1366.10.24: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.10.24 |نام دیگر=بیست و چهار دی |روز=24 دی 1366 |تاریخ شمسی= 1366.10.24 |تاریخ میلادی=14 ژانویه 1988 |تاریخ قمری= 23 جمادی‌الاول 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.10.24</div> <div class="boot...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش - 1==
== گزارش- 686 ==
در جبهه شمال غرب از ساعت 7:30 صبح بارش برف با آهنگ ملايم آغاز شده و هوا هم كاملاً ابري است, اما وضع جاده‌ها خوب است، فقط آب شدن برف‌هايي كه پريروز باريده بود تا حدي در جاده گرده‌رش شيار ايجاد كرده و رفت و آمد خودروها را با مشكل مواجه ساخته است.<ref>سند شماره 1585 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف اشرف در عمليات‏هاي بيت المقدس1 و 2 (يدالله ايزدي), ص 32. </ref>
هواي ابري توأم با برف و مه، پرواز هلي‏كوپترها را سخت دچار مشكل كرده است, به گونه‏اي كه قبل از ظهر امروز يك فروند هلي‏كوپتر هلال احمر در محدودة كوه "كاگر" سقوط كرد. در اين حادثه, خلبان و يك پزشك شهيد و تعدادي از سرنشينان ـ‌كه "پزشكان پاسدار" وظيفه بودند ـ مجروح شدند.<ref>سند شماره 1565 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم(ستاد كل) در عمليات بيت‏المقدس (حسين اردستاني)، ص 61.</ref>
روز گذشته نيز يك فروند هلي‌كوپتر در گردنه "خان" سقوط كرده است.<ref>مأخذ 1, ص 48.</ref> اين هلي‏كوپتر از سقز عازم بانه بوده است.<ref>مأخذ2, صص 60 و 61 نوار 90.</ref> در عين حال, نبودن ديد كافي ـ ‌به سبب اوضاع نامناسب جوي‌ ـ موجب گرديده كه رعايت حفاظت و منع عبور و مرور نيروهاي يگان‌ها به منطقه لغو شود و اكثر نيروهاي عمل‏كننده از عقبه به جلو منتقل شوند. وضع برخي ارتفاعات از ديگر مناطق نامساعدتر است؛ مثلاً روي ارتفاع ويولان حدود 5/1 متر برف انباشته شده است. لشكر6 پاسداران كه مأموريت دارد روي اين ارتفاع عمليات انجام دهد‎, براي غلبه بر اين وضع به منظور جلو بردن نيروها در ميان انبوه برف، تدابيري انديشيده, از جمله: پنج بسيجي قوي هيكل در يك مسير به جلو مي‌روند تا با كوبيدن برف‌ها, راه را براي عبور ستون پشت سر هموار كنند.<ref>مأخذ 1, ص 21.</ref>
 
==  گزارش- 687 ==
دستور اجراي عمليات "بيت المقدس2" امشب به طور كتبي براي فرماندهان قرارگاه‌هاي قدس و نجف ارسال شد. در اين پيام، آقاي رضايي پس از آيه شريفه "ان الله يحب الذين يقاتلون في سبيله صفاً كانهم بنيان مرصوص" نوشته است: «با توكل و استعانت از درگاه ذات باري‌تعالي و توسل به بزرگ بانوي اسلام, صديقه كبري، فاطمه زهرا(س), عمليات بيت‏المقدس1 [كه هنگام اعلام از راديو "بيت‏المقدس 2" ناميده شد] با رمز "يا زهرا" (س), "يا زهرا" (س), در ساعت "س" (يك بامداد) روز 25/10/1366, ابلاغ مي‌گردد.»<ref>مأخذ 1, ص 42.</ref> ايشان همچنين در تماس مستقيم با قرارگاه قدس، رمز و ساعت شروع عمليات را به آقاي "جعفري" يادآور شد. دليل اين اقدام آن بود كه به قرارگاه اطلاع داده شد كه فرمانده قرارگاه قدس تصور مي‌كند ساعت آغاز عمليات, 2 بامداد است.<ref>مأخذ 2, صص 64 و 65 نوار 90.</ref> ذيل ابلاغ عمليات, آقاي رضايي همچنين دستور داد كه در نامه‏اي به قرارگاه قدس گفته شود كه لشكر عاشورا علاوه بر اجراي عمليات در شب, در روز نيز عمليات را ادامه دهد و خود را به ارتفاع الاغلو برساند و در آن‌جا مستقر شود. اين تصميم بدان دليل اتخاذ شد كه عادت و روش يگان‌ها در حمله, انجام دادن عمليات در شب است.<ref>مأخذ 2, ص 62.</ref> علاوه بر اين، فرمانده سپاه خطاب به برادر "يزداني" فرمانده يكي از تيپ‌هاي توپخانه, گفت در هنگام آفند، از گلوله كاتيوشا اصلاً استفاده نكنند, مگر در پاتك‌ها آن هم بنا به دستور. راوي مركز مطالعات در قرارگاه مركزي در ذيل اين دستور در دفترچه خود نوشته است كه هزينه‌هاي هنگفت "ارزي" اين مهمات, دليل چنين دستوري است.<ref>مأخذ 2.</ref>
با غروب آفتاب، مطابق فرهنگ جبهه، مراسم نماز جماعت در اكثر مقرها و سنگرها برگزار شد؛ از جمله در قرارگاه مركزي(شهيد داودآبادي). بعد از اتمام نماز مغرب و عشا در ساعت 18، دعاي توسل و ذكر توسل به ائمه اطهار برگزارشد. اين يك اعتقاد است كه پيش از عمليات، دعاي توسل خوانده شود.<ref>مأخذ1, ص 43.</ref> پيشرفت امور بر اساس برنامه تنظيم شده مي‌باشد. يگان‌ها با قرارگاه‌هاي قدس و نجف و اين‌ها با قرارگاه خاتم و به‌عكس, مرتب ارتباط برقرار مي‌كنند و در برخي موارد نيز قرارگاه مركزي خاتم به طور مستقيم با فرماندهان يگان‌ها تماس مي‌گيرد تا از اوضاع آگاه شود يا موردي را پي‏گيري يا درخواست كند. در ساعت 22:45 فرمانده قرارگاه نجف با "فرهاد يعقوبي" جانشين لشكر5 نصر, تماس گرفت و جوياي آخرين وضعيت نيروهاي لشكر شد. يعقوبي پاسخ داد: «مشكل خاصي ندارند, فقط در يك مورد صداي پارس سگ از طرف مواضع عراقي‌ها به گوش رسيده است ولي اوضاع عادي است.»<ref>مأخذ1, ص50.</ref>
 
== گزارش- 688 ==
در حالي كه در شمال غرب، همه چيز مهياي عمليات است, در جبهه جنوب نشانه‌اي از اين وضع مشاهده نمي‌شود. طراحي مانور، پاي كار بودن نيروها و …صورت گرفته, اما فرمانده كل سپاه عزم اجراي عمليات در جنوب را ندارد و بيش‌تر در صدد است با عمليات شمال, دشمن تا حدودي از جنوب كنده شود. فرماندهان يگان‌هاي جبهه جنوب از اين تحليل مطلع‌اند وليكن نمي‌دانند كه جايگاه عمليات جنوب در اين تحليل چيست؛ بايد هم زمان با جبهه شمال, عمليات انجام دهند، يا با تأخير وارد عمل شوند و يا اين كه عمليات جنوب منتفي است. در چنين وضعيتي, در شب گذشته جلسه‏اي برگزار شد كه تا ساعت 30/2 بامداد امروز به طول انجاميد. در اين جلسه تصميم گرفته شد كه با توجه به نظر آقاي رضايي، عمليات فاو به تأخير افتد.<ref>سند شماره 1615 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم1 (قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب) راوي: جواد زمان‏زاده دربان ص 36.</ref> اين تصميم كه به معني تقدم عمليات جبهه شمال بر جبهه جنوب است, از نظر فرمانده قرارگاه كربلا براي عمليات جنوب زيان دارد، ولي برادرشمخاني به فرمانده قرارگاه كربلا تأكيد كرد كه نظر آقاي رضايي, افزايش تأخير براي عمليات جنوب است.<ref>سند شماره 1578 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب (مجيد مختاري), صص 101 و 102.</ref> در حالي كه آقاي هاشمي با تأخير طولاني موافق نيست, برادر شمخاني در اين باره به جمع حاضر گفت: «من به هاشمي تلفن كردم و شرايط جنوب را گفتم, لذا او هم با تأخير عمليات جنوب موافقت كرد.» در اين هنگام آقاي صفوي گفت: «خوب, ما كه كاسه داغ‏تر از آش نيستيم! اگر آقاي هاشمي گفته نكنيد، نمي‌كنيم.»<ref>همان, ص 138.</ref> به نوشته برادر "مختاري" راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در قرارگاه نيروي زميني، گويا پاره‏اي از مسائل به اطلاع برادر رحيم صفوي نرسيده است, از اين رو، برادر شمخاني با قرارگاه شمال تماس گرفت و به برادر "مصطفي ايزدي" معاونت عمليات نيروي زميني, گفت: «برادر رحيم صفوي در مورد زمان توجيه نيست كه ما در ارتباط با تأخير عمليات فاو مشكل داريم؛ بايد برادر محسن وي را توجيه مي‌كرد و اين مسئله, تصميم‏گيري را پيچيده كرده است.» وي سپس با توجه به ابهامات در جنوب و متقابلاً شفافيت در جبهه شمال, از اين كه در آستانه عمليات در جبهه شمال, راهي جبهه جنوب شده است, گله‏مند بود.<ref>همان, ص 107.</ref> در عين حال, وي امروز صبح تلفني با برادر محسن رضايي درباره تعويق عمليات، گفت‌وگو كرد <ref>مأخذ2, صص 59 و 60.</ref> و نيز فرماندهان يگان‏ها را به جلسه دعوت كرد و آن‌ها را در خصوص تأخير در عمليات فاو آگاه كرد. شمخاني همچنين گفت: «ما بايد آماده باشيم كه اگر دشمن نيرويي به سمت جبهه شمالي برد, حمله كنيم؛ اگر نَبُرد و منتظر حمله ما در جنوب ماند, به نحوه‏ي ديگري عمل مي‌كنيم.»<ref>سند شماره 1617 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا در عمليات منتفي فاو (فرهاد درويشي), ص 121.</ref> اما آقاي "محرابي" مسئول اطلاعات قرارگاه كربلا, گفت: «دشمن مصمم است در شلمچه و فاو اصلاًًًًًًًًًًًًًًًًًً شكست نخورد؛ اكنون تمركز قواي ارتش عراق در فاو و بصره است.»<ref>مأخذ 13, ص 104.</ref>
به هر صورت, نيروي زميني سپاه اين آمادگي و هشدار لازم را به فرماندهان يگان‏ها داد. برادر شمخاني در ادامة جلسه امروز گفت: «اگر دشمن براي حمله به فاو نيروهايش را در جنوب نگه دارد، بايد آمادگي عكس‏العمل داشته باشيم.»<ref>مأخذ 17.</ref>
همچنين برادر رحيم صفوي به برادران "احمد غلام‏پور" و "حسن دانايي" فرمانده و جانشين قرارگاه كربلا, تذكر داد كه تحركات نيروهاي دشمن را در منطقه زير نظر بگيرند, زيرا احتمال حمله آن‏ها هست.<ref>سند شماره 1579 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب ( مجيد مختاري), صص 29 و 30.</ref>
 
==  گزارش- 689 ==
در ادامه اخبار عمليات ظفر5, روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان در تلفن‏گرام ساعت 14 امروز خود به فرماندهي كل سپاه گزارش كرد كه نيروهاي خودي پيشروي به طرف شهر شيلاويزه در جنوب شرقي شهر ديرلوك را ادامه داده و در اين مسير توانسته‏اند 40 پاسگاه و پايگاه حفاظتي را منهدم كنند. همچنين رزمندگان اسلام با آتش پرحجم خود موفق شدند يك هواپيماي سوخو 22 را كه قصد بمباران مواضع خودي را داشت سرنگون كرده و خلبان آن (سروان صالح جَدوع شجر) از اهالي القائم از استان الانبار عراق را اسير كنند.<ref>سند شماره 98016 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تلفنگرام روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان, 24/10/1366, ص 2. و - سند شمارة 98046 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تلفنگرام فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات), به فرماندهي نيروي زميني (معاونت اطلاعات), 27/10/1366, ص 1.</ref>
اجراي عمليات ظفر در شمال غرب كشور, در شبكه‌هاي خبري بازتاب يافت. نزديكي زمان عمليات سالانه ايران در جبهه‌ها موجب حساسيت بيش‌تر منابع خبري به تحركات نظامي ايران شده است. راديو بي.بي.سي. درباره عمليات اخير گفت: «ايران عمليات نظامي خود را با كمك كردهاي عراق طرف‏دار ايران در شمال عراق تشديد كرده است. بنا به اظهارات ايران, حملات ياد شده در نزديكي مرز تركيه و شهر نفت‏خيز كركوك صورت گرفته است، اما مقامات عراقي گزارش حملات را تكذيب كرده‏اند.» گزارش "كتي ايوانزا" يكي از مفسران اين راديو در اين‏باره چنين است: «اكنون حدود دو ماه است كه عراق در انتظار حمله ايران است, زيرا ايراني‌ها معمولاً در دو ماه اول سال مسيحي ـ كه شرايط جوي به نفع آن‌ها است ـ مبادرت به حمله مي‌كنند. ولي عمليات كنوني كه عمليات "ظفر" نام دارد, در شمال شرقي و نه در مناطق فوق‏العاده حساس جنوب در جريان است.» اين راديو افزوده است: «اگر چه ممكن است اين حملات محدود باشند، ولي به هر حال براي عراق از نقطه نظر اوضاع داخلي آن كشور، هشدار دهنده است. عمليات ظفر نشان دهنده اين است كه نيروهاي ايران اين توانايي را دارند كه به آزار و ايذاي عراقي‌ها حتي در قلب خاك آن كشور بپردازند.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي, نشريه "گزارش‏هاي ويژه", شماره 301 (25/10/1366), صص 5 و 6, راديو بي.بي.سي, 24/10/1366.</ref>
خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز در اين باره گزارش داد: «چريك‌هاي كرد شورشي ادعا كردند در تداوم نبرد در شمال عراق, پنج گردان ارتش عراق را نابود كرده و ضمن گرفتن پانصد اسير، مقدار زيادي تجهيزات نظامي را به غنيمت گرفتند.» يك سخن‏گوي حزب دمكرات كردستان عراق به اين خبرگزاري گفته است: «نيروهاي اين حزب يك پاتك عراق را دفع كرده و شهر "ديرلوك" را كه ادعا كردند روز سه‏شنبه اين هفته به تصرف درآوردند, همچنان در اختيار دارند. وي اضافه كرد نبرد سنگين در منطقه شهر "عماديه" حدود 16 كيلومتري مرز تركيه, ادامه دارد. اين سخن‏گو گفت چريك‌هاي كرد ـ كه به عنوان پيش‏مرگان معروف‏اند ـ به پيشروي ادامه مي‌دهند و اين در حالي است كه دولت عراق در تلاش جهت متوقف كردن آن‌ها, نيروهاي تازه نفس را از جبهه جنگ هفت ساله با ايران به اين منطقه منتقل مي‌كند.»<ref>همان, صص 2 و 3, نيكوزيا - آسوشيتدپرس,
24/10/1366.</ref>
اخيراً در جريان عمليات ظفر5 و ورود نيروهاي قرارگاه رمضان به داخل خاك عراق از منتهي‏اليه جبهه شمال و هم‏مرز با تركيه, تعدادي از رزمندگان را نيروهاي امنيتي كشور تركيه دست‏گير كردند. اين رزمندگان كه بدون دليل خاصي از خاك تركيه (چسبيده به مرز عراق) مي‏گذشتند, با خشونت نيروهاي اين كشور مواجه شدند و بر اثر شليك تير, يكي از آنان مجروح شده است. همچنين بنا به خبر رسيده, ساير نيروها نيز مورد ضرب و شتم قرار گرفته‏اند.<ref>سند شماره 226185 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع داخلي سپاه, 24/10/1366, صص10 و 11.</ref>
 
==  گزارش- 690 ==
مقارن ساعت 11:10 امروز هواپيماهاي عراقي به آسمان شهر اهواز تجاوز كردند كه با آتش پدافند هوايي رزمندگان اسلام مواجه شده و موفق به بمباران شهر نشدند.<ref>مأخذ 22, ص 4, اهواز - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.</ref> همچنين در ساعت 16:13 در اصفهان وضعيت قرمز اعلام شد. يك مقام نظامي به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: «در طول اين مدت ـ كه 11 دقيقه به طول انجاميد ـ منطقه اصفهان هيچ‏گونه تجاوز هوايي نداشته است.»<ref>مأخذ22, ص 4, اصفهان - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 691 ==
سپاه اجازه يافت سربازگيري كند. تا كنون سربازگيري به عهده اداره نظام وظيفه عمومي بود كه تحت سازمان ژاندارمري كل كشور فعاليت مي‌كرد. اين اداره پس از سربازگيري، آن‌ها را بين سپاه و ارتش، ژاندارمري و شهرباني تقسيم مي‏كرد. با مصوبه جديد شوراي‏عالي پشتيباني جنگ، به سپاه اجازه داده شد به طور مستقيم سرباز جذب كند. ضمن آن‏كه وظايف اداره نظام وظيفه به قوت خود باقي است. به گزارش رسيده, در پي درخواست سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از شوراي‏عالي پشتيباني جنگ, اين شورا در بيست و هشتمين جلسه خود تصويب كرد كه سپاه مشمولان مورد نياز خود را رأساً به كار بگيرد(ضميمه دارد). و مشخصات مورد نياز اداره نظام وظيفه را جهت صدور دفترچه خدمت, به آن اداره اعلام كند.<ref>مأخذ 24, ص 22.</ref>
 
==  گزارش- 692 ==
علاوه بر مساجد كه پايگاه‏هاي نيروهاي بسيج در پشت جبهه مي‌باشد, محافل مذهبي نيز محل تجمع نيروهاي بسيج در شهرها است. به گزارش روزنامه اطلاعات, امروز مراسم بزرگ‏داشت شهداي عمليات‏هاي كربلاي4، 5، 8 در مسجد "ارك" تهران برگزار شد. در اين مراسم سرهنگ صياد شيرازي سخن‏راني كرد. وي كه پس از تغيير در فرماندهي نيروي زميني ارتش، به سمت نمايندة امام در شوراي عالي دفاع منصوب شده است, در سخنان خود گفت: «در آينده يك تحول جديد جنگي با قدرت و توان رزمي نيروهاي رزمنده و پشتيباني اقشار مختلف مردم در ميادين نبرد به‏وجود خواهد آمد, تا هرچه زودتر نيروهاي اسلام به پيروزي نهايي دست يابند.» وي سپس تأكيد كرد: «ما پيرو ولايت فقيه هستيم و تا آخرين نفس و تا آخرين قطره خون براي حفظ دست‏آوردهاي انقلاب از هيچ كوششي دست برنخواهيم داشت.»<ref>روزنامه اطلاعات, 24/10/1366, ص 2, سرويس خبري.</ref>
 
==  گزارش- 693 ==
هفتاد و دو ساعت پس از آن كه دور جديد حمله به نفت‏كش‌ها را عراق از سر گرفت، گفته شد كه مقابلة قايق‌هاي توپ‏دار آغاز شده است. به گزارش راديو امريكا: «اوايل وقت امروز قايق‌هاي توپ‏دار ايران در آب‏هاي خليج‏فارس يك نفت‏كش هلندي را كه در "ليبريه" به ثبت رسيده بود, مورد حمله قراردادند. به گزارش منابع كشتي‏راني, دو خدمه كشتي در اين حمله مجروح شده‏اند. اين اولين حمله ايران به يك نفت‏كش در سال‏جاري مسيحي است. نفت‏كش هلندي "پتروباله پايونيز" صبح‏دم امروز در چند كيلومتري آب‏هاي ساحلي امارات مورد حمله قرار گرفت. كشتي حامل نفت، عازم يكي از بنادر عربستان سعودي بود كه قايق‌هاي توپ‏دار ايران آن را با مسلسل سنگين و نارنجك‏انداز مورد حمله قراردادند, خسارت ديده سپس در سواحل دوبي لنگر انداخت و مجروحين در آن‏جا تحت معالجه قرار گرفتند.» راديو امريكا افزود: «از اوايل هفته جاري كه عراق در نزديكي سواحل ايران حملات هوايي به كشتي‌ها را آغاز كرد, انتظار چنين حمله‏اي از جانب ايران وجود داشته است.»<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران, بولتن "راديوهاي بيگانه", 26/10/1366, صص 3 و 4, راديو امريكا, 24/10/1366.</ref> همچنين به گزارش خبرگزاري فرانسه, روزنامه "گلف ديلي نيوز" چاپ بحرين, از حمله به يك نفت‏كش تحت اسكورت نيروي دريايي فرانسه خبر داده است: «سه فروند قايق تندرو ايراني در جنوب خليج فارس چند راكت آر.پي.جي به سوي نفت‏كش "اتوس" تحت اسكورت ناوچه "دوپلكس" نيروي دريايي فرانسه, شليك كردند, لكن دوپلكس واكنشي به اين حمله نشان نداده است.» خبرگزاري فرانسه افزود اين در حالي است كه فرماندهي نيروي دريايي فرانسه در اقيانوس هند, خبر حمله به يك نفت‏كش فرانسوي را تكذيب نموده است.<ref>مأخذ 22, صص 7 و 8, منامه - خبرگزاري فرانسه,
24/10/1366.</ref>
از سوي ديگر, به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي, آتش‏سوزي نفت‏كش "يونايتدرنجر" بر اثر حملة روز 21/10/1366, صبح امروز مهار شد و نفت‏كش به سوي جزيره "لاوان" كشيده شد. اين گزارش حاكي است جسد چهار تن از هفت نفري كه بر اثر اين حمله مفقود شده بودند, پيدا گرديده ولي از سرنوشت سه تن ديگر اطلاعي در دست نيست. حال عمومي بقيه پرسنل كشتي خوب گزارش شده است.<ref>مأخذ 22, ص 8.</ref> در اين وضعيت, راديو بغداد به نقل از اطلاعيه نظامي عراق, خبر از حمله جديد اين كشور به يك هدف دريايي داد: «عقابان تيزپرواز عراق در ساعت 19:20 امشب يك هدف دريايي بزرگ را در نزديكي سواحل ايران مورد اصابت دقيق و مؤثر خود قرار داده و سپس سالم و ظفرمند ـ به شكر پروردگار ـ به خاك ميهن بازگشتند.»<ref>مأخذ 29, صص1 و 2, راديو بغداد, 24/10/1366.</ref> اين راديو افزود: «در ساعت 5 بامداد امروز هواپيماهاي ما ضربه شديد و مؤثري به يك هدف دريايي بزرگ در نزديكي سواحل ايران وارد كردند.»<ref>مأخذ 29, ص 4, راديو صوت‏الجماهير, 25/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 694 ==
روزنامه امريكايي "وال استريت ژورنال" در مورد سياست نظامي امريكا در خليج فارس نوشته كه مقام‏هاي دولت ريگان نبايد تحت تأثير سياست خارجي شوروي قرار بگيرند. به عقيده اين نشريه، شوروي سعي دارد اين طور القا شود كه مانع اصلي همكاري بين‏المللي براي مقابله با جمهوري اسلامي, در واقع حضور نظامي امريكا در خليج فارس است و نه "بازي ماهرانه" مسكو با تهران. به نوشته "كارن هاوس" سردبير خارجي اين روزنامه: «اختلافات تاريخي و فكري, مانع از ايجاد روابط دوستانه واقعي ميان ايران و شوروي خواهد شد, بنابراين, امريكا به اين اعلام خطرها كه ايران در دامن شوروي‏ها خواهد افتاد, نبايد توجه كند.» "هاوس" از اين كه دولت ريگان اكنون به سياست خود در خليج فارس "افتخار" نمي‌كند و بسياري از مقام‏هاي كاخ سفيد بر اثر فشار انتقادات برخي از محافل سياسي در امريكا، اوضاع منطقه را با جنگ ويتنام و بحران لبنان كه هر دو باعث تحقير امريكا شد، مقايسه مي‌كنند، اظهار تأسف كرده است. "وال استريت ژورنال" افزوده است: «چنانچه واشنگتن از تعهدات نظامي خود در خليج فارس بكاهد، اين اولين باري نخواهد بود كه امريكا بزرگ‏ترين دشمن خود شده است.»<ref>مأخذ 23, صص 39 و 40, لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 695 ==
برخي گزارش‌ها, به انعطاف دبيركل سازمان ملل دلالت دارد. به گزارش راديو امريكا, صبح روز چهارشنبه پنج عضو دائمي شوراي امنيت با آقاي دكوئيار دربارة جنگ در خليج فارس مذاكره كرده‏اند. در مورد اين ديدار گفته شده كه دبيركل درصدد است به زودي با نمايندگان تهران و بغداد ملاقات كند و در مورد تعيين روز مشخص براي آتش‏بس همراه با ايجاد كميته تعيين‏كننده آغازگر جنگ, با ايشان مذاكره كند. به گفته راديو امريكا, اين اقدام حاكي از انعطاف دبيركل در برابر مواضع ايران است, به همين دليل يكي از ديپلمات‏هاي هيئت نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در اين مورد گفته كه عراق به دبيركل خبر داده كه با تعيين روز مشخص براي آتش‏بس در اوضاع فعلي موافقت نخواهد كرد. اين راديو افزوده: «از طرف ديگر، چنان‏كه انتظار مي‌رفت، نه شوروي، بلكه چين اكنون مانع اصلي به اجرا گذاردن بخش دوم قطع‏نامه 598 شوراي امنيت به شمار مي‌رود. بخش دوم قطع‏نامه, در مورد تحريم اسلحه عليه جمهوري اسلامي ايران است. ديپلمات‏ها در سازمان ملل گفتند كه با توجه به گزارش‏هاي اخير پيرامون فروش موشك‌هاي "سيلك ورم" چيني به جمهوري اسلامي ايران, مذاكرات بار ديگر به بن‏بست رسيده است. ديپلمات‏ها افزودند كه به هر حال با توجه به افزايش حملات عراق به كشتي‌ها در خليج فارس, به شوراي امنيت فشار آمده است تا هر چه زودتر بيانيه‏اي منتشر كند. در اين ميان يك ديپلمات جمهوري اسلامي گفت كه موشك‏هاي سيلك ورم در بازار آزاد خريداري شده‏اند.»<ref>مأخذ 23, صص 15 و 16, راديو امريكا, 24/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 696 ==
در سطح كشورهاي جهان سوم، مواضع سودان همچون برخي از اين كشورها به طرف‏داري از عراق ميل كرده است. در اين سمت‏گيري سياسي، كمك‌هاي نظامي عراق به خارطوم بي‏تأثير نبوده است. بنا به گزارش‏ها, حكومت عراق چند فروند هواپيماي جنگنده از نوع "ميگ"، تعدادي موشك و مقاديري سلاح ضدهوايي براي تقويت ارتش سودان در مقابل شورشيان اين كشور، به خارطوم فرستاده است. روزنامه كويتي "الوطن" در مورد گرايش‏هاي درون حاكميت سودان در خصوص عراق، نوشته است كه يك جناح سياسي حاكم در دولت سودان از نخست‏وزير اين كشور خواسته كه روابط سودان و جمهوري اسلامي ايران محدود شود. به نوشته اين روزنامه، مقام‏هاي سياسي طرف‏دار حكومت عراق در دولت سودان, اخيراً از "صادق المهدي" نخست‏وزير اين كشور, خواسته‏اند كه دولت سودان روابط و مناسبات خود را با ايران محدود و از گسترش بيش‌تر آن جلوگيري كند. براساس اين گزارش, مقام‏هاي سوداني طرف‏دار حكومت بعث عراق از نخست‏وزير سودان دعوت كرده‌اند تا به طور صريح و آشكار از جنگ عراق عليه ايران حمايت كند. بنا به اين گزارش, جناح طرف‏دار حكومت عراق در دولت سودان, نارضايتي خود را از انتشار مطالبي در تأييد جمهوري اسلامي و ستايش از انقلاب اسلامي در مطبوعات سودان, به اطلاع نخست‏وزير اين كشور رسانده و افزوده است كه دولت صادق‏المهدي بايد از عراق به دليل كمك‏هاي تسليحاتي اين كشور به سودان كه منجر به آزادي شهر "كورمك" از دست شورشيان شده, تشكر كند و نيز صريحاً مواضع عراق در جنگ عليه ايران را تأييد كند.<ref>مأخذ 23, صص 41 و 42, كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.</ref>
از سوي ديگر, موضع يكي از مسئولان فلسطين كه عضو انتفاضه بوده و مخالف با جناح عرفات است, قابل ملاحظه است. به گزارش خبرگزاري رويتر, "ابوخالد العمله" معاون دبيركل موقت فتح انتفاضه (فتح ابوموسي), گفته است: «ما آماده هستيم همراه برادران ايراني با نيروهاي ناتو در خليج فارس وارد جنگ شويم و اين يك اصل براي نيروهاي انقلابي عرب در سراسر منطقه عربي است كه در كنار برادران ايراني و در مقابل نيروهاي ناتو در خليج فارس قرار گيرند.»<ref>سند شماره 212769 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع داخلي سپاه, 4/11/1366.</ref>
 
==  گزارش- 697 ==
پيش‏نويس پروژه تأسيس خط لوله نفتي بين ايران و تركيه عصر پنجشنبه در آنكارا به امضاي "محمد‏جواد عاصمي‏پور" معاون وزير نفت جمهوري اسلامي ايران و "مصطفي آشولا" مديركل روابط اقتصادي وزارت امور خارجه تركيه رسيد. عاصمي‏پور پس از امضاي پيش‏نويس به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت كه موافقت‏نامه اخير بين دو كشور كه به دنبال مذاكرات هيئت‏هاي كارشناسي دو طرف تهيه شده, در ديدار آينده نخست‏وزيران دو كشور در تهران مورد بررسي نهايي قرار خواهد گرفت. به گفته وي, اجراي اين پروژه حداكثر سه سال به طول خواهد انجاميد و با پايان گرفتن آن, جمهوري اسلامي ايران مي‏تواند روزانه يك ميليون بشكه نفت خام از طريق تركيه به كشورهاي اروپايي صادر كند. هزينه اجرايي پروژه خط لوله نفتي ايران به تركيه چهار ميليارد دلار پيش‏بيني شده و از طريق مناقصه به اجرا گذاشته خواهدشد. طول اين خط لوله نفتي يك هزار و 860 كيلومتر است كه يك هزار و 20 كيلومتر آن در خاك ايران و 840 كيلومتر ديگر در خاك تركيه خواهد بود.<ref>روزنامه اطلاعات, 26/10/1366,‌ ص 4, آنكارا - خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref>
 
==  گزارش- 698 ==
كاهش توليد در ايران به دليل نداشتن مواد اوليه و نيز كمبود برخي كالاها موجب توقف چرخه توليد و نارضايتي برخي اصناف گرديده است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، كارخانه "كاسه نمد طوس" كه اولين توليدكننده كاسه نمد در كشور است, به دليل نداشتن مواد اوليه و تكميل نشدن خط توليد, بدون استفاده مانده است. مديرعامل كارخانه در ادامه گفت‏وگو با اين خبرگزاري افزوده است: «كارخانه با سرمايه‏اي معادل 150 ميليون ريال و با ظرفيت سالانه 9 ميليون عدد انواع كاسه نمد آماده بهره‏برداري است. اگر اين واحد به توليد انبوه برسد, مي‌تواند در يك شيفت كاري سالانه 3 ميليون عدد كاسه نمد توليد و از خروج 250 هزار دلار ارز جلوگيري نمايد. ... با اختصاص 20 هزار مارك، اين واحد مي‌تواند خط توليد را تكميل و واحد بهره‏برداري انبوه از آن را آغاز كند.»<ref>مأخذ 22, ص 37, مشهد - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.</ref>
در مورد كمبودها، يك گزارش حاكي است كه جمعي از كمپرسي‏داران همدان و حومه, پيش از ظهر امروز در اعتراض به عدم تحويل به موقع سهميه لاستيك و روغن موتور, با وسايط نقليه خود در مقابل استانداري همدان اجتماع كردند. آن‏ها با اعلام اين كه از حدود 18 ماه پيش موفق به دريافت سهميه لاستيك و روغن موتور نشده‌اند, در نامه‏اي ـ كه به امضاء اكثر آنان رسيده بود ـ از استاندار همدان خواستند به مشكل آنان رسيدگي شود. تعدادي از اين كمپرسي‏داران به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفته‏اند كه از حدود يك سال پيش اسناد كاميون‌هاي خود را جهت تحويل يك جفت لاستيك در سنديكاي متبوع‏شان به نوبت گذاشته‌اند, اما تا كنون سنديكا در خصوص تحويل لاستيك اقدام مؤثري انجام نداده است. يكي از مسئولان اداره كل بازرگاني استان همدان در مورد به تعويق افتادن زمان تحويل سهميه لاستيك, به كمپرسي‏داران گفت: «به نظر مي‌رسد كمبود چشم‏گير لاستيك باعث اين مسئله شده است.»<ref>مأخذ 22, ص 36, همدان - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.</ref>
 
ضميمه گزارش 691
بدين وسيله سپاه مي‌كوشد سازمان رزم خود را تثبيت كند. تا كنون سازمان سپاه به دو عنصر پاسدار و بسيجي متكي بود كه بسيجي, اكثر افراد يگان‏هاي سپاه را شامل مي‌شد. اين روش جاري تأمين نيرو, با وجود توانايي‌هاي بسيجيان ـ كه ناشي از انگيزه و اعتقاد آنان است ـ به دليل داوطلب بودن آنان، چند نقطه ضعف در پي‏داشته است: اولاً نيروهاي بسيجي صرفاً براي اجراي عمليات داوطلب مي‌شوند و تمايلي به حضور در جبهه در وضعيت پدافندي ندارند, در حالي كه يگان‏هاي سپاه بعد از آغاز دفاع متحرك دشمن، هر زمين را كه تصرف مي‏كردند، خود نيز متقبل پدافند آن شده‏اند, لذا سپاه مي‌بايد براي حفظ خطوط پدافندي, نيروي لازم را داشته باشد. ثانياً داوطلب بودن بسيجيان, مانع از پيش‏بيني تعداد نيروهايي است كه حاضر به اعزام خواهند شد, بنابراين, تا قبل حضور افراد در جبهه, پيش‏بيني قطعي تعداد افراد, ممكن نيست. ثالثاً در پاره‏اي از اوقات كه ضرورت تأخير يك عمليات الزامي مي‌باشد، فرماندهي با محدوديت روبه‌رو مي‌گردد, زيرا تأخير بيش از حد در عمليات, سبب سلب انگيزه بسيجي مي‏شود و سپس جبهه را ترك مي‏كند و حتي در اعزام‌هاي بعدي اثر سوء مي‌گذارد. بنابراين, با توجه به تلاش‌هاي چند ساله نيروي مقاومت سپاه براي به حداقل رساندن اين مشكلات، همچنان موارد ياد شده وجود دارد, لذا سپاه كه تا امروز كيفيت نيرو را مبناي سازمان قرار داده بود, مجبور شد براي تثبيت كميت سازمان خود, به جذب نيروي وظيفه متوسل شود. اين در حالي است كه صرف نظر از نيروهاي وظيفة با انگيزه، اساساً حضور نيروي وظيفه در اين جنگ نابرابر كه تنها ادارة انساني خودي، خنثي‌كننده برتري عِدِّه و عُدِّه و برتري تجهيزات و سازماني دشمن بوده است، نمي‌تواند تأثيرگذار باشد, هر چند كه سپاه معتقد است با گزينش سرباز، مي‌كوشد سربازان با انگيزه را به كار گيرد، ضمن آن كه با آموزش, آنان را تا مرتبه كادر ثابت ارتقا دهد و حتي كمبود نيروي پاسدار رسمي را نيز تا حدي جبران كند.
 
 




نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۲۳

روزشمار جنگ سال 1366
1366.10.24
نام‌های دیگر بیست و چهار دی
تاریخ شمسی 1366.10.24
تاریخ میلادی 14 ژانویه 1988
تاریخ قمری 23 جمادی‌الاول 1408


1359.10.24
1360.10.24
1361.10.24
1362.10.24
1363.10.24
1364.10.24
1365.10.24



گزارش- 686

در جبهه شمال غرب از ساعت 7:30 صبح بارش برف با آهنگ ملايم آغاز شده و هوا هم كاملاً ابري است, اما وضع جاده‌ها خوب است، فقط آب شدن برف‌هايي كه پريروز باريده بود تا حدي در جاده گرده‌رش شيار ايجاد كرده و رفت و آمد خودروها را با مشكل مواجه ساخته است.[۱] هواي ابري توأم با برف و مه، پرواز هلي‏كوپترها را سخت دچار مشكل كرده است, به گونه‏اي كه قبل از ظهر امروز يك فروند هلي‏كوپتر هلال احمر در محدودة كوه "كاگر" سقوط كرد. در اين حادثه, خلبان و يك پزشك شهيد و تعدادي از سرنشينان ـ‌كه "پزشكان پاسدار" وظيفه بودند ـ مجروح شدند.[۲] روز گذشته نيز يك فروند هلي‌كوپتر در گردنه "خان" سقوط كرده است.[۳] اين هلي‏كوپتر از سقز عازم بانه بوده است.[۴] در عين حال, نبودن ديد كافي ـ ‌به سبب اوضاع نامناسب جوي‌ ـ موجب گرديده كه رعايت حفاظت و منع عبور و مرور نيروهاي يگان‌ها به منطقه لغو شود و اكثر نيروهاي عمل‏كننده از عقبه به جلو منتقل شوند. وضع برخي ارتفاعات از ديگر مناطق نامساعدتر است؛ مثلاً روي ارتفاع ويولان حدود 5/1 متر برف انباشته شده است. لشكر6 پاسداران كه مأموريت دارد روي اين ارتفاع عمليات انجام دهد‎, براي غلبه بر اين وضع به منظور جلو بردن نيروها در ميان انبوه برف، تدابيري انديشيده, از جمله: پنج بسيجي قوي هيكل در يك مسير به جلو مي‌روند تا با كوبيدن برف‌ها, راه را براي عبور ستون پشت سر هموار كنند.[۵]

گزارش- 687

دستور اجراي عمليات "بيت المقدس2" امشب به طور كتبي براي فرماندهان قرارگاه‌هاي قدس و نجف ارسال شد. در اين پيام، آقاي رضايي پس از آيه شريفه "ان الله يحب الذين يقاتلون في سبيله صفاً كانهم بنيان مرصوص" نوشته است: «با توكل و استعانت از درگاه ذات باري‌تعالي و توسل به بزرگ بانوي اسلام, صديقه كبري، فاطمه زهرا(س), عمليات بيت‏المقدس1 [كه هنگام اعلام از راديو "بيت‏المقدس 2" ناميده شد] با رمز "يا زهرا" (س), "يا زهرا" (س), در ساعت "س" (يك بامداد) روز 25/10/1366, ابلاغ مي‌گردد.»[۶] ايشان همچنين در تماس مستقيم با قرارگاه قدس، رمز و ساعت شروع عمليات را به آقاي "جعفري" يادآور شد. دليل اين اقدام آن بود كه به قرارگاه اطلاع داده شد كه فرمانده قرارگاه قدس تصور مي‌كند ساعت آغاز عمليات, 2 بامداد است.[۷] ذيل ابلاغ عمليات, آقاي رضايي همچنين دستور داد كه در نامه‏اي به قرارگاه قدس گفته شود كه لشكر عاشورا علاوه بر اجراي عمليات در شب, در روز نيز عمليات را ادامه دهد و خود را به ارتفاع الاغلو برساند و در آن‌جا مستقر شود. اين تصميم بدان دليل اتخاذ شد كه عادت و روش يگان‌ها در حمله, انجام دادن عمليات در شب است.[۸] علاوه بر اين، فرمانده سپاه خطاب به برادر "يزداني" فرمانده يكي از تيپ‌هاي توپخانه, گفت در هنگام آفند، از گلوله كاتيوشا اصلاً استفاده نكنند, مگر در پاتك‌ها آن هم بنا به دستور. راوي مركز مطالعات در قرارگاه مركزي در ذيل اين دستور در دفترچه خود نوشته است كه هزينه‌هاي هنگفت "ارزي" اين مهمات, دليل چنين دستوري است.[۹] با غروب آفتاب، مطابق فرهنگ جبهه، مراسم نماز جماعت در اكثر مقرها و سنگرها برگزار شد؛ از جمله در قرارگاه مركزي(شهيد داودآبادي). بعد از اتمام نماز مغرب و عشا در ساعت 18، دعاي توسل و ذكر توسل به ائمه اطهار برگزارشد. اين يك اعتقاد است كه پيش از عمليات، دعاي توسل خوانده شود.[۱۰] پيشرفت امور بر اساس برنامه تنظيم شده مي‌باشد. يگان‌ها با قرارگاه‌هاي قدس و نجف و اين‌ها با قرارگاه خاتم و به‌عكس, مرتب ارتباط برقرار مي‌كنند و در برخي موارد نيز قرارگاه مركزي خاتم به طور مستقيم با فرماندهان يگان‌ها تماس مي‌گيرد تا از اوضاع آگاه شود يا موردي را پي‏گيري يا درخواست كند. در ساعت 22:45 فرمانده قرارگاه نجف با "فرهاد يعقوبي" جانشين لشكر5 نصر, تماس گرفت و جوياي آخرين وضعيت نيروهاي لشكر شد. يعقوبي پاسخ داد: «مشكل خاصي ندارند, فقط در يك مورد صداي پارس سگ از طرف مواضع عراقي‌ها به گوش رسيده است ولي اوضاع عادي است.»[۱۱]

گزارش- 688

در حالي كه در شمال غرب، همه چيز مهياي عمليات است, در جبهه جنوب نشانه‌اي از اين وضع مشاهده نمي‌شود. طراحي مانور، پاي كار بودن نيروها و …صورت گرفته, اما فرمانده كل سپاه عزم اجراي عمليات در جنوب را ندارد و بيش‌تر در صدد است با عمليات شمال, دشمن تا حدودي از جنوب كنده شود. فرماندهان يگان‌هاي جبهه جنوب از اين تحليل مطلع‌اند وليكن نمي‌دانند كه جايگاه عمليات جنوب در اين تحليل چيست؛ بايد هم زمان با جبهه شمال, عمليات انجام دهند، يا با تأخير وارد عمل شوند و يا اين كه عمليات جنوب منتفي است. در چنين وضعيتي, در شب گذشته جلسه‏اي برگزار شد كه تا ساعت 30/2 بامداد امروز به طول انجاميد. در اين جلسه تصميم گرفته شد كه با توجه به نظر آقاي رضايي، عمليات فاو به تأخير افتد.[۱۲] اين تصميم كه به معني تقدم عمليات جبهه شمال بر جبهه جنوب است, از نظر فرمانده قرارگاه كربلا براي عمليات جنوب زيان دارد، ولي برادرشمخاني به فرمانده قرارگاه كربلا تأكيد كرد كه نظر آقاي رضايي, افزايش تأخير براي عمليات جنوب است.[۱۳] در حالي كه آقاي هاشمي با تأخير طولاني موافق نيست, برادر شمخاني در اين باره به جمع حاضر گفت: «من به هاشمي تلفن كردم و شرايط جنوب را گفتم, لذا او هم با تأخير عمليات جنوب موافقت كرد.» در اين هنگام آقاي صفوي گفت: «خوب, ما كه كاسه داغ‏تر از آش نيستيم! اگر آقاي هاشمي گفته نكنيد، نمي‌كنيم.»[۱۴] به نوشته برادر "مختاري" راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در قرارگاه نيروي زميني، گويا پاره‏اي از مسائل به اطلاع برادر رحيم صفوي نرسيده است, از اين رو، برادر شمخاني با قرارگاه شمال تماس گرفت و به برادر "مصطفي ايزدي" معاونت عمليات نيروي زميني, گفت: «برادر رحيم صفوي در مورد زمان توجيه نيست كه ما در ارتباط با تأخير عمليات فاو مشكل داريم؛ بايد برادر محسن وي را توجيه مي‌كرد و اين مسئله, تصميم‏گيري را پيچيده كرده است.» وي سپس با توجه به ابهامات در جنوب و متقابلاً شفافيت در جبهه شمال, از اين كه در آستانه عمليات در جبهه شمال, راهي جبهه جنوب شده است, گله‏مند بود.[۱۵] در عين حال, وي امروز صبح تلفني با برادر محسن رضايي درباره تعويق عمليات، گفت‌وگو كرد [۱۶] و نيز فرماندهان يگان‏ها را به جلسه دعوت كرد و آن‌ها را در خصوص تأخير در عمليات فاو آگاه كرد. شمخاني همچنين گفت: «ما بايد آماده باشيم كه اگر دشمن نيرويي به سمت جبهه شمالي برد, حمله كنيم؛ اگر نَبُرد و منتظر حمله ما در جنوب ماند, به نحوه‏ي ديگري عمل مي‌كنيم.»[۱۷] اما آقاي "محرابي" مسئول اطلاعات قرارگاه كربلا, گفت: «دشمن مصمم است در شلمچه و فاو اصلاًًًًًًًًًًًًًًًًًً شكست نخورد؛ اكنون تمركز قواي ارتش عراق در فاو و بصره است.»[۱۸] به هر صورت, نيروي زميني سپاه اين آمادگي و هشدار لازم را به فرماندهان يگان‏ها داد. برادر شمخاني در ادامة جلسه امروز گفت: «اگر دشمن براي حمله به فاو نيروهايش را در جنوب نگه دارد، بايد آمادگي عكس‏العمل داشته باشيم.»[۱۹] همچنين برادر رحيم صفوي به برادران "احمد غلام‏پور" و "حسن دانايي" فرمانده و جانشين قرارگاه كربلا, تذكر داد كه تحركات نيروهاي دشمن را در منطقه زير نظر بگيرند, زيرا احتمال حمله آن‏ها هست.[۲۰]

گزارش- 689

در ادامه اخبار عمليات ظفر5, روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان در تلفن‏گرام ساعت 14 امروز خود به فرماندهي كل سپاه گزارش كرد كه نيروهاي خودي پيشروي به طرف شهر شيلاويزه در جنوب شرقي شهر ديرلوك را ادامه داده و در اين مسير توانسته‏اند 40 پاسگاه و پايگاه حفاظتي را منهدم كنند. همچنين رزمندگان اسلام با آتش پرحجم خود موفق شدند يك هواپيماي سوخو 22 را كه قصد بمباران مواضع خودي را داشت سرنگون كرده و خلبان آن (سروان صالح جَدوع شجر) از اهالي القائم از استان الانبار عراق را اسير كنند.[۲۱] اجراي عمليات ظفر در شمال غرب كشور, در شبكه‌هاي خبري بازتاب يافت. نزديكي زمان عمليات سالانه ايران در جبهه‌ها موجب حساسيت بيش‌تر منابع خبري به تحركات نظامي ايران شده است. راديو بي.بي.سي. درباره عمليات اخير گفت: «ايران عمليات نظامي خود را با كمك كردهاي عراق طرف‏دار ايران در شمال عراق تشديد كرده است. بنا به اظهارات ايران, حملات ياد شده در نزديكي مرز تركيه و شهر نفت‏خيز كركوك صورت گرفته است، اما مقامات عراقي گزارش حملات را تكذيب كرده‏اند.» گزارش "كتي ايوانزا" يكي از مفسران اين راديو در اين‏باره چنين است: «اكنون حدود دو ماه است كه عراق در انتظار حمله ايران است, زيرا ايراني‌ها معمولاً در دو ماه اول سال مسيحي ـ كه شرايط جوي به نفع آن‌ها است ـ مبادرت به حمله مي‌كنند. ولي عمليات كنوني كه عمليات "ظفر" نام دارد, در شمال شرقي و نه در مناطق فوق‏العاده حساس جنوب در جريان است.» اين راديو افزوده است: «اگر چه ممكن است اين حملات محدود باشند، ولي به هر حال براي عراق از نقطه نظر اوضاع داخلي آن كشور، هشدار دهنده است. عمليات ظفر نشان دهنده اين است كه نيروهاي ايران اين توانايي را دارند كه به آزار و ايذاي عراقي‌ها حتي در قلب خاك آن كشور بپردازند.»[۲۲] خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز در اين باره گزارش داد: «چريك‌هاي كرد شورشي ادعا كردند در تداوم نبرد در شمال عراق, پنج گردان ارتش عراق را نابود كرده و ضمن گرفتن پانصد اسير، مقدار زيادي تجهيزات نظامي را به غنيمت گرفتند.» يك سخن‏گوي حزب دمكرات كردستان عراق به اين خبرگزاري گفته است: «نيروهاي اين حزب يك پاتك عراق را دفع كرده و شهر "ديرلوك" را كه ادعا كردند روز سه‏شنبه اين هفته به تصرف درآوردند, همچنان در اختيار دارند. وي اضافه كرد نبرد سنگين در منطقه شهر "عماديه" حدود 16 كيلومتري مرز تركيه, ادامه دارد. اين سخن‏گو گفت چريك‌هاي كرد ـ كه به عنوان پيش‏مرگان معروف‏اند ـ به پيشروي ادامه مي‌دهند و اين در حالي است كه دولت عراق در تلاش جهت متوقف كردن آن‌ها, نيروهاي تازه نفس را از جبهه جنگ هفت ساله با ايران به اين منطقه منتقل مي‌كند.»[۲۳] اخيراً در جريان عمليات ظفر5 و ورود نيروهاي قرارگاه رمضان به داخل خاك عراق از منتهي‏اليه جبهه شمال و هم‏مرز با تركيه, تعدادي از رزمندگان را نيروهاي امنيتي كشور تركيه دست‏گير كردند. اين رزمندگان كه بدون دليل خاصي از خاك تركيه (چسبيده به مرز عراق) مي‏گذشتند, با خشونت نيروهاي اين كشور مواجه شدند و بر اثر شليك تير, يكي از آنان مجروح شده است. همچنين بنا به خبر رسيده, ساير نيروها نيز مورد ضرب و شتم قرار گرفته‏اند.[۲۴]

گزارش- 690

مقارن ساعت 11:10 امروز هواپيماهاي عراقي به آسمان شهر اهواز تجاوز كردند كه با آتش پدافند هوايي رزمندگان اسلام مواجه شده و موفق به بمباران شهر نشدند.[۲۵] همچنين در ساعت 16:13 در اصفهان وضعيت قرمز اعلام شد. يك مقام نظامي به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: «در طول اين مدت ـ كه 11 دقيقه به طول انجاميد ـ منطقه اصفهان هيچ‏گونه تجاوز هوايي نداشته است.»[۲۶]

گزارش- 691

سپاه اجازه يافت سربازگيري كند. تا كنون سربازگيري به عهده اداره نظام وظيفه عمومي بود كه تحت سازمان ژاندارمري كل كشور فعاليت مي‌كرد. اين اداره پس از سربازگيري، آن‌ها را بين سپاه و ارتش، ژاندارمري و شهرباني تقسيم مي‏كرد. با مصوبه جديد شوراي‏عالي پشتيباني جنگ، به سپاه اجازه داده شد به طور مستقيم سرباز جذب كند. ضمن آن‏كه وظايف اداره نظام وظيفه به قوت خود باقي است. به گزارش رسيده, در پي درخواست سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از شوراي‏عالي پشتيباني جنگ, اين شورا در بيست و هشتمين جلسه خود تصويب كرد كه سپاه مشمولان مورد نياز خود را رأساً به كار بگيرد(ضميمه دارد). و مشخصات مورد نياز اداره نظام وظيفه را جهت صدور دفترچه خدمت, به آن اداره اعلام كند.[۲۷]

گزارش- 692

علاوه بر مساجد كه پايگاه‏هاي نيروهاي بسيج در پشت جبهه مي‌باشد, محافل مذهبي نيز محل تجمع نيروهاي بسيج در شهرها است. به گزارش روزنامه اطلاعات, امروز مراسم بزرگ‏داشت شهداي عمليات‏هاي كربلاي4، 5، 8 در مسجد "ارك" تهران برگزار شد. در اين مراسم سرهنگ صياد شيرازي سخن‏راني كرد. وي كه پس از تغيير در فرماندهي نيروي زميني ارتش، به سمت نمايندة امام در شوراي عالي دفاع منصوب شده است, در سخنان خود گفت: «در آينده يك تحول جديد جنگي با قدرت و توان رزمي نيروهاي رزمنده و پشتيباني اقشار مختلف مردم در ميادين نبرد به‏وجود خواهد آمد, تا هرچه زودتر نيروهاي اسلام به پيروزي نهايي دست يابند.» وي سپس تأكيد كرد: «ما پيرو ولايت فقيه هستيم و تا آخرين نفس و تا آخرين قطره خون براي حفظ دست‏آوردهاي انقلاب از هيچ كوششي دست برنخواهيم داشت.»[۲۸]

گزارش- 693

هفتاد و دو ساعت پس از آن كه دور جديد حمله به نفت‏كش‌ها را عراق از سر گرفت، گفته شد كه مقابلة قايق‌هاي توپ‏دار آغاز شده است. به گزارش راديو امريكا: «اوايل وقت امروز قايق‌هاي توپ‏دار ايران در آب‏هاي خليج‏فارس يك نفت‏كش هلندي را كه در "ليبريه" به ثبت رسيده بود, مورد حمله قراردادند. به گزارش منابع كشتي‏راني, دو خدمه كشتي در اين حمله مجروح شده‏اند. اين اولين حمله ايران به يك نفت‏كش در سال‏جاري مسيحي است. نفت‏كش هلندي "پتروباله پايونيز" صبح‏دم امروز در چند كيلومتري آب‏هاي ساحلي امارات مورد حمله قرار گرفت. كشتي حامل نفت، عازم يكي از بنادر عربستان سعودي بود كه قايق‌هاي توپ‏دار ايران آن را با مسلسل سنگين و نارنجك‏انداز مورد حمله قراردادند, خسارت ديده سپس در سواحل دوبي لنگر انداخت و مجروحين در آن‏جا تحت معالجه قرار گرفتند.» راديو امريكا افزود: «از اوايل هفته جاري كه عراق در نزديكي سواحل ايران حملات هوايي به كشتي‌ها را آغاز كرد, انتظار چنين حمله‏اي از جانب ايران وجود داشته است.»[۲۹] همچنين به گزارش خبرگزاري فرانسه, روزنامه "گلف ديلي نيوز" چاپ بحرين, از حمله به يك نفت‏كش تحت اسكورت نيروي دريايي فرانسه خبر داده است: «سه فروند قايق تندرو ايراني در جنوب خليج فارس چند راكت آر.پي.جي به سوي نفت‏كش "اتوس" تحت اسكورت ناوچه "دوپلكس" نيروي دريايي فرانسه, شليك كردند, لكن دوپلكس واكنشي به اين حمله نشان نداده است.» خبرگزاري فرانسه افزود اين در حالي است كه فرماندهي نيروي دريايي فرانسه در اقيانوس هند, خبر حمله به يك نفت‏كش فرانسوي را تكذيب نموده است.[۳۰] از سوي ديگر, به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي, آتش‏سوزي نفت‏كش "يونايتدرنجر" بر اثر حملة روز 21/10/1366, صبح امروز مهار شد و نفت‏كش به سوي جزيره "لاوان" كشيده شد. اين گزارش حاكي است جسد چهار تن از هفت نفري كه بر اثر اين حمله مفقود شده بودند, پيدا گرديده ولي از سرنوشت سه تن ديگر اطلاعي در دست نيست. حال عمومي بقيه پرسنل كشتي خوب گزارش شده است.[۳۱] در اين وضعيت, راديو بغداد به نقل از اطلاعيه نظامي عراق, خبر از حمله جديد اين كشور به يك هدف دريايي داد: «عقابان تيزپرواز عراق در ساعت 19:20 امشب يك هدف دريايي بزرگ را در نزديكي سواحل ايران مورد اصابت دقيق و مؤثر خود قرار داده و سپس سالم و ظفرمند ـ به شكر پروردگار ـ به خاك ميهن بازگشتند.»[۳۲] اين راديو افزود: «در ساعت 5 بامداد امروز هواپيماهاي ما ضربه شديد و مؤثري به يك هدف دريايي بزرگ در نزديكي سواحل ايران وارد كردند.»[۳۳]

گزارش- 694

روزنامه امريكايي "وال استريت ژورنال" در مورد سياست نظامي امريكا در خليج فارس نوشته كه مقام‏هاي دولت ريگان نبايد تحت تأثير سياست خارجي شوروي قرار بگيرند. به عقيده اين نشريه، شوروي سعي دارد اين طور القا شود كه مانع اصلي همكاري بين‏المللي براي مقابله با جمهوري اسلامي, در واقع حضور نظامي امريكا در خليج فارس است و نه "بازي ماهرانه" مسكو با تهران. به نوشته "كارن هاوس" سردبير خارجي اين روزنامه: «اختلافات تاريخي و فكري, مانع از ايجاد روابط دوستانه واقعي ميان ايران و شوروي خواهد شد, بنابراين, امريكا به اين اعلام خطرها كه ايران در دامن شوروي‏ها خواهد افتاد, نبايد توجه كند.» "هاوس" از اين كه دولت ريگان اكنون به سياست خود در خليج فارس "افتخار" نمي‌كند و بسياري از مقام‏هاي كاخ سفيد بر اثر فشار انتقادات برخي از محافل سياسي در امريكا، اوضاع منطقه را با جنگ ويتنام و بحران لبنان كه هر دو باعث تحقير امريكا شد، مقايسه مي‌كنند، اظهار تأسف كرده است. "وال استريت ژورنال" افزوده است: «چنانچه واشنگتن از تعهدات نظامي خود در خليج فارس بكاهد، اين اولين باري نخواهد بود كه امريكا بزرگ‏ترين دشمن خود شده است.»[۳۴]

گزارش- 695

برخي گزارش‌ها, به انعطاف دبيركل سازمان ملل دلالت دارد. به گزارش راديو امريكا, صبح روز چهارشنبه پنج عضو دائمي شوراي امنيت با آقاي دكوئيار دربارة جنگ در خليج فارس مذاكره كرده‏اند. در مورد اين ديدار گفته شده كه دبيركل درصدد است به زودي با نمايندگان تهران و بغداد ملاقات كند و در مورد تعيين روز مشخص براي آتش‏بس همراه با ايجاد كميته تعيين‏كننده آغازگر جنگ, با ايشان مذاكره كند. به گفته راديو امريكا, اين اقدام حاكي از انعطاف دبيركل در برابر مواضع ايران است, به همين دليل يكي از ديپلمات‏هاي هيئت نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در اين مورد گفته كه عراق به دبيركل خبر داده كه با تعيين روز مشخص براي آتش‏بس در اوضاع فعلي موافقت نخواهد كرد. اين راديو افزوده: «از طرف ديگر، چنان‏كه انتظار مي‌رفت، نه شوروي، بلكه چين اكنون مانع اصلي به اجرا گذاردن بخش دوم قطع‏نامه 598 شوراي امنيت به شمار مي‌رود. بخش دوم قطع‏نامه, در مورد تحريم اسلحه عليه جمهوري اسلامي ايران است. ديپلمات‏ها در سازمان ملل گفتند كه با توجه به گزارش‏هاي اخير پيرامون فروش موشك‌هاي "سيلك ورم" چيني به جمهوري اسلامي ايران, مذاكرات بار ديگر به بن‏بست رسيده است. ديپلمات‏ها افزودند كه به هر حال با توجه به افزايش حملات عراق به كشتي‌ها در خليج فارس, به شوراي امنيت فشار آمده است تا هر چه زودتر بيانيه‏اي منتشر كند. در اين ميان يك ديپلمات جمهوري اسلامي گفت كه موشك‏هاي سيلك ورم در بازار آزاد خريداري شده‏اند.»[۳۵]

گزارش- 696

در سطح كشورهاي جهان سوم، مواضع سودان همچون برخي از اين كشورها به طرف‏داري از عراق ميل كرده است. در اين سمت‏گيري سياسي، كمك‌هاي نظامي عراق به خارطوم بي‏تأثير نبوده است. بنا به گزارش‏ها, حكومت عراق چند فروند هواپيماي جنگنده از نوع "ميگ"، تعدادي موشك و مقاديري سلاح ضدهوايي براي تقويت ارتش سودان در مقابل شورشيان اين كشور، به خارطوم فرستاده است. روزنامه كويتي "الوطن" در مورد گرايش‏هاي درون حاكميت سودان در خصوص عراق، نوشته است كه يك جناح سياسي حاكم در دولت سودان از نخست‏وزير اين كشور خواسته كه روابط سودان و جمهوري اسلامي ايران محدود شود. به نوشته اين روزنامه، مقام‏هاي سياسي طرف‏دار حكومت عراق در دولت سودان, اخيراً از "صادق المهدي" نخست‏وزير اين كشور, خواسته‏اند كه دولت سودان روابط و مناسبات خود را با ايران محدود و از گسترش بيش‌تر آن جلوگيري كند. براساس اين گزارش, مقام‏هاي سوداني طرف‏دار حكومت بعث عراق از نخست‏وزير سودان دعوت كرده‌اند تا به طور صريح و آشكار از جنگ عراق عليه ايران حمايت كند. بنا به اين گزارش, جناح طرف‏دار حكومت عراق در دولت سودان, نارضايتي خود را از انتشار مطالبي در تأييد جمهوري اسلامي و ستايش از انقلاب اسلامي در مطبوعات سودان, به اطلاع نخست‏وزير اين كشور رسانده و افزوده است كه دولت صادق‏المهدي بايد از عراق به دليل كمك‏هاي تسليحاتي اين كشور به سودان كه منجر به آزادي شهر "كورمك" از دست شورشيان شده, تشكر كند و نيز صريحاً مواضع عراق در جنگ عليه ايران را تأييد كند.[۳۶] از سوي ديگر, موضع يكي از مسئولان فلسطين كه عضو انتفاضه بوده و مخالف با جناح عرفات است, قابل ملاحظه است. به گزارش خبرگزاري رويتر, "ابوخالد العمله" معاون دبيركل موقت فتح انتفاضه (فتح ابوموسي), گفته است: «ما آماده هستيم همراه برادران ايراني با نيروهاي ناتو در خليج فارس وارد جنگ شويم و اين يك اصل براي نيروهاي انقلابي عرب در سراسر منطقه عربي است كه در كنار برادران ايراني و در مقابل نيروهاي ناتو در خليج فارس قرار گيرند.»[۳۷]

گزارش- 697

پيش‏نويس پروژه تأسيس خط لوله نفتي بين ايران و تركيه عصر پنجشنبه در آنكارا به امضاي "محمد‏جواد عاصمي‏پور" معاون وزير نفت جمهوري اسلامي ايران و "مصطفي آشولا" مديركل روابط اقتصادي وزارت امور خارجه تركيه رسيد. عاصمي‏پور پس از امضاي پيش‏نويس به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت كه موافقت‏نامه اخير بين دو كشور كه به دنبال مذاكرات هيئت‏هاي كارشناسي دو طرف تهيه شده, در ديدار آينده نخست‏وزيران دو كشور در تهران مورد بررسي نهايي قرار خواهد گرفت. به گفته وي, اجراي اين پروژه حداكثر سه سال به طول خواهد انجاميد و با پايان گرفتن آن, جمهوري اسلامي ايران مي‏تواند روزانه يك ميليون بشكه نفت خام از طريق تركيه به كشورهاي اروپايي صادر كند. هزينه اجرايي پروژه خط لوله نفتي ايران به تركيه چهار ميليارد دلار پيش‏بيني شده و از طريق مناقصه به اجرا گذاشته خواهدشد. طول اين خط لوله نفتي يك هزار و 860 كيلومتر است كه يك هزار و 20 كيلومتر آن در خاك ايران و 840 كيلومتر ديگر در خاك تركيه خواهد بود.[۳۸]

گزارش- 698

كاهش توليد در ايران به دليل نداشتن مواد اوليه و نيز كمبود برخي كالاها موجب توقف چرخه توليد و نارضايتي برخي اصناف گرديده است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، كارخانه "كاسه نمد طوس" كه اولين توليدكننده كاسه نمد در كشور است, به دليل نداشتن مواد اوليه و تكميل نشدن خط توليد, بدون استفاده مانده است. مديرعامل كارخانه در ادامه گفت‏وگو با اين خبرگزاري افزوده است: «كارخانه با سرمايه‏اي معادل 150 ميليون ريال و با ظرفيت سالانه 9 ميليون عدد انواع كاسه نمد آماده بهره‏برداري است. اگر اين واحد به توليد انبوه برسد, مي‌تواند در يك شيفت كاري سالانه 3 ميليون عدد كاسه نمد توليد و از خروج 250 هزار دلار ارز جلوگيري نمايد. ... با اختصاص 20 هزار مارك، اين واحد مي‌تواند خط توليد را تكميل و واحد بهره‏برداري انبوه از آن را آغاز كند.»[۳۹] در مورد كمبودها، يك گزارش حاكي است كه جمعي از كمپرسي‏داران همدان و حومه, پيش از ظهر امروز در اعتراض به عدم تحويل به موقع سهميه لاستيك و روغن موتور, با وسايط نقليه خود در مقابل استانداري همدان اجتماع كردند. آن‏ها با اعلام اين كه از حدود 18 ماه پيش موفق به دريافت سهميه لاستيك و روغن موتور نشده‌اند, در نامه‏اي ـ كه به امضاء اكثر آنان رسيده بود ـ از استاندار همدان خواستند به مشكل آنان رسيدگي شود. تعدادي از اين كمپرسي‏داران به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفته‏اند كه از حدود يك سال پيش اسناد كاميون‌هاي خود را جهت تحويل يك جفت لاستيك در سنديكاي متبوع‏شان به نوبت گذاشته‌اند, اما تا كنون سنديكا در خصوص تحويل لاستيك اقدام مؤثري انجام نداده است. يكي از مسئولان اداره كل بازرگاني استان همدان در مورد به تعويق افتادن زمان تحويل سهميه لاستيك, به كمپرسي‏داران گفت: «به نظر مي‌رسد كمبود چشم‏گير لاستيك باعث اين مسئله شده است.»[۴۰]

ضميمه گزارش 691 بدين وسيله سپاه مي‌كوشد سازمان رزم خود را تثبيت كند. تا كنون سازمان سپاه به دو عنصر پاسدار و بسيجي متكي بود كه بسيجي, اكثر افراد يگان‏هاي سپاه را شامل مي‌شد. اين روش جاري تأمين نيرو, با وجود توانايي‌هاي بسيجيان ـ كه ناشي از انگيزه و اعتقاد آنان است ـ به دليل داوطلب بودن آنان، چند نقطه ضعف در پي‏داشته است: اولاً نيروهاي بسيجي صرفاً براي اجراي عمليات داوطلب مي‌شوند و تمايلي به حضور در جبهه در وضعيت پدافندي ندارند, در حالي كه يگان‏هاي سپاه بعد از آغاز دفاع متحرك دشمن، هر زمين را كه تصرف مي‏كردند، خود نيز متقبل پدافند آن شده‏اند, لذا سپاه مي‌بايد براي حفظ خطوط پدافندي, نيروي لازم را داشته باشد. ثانياً داوطلب بودن بسيجيان, مانع از پيش‏بيني تعداد نيروهايي است كه حاضر به اعزام خواهند شد, بنابراين, تا قبل حضور افراد در جبهه, پيش‏بيني قطعي تعداد افراد, ممكن نيست. ثالثاً در پاره‏اي از اوقات كه ضرورت تأخير يك عمليات الزامي مي‌باشد، فرماندهي با محدوديت روبه‌رو مي‌گردد, زيرا تأخير بيش از حد در عمليات, سبب سلب انگيزه بسيجي مي‏شود و سپس جبهه را ترك مي‏كند و حتي در اعزام‌هاي بعدي اثر سوء مي‌گذارد. بنابراين, با توجه به تلاش‌هاي چند ساله نيروي مقاومت سپاه براي به حداقل رساندن اين مشكلات، همچنان موارد ياد شده وجود دارد, لذا سپاه كه تا امروز كيفيت نيرو را مبناي سازمان قرار داده بود, مجبور شد براي تثبيت كميت سازمان خود, به جذب نيروي وظيفه متوسل شود. اين در حالي است كه صرف نظر از نيروهاي وظيفة با انگيزه، اساساً حضور نيروي وظيفه در اين جنگ نابرابر كه تنها ادارة انساني خودي، خنثي‌كننده برتري عِدِّه و عُدِّه و برتري تجهيزات و سازماني دشمن بوده است، نمي‌تواند تأثيرگذار باشد, هر چند كه سپاه معتقد است با گزينش سرباز، مي‌كوشد سربازان با انگيزه را به كار گيرد، ضمن آن كه با آموزش, آنان را تا مرتبه كادر ثابت ارتقا دهد و حتي كمبود نيروي پاسدار رسمي را نيز تا حدي جبران كند.




منابع و مآخذ روزشمار 1366/10/24

  1. ↑ سند شماره 1585 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف اشرف در عمليات‏هاي بيت المقدس1 و 2 (يدالله ايزدي), ص 32.
  2. ↑ سند شماره 1565 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم(ستاد كل) در عمليات بيت‏المقدس (حسين اردستاني)، ص 61.
  3. ↑ مأخذ 1, ص 48.
  4. ↑ مأخذ2, صص 60 و 61 نوار 90.
  5. ↑ مأخذ 1, ص 21.
  6. ↑ مأخذ 1, ص 42.
  7. ↑ مأخذ 2, صص 64 و 65 نوار 90.
  8. ↑ مأخذ 2, ص 62.
  9. ↑ مأخذ 2.
  10. ↑ مأخذ1, ص 43.
  11. ↑ مأخذ1, ص50.
  12. ↑ سند شماره 1615 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم1 (قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب) راوي: جواد زمان‏زاده دربان ص 36.
  13. ↑ سند شماره 1578 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب (مجيد مختاري), صص 101 و 102.
  14. ↑ همان, ص 138.
  15. ↑ همان, ص 107.
  16. ↑ مأخذ2, صص 59 و 60.
  17. ↑ سند شماره 1617 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا در عمليات منتفي فاو (فرهاد درويشي), ص 121.
  18. ↑ مأخذ 13, ص 104.
  19. ↑ مأخذ 17.
  20. ↑ سند شماره 1579 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب ( مجيد مختاري), صص 29 و 30.
  21. ↑ سند شماره 98016 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تلفنگرام روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان, 24/10/1366, ص 2. و - سند شمارة 98046 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تلفنگرام فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات), به فرماندهي نيروي زميني (معاونت اطلاعات), 27/10/1366, ص 1.
  22. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي, نشريه "گزارش‏هاي ويژه", شماره 301 (25/10/1366), صص 5 و 6, راديو بي.بي.سي, 24/10/1366.
  23. ↑ همان, صص 2 و 3, نيكوزيا - آسوشيتدپرس, 24/10/1366.
  24. ↑ سند شماره 226185 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع داخلي سپاه, 24/10/1366, صص10 و 11.
  25. ↑ مأخذ 22, ص 4, اهواز - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.
  26. ↑ مأخذ22, ص 4, اصفهان - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.
  27. ↑ مأخذ 24, ص 22.
  28. ↑ روزنامه اطلاعات, 24/10/1366, ص 2, سرويس خبري.
  29. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران, بولتن "راديوهاي بيگانه", 26/10/1366, صص 3 و 4, راديو امريكا, 24/10/1366.
  30. ↑ مأخذ 22, صص 7 و 8, منامه - خبرگزاري فرانسه, 24/10/1366.
  31. ↑ مأخذ 22, ص 8.
  32. ↑ مأخذ 29, صص1 و 2, راديو بغداد, 24/10/1366.
  33. ↑ مأخذ 29, ص 4, راديو صوت‏الجماهير, 25/10/1366.
  34. ↑ مأخذ 23, صص 39 و 40, لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.
  35. ↑ مأخذ 23, صص 15 و 16, راديو امريكا, 24/10/1366.
  36. ↑ مأخذ 23, صص 41 و 42, كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.
  37. ↑ سند شماره 212769 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع داخلي سپاه, 4/11/1366.
  38. ↑ روزنامه اطلاعات, 26/10/1366,‌ ص 4, آنكارا - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  39. ↑ مأخذ 22, ص 37, مشهد - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.
  40. ↑ مأخذ 22, ص 36, همدان - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 24/10/1366.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.10.24&oldid=2421»