1361.02.21

روزشمار جنگ سال 1361 1361.02.21
نام‌های دیگر	بیست و یک اردیبهشت
تاریخ شمسی	1361.02.21
تاریخ میلادی	11 مه 1982
تاریخ قمری	17 رجب 1402

1360.02.21

1362.02.21

1363.02.21

1364.02.21

1365.02.21

1366.02.21

1367.02.21

گزارش- 1

1. دومین حمله رزمندگان ایران در مرحله سوم عملیات بیت‌المقدس که با هدف تصرف جاده خرمشهر شلمچه و تکمیل محاصره خرمشهر انجام شد، به‌دلیل مقاومت نیروهای ارتش بعث عراق در این محور به نتیجه نرسید. در ادامه دومین شب از مرحله سوم عملیات که از ساعت 23:10 روز گذشته آغاز شد، باوجود دستور قرارگاه مرکزی کربلا به قرارگاه نصر مبنی‌بر آغاز حمله، به‌دلیل ناهماهنگی و آماده‌نبودن تعدادی از یگان‌های این قرارگاه مانند نصر2 (تیپ27 محمد رسول‌الله‌(ص) سپاه و تیپ2 پیاده لشکر21 ارتش) و نصر3 (تیپ31 عاشورای سپاه و تیپ3 پیاده لشکر21 ارتش) شروع عملیات قرارگاه نصر به تأخیر افتاد. باتوجه‌به این تأخیر، زمان باقیمانده از شب برای اجرای عملیات و تأمین هدف‌ها کافی نبود؛ زیرا تجربه‌های عملیاتی بیانگر آن بود که یگان‌های خودی که با استفاده از عامل تاریکی و غافلگیری در شب از توان رزمی مناسب برخوردارند، با شروع روز به‌علت دید و تیر دشمن قدرت عملیاتی‌شان کاهش یافته و بسیار آسیب‌پذیر می‌شوند و در مقابل، عراقی‌ها در روز بهتر از شب می‌جنگند و علاوه‌بر تحرک و مانور قوای زرهی، هواپیماهای آنها هم وارد عمل می‌شوند. با گذشت دو ساعت از نیمه‌شب، درحالی‌که قوای قرارگاه فتح* در کیلومتر25 تا کیلومتر13 در شمال نوار مرزی شلمچه (در حاشیه غربی مرز) با تانک‌های دشمن در نبرد بودند، قرارگاه نصر به‌دلیل تأخیر در حرکت نیروهای خود، هنوز فرمان آغاز درگیری یگان‌های تحت امرش را صادر نکرده بود. سرانجام، با نزدیک‌شدن اغلب یگان‌ها به مواضع دشمن، قرارگاه نصر در ساعت 02:06 فرمان آغاز عملیات را ابلاغ کرد. لحظاتی بعد، نصر2 خبر داد که با تانک‌های عراقی در حاشیه غربی نوار مرزی (حدفاصل کیلومتر13 تا کیلومتر8 شمال شلمچه) درگیر شده است. نصر3 (تیپ31 عاشورای سپاه و تیپ3 پیاده لشکر21 ارتش) که حدود نیم‌ساعت بعد حرکت خود را در حاشیه شرقی نوار مرزی به‌طرف جاده شلمچه خرمشهر آغاز کرد، باوجود تلاش بسیار، کاری از پیش نبرد و مقاومت و فشار تانک‌ها و تیربارهای دشمن باعث شد که این یگان‌ها نتوانند به جاده دست یابند، نصر7 (تیپ25 کربلای سپاه و تیپ55 هوابرد ارتش) هم اگرچه موفق شد در جناح چپ نصر3 تا جاده مذکور پیش رود، لیکن با فشار شدید دشمن عقب رانده شد و هم‌ردیف با نصر3، در یک کیلومتری شمال جاده متوقف گردید. به‌این‌ترتیب، عملیات امروز قرارگاه نصر بجز نصر2 که موفق شد ضمن انهدام بخشی از قوای زرهی دشمن قسمتی دیگر از مرز (حدود 1 کیلومتر) را تأمین کرده و تا هفت کیلومتری شمال شلمچه پیشروی کند، نتیجه مهمی در پی نداشت و هیچ‌کدام از اهداف موردنظر تحقق نیافت. در مقابل، ارتش عراق نیز با مقاومت خود، نشان داد که در ادامه اشغال خرمشهر سرسخت است و به‌راحتی تسلیم نخواهد شد.

گزارش- 2

2. به‌دلیل ناکامی رزمندگان ایران در دستیابی به جاده خرمشهرـ شلمچه در مرحله سوم عملیات بیت‌المقدس، که در دو شب گذشته اجرا شد، صبح امروز فرماندهان نظامی با حضور در پایگاه فرماندهی نصر1 ** به بحث و بررسی چگونگی ادامه عملیات به‌سوی خرمشهر و شلمچه پرداختند.***در این نشست، اگرچه برخی فرماندهان معتقد بودند که حمله به‌سوی این دو هدف بدون وقفه ادامه یابد، اما برخی نیز به‌دلیل خستگی نیروهایشان به‌تعویق‌افتادن ادامه عملیات را خواستار بودند. در این جلسه که در ساعت 10:30 برگزار شد، برخی از فرماندهان معتقد بودند که حمله به‌سوی خرمشهر و شلمچه باید بدون وقفه ادامه یابد، لیکن برخی دیگر از فرماندهان به خستگی نیروهای یگان‌های عملیاتی اشاره داشتند. پس از دو ساعت بحث و بررسی، در نهایت مقرر شد ادامه عملیات بیت‌المقدس چهار روز به تعویق افتد تا رزمندگان استراحت کنند و یگان‌ها بازسازی شوند و سپس، پیشروی به‌سوی خرمشهر و شلمچه با توانی مضاعف آغاز شود. پس از بحث‌های مقدماتی، جلسه با ورود محسن رضایی و حسن باقری از ساعت 11:00 رسمیت یافت. ابتدا حجت‌الاسلام مصطفی ردانی‌پور آیاتی از قرآن مجید را تلاوت کرد و سپس حاضران به اظهارنظر پرداختند. اهم مطالب مطرح‌شده در این جلسه به این شرح است: رحیم صفوی: بسم‌الله الرحمن الرحیم. فرماندهان عمل‌کننده امشب را گفتیم بیایند تا وضعیتشان را بگویند. ازجمله اینکه الان بگویند که رفته‌اند کجا قرار گرفته‌اند. آنچه که می‌گفتند این است که الان تیپ [محمد] رسول‌الله(ص) تا نزدیکی تیپ عاشورا [در شمال شلمچه] آمده؛ ولی الحاق کامل هنوز حاصل نشده است و تا نزدیکی همدیگر رسیده‌اند. درباره انهدام هم می‌گفت که انهدام هم کردیم و حتی پست شنود گفت که یک‌مقدار تانک‌ها عقب‌نشینی کرده‌اند و خود تیپ [محمد] رسول‌الله‌(ص) هم می‌گفت که از آن قسمت ما یک تعداد تانک و نفربر می‌بینیم که خدمه ندارد. تیپ عاشورا یعنی نصر3 هم ادامه عملیات داده، منتها هنوز نتوانسته خودش را به این جاده آسفالت (خرمشهر شلمچه) برساند. محسن رضایی (فرمانده سپاهی قرارگاه مرکزی کربلا): از آن [جاده خرمشهر ـ شلمچه] پیشروی کرده؟ رحیم صفوی: دیشب خیلی دیر شروع کرد. عملاً ساعت 02:30 [بامداد] تازه شروع کردند، نرسیدند؛ خیلی دیر کردند. محسن رضایی: پس هنوز به جاده نرسیدیم؟ رحیم صفوی: نصر3 نرسیده، اما نصر7 می‌گوید من تا جاده آسفالت رسیدم. گشتی‌های نصر6 از این‌طرف [از شرق جاده اهواز خرمشهر] آمدند تا این گوشه‌ها، چیزی نبوده و از اینجا هم دارند می‌روند جلو. یک‌سری هم (حدود 2 گروهان) از مارد با قایق عبور کرده‌اند. آمدند از خاکریزهای اول گذشتند، نیروهای عراقی نبود. دارند می‌آیند جلو و به این دو واحد هم گفته شده که به همدیگر برسند. محسن رضایی: آنها کی هستند؟ رحیم صفوی: از سپاه آبادان. نیروهایی که شرق کارون بودند، آمدند که جناب سرهنگ صیاد شیرازی گفتند یک پل بزنند روی مارد؛ روی همان سکوهایی که قبلاً عراقی داشتند [در محل همان پلی که دشمن در ابتدای جنگ نصب کرده بود.]... مسئله دیگر، یکی طرح نزدیک است که ان‌شاءالله زود انجام بشود و این قطع اینجا [جاده خرمشهر شلمچه] است. یعنی این مسیر دیگر به‌طورکامل قطع بشود؛ و کار بزرگ‌تر اینکه تیپ بیت‌المقدس تقویت بشود و بیاید جای تیپ‌های امام حسین(ع) و نجف اشرف را بگیرد و این دو تیپ برای یک عملیات گسترده‌تر آزاد بشوند. محسن رضایی: این را [حرکت به‌سوی جاده خرمشهر شلمچه] به‌هرحال باید ادامه بدهیم یا نه؟ یعنی می‌توانند پیشروی کنند؟ رحیم صفوی: به‌نظر من الان تیپ عاشورا ازنظر استعداد نیرو و وضعیتش خوب است؛ پنج، شش گردان قوی دارد. نصر7 هم خوب است. یعنی سه تیپ [55 هوابرد، 25 کربلا و 31 عاشورا] می‌توانند ادامه بدهند. فاصله‌ای هم نمانده؛ حداکثر یک‌فاصله یک کیلومتری است [با جاده خرمشهر شلمچه]. مصطفی ردانی‌پور (جانشین فرمانده تیپ14 امام حسین(ع)): اگر ان‌شاءالله تیپ امام حسین(ع) و [تیپ] 8 نجف از آنجا [نوار مرزی] آزاد بشوند، فرصت می‌خواهند که نیروها بازسازی شوند. سرهنگ علی صیاد شیرازی (فرمانده ارتشی قرارگاه مرکزی کربلا): مشکل اساسی‌مان این است که ما تصمیم‌ها را دیر می‌گیریم و همیشه با مشکل عدم‌آمادگی و زمان مواجهیم. اگر ما امشب کارمان را تمام بکنیم، آن نیرویی که در دست است باید پیش‌بینی‌اش را الان بکنیم و بعد زمینه طرح بعدی را فراهم بکنیم که یک عملیات گسترده باشد و این‌بار بیایم برای اولین‌بار یک قرارگاه را در احتیاط نگه داریم. کارش را هم مشخص کنیم که دو قرارگاه عمل کند و قرارگاه سوم نیز سریع بیاید هم مقابله کند و هم تقریباً ضربه آخر را به دشمن بزند. به نظر می‌رسد قرارگاه نصر و فتح در منطقه خوبی قرار دارند. یعنی همان طرحی که قبلاً داشتیم؛ و قرارگاه قدس را هم اینجا آماده بکنیم که هم مواظب جناح راست این دو قرارگاه باشد و همین که خودش بیاید پایین [به‌موازات نوار مرزی] و باید تشکیلات این سه قرارگاه را دوباره منسجم کنیم. فعلاً برای قسمت پایین با بررسی‌هایی که شد هیچ نیرویی را نمی‌توانیم جابه‌جا کنیم. خود فرماندهانشان سریع بیایند ببینند چه چیزهای دیگر می‌خواهند، یک نیروی احتیاط هم برایش بگذاریم. فکر کنم تیپ بیت‌المقدس برای احتیاط عملیات امشب خوب باشد. رحیم صفوی: تیپ بیت‌المقدس الان در خط است. منطقه‌اش همان بالاست [نوار مرزی جنوب کوشک]. نباید آزادش کنیم. محسن رضایی: وضعیت تیپ نور [قدس3] چطور است؟ چند گردان دارد؟ احمد غلامپور (فرمانده سپاهی قرارگاه قدس): 3 گردان دارد؛ آن‌هم 3 گردان پدافندی. محسن رضایی: اینکه خیلی تلفات دادیم! از 8 گردان 3 گردان مانده؟! فرمانده که شهید می‌شود، بقیه‌شان هم پراکنده می‌شوند! یعنی انهدام این‌طوری صورت می‌گیرد. فرمانده گروهان و فرمانده گردان و معاونش که شهید شد، دیگر گردان از بین می‌رود. الان خیلی هم نیرو هست، یعنی به‌قدری نیرو ریخته توی دشت و بیابان و به‌خاطر اینکه فرمانده گروهانش یا فرمانده گردانش یا معاونش شهید شده‌اند، کسی نیست برود و اینها را جمع‌آوری بکند. باید ما اعلامیه بدهیم در سطح خوزستان و کلیه نیروهایی که پراکنده شده‌اند را برگردانیم به پادگان‌های خودشان. غلامعلی رشید (فرمانده سپاهی قرارگاه فتح): بعضی‌هایشان اسلحه‌شان را می‌اندازند توی بیابان و می‌روند خانه‌هایشان. محسن رضایی: بندگان خدا چون سازمان ندارند. غلامعلی رشید: برادر محسن، الان از نصر1 که حساب کنیم تا پایان نقطه مرزی [شلمچه] تقریباً 20 کیلومتر است و به دو فتح بدهیم. بعدش از اینجا [از 20 کیلومتر به بالا] را هم بدهیم به قرارگاه قدس. قدس الان برای طول این خط پدافندی به 5 تیپ احتیاج دارد. ... قرارگاه فتح هم از اینجا [کیلومتر20 مرز شمال شلمچه] تا همین‌جایی که الان نصر2 هست [شش، هفت کیلومتری مرز شمال شلمچه] تحویل بگیرد. قرارگاه نصر هم اینجا بقیه چیزهایش را جمع‌وجور کند و ان‌شاءالله مرز تأمین شود. ... آن موقع پهلو را قرارگاه فتح می‌گیرد؛ یعنی قرارگاه فتح پهلودار و قرارگاه نصر عمل‌کننده می‌شود. حسین خرازی (فرمانده تیپ14 امام حسین(ع)): حالا هدف کجاست؟ محسن رضایی: ان‌شاءالله، تنومه و بصره. غلامعلی رشید: البته الان آرایشی که دشمن در مقابل ما گرفته، خودش مسئله است. یعنی تا این جاده حسینیه [روی مرز] ایستاده و از اینجا هم آرایش دارد به پایین. بینشان هم پنج، شش کیلومتر باز است. ... اگر می‌خواهید منطقه عمل ما بیشتر باشد و آن نیروها را برای عملیات در نظر بگیریم باز ما را تکان ندهید ولی پهلویمان را به‌طورکلی بدهید به قرارگاه فتح که بیاید و این را تقسیم کنیم بین قرارگاه فتح و نصر. رحیم صفوی: شما نمی‌توانید هم خط را نگه دارید، هم عملیات کنید! غلامعلی رشید: باتوجه‌به آرایش دشمن ما باز انهدام نیرو در ذهنمان هست یا نه؟ یا هنوز هدفمان انهدام نیرو است؟ ما که نمی‌خواهیم برویم بصره را بگیریم؛ اول انهدام نیرو، بعد بصره. باید اینها منهدم بشوند. درست مقابل تیپ امام حسین(ع) و [تیپ] 8 نجف الان [دشمن] یک آرایش قوی دارد، یعنی یک لشکر است. محسن رضایی: آنچه مسلم است اینکه هدف بعدی باید توی کارمان باشد. آن چیزی هم که قطعی است اینکه قرارگاه فتح و نصر باید عمل کنند. البته توی مأموریت سابقشان هم هست و این چیز جدیدی نیست. در کالکی هم که به شما داده‌اند، فتح و نصر باید این را عمل کند. منتها ما در ذهنمان این بود که توی آخرین تحلیل هم همین بود هی فتح بکشد به‌سمت نصر. اگر یادتان هم باشد ما توی آن چیزی که رسیدیم گفتیم آرایش پلکانی بگیرید تا اینکه فتح بتواند بیاید پایین‌تر و آخرین چیز هم این بود که زیر جاده حسینیه، فتح بیاید که الان هم این‌طوری شد که آن کار را بکند. اما الان با یک مشکل جدیدی مواجه شدیم و آن اینکه یک کسی باید پهلو را حفظ کند که قطعاً فتح خواهد بود؛ یعنی مثلاً ما جناح راست را حفظ کنیم که بتوانیم این را بگیریم. اما این یک بحث کلی‌تر است. آنچه را که می‌توانیم الان استنتاج کنیم این است که اگر ما بخواهیم فتح و نصر وارد عملیات بشوند، باید اینها بازسازی بشوند و سازمان پیدا کنند و قوی بشوند و بروند کار کنند. یعنی این حرف درستی است که به نظرم می‌توان رویش سرمایه‌گذاری کرد. لذا برای این کار ما باید قرارگاه قدس را به کار بگیریم و همان‌طور هم که صحبت شد، قرارگاه قدس بیاید جناح را بگیرید و در احتیاط قرار بگیرد؛ یعنی هم پهلودار باشد، هم نیروها را سازماندهی بکند، آرایش بدهد و تشکیلات درست بکنند برای اینکه در احتیاط باشد. الان هم بحث امشب ما فکر کنم حل شده است؛ یعنی مانور سابق عمل بشود. حالا اگر روز شد، نشد تا فردا صبح دیگر فشار بیاوریم تمام کنیم. سرهنگ مسعود بختیاری: از عملیات‌های جاری که ما در پیش داریم همان ادامه عملیات شب گذشته است که اگر ادامه عملیات آینده است، بحث شود راجع به این عملیات هم که در جریان است. الان به‌عنوان یک واقعیت باید بگویم که سازمان ازهم‌پاشیده و خسته است و از قرائن مشخص است که در لحظه‌ای که شما از آنها می‌خواهید اعلام آمادگی و حرکت کنند، اغلب آنها می‌گویند ما آماده نیستیم و این نشان می‌دهد که سازمانش جا نیفتاده یا اصلاً پاشیده است؛ بنابراین دادن یک فرصت و زمان منطقی برای اینکه نیروهای خودشان را پیدا کنند و بتوانند بروند جلو، به‌نظر من یک کار منطقی است. دیگر اینکه، حمله هر شب در ساعت مشخص و با فرم مشخص است. دشمن هم این را فهمیده که ما امروز را یک حالت توقف و رکودی داریم و دوباره امشب شروع می‌کنیم. بیاییم اگر مقدور است در روز و در ساعت ظهر و بعدازظهر وقتی که واحدهایتان آماده است، ادامه بدهیم و یک‌مقدار هم از این فرم مورب و به این گوشه رفتن، اگر جای دیگر خالی هست نرویم؛ چون دشمن روی شلمچه تمرکز گذاشته است. دوم، راجع به خروج ما از این منطقه است که هم زمین برایمان ناشناخته است هم دشمن و عکس‌العمل‌هایش. ما زمین‌های اینجا را نه‌تنها دقیق بلکه به‌طور مختصر هم نمی‌شناسیم. قدرت دشمن را هم دقیق در اینجا نمی‌دانیم. واحد زرهی هم که از اینجا حرکت می‌کند به یک ستون باریک و پیکانی می‌رود جلو، در نقاط مختلف تهدید می‌شویم. بنابراین پیشنهاد می‌کنم که عملیات آینده‌مان را متکی کنیم به شناخت دقیق زمین. موقعی که عکس هوایی و اطلاعات می‌آید و شناسایی ما دقیق می‌شود عملیات جاری را موکول می‌کنیم به یک بازسازی و سازماندهی مجدد. چون به‌این‌ترتیب جز دریافت تلفات بیشتر و کندی پیشرفت چیز دیگری نخواهیم داشت یا حداقل آنهایی که ازطریق پل مارد رد می‌شوند بیایند جلو؛ چون وقتی فشار از دو جانب باشد و اصرار نکنید که حتماً با واحدهایی که سازمان خود را از دست داده‌اند به دشمن که آنجا مستحکم ایستاده حمله کنند. محسن رضایی: به‌هرحال تیپ امام حسین(ع) و اینها اگر بخواهند آزاد بشوند و قرارگاه قدس بیاید تحویل بگیرد، یک نقطه خطرناکی است و دشمن را هم دیدیم که به‌صورت جدی می‌خواهد پاتک کند. یعنی واقعاً قصدش این بود که پاتک کند و لحظه‌به‌لحظه اطلاعات گردان، گردان و اخبار این مطلب را می‌رساند. تیپ8 نجف و امام حسین(ع) می‌توانند بیایند دژ و تا زمانی‌که خطر احساس می‌شود آن برادرها بروند تا خط اینجا را تحویل بگیرند و سعی کنند که گردان، گردان و دو گردان، دو گردان عقب بکشند و اینها را بازسازی کنند تا اینکه ما رده دومی هم در آنجا داشته باشیم و احتمالاً ممکن است به‌دلیل اینکه بچه‌هایی که تازه می‌آیند توی منطقه شناسایی ندارند، احساس خطر جدی از آنجا بکنیم. همین‌طور که سپردن حساس‌ترین منطقه که دشمن از آنجا احساس خطر شدید برای بصره می‌کند. این هم تقریباً کار عجولانه و شتابزده‌ای است. پس ما بیاییم همین کار را بکنیم؛ یعنی زمین را تحویل بگیرد و خط دژ را قرارگاه فتح همچنان حفظ بکند. منتها موضع پدافندی شروع کند به بازسازی‌کردن و درضمن مواظب هم باشد که اگر دشمن خواست پاتکی کند، این دفاع بکند. سرهنگ مسعود بختیاری: چون این در چند کیلومتری جفیر است، جلوتر نمی‌تواند بیاید. ولی نتوانسته‌اند خودشان را به خط کوشک طلائیه برسانند، چون زیر آتش قرار گرفته، عناصری از دشمن هم در ده کیلومتری به آن‌طرف هستند. لذا قرارگاه قدس را باید خیلی بااحتیاط به کار ببریم؛ چون اگر این را هم‌دست بزنیم و با بی‌احتیاطی به کار ببریم، دیگر این منطقه فوق‌العاده خطرناک می‌شود. یعنی تا دشمن را نشناختیم نباید این کار را بکنیم. احمد غلامپور: الان یک واحدهایی از دشمن پاسگاه خاتمی [شمال طلائیه] هستند. ... جاده اهواز خونین‌شهر هم از جلوی کوشک مورد تهدید است. احمد کاظمی (فرمانده تیپ8 نجف): ما اگر بیاییم پشت جاده آسفالت [خرمشهر شلمچه] یا پشت دژ [مرزی] بایستیم، باهمین تیپ حسین [خرازی] هیچ فرقی برایمان ندارد. ما باید آزاد بشویم؛ یعنی برویم توی پایگاه خودمان سازماندهی بشویم. یک جای مناسب مقر فرماندهی درست کنیم، مقر تدارکاتی درست کنیم، آشپزخانه را سریع بزنیم ـ نه آن‌طور که بخواهیم وقت بگیریم ـ نیروها حمام بروند، برای آن صحبت کنیم و بیاییم عملیات را شروع کنیم. محسن رضایی: حالا این‌قدر روی بازسازی صحبت نکنید. تا زمانی‌که خطر دشمن حس می‌شود، باید قرارگاه فتح در خط بماند. حسین خرازی: پس بازسازی نمی‌شویم؟ محسن رضایی: نمی‌شود؛ چون خطر است و نمی‌توانیم. دشمن با این حساب 10 کیلومتر شمال مرز [طلائیه] است و اگر می‌خواست برود پشت مرز که دل‌درد نداشت اینجا بماند. احمد غلامپور: الان دشمن جلوی پاسگاه خاتمی است. محسن رضایی: حالا ما را سه، چهار کیلومتری مرز [طلائیه] متوقف می‌کند. غلامعلی رشید: لشکر5 مکانیزه [عراق] موقع عقب‌نشینی اینجا [مرز طلائیه کوشک] آمد. برادرها می‌گویند حدود 300 تانک و نفربر در این دشت [جنوب طلائیه کوشک] می‌بینیم. سرهنگ صیاد شیرازی: اگر ما بخواهیم سرعت‌عمل داشته باشیم، برادرانمان کاظمی و خرازی واقعاً باید به امکانات دسترسی داشته باشند، درحالی‌که ندارند. ما بگوییم لشکر92 بیاید پشت جاده آسفالت [اهواز خرمشهر]، اینجا باشد و در جاهایی به‌صورت یگان‌های رزمی با قرارگاه فجر آماده باشند. ... می‌گوییم که [تیپ‌های امام حسین(ع) و نجف] از همین جاده آسفالته نوبتی به اهواز بروند و در عرض پنج، شش روز آن کار [بازسازی] را بکنند. در این شش، هفت روز مأموریتمان را مشخص می‌کنیم که برمبنای چیزی که صادر می‌کنیم خود اینها حین بازسازی شناسایی‌های خودشان را بکنند. هرچه هم که می‌توانیم هرروز برای امکاناتمان عکس‌برداری هوایی از منطقه بکنیم. محسن رضایی: حالا قرارگاه قدس می‌تواند هم جاده [اهواز خرمشهر] را تأمین کند و هم پدافند را؟ ... هرلحظه ممکن است دشمن یک خیز بردارد [به‌طرف جاده] و برای ما مسائلی درست کند. سرهنگ صیاد شیرازی: لشکر92 را می‌آوریم اینجا [جاده اهواز خرمشهر در محدوده مقابل کوشک] می‌گذاریم. مأموریت آن را هم مشخص می‌کنیم که هرکدام برای پاتک و پدافند مربوط به کجا باشند. ضمن اینکه وقتی اوضاعمان خیلی خراب و وخیم شد، همین‌هایی که اینجا هستند باید سریع بیایند خودشان را برسانند. چاره‌ای ندارند. رحیم صفوی: قرارگاه فتح یک گردانش در خط باشد که خط را داشته باشد؛ چون بعداً که بخواهد بیاید، باید از همین خط بیاید عمل کند. محسن رضایی: اینکه طرح جدیدی شد! سرهنگ صیاد شیرازی: اگر دشمن را دو قسمت بکنیم، یکی در این قسمت [غرب مرز شمال شلمچه] در جلوی ما هست و یکی هم در این قسمت [محدوده جاده خرمشهر شلمچه]. اگر بخواهیم از این‌طرف [نوار مرزی به داخل خاک عراق] عمل کنیم، جناحمان در خطر است. ... ولی انهدام نیرو را از اینجا [محور جاده خرمشهر شلمچه] خیلی قشنگ می‌توانیم داشته باشیم. از اینجا که عکس‌های هوایی را بگیریم، شناسایی هم بکنیم و بعد بازسازی کنیم و یک انتقال نیرو در عرض 48 ساعت داشته باشیم. چون تعویض مواضع نداریم، در عرض 48 ساعت ما نیروها را جابه‌جا کنیم. بعد از اینجا [شمال جاده شلمچه خرمشهر] حمله کنیم. محسن رضایی: روی مانور بعد صحبت می‌کنیم؛ وقت نیست. الان بحث این است که قرارگاه فتح و نصر می‌خواهند عمل کنند. دو نیروی عمل‌کننده ما هستند. آیا ما همه قرارگاه فتح را عقب بکشیم و تحویل قرارگاه قدس بدهیم الان؟ سرهنگ صیاد شیرازی: همه‌اش را باید عقب بکشیم. محسن رضایی: الان احتمال خطر وجود دارد؛ یعنی قرارگاه قدس، ضمانتی ندارد حداقل تا چهار، پنج روز دیگر که ما دشمن را یک‌مقدار سبک و سنگین بکنیم. برای خود من ابهام وجود دارد که دشمن سعی دارد مرز را بگیرد، یعنی مرز دست خودش باشد؛ بنابراین سعی می‌کند که پاتک را اینجا ادامه بدهد. یعنی هنوز این مسئله برای دشمن نشده است؛ بنابراین، این نقطه ابهام دارد. ... اگر دشمن 10 کیلومتر از جاده را ببندد، حداقل 200 کیلومتر [از مرز تا جاده اهواز خرمشهر] را می‌تواند بگیرد. بعد، جاده ناامن بشود دوباره چقدر در کار ما اخلال می‌شود! تأمین جاده باید برقرار باشد. پس از یک ساعت بحث و بررسی، حاضران در جلسه به‌ویژه فرماندهان قرارگاه کربلا نتوانستند درباره درخواست برخی از فرماندهان مبنی‌بر تعویق زمان ادامه عملیات به‌سوی خرمشهر و شلمچه تا پس از بازسازی یگان‌ها به تصمیم واحدی برسند. سرانجام، سرهنگ صیاد شیرازی خطاب به محسن رضایی گفت: خب، می‌خواهید باهم برویم صحبت کنیم؟ به همین منظور محسن رضایی به حاضران در جلسه گفت: بچه‌ها! پس یک تعدادی از شما توی آن سنگر [باشید.] همه در این سنگر نباشید؛ هیچ تأمینی اینجا ندارد. به ‌این ‌ترتیب، در ساعت 12 جلسه با حضور سرهنگ صیاد شیرازی، محسن رضایی، فرماندهان قرارگاه‌ها و تعدادی از تیپ‌ها ادامه یافت. محسن رضایی: بحث این است که اگر ما بخواهیم فتح را بازسازی کنیم، نصر را نمی‌توانیم بازسازی کنیم. حسن باقری: هر دو احتیاج به بازسازی دارند. محسن رضایی: اولین اولویت ما آزادسازی خرمشهر است؛ هرچند که تمام نیروهایمان خرج بشوند. دوم، پدافند منطقه است. سوم، بازسازی تیپ‌ها. چهارم، اجرای عملیات در خارج از خاک ایران. قرارگاه نصر و قدس در محل بازسازی شوند و [قرارگاه] فتح در پشت خط [پدافندی خود] بازسازی شود. احمد کاظمی: چهار روز به من فرصت بدهید تا من بتوانم نیروهایم را بازسازی کنم و 10 گردان برای عملیات آینده آماده کنم. حسین خرازی: من هم همین‌قدر برایم مقدور است. محسن رضایی: برادران! چون اینجا امنیت ندارد، هرچه زودتر متفرق شوید و به مقرهای خودتان بروید. سرانجام فرماندهان قرارگاه کربلا تصمیم گرفتند ادامه عملیات بیت‌المقدس را چهار روز به تعویق بیندازند تا پس از بازسازی یگان‌ها، پیشروی به‌سوی خرمشهر مجدداً آغاز شود.

گزارش- 3

3. در ساعت 14:10، فرماندهان سپاه و ارتش در مقر تاکتیکی قرارگاه نصر تشکیل جلسه دادند تا به بررسی عملیات بامداد امروز این قرارگاه و آخرین وضعیت یگان‌های عملیاتی بپردازند.**** اهم مطالب مطرح‌شده در این جلسه بدین شرح می‌باشد: مرتضی قربانی (فرمانده تیپ25 کربلای سپاه از نصر7): ما ابتدا با یک مکافاتی دو گردان آماده کردیم و نیروهای سپاه را به روی جاده [خرمشهر شلمچه] کشاندیم و سپس تانک‌ها را روی جاده بردیم که همه تانک‌های سپاه را زدند و تانک‌های ارتش هم همه فرار کردند. نیروها با دادن تلفات عقب‌نشینی کردند. چندین دستگاه لودر و بلدوزر ما را زدند. نیروهای من نه سازمان دارند و نه فرمانده و ارتباطات خراب است. حسن باقری (فرمانده سپاهی قرارگاه نصر): اشکال کار اینها این بود که به غرب مرز نرفتند تا آنجا را پاک‌سازی بکنند و همین باعث شد تا یک تانک با مسلسل آنها را اذیت کند. مرتضی قربانی: باوجوداین نیروها، من فرداشب هم هیچ نمی‌توانم نیرو آماده کنم. فرمانده گردان و معاونین آنها همه شهید شدند. اکبر صاحبان (جانشین فرمانده تیپ25 کربلا): سربازها و نیروهای ادغامی تیپ55 هوابرد [از نصر7] آن‌قدر خسته بودند که هرقدر می‌گفتیم بروید جلو، نمی‌رفتند و وقتی خاکریز را گرفتیم تا صبح آنجا خوابیدند. مسعود بختیاری (افسر عملیات نیروی زمینی ارتش): هدف این طرح یکی این بود که ما شلمچه را ببندیم که از عقب‌نشینی نیروهای در خط [دشمن]، به‌سمت عراق جلوگیری شود. حالا در سه تلاش برای بستن شلمچه ناموفق بودیم و سازماندهی واحدهایمان به‌هم‌ریخته است. ... اگر ما با این سازمان درهم‌ریخته و خسته، این [عملیات] را ادامه بدهیم، بازهم برمی‌خوریم به نتایجی که دیشب و پریشب داشتیم. ... بنابراین بهتر است ما بایستیم سازماندهی کنیم، تجدیدقوا کنیم. این [دشمن] هم که اینجا ایستاده، در نرفته؛ خب دوباره روز از نو روزی از نو. ولی اگر می‌خواهد برود ما با این وضعیت فعلی نمی‌توانیم جلویش را بگیریم؛ چون دو دفعه است ما تلاش کردیم و رفته است. الان همه آقایان از خستگی واحدهایشان صحبت می‌کنند و از بی‌سازمانی و بی‌فرماندهی. ... درواقع به‌زور نمی‌شود القا کرد که باید سازمان داشته باشد. باید سازمانش خودبه‌خود به وجود بیاید و آماده شود و منسجم شود. الان حقیقت است که سازماندهی نیست خستگی مفرط هم بر همه مستولی است. به‌ این‌ ترتیب ما می‌توانیم جلوی عراق را بر خروج از مرز بگیریم؟ که فکر نمی‌کنم این‌طور باشد. یا آن می‌خواهد برود یا نمی‌خواهد برود که ما نمی‌توانیم جلویش را بگیریم. دو شب است داریم تلاش می‌کنیم، این‌همه تلفات را قبول کردیم. اگر نمی‌خواهد برود و ایستاده، پس ما هم بایستیم خستگی‌مان را در کنیم. با خستگی که نمی‌شود به او زد. ... اینجا دیگر مثل حکایت [محور] طراح شده و وضعیتی که در همین مرحله یکم در مقابل قرارگاه قدس پیش آمد. خب نتوانست برود. ما هم قبول کردیم که نمی‌تواند. این نتوانستن ضعفی بر ما وارد نمی‌کند جز اینکه خودمان را بشناسیم و با شناسایی خودمان جلو برویم. محسن رضایی: فعلاً نیروهایتان را بازسازی کنید؛ تا می‌توانید سازمان بدهید. تدارکاتتان را کم ‌و زیاد کنید. اگر بچه‌های توی خط‌تان را که اضافه است بکشید در یک جایی که تأمینش بیشتر است. گردان‌هایی را که می‌توانید به عقب ببرید، بازسازی کنید. فعلاً یک‌سری کارهای این‌طوری تا فردا ظهر. آمادگی داشته باشید که بعدازظهر بتوانیم عملیات را ادامه دهیم. مرتضی قربانی: یکی از اشکالات کارمان این بود که هیچ‌کس شناسایی نداشت. یعنی من می‌خواستم فرمانده گردان را توجیه کنم، خودم فقط توجیه بودم و می‌بایست اینجا را توجیه می‌کردم، گرای منطقه را به او می‌دادم، تمام لودر و بولدوزرها را اینجا می‌بردم و می‌گفتم که چه کار کنید. احمد متوسلیان (فرمانده تیپ27 محمد رسول‌الله‌(ص) سپاه از نصر2): جایی که تیپ رسول‌الله‌(ص) عمل کرد. میدان مین شناخته‌شده نبود. تقریباً 40 شهید دادیم. من فکر می‌کنم که این میدان مین، همین میدان مین قبلی [میدان مین خودی در قبل از شروع جنگ] است و میدان مین دشمن نیست. کاری که دیشب صورت گرفت، یک گردان از ارتش با یک گردان از خود ما و 2 گردان از تیپ نجف و تیپ امام حسین(ع) [که زیر کنترل تیپ محمد رسول‌الله‌(ص) قرار گرفته بودند] انجام شد. 3 گردان تیپ ثارالله(ع) را استفاده نکردیم. ما آن قسمت [مرز] را به‌طرف پایین آمدیم، منتها نمی‌دانستیم پل [روی مرز] کجاست. یعنی تا دویست متری پل آمده بودیم ولی نمی‌دانستیم پل کجاست که دنبالش بگردیم. بچه‌ها یک انهدام نیرویی از دشمن انجام دادند. تعداد زیادی تکاورشان اینجا [روی مرز] کشته شدند. یک بریدگی به‌وسیله بولدوزر توی خط مرزی ایجاد کرده بودند و از آن، داخل می‌آمدند و بچه‌ها را می‌زدند. مرتضی قربانی: ضدهوایی‌شان را کف دست گذاشته بودند [و در سطح زمین شلیک می‌کردند]. احمد متوسلیان: همه منطقه با دوشکا و ضدهوایی پوشیده است. البته بیشتر 5/14 بود. محسن رضایی: از این چهارلول‌ها؟ احمد متوسلیان: بله. در عملیات قبلی، یک گردان امیرالمؤمنین(ع) ما اینجا توی این قسمت باهمین ضدهوایی‌ها و 5/14 که اینها داشتند به‌طورکلی از بین رفت. گردان 9 تهران بود که بیش از 100 شهید توی این قسمت دادیم. غلامعلی رشید (فرمانده سپاهی قرارگاه فتح): الان خط چند کیلومتر دست شماست؟ احمد متوسلیان: پنج، شش کیلومتر. محمدابراهیم همت (جانشین تیپ27 محمد رسول‌الله(ص)): به‌علت نیامدن نیرو مجبور شدیم حدود ساعت 5/1، 2 راه بیفتیم. ... حدود ساعت 5/2 بود که بچه‌ها پاسگاه را محاصره کردند. این پاسگاه 500 متر داخل عراق است. در ده دقیقه این پاسگاه را به آتش کشیدند. شش، هفت تانکی هم که اینجا بود منهدم شد. بعد، پاک‌سازی جاده [در سه کیلومتری غرب نوار مرزی] را شروع کردند. دشمن هر ده متر یک دوشکا گذاشته بود که مانع راه بچه‌ها می‌شد. خاکریز زدیم و نفربرهای سپاه را آوردیم. نفربرهای سپاه واقعاً توی این عملیات به درد ما خوردند. خصوصاً در تخلیه مجروحین نقش مؤثری داشتند. چون آمبولانس در خط نمی‌آمد، این نفربرها را پشت خاکریز آوردیم. چند تانک سپاه هم آمد. تانک‌های دشمن که نزدیک شدند به بچه‌ها گفتیم آنها را بزنند. تا ظهر که ما اینجا آمدیم، 8 تانک را بچه‌ها زده بودند. حدود 70، 80 تانک و نفربر دشمن اینجا آرایش گرفته‌اند. یکی جلو و یکی عقب و لوله‌هایشان هم به‌طرف ماست. حسن باقری: نصر3 از این‌طرف [شرق نوار مرزی] آمده به‌طرف جاده آسفالت [شلمچه خرمشهر]، باز دوباره نتوانسته [آن را نگه دارد] و برگشته است. 2 گردانش به جاده آسفالت رسیده، ولی تلفات می‌دهد و دوباره به عقب آمد. از این‌طرف [سمت چپ نصر3] نصر7 هم روی جاده آسفالت آمده و باز دوباره برگشته. ... از این‌طرف [شمال نهر عرایض] هم رفتند [نصر 5] تا هزار متری عرایض رسیدند. از آن‌طرف [مارد] هم دو گردان از رودخانه [کارون] عبور کردند، یک‌خرده آمدند، یک چندتایی را [اسیر گرفتند]، عراقی‌ها دنبالشان کردند و آنها هم به آن طرف آب برگشتند. احمد متوسلیان: از فرمانده گردان‌ها، چند تا شهید شدند. محمدابراهیم همت: وزوایی [در مرحله اول] شهید شد و چراغی زخمی شد. قهرمانی برای بار سوم زخمی شد؛ آر.پی.‌جی به کتف او خورد. احمد متوسلیان: شهبازی هم زخمی شد. غلامعلی رشید: الان [نصر2] یک کیلومتری در خاک عراق هستند. این سیل‌بند مال عراق است. محسن رضایی: این سیل‌بند مال عراق است که دست ماست. فهمیدم، مرز این ‌طرف‌تر است. ما از مرز عبور کردیم [خنده حاضران] 2 کیلومتر از خاک عراق دستمان است. غلامعلی رشید: یک حاشیه 20 کیلومتر [حدفاصل کیلومتر7 تا کیلومتر25 شمال شلمچه] 2 کیلومتر از خاک عراق را گرفتیم. محسن رضایی: آقا احمد! پیشنهادتان را بدهید. احمد متوسلیان: اینجا را می‌خواهیم داشته باشیم. ما یک‌مقداری از این خط آزاد باشیم؛ یعنی از اینجایی که هستیم، یک‌مقداری خودمان را آزاد کنیم. بعد، گردان عمار خدا شاهد است که 80 نفر نیرو دارد که اول 150 نفر بودند. زیاد از آنها رفته و دیگر جایگزین هم نشدند. اگر امکان داشته باشد، امشب حتی‌الامکان به ما نیرو بدهند که اینجا بگذاریم و سه، چهار گردانمان را از اینجا آزاد کنیم. گردان‌ها را طی 72 ساعت نیرو تویشان بریزیم و آماده کنیم. محمدابراهیم همت: این نیروهایمان را آزاد کنیم و بتوانیم 48 ساعت دیگر بازسازی کنیم. احمد متوسلیان: نمی‌توانیم. حسن باقری: ما به نصر1 می‌گوییم کادر بدهد. محمدابراهیم همت: دیگر کادر ندارد. حسن باقری: بیایید تا سر این کانال را بگیرید. محمدابراهیم همت: مثلاً یک فرمانده ناشی از گروهان، یک نفر که روی مین رفت، به‌جای اینکه نیروها را عقب بکشد، گفته حمله! درحالی‌که نیم کیلومتر چپ او خالی بود. ولی نیروها را روی میدان مین برد!... روی آن جاده بچه‌ها کلی اسیر گرفته بودند و نمی‌توانستند این اسیرها را کنترل کنند و اسیرها پراکنده شده بودند و به‌طرف مرز فرار می‌کردند. یکی از بچه‌ها دید اینها دارند می‌روند، به آن‌طرف رفت و 100 نفر را گرفت و آنها را جمع کرد و آورد.

گزارش- 4

4. پس از اجرای سومین مرحله از عملیات بیت‌المقدس که فقط به انهدام بخشی از قوای ارتش عراق در شلمچه و حاشیه غربی نوار مرزی شمال این منطقه انجامید، فرماندهان عملیات به این نتیجه رسیدند که به‌دلیل کاهش توان عملیاتی یگان‌های خودی و لزوم سازماندهی مجدد آنها، ادامه عملیات با چند روز تأخیر اجرا شود. بر همین اساس، به فرماندهان یگان‌ها دستور داده شد تا ضمن بازسازی و سازماندهی مجموعه تحت امر، آمادگی خود را برای مرحله چهارم عملیات افزایش دهند. در این وضعیت، محل استقرار قرارگاه‌ها و یگان‌های تحت امر آنها در خطوط دفاعی چنین می‌باشد: - قرارگاه قدس مقر فرماندهی این قرارگاه در شرق کیلومتر70 جاده اهواز خرمشهر است و مواضع پدافندی آن عبارت‌اند از: • تیپ37 نور سپاه و تیپ3 زرهی ارتش در منطقه جفیر. • تیپ58 ذوالفقار و یک گردان سوار زرهی ارتش در مقابل کوشک. • تیپ‌های 21 امام رضا(ع) و 43 بیت‌المقدس سپاه و تیپ1 زرهی لشکر16 ارتش در پشت جاده اهواز خرمشهر در حدفاصل کیلومتر70 تا کیلومتر80. در مقابل، یگان‌های ارتش عراق علاوه‌بر استقرار در پشت نوار مرزی طلائیه، کوشک تا مقابل ایستگاه حسینیه، نیروهای تأمین و پوششی خود را در شمال طلائیه، مقابل کوشک و پشت دژ مرزی ایران مستقر کرده است. - قرارگاه فتح مقر فرماندهی این قرارگاه در منطقه ایستگاه 90 است و مواضع پدافندی آن عبارت‌اند از: • فتح1 (تیپ14 امام حسین(ع) سپاه و تیپ1 زرهی لشکر92 ارتش) در حاشیه غرب نوار مرزی از کیلومتر25 تا کیلومتر19 شمال شلمچه. • فتح3 (تیپ8 نجف سپاه و تیپ3 زرهی لشکر92 ارتش) در حاشیه غربی نوار مرزی از کیلومتر19 تا کیلومتر13 شمال شلمچه. - قرارگاه نصر مقر فرماندهی این قرارگاه در منطقه گرمدشت است و آخرین مواضع پدافندی آن عبارت‌اند از: • نصر1 (تیپ7 ولی‌عصر(عج) سپاه و تیپ1 لشکر21 ارتش) و نصر2 (تیپ27 محمد رسول‌الله‌(ص) سپاه و تیپ2 پیاده لشکر21 ارتش) در حاشیه غرب نوار مرزی از کیلومتر13 تا کیلومتر4 شمال شلمچه. • نصر3 (تیپ31 عاشورای سپاه و تیپ3 پیاده لشکر21 ارتش) در شرق نوار مرزی در یک کیلومتری شمال جاده شلمچه خرمشهر. • نصر7 (تیپ25 کربلای سپاه و تیپ55 هوابرد ارتش) در جناح چپ هم‌زمان و هم‌ردیف نصر3. • نصر5 (تیپ22 خرمشهر سپاه و تیپ23 نوهد ارتش) در شمال سیل‌بند عرایض. • نصر6 (تیپ46 فجر سپاه) در غرب جاده اهواز خرمشهر تا سیل‌بند عرایض.

گزارش- 5

5. آمار تعداد شهیدان و مجروحان عملیات بیت‌المقدس از آغاز این عملیات تا بعدازظهر امروز اعلام شد. بخش تعاون واحد امور پاسداران قرارگاه مرکزی کربلا با اعلام اینکه امروز 420 نفر از رزمندگان سپاه و بسیج به شهادت رسیده‌اند، مجموع شهیدان عملیات بیت‌المقدس تا ساعت 6 بعدازظهر امروز را 4677 نفر گزارش کرد و متذکر شد که از این تعداد، 827 شهید از ارتش و بقیه (3850 نفر) از سپاه و بسیج هستند.***** در این گزارش تعداد مجروحان امروز سپاه و بسیج نیز 850 نفر و مجموع مجروحان این دو نهاد از ابتدای عملیات تاکنون 14125 نفر اعلام شده است. از تعداد مجروحان ارتش گزارشی در دست نیست.

گزارش- 6

6. امروز در شبیخون نیروهای خودی به مواضع دشمن در یکی از ارتفاعات منطقه سرپل ذهاب، تعدادی از نیروهای عراقی کشته یا زخمی شدند. در همین حال، نیروی دریایی ارتش نیز ایستگاه رادار عراق در دهانه فاو را منهدم کرد. به گزارش واحد اطلاعات و عملیات سپاه پاسداران منطقه 7 در باختران (کرمانشاه)، در ساعت 2 بامداد یک گروه گشتی از نیروهای سپاه و ارتش به قله “کله‌قندی کاسه کبود” شبیخون زدند. در این اقدام علاوه‌بر کشته یا زخمی‌شدن 20 نفر از نیروهای عراقی، تعدادی سنگر انفرادی و اجتماعی آنان نیز منهدم شد. از نیروهای خودی نیز 3 نفر مجروح شدند. از سوی دیگر، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ایستگاه رادار عراق در دهانه فاو را منهدم کرد. به گفته رادیو کلن آلمان فدرال، عراقی‌ها از این ایستگاه برای ردیابی تحرکات قوای نظامی ایران استفاده می‌کردند. یک مقام نظامی آگاه در تماس با خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن اعلام این خبر افزود: «ایستگاه رادار دشمن که در رأس‌البیشه و در دهانه منطقه عمومی فاو مستقر بود، اهمیت خاصی برای مزدوران بعثی داشت. نیروی دریایی ارتش عراق در این ایستگاه کلیه نقل‌وانتقالات و تردد یگان‌های ما را تحت کنترل خود داشت. صبح امروز تفنگ‌داران و تکاوران نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران طی عملیاتی این ایستگاه را به‌کلی منهدم کردند.» رادیو کلن آلمان فدرال هم دراین‌باره گفت: «عراقی‌ها تا قبل از انهدام تأسیسات این ایستگاه رادار قادر بودند تمامی‌ حرکات و نقل‌وانتقالات نیروهای مسلح ایران را در جبهه جنوب زیر نظر بگیرند.»

گزارش- 7

7. در ادامه حوادث مربوط به مناطق شمال‌غرب کشور، عناصر ضدانقلاب تعدادی از پاسداران انقلاب اسلامی را در منطقه کامیاران به شهادت رساندند و تعدادی از مردم را نیز به گروگان گرفتند. به گزارش ستاد عملیات مشترک لشکر28 کردستان، در یک درگیری مسلحانه بین پاسداران انقلاب اسلامی مستقر در روستای بوری‌در واقع در محور کامیاران مریوان با عناصر ضدانقلاب کومه‌له، 4 پاسدار به شهادت رسیدند و 7 نفر از اهالی این روستا به گروگان گرفته شدند. رکن سوم ناحیه ژاندارمری کردستان نیز گزارش داد در جریان درگیری مهاجمان با پاسداران مستقر در کامیاران که از ساعت 17:25 شروع و تا ساعت 19:00 ادامه داشت، عناصر ضدانقلاب پس از به‌شهادت‌رساندن 3 پاسدار و به‌آتش‌کشیدن خودروی آنان، متواری شدند.

گزارش- 8

8. هم‌زمان با نبرد رزمندگان برای آزادسازی خرمشهر، اقدامات ایذایی عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) علیه نظام جمهوری اسلامی همچنان ادامه دارد و امروز در تهران عناصر این سازمان علاوه‌بر به‌شهادت‌رساندن یکی از پاسداران کمیته انقلاب اسلامی، به‌سوی یک واحد گشتی کمیته تیراندازی کردند. به گزارش روابط عمومی کمیته مرکزی انقلاب اسلامی، ساعت 07:30 صبح امروز، دو منافق مسلح در خیابان وحیدیه (محله نظام‌آباد تهران) با تیراندازی به‌سوی یک پاسدار کمیته به نام علی رحمانی، وی را به شهادت رسانده، متواری شدند. همچنین، صبح امروز سه تن از افراد مسلح سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از داخل یک اتومبیل به‌سوی یک واحد گشتی نیروهای کمیته تیراندازی کردند. پاسداران نیز ضمن تیراندازی متقابل، به تعقیب مهاجمان پرداختند. پس از یک عملیات تعقیب‌وگریز یکی از منافقین که زخمی و دستگیر شده بود، با قرص سیانور اقدام به خودکشی کرد، اما افراد کمیته او را به بیمارستان منتقل کردند. دو مهاجم دیگر نیز متواری شدند.

گزارش- 9

9. در آستانه تحقق اولین شرط از شروط ایران برای پایان‌دادن به جنگ یعنی عقب‌راندن ارتش عراق از خاک ایران در عملیات بیت‌المقدس، سخنگوی شورای‌عالی دفاع تأکید کرد که اگر ما از مواضع خود درخصوص جنگ تحمیلی کوتاه می‌آمدیم، دشمن سال‌ها در خاک ما می‌ماند و باج می‌خواست. نخست‌وزیر نیز ضمن تأکید بر اینکه تا تحقق تمامی شروط ایران، جنگ پایان نخواهد یافت، ایجاد صلح در منطقه را باوجود صدام حسین غیرقابل حصول دانست. حجت‌الاسلام‌والمسلمین هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و سخنگوی شورای‌عالی دفاع، عصر امروز در دیدار با نمایندگان و مسئولان استان همدان، ضمن اظهار اینکه یکی از نتایج جنگ تحمیلی این بود که به دنیا نشان دادیم هروقت مورد هجوم واقع شویم، به استقبال شهادت می‌رویم، گفت: «سیاست ما در شورای‌عالی دفاع توسط همین مردم تعیین می‌شد؛ چون تا هیئتی به ایران می‌آمد، مردم در خیابان‌ها می‌ریختند و شعار می‌دادند «جنگ، جنگ تا پیروزی». ببینید این انسجام و یکپارچگی است که دشمن را به ذلت انداخته. ما اگر کمی کوتاه می‌آمدیم، دشمن سال‌ها در خاکمان می‌ماند و از ما باج می‌خواست.» در همین حال، میرحسین موسوی نخست‌وزیر، در مصاحبه‌ای در پاسخ به این سؤال که با دستیابی رزمندگان ایران به نوار مرزی آیا شرایط جمهوری اسلامی برای پایان‌دادن به جنگ تغییر خواهد کرد، اظهار داشت: «در شرایط کنونی ما نزدیک به تحقق یکی از شرایط خود هستیم، نه اینکه کاملاً آن را به دست آورده باشیم. یقیناً آزادسازی خونین‌شهر عزیز گام بزرگی در این راه خواهد بود، ولی جنگ پایان نخواهد پذیرفت تا تمامی شرایط ما پذیرفته شود و مسلماً ملت ما دچار ضایعات زیادی شده و صدمات زیادی خورده است و خسارات بسیار وسیعی را تحمل کرده است و این خسارات بایستی ازطرف تجاوزگر پرداخته شود.» نخست‌وزیر درخصوص هدف شبکه‌های تبلیغاتی غرب که جنگ ایران و عراق را جنگ خلیج‌فارس قلمداد می‌کنند، گفت: «آنها به‌دنبال مطامع خودشان هستند. پیروزی ما در این جنگ آن اهداف و مطامع را از بین برده و یا دچار خطر کرده است. ما به‌هیچ‌وجه درصدد ایجاد جنگ در خلیج‌فارس نیستیم و طبعاً تبلیغاتی که آنها در این جهت می‌کنند، به‌خاطر مرعوب‌کردن کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از ایران است و عمدتاً این تبلیغات توسط ایادی مستقیم امریکا در منطقه دامن زده می‌شود و من در اینجا به این ایادی هشدار می‌دهم که صدام درحال احتضار را نمی‌توانند با این شعارها و تبلیغات به حال قبلی خود برگردانند.» میرحسین موسوی درمورد اقدامات اخیر عراق ازقبیل سرنگون‌کردن هواپیمای حامل وزیر امور خارجه الجزایر، موضع‌گیری علیه دولت سوریه و وقوع انفجار مقابل سفارت سوریه در تهران، اظهار داشت: «کارهای رژیم صدام درحال‌حاضر به کارهای دیوانه‌ای شبیه است که مشاعر خود را از دست داده و درنتیجه صلاح خود را حتی براساس خودمحوری نمی‌تواند تشخیص دهد و به هر چیزی که بتواند آسیب می‌رساند. حمله صدام به سوریه، حمله به مرحوم بن‌یحیی و همچنین حمله به کشورهایی که کم‌کم به حق ملت ما در این جنگ پی می‌برند، از این مسئله ناشی می‌شود.» نخست‌وزیر ایران درمورد آینده منطقه با حضور صدام حسین گفت: «صدام مثل یک مار زخم‌خورده است و بایستی حتماً از بین برود. باوجود صدام ممکن است تمام منطقه به آتش کشیده شود. ما فکر می‌کنیم که ازبین‌رفتن صدام به معنی ایجاد آرامش در سطح منطقه است. اصولاً مبارزه ما به‌خاطر صلح و آرامش است و اگر واقعاً کشورهای منطقه به فکر صلح هستند، باید به این نتیجه برسند که باوجود صدام صلح غیرقابل حصول است.» نخست‌وزیر درباره تلاش حکومت عراق برای برگزاری اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد در بغداد هم افزود: «گرچه ما از ابتدا هم اعلام کرده بودیم که تشکیل این کنفرانس در بغداد به‌منزله شکست فاحشی برای جنبش غیرمتعهدها در سراسر جهان خواهد بود، محال است که کنفرانس در بغداد تشکیل شود. تشکیل کنفرانس غیرمتعهدها در بغداد به معنای نابودی آرمان جنبش عدم‌تعهد در درازمدت است. من احساس می‌کنم که سران دوراندیش بعضی از کشورهای غیرمتعهد دارند به این ایده نزدیک می‌شوند.»

گزارش- 10

10. هم‌زمان با ورود شمار دیگری از اسیران عراقی عملیات بیت‌المقدس به تهران، یک هیئت از صلیب‌سرخ جهانی به دعوت ایران برای گفت‌وگو درباره طرح پیشنهادی این کشور مبنی‌بر دیدار اسرا با خانواده‌هایشان به تهران آمد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، بامداد امروز حدود 1400 عراقی که در عملیات پیروزمندانه بیت‌المقدس به اسارت رزمندگان اسلام درآمده و در پناه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته‌اند، با دو قطار وارد تهران شدند و سپس به اردوگاه‌های موردنظر انتقال یافتند. بنا بر همین گزارش، مردم تهران با شعارهای مرگ بر امریکا، مرگ بر صدام و گفتن تکبیر، از این اسیران استقبال کردند. خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین گزارش داد: یک هیئت چهارنفری از کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در خاورمیانه (غرب آسیا)، امروز در تهران با اعضای ستاد نظارت بر پذیرش و اعزام خانواده‌های اسرای جنگی که تحت نظارت معاون طرح و برنامه وزارت کشور فعالیت می‌کنند، دیدار و گفت‌وگو کردند. این دیدار به‌منظور آگاهی بیشتر هیئت صلیب‌سرخ از دیدگاه‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره طرح پیشنهادی این کشور درمورد دیدار خانواده‌های اسرا با فرزندان خود و نیز طرح جوابیه صلیب‌سرخ جهانی درباره این برنامه انجام شد. در پایان این دیدار، ستاد مذکور اعلام کرد حتی اگر عراق برخلاف ادعاهای شفاهی خود حاضر به انجام این برنامه انسان‌دوستانه نشود، که نخواهد شد، جمهوری اسلامی ایران به‌زودی با کمک صلیب‌سرخ جهانی تسهیلاتی دراختیار آن دسته از خانواده‌های عراقی که در خارج از کشور هستند قرار خواهد داد تا با فرزندان اسیر خود در ایران دیدار کنند. براساس این گزارش، طرح دیدار خانواده‌های اسرای جنگی با فرزندان خود که به گفته رئیس کمیته صلیب‌سرخ بی‌سابقه بوده و حتی در کنوانسیون ژنو نیز منظور نشده است، در دی‌ماه گذشته ازسوی میرحسین موسوی، نخست‌وزیر برای نشان‌دادن حسن نیت هرچه بیشتر جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد شد.

گزارش- 11

11. فرمانده کل ارتش خلقی عراق هنگام بازدید از مرکز آموزش نیروهای داوطلب کشورهای عرب، حضور آنان را یک فرصت تاریخی دانست و گفت اکنون این فرصت در جنگ قومی و مقدس ما در برابر دشمن ایرانی فراهم آمده است. رادیو صوت‌الجماهیر در گفتار ساعت 22:30 خود اعلام کرد: «رفیق طه یاسین رمضان فرمانده کل ارتش خلقی، امروز از مرکز آموزشی رزمندگان داوطلب عرب از کشورهای یمن شمالی، مصر، سومالی، سودان، فلسطین، اردن، جیبوتی، سوریه و مغرب بازدید به عمل آورد. طه یاسین رمضان ضمن ارائه رهنمودهایی به مسئولان مرکز آموزشی پیرامون اهمیت فراگیری روش‌های رزم ویژه و طرز به‌کارگیری سلاح‌های گوناگون در رویارویی با دشمن، گفت حضور جنگجویان عرب در این مرکز برای وحدت اراده انسان عربی از رویارویی با خطرات، یک فرصت تاریخی به شمار می‌رود و اکنون این فرصت در جنگ قومی و مقدس ما دربرابر دشمن ایرانی حمایت‌شده ازطرف امپریالیسم، صهیونیسم و خیانت‌پیشگان امت عربی [دمشق] فراهم آمده است.»

گزارش- 12

12. با ازسرگیری پروازهای عادی میان بغداد و قاهره، روابط عراق و مصر نزدیک می‌شود. به نوشته یک روزنامه آلمانی، این نزدیکی سرآغاز نزدیک‌شدن مصر به جهان عرب است. به گزارش خبرگزاری رسمی مصر، صبح امروز یک هواپیمای عراقی حامل هیئتی پنج‌نفره در فرودگاه قاهره به زمین نشست تا دفتر هواپیمایی عراق در این شهر را افتتاح کند و به‌این‌ترتیب پروازهای عادی میان بغداد و قاهره از سرگرفته شود. رادیو بی‌بی‌سی نیز ضمن اعلام این خبر گفت: «از سه سال و نیم پیش تاکنون، یعنی از زمان اعمال تحریم اقتصادی مصر توسط سران کشورهای عرب در بغداد، این اولین پرواز یک هواپیمای غیرنظامی میان بغداد و قاهره به شمار می‌آید. در آن زمان خطوط هوایی عراق و چند کشور عرب دیگر ازجمله سوریه، لیبی و یمن جنوبی پرواز هواپیماهای خود را به قاهره قطع کردند.» بی‌بی‌سی افزود: «سال قبل، مصر فروش مهمات و تجهیزات نظامی را به عراق آغاز کرد تا در جنگ میان این کشور با ایران مورد استفاده قرار گیرد و بارها دیده شده است که هواپیماهای حمل‌ونقل نظامی عراق در فرودگاه‌های قاهره درحال بارگیری بوده‌اند. در اوایل سال جاری نیز مقامات عراقی از دولت مصر خواستند تا از انتخاب بغداد برای برگزاری کنفرانس سران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها حمایت کند.» روزنامه آلمانی فرانکفورتر الگمانیه هم یکی از سرمقالات خود را به تهدید دولت مصر علیه ایران و بر حذر داشتن این کشور از اعزام نیروهای نظامی خود به داخل خاک عراق اختصاص داده و نوشته است: «اخبار جدید جبهه جنگ یقیناً برای کشورهای محافظه‌کار همسایه عراق در شبه‌جزیره عربستان بسیار نامطلوب و باعث ناراحتی بوده است؛ زیرا همه این کشورها از صدام حسین پشتیبانی می‌کردند و او را مردی می‌دانستند که به نمایندگی ازطرف کلیه کشورهای عربی، علیه تلاش‌های دولت ایران برای ایجاد انقلاب و برانداختن رژیم‌های این کشورها می‌جنگد به‌خصوص دولت عربستان سعودی و شیخ‌نشین‌های نفت‌خیز بحرین و قطر از آن بیم دارند که تبلیغات دولت ایران در اقلیت‌های شیعه‌مذهب آنها بیش‌ازپیش مؤثر واقع شود. حالا حسنی مبارک، رئیس‌جمهور مصر که زمانی نزد سایر کشورهای عربی کشوری مطرود و منفور بوده، دراین‌میان برای خود موقعیتی مناسب می‌بیند تا با استفاده از آن دوباره به جهان عرب نزدیک شود. وی پس از مشورت با رئیس‌جمهور سودان، جعفر نمیری، در خارطوم اعلام کرده است که بدون قیدوشرط و محدودیت از عراق حمایت و جانب‌داری خواهد کرد.»

گزارش- 13

13. هم‌زمان با تکمیل حلقه محاصره خرمشهر ازسوی رزمندگان ایران، یک روزنامه امریکایی نوشت ازدست‌دادن خرمشهر ضربه بزرگی را بر عراق وارد خواهد ساخت. در همین حال رادیو بی‌بی‌سی هم خاطرنشان کرد در چنین صورتی عراق جای پای خود را در شرق اروندرود از دست خواهد داد. روزنامه وال‌استریت ژورنال در گزارشی از بیروت پس از اشاره به نبرد شدید ایران و عراق برای کنترل خرمشهر، به نقل از ناظران سیاسی نوشت: «ازدست‌دادن خرمشهر ضربه بزرگی بر عراق وارد خواهد آورد و دولت بغداد را از هر امتیازی برای پایان‌دادن آبرومندانه به جنگ محروم خواهد کرد.» رادیو بی‌بی‌سی هم گفت: «کارشناسان نظامی عقیده دارند که اگر نیروهای عراقی تصمیم بگیرند که به هر قیمتی شده از شهر دفاع کنند، تسخیر بندر خرمشهر مستلزم جنگی خواهد بود بسیار طولانی و خونین. چنانچه خرمشهر به دست نیروهای ایران بیفتد عراق جای پای خود را در شرق شط‌العرب [اروندرود] از دست خواهد داد و از همان ابتدای جنگ که خرمشهر به دست عراقی‌ها افتاد، عراق از آن به‌عنوان نمونه بارزی از حقانیت حاکمیت خود بر سراسر شط‌العرب [اروندرود] استفاده کرده بود.» بی‌بی‌سی همچنین به نقل از روزنامه انگلیسی گاردین نیز افزود: «عراقی‌ها با عقب‌نشینی از خاک ایران ـ البته تحت فشارهای شدید نظامی ـ قادرند حداقل یکی از شرایط [ایران] برای برقراری صلح را برآورده کنند؛ ولی سایر شرایط ایران برای خاتمه جنگ یعنی پرداخت غرامت جنگی ازطرف عراق و حاکمیت بر آبراه شط‌العرب [اروندرود] احتمال نمی‌رود که درحال‌حاضر برای دولت عراق قابل‌بررسی باشد.»

گزارش- 14

14. درپی حمله هوایی دو روز پیش هواپیماهای رژیم صهیونیستی به اردوگاه‌های فلسطینی در جنوب لبنان، آیت‌الله منتظری در دیدار با سفیر فلسطین در تهران گفت که ما در تعقیب شعار «امروز ایران، فردا فلسطین» کوشا بوده و هستیم. به گزارش واحد مرکزی خبر از قم، بعدازظهر امروز سفیر فلسطین در تهران با آیت‌الله منتظری دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، نخست سفیر فلسطین از حمله هوایی دو روز پیش رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان و شهادت ده‌ها نفر از مسلمانان فلسطین گزارش داد. آن‌گاه آیت‌الله منتظری ضمن ابراز تأسف از این حمله هوایی و سکوت اکثر کشورهای عربی منطقه، یادآور شد: «همان‌گونه که رهبر بزرگ انقلاب کراراً اعلام فرمودند، مسئله فلسطین مسئله جمعی مسلمانان است و ما در تعقیب شعار معروف امروز ایران، فردا فلسطین، کوشا بوده و هستیم.» واحد مرکزی خبر در ادامه این گزارش افزود: «آیت‌الله العظمی منتظری همچنین درمورد حرکت جدید امریکایی حسنی مبارک [رئیس‌جمهور مصر] و سایر مزدوران منطقه اظهار داشت اکنون که شکست صدام در جنگ تحمیلی قطعی شده است، این مزدوران به‌جای اینکه فکری برای اسرائیل غاصب که هرروز درصدد توسعه فلسطین اشغال‌شده و بمباران برادران و خواهران مسلمان عرب در جنوب لبنان هستند بکنند، در تلاش هستند تا صدام امریکایی را از سقوط نجات داده و خیانت کمپ دیوید را به امت مسلمان عرب تحمیل کنند.»

گزارش- 15

15. با گذشت هفده روز از درگیری دانشجویان ایرانی موافق نظام جمهوری اسلامی با دانشجویان مخالف آن در دانشگاه ماینس آلمان فدرال که به بازداشت 86 نفر از دانشجویان موافق انجامید، خبرگزاری رویتر به نقل از یک مقام آلمانی اعلام کرد که قرار است بازداشت‌شدگان به‌طور انفرادی از آلمان اخراج شوند. وی گفت مقامات این کشور بنا به پیشنهاد هانس دیتریش گنشر وزیر امور خارجه آلمان فدرال، مبنی‌بر عدم اخراج دسته‌جمعی که می‌تواند به قیام علیه این کشور در ایران منجر شود، از این کار خودداری می‌کنند. گفته می‌شود ایرانی‌های موافق که از نقاط مختلف آلمان به دانشگاه ماینس آورده شده بودند، پس از ضرب‌وشتم دانشجویان مخالف بازداشت شده‌اند.

منابع و مآخذ روزشمار 1361/02/21