1364.04.04

روزشمار جنگ سال 1364 1364.04.04
نام‌های دیگر	چهار تیر
تاریخ شمسی	1364.04.04
تاریخ میلادی	6 شوال 1405
تاریخ قمری	25 ژوئن 1985

1360.04.04

1361.04.04

1362.04.04

1363.04.04

1365.04.04

1366.04.04

1367.04.04

گزارش- 114

به تدريج هرچه بيش‏تر اذهان فرماندهان سپاه به منطقة عملياتي آتي (فاو) - كه به منطقة عملياتي "فدك" موسوم است - معطوف مي‌شود. در اين عمليات (كه واجد پيچيدگي‌هاي خاص عملياتي آبي - خاكي، از جمله ضرورت عبور از رودخانه، است) رعايت حفاظت جهت غافل‏گير ساختن دشمن، شرط اوليه و قطعي كار است. به اين دليل، در همين مرحلة كار، پس از دستور فرماندهي كل (برادر محسن رضايي) به سازمان حفاظت سپاه براي تهية طرح حفاظتي، اين سازمان بدين منظور، بررسي مواردي را در دستور كار خود قرار داده است: مقابله با فعاليت‌هاي جاسوسي دشمن؛ تخلية مردم (از منطقة نخلستاني بين بهمن‏شير و اروند)؛ تخلية ژاندارمري (از خطوط حاشية اروند و خطوط عقب‌تر)؛ يگان‌هاي پوششي منطقه؛ حفاظت پرسنل؛ تردد در منطقه؛ مهندسي؛ استتار و اختفاء؛ نقل و انتقالات؛ مخابرات؛ بهداري و تبليغات. از سوي ديگر، با توجه به اين كه دشمن با استفاده از وضع طبيعي منطقه (نخلستان‌ها و نهرها و...)، قابليت و توانايي‌هاي چشم‏گيري در زمينة جمع‌آوري اطلاعات دارد، سازمان حفاظت سپاه، با ابراز حساسيت ويژه، ضمن يك دستورالعمل حفاظتي، توانايي‏هاي دشمن را چنين برشمرده است: «1- ديده‌باني: دكل‌هاي ديده‌باني 100 متري دشمن كه يكي از آن‏ها در كنار شهر فاو قرار دارد و تعدادي دكل 43 متري كه تعدادي از آن‏ها فعال است، اين امكان را به دشمن مي‌دهد كه كلية جاده‌هاي موجود در منطقه به خصوص جادة حاشيه‌اي رودخانه و جاده‌هاي آنتني عمود بر آن را كاملاً زير ديد داشته باشد و كلية نقل و انتقالات و فعاليت‌هاي جديد مهندسي را ثبت نمايد. 2- گشتي‌هاي شناسايي دشمن در خط: اين گشتي‌ها تغييرات در خط لجمن و تغييرات در تعداد كمين‌ها و ... را ثبت و گزارش مي‌نمايند. 3- گشتي‌هاي شناسايي دشمن در عمق: اين گشتي‌ها به‏راحتي از فاصلة موجود بين سنگرهاي در خط و با استفاده از تاريكي هوا، پشت خطوط لجمن آمده و حتي چند مورد تا روي جادة بهمن‏شير آمده و اقدام به جمع‌آوري اطلاعات نموده‌اند، لذا استتارات بين نخل‌ها و تغييرات محسوس در اين منطقه و احداث جديد مي‌تواند مورد شناسايي اين‌ها قرار گيرد. 4- عكس‌هوايي: تا‏كنون دشمن در حالت عادي به طور متوسط هفته‌اي يك پرواز شناسايي در منطقه داشته است كه مي‌تواند با عكس‌هاي هوايي خود (و همچنين ماهواره) كلية تغييرات در سطح زمين (جاده، مواضع توپخانه، بنه مهمات، محل قرارگاه و ...) را دقيقاً ثبت نمايد. 5- رادار رازيت: دشمن به استعداد هر تيپ يك رادار رازيت در منطقه مستقر كرده است. اين رادارها روي بلندي حداقل ده متري به نحوي نصب گرديده‌اند كه منطقة هم‏ديگر را بپوشانند. اين نوع رادار تغييرات داخل نخلستان‌ها را نمي‌تواند ثبت كند لكن چون در ارتفاع مرتفع نصب گرديده، رفت و آمد وسايل نقليه در جادة خسروآباد و جاده‌هاي عمود بر آن ... را مي‌تواند ثبت نمايد.» نكتة ديگر در امر حفاظت اين‏كه با جدايي مأموريت‌هاي ارتش و سپاه، عملاً اشراف فرماندهان سپاه بر همة نيرو‌هاي درگير ممكن شده و تا اندازه‌اي مقدمات اعمال حفاظت مناسب و نيز حصول اطمينان از تحقق حفاظت را فراهم ساخته بود. در اين زمينه از همان ابتداي كار سعي بر اين بود كه افراد‏، متناسب با مقتضيات كاري و طبق برنامه توجيه شوند و اسامي آن‏ها نيز در فهرست توجيه‏شدگان وارد شود و نيز كساني كه بعدها توجيه مي‌شوند با كسب اجازه فرماندهي بوده باشد تا بدين‏وسيله تسلط و كنترل لازم بر پرسنل انجام گيرد. همچنين در توجيه‌ها و دستورالعمل‌هاي حفاظتي مسائل ديگري درج گرديده بود، از جمله: عوامل و عناصر شناسايي كننده با صلاحيت باشند و بعد از ورود به منطقه تا هنگام عمليات از منطقه خارج نشوند؛ عناصر مهندسي نيروي بومي نباشند و از صلاحيت لازم برخوردار باشند. ضمناً سعي مي‏شد نيروها حتي‌الامكان به صورت محدود، متناسب با كارشان در منطقه حضور يابند. در دستورالعمل‌هاي حفاظتي دربارة مقررات تردد در منطقة فدك، بر اين موارد تأكيد شده‏است: 1- ممنوعيت تردد ساكنان قبلي و مردم بومي. 2- ممنوعيت تردد متفرقه ... . 3- ممنوعيت تردد وسايل سنگين در روز‏. 4- همة ترددها در شب و بدون استفاده از نور باشد. 5- ممنوعيت تردد خودروهاي استيشين فرماندهي. 6- تردد كلية يگان‌ها تحت پوشش ناو تيپ ماهشهر و ناو تيپ اميرالمؤمنين و با كارت پوششي آن‌ها. 7- كلية فعاليت‌هاي مهندسي، با اجازه و در شب باشد. 8- انتقال كلية وسايل و تجهيزات به منطقه در شب و سپس استتار كامل در لابه‏لاي نخل‌ها. علاوه بر آن، در اين دستورالعمل گذشته از حفاظت پرسنل، نكاتي در نحوة كار آمده است: - عمليات مهندسي در حداقل مقدار خود و به اندازة ضروري باشد و از عوارض طبيعي موجود بيش‏ترين استفاده شود. - هيچ دكل جديد ديده‌باني در منطقه نصب نشود؛ مورد استثنا با كسب اجازه از اطلاعات - عمليات قرارگاه خاتم باشد. - احداث مقرهاي توپخانه، پدافند، سايت موشكي، بيمارستان، در حداقل زمان ممكن قبل از روز "ر" خواهد بود، ... - همة يگان‌ها در اولويت، جاده‌هاي آنتني واجب و ضروري خود را (به تشخيص مهندسي قرارگاه) احداث و از امكانات موجود در منطقه (عوارض طبيعي، ساختمان‏ها) نهايت استفاده را بكنند. نقل و انتقالات در اين منطقه براساس روش "نفوذ" است، بدين معني كه از نقل و انتقالات فراون در زمان اندك (پي‏درپي)، خودداري شود، لذا تدابيري در دستورالعمل حفاظتي انديشيده شده است: - انتقال كلية اقلام مورد نياز (از جمله: مهمات، پل، قايق،...) پس از غروب آفتاب و پس از پوشاندن محموله با چادر، انجام پذيرد. اين اقلام در جاهاي از پيش تعيين شده پياده و بلافاصله استتار گردد و خودروهاي حامل تا قبل از روشن شدن هوا از منطقه بروند. - انتقال محموله‌ها با تقسيم حجم ترافيك روي جاده‌ها به تشخيص حفاظت اطلاعات قرارگاه خاتم و تداركات اين قرارگاه، صورت پذيرد. همچنين در خصوص مخابرات نيز به دليل آسيب‌پذيري كلية ارتباط‌هاي بي‌سيم و اف‌ايكس(FX) در مقابل سيستم‌ شنود دشمن، اتخاذ تدبير مناسب براي مقابله با اين وضعيت ضرورت دارد. به همين منظور در دستورالعمل حفاظتي جهت جلوگيري از لورفتن اطلاعات، بر تشكيل سيستم پيك (امربر) تأكيد شده است: ضروري است با استفادة هرچه بيش‏تر از امربرها (پيك)، كلية پيام‌هاي طبقه‌بندي شده از طريق امربرها منتقل شود تا از دست‌يابي دشمن به اطلاعات خودي - كه در مواقع عمليات جنبه حياتي دارد - جلوگيري به عمل آيد.»

گزارش- 115

تحركات ايذايي عناصر ضدانقلاب داخلي به خصوص در كردستان، ادامه دارد. در بوكان نيروهاي وابسته به گروه كومه‏له به يك خودرو حامل پاسداران تيراندازي كردند كه اصابت گلوله‌اي به نارنجك همراه پاسداران و انفجار آن، يك شهيد و سه مجروح در پي داشت. در قزوين به يك قطار باربري عده‏اي ناشناس حمله كردند. اين عده پس از به رگبار بستن قطار، سريعاً متواري شدند. در تهران نيز شاخة اكثريت سازمان چريك‏هاي فدايي خلق در يكي از خيابان‌هاي شمالي شهر عليه جنگ و انقلاب اسلامي اعلاميه پخش كردند كه در آن آمده است: «براي پايان دادن به جنگ و ويراني، براي پايان دادن به گراني و بي‏كاري، براي پايان دادن به شكنجه و اعدام، براي پايان دادن به كشتار مردم كردستان، براي پايان دادن به توهين و تحقير زنان، براي رسيدن به صلح، استقلال، آزادي و عدالت اجتماعي متحد شويم و عليه ارتجاع حاكم مبارزه كنيم.»

گزارش- 116

آقاي هاشمي‌رفسنجاني در يك مصاحبه مطبوعاتي با اشاره به مسائلي كه در مورد تشكيل يك دادگاه براي خاتمة جنگ (حول پيام اخير وي به كشورها از طريق سفيران و كارداران) مطرح مي‌شود، مجدداً نظر جمهوري‌اسلامي ايران را در اين باره توضيح داد. وي تأكيد كرد: «ما نمي‌پذيريم كه دادگاه براي مشخص كردن متجاوز جلسه تشكيل دهد و اگر بخواهد تشكيل شود، اول بايد بپذيرد كه آغازگر جنگ، رژيم عراق بوده است و بعد بيايد روي مسئلة كيفر متجاوز نتيجه‌گيري كند و اگر دادگاه مورد قبول ما تشكيل شود و اعضاي دادگاه نيز با مشورت ما انتخاب شوند، ما در مورد كيفر متجاوز به اين دادگاه ديكته نمي‌كنيم.» رئيس مجلس در ادامة اين گفت‌وگو در پاسخ به پرسشي دربارة نقش ديپلماسي در خاتمه‏دادن به جنگ، گفت: «از طريق ديپلماسي صرف نمي‌توان به نتيجه‌اي رسيد چرا كه ديپلماسي مؤثر امروز در اختيار دوستان ما نيست و معلوم است كه هيچ متجاوزي از طريق ديپلماسي به كيفر جنايت خود تن در نمي‌دهد. اما اگر حركت نظامي قوي در جبهه انجام شود، ممكن است اين ديپلماسي مؤثر باشد و اگر فشار جدي در جبهه‌ها نباشد، دشمنان انقلاب دست از رژيم صدام برنمي‌دارند اما اگر فشار جدي وارد شود و آن‏ها ببينند كه اگر مقاومت ادامه داشته باشد آثار بدتري گريبان‏گير آن‏ها خواهد شد، مي‌توان اميدوار بود كه به اين مسئله تن دهند.»

گزارش- 117

آقاي هاشمي‌رفسنجاني پس از بازگشت از سفر ليبي و سوريه، در يك مصاحبة مطبوعاتي داخلي شركت كرد و نتايج سفر خود به اين دو كشور را برخلاف تحليل‌هاي رسانه‌هاي بيگانه، ثمربخش خواند و افزود: «ما موفق شديم برنامه‌هاي اجرايي خوبي با دو كشور دوست - ليبي و سوريه - تنظيم كنيم كه امكانات سه كشور بتواند در جنگ تحميلي بيش‏تر مؤثر شود.» رئيس مجلس شوراي اسلامي با توجه به دست‌يابي به اهداف مدنظر در اين سفر، به پاي‏بندي دو كشور ليبي و سوريه به دوستي خود در جنگ تحميلي، داشتن وحدت نظر و تأييد شرايط جمهوري‌اسلامي در جنگ تحميلي، اشاره كرد و گفت: «هرگونه حمايتي كه ما از آن‏ها تقاضا داشتيم و امكاناتي كه آن‏ها در اختيارشان بود، از ما دريغ نكردند.» وي همچنين با اشاره به "جنگ اردوگاه‌هاي فلسطيني" گفت: «مسائلي نيز در رابطه با لبنان و اصل همكاري جبهة پايداري و همكاري سوريه و ليبي مطرح شد، چرا كه اخيراً به نظر مي‌رسيد در لبنان توطئه‌اي عليه دوستي اين دو كشور در جريان اردوگاه‌ها در شرف وقوع بود كه اين مسئله در اين سفر مورد تأييد قرار گرفت و همكاري‌هاي بهتري پايه‌ريزي شد.»

تهران ـ 4/4/1364 گفت‌وگو با خبرنگاران در بازگشت از سفر ليبي و سوريه

گزارش- 118

سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني به ليبي در مورخ 29/3/1364 و سپس در 2/4/1364 از ليبي به سوريه با توجه به اوضاع كنوني: تشديد فشارهاي بين‌المللي براي خاتمه بخشيدن به جنگ و از طرف ديگر تشديد حملات هوايي و موشكي عراق به شهرهاي ايران، حائز اهميت مي‌باشد، به طوري كه اين سفر در رسانه‌هاي جهان بازتاب‌هاي گسترده‌اي داشته و در تفسيرهايي به تجزيه و تحليل آن پرداخته‌اند. مفسران و تحليل‌گران عمدتاً سفر رئيس مجلس شوراي اسلامي به ليبي و سوريه را تلاش آقاي رفسنجاني جهت نزديك كردن هرچه بيش‏تر مواضع سه كشور ايران، سوريه و ليبي در مقابل هرگونه تلاشي كه تحت عنوان همبستگي اعراب به منظور ايجاد شكاف بين ايران و اعراب صورت مي‌گيرد، دانسته‌اند. علاوه بر اين، تلاش‌ها و اهدافي چون جلب حمايت سوريه و ليبي در جنگ، خريد تسليحات (از جمله: ضدهوايي، موشك‌هاي اسكاد - بي و ... جهت مقابله با حملات هوايي و موشكي عراق) و حل جنگ اردوگاه‌هاي فلسطينيان را نيز مورد تجزيه و تحليل قرار داده‌اند. ولي در سفر به سوريه علاوه بر اين موارد، يك محور عمدة بحث و تبادل‌نظر، بررسي مسئلة گروگان‌گيري هواپيماي "تي‌.دبليو.اي." بوده است. در گزارش نشرية "لوماتن" چاپ پاريس، دربارة سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني به سوريه، آمده است: «اخبار پشت پرده حاكي از آن است كه رئيس‏جمهوري ايالات متحدة امريكا از حافظ اسد خواسته است با اتخاذ تصميمات مشترك با حكومت آيت‌الله خميني، به مسئلة گروگان‌گيري چهل مسافر امريكايي هواپيماي تي‌.دبليو‏.اي. خاتمه دهد. براساس اطلاعات به دست آمده، به دنبال تقاضاي ريگان از حافظ اسد بود كه هاشمي‌رفسنجاني رئيس مجلس شوراي اسلامي در سفرش به ليبي مدت چند ساعت در دمشق توقف كرد و مذاكراتي را با مقامات درجه اول سوري انجام داد ... .» شبكة تلويزيوني ا.بي.‌سي. امريكا هدف سفر حجت‌الاسلام هاشمي‌رفسنجاني به سوريه را اقدامي از حافظ اسد جهت آزادسازي گروگان‌هاي امريكايي در لبنان دانسته و به نقل از گزارش‌گر خود - جان دنوان - خبر داده است: «رئيس‌جمهور سوريه به مقامات امريكايي قول داده است كه از نفوذ خود در لبنان به ويژه در ميان شيعيان جهت آزاد ساختن گروگان‌هاي امريكايي استفاده نمايد.» گزارش‌گر اين شبكه سپس با اشاره به سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني و شيخ محمدحسين فضل‌الله به سوريه، خاطرنشان كرده كه ايران نفوذ عميقي در لبنان دارد به ويژه در ميان شيعيان بنيادگرا كه عامل هواپيماربايي هستند. اين گزارش‏گر هر چند در ادامه گفته است كه آقاي رفسنجاني در يك كنفرانس مطبوعاتي در دمشق هرگونه دخالت ايران در هواپيماربايي را تكذيب كرده است، ولي در پايان گزارش خود حضور آقاي رفسنجاني و شيخ‌فضل‌الله در پايتخت سوريه و سفر قريب‌الوقوع نبيه‌بري به اين كشور را مرتبط با اقدام سوريه جهت آزادسازي گروگان‌ها دانسته و افزوده است: «به احتمال قوي اين ديدار‏كنندگان از دمشق در جريان هواپيماربايي دخيل بوده‌اند.» راديو بي.بي.سي. نيز درباره سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني به سوريه مفصلاً به تحليل و تفسير پرداخت. اين راديو در تفسيري با اشاره به خشمگين بودن امريكا از ربودن هواپيما و نيز با اعلام سخنان "كاسپار واين برگر" وزير دفاع امريكا كه گفته است: «امريكا حق تلافي عليه ربايندگان هواپيما را كه چهل امريكايي را در گروگان دارند، براي خود محفوظ مي‌دارد.»، افزود: «مقامات امريكا با مقامات سوريه درباره اين بحران تماس داشته‌اند و سوريه از شدت احساس امريكاييان نسبت به قضيه گروگان‌گيري آگاه است.» بي.بي.سي. با اشاره به اين كه حجت‌الاسلام هاشمي‌رفسنجاني دومين شخصيت قدرت‏مند ايران كه برگروه حزب‌اللهي‌ها نفوذ دارد و با بسياري از رهبران شيعه از جمله شيخ محمدحسين فضل‌الله رهبر حزب‏اللهي‌ها، در سوريه ملاقات كرده است، ادامه داد: «حجت‌الاسلام ‌رفسنجاني توصيه‌هاي سوريه، ميزبان خود را در نظر داشته است. احتمال دارد كه حزب‌اللهي‌ها را از هرگونه اقدام سريعي كه خاورميانه را احتمالاً به بحران عمدة ديگري بكشاند، برحذر داشته است.» اين راديو در پايان تفسير خود به طور ضمني و سر بسته ايران را از عواقب اين بحران كه به از دست‏دادن حامي‏اش (سوريه) خواهد انجاميد، برحذر داشت: «رژيم ايران، از هدف صادر كردن انقلاب كه بگذريم، هنوز با عراق در حال جنگ است و در اين رابطه سوريه براي رژيم ايران متحدي با ارزش است كه به دليل آن كه عليه عراق طرف‌گيري كرده، با بسياري از كشورهاي عربي خود را بيگانه نموده است. از اين رو به نفع ايران است كه به اختلافات بين گرو‌ه‌هاي شيعه لبنان يعني حزب‌اللهي‏ها و پيروان نبيه‌بري كه سوريه مي‌خواهد آن‏ها را كنترل كند، دامن نزند.» بي.بي.سي. سپس نتيجه‌گيري كرد كه مجموعه‌اي از منافع گروه‌ها و كشورهاي مختلف، مانند تار عنكبوت در اطراف گروگان‌هاي امريكايي در بيروت پيچيده شده و بيش‏تر گروه‌هاي درگير به خطر پايان ناخوشايند اين بازي واقف‏اند. آسوشيتدپرس در تفسيري با اشاره به سفر پنج روزة آقاي هاشمي‌رفسنجاني در رأس يك هيئت سياسي نظامي به ليبي و سوريه به منظور خريد اسلحه و تبادل‏نظر با سران اين دو كشور دربارة يك سلسله مسائل سياسي و به ويژه جنگ ايران و عراق، نتيجه‌گيري كرد: «حكومت اسلامي به شدت تلاش مي‌كند تا به شبكه پدافند هوايي مدرن مجهز شود تا از ادامة حملات گستردة هوايي عراق عليه تهران و ساير شهرهاي ايران جلوگيري نمايد.» اين خبرگزاري سپس ‏افزود: «در حالي كه ايران و ليبي يك پيمان همكاري‌هاي نظامي و سياسي منعقد نموده‌اند، به احتمال قوي حجت‌الاسلام رفسنجاني در اين زمينه با دست خالي از سوريه بازگشته است.»

گزارش- 119

با موضع‏گيري خشمگينانة امروز رونالدريگان رئيس‌جمهور امريكا، بحران هواپيما‌ربايي اخير بيروت مي‌تواند وارد مرحله جديدي شود. به گزارش يونايتدپرس، امريكا تهديد كرده كه چنانچه تلاش‌هاي ديپلماتيك در جهت آزادي گروگان‌هاي امريكايي در چند روز آينده مثمرثمر واقع نشود، لبنان را محاصره خواهد كرد و اقدام ديگري براي مجازات عليه اين كشور خواهد كرد. "لاري‌اسپيكس" سخن‏گوي كاخ سفيد، امروز به خبرنگاران گفت: «ريگان چند روز ديگر نيز در انتظار نتايج تلاش‌هاي ديپلماتيك خواهد نشست تا شايد پيش از اعمال فشار بر ربايندگان هواپيما، اين تلاش‌ها كارگر افتد.» وي تأكيد كرد كه تلاش‌هاي ديپلماتيك شامل معامله با نبيه‌بري بر سر آزادي گروگان‌ها نخواهد بود. از طرفي ديگر، ريگان كه براي دومين روز متوالي با مشاوران بلندپاية خود در زمينه امنيت ملي ملاقات كرده، ضمن ارزيابي اوضاع، راه‌هاي مختلفي را كه بتواند نبيه‌بري را تحت فشار قرار دهد مورد توجه و بررسي قرار داده است. به‏گفتة سخن‏گوي كاخ سفيد، از جمله اقدامات تحت بررسي دولت ريگان، محاصرة نظامي لبنان براي جلوگيري از رسيدن كالاها و خدمات به اين كشور است و ريگان نيز فقط عمليات قهر‌آميز را براي نجات جان گروگان‌ها منتفي دانسته است، هرچند كه الزاماً شامل ساير راه‌هاي نظامي نمي‌شود. راديو صداي مسيحيان لبنان به نقل از منابعي كه نام آن‏ها را فاش نساخته است خبر داد امريكا علاوه بر تهديد به بستن فرودگاه بيروت، دارايي‌هاي شيعيان را در امريكا مسدود خواهد كرد و از دادن ويزاي امريكا و اجازة كار به شيعيان لبنان امتناع خواهد ورزيد و شركت‌هاي متعلق به شيعيان و نيز كارگران شيعه را در امريكا و اروپا تحريم مي‌كند. همچنين لاري اسپيكس گفته است كه اقدامات دربارة كساني كه به تروريست‌ها كمك مي‌كنند ممكن است ايران، ليبي و سوريه را نيز شامل شود. وي افزوده است: «جهت آزادسازي گروگان‌ها، ايالات متحده با دولت سوريه در تماس بوده است و حافظ اسد علي‏رغم اين كه قادر است در حل اين بحران كمك كند مع‏ذالك هيچ فعاليت چشم‌گيري از جانب مقامات سوري مشاهده نكرده‌ايم.» از طرف ديگر، يك منبع نزديك به "امل" در بيروت اعلام كرده كه سوريه با جنبش امل تماس‌هايي گرفته است تا بحران گروگان‌ها را حل كند. به‏‏گفتة اين منبع، طرحي براي حل سياسي اين بحران با ميانجي‌گري سوريه در دست اقدام است. تلاش براي دست‌يابي امريكا به نتايجي مطلوب و قابل حل، از كانال‌هاي ارتباطي متعددي از جمله برخي كشورهاي اروپايي صورت مي‌گيرد. امروز سفيران كشورهاي انگليس و ايتاليا در لبنان با نبيه‌بري ملاقات كردند. در اين باره نبيه‌بري اعلام كرد كه گفت‌وگوها حاصلي نداشته است و آن‏ها در واقع پيشنهادي كه ارائه داده‌اند، بيش‏تر معطوف به حل مسئله از راه نظامي است تا حل و فصل به طريق مسالمت‌آميز. روزنامة "السفير" چاپ بيروت، به نقل از منابع ديپلماتيك غرب نوشته است: «سفيران كشورهاي اروپايي به نبيه‌بري گفته‌اند مي‌خواهند به مصالحه‌اي غيرمستقيم كه موجب تحقير امريكا و اسرائيل و يا امل نگردد، دست يابند ... آنان طي ملاقات خود با نبيه‌بري كوشيدند وي را مطمئن سازند كه زندانيان لبناني در اسرائيل، آزاد خواهند شد، لكن تاريخي در اين مورد ذكر نكرده‌اند.» اين در حالي است كه يونايتدپرس از بيروت گزارش داده كه سوريه با درخواست‌هاي امريكا داير بر ميانجي‌گري اين كشور براي تأمين آزادي چهل گروگان امريكا موافقت كرده است. اين گزارش سپس به نقل از روزنامة السفير افزوده است: «منابع كاملاً آگاه مي‌گويند سوريه خواسته است تلاش‌هاي اين كشور در امر ميانجي‌گري مشروط به تعهد اسرائيل داير بر آزادسازي كلية زندانيان لبناني از زندان اتليت واقع در نزديكي حيفا، باشد.»

گزارش- 120

اخيراً بخشي از اخبار و تحليل‌هاي سياسي موجود نشان‌دهندة آن است كه جرياني در محافل سياسي و خبري غرب خطي را دنبال مي‌كند كه براساس آن دولت امريكا از اقدام خصومت‌آميز عليه ايران منع مي‌شود و جهت برقراري تماس‌هاي ديپلماتيك با مقام‏هاي جمهوري‌اسلامي تشويق و ترغيب مي‌گردد و متقابلاً به جمهوري‌اسلامي نيز تلويحاً در اين باره پيام‌هاي غيرمستقيمي داده مي‌شود. گزارش امروز آسوشيتدپرس و نيز اظهارات يكي از مقام‏هاي معتبر سوئيس - كه حافظ منافع امريكا در ايران است - نمونه‌هايي از اين گونه خبرها و تحليل‌ها هستند. در گزارش آسوشيتدپرس آمده است: «دو تن از كارشناسان امريكايي اظهار عقيده كردند كه اقدام تلافي‌جويانه امريكا عليه ايران به خاطر ربودن هواپيماي "تي.‌دبليو.اي." صرفاً ممكن است باعث ايجاد موج بزرگ‌تري از خصومت اسلامي عليه امريكا شود. "هرمان‌ايلتر" سفير سابق امريكا در مصر، گفت: "تنها هنگامي كه گروگان‌ها در جريان هواپيماربايي كشته شوند، انجام يك اقدام نظامي موجه است. اما اين اقدام بايد عليه هواپيماربايان صورت گيرد نه ايران ولو با فرض اين كه ايران در جريان گروگان‌گيري دست داشته باشد." پروفسور ديگري به نام "جان‌اسپوزيتو" از كالج "هايزكراس" گفت: "يك تهاجم به شهر زيارتي قم كه براساس گزارش‌ها از سوي مقامات امريكايي مورد بررسي قرار گرفته، منجر به شهيد شدن و ايجاد قهرمان‌هاي جديدي مي‌شود و به يك تمايل شيعي براي انتقام دامن مي‌زند و اين تهاجمي بي‌هدف يا بي‌پروا خواهد بود." وي افزود: "بسياري از مسلمانان مخالف هواپيماربايي هستند و به تنبيه هواپيماربايان از سوي امريكا، اعتراض ندارند اما اگر امريكا اقدامي بر عليه يك منطقة مهم جغرافيايي به عمل آورد و تعداد بسياري از مردم كشته شوند، اين امر براي بسياري از مردم اين احساس را پديد مي‌آورد كه امريكا اساساً در رفتار خود در قبال جهان سوم بي‌هدف يا بي‌پروا است." همچنين اظهارات يك مقام سوئيسي در ملاقات با يكي از مقام‏هاي وزارت خارجه ايران چنين است: «من مي‌توانم اگر هدف شما را بفهمم، كار كنم. دولت من مي‌تواند مذاكرات محرمانه‌اي را مانند افغانستان، لبنان و ... در سوئيس ترتيب دهد ... ما حاضريم اين مذاكرات در حال آرامش انجام شود. ما حاضريم هر كاري را انجام دهيم بدون تبليغات و سر و صدا در هر سطحي كه ممكن است و مي‌گوييم مثلاً مذاكرات الجزاير و آزادي آن، نمي‌گوييم ملاقات بين صدام و آقاي خامنه‌اي. بلكه اين‌جا دو ملت وجود دارند و در آرزوي صلح هستند و ممكن است قبل از سقوط و بعد از سقوط صدام بنشينند و با هم صحبت كنند. من نمي‌گويم چه كسي ولي مي‌گويم دو ملت. من سعي مي‌كنم تعادلي بين موقعيت اروپا و شما برقرار كنم.»

گزارش- 121

در يك ميهماني "ديپلماتيك"، سفير هند به سفير جمهوري‌اسلامي ايران گفت: «هم اكنون دربارة مسئله جنگ با ديگر همكاران صحبت مي‌كرديم و نظر همگي اين است كه ما به عمق جنايت آگاهيم ليكن ايران موضعي در قبال جنگ اتخاذ كرده (سرنگوني صدام) كه قابل قبول هيچ يك از كشورهاي دنيا نيست و درست است كه صدام چهرة انساني خود را در جهان از دست داده وليكن هيچ كشوري نمي‌تواند از سقوط حكومت قانوني كشور ديگري پشتيباني كند. در اين سه سال (پس از آزادي خرمشهر) شما با هوس سرنگوني صدام، او را قوي‏تر و خودتان را ضعيف‌تر كرده‌ايد. به طور كلي هرگاه شعار سرنگوني حكومتي داده شود، حاميان آن حكومت به پشتيباني آن بيش‏تر ترغيب مي‌شوند.» همچنين سفير تركيه به همتاي ايراني خود گفت: «شما زياد پا روي دم امريكا مي‌گذاريد، اين به ضرر شماست چون عراق منتظر استفاده است. او خواهان موشك‌هاي دوربرد از شرق و غرب است و شديداً فعاليت مي‌كند. همچنين وقتي كه ايران اعلام كرد كه روشي ابداع كرده كه از نفوذ عراق به عمق خاك خود جلوگيري خواهد كرد، عراق حملات بيش‏تري به تهران و ساير شهرها نمود و در عمل ادعاي ايران را بي‌اعتبار كرد. [آن‏گاه خنديد و افزود] شما هم مثل ترك‌ها اول حرف مي‌زنيد بعد عمل مي‌كنيد و اين در جنگ فرصت را از شما مي‌گيرد.»

گزارش- 122

معاون وزير خارجة ژاپن گفت: «هم اكنون بدهي‌هاي عراق به شركت‌هاي ژاپني به تعويق افتاده است و با توجه به اين‏كه اين شركت‌ها از سرمايه‌گذاري در عراق به‏شدت پرهيز دارند و فقط در پژوهش‌هاي ساختماني به‌عنوان مجري عمل مي‌كنند، با اين حال مطالبات بسياري از اين شركت‌ها پرداخت نشده كه علت آن، بدي وضع اقتصادي عراق مي‌باشد.»

گزارش- 123

به گزارش خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي: «هنگام ديدار وزير بهداري به همراه استاندار باختران از يكي از اردوگاه‌هاي جنگ‌زدگان باختران، ساكنان اين اردوگاه كمبودها و نارسايي‌هاي خود را مطرح كردند و خواهان بهبود وضع نان، خدمات پزشكي و درماني و وسيلة رفت و آمد شدند. يك بانوي خانه‌دار در حالي كه مقداري نان لواش را به فرماندار نشان مي‌داد گفت: "آقاي فرماندار آيا اين نان قابل خوردن است؟!" جواني كه در جمع بود افزود: "گناه ما چيست كه بايد به اين وضع دچار شويم؟!" تني چند از ساكنان اين اردوگاه از گرماي طاقت‌فرساي محيط زندگي‌شان شكوه كردند. استاندار باختران به خواست‌ها و درد دل مردم ساكن اين اردوگاه گوش داد و سپس ارائه خدمات بيش‏تر به جنگ‏زدگان را به آن‏ها وعده داد.» در اين گزارش همچنين آمده است: «اردوگاه در يك فضاي باز و قابل ديد هوايي قرار دارد و از نظر ايمني (در قبال حملات هوايي) مي‌‌بايست از هم‌اكنون براي آن چاره‌انديشي شود.»

منابع و مآخذ روزشمار 1364/04/04