1362.01.18

روزشمار جنگ سال 1362 1362.01.18
نام‌های دیگر	هجده فروردین
تاریخ شمسی	1362.01.18
تاریخ میلادی	7 آوریل 1983
تاریخ قمری	23 جمادی‌الثانی 1403

1360.01.18

1361.01.18

1363.01.18

1364.01.18

1365.01.18

1366.01.18

1367.01.18

گزارش - 578

باتوجه ‏به تأمین‏ نشدن نیروی انسانی برآوردشده در سازمان رزم طرح عملیاتی کربلای11 که در آن پیش‌بینی شده بود سپاه پاسداران حداقل 90 گردان* از پنج روز قبل از آغاز عملیات دراختیار داشته باشد، برای جبران بخشی از این کسری نیرو با تصمیم قرارگاه خاتم‏الانبیا(ص) تغییراتی در سازمان رزم قرارگاه کربلا به وجود آمد. براین‏اساس، امروز فرماندهی قرارگاه کربلا "طرح عملیاتی تجدیدنظر شده" را به یگان‌ها ابلاغ کرد. برمبنای این طرح عملیاتی، 3 قرارگاه عملیاتی کربلای4، کربلای5 و کربلای6 به سازمان رزم این قرارگاه اضافه شد.

قرارگاه کربلای4 با دستور قرارگاه خاتم‏الانبیا(ص)، قرارگاه رحمت1 (جمعی سپاه سوم صاحب‏الزمان(عج) شامل لشکر14 امام حسین(ع) و تیپ2 لشکر77 خراسان) به قرارگاه کربلا مأمور شد. بدین‏ترتیب، قرارگاه کربلای4 تشکیل گردید و مأموریت عملیات در جناح راست (شمال) عملیات قرارگاه کربلا (از سه‏راه زبیدات به عرض 6 تا 8 کیلومتر) به این قرارگاه واگذار شده است.**

قرارگاه کربلای5 دو لشکر فجر و 8 نجف‌ اشرف* سازمان رزم قرارگاه عملیاتی کربلای5 را تشکیل دادند که مأموریت عملیات در جناح چپ (جنوب) عملیات قرارگاه کربلا به آن واگذار شده است؛ فرماندهان این قرارگاه نیز بر همین مبنا به طراحی مانور پرداختند.

قرارگاه کربلای6 چهار یگان فاطمه الزهرا(س)، تیپ امام سجاد(ع)، تیپ4 لشکر21 حمزه و یک تیپ از لشکر17 علی‌بن‌‏ابی‌طالب(ع) نیز با عنوان قرارگاه کربلای6 به‏عنوان احتیاط عملیات تحت امر قرارگاه کربلا قرار گرفتند.

گزارش - 579

امروز تأسیسات بندری شهر آبادان هدف توپخانه‌های دوربرد و خمپاره‌اندازهای عراقی قرار گرفت که براثر آن قسمت دیگری از ساختمان گمرگ این شهر ویران شد. گلوله‌باران این بخش از شهر آبادان حدود یک ساعت ادامه داشت و موجب آتش‌سوزی در یک اسکله و چند منزل مسکونی در نوار مرزی آبادان شد. آتش‌سوزی با تلاش مأموران آتش‏نشانی مهار شد.

گزارش - 580

روزنامه جمهوری اسلامی گزارشی از کمک‏های نقدی و غیرنقدی مردم مناطق مختلف کشور به جبهه‌های جنگ منتشر کرده است. به گزارش این روزنامه، مردم شهرک حربین رامهرمز، بهبهان، اهواز، شوشتر و دزفول در روزهای گذشته چندین کامیون میوه، لباس، گونی نان خشک و حبوبات و چند رأس گوسفند و مبلغ 000,216 ریال به رزمندگان اهدا کردند. مردم بهبهان در طول سال گذشته نیز کمک‌های نقدی و طلاجات، چندین کامیون میوه و نان خشک، گونی و حبوبات، 2 دستگاه موتورسیکلت، 20 هزار کلمن، 20 هزار بسته البسه و تعداد 448 عدد بازوبند و کتاب به جبهه‏های جنگ ارسال کرده بودند. ستاد کمک‌رسانی به مناطق جنگی شهرستان مهدی‌شهر سمنان، مبلغ 000,390 ریال از کمک‌های اهالی این شهرستان را به حساب 535 واریز کرد. علاوه‏براین، ازطرف انجمن اسلامی کارخانه کفش اطمینان، مبلغ 520,186 ریال و ازطرف انجمن اسلامی کارخانه پاک‌ریس مهدی‌شهر مبلغ 400,146 ریال به حساب مذکور واریز شد. ضمناً یک کامیون حامل نان قندی، میوه، فلاسک آب سرد و دیگر وسایل مورد نیاز جبهه‌های جنگ که توسط همین ستاد جمع‌آوری شده بود به جبهه‌ها ارسال شد. 70 تن از دانش‌آموزان مدارس راهنمایی و دبیرستان مهدی‌شهر مبلغ 090,46 ریال به امور تربیتی آموزش‏وپرورش شهرستان سمنان تحویل دادند. علاوه‏براین، تعداد 23 کارتن نان قندی، 7 کارتن صابون، 4 کارتن پوشاک،3 کارتن کمپوت، 20 کارتن و یک گونی آجیل، یک کارتن لواشک و 10 کارتن کتاب دعا، 3 گونی قند، یک گونی برنج، یک عدد فانوس، 2 کیلو رب انار، 600 عدد گونی خالی اهدایی دانش‌آموزان منطقه به جهاد سازندگی شهرستان سمنان تحویل داده شد. در تبریز نیز داروسازان و داروخانه‌داران این شهر 200 کارتن دارو به جبهه‌های جنگ اهدا کردند. آیت‌الله ملکوتی امام‏جمعه تبریز این خبر را به مناسبت هجدهم فروردین روز جهانی بهداشت اعلام کرد.

گزارش - 581

روزنامه اطلاعات درباره روند بازسازی مناطق آسیب‏دیده شهر ایلام گزارش داد: «با صرف هزینه‏ای معادل 306 میلیون و 866 هزار و 755 ریال، کار بازسازی و نوسازی 659 واحد مسکونی که در جریان بمباران‌های وحشیانه هواپیماهای مهاجم عراقی در شهر ایلام تخریب شده بود، به‏همت واحد مرمت و بازسازی بنیاد امور مهاجران جنگ تحمیلی استان ایلام در سال گذشته انجام شد. از خانه‌های مسکونی فوق 152 واحد به‏میزان 100 درصد و 507 واحد دیگر به‏میزان 10 الی 80 درصد آسیب دیده بودند.»

گزارش - 582

در اقدامات امروز گروه‏های مسلح غیرقانونی در آذربایجان غربی، 13 تن از افراد بومی و نیروهای نظامی و انتظامی شهید یا زخمی شدند، 3 تن از مهاجمان نیز دستگیر شدند. در درگیری بین نیروهای خودی و عناصر مسلح غیرقانونی در منطقه خیاره در جنوب‏شرقی سنندج، 3 تن از افراد خودی شهید و 3 تن از افراد ضدانقلاب دستگیر شدند. در شمال سردشت نیز عوامل حزب دمکرات کردستان علیه نیروهای ژاندارمری عملیات کمین اجرا کردند که براثر آن 3 تن از درجه‌داران شهید و 2 تن نیز زخمی شدند. درپی این واقعه، رادیو بغداد به نقل از اطلاعیه حزب دمکرات کردستان، اعلام کرد: «در عملیات عناصر این حزب که جاده سردشت - پیرانشهر را به‏مدت 10 ساعت [!] به کنترل خود درآورده بودند، 3 دستگاه خودرو سوخته و 12 تن به هلاکت رسیده‌اند.» در حادثه دیگری عناصر مسلح ضدانقلاب با آر.پی.جی7 سنگر دیدبانی پایگاه جبرائیل‌آباد در شرق ‌اشنویه را هدف قرار دادند. براثر این تیراندازی 2 تن از سربازان دیدبان این پاسگاه به شهادت رسیدند. در روستای براسبی در جنوب‏غربی سلماس نیز یک تراکتور که درحال حمل نفت به این روستا بود روی مین رفت و آسیب دید. در این حادثه 2 تن از نیروهای بسیج مجروح شدند. در روستای قره‌قصاب در 16 کیلومتری شرق نقده، تراکتور یکی از اهالی با مینی که افراد مسلح غیرقانونی کار گذاشته بودند برخورد کرد و صاحب تراکتور به شهادت رسید. همچنین در تمرچین در جنوب‏غربی پیرانشهر، یک خودرو نظامی روی مین رفت و خسارت دید.

گزارش - 583

در ادامه عملیات پاک‌سازی محور بوکان - مهاباد، نیروهای خودی توانستند ارتفاعات عیسی‌کندی را به تصرف خود درآوردند. در این عملیات یکی از افراد سپاه زخمی شد، ولی از تلفات عناصر مسلح غیرقانونی اطلاعی در دست نیست. در عملیات پاک‌سازی روستای لاچین در 5 کیلومتری جنوب‏شرقی مهاباد نیز تعدادی از افراد مسلح ضدانقلاب کشته یا زخمی شدند و 2 قبضه اسلحه و مقداری مهمات به دست نیروهای خودی افتاد.

گزارش - 584

در محور ارومیه - سلماس در گردنه قوشچی، عوامل سازمان مجاهدین خلق (منافقین) قصد راه‏بندان و اجرای عملیات کمین داشتند که با سررسیدن نیروهای گشت ارتش و تیراندازی متقابل، مهاجمان متواری شدند. در این درگیری به یک خودرو اداره راه ارومیه خسارت جزئی وارد شد. دراین‏حال، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که در پرداخت تبلیغاتی وقایع و خلق حوادثی که هرگز اتفاق نیفتاده است، تبحر خاصی دارد، این‏بار نیز این تحرک ناکام را درحد یک حماسه سازمانی نظامی پرورش داد و با صدور اطلاعیه‏ای اعلام کرد: «به نام خدا و به نام خلق قهرمان ایران. هم‏میهنان مبارز، مردم دلیر کردستان، شعله‌های سرکش و طلعت نور و مقاومت پرشکوه و دوران‏ساز سراسری خلق از هر سوی این میهن خون‏بار زبانه می‌کشد. ... و غرش بی‌امان مسلسل‌های فرزندان مجاهد شما در ساعت 4:30 صبح 18 فروردین، تیم‌های واحد عملیاتی پیش‏مرگ مجاهد شهید محمد عرب خضائلی (کاک حسنی) از گردان مجاهد شهید حسن جعفرزاده با آرایش ویژه قسمتی از جاده ارومیه - سلماس را در چهار کیلومتری ارومیه و در فاصله کمتر از یک کیلومتری بین دو پاسگاه مزدوران تحت کنترل کامل خود درمی‌آورند. در ساعت 7:50 دقیقه، واحد گشت تویوتای پاسداران ضدخلقی موسوم به ثارالله به محل استقرار پیش‏مرگ مجاهد نزدیک می‌شوند که بلافاصله هدف آتش بی‌امان رزمندگان مجاهد قرار گرفته و 4 پاسدار این واحد در دم به هلاکت می‌رسند و خودرو آنها به‏کلی منهدم می‌شود. پیش‏مرگ مجاهد خلق سپس دکل برق پایگاه مزدوران را مورد تهاجم قرار داده و آن را به‏کلی منهدم می‌سازد. پس از پایان موفقیت‌آمیز عملیات، رزمندگان مجاهد خلق درحالی‏که فریادهای موسی، موسی، موسیِ آنها در کوهستان طنین افکنده بود با آرایش ویژه نظامی اقدام به عقب‏نشینی می‌کنند.»

گزارش - 585

پنج نفر از وابستگان به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در تهران دستگیر شدند. همچنین یکی از وابستگان به این سازمان که با هشیاری مردم شناسایی و دستگیر شده بود با خوردن قرص سیانور خودکشی کرد. در باختران نیز فردی که مسئول تدارکات سازمان کمونیستی پیکار در راه آزادی طبقه کارگر بود، خود را به نیروهای سپاه این شهر معرفی کرد.

گزارش - 586

سفیر ایران در سوریه و رادیو بی‌بی‌سی به‏طور جداگانه به بررسی روابط ایران و سوریه و علل عقد قراردادهای اخیر میان دو کشور پرداخته‌اند. علی‏اکبر محتشمی، رژیم ‌اشغالگر قدس و موضع سوریه در مقابل آن کشور را عامل اصلی همگرایی دو کشور ایران و سوریه دانسته است، درحالی‏که رادیو بی‌بی‌سی منافع و مضار مناسبات ایران و سوریه را صرفاً با ملاحظه جنگ ایران و عراق بررسی کرده است. علی‏اکبر محتشمی سفیر ایران در سوریه در مصاحبه‏ای با روزنامه اطلاعات درباره سفر هیئت سوری به ایران و دستاوردهای این سفر گفت: «در دیدار مقامات سوری با مقامات ایرانی قراردادهای خوبی به امضا رسید که می‌تواند خار چشم دشمنان ما باشد. ما در زمینه‌های اقتصادی، بازرگانی به توافق‌های بسیار زیادی رسیده‌ایم. سیاست خارجی جمهوری اسلامی این است که نیازمندی‌های خود را ازطریق تماس با ملت‌های مسلمان برطرف کند و همچنین رفع نیازمندی‌های دیگر مسلمانان جهان را در اولویت قرار دهد. اگر قرار است که ما به خارج نفت صادر بکنیم، کشورهای اسلامی در اولویت قرار دارند. کشورهایی که در راه مبارزه با اسرائیل و امریکا با ما وجه مشترک دارند، اینها در اولویت قرار دارند. این حالت اقتضا می‌کند که ما هرچه بیشتر روابط اقتصادی، فرهنگی و تجاری خودمان را با کشور سوریه گسترش بدهیم، که بحمدالله در این سفر گفت‏وگوها و مذاکرات وزرای نفت و بازرگانی سوریه با همتایان ایرانی آنان برای طرفین موفقیت‌آمیز بوده است.» وی درباره اهداف حمله رژیم اشغالگر قدس به لبنان گفت: «اسرائیل از همان روزهای اول که به لبنان حمله کرد، هدفش جنوب لبنان نبود. اسرائیل پس از سرکوب رزمندگان فلسطینی، نظرش مستقیماً روی نیروهای سوری بود. اسرائیل می‌خواهد تمام هسته‌های مقاومت را در منطقه از بین ببرد تا قدرتی در منطقه نباشد که بتواند دربرابر آن ایستادگی کند، یا در آتیه دور و نزدیک موجودیت اسرائیل را به خطر بیندازد. لذا تنها فلسطینی‌ها نبودند که مورد نظر اسرائیل بودند، بلکه فکر می‌کنم در درجه اول سوریه و نیروهای سوری هدف حملات اسرائیل به جنوب لبنان بود. به همین دلیل و در همان روزهای اول حمله، علی‌رغم اعلامیه‌های نظامی که اسرائیل منتشر می‌کرد مبنی‏بر اینکه آنها هیچ‌گونه قصد درگیری با غیرفلسطینی‌ها را ندارند، دیدید که آنها به نیروهای مسلح سوری در منطقه بقاع حمله کردند. این همان نیت‌های باطنی اسرائیل است. رژیم ‌اشغالگر قدس پس از ‌اشغال جنوب لبنان و قسمتی از بیروت و قسمتی از شمال لبنان، مدت‌هاست که قصد دارد به نیروهای سوری در بقاع حمله کند، منتها شرایط تاکنون مساعد نبوده است.» سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه در ادامه سخنانش درمورد تأثیر اجلاس سه‏جانبه ایران، لیبی و سوریه در جلوگیری از حمله رژیم صهیونیستی به لبنان اضافه کرد: «اجلاس سه‏جانبه ایران، سوریه و لیبی که در بهمن‌ماه گذشته در سوریه انجام شد، باعث شد که اسرائیل تبلیغات پر سروصدایی را علیه سوریه و موشک‌های سام5 که دراختیار نیروهای سوری است به راه بیندازد و به این بهانه تصمیم داشت که به سوریه حمله کند. دراین‏بین، نمایندگان سه کشور ایران، سوریه و لیبی در دمشق جمع شدند و این جمع بزرگ‌ترین هشدار به اسرائیل بود و پس از صدور بیانیه پایانی این اجلاس، اسرائیل و امریکا در درجه اول و پس از آن مرتجعین منطقه احساس وحشت عجیبی کردند و اسرائیل از تصمیمش برگشت، اسرائیل خیال می‌کرد که می‌تواند به‏آسانی حمله کند و نیروهای سوری را در بقاع از بین ببرد، اما وقتی‏که دید در کنار چهل میلیون رزمنده اسلام از ایران قرار گرفته و امکانات قوی لیبی در کنار ملت سوریه قرار دارد، احساس کرد که نمی‌تواند دربرابر این نیروی عظیم ایستادگی بکند. آنها می‌دانند که ایران می‌تواند با نیروی کمی نیروهای عظیم اسرائیل را از بین ببرد و شکست بدهد. آنها می‌دانند که وقتی ایران در جبهه قرار می‌گیرد، هیچ نظری بر روی خود ندارند؛ اگر در جبهه جنوب و غرب ایران دارد می‌جنگد برای خودش نمی‌جنگد، بلکه برای مستضعفین دنیاست که می‌جنگد. این از اطلاعات بسیار دقیقی است که در آن موقع به دست ما رسید که اسرائیل پس از اینکه تصمیم گرفت به نیروهای سوری حمله کند، درپی تشکیل اجلاس سه‏جانبه ایران، سوریه و لیبی در دمشق و با صدور اعلامیه پایانی این اجلاس، دست از تصمیمش برداشت و حمله‌اش را به تأخیر انداخت. اسرائیل هر موقع که احساس کند که می‌تواند به نیروهای یک کشور پیشرو در منطقه ضربه بزند، یقین بدانید که حتماً آن کار را خواهد کرد مگر اینکه بداند دربرابر آن نیروها ناتوان است و اسرائیل همچنان در تصمیم خودش باقی است تا فرصتی برای ضربه‏زدن به نیروهای سوری را به دست ‌آورد، اما به عقیده من، اسرائیل یک چنین فرصتی را هرگز به دست نخواهد آورد.» از سوی دیگر، رادیو بی‌بی‌سی در برنامه‏ای ضمن بررسی روابط سیاسی و اقتصادی ایران و سوریه درخصوص اقدام این کشور در بستن لوله صدور نفت عراق و اهمیت کمک‌های متقابل ایران و سوریه در ابعاد سیاسی، نظامی و اقتصادی گفت: «قرارداد اخیر صدور نفت ایران به سوریه انعکاسی از ادامه روابط نزدیک دو کشور است که درنتیجه بروز جنگ بین ایران و عراق حاصل شده است. دولت سوریه علاوه‏بر حمایت سیاسی از ایران در جنگ عراق مقداری تسلیحات نظامی هم دراختیار ایران قرار داده است و حتی سال قبل خبری رسید به این مضمون که هواپیماهای ایرانی در عملیات بمباران یکی از پایگاه‌های هوایی عراق از فرودگاه‌های سوریه استفاده کرده‌اند و این مشخص‌ترین جنبه همکاری ایران و سوریه درزمینه اقتصادی بوده است. هر دو کشور ظاهراً بستن شاه‏لوله‌های نفت عراق به ترمینال‌های سوریه در سواحل مدیترانه را وسیله مناسبی برای اعمال فشار به دولت صدام حسین تشخیص داده‌اند، اما سوریه فقط درصورتی می‌تواند واردات نفت از عراق را متوقف سازد که ایران احتیاجاتش را تأمین کند، به همین جهت سال قبل، قرارداد معامله‏ای پایاپای بین دو کشور به امضا رسید و مقرر شد که ایران سالانه درحدود هشت میلیون تن نفت به سوریه صادر کند، اما ظاهراً سوریه نتوانسته است کالاهای مورد نیاز ایران را در مقابل دریافت نفت ایران تأمین کند و به نظر می‌رسد که عقد قرارداد اخیر برای اصلاح شرایط مندرج در همان قرارداد اولیه بوده است. به‏هرحال طبق توافق جدید، سوریه پنج میلیون تن نفت خام از ایران وارد خواهد کرد که بخشی از قیمت آن را نقد و بخشی دیگر را با صدور خواربار و منسوجات و مواد شیمیایی خواهد پرداخت، اما علاوه‏براین قرار است ایران درحدود یک میلیون تن نفت نیز بلاعوض دراختیار سوریه قرار دهد. درهرحال، ریشه این ترتیبات جدید را باید در ملاحظات سیاسی جست‏وجو کرد. به همین جهت، احتمالاً عربستان و سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [فارس] که از نزدیکی سوریه با ایران و اختلاف سوریه با عراق ناخشنودند، این قرارداد اخیر بین ایران و سوریه را نخواهند پسندید.»

گزارش - 587

درحالی‏که دو روز از سفر واسیلی سافرانچوف مدیرکل خاورمیانه وزارت خارجه شوروی به تهران می‌گذرد و منابع داخلی غیر از خبر ورود وی هیچ‌گونه خبری از دیدارها و گفت‏وگوهای او با مقامات وزارت خارجه ایران انتشار نداده‌اند، رادیو بی‌بی‌سی در تفسیر شبانگاهی امروز خود به‏بهانه این سفر، به بررسی روابط ایران و شوروی، جنبه‌های هم‌گرایی و واگرایی دو کشور و تأثیر عواملی چون حمله شوروی به افغانستان، کمک آن کشور به عراق و دستگیری سران حزب توده در روابط دو کشور پرداخت. بی‏بی‏سی در تفسیر خود بدون آنکه درک صحیحی از مشی نه ‏شرقی و نه ‏غربی ایران داشته باشد، دستگیری سران حزب توده را ناشی از قدرت‏گرفتن جناح محافظه‌کار در ایران دانست. در بخشی از تفسیر این رادیو آمده است: «دیدار آقای واسیلی سافرانچوف رئیس بخش خاورمیانه وزارت خارجه شوروی از ایران در رسانه‌های همگانی تهران و مسکو بازتابی نداشته است، اما بدیهی است که این سفر اهمیت زیادی دارد. اتحاد شوروی تاکنون نتوانسته است با رژیم آیت‌الله خمینی روابط نزدیکی برقرار کند. همچنان اتحاد شوروی امیدهای زیادی داشت که بتواند بعد از سقوط شاه و ازبین‏رفتن مقدار وسیعی از نفوذ امریکا در ایران از این موقعیت استفاده شایانی بکند، سوءظن ایران درمورد سلطه‏طلبی شوروی در منطقه با مداخله آن کشور در امور داخلی افغانستان کشور همسایه ایران، افزایش یافت. روابط شوروی با عراق هم از سال 1980 که جنگ ایران و عراق آغاز شد، علت دیگری برای عدم تفاهم میان ایران و شوروی بوده است و از آن پس، حتی موجب عدم تفاهم بیشتر شده است. با به‏درازاکشیدن صبر شوروی دربرابر ایران، مسکو از سیاست بی‌طرفانه نخستین دست برداشته است و ارسال اسلحه به عراق را از سر گرفته است، از این بابت ایران شدیداً و مکرراً شوروی را محکوم کرده است، اما دستگیری سران حزب توده در پنجم فوریه بود که روابط این دو کشور را تا به درجه امروز پایین آورد و رسانه‌های همگانی شوروی در این مدت صریحاً از این سخن می‌گفتند که انقلاب ایران به مرحله‏ای بحرانی رسیده است. براساس گزارش‌های مطبوعات ایران، جمعاً 30 نفر از مقامات حزب توده بازداشت شده‌اند. ازجمله آقای نورالدین کیانوری دبیرکل حزب توده است. حجت‏الاسلام حسین موسوی تبریزی دادستان کل، پس از دستگیری سران حزب توده چندین بار گفته است که عده‏ای از آنها آزاد شده‌اند، اما بقیه آنها به‏اتهام اعمال ضدحکومتی و جاسوسی باید محاکمه شوند. اتهام اصلی دستگیرشدگان جاسوسی برای اتحاد شوروی است. مسکو با یک رشته تفسیرهای تند و انتقادی در رسانه‌های رسمی و ایستگاه‌های رادیویی غیررسمی که دراختیار دارد دربرابر این بازداشت‌ها واکنش نشان داده است. روزنامه پراودا ارگان حزب کمونیست شوروی به چیزی که آن را دادگاه بی‌اعتبار خواند حمله کرد و گفت که این دادگاه عملاً سر حزب توده را از تن جدا کرده است. پراودا نوشت که درحال‏حاضر در ایران میان نیروهای حاکم چنددستگی افتاده است و دستگیری سران حزب توده را به نشان این تعبیر کرد که گروه‌بندی محافظه‌کاران و دست راستی‌های تندرو می‌خواهد روابط ایران و شوروی را برهم بزند. رادیوی صدای ملی ایران که از اتحاد شوروی به فارسی سخن می‌پراکند، یک رشته گفتارهایی را که به آنها عنوان نامه‌های سرگشاده کمیته مرکزی حزب توده به مقامات حکومت ایران داده است، پخش می‌کند. این گفتارها در انتقاد از سیاست‌های دولت ایران به‏مراتب از رسانه‌های همگانی شوروی لحن تندتری دارد، هرچند در این امر نیز سعی شده است که مستقیماً آیت‌الله خمینی مورد سرزنش قرار نگیرد. در یکی از این گفتارها اظهار شده که سیر قاهر و فراگیر در تمام چهار سال بعد از انقلاب در ایران غارت و چپاول به‏وسیله بازرگانان و سرمایه‏داران بزرگ و دارندگان عمده املاک مزروعی و مستغلات در شهرها بوده است. بدیهی است که این‏گونه اظهارات مبین نامطلوب‏بودن روابط میان ایران و اتحاد شوروی است، اما به‏تنهایی نمی‌تواند تغییری اساسی در مشی دولت ایران نسبت به حزب توده به وجود بیاورد و تصور اینکه چه فشارهای دیگری مسکو باید برای حصول نتیجه وارد کند دشوار است. بازداشت سران حزب توده و راکدگذاشتن بعضی اقدامات اصلاحی و انقلابی که حزب توده از آنها حمایت می‌کرد، بیشتر ناشی از موقعیت مستحکمی است که روحانیون محافظه‌کار و بنیادگرا توانسته‌اند در هیئت رهبری ایران به دست آورند و بازاریان نیز از آنها حمایت می‌کنند. آیت‌الله خمینی بااینکه شخصاً هوادار اصلاح‌طلبانی است که هنوز در مجلس قدرت دارند، ظاهراً متقاعد شده است که اگر در ایران بخواهد ثبات و رونق اقتصادی و رفاهی خود را بازیابد احتیاج به سیاست‌های محافظه‌کارانه بیشتری دارد، اما هنوز مبارزه کسب قدرت در داخل هیئت حاکمه ایران تمام نشده است و همین مبارزه قدرت سرانجام تعیین خواهد کرد که روابط ایران با شوروی بهبود می‌یابد یا از آنچه هست، تیره‌تر می‌گردد.»

گزارش - 588

جلسه فوق‌العاده سازمان منطقه‏ای حفاظت از محیط زیست دریایی پس از یک روز تأخیر، در ساعت 17:30 امروز، آغاز شد. توقف نشست تا هفته آینده به درخواست عراق و پذیرفته‏نشدن شرایط این کشور برای اجرای آتش‌بس میان دو کشور از مطالبی بود که در این جلسه مطرح شد. خبرگزاری جمهوری اسلامی دراین‏باره گزارش داد: «نماینده رژیم عراق در این جلسه درصدد بود که از اجلاس سازمان منطقه‏ای حفاظت از محیط زیست، که صرفاً ماهیت فنی دارد، بهره‌برداری سیاسی کند و به‏بهانه نداشتن اختیار، مانع از برنامه‏ریزی عملی برای اعلام ایمنی در منطقه عملیاتی مهار چاه‌های خسارت‏دیده شود. همچنین در حاشیه این نشست، معاون دبیرکل سازمان ملل به سفیر ایران در کویت اظهار کرد فعالیت‌های عراق برای کشاندن مسئله به سازمان ملل با شکست مواجه شده است. ... در پایان این جلسه سفیر ایران در کویت به‏عنوان رئیس هیئت ایرانی حاضر در این اجلاس در یک مصاحبه درمورد موضع‌گیری دولت عراق مبنی‏بر لزوم اجرای آتش‌بس به خبرنگاران گفت: آتش‌بس از صلاحیت سازمان منطقه‏ای حفاظت محیط زیست دریایی خارج است و طرح آن نمی‌تواند در دستور کار اجلاس قرار گیرد. خبرگزاری کویت نیز به نقل از سفیر ایران در آن کشور اعلام کرد: «اگر عراقی‌ها خواهان راه‌حلی برای جنگی هستند که خود به وجود آورده‌اند، رسیدن به آن ازطریق آلوده‏کردن آب و کشتن ماهی‌ها ممکن نیست.» درهمین‌حال، رادیو کلن پیشنهاد ایران در این اجلاس را این‌گونه منعکس کرد: «درخواست دولت ایران در این کنفرانس آن بود که دولت عراق قبل از هر چیز امنیت کارشناسانی را که آماده‌اند تا چاه‌های بمباران‌شده را مسدود سازند، تأمین کند.» این رادیو با اشاره به آغاز جنگ دو کشور گفت: «در مرحله اول باید به خاطر داشت که عامل اصلی بروز این فاجعه خود سیاستمداران بوده‌اند؛ جنگی که در بیست‌وسوم سپتامبر 1980؛ یعنی دو سال و نیم پیش، ازطرف بغداد و به‌خاطر تسخیر و تصرف ملک و زمین و حفظ پرستیژ در شط‌العرب [اروندرود] علیه ایران شروع گردید و هنوز ادامه دارد.» دیه‌گو کوردوز معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و فرستاده ویژه وی، در پایان این نشست و هنگام ترک کویت درباره نتایج این اجلاس گفت: تمام اعضای شرکت‌کننده در این مذاکرات نگران یافتن راه‌حلی برای این مشکل بی‌نهایت جدی هستند. به گزارش آسوشیتدپرس: «دیه‌گو کوردوز از اظهارنظر درمورد چشم‌انداز دستیابی به یک توافق سریع درمورد طرح‌های مهار نشت نفت از چاه‌ها و پاک‌سازی ناحیه خودداری کرد. کوردوز گفت: ایران و عراق وی را از تمایلشان برای همکاری در این مسئله آگاه ساختند، لکن راه‌های دستیابی به یک راه‌حل متفاوت است. وی گفت چند هفته طول خواهد کشید تا بتوان این مشکل را از بین برد. از کوردوز درمورد این گزارش‌ها که ایران خواستار عذرخواهی عراق قبل از موافقت با یک آتش‌بس موقتی برای اجرای عملیات فنی است، سؤال شد. وی پاسخ داد: هیچ‌یک از طرفین چنین شرطی را ذکر نکرده است.» روزنامه کویتی السیاسه درباره تأمین هزینه‌های عملیات مهار چاه‌های نفتی نوروز نوشت: «کشورهای منطقه خلیج‌فارس یک بودجه یک میلیارد دلاری برای مبارزه با نشت نفت اختصاص خواهند داد. دراین‌حال طبق نظر کارشناسان براساس قرارداد سازمان همکاری منطقه‏ای مبارزه با آلودگی نفتی اگر نشت نفت به‏طور طبیعی رخ می‌داد سهم ایران در تأمین هزینه جلوگیری از آلودگی 28% می‌بود، ولی درصورت فعلی که عراق مسئول این فاجعه زیست‌محیطی شده است، سازمان همکاری منطقه‏ای مبارزه با آلودگی نفتی باید هزینه اجرای عملیات را مستقیماً از عراق دریافت کند.»

گزارش - 589

خبرگزاری کویت از ادامه اقدامات دیپلماتیک کویت به‏منظور جلب نظر پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق چنین گزارش داد: «راشد الراشد معاون وزیر خارجه کویت، امروز درپی تسلیم پیام امیر کویت به رهبر شوروی، مسکو را به قصد لندن ترک کرد. مذاکرات معاون وزارت خارجه کویت با مقامات عالی‌رتبه شوروی که در جوی بسیار دوستانه و صریح انجام شده، خوش‌بینی درمورد اینکه شوروی به‌عنوان یک عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل نقش خود را ایفا کرده و کلیه اقدامات لازم را جهت متوقف‌ساختن جنگ طولانی عراق و ایران به عمل آورده و آسایش را در منطقه مجدداً برقرار خواهد ساخت، افزایش داده است. ... معاون وزارت خارجه کویت در مدت اقامت در مسکو، با معاون اول وزیر خارجه و مدیر بخش خاورمیانه‏ای وزارت خارجه شوروی ملاقات و مذاکره کرده است. پیش‌بینی می‌شود راشد در سر راه خود به امریکا، به‌منظور مذاکره با مقامات رسمی وزارت خارجه انگلیس درمورد اوضاع خاورمیانه و خلیج [فارس] توقف کوتاهی در لندن داشته باشد.» رادیو صوت‌الجماهیر عراق نیز اعلام کرد: «آقای راشد الراشد کفیل وزارت خارجه کویت، نامه‏ای از شیخ جابر الاحمد الصباح امیر کویت، درباره جنگ عراق و ایران تسلیم مارگارت تاچر نخست‌وزیر بریتانیا، کرده است. باید خاطرنشان ساخت که آقای راشد الراشد از مسکو وارد لندن شده و قرار است برای تسلیم نامه مشابهی از شیخ جابر الاحمد امیر کویت به رئیس‌جمهور امریکا رونالد ریگان، رهسپار ایالات متحده امریکا شود.»

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/01/18