1364.09.27: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1364 |نام = 1364.09.27 |نام دیگر= بیست و هفت آذر |روز=27 آذر 1364 |تاریخ شمسی=1364.09.27 |تاریخ میلادی=18 دسامبر 1985 |تاریخ قمری=5 ربیع‌الثانی 1406 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.09.27</div> <div class="boot...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۴: سطر ۲۴:




==گزارش -1==
==گزارش -77==
قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم‏الانبیای سپاه) امروز سه جلسه برگزار کرد. در جلسات صبح و بعدازظهر وضعیت آماده‏سازی شرق اروندرود برای اجرای عملیات در غرب اروند و منطقه فاو، تحرکات دشمن در این منطقه و اقدامات یگان‏های زیر امر قرارگاه کربلای2 برای آماده‏سازی زمینه اجرای این عملیات بررسی شد. در جلسه شامگاه نیز به بررسی کلی اوضاع نبرد و مناطق مختلف عملیاتی و چگونگی هماهنگی عملیات در مناطق مختلف و هماهنگی عملیات در منطقه فاو و منطقه ام‏الرصاص پرداخته شد.
در اولین بخش از جلسه صبح* فرمانده قرارگاه کربلای2 و مسئول واحد اطلاعات این قرارگاه به طرح مانور یگان‌های این قرارگاه و فعالیت‏های دشمن در منطقه عملیاتی پرداختند. فرمانده قرارگاه کربلای2 ترتیب یگان‌های این قرارگاه و خط حد هریک را از شمال به‌سمت جنوب چنین اعلام کرد: لشکر5 نصر از نهر محسنین تا نهر ناصر، لشکر31 عاشورا از نهر ناصر تا نهر منطقه، لشکر25 کربلا از نهر منطقه تا نهر سعدونی و لشکر7 ولی‌عصر(عج) از نهر سعدونی تا نهر ابودگل. عباس محتاج گفت هریک از این یگان‏ها در منطقه مأموریت خود چند پاسگاه دایر کرده و به شناسایی و حفاظت منطقه مشغول‌اند. وی افزود یکی از کارهای اصلی یگان‏ها ترمیم جاده‌ها، امتداد دادن آنها تا نزدیکی خط و اتصال آنها به یکدیگر است. فرمانده قرارگاه کربلای2 مهم‏ترین عوامل مؤثر در طراحی مانور و چیدن یگان‏ها در کنار یکدیگر و آرایش یگان‌های دنبال پشتیبان را اول، عامل روحی، آشنایی و هماهنگی و سابقه همکاری یگان‏ها؛ دوم، وضعیت و توان زرهی؛ سوم، استعداد یگان‏ها اعلام کرد.<ref>سند شماره 20766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طرح مانور عملیات والفجر8 (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16915)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 7 - 1.</ref>
در ادامه جلسه، مسئول واحد اطلاعات قرارگاه کربلای2 از فعالیت‏ها و تحرکات دشمن در منطقه عملیاتی فاو گزارش داد که خلاصه آن چنین است: نیروهای پیاده دشمن فعالیت عمده‌ای نداشته‌اند. در جلو شهر فاو موادی روی چولان‌ها پاشیده شده و چولان‌ها را سوزانده‌اند. از 23 تا 26 آذر در مقابل شهر فاو سیم‌خاردار کشیده شده و موانع مشبک بین اسکله‌ها گذاشته شده است و بقیه حرکات دشمن عادی بوده است. در منطقه مأموریت قرارگاه کربلای2 و قرارگاه نوح درمجموع حدود 35 تانک دشمن استقرار داشته یا درحال جابه‌‌جایی بوده‌اند. آتش توپخانه تا قبل از فعالیت کاتیوشای ارتش عادی بوده و تنها وقتی کاتیوشای ارتش شلیک کند، توپخانه‌های عراق در این منطقه از روی ناچاری جواب می‏دهند.
غلامرضا محرابی درباره اقدامات مهندسی گفت جاده‌ای که دشمن ساختِ آن را شروع کرده بود، تا منطقه قرارگاه نوح ادامه یافته است. تعداد زیادی کمپرسی در منطقه فعال هستند؛ ازجمله حدود 40 کمپرسی به‌طرف کارخانه نمک می‌روند که آنجا در دید نیست. همچنین حدود 30 کمپرسی پشت نخلستان می‌روند که دیدبان‌ها نمی‌توانند آنها را تعقیب کنند. در مقابل خط حد لشکر7 ولی‏عصر(عج) نیز جاده‌های انشعابی احداث می‌کند. دیگر اقدام دشمن تکمیل خط اول است.
مسئول اطلاعات قرارگاه کربلا فعالیت هوایی دشمن را در این منطقه ناچیز اعلام کرد و گفت پروازهایی که به‌ندرت انجام می‌شود ممکن است برای عکس‌برداری از منطقه باشد. وی فعالیت دریایی عراق را نیز تردد چند قایق در این منطقه و اقدامی عادی ذکر کرد و افزود فقط در 21 آذر، 40 قایق در منطقه تردد داشتند که ممکن است مانور بوده باشد. غلامرضا محرابی گفت در خط حد قرارگاه کربلا، ساحل پوشیده از چولان است. وی با اشاره به وضعیت جزرومد، بر ضرورت هماهنگی میان قرارگاه‏ها و یگان‏ها برای زمان‌بندی عبور از رودخانه تأکید کرد.<ref>همان، صص 19 - 7.</ref>
 
==گزارش -78==
در بخش دوم از جلسه صبح امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران، فرماندهان لشكرهای 5 نصر و 31 عاشورا و 7 ولی‌عصر(عج) به اقدامات انجام‌شده، وضعیت و آموزش نیروها و مشكلات یگان خود پرداختند.
در آغاز فرمانده لشكر5 نصر گفت که لشكرش پس از یك ماه استقرار در منطقه فاو به منطقه سومار اعزام شد و چند روزی است که دوباره به منطقه عملیاتی فاو بازگشته و باتوجه‌به افزایش خط حد قرارگاه كربلای2 در منطقه شرق اروند، خط حد جدیدی به لشكر5 نصر واگذار شده است. واحدهای لشكر نصر از روز گذشته، استقرار و كار مجدد در این منطقه را شروع كرده‌اند. باقر قالیباف منطقه مأموریت لشكر نصر را منطقه‌ای پیچیده و نامناسب برای عملیات خواند و گفت سخت‌ترین وضعیت جنگیدن و پاك‌سازی در منطقه نخلستان است و در منطقه عملیاتی فاو، منطقه مأموریت ما عمیق‌ترین نخلستان را دارد لذا باید هم در پاك‌سازی و هم پدافند اینجا به ما كمك بشود. وی پیشنهاد کرد كه جناح راست عملیات به یگان دیگری مثل تیپ21 امام رضا(ع) - كه هماهنگی بهتری با لشكر نصر دارد - واگذار شود تا این لشكر بتواند به‌خوبی مأموریت خود را به انجام رساند.<ref>همان، صص 34 - 19؛ و - سند شماره 21356/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: طرح مانور عملیات والفجر8 (27/9/1264، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16916)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 19 - 1.</ref>
فرمانده لشكر نصر تعداد گردان‌های این لشكر را 6 گردان اعلام و اضافه كرد كه این گردان‌ها فرمانده دسته و معاون گردان ندارند و لازم است به این لشكر نیروی كادر* داده شود. وی افزود چون لشکر نصر به‌تازگی در این منطقه مأموریت یافته، ازلحاظ آماده‌سازی عقب است و امكانات کافی ندارد و باید به آن امكانات به‌ویژه تجهیزات مهندسی داده شود تا عقب نماند. محسن رضایی به وی تأكید کرد كه کار را از همین الآن شروع کنند، یك ماه فرصت دارند. قالیباف با اعلام اینکه تعداد نیروی درحال آموزش غواصی لشکر نصر فقط 100 نفر است، دلیل آن را كمبود لباس غواصی؛ یعنی فقط 20 دست بیان كرد كه این 100 نفر به‌نوبت با آن آموزش می‌بینند. محسن رضایی از او خواست كه پانصد ششصد نیروی غواص تربیت کند.
در اینجا فرمانده قرارگاه كربلا باقی‌ بودن مردم در اطراف رودخانه بهمنشیر را از مشكلات آموزش غواصی ذكر كرد. قالیباف هم اضافه كرد نیروهایی كه می‌خواهند خط بشكنند همه باید یك ماه قبل از عملیات به منطقه بهمنشیر بیایند، همین‌جا آموزش ببینند و در خانه‌های همین منطقه قرنطینه شوند و تا زمان عملیات از منطقه خارج نشوند. رحیم صفوی نیز تأكید کرد كه لازم است نخلستان‌های این منطقه از مردم خالی شود و آموزش پاك‌سازی نخلستان هم هرچه زودتر شروع شود. دراین‌باره محسن تقوی (از مسئولان حفاظت قرارگاه مركزی) جمعیت مردم نقاطی را كه باید تخلیه شود 8 هزار نفر اعلام كرد كه هم دادن محل اسكان به آنان مشكل است و هم فشار برای تخلیه سریع، ایجاد حساسیت می‌كند.
فرمانده كل سپاه در پایان بررسی وضعیت لشکر نصر به فرمانده این لشكر دستور داد علاوه‌بر 8 نفر مسئولان لشكر كه تاكنون به عملیات توجیه شده‌اند، فرماندهان گردان‌های خط‌شكن و مسئول تخریب و مسئول ادوات لشكر هم توجیه شوند. وی افزود: در لشكرتان به‌اندازه كافی درمورد شكستن خط و پاك‌سازی خط اول بحث كنید كه وقتی ما به لشكر شما می‌آییم برادران آماده باشند توضیح دهند كه چه می‌خواهند بكنند.<ref>سند شماره 21356/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.</ref>
جلسه با گزارش فرمانده لشكر31 عاشورا از اقدامات این لشكر برای آماده‌سازی منطقه ادامه یافت. امین شریعتی گفت الآن روی دو جاده موازی اروند كار می‌كنیم و تمام جاده‌های منتهی به جاده اصلی را قطع كرده‌ایم و یك جاده سرتاسری داخل نخل‌ها زده‌ایم كه نیروها فقط داخل نخلستان تردد می‌كنند. تمام نهرها را پر كرده‌ایم و زمین‌های منطقه لشکر عاشورا در شرق اروند خشك شده است. جاده عمود بر اروند نیز تا 5/1 كیلومتری خط رسیده است و پر كردن نهرها ادامه دارد تا بتوانیم جاده را ادامه دهیم. وی پیشنهاد كرد كه در سرتاسر منطقه كانالی زده شود كه اگر غواصان نتوانستند خط را بشكنند، نیروهای قایق‌سوار با استفاده از این كانال به خط دشمن هجوم ببرند.
در ادامه، موضوع كمبود امكانات مهندسی و به همین دلیل عقب‌ماندگی كارها مطرح شد كه فرمانده كل سپاه به‌دلیل از دست‌ رفتن فرصت و كم‌كاری برای تهیه تجهیزات لازم، از مسئولان مهندسی و پشتیبانی انتقاد کرد.
امین شریعتی بر ضرورت واگذاری نیسان كمپرسی و نیز گریدر برای ادامه كارهای مهندسی تأكید کرد و گفت در این منطقه نمی‌توانیم سنگر و سوله بسازیم (به‌دلیل رعایت حفاظت) و به‌جای آن باید ساختمان‌های موجود را محكم‌سازی كنیم كه نیاز به آهن دارد.<ref>همان، صص 33 - 24.</ref>
فرمانده لشكر عاشورا نیروهای رزمی را كه این لشكر برای عملیات آماده كرده، 9 گردان اعلام كرد كه آموزش‌های مقدماتی 6 گردان آن به پایان رسیده است و همه آنان را به مرخصی فرستاده‌اند. دو گردان از نیروها نیز برای خط‌شكنی آماده شده‌اند. وی گفت بااینكه نیروهای اعزامی دراختیار داشته كه بتواند چند گردان احتیاط تشكیل بدهد، ولی به‌دلیل نداشتن نیروی كادر و ناهماهنگی مسئولان نیرو در آذربایجان‌شرقی و زنجان با مسئولان لشكر عاشورا، نیروی كادر برای گردان‌ها تأمین نشده و به همین دلیل گردان احتیاط در لشكر عاشورا تشكیل نشده است.
از سوی دیگر، وقتی مسئولان قرارگاه از شروع ‌نشدن آموزش غواصان لشكر عاشورا انتقاد كردند، فرمانده این لشكر پاسخ داد كه كارها زمان‌بندی شده است و به‌موقع آموزش داده می‌شوند، ولی آماده‌سازی منطقه عملیاتی مهم‌تر است كه امكانات لازم ازجمله تجهیزات مهندسی برای این كار كم است.
فرمانده كل سپاه پس از گزارش به فرمانده لشكر عاشورا به او توصیه‌هایی کرد و دستورهایی داد: «سریع آموزش غواص‌هایتان را شروع كنید. اینها باید عادت كنند. شاید ده پانزده‌روزه بتوانند آموزش ببینند، ولی باید فرم بگیرند؛ یعنی [غواص باید] با گوش و چشم و احساسش بداند كه در این آب با این جزرومد طوری برود كه در نقطه مشخص‌شده به ساحل برسد. این فرم ‌گرفتن و عادت ‌كردن، زمان می‌خواهد. اگر از یك ماه گذشته استفاده می‌كردیم، بچه‌هایی كه می‌خواهند بروند خط بشكنند، فرم می‌گرفتند. از مشكلات اساسی عملیات بدر ترس از صدام نبود، ترس از آب و نی [نیزار] بود... نیرویی كه برای خط‌شكنی می‌رود اگر هم از آب بترسد هم از آتشی كه به طرفش شلیك می‌شود بترسد، دیگر تمام شده است. اگر اینها برای غواص حل بشود، ما دیگر مسئله‌ای نداریم. این خط باید شكسته شود و بچه‌ها بتوانند با قدرت وارد منطقه دشمن شوند ولو مقدار زیادی هم پاك‌سازی نشود. وقتی پیش رفتیم و در نخل‌ها الحاق كردیم در روز مسئله را حل می‌كنیم.»
محسن رضایی به امین شریعتی تأكید کرد: علاوه‌بر مسئولان اطلاعات و ادوات (كه به عملیات توجیه شده‌اند) فرماندهان دو گردان خط‌شكن را نیز توجیه كنید و درباره چگونگی شکستن خط، زمان عبور، حالات جزرومد، نحو پاك‌سازی خط و زمان حركت نیروهای موج دوم و همچنین پدافند در وضعیت‌های مختلف بحث و بررسی كنید و آمادگی داشته باشید كه وقتی به لشكر شما می‌آییم در جلسه‌ای به این موارد پاسخ بدهید.<ref>سند شماره 21357/پ‌ن مرکز مطالعات و  تحقیقات جنگ: جلسه بررسی طرح مانور و آماده‌سازی عملیات والفجر8 (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16917)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 12 - 1.</ref>
در ادامه جلسه، عبدالمحمد رئوفی فرمانده لشكر7 ولی‌عصر(عج) به گزارش اقدامات و وضعیت این لشكر پرداخت. وی گفت ما دو كار اصلی در منطقه داشتیم: شناسایی و آماده‌سازی عقبه. شناسایی نسبتاً تكمیل شده، سه مسیر شناسایی شده که نیروهای اطلاعات چند بار از آن عبور و مسیرها را بررسی كرده‌اند. نیروهای شناسایی غواص بر كارشان مسلط‌اند و دقیقاً در همان نقطه‌ای كه می‌خواهند به ساحل می‌رسند. اما در آماده‌سازی عقبه با مشكل مواجهیم؛ به‌دلیل محدودیت امكانات كار پیش نمی‌رود. دو جاده در عقبه داریم، یك جاده هم در عرض منطقه (موازی اروند) هست كه با امكانات محدودی روی آنها كار می‌كنیم. اگر كار این‌گونه پیش برود بعید است عقبه‌ها آماده شود. بعضی از تصمیم‌ها هم عملی نمی‌شود. قرار بوده برای كاهش ترددها منبع سوخت در منطقه ایجاد شود، ولی نشده و همه خودروها برای سوخت‌گیری باید بروند آبادان.
فرمانده لشکر ولی‌عصر(عج) وی درباره وضعیت نیرو و آموزش گفت 11 گردان رزمی داریم كه برای 10 گردان آن كادر آماده شده است. آموزش همه گردان‌های پیاده و آبخاكی نیز شروع شده و تا 25 روز دیگر ان‌شاءالله تمام می‌شود. وی افزود برای آموزش غواصی 300 نفر مشخص شده‌اند و آموزش آنان به سه مرحله تقسیم شده كه یك هفته از آغاز مرحله اول می‌گذرد. به‌دلیل كمبود امكانات، آموزش را با 80 نفر شروع كرده‌ایم. حداقل 150 دست لباس غواصی برای تسریع در آموزش 300 نفر غواص لازم است . برادر رئوفی گفت كه برای مراحل بعدی آموزش غواصان، كلاشینكف تاشو، تفنگ 40 میلی‌متری و سلاح یوزی نیاز است تا آموزش غواصی با سلاح توأم باشد.<ref>همان، صص 19 - 7.</ref>
 
==گزارش -79==
در بخش‌های دیگری از جلسه صبح امروز - كه از ساعت 9:30 آغاز شد و تا 12:40 ادامه یافت - فرمانده كل سپاه پاسداران موضوع‌ها و نكته‌هایی درباره آماده‌سازی زمینه‌ اجرای عملیات در منطقه فاو مطرح كرد و در پایان جلسه نیز به مسئولان مربوطه دستورهایی دراین‌باره داد كه به خلاصه‌ای از آن اشاره می‌شود.
فرمانده کل سپاه خطاب به مسئولان ستاد نیروی زمینی سپاه گفت باید از حدود شش ساعت وضعیت مد جریان آب در آغاز عملیات که نهرها پر آب است، برای نقل‌وانتقال‌ها به‌خوبی استفاده شود، اما پس از آن نمی‌توانیم تابع جزرومد باشیم و منتظر مد آب بمانیم بلکه باید به هر طریق ممکن و با رعایت حفاظت، زمینه و مقدمات احداث هشت اسکله در ساحل خودی فراهم شود طوری‌که صبح عملیات اسکله‌های ساحل خودمان آماده باشد و لشکرها برای تردد از این اسکله‌ها استفاده کنند و نهرها نیز برای انتقال وسایل سنگین استفاده شود. وی با اشاره اجرای آتش و بمباران شدید دشمن از صبح اولین روز عملیات، مجدداً بر ضرورت آماده‌سازی زمینه احداث اسکله در نقاط مناسب در اسرع وقت تأکید کرد.<ref>سند شماره 20766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، 29 - 25.</ref>
فرمانده کل سپاه همچنین توجه فرماندهان لشکرها را به نکات زیر جلب کرد:
1. ضرورت آموزش عمومی و تخصصی نیروها و گردان‌های رزمی و پشتیبانی و تمرین و آماده‌شدن آنان برای اقدام مناسب در وضعیت‌های مختلف و کسب توانایی برای چاره‌اندیشی و اقدام در شرایط دشوار و اضطراری.
2. طرح‌ریزی مناسب برای استفاده از انواع آتش ادوات و آرایش دقیق سلاح‌ها برای حمله و دفاع.
توجه به اهمیت نخلستان‌ها در پدافند و امکان استفاده دفاعی از نخل‌ها.<ref>سند شماره 21356/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 20 - 19.</ref>
فرمانده کل سپاه همچنین با اشاره به اینكه هنوز استفاده مناسب و بجا را از زمان نیاموخته‌ایم، به مسئولان ستاد، تداركات و مهندسی بر ضرورت تسریع در اقدامات پشتیبانی و تأمین نیاز لشكرهای مأمور اجرای عملیات در منطقه فاو تأكید کرد. وی باتوجه‌به كمبود فرصت، دستور داد تجهیزاتی كه در مناطق دیگر ازجمله هور به اقدامات مهندسی مشغول‌اند* و در شرق اروند مورد نیاز است، به‌ این منطقه منتقل شود. وی از مسئولان حاضر در جلسه پرسید كه مشكلات موجود ناشی‌از كمبودهاست یا از نحوه توزیع امكانات؛ سیدمهدی مبلغ پاسخ داد هم كمبود هست و هم مشكل توزیع وجود دارد؛ برخی می‌گویند امكانات میان یگان‌ها توزیع شود و برخی بر این نظرند كه تجهیزات مهندسی به لشكر مهندسی واگذار شود تا این لشكر براساس اولویت تقسیم كند. عباس محتاج نیز گفت یکی از اشکالات این است كه ستاد قرارگاه در اختیار فرمانده نیست، مسئولان مهندسی درباره تجهیزات و مسائل مهندسی تصمیم می‌گیرند و مسئولان تدارکات نیز درباره امکانات و مسائل تداركات.
در ادامه، محسن رضایی خطاب به مسعود حجاریان (از معاونان وزیر سپاه پاسداران) گفت كه الآن دو كار باید انجام شود: اول، هرچه دارید توزیع شود. دوم، تعداد 30 بیل مكانیكی، 150 نیسان كمپرسی و 15 گریدر سریع خریداری و وارد كار شود. مسعود حجاریان دراین‏باره توضیح داد كه برآورد قرارگاه 50 نیسان كمپرسی بود كه تهیه شده و آماده توزیع است، ولی نیست كه بخواهیم جدید بخریم. محسن رضایی هم گفت كه از استانداری‌ها بگیرید. وی افزود به جهاد بگوییم كه اقداماتشان را در جبهه شمالی متوقف كنند و امكاناتشان را به این منطقه بیاورند.
فرمانده كل سپاه در اواخر جلسه صبح به سیدعلی حسینی‌تاش مسئول ستاد قرارگاه مركزی سپاه، دستورهای مشخصی داد كه خلاصه آن چنین است:
1. با برگزاری جلسه و مشورت با مسئولان و فرماندهان قرارگاه‌ها و یگان‌ها نیازها را به‌طور كامل برآورد كنید.
2. منطقه فدک در اولویت قرار گیرد و امكاناتی كه در جبهه‌های دیگر هست به این منطقه منتقل شود، ازجمله فعالیت نیسان كمپرسی‌ها در جزیره مجنون متوقف و به این منطقه منتقل شود.
3. امكانات ضروری با كمك دولت و جهاد سازندگی تهیه یا خریداری شود. تهیه و خرید امكانات از پشت جبهه به‌عهده آقای حجاریان است.
4. با همكاری مسئولان پشتیبانی، مهندسی و حفاظت طرح زمان‌بندی مرحله به مرحله پشتیبانی و انتقال امكانات را به منطقه تهیه كنید و امکانات قابل انتقال به منطقه منتقل و امکانات موجود توزیع شود.
5. مراكز پشتیبانی لشكرها، قرارگاه‌ها و قرارگاه خاتم احداث شود.
6. طرح نظارت دقیق و زمان‌بندی‌شده برای انتقال لشكرها از جاده آسفالت به‌طرف اروند مشخص شود.
7. فرماندهان یگان‌ها باید در جلسات خود فرماندهان گردان‌های خط‌شكن و مسئولان واحدهای شناسایی، ادوات و مهندسی را شركت دهند.
8. نیروهای خط‌شكن و نیروهای پاك‌سازی‌كننده تا رده دسته‌ باید بی‌سیم تاكی واكی داشته باشند.
9. در مشورت با برادران دیگر، یك طرح نظارت بر پیشرفت كار را تنظیم كنید.
10. طرح مانور را به‌طور كتبی به همه لشكرهای مأمور ابلاغ كنید.
11. طرحی تهیه شود كه ترددها به‌تدریج از جاده خسروآباد كم شود و بیشتر از جاده عقبه انجام گیرد.<ref>سند شماره 21357/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 28 - 19.</ref>
 
==گزارش -80==
در جلسه‌ بعدازظهر امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص))* دو موضوع بررسی شد: 1. چگونگی انتقال تجهیزات سنگین از اروندرود (پس از شكستن خط دشمن) و اقداماتی كه برای آماده‌سازی امكان عبور وسایل سنگین از اروندرود لازم است. 2. وضعیت لشكر25 كربلا و اقداماتی كه برای آمادگی انجام داده است.
در آغاز محسن رضایی ضرورت آمادگی برای انتقال سریع دستگاه‌های مهندسی و تانک هم‌زمان با شکستن شدن خط را به‏ویژه در منطقه مأموریت لشکر25 کربلا و لشکر31 عاشورا و احداث خاکریز در غرب اروند بیان می‌کند. فرمانده لشكر25 كربلا نیز با توجه به شناسایی‌هایی كه از ساحل دشمن شده می‌گوید در محدوده ما ساحل غربی اروند آماده است و انتقال وسایل سنگین تا ساحل دشمن از این محور امکان‌پذیر است.
در ادامه جلسه درباره وضعیت نامناسب ساحل خودی برای پهلوگیری شناورهای سنگین و چگونگی آماده‌سازی این ساحل و اسکله‌سازی در آن و نیز امکان استفاده از برخی نهرها که وضعیت مناسب‌تری ازلحاظ عرض و عمق دارند و با لایروبی و تعمیق، بهره‌برداری از آنها میسر می‌شود و چگونگی اجرای آن به‌گونه‌ای‌که موجب هشیاری دشمن نشود و اینکه مجری این طرح لشکرهای رزمی باشند یا یگان‌های مهندسی، بحث‌های طولانی شد. سرانجام برای تصمیم‌گیری دراین‏باره، فرمانده كل سپاه به فرمانده قرارگاه كربلای2 دستور داد كه فردا صبح با حضور مسئولان مهندسی لشكر عاشورا، لشكر25 كربلا، فرمانده لشكر مهندسی جنوب (محمدرضا عطار) و آقای وفایی جلسه‌ای تشكیل شود، نهرهای مناسب انتخاب و طرح‌ریزی شود كه آیا دو نهر یا سه نهر باید به‌ هم وصل شود و وظایف لشكر25 كربلا و لشكر31 عاشورا دراین‌مورد به‌طور كتبی مشخص شود و امكاناتی كه لازم است با كمك قرارگاه مهندسی دراختیار این لشكرها گذاشته شود و با كمك پشتیبانی و هدایت مهندسی قرارگاه خاتم(ص) و مهندسی قرارگاه كربلای2 این كار انجام شود. این كار باید برای انتقال 150 تانك و نفربر و بلدوزر و 70 وسیله نقلیه سبك طرح‌ریزی و در 48 ساعت آینده كار شروع شود.<ref>سند شماره 21358/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طراحی و آماده‌سازی عملیات والفجر8 (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16918)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 31 - 9.</ref>
موضوع دیگر جلسه بعدازظهر امروز، گزارش وضعیت آمادگی و اقدامات لشكر25 كربلا بود. فرمانده این لشكر گفت ما فعلاً 12 گردان سبك كه هریك 220 نیروی رزمنده اسلحه به دست دارند، آماده كرده‌ایم. برای 6 گردان دیگر هم معاونان گردان‌ها را به مازندران فرستاده‌ایم كه نیروی كادر تأمین كنند. آموزش این گردان‌ها در پادگان هفت‌تپه شروع شده و هر گردان در هفته سه عملیات تمرینی دارد. مرتضی قربانی افزود آموزش غواصی دو گردان 250 نفره هم شروع شده و قرار است هزار نفر آموزش غواصی ببینند. وی دلیل كندی آموزش غواصی را كمبود لباس غواصی اعلام كرد. وی گفت كه توانایی فرماندهان همه رده‌های رزمی لشکر را تا فرماندهان دسته‌ها بررسی كرده است و همه را می‌شناسد.
فرمانده لشكر25 كربلا درباره اقداماتی كه این لشكر برای آماده ‌كردن زمین منطقه انجام داده گفت در محدوده مأموریت ما 5 جاده عمودی به‌سمت رودخانه هست كه روی هركدام حدود 700 متر كار ترمیم انجام ‌شده و حدود 300 متر تا ساحل اروند باقی مانده است. وی افزود كه جاده‌ها هنگام بارندگی لغزنده می‌شود و به‌دلیل باریكی جاده‌ها احتمال چپ كردن خودروها زیاد است، طوری‌كه تاكنون دو كمپرسی لشكر كربلا چپ شده است.
مرتضی قربانی ازجمله مشكلات مهندسی را كمبود شن برای ترمیم جاده‌ها ذكر كرد و افزود منطقه نخلستان به‌دلیل وجود نهرها خیس است و برای خشك‌شدن زمین، نهرها باید بسته شود. وی گفت ترمیم جاده‌ها با 3 كمپرسی لشکر و 4 كمپرسی از جهاد فارس - كه برای كمك آمده‌اند - انجام می‌شود.
فرمانده قرارگاه كربلای2 دلیل پیشرفت كار مهندسی لشكر25 كربلا را وجود دو جاده مرزی مناسب كه از قبل بوده بیان كرد. محسن رضایی هم بر تقویت و استحكام حداقل دو جاده كه امكان تردد هم‌زمان دو خودرو سنگین روی آن باشد، تأكید كرد. مرتضی قربانی از دلایل پیشرفت كارهای آماده‌سازی زمین منطقه عملیات را تقسیم كارها به دو بخشِ جلو و عقبه و گماردن مسئول مستقل برای هریك ذكر كرد.
فرمانده لشكر25 كربلا گفت با شناسایی‌های انجام‌شده در خط حد این لشكر، شش راهكار مناسب شناسایی ‌شده كه نیروهای شناسایی تا زیر پای عراقی‌ها جلو رفته‌اند. وی وضعیت ساحل دشمن در محدوده این لشكر را مناسب و آماده پهلوگیری شناورها و پیاده ‌كردن تجهیزات سنگین خواند و افزود كه ساحل خودی باید برای پهلوگیری شناورهای سنگین آماده شود. وی ازجمله راهكارها را استفاده از فرش باتلاق ذكر كرد تا شناورهای خودی هنگام جزر آب به گل ننشینند.<ref>همان، صص 9 - 1.</ref>
فرمانده كل سپاه به فرمانده لشكر25 كربلا تأكید كرد كه فرماندهان دو گردان خط‌شكن را به طرح عملیات توجیه كند و با آنان درباره نحوه عبور، چگونگی شكستن خط اول و خط دوم، پاك‌سازی، پدافند و دیگر جزئیات طرح بحث كند تا به‌خوبی مسلط شوند و برای آنان ابهامی باقی نماند.
مرتضی قربانی افزود در این چند روزی كه بمباران‌های دشمن شروع شده حدود 23 تن از لشکر کربلا شهید و در هجده روز اخیر، حدود 180 تن شهید و زخمی شده‌اند. محمد ستاری وفایی (فرمانده قرارگاه مهندسی صراط) نیز گفت كه این قرارگاه مهندسی در این روزها 9 شهید داده و 13 كامیون آن منهدم شده است. فرمانده لشكر25 كربلا در پایان گفت كه مسئله سلاح و بی‌سیم غواص‌ها هم باید حل شود؛ سلاحی كه در آب كار كند و بی‌سیمی كه غواص و نیروی خط‌شكن بتواند با فرمانده‌اش در تماس باشد.<ref>همان، صص 18 - 13.</ref>
 
==گزارش -81==
جلسه شامگاهی قرارگاه مركزی سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)) از ساعت 20:13 در محل سایت اهواز شروع شد و در ساعت 24 پایان یافت.* موضوع این جلسه طولانی كه فرماندهان و مسئولان رده یك عملیاتی سپاه در آن شركت داشتند، بحث درباره چگونگی زمان‌بندی، هماهنگی و اجرا كردن عملیات‌هایی بود كه به‌عنوان عملیات‌های یدك، پشتیبانی یا فریب برای عملیات اصلی در فاو در نظر گرفته شده بود.
گفتنی است كه یكی از مهم‌ترین اصول عملیات نظامی و تجربه حاصل از عملیات گذشته این بود كه ازجمله راه‌های موفقیت هر عملیاتی غافلگیر كردن دشمن است. بنابراین هم‌زمان با طراحی عملیات گسترده برای اجرا در منطقه فاو، چند عملیات دیگر طرح‌ریزی و فعالیت‌های آماده‌سازی آنها آغاز شد تا پیش‌بینی‌ها و فكر و تدبیر دشمن از تمركز روی عملیات اصلی ایران منحرف شود و به‌سوی مناطق دیگر گرایش یابد. البته اقدامات آماده‌سازی در مناطق دیگر غیر از منطقه عملیات اصلی صرفاً برای فریب دشمن نبود، بلكه هدف‌های دیگر نیز مد نظر فرماندهان نظامی ایران بود، ازجمله:
1. اجرای عملیات در یكی از این مناطق، هم‌زمان با عملیات اصلی، با هدف تجزیه قوای دشمن و كشاندن آنها به‌سمت آن منطقه تا یگان‌های عمل‌كننده در منطقه اصلی فرصت پاك‌سازی و تثبیت منطقه تصرف‌شده را پیدا كنند.
2. آماده‌سازی منطقه‌ای مناسب تا درصورت پی‌ بردن دشمن به منطقه عملیات اصلی و متمركز شدن قوای ارتش عراق در آن منطقه و جلوگیری از پیشروی نیروهای عمل‌كننده، امكان اجرای عملیات در منطقه‌ای دیگر فراهم باشد.
3. باتوجه‌به تأكید فرمانده كل سپاه و برخی دیگر از فرماندهان عملیاتی سپاه بر اینكه یكی از بهترین راه‌های دفاع از منطقه تصرف‌شده در عملیات اصلی، حمله به دشمن در منطقه بااهمیت دیگر است؛ با این هدف، آماده‌سازی مناطق دیگری نیز در دستور كار قرار داشت.
به‌هرصورت، در این جلسه درباره عملیات در مناطق فدك (فاو)، صف (جزایر ام‌الرصاص و ام‌البابی)، حنین (پاسگاه معلق و شمال دریاچه ام‌النعاج در هورالهویزه)، تبوك (منطقه الحسان در هورالهویزه)، انصار (چزابه)، حلبچه و میزان اهمیت و ضرورت عملیات در این مناطق و زمان اجرای آن بحث شد.
در آغاز جلسه، رحیم صفوی هدف از تشكیل این جلسه را نحوه به‌كارگیری قرارگاه كربلای1 و یگان‌های مأمور به این قرارگاه را در عملیات فاو اعلام كرد.* سپس سیدعلی حسینی‌تاش درباره مفهوم عملیات یدك توضیح داد و در ادامه محسن رضایی گفت: «این فكر كه الآن در ذهن ما هست از اول این‌طور تنظیم شده نبود، ولی مثل اینكه خدا خودش دارد كمك می‌كند و مسیر دارد طبق یك جریان - ان‌شاءالله - الهی پیش می‌رود. اول مهر یك موج نیرو آمد، آذرماه یك موج نیروی دیگر آمد و داریم تلاش می‌كنیم در 22 بهمن هم یك موج نیروی دیگر بیاید كه باید سعی كنیم اینها را تا آخر اردیبهشت نگه داریم.»
فرمانده كل سپاه در ادامه با اشاره به وضعیت‌های مختلفی كه ممكن است با شروع عملیات بروز كند، تأكید کرد كه باید از این منبع نیروی انسانی به بهترین شیوه استفاده كنیم كه هم حداقل تلفات را داشته باشیم و هم به اهداف بیشتری برسیم. وی افزود اگر تلاش كنیم همان‌طور كه تاكنون غافلگیری حفظ شده و دشمن به هدف اصلی ما پی نبرده، غافلگیری حفظ شود، دراین‌صورت، بعد از پیشروی در منطقه فاو و به‌محض‌اینكه دشمن بخواهد قوایش را در این منطقه متمركز كند، بلافاصله در جای دیگر (مثل ام‌الرصاص یا هور) به او حمله كنیم، ان‌شاءالله تلفات نخواهیم داد و سریع به اهداف می‌رسیم. عزیز جعفری نیز دراین‌باره گفت: به شرطی که هدف حمله دوم مهم، تهدیدکننده، قابل گسترش و نگهداری باشد، ارزش این کار را خواهد داشت.
سپس محسن رضایی افزود درصورتی‌که عملیات منطقه فاو را در اوایل بهمن آغاز کنیم و چند روز بعد در منطقه حنین و 15 روز بعد نیز در منطقه‏ای دیگر، می‏توانیم در این مدت سه عملیات اجرا کنیم. نظر وی این است که نیروها پس از اجرای عملیات در یک منطقه، در منطقه‏ای دیگر وارد عمل شوند. وی تأکید کرد که پدافند ما نباید متکی به نیروی انسانی فراوان باشد، بلکه دفاع با آتش‌های مؤثر و آفند در جای دیگری اثرگذار خواهد بود. وی گفت اگر جزایر ام‏الرصاص گرفته شود، پدافند دشمن در بوارین و... ضعیف خواهد شد و همین موجب خواهد شد بتوانیم جایی دیگر به دشمن حمله کنیم و بدین‌ترتیب چند عملیات را با قوت انجام دهیم.
از سوی دیگر، عزیز جعفری که منطقه حنین را مناسب چنین عملیاتی می‌داند، با اشاره به اقدامات لشکر بدر در این محور می‏گوید باتوجه‌به اینکه نیروهای شناسایی تا 20 متری جاده دشمن رفته‌اند و در برخی موارد خبری از کمین‌های دشمن نبوده است، پس بهتر است که در این محور به‌سمت غزیله حمله کنیم و دشمن را با تهدید جدی روبه‌رو سازیم. وی معتقد است باتوجه‌به اینکه حمله در این محور دو سپاه دشمن را درگیر خواهد کرد، عملیات در این منطقه نسبت به منطقه ام‏الرصاص مزیت دارد. رحیم صفوی نیز ضمن تأیید این نظر، گفت در منطقه فاو دشمن با یگان‌های زرهی با ما می‌جنگد، اما در منطقه هور با یگان‌های پیاده. اما دیدگاه محسن رضایی این است که در نخلستان‌های منطقه فاو لشکر گارد و لشکر5 مکانیزه عراق - که از یگان‌های قوی دشمن محسوب می‌شوند - با ما درگیر خواهند شد و دشمن برای بیرون کردن ما از نخلستان‌ها حتماً نیروی پیاده می‌آورد.<ref>همان، صص 21 - 9.</ref>
در ادامه جلسه، فرماندهان به آثار و امکان اجرای دو یا چند عملیات هم‏زمان و تقدم و تأخر هریک پرداختند و با تأکید بر اهمیت درگیر کردن دشمن در منطقه هور قبل از شروع عملیات فاو، گفتند باید جنگ در هور را به دشمن القا کنیم، چراکه این موضوع با پیش‏بینی او درباره احتمال حمله نیروهای جمهوری اسلامی در هور همخوانی دارد. در همین حال، محسن رضایی تأکید می‌کند که هر طرح و عملیاتی باید درجهت موفقیت کامل عملیات در منطقه فاو باشد.
در ادامه این بحث، به حساسیت دشمن به منطقه هور و بمباران‌های اخیر این منطقه - که ناشی‌از همین حساسیت است - اشاره شد و از دلایل آن حضور و فعالیت نیروهای خودی در این منطقه بیش از مناطق دیگر ذکر گردید. همچنین تأکید شد که عراق به منطقه هور چنان حساس شده که اعلام کرده است ایران در شرق میسان حمله خواهد کرد و بر همین اساس ارتش عراق سپاه‌های چهارم و ششم خود را برای مقابله با هر تهاجم ایران در این منطقه آماده کرده است.
با هدف غافلگیر کردن دشمن، در ادامه جلسه اجرای هم‌زمان عملیات در دو منطقه فاو و ام‌الرصاص پیشنهاد می‌شود. همچنین در مقایسه میان عملیات در دو منطقه از هورالهویزه (حنین و تبوک) و پس از بیان محاسن و معایب هریک، چند تن از فرماندهان نتیجه‌گیری می‌کنند که بهتر است عملیات در دو منطقه تبوک (هور) و فدک (فاو) هم‌زمان باشد. اما عزیز جعفری با این استدلال كه ما قادر به اجرای دو عملیات بزرگ به‌طور هم‌زمان در دو منطقه نیستیم، با این پیشنهاد مخالفت می‌كند.
پس از بحث‌هایی طولانی درباره هم‌زمانی اجرای دو عملیات در هور و فاو و مخالفت برخی فرماندهان با آن، فرمانده كل سپاه با تأكید بر اهمیت اجرای عملیات در این منطقه، می‌گوید: «ما می‌خواهیم روی دور موفقیت بیفتیم. یك وقت تدبیر این است كه ما یك كاری بكنیم كه یك جا پدافند آهنین بكنیم؛ ما این را نمی‌خواهیم، ما می‌خواهیم به‌جای پدافند آهنین، آفند مداوم بكنیم، یعنی به‌جای اینكه برویم یك جا بمانیم، [پی‌درپی عملیات كنیم].» رحیم صفوی نیز می‌گوید كه برای اجرای چنین طرحی 50 گردان نیروی دیگر و سازمان و تشكیلات لازم است.
احمد غلامپور نیز به‌جای اجرای هم‌زمان عملیات در هور و فاو، پیشنهاد می‌كند كه هم‌زمان با اجرای عملیات در منطقه فاو، در منطقه ام‌الرصاص نیز به دشمن حمله شود. وی می‌گوید اگر این اقدام ما جدی باشد طوری‌كه دشمن احساس خطر كند، چند یگان زرهی و پیاده را مأمور مقابله با آن می‌كند و همین از توان دشمن در منطقه فاو می‌كاهد. محمد باقری هم می‌افزاید كه اگر ارتش هم در شلمچه واقعاً وارد عمل شود، بخشی از توان زرهی و پیاده دشمن نیز در آنجا درگیر می‌شود.<ref>سند شماره 17516/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مناطق عملیاتی جنوب برای عملیات پشتیبانی (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16921)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 30 - 1.</ref>
گفت‌وگوها با دو دیدگاه متفاوت ادامه می‌یابد؛ فرمانده كل سپاه بر اجرای عملیات‌های متعدد تأكید دارد و دیگر فرماندهان مشكل كمبود توان را برای اتخاذ چنین استراتژی عملیاتی مطرح می‌كنند. رحیم صفوی می‌گوید دشمن با داشتن یگان‌های احتیاط فراوان می‌تواند در دو جبهه بجنگند، ولی ما به‌دلیل كمبود نیروی احتیاط و... نمی‌توانیم در بیش از یك جبهه درگیر شویم.
در این میان محسن رضایی سؤالی را طرح می‌كند: درصورتی‌كه در منطقه فاو به مشكل برخوردیم و در 24 ساعت اول شروع عملیات مشخص شد كه امكان پیشروی وجود ندارد، باتوجه‌به این همه نیروی آماده‌ای كه در اختیار داریم چه كار می‌توانیم انجام بدهیم؟
پس از بحثی طولانی دراین‌باره و بیان نظرهای مختلف، فرمانده كل سپاه تأكید كرد كه دلایل متعدد برای موفقیتِ عملیات در فاو وجود دارد، لیكن زمان ملاك است؛ اگر 20 تانك ما به پشت خط اول دشمن برسد، طلسم می‌شكند، منتها خدا باید لطف كند كه دشمن [قبل از شروع عملیات] متوجه نشود و فعال نشود، جاده‌كشی نكند و...
رضایی می‌افزاید كه در بحث‌ها به این نتیجه رسیدیم كه قبل از عملیات فاو نمی‌توانیم عملیات دیگری اجرا كنیم، حالا موضوع این است كه درصورت عدم موفقیت در فاو چه بكنیم.
دراین‌باره بحثی طولانی شد و پیشنهادهای متعددی بیان گردید و سرانجام فرمانده كل سپاه طرح‌های عملیاتی موجود را برای اجرا به سه دوره زمانی تقسیم كرد:
دور اول: عملیات فاو، ام‌الرصاص، چزابه و عملیات ارتش در شلمچه.
دور دوم: عملیات در دو منطقه از هور (تبوك و حنین)، 15 روز تا یك ماه بعد از دور اول.
دور سوم: عملیات در حلبچه، یك تا دو ماه بعد از دور دوم.
وی تأكید كرد كه برای اجرای این طرح‌ها باید با تمركز فكر و نیرو و امكانات، یك برنامه‌ریزی پرقدرت انجام بدهیم.<ref>سند شماره 1107/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 45 - 32.</ref>
فرمانده سپاه سپس مأموریت قرارگاه‌ها را برای اجرای دور اول عملیات‌ها چنین اعلام كرد: قرارگاه كربلای1 اجرای عملیات در دو منطقه ام‌الرصاص و چزابه. قرارگاه كربلای2 و قرارگاه نوح اجرای عملیات در منطقه فاو.
در ادامه جلسه، عزیز جعفری با این استدلال كه همه یگان‌ها در دور اول به كار گرفته می‌شوند و 15 تا 20 روز در فاو درگیرند، اجرای عملیات‌های دور دوم را ناممكن خواند. دراین‌باره نیز بحث‌هایی طولانی درگرفت و ازجمله عزیز جعفری بیان کرد که انتقال نیرو و تجهیزات از منطقه‌ای به منطقه دیگر باتوجه‌به امكانات موجود و نیز وجود دو منطقه متفاوت آبی و خشكی، به‌سرعت امكان‌پذیر نیست.
پس از طرح چنین اشكالاتی بود كه محسن رضایی گفت: پس نتیجه می‌گیریم كه در بهترین شرایط ان‌شاءالله یك ماه بعد از عملیات فاو، دور دوم را شروع كنیم و در بدترین شرایط، دو ماه بعد. وی با اشاره به اینكه با شروع عملیات فاو، دشمن توان اصلی‌اش را برای مقابله به این منطقه می‌آورد، تأکید کرد که اگر از این فرصت استفاده كنیم و بتوانیم یك هفته بعد عمل كنیم، این بهترین حالت است، چون هرچه فاصله زمانی عملیات در فاو و در هور بیشتر شود، تأثیر آن كمتر می‌شود.
در پایان این بحث، فرمانده كل سپاه تقسیم‌بندی جدیدی از دوره‌بندی عملیات‌ها به این شرح بیان كرد: دور اول: عملیات در فاو و چزابه؛ دور دوم: عملیات در منطقه تبوك (از هورالهویزه)؛ دور سوم: عملیات در حنین (از هورالهویزه). وی ضمن بیان اینكه باتوجه‌به فعالیت‌های گسترده دشمن در هور و احداث جاده‌های متعدد، منطقه تبوك الآن بهترین وضعیت را دارد، افزود كه اگر فعالیت‌هایمان را در منطقه هور افزایش دهیم، دشمن باز هم از فاو غافل‌تر می‌شود. همچنین برای مقابله با حملات هوایی دشمن در منطقه هور، محسن رضایی تأكید كرد كه هرچه زودتر سایت پدافند هوایی در این منطقه احداث شود.
در پایان جلسه نیز مقرر شد یگان‌هایی كه در منطقه هور خط حد عملیاتی دارند و در آماده‌سازی منطقه عملیاتی فاو نیز فعال‌اند، وضعیت یگان خود را متناسب با دو منطقه بررسی كرده، اقدامات شناسایی، مهندسی و... را در هور ادامه دهند و در بحث‌های توجیهی منطقه فاو نیز شركت كنند.<ref>سند شماره 17493/پ‌ن مرکز مطالعات  تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مناطق عملیاتی جنوب برای عملیات پشتیبانی (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16923)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 20 - 1.</ref>
 
==گزارش -82==
رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه پاسداران امروز در نامه‌هایی با قید "اقدام سریع" به واحدهای اطلاعات، تداركات و آموزش نظامی، زمان نهایی اقدامات لازم برای آماده ‌شدن جهت اجرای عملیات را اعلام كرد:
در نامه رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد اطلاعات آمده است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی اقدامات شناسایی (اعم از اینكه توسط سپاه یا ارتش اجرا شود) را به‌نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه كلیه فعالیت‌های شناسایی مورد نیاز حداكثر تا تاریخ 25/10/64 متناسب با پیشرفت طرح‌ریزی به اتمام رسیده باشد.»<ref>سند شماره 11204 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروهای زمینی سپاه به واحد اطلاعات، 27/9/1364.</ref>
رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد تداركات این نیرو چنین نوشته است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی كلیه فعالیت‌های تأمین و توزیع را به‌نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه كلیه امکانات تداركاتی مورد نیاز كلیه یگان‌ها حداكثر تا تاریخ 20/10/64 تحویل آنها شده باشد.»<ref>سند شماره 21356/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 20 - 19.</ref>
نامه وی به واحد آموزش نظامی چنین است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی فعالیت‌های آموزشی را به‌نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه تا تاریخ 25/10/64 كلیه برنامه‌های آموزشی و مانور و سازماندهی بعد از مانور در تمامی یگان‌ها به پایان رسیده باشد.»<ref>سند شماره 11203 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد آموزش نظامی، 27/9/1364.</ref>
 
==گزارش -83==
حملات هوایی عراق به مناطق عملیاتی امروز نیز ادامه یافت. واحد طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه در گزارشی به فرمانده این قرارگاه نوشته است: «مقر تیپ57 ابوالفضل(ع) در موسیان به‌وسیله 2 فروند هواپیمای دشمن بمباران شد كه طی آن 7 نفر شهید و 10 نفر مجروح گردیدند.»<ref>سند شماره 011300 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 5/10/1364.</ref>
 
==گزارش -84==
فرمانده تیپ111 پیاده ارتش عراق امروز (18 دسامبر 1985/ 27 آذر 1364) درپی نامه 23 آذر فرمانده لشکر26 ارتش عراق، در ابلاغیه‌ای به فرماندهان تحت امر خود دستورها و سفارش‌هایی برای مقابله با نیروهای گشتی و نفوذی ایران و چگونگی تأمین امنیت مواضع دفاعی و نحوه تصمیم‌گیری در شرایط اضطراری صادر كرد. ترجمه این ابلاغیه به‌كلی سری - كه در زمان اجرای عملیات در منطقه فاو به‌دست نیروهای خودی افتاده - چنین است:
«موضوع: سفارشات درمورد حالت‌های اضطراری
1. هدف: تهیه دستورالعمل ثابت برای مقابله با حالت‌های اضطراری كه در مواضع پدافندی هنگام نفوذ دشمن رخ می‌دهد (نفوذ به‌وسیله مردان قورباغه‌ای یا گشتی‌های دشمن).
2. مأموریت: محاصره نفوذی‌های دشمن و دستگیر نمودن افراد نفوذی و كشتن افرادی كه سعی در فرار داشته یا شدیداً مقاومت می‌كنند.
3. اجرا:
الف) كلیات: جهت تضمین موضع پدافندی، مقتضی است كه تمامی فرماندهان رده‌های مختلف ضمن هوشیاری و بیداری، اعمال فرماندهان زیردست تا رده فرمانده گروه را تحت‌نظر داشته و پیگیری نمایند.
ب) تمامی یگان‌ها باید ضمن توجه به نكات زیر، برای منطقه خود، سفارشات لازم را صادر نمایند:
1. لازم است همراه افرادی كه اقدام به ایجاد موانع مصنوعی در منطقه لجمن می‌كنند گروهی اعزام شده و حفاظت و پشتیبانی از آنها را به ‌عهده بگیرد.
2. لازم است كه تمامی افراد در موقع انجام وظیفه در لجمن اسلحه شخصی همراه داشته باشند.
3. نارنجك‌های دستی برای نابودی مردان قورباغه‌ای نفوذی یا افراد گشتی دشمن، همراه داشته باشند.
4. بایستی از افرادی كه عهده‌دار رساندن ارزاق، به‌ویژه برای گروه‌های رزمی و سكوهای تیراندازی و گشتی‌ها هستند، پشتیبانی و حفاظت لازم به عمل آید.
5. لازم است دررابطه‌با كارهای مهندسی محور، پشتیبانی و حفاظت لازم انجام شود.
6. درصورت نفوذ به منطقه لجمن یا نفوذ به موضع، فوراً اطلاع داده شود و فرماندهان براساس رده‌ها در محل حادثه حاضر شوند.
7. منطقه نفوذ از تمامی اطراف محاصره شده و گروه حمله برای دستگیری یا كشتن افراد نفوذی تعیین شود.
8. منطقه مورد نفوذ دشمن جهت شناسایی و نابودی گروه پشتیبان افراد نفوذی، سریعاً مورد شناسایی قرار گیرد.
9. مواضع پدافندی و نیزارهای جلو و عقب مواضع پدافندی، جهت اطمینان از عدم وقوع نفوذ در طول روز و شب، در خلال مدت بین صبحگاه و شامگاه، مورد بازرسی قرار گیرد.
10. لازم است حفاظت لازم از اسكله‌ها به عمل آید و در محور گروهانی كه عهده‌دار حفاظت از اسكله است، برای هر اسكله، فرماندهی تعیین شود.
11. لازم است كه در منطقه هر دسته، 3 گروه گشتی به‌طور پیاده مأمور به گشت و شناسایی مواضع پدافندی شوند.
12. بایستی رمز شب هرچه زودتر بین یگان‌ها پخش شود.
13. تمامی افسران ازجمله فرماندهان یگان‌ها در مراسم صبحگاهی و شامگاهی حاضر شوند.
14. در ساعات آخر شب و بدون اطلاع قبلی و به‌طور مستمر از مواضع پدافندی بازدید به عمل آید.
15. نسبت به مناطق دیده‌بانی دشمن توجه خاص اعمال شده و به‌دقت تحت كنترل قرار گرفته و تیربارهایی در یك خط ثابت بر روی این دیدگاه‌ها مستقر شوند.
ج) سفارشاتی جهت هماهنگی
1. برای حفاظت از مدخل راه‌های ورودی مشترك بین یگان‌ها، طرح هماهنگی آماده شود.
2. فعالیت‌های پست‌های دژبانی در طی شبانه‌روز توسط افسران نگهبان مورد پیگیری قرار گیرد.
3. از توانایی و كارآیی پرسنل مستقر در پست‌های دژبانی جهت عكس‌العمل دربرابر وضعیت‌های اضطراری اطمینان كامل حاصل شده و ازطرف این افراد، شناسایی كامل نسبت به تمامی مواضع منطقه گردان و تیپ به عمل آید.
4. برای اطمینان از فعالیت دقیق اماكن نگهبانی، بایستی یك خودروی گشتی در منطقه گردان اقدام به گشت‌زنی نماید.
5. نقاط حدفاصل بین یگان‌ها هماهنگ شده و نسبت به استمرار فعالیت‌های نقل‌وانتقال در آنها اطمینان حاصل شود.
سرهنگ ستاد عبدالكاظم حسینی كعبود - فرمانده تیپ111 پیاده (تقویت‌شده)»<ref>سند شماره 156244 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: دستورالعمل تیپ111 پیاده ارتش عراق به واحدهای تحت امر، 27/9/1364.</ref>
 
==گزارش -85==
در درگیری‌های امروز مدافعان مناطق شمال‌غرب كشور با افراد گروه‌های مسلح چندین نفر شهید و مجروح شدند. یك بمب پنج كیلویی نیز در باختران كشف شد.
به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) افراد مسلح هیز پیشوا از حزب دمكرات با اجرای كمین بین روستاهای سیاقول پایین و مزرعه، 5 سرباز را به شهادت رساندند و سلاح‌های آنان را غارت كردند. در این درگیری 5 تن از افراد دمكرات نیز مجروح شدند.<ref>سند شماره 011263 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (فرماندهی) به فرماندهی كل سپاه پاسداران، 1/10/1364.</ref>
همچنین در یك درگیری سه‌ساعته میان نیروهای خودی و افراد ضدانقلاب در روستای جباران واقع در محور سردشت - مهاباد، 3 پیش‌مرگ كرد و 3 پاسدار وظیفه شهید و 3 نفر نیز مجروح شدند.<ref>همان، صص 33 - 24.</ref>
در روستای قوزلو پایین نیز تعدادی از نیروهای جندالله با افراد حزب دمكرات درگیر شدند كه درنتیجه 2 نفر از دمكرات‌ها با تجهیزات كامل به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.<ref>سند شماره 20766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، 29 - 25.</ref>
در منطقه بانه افراد ضدانقلاب با نارنجك و خمپاره 60 میلی‌متری به پایگاه سوركوه گرماب حمله كردند كه با آتش متقابل نیروهای خودی متواری شدند.<ref>وزارت اطلاعات، نشریه گزارش روزانه، شماره 125، 1/10/1364، ص1.</ref>
از سوی دیگر، در ساعت 19:30 امروز تلفنی به شهربانی باختران خبر داده شد كه یك بمب در محل پاساژ ملت - كه همجوار با استانداری و محل سازمان منطقه‌ای بهداری است - كار گذاشته شده است كه در اقدامی بی‌درنگ كشف و خنثی شد. كارشناس خنثی‌كننده بمب به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت كه این بمب پنج كیلوگرمی شش تله انفجاری داشته است.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 275، 29/9/1364، ص21، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/9/1364.</ref>
 
==گزارش -86==
 
امروز گزارش‌هایی از جنایت‌های حكومت عراق در مناطق كردنشین این كشور به نقل از گروه‌های مبارز عراقی منتشر شده است.
روزنامه كیهان در شماره امروز خود به نقل از نشریه راه كربلا نوشته است: «به تلافی همكاری مردم مسلمان عراق با انقلابیون مسلمان عراقی، رژیم بعثی صدام چهار روستا از توابع شهرستان كوی‌سنجق واقع در استان اربیل را در اواسط ماه گذشته به آتش كشید.»<ref>روزنامه كیهان، 27/9/1364، ص3.</ref>
رادیو بی‌بی‌سی امروز در گزارشی از وقایع كردستان عراق گفت: «از عراق خبر می‌رسد كه دولت عملیات نظامی وسیعی را در مناطق كردنشین عراق شروع كرده است كه در آن چریك‌های فلسطینی و سربازان اردنی هم شركت دارند و هدف از آن درهم‌كوبیدن نیروهای كرد است.» به گفته رادیو بی‌بی‌سی، این اخبار را اتحاد میهن‌پرستان كردستان به رهبری جلال طالبانی، حزب دمكراتیك كردستان به ریاست ادریس و مسعود بارزانی، حزب دمكراتیك خلق به رهبری سامی عبدالرحمن و حزب كمونیست عراق تأیید كرده‌اند. بی‌بی‌سی افزود كه براساس گزارش‌های دریافتی از عراق گروه كثیری از افراد جیش‌الشعبی عراق شهرهای سلیمانیه و اربیل را تحت محاصره گرفته و خانه‌های مردم را جهت یافتن فراریان ارتش، ناراضیان و نیز اسلحه مورد تجسس قرار داده‌اند. احزاب كرد می‌گویند كه در اقدامات عراق در منطقه كردنشین گروه كثیری از مردم بازداشت و خانه‌هایشان با بولدوزر تخریب شده است. چندین منبع خبری نیز متفق‌القول‌اند كه در روز 5 نوامبر [14 آبان] مركز قدیمی شهر اربیل زیر بمباران قرار گرفته كه براثر آن بیش از 200 نفر جان باخته‌اند. همچنین در همین زمان بیش از 900 دانش‌آموز تا 14 ساله از مدارسشان در شهر سلیمانیه به ساختمان آموزشگاه دیگری در حومه شهر منتقل شده‌اند كه اكنون به‌عنوان زندان از آن استفاده می‌شود. در گذشته نیز دولت عراق كودكان را بازداشت می‌كرده است تا برادران و پدران آنها را كه به سازمان‌های چریكی كرد پیوسته بودند تحت فشار بگذارند كه پایگاه‌هایشان را در ارتفاعات ترك و خود را تسلیم كنند. به گفته حزب كمونیست كردستان درحال‌حاضر چند صد كودك در شهر العماره در جنوب عراق در اسارت‌اند. منابع كرد می‌گویند علاوه‌بر كودكان، چندین هزار زن، نوزاد و مردان مسن خانواده نیز در میان زندانیان هستند و در اواسط ماه نوامبر 160 تن از زندانیان بدون محاكمه به دار آویخته شده‌اند.
همچنین گزارش شده است كه ملك حسین پادشاه اردن، واحدی از ارتش این كشور را دراختیار دولت عراق گذاشته است تا به ارتش عراق برای كنترل مناطق كردنشین یاری دهند، زیرا ارتش عراق سخت درگیر دفاع از مرز شرقی‌اش در مقابل ایران است. منابع كرد از میزان شركت واحدهای ارتش اردن در عملیات دولت عراق در شمال این كشور اطمینان ندارند، اما مطمئن‌اند كه برخی از افرادی كه در میان سربازان عراقی دیده شده‌اند، آرم سازمان آزادی‌بخش فلسطین با تصویر یاسر عرفات را بر سینه داشتند. یك تیم فیلم‌برداری تلویزیون بی‌بی‌سی كه به‌تازگی بازگشته است، می‌گوید كه به چریك‌های تحت فرماندهی آقای عرفات پایگاهی در كویری در غرب بغداد داده شده است و آقای عرفات درصدد است كه مقرش را از تونس به بغداد منتقل كند. احتمالاً یاسر عرفات احساس می‌كند كه شركت در حفظ امنیت داخلی عراق بهایی است كه باید برای روابطش با پرزیدنت صدام حسین بپردازد.»<ref>واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/9/1364، صص 11 و 12، رادیو بی‌بی‌سی، 27/9/1364.</ref>
 
==گزارش -87==
تلاش برای آمادگی نیروهای داوطلب و حضور گسترده آنان در جبهه‌ها ادامه دارد.
به گزارش خبرنگار روزنامه اطلاعات، در یك ماه اخیر، از شهرها و روستاهای استان همدان درمجموع یك لشكر از نیروهای مردمی بسیج درقالب دومین كاروان راهیان كربلا و نیز 186 كامیون، تریلر، وانت از كمك‌های مردم این استان به ارزش 130 میلیون ریال عازم جبهه‌های نبرد شده است.<ref>روزنامه اطلاعات، 28/9/1364، ص18.</ref>
امروز دو گردان رزمنده بسیجی از منطقه كنگاور باختران كمك‌های مردمی این منطقه و نیز گروه 20 نفره‌ای از اعضای بسیج عراق در یزد با بدرقه مردم راهی جبهه‌ها شدند.<ref>همان.</ref>
 
==گزارش -88==
آقای هاشمی رفسنجانی فرمانده عالی جنگ در پنجمین روز از سمینار ویژه فرماندها‌ن یگان‌های عمده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران خطاب به فرماندهان حاضر در جلسه گفت: «مردم از شماها خیلی انتظار دارند و شماها باید كاری بكنید كه جنگ ان‌شا‌ءالله با پیروزی تمام شود و این نیروهایی كه درحال‌حاضر در خدمت جنگ هستند به خدمت سازندگی كشور درآیند.» وی با یادآوری اصل مهم دفاع از اسلام و قرآن، و اینكه هرجا از اسلام و قرآن دفاع شود، همان‌جا وطن است، دلیل اعزام گروهی از جوانان كشور را به لبنان همین اصل اعلام كرد.<ref>سند شماره 1107/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 45 - 32.</ref>
آقای هاشمی پیروزی‌های ایران را در عملیات‌های گذشته نشانه قدرت جمهوری اسلامی برشمرد و با بیان اینكه از زمانی‌كه تهاجم متقابل ما آغاز شده در هیچ عملیاتی نبوده كه چیزی به دست نیاوریم، افزود: «راهی كه با عقیده و انجام عمل پیش برود شكست ندارد. ... ما مشكلات و خیرات جنگ را برای كشورمان باهم می‌بینیم. جنگ ازنظر ساختن انسان‌ها برای ملت ما خیلی مفید بوده كه آثار آن بعدها مشخص می‌شود.»
نماینده امام در شورای عالی دفاع در پایان سخنان خود خطاب به فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت: «ما منتظر فتح نزدیك هستیم. ان‌شا‌ءالله یك حركت نیرومندی انجام دهیم. با این حركت اخیر رزمندگان به‌سوی جبهه‌ها ملت از شما خیلی انتظار دارند. شما باید با یك همت والا و روحیه‌ای قوی از این نیروی عاشق برای پیروزی جنگ استفاده كنید و كاری كنید كه این جنگ پیروزمندانه تمام شود تا بتوانیم از نیروهای آزادشده از جنگ برای بازسازی كشورمان و كمك به مسلمین دیگر كشورهای جهان استفاده كنیم.»<ref>روزنامه كیهان، 27/9/1364، ص2.</ref>
 
==گزارش -89==
حكومت عراق طی فرمانی خدمت سربازی را به 5 سال افزایش داد.
به ‌‌نوشته‌ بولتن خبری مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، پس از اینكه دولت سودان نیروهای سودانی را كه در ارتش عراق علیه ایران می‌جنگیدند فراخواند، شورای انقلاب عراق خدمت سربازی را - كه قبلاً از 19 ماه به 3 سال افزایش داده بود - در طی فرمانی جدید، به 5 سال افزایش داد. در این فرمان همچنین تأكید شده كه سربازان فراری به شدیدترین مجازات‌ها محكوم خواهند شد.<ref>همان، ص3.</ref> گفتنی است كه از آغاز جنگ عراق علیه ایران تاكنون هیچ سربازی از خدمت ارتش عراق ترخیص نشده است.
 
==گزارش -90==
وزیر خارجه انگلیس اعلام كرد كه این كشور مخالف فروش تجهیزاتی است كه موجب تشدید یا طولانی ‌شدن جنگ ایران و عراق شود. رادیو بی‌بی‌سی دراین‌‌باره گفت: «وزیر خارجه بریتانیا در پارلمان این كشور طی سخنانی تأكید كرد كه موضع رسمی دولت بریتانیا این است كه با فروش آن نوع از تجهیزات نظامی به ایران یا عراق كه موجب افزایش توانایی هریك از طرفین برای طولانی‌تر كردن یا تشدید جنگ شود مخالف است.» وی افزود: «در سال گذشته دولت بریتانیا اجازه تحویل یك كشتی تداركاتی و دو كشتی نفربر را به ایران صادر كرد كه سفارش آنها قبل از سقوط شاه در سال 1979 به بریتانیا داده شده بود.»
بی‌بی‌سی در ادامه گزارش خود گفت: «در ماه گذشته، 3 دلال اسلحه در لندن مجرم شناخته ‌شده‌اند و جرمشان مبادرت به فروش مسلسل به كشور عراق بود. همچنین در سال گذشته، این اتهام مطرح‌ شد كه كاركنان یكی از كارخانه‌های "رولزرویس" كه سازنده موتورهای كشتی است، به‌طور غیرقانونی به نیروهای دریایی ایران لوازم یدكی فروخته‌اند. همچنین 6 نفر از كاركنان نیروی دریایی امریكا اخیراً محكوم به این جرم شدند كه به انبارهای نیروی دریایی دستبرد می‌زدند و اقلام دزدیده‌شده را به ایران می‌فروخته‌اند. این جریان فروش غیرقانونی تجهیزات طبق گزارش‌ها از سال 1981 به بعد ادامه داشته است و تا اندازه‌ای به یك ناو هواپیمابر امریكا به نام "گیتی‌هاوك" ارتباط داده شده كه حامل هواپیماهای اف14 نظیر هواپیماهایی است كه در دهه 1970 به ایران فروخته شده است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 275، 29/9/1364، صص 8 - 6، رادیو بی‌بی‌سی 28/9/1364.</ref>
 
==گزارش -91==
برخی منابع از توافق شوروی برای واگذاری تجهیزات نظامی بیشتر و پیشرفته به عراق و نیز قرارداد خرید هواپیمای آموزشی میان عراق و آرژانتین خبر دادند.
به‌ گزارش آسوشیتدپرس از منامه: «منابع دیپلماتیك عرب ادعا كردند رهبران شوروی به تقاضای صدام حسین برای دریافت تسلیحات پیچیده كه میزان آن فاش نشده است، به‌طور مطلوبی پاسخ داده‌اند. ... منابع دیپلماتیك عرب اضافه كردند كه صدام حسین همچنین سعی می‌كند رضایت شوروی را برای گفت‌وگو با دوستان سوری‌اش و متقاعد ساختن این كشور جهت پایان دادن به حمایتش از ایران در مقابل عراق جلب نماید.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1364، ص24، منامه - آسوشیتدپرس.</ref>
روزنامه كویتی الانبا به نقل از خبرنگار خود در مسكو نوشته است: «صدام در مذاكرات خود با رهبران شوروی موشك‌های "اس.اس21"، هواپیماهای "میگ27" و تانك‌های "تی72" درخواست كرده است.» به‌ نوشته الانبا، صدام حسین از رهبران شوروی خواسته است كه با استفاده از نفوذ خود بر سران سوریه و لیبی، كمك‌های این دو كشور به ایران را متوقف كنند.<ref>همان، صص 13 و 14، كویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 27/9/1364.</ref>
اما رادیو بی‌بی‌سی دراین‌باره گزارش داد كه درمورد توافق احتمالی میان رئیس‌جمهور عراق و رهبران شوروی هیچ‌گونه جزئیاتی منتشر نشده است و روشن است كه شوروی قصد دارد سیاست رسمی بی‌طرفی در جنگ ایران و عراق را همچنان حفظ كند.<ref>واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/9/1364، صص 2 و 3، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی، 27/9/1364.</ref>
از سوی دیگر، نشریه وزارت خارجه ایران به نقل از مجله ژاپنی میت نوشته است: «عراق یك قرارداد یك‌صد میلیون دلاری با یك شركت آرژانتینی جهت خرید 40 فروند هواپیما، قطعات یدكی مورد نیاز، كمك فنی و آموزشی و آموزش خلبان منعقد كرده است.»<ref>دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 169/3، 27/9/1364، ص3.</ref>
 
==گزارش -92==
درحالی‌كه ایران از میانجیگری كشورهای منطقه برای پایان جنگ استقبال می‌كند، اما به‌دلیل رفتارهای ناعادلانه، این موضوع همچنان در بن‌بست خواهد ماند. محمدحسین طارمی كاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در عربستان، در گفت‌وگو با نشریه سعودی المجله گفت كه ایران از میانجیگری كشورهای حوزه خلیج ‌فارس به‌دلیل همسایگی، اسلامی بودن و عضویت در كشورهای غیرمتعهد استقبال می‌كند. وی دیدار اخیر وزیر خارجه ایران را از عربستان موفقیت‌آمیز خواند و درباره دلیل ناموفق بودن اقدامات میانجیگرانه گفت: «چون آنها از نقطه مطمئن و عادلانه شروع نمی‌كنند؛ اگر آنها قبل از هر چیز اعتراف كنند كه متجاوز در جنگ رژیم عراق است، راه برای گفت‌وگوی بعدی هموار خواهد شد و درغیر این‌صورت هیچ امیدی برای اینكه این میانجیگری‌ها به جایی برسد، نیست.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1364، خبرگزاری قطر، 27/9/1364؛ و - دفتر نمایندگی امام در سپاه، نشریه رویدادها، شماره 77، 17/10/1364، صص 12 و 13.</ref>
 
==گزارش -93==
وضعیت بارگیری نفتكش‌ها از جزیره خارك و انتظار طولانی نفتكش‌ها برای بارگیری از جزیره سیری در گزارش روزنامه لویدز لیست چاپ لندن به نقل از منابع كشتیرانی در خلیج فارس چنین آمده است: «كاهش تعداد نفتكش‌هایی كه نفت خام از جزیره خارك به جزیره سیری جهت صادرات حمل می‌كردند باعث طولانی‌شدن صف مشتریان نفت ایران در سیری شده است. ... پس از حملات هوایی اخیر عراق و آسیب‌دیدگی 4 فروند از 6 فروند نفتكش كه نفت جزیره خارك را به جزیره سیری منتقل می‌كردند، هم‌اكنون بین 14 تا 20 فروند نفتكش جهت بارگیری در جزیره سیری معطل مانده‌اند و بارگیری گاهی تا ده روز به تأخیر می‌افتد.»
لویدز لیست افزوده است كه روز سه‌شنبه به‌رغم پنجاه‌وششمین حمله ادعایی عراق به جزیره خارك در چهار ماه گذشته، عملیات بارگیری نفت از این جزیره كماكان ادامه دارد. براساس گزارش این روزنامه، مجموع ظرفیت حمل نفت 4 نفتكش آسیب‌دیده ایران به حدود یك میلیون و صد هزار تن می‌رسد. این روزنامه روز دوشنبه گزارش داده بود كه مدت تأخیر در بارگیری نفت در جزیره سیری حداكثر به یك هفته می‌رسد، اما از كارافتادن نفتكش 316 هزار تنی ولكان در حمله روز یكشنبه نیروی هوایی عراق، به این مدت افزوده است.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 275، 29/9/1364، ص22، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی 28/9/1364.</ref>
 
==گزارش -94==
نشریه ژون آفریك چاپ فرانسه در گزارشی تلاش عراق را برای جلوگیری از صدور نفت ایران، به‌رغم استفاده ارتش عراق از پیشرفته‌ترین سلاح‌های فرانسوی برای انهدام پایانه نفتی جزیره خارك، ناموفق خواند.
ژون آفریك نوشته‌ است: «حمله به خارك كه از روز 15 ماه اوت (24 مرداد 1364) آغاز شد و ظرف دو ماه هواپیماهای عراقی - كه تا آن موقع حتی نمی‌توانستند به جزیره نزدیك شوند - به ادعای مقام‌های عراقی 30 بار به تأسیسات نفتی خارك حمله كردند. مع‌ذالك زیان‌های وارده به‌مراتب كم‌اهمیت‌تر از آن بود كه بغداد و سپس محافل نفتی لندن وانمود كرده بودند. بغداد در همان نخستین روز حمله (15 اوت)، نابودی كامل‌ ترمینال نفتی ایران را اعلام كرد و پس از نهمین حمله در 16 سپتامبر (25 شهریور)، محافل نفتی لندن نیز تصور کردند كه تأسیسات خارك غیرقابل‌استفاده شده است، اما اندكی بعد همین محافل در قضاوت قبلی خود تجدیدنظر كردند و در اوایل ماه اكتبر (اواسط مهر)، اعلام داشتند كه صادرات نفت خام ایران 40 درصد كاهش یافته و از 4/1 یا 5/1 میلیون بشكه به 800 هزار بشكه در روز كاهش یافته است. اما حقیقت این است كه عراق هرگز نتوانست جلوِ صادرات نفت ایران را بگیرد، چراكه خارك هدف مهمی است و دسترسی به آن بسیار دشوار است.
عراقی‌ها پس از گذشت 56 ماه و باوجود استفاده از سوپراتانداردها كه پاریس به بغداد وام داده بود و موشك‌های معروف اگزوسه، هرگز نتوانسته بودند به ترمینال خارك نزدیك شوند، اما ناگهان در جریان چند حمله زیان‌هایی به آن وارد كردند. حقیقت این است كه عراقی‌ها برای حمله به این جزیره از سلاح‌های پیشرفته جدیدی كه از فرانسه دریافت كرده‌اند استفاده می‌كنند؛ به این ترتیب تكامل‌یافته‌ترین سلاح‌های فرانسه در نبرد خارك آزمایش می‌شود.
موشك آ.اس3 - كه به‌وسیله لیزر هدایت می‌شود - ازجمله این سلاح‌هاست. این موشك را می‌توان از فاصله ده كیلومتری به‌سوی هدف پرتاب كرد. به این ترتیب هواپیماهایی كه موشك را پرتاب می‌كند می‌تواند خیلی زود از منطقه خطر دور شود. عراقی‌ها همچنین تعدادی موشك آرما برای خنثی‌ كردن دفاعِ ضدهوایی خارك از فرانسه تحویل گرفته‌اند؛ این موشك‌های فوق مدرن و بسیار گران‌بها پس از آنكه ایستگاه‌های رادار دشمن را از كار انداختند به هدف اصابت می‌كنند. ...
علاوه‌براین، فرانسوی‌ها دستگاه‌های هدایت لیزری این موشك‌ها را نیز دراختیار عراقی‌ها گذاشته‌اند. میراژهای "اف1" عراقی در حمله به خارك از این سلاح‌ها استفاده كرده‌اند. شرط لازم برای موفقیت این سیستم سلاح‌های پیچیده، وجود خلبانان آزموده است كه عراق فاقد آن است. خلبانان عراقی ظرف این پنج سال نشان داده‌اند كه از عهده انجام ‌دادن چنین مأموریت‌های پیچیده‌ای برنمی‌آیند. به باور كارشناسان، هم‌اكنون در عراق دو نیروی هوایی وجود دارد كه یكی از آنها از هواپیماهای شوروی و دیگری از میراژهای فرانسوی استفاده می‌كند. ظاهراً عراقی‌ها ناچار شده‌اند از خلبانان كشورهایی كه از میراژهای فرانسوی استفاده می‌كنند ازجمله خلبانان مصری استمداد كنند. مقام‌های ایرانی با اعلام دستگیری چند خلبان مصری این مطلب را تأیید كرده‌اند.
اكنون به نظر می‌رسد كه عراق با وجود برخورداری از تكامل‌یافته‌ترین سلاح‌ها از نفس افتاده و به همین جهت از شدت حملات به جزیره خارك كاسته شده است. اعلامیه‌های نظامی بغداد در هفته‌های اخیر بیشتر درباره حمله به هدف‌های بزرگ دریایی یعنی نفتكش‌هاست و این به آن معنی است كه عراق بار دیگر برای نزدیك ‌شدن به خارك با مشكلاتی روبه‌رو شده است. دراین‌میان وسایل دفاعی خارك نیز تقویت شده است.
آقای رفسنجانی رئیس پارلمان ایران كه در اوایل ماه اكتبر از تأسیسات خارك دیدن كرد، در بازگشت به تهران گفت وسایلی كه برای بارگیری نفت و دفاع از ترمینال به كار گرفته شده طوری است كه بمب‌افكن‌های عراقی هرگز نخواهند توانست جلوِ صادرات نفت ایران را بگیرند.
درهرحال، به اعتقاد ناظران غافلگیری ناشی‌از سلاح‌های جدید نمی‌تواند برای مدت زیادی ادامه داشته باشد و در یك جنگ طولانی هیچ سلاحی هرقدر هم تكامل‌یافته باشد نمی‌تواند برای مدت زیادی همچنان سلاح مطلق باقی بماند. به‌عبارت‌دیگر، ایرانیان كه وسیله مقابله با موشك معروف اگزوسه را یافته‌اند خواهند توانست وسیله دیگری برای مقابله با سلاح‌های جدید عراق پیدا كنند و شاید هم‌اكنون به این وسیله دست یافته باشند.»
نشریه ژون آفریک ضمن اشاره به راه‌های صدور نفت ایران ازجمله ایجاد مركز جدیدی برای بارگیری و تدابیری برای ساختن خط لوله‌های جدید نفتی افزود: «همه چیز حاكی‌از آن است كه طرح بغداد برای خفقان اقتصادی جمهوری اسلامی از راه فلج‌ كردن صادرات نفتی آن، شكست خورده است. حتی اگر بر فرض، عراقی‌ها می‌توانستند جلوِ صادرات نفت از جزیره خارك را بگیرند ایران می‌توانست مراكز جدیدی برای صدور نفت به قیمت كاهش هزینه‌ها و محدود كردن عملیات نظامی به وجود بیاورد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 27/9/1364، ص16، روزنامه ژون آفریك چاپ فرانسه.</ref>
 
==گزارش -95==
درحالی‌كه امریكا در تلاش برای شكستن هم‌پیمانی ایران و سوریه و لیبی است، وزیر ارشاد اسلامی ایران در پایان سفر به سوریه از گسترش همكاری‌ها با این كشور خبر داد.
نشریه لبنانی الكفاح العربی نوشته است: «یك طرح امریكایی برای از هم پاشیدن هم‌پیمانی جمهوری اسلامی ایران، سوریه و لیبی كه امریكا را از تك‌روی در منطقه خاورمیانه بازمی‌دارد در جریان است تا ازاین‌طریق توازن نیروهای مخالف امریكا بر هم بخورد و مقدمات تحقق صلح امریكایی فراهم آید.» به نوشته الكفاح، امریكا می‌خواهد با راه‌اندازی جنگ میان مصر و لیبی و تحلیل ‌بردن توان دو طرف، وابستگی اقتصادی و نظامی رژیم مصر به امریكا را افزایش دهد. علاوه‌براین، در اجرای طرح امریكا علیه اتحاد ایران و سوریه و لیبی، مبارك در مصاحبه با روزنامه كویتی السیاسه گفت: «ما به قذافی در قاهره خوشامد می‌گوییم و آنچه از او می‌خواهیم روابط حسنه است.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 28/9/1364، ص3.</ref>
از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «آقای خاتمی صبح امروز در یك مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی در دمشق، امضای پروتكل فرهنگی بین ایران و سوریه را كه روز گذشته صورت گرفت، توافقنامه‌ای وسیع و گسترده توصیف كرد. وزیر ارشاد اسلامی بارزترین وجه مشترك جمهوری اسلامی ایران و سوریه را مبارزه با صهیونیسم و امپریالیسم ذكر كرد و افزود: ما كشور سوریه را زنده و مصمم برای مبارزه با اسرائیل دانسته و باتوجه‌به تلاش این كشور درجهت پیشرفت و نیل به این اهداف، توسعه همكاری‌های بیشتر میان ایران و سوریه را پیش‌بینی می‌كنیم.»
آقای خاتمی درباره جنگ تحمیلی با بیان اینكه تا سقوط متجاوز به دفاع خود ادامه می‌دهیم، افزود: «ما اولین نتایج مفید این جنگ را كنار رفتن پرده از چهره صهیونیستی صدام می‌دانیم و حضور نیروهای پیشرو عرب در كنار جمهوری اسلامی و پیوستن رژیم عراق به مزدوران امریكا مانند مصر را نیز دلیلی دیگر بر این حقیقت روشن دانسته و بر پیروزی خود در این جنگ تحمیلی ایمان داشته و آن را طولانی نمی‌دانیم.»
وی درباره رابطه با كشورهای عرب حوزه خلیج ‌فارس گفت: «ما همواره خواستار مناسبات خوب با این كشورها بوده و اخیراً نیز ما شاهد واقع‌بینی بیشتر این كشورها بوده‌ایم كه این امر باعث تأثیر مثبت در مناسبات با همسایگان ما خواهد بود.»
وزیر ارشاد اسلامی افزود: «انقلاب اسلامی ایران با زنده ‌كردن مجد و عظمت اسلام، یك اثر طبیعی در میان مردم مسلمان جهان داشت و مسلمانان احساس كرده‌اند كه می‌توانند انقلاب عظیم و آزادی‌بخش علیه استعمار و استكبار به وجود آورند و لذا توده‌های میلیونی مردم مسلمان، عزت و عظمت خود را در چهره جمهوری اسلامی دیده و طبیعی است كه بدون هیچ مسئله‌ای، مسلمانان خود را به جمهوری اسلامی ایران نزدیك دانسته و ما همبستگی و وحدت مسلمین را یك امر بدیهی و اجتناب‌ناپذیر می‌دانیم.»<ref>روزنامه اطلاعات، 28/9/1364، ص3.</ref>
 
==گزارش -96==
هیئت پارلمانی فرانسه در بازگشت از سفر ایران، از مذاكره درباره سرنوشت گروگان‌های فرانسوی در لبنان اظهار نارضایتی كرد و مذاكره درمورد شكستن بن‌بستِ روابط دو كشور را بسیار مثبت خواند.
رادیو فرانسه امروز در گزارشی دراین‌باره گفت: مأموریت هیئت پارلمانی فرانسه كه هفته پیش وارد تهران شده بود به پایان رسید. چهار نماینده مجلس اعلام كردند تهران هرگونه مسئولیت در مسئله گروگان‌های فرانسوی در لبنان را رد كرد. این نمایندگان گفتند امیدوار بودیم كه سرنوشت گروگان‌های فرانسوی مشخص گردد، ولی بدبختانه تهران اعلام كرد این یك مشكل فرانسه - لبنان است. از سوی دیگر، دو نماینده حزب اتحاد برای دمكراسی و حزب سوسیالیست‌ها از اطلاعاتی كه مقامات ایرانی دراختیارشان گذاشتند راضی نیستند. ژان ماری دایه در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت با دو تن از اعضای پارلمانی ایران ازجمله رئیس كمیسیون اقتصادی كه یك روحانی است و همچنین با معاون نخست‌وزیر كه هنوز كاردار ایران در پاریس است، دیدار داشتیم و خلاصه باید عرض كنم دیدارها در سطح مقامات عالی‌رتبه صورت گرفت و من فكر می‌كنم طرفین خیلی صریح مقاصد خود را بیان می‌كردند و تز همتاهای ایرانی من این بود كه اگر دیپلماسی فرانسه در مسیر انسان‌دوستانه باشد روابط دو كشور بهبود خواهد یافت.
آقای ژاك مارتن (یكی از مدیران كل سابق در وزارت خارجه فرانسه) در رأس یك هیئت عالی‌رتبه برای بررسی شروط ایران در آینده نزدیك راهی تهران می‌شود. شروط ایران عبارت‌اند از: قطع كمك‌های نظامی به عراق؛ اخراج مخالفین ایرانی در فرانسه؛ مسئله یك میلیارد دلار. اگر این مسائل حل شود تهران می‌تواند برای آزادی گروگان‌های فرانسوی در بیروت نقش میانجیگری را ایفا نماید.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1364، ص36، بخش فرانسه رادیو فرانسه، 27/9/1364.</ref>
خبرگزاری آسوشیتدپرس هم در گزارشی از سفر هیئت فرانسوی به نقل از ژان ماری دایه گفت كه توضیحات مقامات ایرانی درمورد گروگان‌ها ما را متقاعد نكرد، ولی ما برای حفظ جان گروگان‌ها از طلب توضیحات بیشتر خودداری كردیم. دایه افزود كه اگر مذاكرات به‌خوبی پیش برود ایرانی‌ها ممكن است برای اثبات حسن‌نیت خود راه آزادی گروگان‌های فرانسوی در بیروت را هموار كنند. وی تأكید كرد كه در گفت‌وگوهای ده‌ساعته با مقامات ایران پیشرفت‌هایی برای آزادی رئیس دفتر ایرفرانس در تهران - كه از آوریل گذشته به‌جرم اعمالی مغایر با اخلاق اسلامی در ایران زندانی است - حاصل شد. وی هدف اصلی سفر هیئت پارلمانی فرانسه به ایران را شكستن بن‌بست روابط ایران و فرانسه و فراهم‌آوردن فضایی مناسب برای ازسرگیری گفت‌وگوها بین مقامات دو كشور بوده و دراین‌رابطه نتیجه سفر بسیار مثبت بود.<ref>همان، ص34، پاریس - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 27/9/1364.</ref>
 
==گزارش -97==
لهستان خواستار توسعه روابط اقتصادی با ایران شد. درپی تغییر مواضع لهستان درمورد ایران و دادن رأی مخالف نماینده این كشور به قطعنامه‌ای كه علیه ایران (درباره نقض حقوق بشر) در سازمان ملل به رأی گذاشته شد، سفیر لهستان در ایران امروز در دیداری با سرپرست اداره دوم سیاسی وزارت امور خارجه ایران از پایین ‌بودن مبادلات 160 میلیون دلاری دو كشور اظهار تأسف كرد. وی خواستار توسعه روابط اقتصادی دو كشور شد و باتوجه‌به كاهش قیمت نفت پیشنهاد خرید 5/1 میلیون تن نفت دربرابر كالاهایی را كه تولیدش در جهان شاخص است، كرد. وی همچنین فروش 17 كشتی ماهی‌گیری و 2 نفتكش با ظرفیت یك صد هزار تن را به ایران پیشنهاد كرد.<ref>دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 169/3، 27/9/1364، ص1.</ref>
 
==گزارش -98==
توابین ندامتگاه عادل‌آباد شیراز در نامه‌ای به آقای هاشمی رفسنجانی، جنایت‌ها و خیانت‌های منافقین و گروهك‌های ضدانقلاب را محكوم كردند و ضمن حمایت از ادامه جنگ تا پیروزی نهایی خواستار مشاركت در جبهه‌های جنگ علیه صدام، منافقین و ابرقدرت‌ها شدند.
دفتر ریاست مجلس شورای اسلامی با صدور نامه‌ای در پاسخ به نامه توابین ندامتگاه عادل‌آباد شیراز، اندوه خود را از فریب‌ خوردن برخی از جوانان كشورمان اعلام و از خداوند متعال مسئلت كرده تا روزی شاهد بازگشت آنها به آغوش گرم خانواده، جامعه و صحنه‌های نبرد باشند.<ref>روزنامه اطلاعات، 27/9/1364، ص3.</ref>
 





نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۲

روزشمار جنگ سال 1364
1364.09.27
نام‌های دیگر بیست و هفت آذر
تاریخ شمسی 1364.09.27
تاریخ میلادی 18 دسامبر 1985
تاریخ قمری 5 ربیع‌الثانی 1406



گزارش -77

قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم‏الانبیای سپاه) امروز سه جلسه برگزار کرد. در جلسات صبح و بعدازظهر وضعیت آماده‏سازی شرق اروندرود برای اجرای عملیات در غرب اروند و منطقه فاو، تحرکات دشمن در این منطقه و اقدامات یگان‏های زیر امر قرارگاه کربلای2 برای آماده‏سازی زمینه اجرای این عملیات بررسی شد. در جلسه شامگاه نیز به بررسی کلی اوضاع نبرد و مناطق مختلف عملیاتی و چگونگی هماهنگی عملیات در مناطق مختلف و هماهنگی عملیات در منطقه فاو و منطقه ام‏الرصاص پرداخته شد. در اولین بخش از جلسه صبح* فرمانده قرارگاه کربلای2 و مسئول واحد اطلاعات این قرارگاه به طرح مانور یگان‌های این قرارگاه و فعالیت‏های دشمن در منطقه عملیاتی پرداختند. فرمانده قرارگاه کربلای2 ترتیب یگان‌های این قرارگاه و خط حد هریک را از شمال به‌سمت جنوب چنین اعلام کرد: لشکر5 نصر از نهر محسنین تا نهر ناصر، لشکر31 عاشورا از نهر ناصر تا نهر منطقه، لشکر25 کربلا از نهر منطقه تا نهر سعدونی و لشکر7 ولی‌عصر(عج) از نهر سعدونی تا نهر ابودگل. عباس محتاج گفت هریک از این یگان‏ها در منطقه مأموریت خود چند پاسگاه دایر کرده و به شناسایی و حفاظت منطقه مشغول‌اند. وی افزود یکی از کارهای اصلی یگان‏ها ترمیم جاده‌ها، امتداد دادن آنها تا نزدیکی خط و اتصال آنها به یکدیگر است. فرمانده قرارگاه کربلای2 مهم‏ترین عوامل مؤثر در طراحی مانور و چیدن یگان‏ها در کنار یکدیگر و آرایش یگان‌های دنبال پشتیبان را اول، عامل روحی، آشنایی و هماهنگی و سابقه همکاری یگان‏ها؛ دوم، وضعیت و توان زرهی؛ سوم، استعداد یگان‏ها اعلام کرد.[۱] در ادامه جلسه، مسئول واحد اطلاعات قرارگاه کربلای2 از فعالیت‏ها و تحرکات دشمن در منطقه عملیاتی فاو گزارش داد که خلاصه آن چنین است: نیروهای پیاده دشمن فعالیت عمده‌ای نداشته‌اند. در جلو شهر فاو موادی روی چولان‌ها پاشیده شده و چولان‌ها را سوزانده‌اند. از 23 تا 26 آذر در مقابل شهر فاو سیم‌خاردار کشیده شده و موانع مشبک بین اسکله‌ها گذاشته شده است و بقیه حرکات دشمن عادی بوده است. در منطقه مأموریت قرارگاه کربلای2 و قرارگاه نوح درمجموع حدود 35 تانک دشمن استقرار داشته یا درحال جابه‌‌جایی بوده‌اند. آتش توپخانه تا قبل از فعالیت کاتیوشای ارتش عادی بوده و تنها وقتی کاتیوشای ارتش شلیک کند، توپخانه‌های عراق در این منطقه از روی ناچاری جواب می‏دهند. غلامرضا محرابی درباره اقدامات مهندسی گفت جاده‌ای که دشمن ساختِ آن را شروع کرده بود، تا منطقه قرارگاه نوح ادامه یافته است. تعداد زیادی کمپرسی در منطقه فعال هستند؛ ازجمله حدود 40 کمپرسی به‌طرف کارخانه نمک می‌روند که آنجا در دید نیست. همچنین حدود 30 کمپرسی پشت نخلستان می‌روند که دیدبان‌ها نمی‌توانند آنها را تعقیب کنند. در مقابل خط حد لشکر7 ولی‏عصر(عج) نیز جاده‌های انشعابی احداث می‌کند. دیگر اقدام دشمن تکمیل خط اول است. مسئول اطلاعات قرارگاه کربلا فعالیت هوایی دشمن را در این منطقه ناچیز اعلام کرد و گفت پروازهایی که به‌ندرت انجام می‌شود ممکن است برای عکس‌برداری از منطقه باشد. وی فعالیت دریایی عراق را نیز تردد چند قایق در این منطقه و اقدامی عادی ذکر کرد و افزود فقط در 21 آذر، 40 قایق در منطقه تردد داشتند که ممکن است مانور بوده باشد. غلامرضا محرابی گفت در خط حد قرارگاه کربلا، ساحل پوشیده از چولان است. وی با اشاره به وضعیت جزرومد، بر ضرورت هماهنگی میان قرارگاه‏ها و یگان‏ها برای زمان‌بندی عبور از رودخانه تأکید کرد.[۲]

گزارش -78

در بخش دوم از جلسه صبح امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران، فرماندهان لشكرهای 5 نصر و 31 عاشورا و 7 ولی‌عصر(عج) به اقدامات انجام‌شده، وضعیت و آموزش نیروها و مشكلات یگان خود پرداختند. در آغاز فرمانده لشكر5 نصر گفت که لشكرش پس از یك ماه استقرار در منطقه فاو به منطقه سومار اعزام شد و چند روزی است که دوباره به منطقه عملیاتی فاو بازگشته و باتوجه‌به افزایش خط حد قرارگاه كربلای2 در منطقه شرق اروند، خط حد جدیدی به لشكر5 نصر واگذار شده است. واحدهای لشكر نصر از روز گذشته، استقرار و كار مجدد در این منطقه را شروع كرده‌اند. باقر قالیباف منطقه مأموریت لشكر نصر را منطقه‌ای پیچیده و نامناسب برای عملیات خواند و گفت سخت‌ترین وضعیت جنگیدن و پاك‌سازی در منطقه نخلستان است و در منطقه عملیاتی فاو، منطقه مأموریت ما عمیق‌ترین نخلستان را دارد لذا باید هم در پاك‌سازی و هم پدافند اینجا به ما كمك بشود. وی پیشنهاد کرد كه جناح راست عملیات به یگان دیگری مثل تیپ21 امام رضا(ع) - كه هماهنگی بهتری با لشكر نصر دارد - واگذار شود تا این لشكر بتواند به‌خوبی مأموریت خود را به انجام رساند.[۳] فرمانده لشكر نصر تعداد گردان‌های این لشكر را 6 گردان اعلام و اضافه كرد كه این گردان‌ها فرمانده دسته و معاون گردان ندارند و لازم است به این لشكر نیروی كادر* داده شود. وی افزود چون لشکر نصر به‌تازگی در این منطقه مأموریت یافته، ازلحاظ آماده‌سازی عقب است و امكانات کافی ندارد و باید به آن امكانات به‌ویژه تجهیزات مهندسی داده شود تا عقب نماند. محسن رضایی به وی تأكید کرد كه کار را از همین الآن شروع کنند، یك ماه فرصت دارند. قالیباف با اعلام اینکه تعداد نیروی درحال آموزش غواصی لشکر نصر فقط 100 نفر است، دلیل آن را كمبود لباس غواصی؛ یعنی فقط 20 دست بیان كرد كه این 100 نفر به‌نوبت با آن آموزش می‌بینند. محسن رضایی از او خواست كه پانصد ششصد نیروی غواص تربیت کند. در اینجا فرمانده قرارگاه كربلا باقی‌ بودن مردم در اطراف رودخانه بهمنشیر را از مشكلات آموزش غواصی ذكر كرد. قالیباف هم اضافه كرد نیروهایی كه می‌خواهند خط بشكنند همه باید یك ماه قبل از عملیات به منطقه بهمنشیر بیایند، همین‌جا آموزش ببینند و در خانه‌های همین منطقه قرنطینه شوند و تا زمان عملیات از منطقه خارج نشوند. رحیم صفوی نیز تأكید کرد كه لازم است نخلستان‌های این منطقه از مردم خالی شود و آموزش پاك‌سازی نخلستان هم هرچه زودتر شروع شود. دراین‌باره محسن تقوی (از مسئولان حفاظت قرارگاه مركزی) جمعیت مردم نقاطی را كه باید تخلیه شود 8 هزار نفر اعلام كرد كه هم دادن محل اسكان به آنان مشكل است و هم فشار برای تخلیه سریع، ایجاد حساسیت می‌كند. فرمانده كل سپاه در پایان بررسی وضعیت لشکر نصر به فرمانده این لشكر دستور داد علاوه‌بر 8 نفر مسئولان لشكر كه تاكنون به عملیات توجیه شده‌اند، فرماندهان گردان‌های خط‌شكن و مسئول تخریب و مسئول ادوات لشكر هم توجیه شوند. وی افزود: در لشكرتان به‌اندازه كافی درمورد شكستن خط و پاك‌سازی خط اول بحث كنید كه وقتی ما به لشكر شما می‌آییم برادران آماده باشند توضیح دهند كه چه می‌خواهند بكنند.[۴] جلسه با گزارش فرمانده لشكر31 عاشورا از اقدامات این لشكر برای آماده‌سازی منطقه ادامه یافت. امین شریعتی گفت الآن روی دو جاده موازی اروند كار می‌كنیم و تمام جاده‌های منتهی به جاده اصلی را قطع كرده‌ایم و یك جاده سرتاسری داخل نخل‌ها زده‌ایم كه نیروها فقط داخل نخلستان تردد می‌كنند. تمام نهرها را پر كرده‌ایم و زمین‌های منطقه لشکر عاشورا در شرق اروند خشك شده است. جاده عمود بر اروند نیز تا 5/1 كیلومتری خط رسیده است و پر كردن نهرها ادامه دارد تا بتوانیم جاده را ادامه دهیم. وی پیشنهاد كرد كه در سرتاسر منطقه كانالی زده شود كه اگر غواصان نتوانستند خط را بشكنند، نیروهای قایق‌سوار با استفاده از این كانال به خط دشمن هجوم ببرند. در ادامه، موضوع كمبود امكانات مهندسی و به همین دلیل عقب‌ماندگی كارها مطرح شد كه فرمانده كل سپاه به‌دلیل از دست‌ رفتن فرصت و كم‌كاری برای تهیه تجهیزات لازم، از مسئولان مهندسی و پشتیبانی انتقاد کرد. امین شریعتی بر ضرورت واگذاری نیسان كمپرسی و نیز گریدر برای ادامه كارهای مهندسی تأكید کرد و گفت در این منطقه نمی‌توانیم سنگر و سوله بسازیم (به‌دلیل رعایت حفاظت) و به‌جای آن باید ساختمان‌های موجود را محكم‌سازی كنیم كه نیاز به آهن دارد.[۵] فرمانده لشكر عاشورا نیروهای رزمی را كه این لشكر برای عملیات آماده كرده، 9 گردان اعلام كرد كه آموزش‌های مقدماتی 6 گردان آن به پایان رسیده است و همه آنان را به مرخصی فرستاده‌اند. دو گردان از نیروها نیز برای خط‌شكنی آماده شده‌اند. وی گفت بااینكه نیروهای اعزامی دراختیار داشته كه بتواند چند گردان احتیاط تشكیل بدهد، ولی به‌دلیل نداشتن نیروی كادر و ناهماهنگی مسئولان نیرو در آذربایجان‌شرقی و زنجان با مسئولان لشكر عاشورا، نیروی كادر برای گردان‌ها تأمین نشده و به همین دلیل گردان احتیاط در لشكر عاشورا تشكیل نشده است. از سوی دیگر، وقتی مسئولان قرارگاه از شروع ‌نشدن آموزش غواصان لشكر عاشورا انتقاد كردند، فرمانده این لشكر پاسخ داد كه كارها زمان‌بندی شده است و به‌موقع آموزش داده می‌شوند، ولی آماده‌سازی منطقه عملیاتی مهم‌تر است كه امكانات لازم ازجمله تجهیزات مهندسی برای این كار كم است. فرمانده كل سپاه پس از گزارش به فرمانده لشكر عاشورا به او توصیه‌هایی کرد و دستورهایی داد: «سریع آموزش غواص‌هایتان را شروع كنید. اینها باید عادت كنند. شاید ده پانزده‌روزه بتوانند آموزش ببینند، ولی باید فرم بگیرند؛ یعنی [غواص باید] با گوش و چشم و احساسش بداند كه در این آب با این جزرومد طوری برود كه در نقطه مشخص‌شده به ساحل برسد. این فرم ‌گرفتن و عادت ‌كردن، زمان می‌خواهد. اگر از یك ماه گذشته استفاده می‌كردیم، بچه‌هایی كه می‌خواهند بروند خط بشكنند، فرم می‌گرفتند. از مشكلات اساسی عملیات بدر ترس از صدام نبود، ترس از آب و نی [نیزار] بود... نیرویی كه برای خط‌شكنی می‌رود اگر هم از آب بترسد هم از آتشی كه به طرفش شلیك می‌شود بترسد، دیگر تمام شده است. اگر اینها برای غواص حل بشود، ما دیگر مسئله‌ای نداریم. این خط باید شكسته شود و بچه‌ها بتوانند با قدرت وارد منطقه دشمن شوند ولو مقدار زیادی هم پاك‌سازی نشود. وقتی پیش رفتیم و در نخل‌ها الحاق كردیم در روز مسئله را حل می‌كنیم.» محسن رضایی به امین شریعتی تأكید کرد: علاوه‌بر مسئولان اطلاعات و ادوات (كه به عملیات توجیه شده‌اند) فرماندهان دو گردان خط‌شكن را نیز توجیه كنید و درباره چگونگی شکستن خط، زمان عبور، حالات جزرومد، نحو پاك‌سازی خط و زمان حركت نیروهای موج دوم و همچنین پدافند در وضعیت‌های مختلف بحث و بررسی كنید و آمادگی داشته باشید كه وقتی به لشكر شما می‌آییم در جلسه‌ای به این موارد پاسخ بدهید.[۶] در ادامه جلسه، عبدالمحمد رئوفی فرمانده لشكر7 ولی‌عصر(عج) به گزارش اقدامات و وضعیت این لشكر پرداخت. وی گفت ما دو كار اصلی در منطقه داشتیم: شناسایی و آماده‌سازی عقبه. شناسایی نسبتاً تكمیل شده، سه مسیر شناسایی شده که نیروهای اطلاعات چند بار از آن عبور و مسیرها را بررسی كرده‌اند. نیروهای شناسایی غواص بر كارشان مسلط‌اند و دقیقاً در همان نقطه‌ای كه می‌خواهند به ساحل می‌رسند. اما در آماده‌سازی عقبه با مشكل مواجهیم؛ به‌دلیل محدودیت امكانات كار پیش نمی‌رود. دو جاده در عقبه داریم، یك جاده هم در عرض منطقه (موازی اروند) هست كه با امكانات محدودی روی آنها كار می‌كنیم. اگر كار این‌گونه پیش برود بعید است عقبه‌ها آماده شود. بعضی از تصمیم‌ها هم عملی نمی‌شود. قرار بوده برای كاهش ترددها منبع سوخت در منطقه ایجاد شود، ولی نشده و همه خودروها برای سوخت‌گیری باید بروند آبادان. فرمانده لشکر ولی‌عصر(عج) وی درباره وضعیت نیرو و آموزش گفت 11 گردان رزمی داریم كه برای 10 گردان آن كادر آماده شده است. آموزش همه گردان‌های پیاده و آبخاكی نیز شروع شده و تا 25 روز دیگر ان‌شاءالله تمام می‌شود. وی افزود برای آموزش غواصی 300 نفر مشخص شده‌اند و آموزش آنان به سه مرحله تقسیم شده كه یك هفته از آغاز مرحله اول می‌گذرد. به‌دلیل كمبود امكانات، آموزش را با 80 نفر شروع كرده‌ایم. حداقل 150 دست لباس غواصی برای تسریع در آموزش 300 نفر غواص لازم است . برادر رئوفی گفت كه برای مراحل بعدی آموزش غواصان، كلاشینكف تاشو، تفنگ 40 میلی‌متری و سلاح یوزی نیاز است تا آموزش غواصی با سلاح توأم باشد.[۷]

گزارش -79

در بخش‌های دیگری از جلسه صبح امروز - كه از ساعت 9:30 آغاز شد و تا 12:40 ادامه یافت - فرمانده كل سپاه پاسداران موضوع‌ها و نكته‌هایی درباره آماده‌سازی زمینه‌ اجرای عملیات در منطقه فاو مطرح كرد و در پایان جلسه نیز به مسئولان مربوطه دستورهایی دراین‌باره داد كه به خلاصه‌ای از آن اشاره می‌شود. فرمانده کل سپاه خطاب به مسئولان ستاد نیروی زمینی سپاه گفت باید از حدود شش ساعت وضعیت مد جریان آب در آغاز عملیات که نهرها پر آب است، برای نقل‌وانتقال‌ها به‌خوبی استفاده شود، اما پس از آن نمی‌توانیم تابع جزرومد باشیم و منتظر مد آب بمانیم بلکه باید به هر طریق ممکن و با رعایت حفاظت، زمینه و مقدمات احداث هشت اسکله در ساحل خودی فراهم شود طوری‌که صبح عملیات اسکله‌های ساحل خودمان آماده باشد و لشکرها برای تردد از این اسکله‌ها استفاده کنند و نهرها نیز برای انتقال وسایل سنگین استفاده شود. وی با اشاره اجرای آتش و بمباران شدید دشمن از صبح اولین روز عملیات، مجدداً بر ضرورت آماده‌سازی زمینه احداث اسکله در نقاط مناسب در اسرع وقت تأکید کرد.[۸] فرمانده کل سپاه همچنین توجه فرماندهان لشکرها را به نکات زیر جلب کرد: 1. ضرورت آموزش عمومی و تخصصی نیروها و گردان‌های رزمی و پشتیبانی و تمرین و آماده‌شدن آنان برای اقدام مناسب در وضعیت‌های مختلف و کسب توانایی برای چاره‌اندیشی و اقدام در شرایط دشوار و اضطراری. 2. طرح‌ریزی مناسب برای استفاده از انواع آتش ادوات و آرایش دقیق سلاح‌ها برای حمله و دفاع. توجه به اهمیت نخلستان‌ها در پدافند و امکان استفاده دفاعی از نخل‌ها.[۹] فرمانده کل سپاه همچنین با اشاره به اینكه هنوز استفاده مناسب و بجا را از زمان نیاموخته‌ایم، به مسئولان ستاد، تداركات و مهندسی بر ضرورت تسریع در اقدامات پشتیبانی و تأمین نیاز لشكرهای مأمور اجرای عملیات در منطقه فاو تأكید کرد. وی باتوجه‌به كمبود فرصت، دستور داد تجهیزاتی كه در مناطق دیگر ازجمله هور به اقدامات مهندسی مشغول‌اند* و در شرق اروند مورد نیاز است، به‌ این منطقه منتقل شود. وی از مسئولان حاضر در جلسه پرسید كه مشكلات موجود ناشی‌از كمبودهاست یا از نحوه توزیع امكانات؛ سیدمهدی مبلغ پاسخ داد هم كمبود هست و هم مشكل توزیع وجود دارد؛ برخی می‌گویند امكانات میان یگان‌ها توزیع شود و برخی بر این نظرند كه تجهیزات مهندسی به لشكر مهندسی واگذار شود تا این لشكر براساس اولویت تقسیم كند. عباس محتاج نیز گفت یکی از اشکالات این است كه ستاد قرارگاه در اختیار فرمانده نیست، مسئولان مهندسی درباره تجهیزات و مسائل مهندسی تصمیم می‌گیرند و مسئولان تدارکات نیز درباره امکانات و مسائل تداركات. در ادامه، محسن رضایی خطاب به مسعود حجاریان (از معاونان وزیر سپاه پاسداران) گفت كه الآن دو كار باید انجام شود: اول، هرچه دارید توزیع شود. دوم، تعداد 30 بیل مكانیكی، 150 نیسان كمپرسی و 15 گریدر سریع خریداری و وارد كار شود. مسعود حجاریان دراین‏باره توضیح داد كه برآورد قرارگاه 50 نیسان كمپرسی بود كه تهیه شده و آماده توزیع است، ولی نیست كه بخواهیم جدید بخریم. محسن رضایی هم گفت كه از استانداری‌ها بگیرید. وی افزود به جهاد بگوییم كه اقداماتشان را در جبهه شمالی متوقف كنند و امكاناتشان را به این منطقه بیاورند. فرمانده كل سپاه در اواخر جلسه صبح به سیدعلی حسینی‌تاش مسئول ستاد قرارگاه مركزی سپاه، دستورهای مشخصی داد كه خلاصه آن چنین است: 1. با برگزاری جلسه و مشورت با مسئولان و فرماندهان قرارگاه‌ها و یگان‌ها نیازها را به‌طور كامل برآورد كنید. 2. منطقه فدک در اولویت قرار گیرد و امكاناتی كه در جبهه‌های دیگر هست به این منطقه منتقل شود، ازجمله فعالیت نیسان كمپرسی‌ها در جزیره مجنون متوقف و به این منطقه منتقل شود. 3. امكانات ضروری با كمك دولت و جهاد سازندگی تهیه یا خریداری شود. تهیه و خرید امكانات از پشت جبهه به‌عهده آقای حجاریان است. 4. با همكاری مسئولان پشتیبانی، مهندسی و حفاظت طرح زمان‌بندی مرحله به مرحله پشتیبانی و انتقال امكانات را به منطقه تهیه كنید و امکانات قابل انتقال به منطقه منتقل و امکانات موجود توزیع شود. 5. مراكز پشتیبانی لشكرها، قرارگاه‌ها و قرارگاه خاتم احداث شود. 6. طرح نظارت دقیق و زمان‌بندی‌شده برای انتقال لشكرها از جاده آسفالت به‌طرف اروند مشخص شود. 7. فرماندهان یگان‌ها باید در جلسات خود فرماندهان گردان‌های خط‌شكن و مسئولان واحدهای شناسایی، ادوات و مهندسی را شركت دهند. 8. نیروهای خط‌شكن و نیروهای پاك‌سازی‌كننده تا رده دسته‌ باید بی‌سیم تاكی واكی داشته باشند. 9. در مشورت با برادران دیگر، یك طرح نظارت بر پیشرفت كار را تنظیم كنید. 10. طرح مانور را به‌طور كتبی به همه لشكرهای مأمور ابلاغ كنید. 11. طرحی تهیه شود كه ترددها به‌تدریج از جاده خسروآباد كم شود و بیشتر از جاده عقبه انجام گیرد.[۱۰]

گزارش -80

در جلسه‌ بعدازظهر امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص))* دو موضوع بررسی شد: 1. چگونگی انتقال تجهیزات سنگین از اروندرود (پس از شكستن خط دشمن) و اقداماتی كه برای آماده‌سازی امكان عبور وسایل سنگین از اروندرود لازم است. 2. وضعیت لشكر25 كربلا و اقداماتی كه برای آمادگی انجام داده است. در آغاز محسن رضایی ضرورت آمادگی برای انتقال سریع دستگاه‌های مهندسی و تانک هم‌زمان با شکستن شدن خط را به‏ویژه در منطقه مأموریت لشکر25 کربلا و لشکر31 عاشورا و احداث خاکریز در غرب اروند بیان می‌کند. فرمانده لشكر25 كربلا نیز با توجه به شناسایی‌هایی كه از ساحل دشمن شده می‌گوید در محدوده ما ساحل غربی اروند آماده است و انتقال وسایل سنگین تا ساحل دشمن از این محور امکان‌پذیر است. در ادامه جلسه درباره وضعیت نامناسب ساحل خودی برای پهلوگیری شناورهای سنگین و چگونگی آماده‌سازی این ساحل و اسکله‌سازی در آن و نیز امکان استفاده از برخی نهرها که وضعیت مناسب‌تری ازلحاظ عرض و عمق دارند و با لایروبی و تعمیق، بهره‌برداری از آنها میسر می‌شود و چگونگی اجرای آن به‌گونه‌ای‌که موجب هشیاری دشمن نشود و اینکه مجری این طرح لشکرهای رزمی باشند یا یگان‌های مهندسی، بحث‌های طولانی شد. سرانجام برای تصمیم‌گیری دراین‏باره، فرمانده كل سپاه به فرمانده قرارگاه كربلای2 دستور داد كه فردا صبح با حضور مسئولان مهندسی لشكر عاشورا، لشكر25 كربلا، فرمانده لشكر مهندسی جنوب (محمدرضا عطار) و آقای وفایی جلسه‌ای تشكیل شود، نهرهای مناسب انتخاب و طرح‌ریزی شود كه آیا دو نهر یا سه نهر باید به‌ هم وصل شود و وظایف لشكر25 كربلا و لشكر31 عاشورا دراین‌مورد به‌طور كتبی مشخص شود و امكاناتی كه لازم است با كمك قرارگاه مهندسی دراختیار این لشكرها گذاشته شود و با كمك پشتیبانی و هدایت مهندسی قرارگاه خاتم(ص) و مهندسی قرارگاه كربلای2 این كار انجام شود. این كار باید برای انتقال 150 تانك و نفربر و بلدوزر و 70 وسیله نقلیه سبك طرح‌ریزی و در 48 ساعت آینده كار شروع شود.[۱۱] موضوع دیگر جلسه بعدازظهر امروز، گزارش وضعیت آمادگی و اقدامات لشكر25 كربلا بود. فرمانده این لشكر گفت ما فعلاً 12 گردان سبك كه هریك 220 نیروی رزمنده اسلحه به دست دارند، آماده كرده‌ایم. برای 6 گردان دیگر هم معاونان گردان‌ها را به مازندران فرستاده‌ایم كه نیروی كادر تأمین كنند. آموزش این گردان‌ها در پادگان هفت‌تپه شروع شده و هر گردان در هفته سه عملیات تمرینی دارد. مرتضی قربانی افزود آموزش غواصی دو گردان 250 نفره هم شروع شده و قرار است هزار نفر آموزش غواصی ببینند. وی دلیل كندی آموزش غواصی را كمبود لباس غواصی اعلام كرد. وی گفت كه توانایی فرماندهان همه رده‌های رزمی لشکر را تا فرماندهان دسته‌ها بررسی كرده است و همه را می‌شناسد. فرمانده لشكر25 كربلا درباره اقداماتی كه این لشكر برای آماده ‌كردن زمین منطقه انجام داده گفت در محدوده مأموریت ما 5 جاده عمودی به‌سمت رودخانه هست كه روی هركدام حدود 700 متر كار ترمیم انجام ‌شده و حدود 300 متر تا ساحل اروند باقی مانده است. وی افزود كه جاده‌ها هنگام بارندگی لغزنده می‌شود و به‌دلیل باریكی جاده‌ها احتمال چپ كردن خودروها زیاد است، طوری‌كه تاكنون دو كمپرسی لشكر كربلا چپ شده است. مرتضی قربانی ازجمله مشكلات مهندسی را كمبود شن برای ترمیم جاده‌ها ذكر كرد و افزود منطقه نخلستان به‌دلیل وجود نهرها خیس است و برای خشك‌شدن زمین، نهرها باید بسته شود. وی گفت ترمیم جاده‌ها با 3 كمپرسی لشکر و 4 كمپرسی از جهاد فارس - كه برای كمك آمده‌اند - انجام می‌شود. فرمانده قرارگاه كربلای2 دلیل پیشرفت كار مهندسی لشكر25 كربلا را وجود دو جاده مرزی مناسب كه از قبل بوده بیان كرد. محسن رضایی هم بر تقویت و استحكام حداقل دو جاده كه امكان تردد هم‌زمان دو خودرو سنگین روی آن باشد، تأكید كرد. مرتضی قربانی از دلایل پیشرفت كارهای آماده‌سازی زمین منطقه عملیات را تقسیم كارها به دو بخشِ جلو و عقبه و گماردن مسئول مستقل برای هریك ذكر كرد. فرمانده لشكر25 كربلا گفت با شناسایی‌های انجام‌شده در خط حد این لشكر، شش راهكار مناسب شناسایی ‌شده كه نیروهای شناسایی تا زیر پای عراقی‌ها جلو رفته‌اند. وی وضعیت ساحل دشمن در محدوده این لشكر را مناسب و آماده پهلوگیری شناورها و پیاده ‌كردن تجهیزات سنگین خواند و افزود كه ساحل خودی باید برای پهلوگیری شناورهای سنگین آماده شود. وی ازجمله راهكارها را استفاده از فرش باتلاق ذكر كرد تا شناورهای خودی هنگام جزر آب به گل ننشینند.[۱۲] فرمانده كل سپاه به فرمانده لشكر25 كربلا تأكید كرد كه فرماندهان دو گردان خط‌شكن را به طرح عملیات توجیه كند و با آنان درباره نحوه عبور، چگونگی شكستن خط اول و خط دوم، پاك‌سازی، پدافند و دیگر جزئیات طرح بحث كند تا به‌خوبی مسلط شوند و برای آنان ابهامی باقی نماند. مرتضی قربانی افزود در این چند روزی كه بمباران‌های دشمن شروع شده حدود 23 تن از لشکر کربلا شهید و در هجده روز اخیر، حدود 180 تن شهید و زخمی شده‌اند. محمد ستاری وفایی (فرمانده قرارگاه مهندسی صراط) نیز گفت كه این قرارگاه مهندسی در این روزها 9 شهید داده و 13 كامیون آن منهدم شده است. فرمانده لشكر25 كربلا در پایان گفت كه مسئله سلاح و بی‌سیم غواص‌ها هم باید حل شود؛ سلاحی كه در آب كار كند و بی‌سیمی كه غواص و نیروی خط‌شكن بتواند با فرمانده‌اش در تماس باشد.[۱۳]

گزارش -81

جلسه شامگاهی قرارگاه مركزی سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)) از ساعت 20:13 در محل سایت اهواز شروع شد و در ساعت 24 پایان یافت.* موضوع این جلسه طولانی كه فرماندهان و مسئولان رده یك عملیاتی سپاه در آن شركت داشتند، بحث درباره چگونگی زمان‌بندی، هماهنگی و اجرا كردن عملیات‌هایی بود كه به‌عنوان عملیات‌های یدك، پشتیبانی یا فریب برای عملیات اصلی در فاو در نظر گرفته شده بود. گفتنی است كه یكی از مهم‌ترین اصول عملیات نظامی و تجربه حاصل از عملیات گذشته این بود كه ازجمله راه‌های موفقیت هر عملیاتی غافلگیر كردن دشمن است. بنابراین هم‌زمان با طراحی عملیات گسترده برای اجرا در منطقه فاو، چند عملیات دیگر طرح‌ریزی و فعالیت‌های آماده‌سازی آنها آغاز شد تا پیش‌بینی‌ها و فكر و تدبیر دشمن از تمركز روی عملیات اصلی ایران منحرف شود و به‌سوی مناطق دیگر گرایش یابد. البته اقدامات آماده‌سازی در مناطق دیگر غیر از منطقه عملیات اصلی صرفاً برای فریب دشمن نبود، بلكه هدف‌های دیگر نیز مد نظر فرماندهان نظامی ایران بود، ازجمله: 1. اجرای عملیات در یكی از این مناطق، هم‌زمان با عملیات اصلی، با هدف تجزیه قوای دشمن و كشاندن آنها به‌سمت آن منطقه تا یگان‌های عمل‌كننده در منطقه اصلی فرصت پاك‌سازی و تثبیت منطقه تصرف‌شده را پیدا كنند. 2. آماده‌سازی منطقه‌ای مناسب تا درصورت پی‌ بردن دشمن به منطقه عملیات اصلی و متمركز شدن قوای ارتش عراق در آن منطقه و جلوگیری از پیشروی نیروهای عمل‌كننده، امكان اجرای عملیات در منطقه‌ای دیگر فراهم باشد. 3. باتوجه‌به تأكید فرمانده كل سپاه و برخی دیگر از فرماندهان عملیاتی سپاه بر اینكه یكی از بهترین راه‌های دفاع از منطقه تصرف‌شده در عملیات اصلی، حمله به دشمن در منطقه بااهمیت دیگر است؛ با این هدف، آماده‌سازی مناطق دیگری نیز در دستور كار قرار داشت. به‌هرصورت، در این جلسه درباره عملیات در مناطق فدك (فاو)، صف (جزایر ام‌الرصاص و ام‌البابی)، حنین (پاسگاه معلق و شمال دریاچه ام‌النعاج در هورالهویزه)، تبوك (منطقه الحسان در هورالهویزه)، انصار (چزابه)، حلبچه و میزان اهمیت و ضرورت عملیات در این مناطق و زمان اجرای آن بحث شد. در آغاز جلسه، رحیم صفوی هدف از تشكیل این جلسه را نحوه به‌كارگیری قرارگاه كربلای1 و یگان‌های مأمور به این قرارگاه را در عملیات فاو اعلام كرد.* سپس سیدعلی حسینی‌تاش درباره مفهوم عملیات یدك توضیح داد و در ادامه محسن رضایی گفت: «این فكر كه الآن در ذهن ما هست از اول این‌طور تنظیم شده نبود، ولی مثل اینكه خدا خودش دارد كمك می‌كند و مسیر دارد طبق یك جریان - ان‌شاءالله - الهی پیش می‌رود. اول مهر یك موج نیرو آمد، آذرماه یك موج نیروی دیگر آمد و داریم تلاش می‌كنیم در 22 بهمن هم یك موج نیروی دیگر بیاید كه باید سعی كنیم اینها را تا آخر اردیبهشت نگه داریم.» فرمانده كل سپاه در ادامه با اشاره به وضعیت‌های مختلفی كه ممكن است با شروع عملیات بروز كند، تأكید کرد كه باید از این منبع نیروی انسانی به بهترین شیوه استفاده كنیم كه هم حداقل تلفات را داشته باشیم و هم به اهداف بیشتری برسیم. وی افزود اگر تلاش كنیم همان‌طور كه تاكنون غافلگیری حفظ شده و دشمن به هدف اصلی ما پی نبرده، غافلگیری حفظ شود، دراین‌صورت، بعد از پیشروی در منطقه فاو و به‌محض‌اینكه دشمن بخواهد قوایش را در این منطقه متمركز كند، بلافاصله در جای دیگر (مثل ام‌الرصاص یا هور) به او حمله كنیم، ان‌شاءالله تلفات نخواهیم داد و سریع به اهداف می‌رسیم. عزیز جعفری نیز دراین‌باره گفت: به شرطی که هدف حمله دوم مهم، تهدیدکننده، قابل گسترش و نگهداری باشد، ارزش این کار را خواهد داشت. سپس محسن رضایی افزود درصورتی‌که عملیات منطقه فاو را در اوایل بهمن آغاز کنیم و چند روز بعد در منطقه حنین و 15 روز بعد نیز در منطقه‏ای دیگر، می‏توانیم در این مدت سه عملیات اجرا کنیم. نظر وی این است که نیروها پس از اجرای عملیات در یک منطقه، در منطقه‏ای دیگر وارد عمل شوند. وی تأکید کرد که پدافند ما نباید متکی به نیروی انسانی فراوان باشد، بلکه دفاع با آتش‌های مؤثر و آفند در جای دیگری اثرگذار خواهد بود. وی گفت اگر جزایر ام‏الرصاص گرفته شود، پدافند دشمن در بوارین و... ضعیف خواهد شد و همین موجب خواهد شد بتوانیم جایی دیگر به دشمن حمله کنیم و بدین‌ترتیب چند عملیات را با قوت انجام دهیم. از سوی دیگر، عزیز جعفری که منطقه حنین را مناسب چنین عملیاتی می‌داند، با اشاره به اقدامات لشکر بدر در این محور می‏گوید باتوجه‌به اینکه نیروهای شناسایی تا 20 متری جاده دشمن رفته‌اند و در برخی موارد خبری از کمین‌های دشمن نبوده است، پس بهتر است که در این محور به‌سمت غزیله حمله کنیم و دشمن را با تهدید جدی روبه‌رو سازیم. وی معتقد است باتوجه‌به اینکه حمله در این محور دو سپاه دشمن را درگیر خواهد کرد، عملیات در این منطقه نسبت به منطقه ام‏الرصاص مزیت دارد. رحیم صفوی نیز ضمن تأیید این نظر، گفت در منطقه فاو دشمن با یگان‌های زرهی با ما می‌جنگد، اما در منطقه هور با یگان‌های پیاده. اما دیدگاه محسن رضایی این است که در نخلستان‌های منطقه فاو لشکر گارد و لشکر5 مکانیزه عراق - که از یگان‌های قوی دشمن محسوب می‌شوند - با ما درگیر خواهند شد و دشمن برای بیرون کردن ما از نخلستان‌ها حتماً نیروی پیاده می‌آورد.[۱۴] در ادامه جلسه، فرماندهان به آثار و امکان اجرای دو یا چند عملیات هم‏زمان و تقدم و تأخر هریک پرداختند و با تأکید بر اهمیت درگیر کردن دشمن در منطقه هور قبل از شروع عملیات فاو، گفتند باید جنگ در هور را به دشمن القا کنیم، چراکه این موضوع با پیش‏بینی او درباره احتمال حمله نیروهای جمهوری اسلامی در هور همخوانی دارد. در همین حال، محسن رضایی تأکید می‌کند که هر طرح و عملیاتی باید درجهت موفقیت کامل عملیات در منطقه فاو باشد. در ادامه این بحث، به حساسیت دشمن به منطقه هور و بمباران‌های اخیر این منطقه - که ناشی‌از همین حساسیت است - اشاره شد و از دلایل آن حضور و فعالیت نیروهای خودی در این منطقه بیش از مناطق دیگر ذکر گردید. همچنین تأکید شد که عراق به منطقه هور چنان حساس شده که اعلام کرده است ایران در شرق میسان حمله خواهد کرد و بر همین اساس ارتش عراق سپاه‌های چهارم و ششم خود را برای مقابله با هر تهاجم ایران در این منطقه آماده کرده است. با هدف غافلگیر کردن دشمن، در ادامه جلسه اجرای هم‌زمان عملیات در دو منطقه فاو و ام‌الرصاص پیشنهاد می‌شود. همچنین در مقایسه میان عملیات در دو منطقه از هورالهویزه (حنین و تبوک) و پس از بیان محاسن و معایب هریک، چند تن از فرماندهان نتیجه‌گیری می‌کنند که بهتر است عملیات در دو منطقه تبوک (هور) و فدک (فاو) هم‌زمان باشد. اما عزیز جعفری با این استدلال كه ما قادر به اجرای دو عملیات بزرگ به‌طور هم‌زمان در دو منطقه نیستیم، با این پیشنهاد مخالفت می‌كند. پس از بحث‌هایی طولانی درباره هم‌زمانی اجرای دو عملیات در هور و فاو و مخالفت برخی فرماندهان با آن، فرمانده كل سپاه با تأكید بر اهمیت اجرای عملیات در این منطقه، می‌گوید: «ما می‌خواهیم روی دور موفقیت بیفتیم. یك وقت تدبیر این است كه ما یك كاری بكنیم كه یك جا پدافند آهنین بكنیم؛ ما این را نمی‌خواهیم، ما می‌خواهیم به‌جای پدافند آهنین، آفند مداوم بكنیم، یعنی به‌جای اینكه برویم یك جا بمانیم، [پی‌درپی عملیات كنیم].» رحیم صفوی نیز می‌گوید كه برای اجرای چنین طرحی 50 گردان نیروی دیگر و سازمان و تشكیلات لازم است. احمد غلامپور نیز به‌جای اجرای هم‌زمان عملیات در هور و فاو، پیشنهاد می‌كند كه هم‌زمان با اجرای عملیات در منطقه فاو، در منطقه ام‌الرصاص نیز به دشمن حمله شود. وی می‌گوید اگر این اقدام ما جدی باشد طوری‌كه دشمن احساس خطر كند، چند یگان زرهی و پیاده را مأمور مقابله با آن می‌كند و همین از توان دشمن در منطقه فاو می‌كاهد. محمد باقری هم می‌افزاید كه اگر ارتش هم در شلمچه واقعاً وارد عمل شود، بخشی از توان زرهی و پیاده دشمن نیز در آنجا درگیر می‌شود.[۱۵] گفت‌وگوها با دو دیدگاه متفاوت ادامه می‌یابد؛ فرمانده كل سپاه بر اجرای عملیات‌های متعدد تأكید دارد و دیگر فرماندهان مشكل كمبود توان را برای اتخاذ چنین استراتژی عملیاتی مطرح می‌كنند. رحیم صفوی می‌گوید دشمن با داشتن یگان‌های احتیاط فراوان می‌تواند در دو جبهه بجنگند، ولی ما به‌دلیل كمبود نیروی احتیاط و... نمی‌توانیم در بیش از یك جبهه درگیر شویم. در این میان محسن رضایی سؤالی را طرح می‌كند: درصورتی‌كه در منطقه فاو به مشكل برخوردیم و در 24 ساعت اول شروع عملیات مشخص شد كه امكان پیشروی وجود ندارد، باتوجه‌به این همه نیروی آماده‌ای كه در اختیار داریم چه كار می‌توانیم انجام بدهیم؟ پس از بحثی طولانی دراین‌باره و بیان نظرهای مختلف، فرمانده كل سپاه تأكید كرد كه دلایل متعدد برای موفقیتِ عملیات در فاو وجود دارد، لیكن زمان ملاك است؛ اگر 20 تانك ما به پشت خط اول دشمن برسد، طلسم می‌شكند، منتها خدا باید لطف كند كه دشمن [قبل از شروع عملیات] متوجه نشود و فعال نشود، جاده‌كشی نكند و... رضایی می‌افزاید كه در بحث‌ها به این نتیجه رسیدیم كه قبل از عملیات فاو نمی‌توانیم عملیات دیگری اجرا كنیم، حالا موضوع این است كه درصورت عدم موفقیت در فاو چه بكنیم. دراین‌باره بحثی طولانی شد و پیشنهادهای متعددی بیان گردید و سرانجام فرمانده كل سپاه طرح‌های عملیاتی موجود را برای اجرا به سه دوره زمانی تقسیم كرد: دور اول: عملیات فاو، ام‌الرصاص، چزابه و عملیات ارتش در شلمچه. دور دوم: عملیات در دو منطقه از هور (تبوك و حنین)، 15 روز تا یك ماه بعد از دور اول. دور سوم: عملیات در حلبچه، یك تا دو ماه بعد از دور دوم. وی تأكید كرد كه برای اجرای این طرح‌ها باید با تمركز فكر و نیرو و امكانات، یك برنامه‌ریزی پرقدرت انجام بدهیم.[۱۶] فرمانده سپاه سپس مأموریت قرارگاه‌ها را برای اجرای دور اول عملیات‌ها چنین اعلام كرد: قرارگاه كربلای1 اجرای عملیات در دو منطقه ام‌الرصاص و چزابه. قرارگاه كربلای2 و قرارگاه نوح اجرای عملیات در منطقه فاو. در ادامه جلسه، عزیز جعفری با این استدلال كه همه یگان‌ها در دور اول به كار گرفته می‌شوند و 15 تا 20 روز در فاو درگیرند، اجرای عملیات‌های دور دوم را ناممكن خواند. دراین‌باره نیز بحث‌هایی طولانی درگرفت و ازجمله عزیز جعفری بیان کرد که انتقال نیرو و تجهیزات از منطقه‌ای به منطقه دیگر باتوجه‌به امكانات موجود و نیز وجود دو منطقه متفاوت آبی و خشكی، به‌سرعت امكان‌پذیر نیست. پس از طرح چنین اشكالاتی بود كه محسن رضایی گفت: پس نتیجه می‌گیریم كه در بهترین شرایط ان‌شاءالله یك ماه بعد از عملیات فاو، دور دوم را شروع كنیم و در بدترین شرایط، دو ماه بعد. وی با اشاره به اینكه با شروع عملیات فاو، دشمن توان اصلی‌اش را برای مقابله به این منطقه می‌آورد، تأکید کرد که اگر از این فرصت استفاده كنیم و بتوانیم یك هفته بعد عمل كنیم، این بهترین حالت است، چون هرچه فاصله زمانی عملیات در فاو و در هور بیشتر شود، تأثیر آن كمتر می‌شود. در پایان این بحث، فرمانده كل سپاه تقسیم‌بندی جدیدی از دوره‌بندی عملیات‌ها به این شرح بیان كرد: دور اول: عملیات در فاو و چزابه؛ دور دوم: عملیات در منطقه تبوك (از هورالهویزه)؛ دور سوم: عملیات در حنین (از هورالهویزه). وی ضمن بیان اینكه باتوجه‌به فعالیت‌های گسترده دشمن در هور و احداث جاده‌های متعدد، منطقه تبوك الآن بهترین وضعیت را دارد، افزود كه اگر فعالیت‌هایمان را در منطقه هور افزایش دهیم، دشمن باز هم از فاو غافل‌تر می‌شود. همچنین برای مقابله با حملات هوایی دشمن در منطقه هور، محسن رضایی تأكید كرد كه هرچه زودتر سایت پدافند هوایی در این منطقه احداث شود. در پایان جلسه نیز مقرر شد یگان‌هایی كه در منطقه هور خط حد عملیاتی دارند و در آماده‌سازی منطقه عملیاتی فاو نیز فعال‌اند، وضعیت یگان خود را متناسب با دو منطقه بررسی كرده، اقدامات شناسایی، مهندسی و... را در هور ادامه دهند و در بحث‌های توجیهی منطقه فاو نیز شركت كنند.[۱۷]

گزارش -82

رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه پاسداران امروز در نامه‌هایی با قید "اقدام سریع" به واحدهای اطلاعات، تداركات و آموزش نظامی، زمان نهایی اقدامات لازم برای آماده ‌شدن جهت اجرای عملیات را اعلام كرد: در نامه رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد اطلاعات آمده است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی اقدامات شناسایی (اعم از اینكه توسط سپاه یا ارتش اجرا شود) را به‌نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه كلیه فعالیت‌های شناسایی مورد نیاز حداكثر تا تاریخ 25/10/64 متناسب با پیشرفت طرح‌ریزی به اتمام رسیده باشد.»[۱۸] رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد تداركات این نیرو چنین نوشته است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی كلیه فعالیت‌های تأمین و توزیع را به‌نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه كلیه امکانات تداركاتی مورد نیاز كلیه یگان‌ها حداكثر تا تاریخ 20/10/64 تحویل آنها شده باشد.»[۱۹] نامه وی به واحد آموزش نظامی چنین است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی فعالیت‌های آموزشی را به‌نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه تا تاریخ 25/10/64 كلیه برنامه‌های آموزشی و مانور و سازماندهی بعد از مانور در تمامی یگان‌ها به پایان رسیده باشد.»[۲۰]

گزارش -83

حملات هوایی عراق به مناطق عملیاتی امروز نیز ادامه یافت. واحد طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه در گزارشی به فرمانده این قرارگاه نوشته است: «مقر تیپ57 ابوالفضل(ع) در موسیان به‌وسیله 2 فروند هواپیمای دشمن بمباران شد كه طی آن 7 نفر شهید و 10 نفر مجروح گردیدند.»[۲۱]

گزارش -84

فرمانده تیپ111 پیاده ارتش عراق امروز (18 دسامبر 1985/ 27 آذر 1364) درپی نامه 23 آذر فرمانده لشکر26 ارتش عراق، در ابلاغیه‌ای به فرماندهان تحت امر خود دستورها و سفارش‌هایی برای مقابله با نیروهای گشتی و نفوذی ایران و چگونگی تأمین امنیت مواضع دفاعی و نحوه تصمیم‌گیری در شرایط اضطراری صادر كرد. ترجمه این ابلاغیه به‌كلی سری - كه در زمان اجرای عملیات در منطقه فاو به‌دست نیروهای خودی افتاده - چنین است: «موضوع: سفارشات درمورد حالت‌های اضطراری 1. هدف: تهیه دستورالعمل ثابت برای مقابله با حالت‌های اضطراری كه در مواضع پدافندی هنگام نفوذ دشمن رخ می‌دهد (نفوذ به‌وسیله مردان قورباغه‌ای یا گشتی‌های دشمن). 2. مأموریت: محاصره نفوذی‌های دشمن و دستگیر نمودن افراد نفوذی و كشتن افرادی كه سعی در فرار داشته یا شدیداً مقاومت می‌كنند. 3. اجرا: الف) كلیات: جهت تضمین موضع پدافندی، مقتضی است كه تمامی فرماندهان رده‌های مختلف ضمن هوشیاری و بیداری، اعمال فرماندهان زیردست تا رده فرمانده گروه را تحت‌نظر داشته و پیگیری نمایند. ب) تمامی یگان‌ها باید ضمن توجه به نكات زیر، برای منطقه خود، سفارشات لازم را صادر نمایند: 1. لازم است همراه افرادی كه اقدام به ایجاد موانع مصنوعی در منطقه لجمن می‌كنند گروهی اعزام شده و حفاظت و پشتیبانی از آنها را به ‌عهده بگیرد. 2. لازم است كه تمامی افراد در موقع انجام وظیفه در لجمن اسلحه شخصی همراه داشته باشند. 3. نارنجك‌های دستی برای نابودی مردان قورباغه‌ای نفوذی یا افراد گشتی دشمن، همراه داشته باشند. 4. بایستی از افرادی كه عهده‌دار رساندن ارزاق، به‌ویژه برای گروه‌های رزمی و سكوهای تیراندازی و گشتی‌ها هستند، پشتیبانی و حفاظت لازم به عمل آید. 5. لازم است دررابطه‌با كارهای مهندسی محور، پشتیبانی و حفاظت لازم انجام شود. 6. درصورت نفوذ به منطقه لجمن یا نفوذ به موضع، فوراً اطلاع داده شود و فرماندهان براساس رده‌ها در محل حادثه حاضر شوند. 7. منطقه نفوذ از تمامی اطراف محاصره شده و گروه حمله برای دستگیری یا كشتن افراد نفوذی تعیین شود. 8. منطقه مورد نفوذ دشمن جهت شناسایی و نابودی گروه پشتیبان افراد نفوذی، سریعاً مورد شناسایی قرار گیرد. 9. مواضع پدافندی و نیزارهای جلو و عقب مواضع پدافندی، جهت اطمینان از عدم وقوع نفوذ در طول روز و شب، در خلال مدت بین صبحگاه و شامگاه، مورد بازرسی قرار گیرد. 10. لازم است حفاظت لازم از اسكله‌ها به عمل آید و در محور گروهانی كه عهده‌دار حفاظت از اسكله است، برای هر اسكله، فرماندهی تعیین شود. 11. لازم است كه در منطقه هر دسته، 3 گروه گشتی به‌طور پیاده مأمور به گشت و شناسایی مواضع پدافندی شوند. 12. بایستی رمز شب هرچه زودتر بین یگان‌ها پخش شود. 13. تمامی افسران ازجمله فرماندهان یگان‌ها در مراسم صبحگاهی و شامگاهی حاضر شوند. 14. در ساعات آخر شب و بدون اطلاع قبلی و به‌طور مستمر از مواضع پدافندی بازدید به عمل آید. 15. نسبت به مناطق دیده‌بانی دشمن توجه خاص اعمال شده و به‌دقت تحت كنترل قرار گرفته و تیربارهایی در یك خط ثابت بر روی این دیدگاه‌ها مستقر شوند. ج) سفارشاتی جهت هماهنگی 1. برای حفاظت از مدخل راه‌های ورودی مشترك بین یگان‌ها، طرح هماهنگی آماده شود. 2. فعالیت‌های پست‌های دژبانی در طی شبانه‌روز توسط افسران نگهبان مورد پیگیری قرار گیرد. 3. از توانایی و كارآیی پرسنل مستقر در پست‌های دژبانی جهت عكس‌العمل دربرابر وضعیت‌های اضطراری اطمینان كامل حاصل شده و ازطرف این افراد، شناسایی كامل نسبت به تمامی مواضع منطقه گردان و تیپ به عمل آید. 4. برای اطمینان از فعالیت دقیق اماكن نگهبانی، بایستی یك خودروی گشتی در منطقه گردان اقدام به گشت‌زنی نماید. 5. نقاط حدفاصل بین یگان‌ها هماهنگ شده و نسبت به استمرار فعالیت‌های نقل‌وانتقال در آنها اطمینان حاصل شود. سرهنگ ستاد عبدالكاظم حسینی كعبود - فرمانده تیپ111 پیاده (تقویت‌شده)»[۲۲]

گزارش -85

در درگیری‌های امروز مدافعان مناطق شمال‌غرب كشور با افراد گروه‌های مسلح چندین نفر شهید و مجروح شدند. یك بمب پنج كیلویی نیز در باختران كشف شد. به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) افراد مسلح هیز پیشوا از حزب دمكرات با اجرای كمین بین روستاهای سیاقول پایین و مزرعه، 5 سرباز را به شهادت رساندند و سلاح‌های آنان را غارت كردند. در این درگیری 5 تن از افراد دمكرات نیز مجروح شدند.[۲۳] همچنین در یك درگیری سه‌ساعته میان نیروهای خودی و افراد ضدانقلاب در روستای جباران واقع در محور سردشت - مهاباد، 3 پیش‌مرگ كرد و 3 پاسدار وظیفه شهید و 3 نفر نیز مجروح شدند.[۲۴] در روستای قوزلو پایین نیز تعدادی از نیروهای جندالله با افراد حزب دمكرات درگیر شدند كه درنتیجه 2 نفر از دمكرات‌ها با تجهیزات كامل به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.[۲۵] در منطقه بانه افراد ضدانقلاب با نارنجك و خمپاره 60 میلی‌متری به پایگاه سوركوه گرماب حمله كردند كه با آتش متقابل نیروهای خودی متواری شدند.[۲۶] از سوی دیگر، در ساعت 19:30 امروز تلفنی به شهربانی باختران خبر داده شد كه یك بمب در محل پاساژ ملت - كه همجوار با استانداری و محل سازمان منطقه‌ای بهداری است - كار گذاشته شده است كه در اقدامی بی‌درنگ كشف و خنثی شد. كارشناس خنثی‌كننده بمب به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت كه این بمب پنج كیلوگرمی شش تله انفجاری داشته است.[۲۷]

گزارش -86

امروز گزارش‌هایی از جنایت‌های حكومت عراق در مناطق كردنشین این كشور به نقل از گروه‌های مبارز عراقی منتشر شده است. روزنامه كیهان در شماره امروز خود به نقل از نشریه راه كربلا نوشته است: «به تلافی همكاری مردم مسلمان عراق با انقلابیون مسلمان عراقی، رژیم بعثی صدام چهار روستا از توابع شهرستان كوی‌سنجق واقع در استان اربیل را در اواسط ماه گذشته به آتش كشید.»[۲۸] رادیو بی‌بی‌سی امروز در گزارشی از وقایع كردستان عراق گفت: «از عراق خبر می‌رسد كه دولت عملیات نظامی وسیعی را در مناطق كردنشین عراق شروع كرده است كه در آن چریك‌های فلسطینی و سربازان اردنی هم شركت دارند و هدف از آن درهم‌كوبیدن نیروهای كرد است.» به گفته رادیو بی‌بی‌سی، این اخبار را اتحاد میهن‌پرستان كردستان به رهبری جلال طالبانی، حزب دمكراتیك كردستان به ریاست ادریس و مسعود بارزانی، حزب دمكراتیك خلق به رهبری سامی عبدالرحمن و حزب كمونیست عراق تأیید كرده‌اند. بی‌بی‌سی افزود كه براساس گزارش‌های دریافتی از عراق گروه كثیری از افراد جیش‌الشعبی عراق شهرهای سلیمانیه و اربیل را تحت محاصره گرفته و خانه‌های مردم را جهت یافتن فراریان ارتش، ناراضیان و نیز اسلحه مورد تجسس قرار داده‌اند. احزاب كرد می‌گویند كه در اقدامات عراق در منطقه كردنشین گروه كثیری از مردم بازداشت و خانه‌هایشان با بولدوزر تخریب شده است. چندین منبع خبری نیز متفق‌القول‌اند كه در روز 5 نوامبر [14 آبان] مركز قدیمی شهر اربیل زیر بمباران قرار گرفته كه براثر آن بیش از 200 نفر جان باخته‌اند. همچنین در همین زمان بیش از 900 دانش‌آموز تا 14 ساله از مدارسشان در شهر سلیمانیه به ساختمان آموزشگاه دیگری در حومه شهر منتقل شده‌اند كه اكنون به‌عنوان زندان از آن استفاده می‌شود. در گذشته نیز دولت عراق كودكان را بازداشت می‌كرده است تا برادران و پدران آنها را كه به سازمان‌های چریكی كرد پیوسته بودند تحت فشار بگذارند كه پایگاه‌هایشان را در ارتفاعات ترك و خود را تسلیم كنند. به گفته حزب كمونیست كردستان درحال‌حاضر چند صد كودك در شهر العماره در جنوب عراق در اسارت‌اند. منابع كرد می‌گویند علاوه‌بر كودكان، چندین هزار زن، نوزاد و مردان مسن خانواده نیز در میان زندانیان هستند و در اواسط ماه نوامبر 160 تن از زندانیان بدون محاكمه به دار آویخته شده‌اند. همچنین گزارش شده است كه ملك حسین پادشاه اردن، واحدی از ارتش این كشور را دراختیار دولت عراق گذاشته است تا به ارتش عراق برای كنترل مناطق كردنشین یاری دهند، زیرا ارتش عراق سخت درگیر دفاع از مرز شرقی‌اش در مقابل ایران است. منابع كرد از میزان شركت واحدهای ارتش اردن در عملیات دولت عراق در شمال این كشور اطمینان ندارند، اما مطمئن‌اند كه برخی از افرادی كه در میان سربازان عراقی دیده شده‌اند، آرم سازمان آزادی‌بخش فلسطین با تصویر یاسر عرفات را بر سینه داشتند. یك تیم فیلم‌برداری تلویزیون بی‌بی‌سی كه به‌تازگی بازگشته است، می‌گوید كه به چریك‌های تحت فرماندهی آقای عرفات پایگاهی در كویری در غرب بغداد داده شده است و آقای عرفات درصدد است كه مقرش را از تونس به بغداد منتقل كند. احتمالاً یاسر عرفات احساس می‌كند كه شركت در حفظ امنیت داخلی عراق بهایی است كه باید برای روابطش با پرزیدنت صدام حسین بپردازد.»[۲۹]

گزارش -87

تلاش برای آمادگی نیروهای داوطلب و حضور گسترده آنان در جبهه‌ها ادامه دارد. به گزارش خبرنگار روزنامه اطلاعات، در یك ماه اخیر، از شهرها و روستاهای استان همدان درمجموع یك لشكر از نیروهای مردمی بسیج درقالب دومین كاروان راهیان كربلا و نیز 186 كامیون، تریلر، وانت از كمك‌های مردم این استان به ارزش 130 میلیون ریال عازم جبهه‌های نبرد شده است.[۳۰] امروز دو گردان رزمنده بسیجی از منطقه كنگاور باختران كمك‌های مردمی این منطقه و نیز گروه 20 نفره‌ای از اعضای بسیج عراق در یزد با بدرقه مردم راهی جبهه‌ها شدند.[۳۱]

گزارش -88

آقای هاشمی رفسنجانی فرمانده عالی جنگ در پنجمین روز از سمینار ویژه فرماندها‌ن یگان‌های عمده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران خطاب به فرماندهان حاضر در جلسه گفت: «مردم از شماها خیلی انتظار دارند و شماها باید كاری بكنید كه جنگ ان‌شا‌ءالله با پیروزی تمام شود و این نیروهایی كه درحال‌حاضر در خدمت جنگ هستند به خدمت سازندگی كشور درآیند.» وی با یادآوری اصل مهم دفاع از اسلام و قرآن، و اینكه هرجا از اسلام و قرآن دفاع شود، همان‌جا وطن است، دلیل اعزام گروهی از جوانان كشور را به لبنان همین اصل اعلام كرد.[۳۲] آقای هاشمی پیروزی‌های ایران را در عملیات‌های گذشته نشانه قدرت جمهوری اسلامی برشمرد و با بیان اینكه از زمانی‌كه تهاجم متقابل ما آغاز شده در هیچ عملیاتی نبوده كه چیزی به دست نیاوریم، افزود: «راهی كه با عقیده و انجام عمل پیش برود شكست ندارد. ... ما مشكلات و خیرات جنگ را برای كشورمان باهم می‌بینیم. جنگ ازنظر ساختن انسان‌ها برای ملت ما خیلی مفید بوده كه آثار آن بعدها مشخص می‌شود.» نماینده امام در شورای عالی دفاع در پایان سخنان خود خطاب به فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت: «ما منتظر فتح نزدیك هستیم. ان‌شا‌ءالله یك حركت نیرومندی انجام دهیم. با این حركت اخیر رزمندگان به‌سوی جبهه‌ها ملت از شما خیلی انتظار دارند. شما باید با یك همت والا و روحیه‌ای قوی از این نیروی عاشق برای پیروزی جنگ استفاده كنید و كاری كنید كه این جنگ پیروزمندانه تمام شود تا بتوانیم از نیروهای آزادشده از جنگ برای بازسازی كشورمان و كمك به مسلمین دیگر كشورهای جهان استفاده كنیم.»[۳۳]

گزارش -89

حكومت عراق طی فرمانی خدمت سربازی را به 5 سال افزایش داد. به ‌‌نوشته‌ بولتن خبری مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، پس از اینكه دولت سودان نیروهای سودانی را كه در ارتش عراق علیه ایران می‌جنگیدند فراخواند، شورای انقلاب عراق خدمت سربازی را - كه قبلاً از 19 ماه به 3 سال افزایش داده بود - در طی فرمانی جدید، به 5 سال افزایش داد. در این فرمان همچنین تأكید شده كه سربازان فراری به شدیدترین مجازات‌ها محكوم خواهند شد.[۳۴] گفتنی است كه از آغاز جنگ عراق علیه ایران تاكنون هیچ سربازی از خدمت ارتش عراق ترخیص نشده است.

گزارش -90

وزیر خارجه انگلیس اعلام كرد كه این كشور مخالف فروش تجهیزاتی است كه موجب تشدید یا طولانی ‌شدن جنگ ایران و عراق شود. رادیو بی‌بی‌سی دراین‌‌باره گفت: «وزیر خارجه بریتانیا در پارلمان این كشور طی سخنانی تأكید كرد كه موضع رسمی دولت بریتانیا این است كه با فروش آن نوع از تجهیزات نظامی به ایران یا عراق كه موجب افزایش توانایی هریك از طرفین برای طولانی‌تر كردن یا تشدید جنگ شود مخالف است.» وی افزود: «در سال گذشته دولت بریتانیا اجازه تحویل یك كشتی تداركاتی و دو كشتی نفربر را به ایران صادر كرد كه سفارش آنها قبل از سقوط شاه در سال 1979 به بریتانیا داده شده بود.» بی‌بی‌سی در ادامه گزارش خود گفت: «در ماه گذشته، 3 دلال اسلحه در لندن مجرم شناخته ‌شده‌اند و جرمشان مبادرت به فروش مسلسل به كشور عراق بود. همچنین در سال گذشته، این اتهام مطرح‌ شد كه كاركنان یكی از كارخانه‌های "رولزرویس" كه سازنده موتورهای كشتی است، به‌طور غیرقانونی به نیروهای دریایی ایران لوازم یدكی فروخته‌اند. همچنین 6 نفر از كاركنان نیروی دریایی امریكا اخیراً محكوم به این جرم شدند كه به انبارهای نیروی دریایی دستبرد می‌زدند و اقلام دزدیده‌شده را به ایران می‌فروخته‌اند. این جریان فروش غیرقانونی تجهیزات طبق گزارش‌ها از سال 1981 به بعد ادامه داشته است و تا اندازه‌ای به یك ناو هواپیمابر امریكا به نام "گیتی‌هاوك" ارتباط داده شده كه حامل هواپیماهای اف14 نظیر هواپیماهایی است كه در دهه 1970 به ایران فروخته شده است.»[۳۵]

گزارش -91

برخی منابع از توافق شوروی برای واگذاری تجهیزات نظامی بیشتر و پیشرفته به عراق و نیز قرارداد خرید هواپیمای آموزشی میان عراق و آرژانتین خبر دادند. به‌ گزارش آسوشیتدپرس از منامه: «منابع دیپلماتیك عرب ادعا كردند رهبران شوروی به تقاضای صدام حسین برای دریافت تسلیحات پیچیده كه میزان آن فاش نشده است، به‌طور مطلوبی پاسخ داده‌اند. ... منابع دیپلماتیك عرب اضافه كردند كه صدام حسین همچنین سعی می‌كند رضایت شوروی را برای گفت‌وگو با دوستان سوری‌اش و متقاعد ساختن این كشور جهت پایان دادن به حمایتش از ایران در مقابل عراق جلب نماید.»[۳۶] روزنامه كویتی الانبا به نقل از خبرنگار خود در مسكو نوشته است: «صدام در مذاكرات خود با رهبران شوروی موشك‌های "اس.اس21"، هواپیماهای "میگ27" و تانك‌های "تی72" درخواست كرده است.» به‌ نوشته الانبا، صدام حسین از رهبران شوروی خواسته است كه با استفاده از نفوذ خود بر سران سوریه و لیبی، كمك‌های این دو كشور به ایران را متوقف كنند.[۳۷] اما رادیو بی‌بی‌سی دراین‌باره گزارش داد كه درمورد توافق احتمالی میان رئیس‌جمهور عراق و رهبران شوروی هیچ‌گونه جزئیاتی منتشر نشده است و روشن است كه شوروی قصد دارد سیاست رسمی بی‌طرفی در جنگ ایران و عراق را همچنان حفظ كند.[۳۸] از سوی دیگر، نشریه وزارت خارجه ایران به نقل از مجله ژاپنی میت نوشته است: «عراق یك قرارداد یك‌صد میلیون دلاری با یك شركت آرژانتینی جهت خرید 40 فروند هواپیما، قطعات یدكی مورد نیاز، كمك فنی و آموزشی و آموزش خلبان منعقد كرده است.»[۳۹]

گزارش -92

درحالی‌كه ایران از میانجیگری كشورهای منطقه برای پایان جنگ استقبال می‌كند، اما به‌دلیل رفتارهای ناعادلانه، این موضوع همچنان در بن‌بست خواهد ماند. محمدحسین طارمی كاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در عربستان، در گفت‌وگو با نشریه سعودی المجله گفت كه ایران از میانجیگری كشورهای حوزه خلیج ‌فارس به‌دلیل همسایگی، اسلامی بودن و عضویت در كشورهای غیرمتعهد استقبال می‌كند. وی دیدار اخیر وزیر خارجه ایران را از عربستان موفقیت‌آمیز خواند و درباره دلیل ناموفق بودن اقدامات میانجیگرانه گفت: «چون آنها از نقطه مطمئن و عادلانه شروع نمی‌كنند؛ اگر آنها قبل از هر چیز اعتراف كنند كه متجاوز در جنگ رژیم عراق است، راه برای گفت‌وگوی بعدی هموار خواهد شد و درغیر این‌صورت هیچ امیدی برای اینكه این میانجیگری‌ها به جایی برسد، نیست.»[۴۰]

گزارش -93

وضعیت بارگیری نفتكش‌ها از جزیره خارك و انتظار طولانی نفتكش‌ها برای بارگیری از جزیره سیری در گزارش روزنامه لویدز لیست چاپ لندن به نقل از منابع كشتیرانی در خلیج فارس چنین آمده است: «كاهش تعداد نفتكش‌هایی كه نفت خام از جزیره خارك به جزیره سیری جهت صادرات حمل می‌كردند باعث طولانی‌شدن صف مشتریان نفت ایران در سیری شده است. ... پس از حملات هوایی اخیر عراق و آسیب‌دیدگی 4 فروند از 6 فروند نفتكش كه نفت جزیره خارك را به جزیره سیری منتقل می‌كردند، هم‌اكنون بین 14 تا 20 فروند نفتكش جهت بارگیری در جزیره سیری معطل مانده‌اند و بارگیری گاهی تا ده روز به تأخیر می‌افتد.» لویدز لیست افزوده است كه روز سه‌شنبه به‌رغم پنجاه‌وششمین حمله ادعایی عراق به جزیره خارك در چهار ماه گذشته، عملیات بارگیری نفت از این جزیره كماكان ادامه دارد. براساس گزارش این روزنامه، مجموع ظرفیت حمل نفت 4 نفتكش آسیب‌دیده ایران به حدود یك میلیون و صد هزار تن می‌رسد. این روزنامه روز دوشنبه گزارش داده بود كه مدت تأخیر در بارگیری نفت در جزیره سیری حداكثر به یك هفته می‌رسد، اما از كارافتادن نفتكش 316 هزار تنی ولكان در حمله روز یكشنبه نیروی هوایی عراق، به این مدت افزوده است.[۴۱]

گزارش -94

نشریه ژون آفریك چاپ فرانسه در گزارشی تلاش عراق را برای جلوگیری از صدور نفت ایران، به‌رغم استفاده ارتش عراق از پیشرفته‌ترین سلاح‌های فرانسوی برای انهدام پایانه نفتی جزیره خارك، ناموفق خواند. ژون آفریك نوشته‌ است: «حمله به خارك كه از روز 15 ماه اوت (24 مرداد 1364) آغاز شد و ظرف دو ماه هواپیماهای عراقی - كه تا آن موقع حتی نمی‌توانستند به جزیره نزدیك شوند - به ادعای مقام‌های عراقی 30 بار به تأسیسات نفتی خارك حمله كردند. مع‌ذالك زیان‌های وارده به‌مراتب كم‌اهمیت‌تر از آن بود كه بغداد و سپس محافل نفتی لندن وانمود كرده بودند. بغداد در همان نخستین روز حمله (15 اوت)، نابودی كامل‌ ترمینال نفتی ایران را اعلام كرد و پس از نهمین حمله در 16 سپتامبر (25 شهریور)، محافل نفتی لندن نیز تصور کردند كه تأسیسات خارك غیرقابل‌استفاده شده است، اما اندكی بعد همین محافل در قضاوت قبلی خود تجدیدنظر كردند و در اوایل ماه اكتبر (اواسط مهر)، اعلام داشتند كه صادرات نفت خام ایران 40 درصد كاهش یافته و از 4/1 یا 5/1 میلیون بشكه به 800 هزار بشكه در روز كاهش یافته است. اما حقیقت این است كه عراق هرگز نتوانست جلوِ صادرات نفت ایران را بگیرد، چراكه خارك هدف مهمی است و دسترسی به آن بسیار دشوار است. عراقی‌ها پس از گذشت 56 ماه و باوجود استفاده از سوپراتانداردها كه پاریس به بغداد وام داده بود و موشك‌های معروف اگزوسه، هرگز نتوانسته بودند به ترمینال خارك نزدیك شوند، اما ناگهان در جریان چند حمله زیان‌هایی به آن وارد كردند. حقیقت این است كه عراقی‌ها برای حمله به این جزیره از سلاح‌های پیشرفته جدیدی كه از فرانسه دریافت كرده‌اند استفاده می‌كنند؛ به این ترتیب تكامل‌یافته‌ترین سلاح‌های فرانسه در نبرد خارك آزمایش می‌شود. موشك آ.اس3 - كه به‌وسیله لیزر هدایت می‌شود - ازجمله این سلاح‌هاست. این موشك را می‌توان از فاصله ده كیلومتری به‌سوی هدف پرتاب كرد. به این ترتیب هواپیماهایی كه موشك را پرتاب می‌كند می‌تواند خیلی زود از منطقه خطر دور شود. عراقی‌ها همچنین تعدادی موشك آرما برای خنثی‌ كردن دفاعِ ضدهوایی خارك از فرانسه تحویل گرفته‌اند؛ این موشك‌های فوق مدرن و بسیار گران‌بها پس از آنكه ایستگاه‌های رادار دشمن را از كار انداختند به هدف اصابت می‌كنند. ... علاوه‌براین، فرانسوی‌ها دستگاه‌های هدایت لیزری این موشك‌ها را نیز دراختیار عراقی‌ها گذاشته‌اند. میراژهای "اف1" عراقی در حمله به خارك از این سلاح‌ها استفاده كرده‌اند. شرط لازم برای موفقیت این سیستم سلاح‌های پیچیده، وجود خلبانان آزموده است كه عراق فاقد آن است. خلبانان عراقی ظرف این پنج سال نشان داده‌اند كه از عهده انجام ‌دادن چنین مأموریت‌های پیچیده‌ای برنمی‌آیند. به باور كارشناسان، هم‌اكنون در عراق دو نیروی هوایی وجود دارد كه یكی از آنها از هواپیماهای شوروی و دیگری از میراژهای فرانسوی استفاده می‌كند. ظاهراً عراقی‌ها ناچار شده‌اند از خلبانان كشورهایی كه از میراژهای فرانسوی استفاده می‌كنند ازجمله خلبانان مصری استمداد كنند. مقام‌های ایرانی با اعلام دستگیری چند خلبان مصری این مطلب را تأیید كرده‌اند. اكنون به نظر می‌رسد كه عراق با وجود برخورداری از تكامل‌یافته‌ترین سلاح‌ها از نفس افتاده و به همین جهت از شدت حملات به جزیره خارك كاسته شده است. اعلامیه‌های نظامی بغداد در هفته‌های اخیر بیشتر درباره حمله به هدف‌های بزرگ دریایی یعنی نفتكش‌هاست و این به آن معنی است كه عراق بار دیگر برای نزدیك ‌شدن به خارك با مشكلاتی روبه‌رو شده است. دراین‌میان وسایل دفاعی خارك نیز تقویت شده است. آقای رفسنجانی رئیس پارلمان ایران كه در اوایل ماه اكتبر از تأسیسات خارك دیدن كرد، در بازگشت به تهران گفت وسایلی كه برای بارگیری نفت و دفاع از ترمینال به كار گرفته شده طوری است كه بمب‌افكن‌های عراقی هرگز نخواهند توانست جلوِ صادرات نفت ایران را بگیرند. درهرحال، به اعتقاد ناظران غافلگیری ناشی‌از سلاح‌های جدید نمی‌تواند برای مدت زیادی ادامه داشته باشد و در یك جنگ طولانی هیچ سلاحی هرقدر هم تكامل‌یافته باشد نمی‌تواند برای مدت زیادی همچنان سلاح مطلق باقی بماند. به‌عبارت‌دیگر، ایرانیان كه وسیله مقابله با موشك معروف اگزوسه را یافته‌اند خواهند توانست وسیله دیگری برای مقابله با سلاح‌های جدید عراق پیدا كنند و شاید هم‌اكنون به این وسیله دست یافته باشند.» نشریه ژون آفریک ضمن اشاره به راه‌های صدور نفت ایران ازجمله ایجاد مركز جدیدی برای بارگیری و تدابیری برای ساختن خط لوله‌های جدید نفتی افزود: «همه چیز حاكی‌از آن است كه طرح بغداد برای خفقان اقتصادی جمهوری اسلامی از راه فلج‌ كردن صادرات نفتی آن، شكست خورده است. حتی اگر بر فرض، عراقی‌ها می‌توانستند جلوِ صادرات نفت از جزیره خارك را بگیرند ایران می‌توانست مراكز جدیدی برای صدور نفت به قیمت كاهش هزینه‌ها و محدود كردن عملیات نظامی به وجود بیاورد.»[۴۲]

گزارش -95

درحالی‌كه امریكا در تلاش برای شكستن هم‌پیمانی ایران و سوریه و لیبی است، وزیر ارشاد اسلامی ایران در پایان سفر به سوریه از گسترش همكاری‌ها با این كشور خبر داد. نشریه لبنانی الكفاح العربی نوشته است: «یك طرح امریكایی برای از هم پاشیدن هم‌پیمانی جمهوری اسلامی ایران، سوریه و لیبی كه امریكا را از تك‌روی در منطقه خاورمیانه بازمی‌دارد در جریان است تا ازاین‌طریق توازن نیروهای مخالف امریكا بر هم بخورد و مقدمات تحقق صلح امریكایی فراهم آید.» به نوشته الكفاح، امریكا می‌خواهد با راه‌اندازی جنگ میان مصر و لیبی و تحلیل ‌بردن توان دو طرف، وابستگی اقتصادی و نظامی رژیم مصر به امریكا را افزایش دهد. علاوه‌براین، در اجرای طرح امریكا علیه اتحاد ایران و سوریه و لیبی، مبارك در مصاحبه با روزنامه كویتی السیاسه گفت: «ما به قذافی در قاهره خوشامد می‌گوییم و آنچه از او می‌خواهیم روابط حسنه است.»[۴۳] از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «آقای خاتمی صبح امروز در یك مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی در دمشق، امضای پروتكل فرهنگی بین ایران و سوریه را كه روز گذشته صورت گرفت، توافقنامه‌ای وسیع و گسترده توصیف كرد. وزیر ارشاد اسلامی بارزترین وجه مشترك جمهوری اسلامی ایران و سوریه را مبارزه با صهیونیسم و امپریالیسم ذكر كرد و افزود: ما كشور سوریه را زنده و مصمم برای مبارزه با اسرائیل دانسته و باتوجه‌به تلاش این كشور درجهت پیشرفت و نیل به این اهداف، توسعه همكاری‌های بیشتر میان ایران و سوریه را پیش‌بینی می‌كنیم.» آقای خاتمی درباره جنگ تحمیلی با بیان اینكه تا سقوط متجاوز به دفاع خود ادامه می‌دهیم، افزود: «ما اولین نتایج مفید این جنگ را كنار رفتن پرده از چهره صهیونیستی صدام می‌دانیم و حضور نیروهای پیشرو عرب در كنار جمهوری اسلامی و پیوستن رژیم عراق به مزدوران امریكا مانند مصر را نیز دلیلی دیگر بر این حقیقت روشن دانسته و بر پیروزی خود در این جنگ تحمیلی ایمان داشته و آن را طولانی نمی‌دانیم.» وی درباره رابطه با كشورهای عرب حوزه خلیج ‌فارس گفت: «ما همواره خواستار مناسبات خوب با این كشورها بوده و اخیراً نیز ما شاهد واقع‌بینی بیشتر این كشورها بوده‌ایم كه این امر باعث تأثیر مثبت در مناسبات با همسایگان ما خواهد بود.» وزیر ارشاد اسلامی افزود: «انقلاب اسلامی ایران با زنده ‌كردن مجد و عظمت اسلام، یك اثر طبیعی در میان مردم مسلمان جهان داشت و مسلمانان احساس كرده‌اند كه می‌توانند انقلاب عظیم و آزادی‌بخش علیه استعمار و استكبار به وجود آورند و لذا توده‌های میلیونی مردم مسلمان، عزت و عظمت خود را در چهره جمهوری اسلامی دیده و طبیعی است كه بدون هیچ مسئله‌ای، مسلمانان خود را به جمهوری اسلامی ایران نزدیك دانسته و ما همبستگی و وحدت مسلمین را یك امر بدیهی و اجتناب‌ناپذیر می‌دانیم.»[۴۴]

گزارش -96

هیئت پارلمانی فرانسه در بازگشت از سفر ایران، از مذاكره درباره سرنوشت گروگان‌های فرانسوی در لبنان اظهار نارضایتی كرد و مذاكره درمورد شكستن بن‌بستِ روابط دو كشور را بسیار مثبت خواند. رادیو فرانسه امروز در گزارشی دراین‌باره گفت: مأموریت هیئت پارلمانی فرانسه كه هفته پیش وارد تهران شده بود به پایان رسید. چهار نماینده مجلس اعلام كردند تهران هرگونه مسئولیت در مسئله گروگان‌های فرانسوی در لبنان را رد كرد. این نمایندگان گفتند امیدوار بودیم كه سرنوشت گروگان‌های فرانسوی مشخص گردد، ولی بدبختانه تهران اعلام كرد این یك مشكل فرانسه - لبنان است. از سوی دیگر، دو نماینده حزب اتحاد برای دمكراسی و حزب سوسیالیست‌ها از اطلاعاتی كه مقامات ایرانی دراختیارشان گذاشتند راضی نیستند. ژان ماری دایه در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت با دو تن از اعضای پارلمانی ایران ازجمله رئیس كمیسیون اقتصادی كه یك روحانی است و همچنین با معاون نخست‌وزیر كه هنوز كاردار ایران در پاریس است، دیدار داشتیم و خلاصه باید عرض كنم دیدارها در سطح مقامات عالی‌رتبه صورت گرفت و من فكر می‌كنم طرفین خیلی صریح مقاصد خود را بیان می‌كردند و تز همتاهای ایرانی من این بود كه اگر دیپلماسی فرانسه در مسیر انسان‌دوستانه باشد روابط دو كشور بهبود خواهد یافت. آقای ژاك مارتن (یكی از مدیران كل سابق در وزارت خارجه فرانسه) در رأس یك هیئت عالی‌رتبه برای بررسی شروط ایران در آینده نزدیك راهی تهران می‌شود. شروط ایران عبارت‌اند از: قطع كمك‌های نظامی به عراق؛ اخراج مخالفین ایرانی در فرانسه؛ مسئله یك میلیارد دلار. اگر این مسائل حل شود تهران می‌تواند برای آزادی گروگان‌های فرانسوی در بیروت نقش میانجیگری را ایفا نماید.»[۴۵] خبرگزاری آسوشیتدپرس هم در گزارشی از سفر هیئت فرانسوی به نقل از ژان ماری دایه گفت كه توضیحات مقامات ایرانی درمورد گروگان‌ها ما را متقاعد نكرد، ولی ما برای حفظ جان گروگان‌ها از طلب توضیحات بیشتر خودداری كردیم. دایه افزود كه اگر مذاكرات به‌خوبی پیش برود ایرانی‌ها ممكن است برای اثبات حسن‌نیت خود راه آزادی گروگان‌های فرانسوی در بیروت را هموار كنند. وی تأكید كرد كه در گفت‌وگوهای ده‌ساعته با مقامات ایران پیشرفت‌هایی برای آزادی رئیس دفتر ایرفرانس در تهران - كه از آوریل گذشته به‌جرم اعمالی مغایر با اخلاق اسلامی در ایران زندانی است - حاصل شد. وی هدف اصلی سفر هیئت پارلمانی فرانسه به ایران را شكستن بن‌بست روابط ایران و فرانسه و فراهم‌آوردن فضایی مناسب برای ازسرگیری گفت‌وگوها بین مقامات دو كشور بوده و دراین‌رابطه نتیجه سفر بسیار مثبت بود.[۴۶]

گزارش -97

لهستان خواستار توسعه روابط اقتصادی با ایران شد. درپی تغییر مواضع لهستان درمورد ایران و دادن رأی مخالف نماینده این كشور به قطعنامه‌ای كه علیه ایران (درباره نقض حقوق بشر) در سازمان ملل به رأی گذاشته شد، سفیر لهستان در ایران امروز در دیداری با سرپرست اداره دوم سیاسی وزارت امور خارجه ایران از پایین ‌بودن مبادلات 160 میلیون دلاری دو كشور اظهار تأسف كرد. وی خواستار توسعه روابط اقتصادی دو كشور شد و باتوجه‌به كاهش قیمت نفت پیشنهاد خرید 5/1 میلیون تن نفت دربرابر كالاهایی را كه تولیدش در جهان شاخص است، كرد. وی همچنین فروش 17 كشتی ماهی‌گیری و 2 نفتكش با ظرفیت یك صد هزار تن را به ایران پیشنهاد كرد.[۴۷]

گزارش -98

توابین ندامتگاه عادل‌آباد شیراز در نامه‌ای به آقای هاشمی رفسنجانی، جنایت‌ها و خیانت‌های منافقین و گروهك‌های ضدانقلاب را محكوم كردند و ضمن حمایت از ادامه جنگ تا پیروزی نهایی خواستار مشاركت در جبهه‌های جنگ علیه صدام، منافقین و ابرقدرت‌ها شدند. دفتر ریاست مجلس شورای اسلامی با صدور نامه‌ای در پاسخ به نامه توابین ندامتگاه عادل‌آباد شیراز، اندوه خود را از فریب‌ خوردن برخی از جوانان كشورمان اعلام و از خداوند متعال مسئلت كرده تا روزی شاهد بازگشت آنها به آغوش گرم خانواده، جامعه و صحنه‌های نبرد باشند.[۴۸]



منابع و مآخذ روزشمار 1364/09/27

  1. سند شماره 20766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طرح مانور عملیات والفجر8 (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16915)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 7 - 1.
  2. همان، صص 19 - 7.
  3. همان، صص 34 - 19؛ و - سند شماره 21356/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: طرح مانور عملیات والفجر8 (27/9/1264، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16916)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 19 - 1.
  4. سند شماره 21356/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  5. همان، صص 33 - 24.
  6. سند شماره 21357/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی طرح مانور و آماده‌سازی عملیات والفجر8 (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16917)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 12 - 1.
  7. همان، صص 19 - 7.
  8. سند شماره 20766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، 29 - 25.
  9. سند شماره 21356/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 20 - 19.
  10. سند شماره 21357/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 28 - 19.
  11. سند شماره 21358/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طراحی و آماده‌سازی عملیات والفجر8 (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16918)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 31 - 9.
  12. همان، صص 9 - 1.
  13. همان، صص 18 - 13.
  14. همان، صص 21 - 9.
  15. سند شماره 17516/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مناطق عملیاتی جنوب برای عملیات پشتیبانی (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16921)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 30 - 1.
  16. سند شماره 1107/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 45 - 32.
  17. سند شماره 17493/پ‌ن مرکز مطالعات تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مناطق عملیاتی جنوب برای عملیات پشتیبانی (27/9/1364، قرارگاه خاتم سپاه، نوار 16923)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 20 - 1.
  18. سند شماره 11204 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروهای زمینی سپاه به واحد اطلاعات، 27/9/1364.
  19. سند شماره 21356/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 20 - 19.
  20. سند شماره 11203 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد آموزش نظامی، 27/9/1364.
  21. سند شماره 011300 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 5/10/1364.
  22. سند شماره 156244 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: دستورالعمل تیپ111 پیاده ارتش عراق به واحدهای تحت امر، 27/9/1364.
  23. سند شماره 011263 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (فرماندهی) به فرماندهی كل سپاه پاسداران، 1/10/1364.
  24. همان، صص 33 - 24.
  25. سند شماره 20766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، 29 - 25.
  26. وزارت اطلاعات، نشریه گزارش روزانه، شماره 125، 1/10/1364، ص1.
  27. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 275، 29/9/1364، ص21، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/9/1364.
  28. روزنامه كیهان، 27/9/1364، ص3.
  29. واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/9/1364، صص 11 و 12، رادیو بی‌بی‌سی، 27/9/1364.
  30. روزنامه اطلاعات، 28/9/1364، ص18.
  31. همان.
  32. سند شماره 1107/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 45 - 32.
  33. روزنامه كیهان، 27/9/1364، ص2.
  34. همان، ص3.
  35. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 275، 29/9/1364، صص 8 - 6، رادیو بی‌بی‌سی 28/9/1364.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1364، ص24، منامه - آسوشیتدپرس.
  37. همان، صص 13 و 14، كویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 27/9/1364.
  38. واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/9/1364، صص 2 و 3، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی، 27/9/1364.
  39. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 169/3، 27/9/1364، ص3.
  40. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1364، خبرگزاری قطر، 27/9/1364؛ و - دفتر نمایندگی امام در سپاه، نشریه رویدادها، شماره 77، 17/10/1364، صص 12 و 13.
  41. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 275، 29/9/1364، ص22، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی 28/9/1364.
  42. روزنامه اطلاعات، 27/9/1364، ص16، روزنامه ژون آفریك چاپ فرانسه.
  43. روزنامه جمهوری اسلامی، 28/9/1364، ص3.
  44. روزنامه اطلاعات، 28/9/1364، ص3.
  45. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1364، ص36، بخش فرانسه رادیو فرانسه، 27/9/1364.
  46. همان، ص34، پاریس - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 27/9/1364.
  47. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 169/3، 27/9/1364، ص1.
  48. روزنامه اطلاعات، 27/9/1364، ص3.