دارائي (نوربخش)، در نشستي با روزنامه اسپانيايي ال پاييس دربارة برنامه جمهوري اسلامي براي توزيع برخي اقلام ضروري و امكان رابطه با امريكا گفت: ايران با وجود جنگ جاري، با مشكلات اقتصادي بزرگ دست به گريبان نيست … اقدامات پيشگيرانه‌اي از جمله جيره‌بندي بنزين اتخاذ شده است … چنانچه ايران روابط خود را با امريكا عادي سازد، ادامه استقلال اقتصادي مشكل خواهد بود، زيرا امريكاييها هيچگاه به ما احترام نگذاشته‌اند و تصور نمي‌كنم در حال حاضر هم احترامي براي ما قائل شوند.

گزارش - 279

به علت موضع خصمانه اردن در جنگ ايران و عراق، شوراي عالي دفاع تصميم گرفت كه روابط بين جمهوري اسلامي ايران و اردن را از سطح سفير به سطح كاردار تنزل دهد.

گزارش - 280

در ادامه سفر اعضاي سفارتخانه‌هاي خارجي به مناطق جنگي، مقام دوم سفارت ليبي دربارة مشاهدات خود گفت: هيچيك از قسمت‌هايي كه بمباران شده، نه نزديك پادگان است نه نزديك به هيچ منطقه نظامي. اگر به منطقه نظامي نزديك بود، مي‌گفتم حتماً اشتباهي رخ داده، ولي اينجا قضيه شكل ديگري دارد. ما به شدت اعمال غيرانساني و مخالف با كليه موازين و قوانين جنگ را از سوي عراق محكوم مي‌كنيم. سفير سوريه (ابراهيم يونس) نيز ضمن ديدار از مناطق جنگ زده كرمانشاه گفت: ما اين جنگ را محكوم و با آن مخالفت كرده‌ايم. گفته‌ام تنها كسي كه از اين جنگ بهره مي‌برد، صهيونيسم و امريكاست. البته اين حقيقت براي دنيا كاملاً آشكار است. شكي نيست كه انقلاب اسلامي در مناطق عربي تاثير بسياري داشته است. دولت سوريه همواره بر خط جمهوري اسلامي كه نه شرقي و نه غربي است، تأكيد كرده است. در اين بازديد كه كاردار استراليا نيز حضور داشت، گفت: اين خرابيها، لزوم هرچه زودتر خاتمه بخشيدن به جنگ را بيان مي‌كنند.

گزارش - 281

خبرگزاري فرانسه درباره شروع مأموريت اولاف پالمه، فرستاده ويژه دبير كل سازمان ملل، گزارش داد: اولاف پالمه كه مأمور ديدار با مقامات ايران و عراق شده بود، در مقر اين سازمان با عصمت كتاني و جمال شميراني نماينده عراق و ايران در سازمان ملل ديدار و گفتگو كرد. وي طي چند روز آينده به تهران مي‌آيد سپس به بغداد خواهد رفت. آسوشيتدپرس نيز ضمن بررسي اين مأموريت، اعلام كرد: بعضي از اعضاي شوراي امنيت به طور خصوصي اظهار داشته‌اند كه اولاف پالمه در متقاعد ساختن ايران و عراق به انجام مذاكرات صلح، شانسي نخواهد داشت؛ مگر آن كه در اوضاع جنگ يك دگرگوني به نفع ايران به وجود آيد.

گزارش - 282

طارق عزيز، معاون نخست وزير عراق در مصاحبه با مجله عربي زبان المستقبل، چاپ لندن، درباره سياست شوروي در قبال جنگ ايران و عراق سخن گفت و شوروي را متهم كرد كه سياست انگلستان را در جنگ ايران و عراق در پيش گرفته است، زيرا مسكو همانند لندن منتظر نتيجة جنگ است تا روش خود را نسبت به برنده مشخص كند. وي ضمن استقبال از انتخاب ريگان به عنوان رئيس جمهور جديد امريكا، گفت: حضور يك رئيس جمهور نيرومند براي امريكا در كاخ سفيد بهتر از كارتر خواهد بود، زيرا ريگان با اراده ‌تر از كارتر است كه اراده‌اي متزلزل داشت. طارق عزيز در مورد قرارداد 1975 گفت: شاه سابق، پيش از اعلام موافقت با مفاد قرارداد، دچار ترديد شد. به او خبر داديم كه اگر پيمان بسته نشود، عراق دست كمونيست‌ها را در مرزهاي خود با ايران باز خواهد گذاشت. هنوز يك هفته نگذشته بود كه قرارداد مزبور، مورد موافقت شاه خلع شده قرار گرفت، ولي بايد بگوييم كه با درگذشت رئيس جمهور الجزاير، « هواري بومدين » در سال 1978، اين قرارداد هم دفن شد.

گزارش - 283

به گفته راديو لندن يكي از مقامات دولتي مصر شركت سربازان مصري يا داوطلبان اين كشور را در جنگ ايران و عراق به سود عراق تكذيب كرده است. خبرگزاري يونايتدپرس نيز گزارش داد: سخنگوي دولت مصر، مقامات عراقي را متهم كرد كه سعي كرده‌اند تعدادي از دانشجويان مصري را كه در دانشگاههاي عراق سرگرم تحصيل هستند، براي جنگ به كار گيرند، ولي دانشجويان سرباز زده‌اند.

گزارش - 284

راديو كويت در مورد اصابت چند راكت به منطقه العبدلي كويت گفت: آقاي عبدالحليم خدام، معاون نخست وزير و وزيرخارجه سوريه طي تماس تلفني با نخست وزير و وزير خارجه كويت نگراني سوريه را نسبت به حادثه‌اي كه در مركز العبدلي رخ داده، ابراز داشت. شيخ صباح ‌الاحمد از توجه سوريه به اين رويداد تشكر كرد. اين راديو دربارة موضع اردن در مورد اين حادثه گفت: شاهزاده حسن، وليعهد اردن طي تماس تلفني با وليعهد و نخست وزير كويت، در مورد هواپيماي ايراني كه چند موشك به منطقه العبدلي در شمال كويت پرتاب كرده، گفتگو كرد. وي ايستادگي اردن را در كنار كويت اعلام كرد.

گزارش - 285

خبرگزاري فرانسه گزارش داد: سخنگوي نيروي دريايي انگلستان اعلام كرد كه دو ناو جنگي اين كشور براي استقرار در درياي عمان عازم اين منطقه خواهد شد و تا وقتي كشتي‌هاي

تجارتي كه در معرض تهديد هستند، انگلستان در خليج فارس باقي خواهد ماند. اين دو ناو، اولين كشتي‌هاي ناوگان دريايي انگلستان هستند كه اين كشور تصميم دارد در نزديكي تنگه هرمز مستقر سازد.

گزارش - 286

روزنامه فرانكفورتر، چاپ آلمان، با ابراز نگراني از غيرقابل كنترل بودن جنگ ايران و عراق مي‌نويسد: اين جنگ، فراموش شده و دنياي غرب در سكوت وحشتناكي فرو رفته است؛ زيرا جنگي است كه بدون دوربينهاي فيلمبرداري تلويزيون، و تقريباً دور از نظر خبرنگاران. صدام ديكتاتور عراق با جنگي كه به راه انداخته، وضع نامناسبي پيدا كرده است. او مكرر عقب نشيني نيروهاي خود را از ايران و حتي اخيراً عقب نشيني كامل آنها را مطرح مي‌كند، به شرط اينكه ايران حاضر به مذاكره درباره ادعاهاي ارضي عراق شود. ظاهراً همكاران نزديك رئيس جمهوري ايران تا دو روز قبل بي ميل نبودند پيشنهاد عراق را با احتياط بررسي كنند؛ امّا قدرت نخست وزير به عنوان سخنگوي ملاها در تهران بيشتر است. رجايي در اين ميان با سرسختي انعطاف ناپذيري گفته است كه دولت وي پيشنهادات صدام حسين را به هيچ وجه نخواهد پذيرفت. مجله فرانسوي اكسپرس نيز در تفسيري مي‌نويسد: شيشه منافع حياتي غرب امروز به دست مرداني افتاده كه در جاده سنگلاخ سياسي جهان با منطق و احتياط گام برنمي‌دارند. (امام) خميني هم مردي نيست كه در برابر خصم سرفرود آورد و براي حفظ مصالح اساسي با صلح و سازش موافقت كند. از طرفي امريكاييها و شورويها معطل و مردد هستند كه بايد پشت سر چه كسي به راه افتاد.

گزارش - 287

خبرگزاري آسوشيتدپرس طي گزارشي تحولات نظامي روزهاي آينده را به اين صورت پيش‌بيني كرد: اگر ريزش باران ادامه يابد، تحرك هر دو ارتش در اين منطقه كويري متوقف خواهد شد، چون زمين ليز و پر از گل و لاي مي‌شود … اگر ريزش باران ادامه يابد، تحرك در مناطق مرزي تنها در طول چند جاده آسفالته امكان‌ پذير خواهد بود و نبرد به يك درگيري در مواضع ثابت سنگربندي شده تبديل مي‌شود. چند روز پيش، صدام در يك مصاحبه مطبوعاتي به اين موضوع اشاره كرد و گفت: نيروهاي عراقي و ماموران غيرنظامي در داخل خاك ايران سرگرم ايجاد صدها كيلومتر راه آسفالته هستند. اين راهها از مرز تا جبهه ادامه دارد … احداث اين جاده‌ها تحرك نيروهاي عراقي را در صورت ريزش بارانهاي سنگين تضمين مي‌كند. ناظران نظامي معتقدند اگر تهاجم جديدي از سوي طرفين انجام شود، اين تهاجم قبل از آغاز فصل زمستان خواهد بود. ناظران در بغداد مي‌گويند اگر به زودي حمله‌اي صورت نگيرد، تا بهار آينده حمله‌اي در كار نخواهد بود. ضميمه اول خبر شماره 269: گزارش عمليات سوسنگرد دراين باره حاكي است: در روز 24/8/59 وقتي نيروهاي عراقي از پنج كيلومتري به يك و نيم كيلومتري سوسنگرد رسيدند، با مقاومت 35 پاسدار با امكانات خمپاره 120 و آرپي‌جي روبرو شدند. تانكها آن قدر به اين پاسداران نزديك مي‌شوند كه برادران بناچار برد خمپاره را روي كمترين مقدار آن مي‌گذارند. نيروهاي دشمن تا صد متري موضع خمپاره پيشروي مي‌كنند كه برادران با آرپي‌جي به آنها يورش بردند؛ عراقيها 500 متر عقب نشيني كرده، سپس يگانهاي خود را تا كناره كرخه گسترش دادند بدين ترتيب، 35 برادر پاسدار محاصره شدند كه از اين تعداد فقط چهارده نفر بازگشتند؛ بقيه شهيد يا اسير شدند. در گزارش ديگري كه اوضاع شهر در آن تصور شده، چنين آمده است: پرسنل بيمارستان شهر فرار مي‌كنند. شهدا و زخمي‌ها در سطح شهر پخش بودند. فقط يك دكتر ژاندارمري فداكارانه به مداواي مجروحين پرداخته بود. (سند شماره 001754 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش سپاه خوزستان از عمليات سوسنگرد، 30/8/1359) ضميمه دوم خبر شماره 269: گزارش علي تجلايي معاون عمليات سپاه سوسنگرد در اين باره چنين گفت: صبح روز 24/8/59، خواستيم نيروها را سازمان بدهيم. زيرا تانك‌ها كاملاً به شهر نزديك شده بودند. در اين موقع ديديم كه سروان … همراه نيروهاي خود با قايق در حال ترك شهر هستند. در جواب من كه چرا مي‌رويد ؟ جوابي ندادند. درباره به سپاه برگشتم. نيروي قابل توجهي در شهر نبود. برادران سپاهي موجود در سازماندهي كرديم و در چند نقطه مستقر شديم. تا ظهر نه در شهر، نه در سپاه و نه در هنگ ژاندارمري كسي نماند. تصميم گرفتم كه مهمات را منفجر كنم و اين كار را انجام دادم. ساعت 4 عصر، برادراني را كه در گوشه وكنار شهر پراكنده بودند،

جمع كردم و شب كه شد در شهر به پاكسازي و جمع‌آوري مهمات و اسلحه پرداختيم، سپس نيروها را در چند جاي شهر مستقر و مسجد شهر را به عنوان پايگاه انتخاب كرديم. البته شهيدان ما در آن طرف رود و اطراف شهر به جا ماندند، حتي وقت دفن هم پيدا نكرديم كه اين واقعاً دردآور بود. (سند شماره 021476 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه، گزارش پاسداران اعزامي از تبريز به منطقه سوسنگرد، علي تجلايي، 30/8/1359) در گزارش يكي از رزمندگان كه در 26/8/59 ارائه شده، چنين آمده است: در تاريخ 24/8/59 ساعت هشت صبح، مزدوران عراقي با تانك به سنگرهاي ما در خارج از شهر سوسنگرد حمله كردند. بعد از دو ساعت مقاومت به علت نداشتن امكانات مجبور به عقب نشيني شديم. قصدمان اين بود كه دشمن را در شهر با انجام عمليات چريكي از پاي درآوريم. بعد از حدود پنج ساعت جنگ و گريز در شهر مستقر شديم. وضع آشفته و بي‌برنامگي، روحيه‌ها را ضعيف كرده بود اما جمع كردن نيروها از نقاط مختلف شهر توسط برادران سپاهي و آوردن آنها در مسجد و گروه‌بندي برادران به گروههاي نه نفري براي استقرار در نقاطي از شهر كه تا ساعت 4 صبح روز بعد ادامه داشت، باعث تقويت روحيه و مستحكم ترشدن مواضع نيروهاي خودي شد. (سند شماره 023891 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه، گزارش مهدي ظل انوار، 26/8/1359) علي تجلايي درباره اين تجمع مي‌نويسد: شب با برادران صحبت كردم و گفتم بيايد بهشت را براي خود بخريم. همه با صداي تكبير با خداي خود عهد بستيم كه تا آخرين قطره خون در مقابل توپ، تانك، مسلسل كاليبر 75 و هلي‌كوپتر و ميگ‌ها و نيروهاي گارد مخصوص رژيم بعث ايستادگي كنيم. (سند شماره 021476 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، گزارش پاسداران اعزامي از تبريز به منطقه سوسنگرد، علي تجلايي، مورخ 30/8/1359)

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1359/08/24