1361.07.29: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1361 |نام = 1361.07.29 |نام دیگر=بیست و نه مهر |روز=29 مهر 1361 |تاریخ شمسی= 1361.07.29 |تاریخ میلادی=21 اکتبر 1982 |تاریخ قمری= 3 محرم 1403 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.07.29</div> <div class="bootstrap-btn">1360....» ایجاد کرد)
 
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۲۴: سطر ۲۴:


<div style="text-align:justify">
<div style="text-align:justify">
==  گزارش- 962==
دو عملیات محدود نیروهای ایران و عراق در مناطق مهران و سومار در جبهه‌های زمینی و تعرض توپخانه‌ها و هواپیماهای عراق به شهرهای آبادان و خرم‌آباد، عمده‌ترین تحرکات امروز دو کشور در جبهه‌های جنگ بود.
نیروهای ایران با پشتیبانی آتش توپخانه و ادوات، عملیات محدودی را در مناطق "تعاون"، "کله‌شرقی" و "پاسگاه دراجی" عراق در منطقۀ مهران انجام دادند. در این عملیات که ساعت 20 با رمز "یا حسینبن علی(ع)" آغاز شد بیش از 50 نفر از نیروهای عراقی کشته شدند و چند سنگر نفرات، مخفیگاه دیده‌بانی، سنگر خمپاره‌انداز و یک تانک به همراه مقدار فراوانی از مهمات دشمن به آتش کشیده شد.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 1/8/1361، ص 2.</ref>
از سوی دیگر، نیروهای عراقی دوبار به خطوط دفاعی نیروهای ایران در منطقۀ سومار تعرض کردند که حملاتشان دفع شد. اولین اقدام، ساعت 20 در منطقۀ گیسکه و دومین حمله دشمن حدود سه ساعت بعد انجام شد که هیچ موفقیتی را برای نیروهای عراقی به همراه نداشت. در این میان، اجرای آتش مؤثر و متمرکز توپخانۀ خودی خسارات جدی به نفرات و تجهیزات دشمن وارد کرد طوریکه آنان تا چند ساعت مشغول حملونقل اجساد کشته‌شدگان و مجروحان خود بودند.<ref>روزنامه اطلاعات، 1/8/1361، ص 18.</ref>
همچنین شهر آبادان در چهارمین شب از ماه محرم هدف توپخانه‌های دوربرد عراق قرار گرفت. براثر این آتشباری یک منزل مسکونی ویران شد و دو ساختمان اداری تخریب شدند. در چند نقطۀ شهر نیز آتشسوزی‌ روی داد.<ref>روزنامه اطلاعات، 2/8/1361، ص 3.</ref> علاوه بر این بر اثر اصابت گلولهای توپ به قسمتی از یک مسجد و یک آزمایشگاه خساراتی بر آنان وارد و یک نفر نیز مجروح شد.<ref>روزنامه کیهان 1/8/1361، ص 18، اطلاعیۀ شماره 1087 ستاد مشترک ارتش.</ref>
سه هواپیمای عراقی نیز در آسمان خرم‌آباد ظاهر شدند که با واکنش به موقع پدافند هوایی نیروهای خودی، در اجرای عملیات نظامی ناکام شدند و از آسمان منطقه گریختند.<ref>همان، ص 18.</ref>
==  گزارش- 963==
سه نفر دیگر از مردم عراق با خروج از مرزهای شرقی این کشور وارد خاک ایران شدند و خود را به سپاه پاسداران ارومیه معرفی و تقاضای پناهندگی کردند. این سه تن که مسیحی و از اهالی سلیمانیه هستند، اعلام کردند، چون رژیم صدام قصد داشت آنان را به جبههها اعزام کند؛ آنها برای پرهیز از رویارویی با نیروهای ایران از عراق خارج شدهاند.
علاوه بر این سه نفر، دو غیرنظامی نیز با عبور از مرزهای غربی ایران و معرفی خود به سپاه پاسداران، تقاضای پناهندگی کردند.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی 29/7/1361، ص 2.</ref>
==  گزارش- 964==
پس از شکست‌های سنگین گروه‌های تجزیه‌طلب مسلح در عملیات‌های قرارگاه حمزه، عوامل ضدانقلاب به راهزنی، مینگذاری جادهها، مردم‌آزاری و شرارت در شهرهای مختلف آذربایجان غربی و کردستان پرداخته‌اند و برخی از آنها با ابراز ندامت، خود را تسلیم نیروهای امنیتی می‌کنند.
نیروهای تأمین محور سقز ـ دیواندره در حوالی پایگاه "کوله ‌زاغه" در نزدیکی سنندج، به کمین عناصر مسلح غیرقانونی برخورد کردند که پنج نفر از آنان شهید، شش نفر مجروح و پنج نفر نیز گروگان گرفته شدند. همچنین نیروهای مهاجم یک خودرو ارتش را آتش زدند.<ref>سند شماره 113131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش امنیتی مناطق دهگانه، از مرکز فرماندهی سپاه، به فرماندهی کل، آبان 1361، ص 3، سماجا؛ وـ سند شماره 113124 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: دفتر نخست وزیری، مجموعه گزارش‌های "اخبار داخلی"، گزارش شماره 67، 15/8/1361، ص 1.</ref> در حادثۀ دیگری یک خودرو حامل نیروهای سپاه در محور پیرانشهر ـ سردشت در حوالی روستای بازرگان، با مین برخورد کرد که بر اثر انفجار آن 2 نفر شهید و 19 تن مجروح شدند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی‌، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 218، 2/8/1361، ص 7، ارومیه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/8/1361؛ وـ سند شماره 113124 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: دفتر نخست وزیری، مجموعه گزارش‌های‌ "اخبار داخلی"، گزارش شماره 67، 15/8/1361، ص 2.</ref>
در محور مهاباد ـ پسوه نیز دو کمپرسی متعلق به جهاد سازندگی ـ که در شن‌ریزی جادة مهاباد ـ خلیفه فعالیت می‌کردند ـ پس از پایان کار روزانه، در بازگشت به مهاباد، به کمین عناصر ضدانقلاب خوردند که یکی از رانندگان شهید شد و دیگری به اسارت درآمد. کمپرسی‌ها نیز به آتش کشیده شدند.<ref>سند شماره 113131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش امنیتی مناطق دهگانه، از مرکز فرماندهی سپاه به فرماندهی کل، آبان 1361، ص 3؛ وـ سند شماره 350289 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: از فرماندهی مهاباد، 1/8/1361. </ref>
در اقدامی دیگر، تعدادی از عناصر گروه‌های مسلح غیرقانونی، ساعت 21 به روستای "عیان" از توابع شهرستان سلماس حمله کردند که با اجرای عملیات کمین توسط نیروهای سپاه و کمیتۀ سلماس عملیات آنان ناکام ماند. مهاجمان هنگام فرار، یکی از موتورهای آب این روستا را به آتش کشیدند. همزمان با این درگیری، درگیری‌های پراکنده‌ای نیز در حوالی خط راه‌آهن سلماس ـ خوی روی داد که با واکنش متقابل نیروهای خودی، دفع شد.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 218، 2/8/1361، ص 9، ارومیه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/8/1361.</ref>
همچنین یکی از نیروهای وابسته به ضدانقلاب با ابراز ندامت، خود را به سپاه پاسداران بانه معرفی و تقاضای اماننامه کرد. وی یک اسلحۀ برنو را نیز تحویل نیروهای سپاه داد.<ref>روزنامه اطلاعات، 29/7/1361، ص 15.</ref>
==  گزارش- 965==
به دنبال عملیات‌های موفق قرارگاه حمزه در محورهای پیرانشهر ـ سردشت و آزادسازی مناطق و محورهای متعددی که پیش از این، در تصرف نیروهای مسلح غیرقانونی، به خصوص حزب دمکرات کردستان بود، امروز رادیو بی.بی.سی در تفسیری تبلیغاتی و جانبدارانه از حزب دمکرات، به بررسی این وقایع و دستاوردهای آن پرداخت.
رادیو بی.بی.سی به نقل از افراد وابسته به این حزب، اطلاعات نادرستی را دربارۀ درگیری‌های اخیر منتشر کرد که بخشی از آن در جهت توجیه شکست‌های اخیر گروه‌های تجزیه‌طلب است و بخش دیگر آن، به ادعای این گروهها مبنی بر داشتن توان نظامی بالا مربوط می‌شود که شکست‌های سنگینی را متحمل شده‌اند. این رادیو در تفسیر خود آورده است:
دو طرف (ایران و حزب دمکرات) در گزارش‌هایی که از رادیوهایشان دربارۀ جنگ کردستان پخش می‌کنند، چندان اتفاقنظری دربارۀ نتایج آن ندارند، غیر از اینکه جنگ شدید است و در منطقۀ وسیعی در جریان است. امروز رادیو تهران گفت: نیروهای حزب دمکرات کردستان که دولت فعالیت آن را ممنوع اعلام کرده در چند نقطه با نیروهای دولتی برخورد کرده‌اند، از جمله در اطراف شهرهای مهاباد، سقز، سردشت و پیرانشهر. هفتۀ قبل نیز رهبر حزب دمکرات کردستان، دکتر عبدالرحمان قاسملو جنگ فعلی را از نقطه نظر شدت و وسعت در کردستان بی‌سابقه خواند. در مصاحبۀ تلفنی از نقطه‌ای در نزدیکی محل جنگ، دکتر قاسملو گفت که هزاران سرباز و پاسدار به مناطق تحت کنترل کردها حمله کرده‌اند و از هلی‌کوپترهای موشک‌انداز، توپ‌های سنگین، تانک و موشک‌اندازهای کاتیوشای ساخت شوروی استفاده می‌کنند. یکی از سخنگویان کرد در اروپا این گفتۀ دولت ایران را قبول دارد که نیروهای دولتی در بعضی نقاط پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته‌اند، اما او افزود که حتی از دست ‌رفتن آن پایگاه‌ها، ضربۀ مهمی برای کردها نخواهد بود و از توانایی جنگی آنها نخواهد کاست. سخنگوی حزب دمکرات بر این عقیده است که ارتش چریکی کردها که به گفتۀ او دارای دوازده هزار چریک تمام وقت پیش مرگ است، ارتشی بسیار متحرک است و به سرعت خواهد توانست برای خود در نقاط مختلف، پایگاه ایجاد کند. سخنگوی کردها همچنین می‌گوید که چریک‌های کرد توانسته‌اند در بسیاری نقاط، پیشرفت نیروهای دولتی را متوقف سازند، تلفات سنگینی بر آنها وارد آورند و سلاح‌های زیادی به غنیمت بگیرند. او افزود: در میان اجساد نیروهای دولتی که در میدان‌های جنگ باقی مانده، افرادی از حزب دمکرات کردستان عراق تحت فرماندهی پسران ملا‌مصطفی بارزانی دیده می‌شوند که لباس سبز پاسداران ایران را بر تن داشته‌اند، اما کارت عضویت حزب عراقی را حمل می‌کردند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 216، 30/7/1361، ص14، از رادیو بی.بی.سی، 29/7/1361.</ref>
==  گزارش- 966==
دزدی، شرارت و ایجاد ناامنی، مواضع جدید سازمان مجاهدین خلق پس از ضربات گسترده به سازمان و دستگیری اعضا و کادرهای آن است. نیروهای امنیتی ایران در کنار این دستگیری‌ها، اعضای برخی گروه‌های تروریستی دیگر را نیز دستگیر کرده‌اند.
پنج نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق، امروز با سوءاستفاده از لباس پاسداری به خانه‌ای در خیابان دکتر شریعتی وارد شدند و پس از بازرسی منزل، مقدار فراوانی جواهر، طلا و لوازم قیمتی و مبلغ هنگفتی پول نقد به سرقت برده، متواری شدند. آنها در پاسخ به اعتراض افراد خانه به این اقدام گفتند: از این اموال در جهت منافع خلق قهرمان ایران استفاده خواهد شد.<ref>مأخذ 10، ص 7، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/8/1361.</ref>
همچنین در طول روز جاری نه نفر از اعضا و کادرهای سازمان مجاهدین خلق، هفت نفر از افراد گروه پیکار، سه نفر از سازمان چریک‌های فدایی خلق و سه قاچاقچی مرتبط با گروه خلق عرب، در شهرهای شیراز، بهبهان، بروجرد، آغاجاری و ایذه دستگیر شدند.<ref>سند شماره 227382 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه منطقه 8، "رویدادهای منطقه 8"، نشریه شماره 13، 11/8/1361، صص 8 و9 و 11؛ وـ سند شماره 227383 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفتر نمایندگی امام در سپاه منطقه 8، "رویدادهای منطقه 8"، نشریه شماره 14، 24/8/1361، صص 15 و 22.</ref>
در گرگان نیز یک خانۀ تیمی متعلق به اعضای سازمان مجاهدین خلق کشف و از این خانه مقداری مهمات، گاز اشک‌آور و تعدادی سند و نشریات درونگروهی ضبط شد.<ref>سند شماره 73161 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: از فرماندهی ستاد منطقه 3، به فرماندهی مرکز، 3/8/1361، ص 2.</ref>
==  گزارش- 967==
مسعود رجوی سرکردۀ گروه مجاهدین خلق، در مصاحبه با ماهنامۀ "میدل ایست دیوید" چاپ ترکیه، به تروریست بودن سازمان مجاهدین خلق که رهبری آن را به عهده دارد، اعتراف کرد. وی در این مصاحبه به موضوعاتی مانند اعتقاد به مبانی ناسیونالیستی و سوسیالیستی و اولویت داشتن آنها به اسلام، تمایل 90 درصد مردم ایران به صلح، بمب‌گذاری در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در 7 تیر 1360، برترین بودن در میان نامزدهای ریاست جمهوری اولین دورة انتخابات ریاست جمهوری ایران، نفوذ بی‌رقیب در میان توده‌های مردم، شرکت نکردن در جنگ برای مقابله با تجاوزات رژیم عراق و... اشاره کرد. بخشی از ادعاهای مسعود رجوی در گفت‌وگو با این ماهنامه چنین است.
«ما ناسیونالیست هستیم، عقاید ما دمکراتیک و مترقی است و البته ما مسلمان نیز می‌باشیم. اسلام ما، مخالف با ملت یا مردم نیست. ما شووینیست نیستیم. ما بهشدت مخالف اختلاف[های] مذهبی و قومی هستیم. ما باید آزاد باقی بمانیم و آزاداندیش باشیم. ما باید از جنگ با همسایگان خود دست برداریم. از همان بدو کار ما مخالف صدور انقلاب و هرجومرج طلبی بودیم. ... [امام] خمینی مخالف اسلام و ارزش‌های بشردوستانه است. ... ما می‌گوییم او [امام خمینی] مسلمان نیست. ... اگر شما با این امر موافق نیستید از کشورهای مسلمان سؤال کنید (از ترکیه، اندونزی، لیبی و...)، همۀ آنها به شما خواهند گفت که [امام] خمینی مسلمان نیست.»
سؤال: «آیا بمبی که موجب کشته شدن 71 نفر [از مسئولان ایران] در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی، در تهران شد، توسط مجاهدین نصب شده بود؟»
رجوی: «شما هم مانند من می‌دانید که من هرگز از چنین کشتاری چشم‌پوشی نمی‌کنم. هنگامیکه شکنجه، ظلم و کشتار دسته‌جمعی علیه مردم یک کشور اعمال می‌شود، بی‌تردید عکس‌العمل نیز در پی دارد. ... همانطوری که می‌دانید من کاندیدای ریاست جمهوری بودم، اما او [امام خمینی] یک هفته پیش از انتخابات مرا وادار به انصراف کرد. بر طبق آرا من کاندیدای شماره یک تهران بودم. مردم ایران انقلاب کردند. مجاهدین خلق جانبازانه خون خود را برای مردم ریختند. سپس آنها به میدان آمده و با زیر پا گذاشتن این خون‌ها، قدرت را در دست گرفتند. من به [امام] خمینی گفتم، بگذارید مطبوعات آزاد باشند و هرکسی دربارة سیاست آنچه میل دارد، بنویسد. به عنوان مثال، روزنامة ما با تیراژ روزانه 500 هزار نسخه، پر تیراژترین روزنامة تهران بود، درحالیکه تیراژ روزنامۀ [امام] خمینی به 25 هزار نسخه (در روز) می‌رسید.»
سؤال: «آیا مجاهدین خلق در جنگ ایران و عراق شرکت کرده‌اند؟»
رجوی: «در صورت شرکت ما، ایران پیروزی‌های بیشتر در جنگ کسب می‌کرد، اما ما در این جنگ شرکت نداریم. دلیلش این است که ما مایلیم دو کشور در صلح و دوستی بهسربرند، در این مورد 90درصد مردم ایران خواهان صلح هستند. مردم ایران فوق‌العاده به سوسیالیسم اسلامی که ما از آن حمایت می‌کنیم، علاقهمندند و روزبهروز تعداد بیشتری توجه خود را به ما معطوف می‌کنند. طرفداران ما در درجة اول از میان روشنفکران و به دنبال آنها دانشجویان، اساتید، نویسندگان، سربازان، تجار، کارگران، مسئولین خدمات شهری و زنان هستند.»
سؤال: «آیا شما در درون ارتش ایران هوادار دارید؟»
رجوی: «همانطور که می‌دانید، من با هواپیما به اینجا آمدم. سه خلبان مجاهد ما را به اینجا آوردند. معزی، خلبانی که شاه را به پاناما برد، یک عضو برجستۀ مجاهدین خلق است.»
آخرین سؤال: «در صورتی که شما در ایران به قدرت برسید، روابط شما با ترکیه و دیگر همسایگان چگونه خواهد بود؟»
رجوی: «ما پیوندهای مذهبی و فرهنگی با همسایگان خود داریم که مایل به حفظ آن هستیم، علی‌الخصوص در مورد ترکیه. نباید فراموش کنیم که همسر متوفای من، مانند صمیمی‌ترین دوست من در سازمان یک ترک بود. (همسرم تبریزی بود) ما پیوندهای فرهنگی با ترکیه داریم و هممذهب نیز هستیم. اما [امام] خمینی به میدان آمد و ما را از هم جدا کرد. ما امیدواریم که بهزودی رژیمی ناسیونالیست، ملی و دموکراتیک که حکومتی مردمی و به سود مردم زجرکشیدۀ ایران و مذهب اسلامی ما (که به طرز ننگینی بیحرمت شده) خواهد بود، جایگزین رژیم کنونی شود.»<ref>سند شماره 230033 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریة سیاسی وزارت کشور، شمارة 4، ، صص 39 ـ 41، آبان‌ 1361.</ref>
==  گزارش- 968==
شورای عالی دفاع به ریاست آیت‌الله خامنه‌ای رئیسجمهور، امروز تشکیل جلسه داد و اوضاع جبهه‌های جنگ، بهویژه نتایج عملیات مسلم‌بن عقیل و عملکرد قرارگاه حمزۀ سیدالشهدا(ع) را بررسی کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی نمایندۀ امام در این شورا، در مورد مسائل مطروحه در این جلسه و همچنین تلاش‌های اخیر برای مجاب کردن ایران برای صلح با حکومت عراق و اقدامات میانجیگرانه (سفر وزیر خارجه ترکیه به ایران) دربارۀ مسائل مطرح شده در این جلسه گفت: «در بخشی از جلسه طولانی گزارشی از اوضاع جبهه‌ها و آمار نهایی نتایج عملیات مسلم‌بن عقیل و اخبار مربوط به حرکات و فعالیت‌های قرارگاه حمزه در آذربایجان غربی و کردستان به جلسه ارائه شد.» وی افزود:
«یکی از کارهای بسیار مهم انجامشده در غرب این است که رابطۀ ضدانقلاب در کردستان با عراق تقریباً دارد قطع میشود و خطوط مواصلاتی و راه‌های گرفتن امکانات و فرارشان به دست نیروهای ما می‌افتد و باقیماندهشان در مناطق مختلف کردستان و آذربایجان غربی در محاصره قرار می‌گیرند. از نقاط مهمی که نیروهای ما گرفته‌اند "میرآباد" است، جایی که فرانسوی‌ها آمده بودند و با ضدانقلاب مصاحبه کرده بودند و تلویزیون‌های اروپایی خیلی سروصدا راه انداختند و از این منطقه به‌عنوان منطقۀ آزادشدۀ کردها نام برده بودند. رویهمرفته، نیروهای ارتش و سپاه در کردستان ضربات محکمی به ضدانقلاب می‌زنند و بهسرعت هم موفق می‌شوند و مسئلۀ جالب، خوشحالی مردم کردستان است. هر روستایی که آزاد می‌شود، مردمش احساس آزادی واقعی می‌کنند و ما هم موفق می‌شویم امکانات را به آنها برسانیم.»
نمایندۀ امام در شورای عالی دفاع دربارۀ پیش‌نویس قطعنامه‌ای که شورای امنیت سازمان ملل به مجمع عمومی این سازمان ارائه کرده و در آن به موضوعی به نام "ابراز تمایل عراق به همکاری در اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل" اشاره شده است، گفت:
«ما از اینکه سازمان ملل هم آلت دست گروه متجاوز دنیا شده و کاملاً در جهت تحقق اهداف استعماری ملعبه شده است، متأسفیم و این‌گونه حرکتها، سوءظن شدیدی را به وجود می‌آورد. دو سال بود که نیروهای صدام عفلقی در خاک ما بودند و هنوز هم حدود 800 ـ 700 کیلومتر از نقاط حساس مناطق غربی ما را در اشغال دارند، ولی در آنجا از اقدام مثبت عراق در عقب‌نشینی از خاک ایران تشکر می‌کنند. دو سال است که نفتشهر ما در دست عراقیها است و نفت آنجا را میبرند. عفلقیهای بغداد در خاک ما هستند و این همه جنایت کردهاند، نه کسی در سازمان ملل قطعنامه‌ای را پیشنهاد کرد و نه مسئله‌ای مطرح شد. حالا که ما در آستانۀ اخراج نهایی عراق قرار گرفته‌ایم و برای وارد آوردن فشار جهت گرفتن حقمان امکان بیشتری پیدا کرده‌ایم، این آقایان هیاهو به راه می‌اندازند. متأسفانه این اقدامات در موقعی انجام می‌شود که بعضی از هیئت‌ها می‌خواهند [به ایران] بیایند و ما سوءظنمان نسبت به این هیئت‌ها هم زیاد می‌شود و فکر می‌کنیم که این‌ها همه یک ریشه دارند. اسرائیل چیزی می‌گوید، غربی‌ها یک چیز می‌گویند و هیئت‌ها می‌آیند و خیال می‌کنند که با جوّی که درست می‌کنند ما را در شرایط سختی قرار می‌دهند و ما تحت فشار، مسائلی را که مایل نیستیم، می‌پذیریم، ولی این مسائل مقاومت ما را افزایش می‌دهد. ... به هرحال ما لااقل مایل بودیم سازمان ملل این نیمه جانی را که دارد، بیخود از دست ندهد و همینکه بارها آزمایش کردند و فهمیدند که هم دنیا دست آنها را میخواند و هم اثری ندارد، بگذارند جریان به‌طور طبیعی انجام شود و حقوق مظلومین پرداخت و ظالم هم تنبیه شود.»
آقای هاشمی رفسنجانی سپس دربارۀ انتشار اخبار خبرگزاری‌های غربی که از قول سفیر اسرائیل در امریکا، مدعی خرید تسلیحاتی ایران از رژیم صهیونیستی شده بودند، گفت‌:
«قضایای اخیر در مورد اخراج اسرائیلی‌ها از بعضی مجامع بین‌المللی و حمایت ما از این امر، اسرائیلی‌ها را عصبانی کرده و دارند جواب می‌دهند. ما در این مسئله جدی هستیم و فکر می‌کنیم تهدیدهایی که امریکایی‌ها کردند که از سازمان بیرون می‌روند، یا کمکشان را قطع می‌کنند، ما و چند کشور مسلمان دارای نفت و دارای امکانات ارزی می‌توانیم بهآسانی آن را جبران کنیم.» آقای هاشمی رفسنجانی افزود: «کیست که نداند اگر در دنیا یک کشور بهشدت ضدامریکایی باشد، ما هستیم و کیست که نداند اسرائیل کاملاً در اختیار امریکاست. چطور می‌شود ما که با این مخالفت شدیدی که با اسرائیل و امریکا داریم و این برای هیچ کس قابل انکار نیست، او می تواند بیاید و به ما اسلحه بدهد!؟ این را تا بهحال مکرراً گفته‌اند و هروقت هم لازم باشد دوباره فریاد می‌کنند. مسئله مسخره است و احتیاج به دفاع ندارد آنها احساس کرده‌اند ما جدی هستیم و موجی در دنیا راه انداخته‌اند، برای اینکه ما را مشغول کنند، همان حرفهای کهنه و قدیمیشان را تکرار میکنند و شاید فردا منافقین و لیبرال ها و سلطنتطلبها در رادیوهایشان این را عَلَم کنند ولی ملت ما رشد دارد و می‌فهمد و ما احتیاج به دفاع در مقابل این حرف‌ها نداریم.»<ref>مأخذ 2، ص 12.</ref>
==  گزارش- 969==
دانشجویان اخراجی از آلمان، امروز به همراه دکتر فاضل هرندی نمایندۀ مجلس، با رئیس‌جمهور و آیت‌الله منتظری دیدار کردند.
آیت‌الله خامنه‌ای رئیسجمهور ایران، در دیدار با تعدادی از دانشجویان ایرانی که از زندان‌های آلمان غربی آزاد شده و به ایران بازگشته‌اند، با اشاره به اقدامات شجاعانۀ این دانشجویان در برخورد با عناصر وابسته به ضدانقلاب در این کشور و مقاومت‌هایی که در زندان برای دفاع از جمهوری اسلامی انجام داده‌اند، مطالبی بیان کرد. ایشان در بخشی از سخنان خود گفت‌:
«این رفتار شما دشمنان را در همۀ سطوح با هویت جمهوری اسلامی و ملت ما آشنا کرد. یکی از مسائل ما در دنیا این است که هویت واقعی و حقیقت نظام جمهوری اسلامی ایران برای مخالفین ما روشن نیست و آن چیزی که در نظام ما وجود دارد، گوشه‌ای از آن را شما با حرکت خود نشان دادید و آن، اینکه این ملت پیکر‌ه‌ای است که همه جای آن نبض است و می‌زند و همه جای آن مغز است و می‌اندیشد و همه جای آن قلب است و می‌تپد.
این راهی است که بر پیشانی او موفقیت نوشتهشده و نور رستگاری در جبهة این انقلاب وجود دارد. دشمنان ما و دشمنان انقلاب ما، محکوم به شکست هستند، این شکست لزومی ندارد که حتماً یک شکست نظامی باشد، در آینده هم در مقابله‌هایی که با ما دارند، محکوم به شکست هستند. ما به این معتقدیم و این بستگی به دو عنصر ایمان و مقاومت ما دارد.»
رئیسجمهور در پایان با اشاره به زندانی شدن دانشجویان ایرانی در زندان‌های مدعیان تمدن افزود‌: «شما در این زندان‌ها دچار سختی‌ها و شکنجه‌هایی بودید و تهدیدها و فشارهایی را تحمل کردید، اما در نهایت، شکست نخوردید، به لحاظ اینکه بالاخره ایدة شما محقق شد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 217، 1/8/1361، صص 5 و 6، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 30/7/1361.</ref>
آیت‌الله منتظری نیز در دیدار با دانشجویان، با اشاره به تلاش دانشجویان برای مقابله با تبلیغات علیه انقلاب اسلامی گفت: «ملت ما از خدمات و زحمات شما قدردانی می‌کند و بدانید تمام این ناراحتی‌ها و محرومیت‌ها چون در راه کلمۀ توحید و رضای پروردگار انجام می‌شود، نزد خداوند پاداش دارد. هیچ‌گاه از کثرت عدد دشمنان اسلام و توطئه‌های روزافزون آنان خسته و مأیوس نشوید.» وی افزود: «اگر دولت‌ها با شما وحشیانه و غیرعادلانه رفتار می‌کنند، بدانید که ملت‌های مستضعف و آگاه جهان با شما هستند و از اهداف شما حمایت می‌کنند.»<ref>مأخذ 12، ص 23، رادیو صوت‌الجماهیر، 29/7/1361.</ref>
==  گزارش- 970==
خبرگزاری یوگسلاوی از سازمان ملل گزارش داد، پیش‌نویس قطعنامه‌ای که خواستار توقف فوری جنگ ایران و عراق و عقب‌نشینی آنها به مرزهای بین‌المللی شده است، امروز به مجمع عمومی سازمان ملل تسلیم شد.
چهارده کشور، پیش‌نویس این قطعنامه را امروز قبل از آغاز مذاکرات مجمع عمومی دربارۀ نتایج ادامة جنگ بین ایران و عراق ارائه و در آن تأکید کردهاند که ادامه و گسترش مناقشه بین دو کشور به منزلۀ تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی است.
در ادامۀ این گزارش آمده است‌: بههرحال شیوۀ تنظیم این قطعنامه که از ابراز تمایل عراق به همکاری در اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل استقبال می‌کند، برخی از کشورها را بر آن داشت تا این پیش‌نویس را تصویب نکنند، به نظر آنها، این شیوۀ تنظیم به حل مسالمت‌آمیز این مناقشه کمک نمی‌کند، زیرا ایران را خشمگین می‌کند. نمایندگان ایران و عراق ضمن صحبت در این مذاکرات، اتهامات متقابل مشهور را به یکدیگر وارد کردند.<ref>همان، صص 4 و 5، خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 29/7/1361. </ref>
==  گزارش- 971==
تلاش کشورهای عرب حاشیۀ خلیج فارس برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق، در آستانۀ تشکیل کمیتۀ حسن نیت کنفرانس اسلامی افزایش یافت و کشورهای کویت و عربستان با جانبداری از صدام، به شرایط ایران برای خاتمۀ جنگ توجهی نکردند.
در آستانۀ تشکیل کمیسیون حسن نیت کنفرانس اسلامی در عربستان، صدام حسین در پاسخ به پیام احمد سکوتوره رئیسجمهوری گینه و رئیس کمیتۀ حسن نیت اسلامی (که برای شرکت در کنفرانس این کمیته در عربستان بهسرمی‌برد) مبنی بر توقف فوری خصومت‌ها، اعلام کرد: «مسئولیت کامل ادامه و بالا گرفتن جنگ عراق ـ ایران به عهدۀ ایران است.» وی گفت: «ایران با تهاجم‌های مداوم به مرزهای بین‌المللی عراق که همه به شکست انجامید، تمام درخواست‌ها برای خاتمۀ مسالمت‌آمیز جنگ را نادیده می‌گیرد.»<ref>همان، ص 2، بغداد ـ خبرگزاری عراق، 29/7/1361.</ref>
از سوی دیگر، ابوالحسن نمایندۀ کویت در سازمان ملل متحد، در گفتاری جانبدارانه از عراق، از دو کشور درگیر در جنگ خواست تا به خصومت‌های خود پایان دهند و با استفاده از تعالیم اسلام که به لحاظ فلسفی متضمن حل اختلاف‌ها از طریق مسالمتآمیز است، به اختلافات خود خاتمه دهند. وی گفت: این جنگ در منطقه‌ای جریان دارد که به لحاظ استراتژیک و منابع طبیعی، حیاتی است و این منطقه با توجه به طمع اسرائیل به سرزمین و منابع اعراب نیاز فراوان به ثبات و صلح دارد. کویت از آغاز جنگ از نتایج وخیم درگیری آگاه بود و می‌دانست که ادامۀ درگیری میان دو همسایۀ مسلمان بذر کینه را خواهد کاشت و مانع توسعۀ دو کشور بهطور اخص و منطقۀ عربی بهطور اعم، که از اهداف قدرت‌هاست، می‌شود. وی با حمایت از مواضع عراق گفت‌: ابتکار عراق این امید را به جهانیان داد که جنگ در مرحلۀ پایانی است و این اقدام مؤید علاقۀ‌ عراق برای پایان دادن به این جنگ مخرب است و امیدوارم کشور همسایه و مسلمان ایران بهسرعت از ابعاد واقعی خطر که در صورت ادامۀ جنگ گریبانگیر منطقه خواهد شد، آگاه شود. وی ابراز امیدواری کرد که ایران، قطعنامه‌های 514 و 522 شورای امنیت را بپذیرد و اجرا کند.<ref>مأخذ 2، ص 12.</ref>
روزنامۀ دولتی الریاض چاپ عربستان از اعضای کمیسیون حسن نیت کنفرانس اسلامی خواست هدف‌های خود را طوری درپیش گیرد که بر نظرهای ایران مبنیبر از کار انداختن فعالیت کمیسیون برتری یابد. این روزنامه با پیشنهاد برپایی و تشکیل کنفرانس سران کشورهای اسلامی برای بررسی مسئله اعلام کرد: با اینکه عراق برای پایان دادن به جنگ از خود نرمش نشان داده است و کمیسیون حسن نیت و دیگر محافل در این خصوص تلاش بسیاری کرده‌اند، ولی مسئولان ایران آن را نادیده گرفته‌اند.<ref>مأخذ 1، ص 12.</ref>
==  گزارش- 972==
خبرگزاری رویتر از توکیو به نقل از مقام‌های وزارت خارجۀ ژاپن اعلام کرد، این کشور در نظر دارد برای پُر کردن خلأ سه ساله در تماس با مقام‌های بلندپایۀ ایران، "نوبوئو ماتسوناگا" معاون وزارت خارجۀ خود را به تهران اعزام کند. مقام‌های ژاپن گفتند: انتظار می‌رود رهبران ایران در این مذاکرات، مسئله مجتمع پتروشیمی چند میلیارد دلاری بندر امام خمینی را مطرح کنند.
این خبرگزاری افزود: عملیات ساختمانی این مجتمع سپتامبر 1980 (شهریور و مهر 1359) با آغاز جنگ خلیج‌ [فارس] هنگامیکه 85 درصد کارها انجام شده بود، نیمهکاره رها شد. درحالیکه به گفتۀ منابع ژاپن این کشور قصد ندارد در حال حاضر، در مذاکرات در سطح دولتی مسئله مجتمع پتروشیمی را که در سال 1980 (1359) هزینۀ احداث آن دو میلیارد و هفتصد میلیون دلار برآورد شده بود، مطرح کند.<ref>مأخذ 11، ص 3.</ref>
==  گزارش- 973==
هفتۀ نامۀ میدل ایست چاپ لندن در شمارۀ اخیر خود به نقل از یک مقام بلندپایۀ روسیه نوشت: «اگر امریکایی‌ها (در ایران) مداخله کنند، ما فوراً، به طور همه جانبه مداخله خواهیم کرد.»
این هفتهنامه مطالب خود را چنین ادامه ‌داد: «مقامات رسمی شوروی روی سه نکته انگشت می‌گذارند. آنها از جنگ داخلی پس از [امام] خمینی و متعاقب آن درگیری دو ابرقدرت نگران بوده و به پیمان 1921 (میلادی) خود با ایران ـ که ایران آن را به طور یک جانبه ملغی کرد ـ کما فی‌السابق پایبند هستند.
از سوی دیگر، مقامات شوروی نگران آن هستند که سیاست‌های جمهوری اسلامی، در نهایت باعث سقوط این کشور بشود و راه را برای نفوذ هرچه بیشتر امریکا در منطقه باز کند. نکتۀ نگران کنندۀ دیگر برای روس‌ها افزایش مخالفت با حزب توده است. آنها همچنین از انتقاد ایران نسبت به مداخله‌شان در افغانستان (از سوی ایران) بسیار ناراحت به نظر می‌رسند. به گفتۀ یک کارشناس روسی که اخیراً از ایران دیدار کرده، ایرانی‌ها دربارۀ مسئلۀ افغانستان گوش به حرف نمی‌دهند.»<ref>مأخذ 12، ص 9، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 29/7/1361. </ref>





نسخهٔ کنونی تا ‏۵ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۴۹

روزشمار جنگ سال 1361
1361.07.29
نام‌های دیگر بیست و نه مهر
تاریخ شمسی 1361.07.29
تاریخ میلادی 21 اکتبر 1982
تاریخ قمری 3 محرم 1403





گزارش- 962

دو عملیات محدود نیروهای ایران و عراق در مناطق مهران و سومار در جبهه‌های زمینی و تعرض توپخانه‌ها و هواپیماهای عراق به شهرهای آبادان و خرم‌آباد، عمده‌ترین تحرکات امروز دو کشور در جبهه‌های جنگ بود. نیروهای ایران با پشتیبانی آتش توپخانه و ادوات، عملیات محدودی را در مناطق "تعاون"، "کله‌شرقی" و "پاسگاه دراجی" عراق در منطقۀ مهران انجام دادند. در این عملیات که ساعت 20 با رمز "یا حسینبن علی(ع)" آغاز شد بیش از 50 نفر از نیروهای عراقی کشته شدند و چند سنگر نفرات، مخفیگاه دیده‌بانی، سنگر خمپاره‌انداز و یک تانک به همراه مقدار فراوانی از مهمات دشمن به آتش کشیده شد.[۱] از سوی دیگر، نیروهای عراقی دوبار به خطوط دفاعی نیروهای ایران در منطقۀ سومار تعرض کردند که حملاتشان دفع شد. اولین اقدام، ساعت 20 در منطقۀ گیسکه و دومین حمله دشمن حدود سه ساعت بعد انجام شد که هیچ موفقیتی را برای نیروهای عراقی به همراه نداشت. در این میان، اجرای آتش مؤثر و متمرکز توپخانۀ خودی خسارات جدی به نفرات و تجهیزات دشمن وارد کرد طوریکه آنان تا چند ساعت مشغول حملونقل اجساد کشته‌شدگان و مجروحان خود بودند.[۲] همچنین شهر آبادان در چهارمین شب از ماه محرم هدف توپخانه‌های دوربرد عراق قرار گرفت. براثر این آتشباری یک منزل مسکونی ویران شد و دو ساختمان اداری تخریب شدند. در چند نقطۀ شهر نیز آتشسوزی‌ روی داد.[۳] علاوه بر این بر اثر اصابت گلولهای توپ به قسمتی از یک مسجد و یک آزمایشگاه خساراتی بر آنان وارد و یک نفر نیز مجروح شد.[۴] سه هواپیمای عراقی نیز در آسمان خرم‌آباد ظاهر شدند که با واکنش به موقع پدافند هوایی نیروهای خودی، در اجرای عملیات نظامی ناکام شدند و از آسمان منطقه گریختند.[۵]

گزارش- 963

سه نفر دیگر از مردم عراق با خروج از مرزهای شرقی این کشور وارد خاک ایران شدند و خود را به سپاه پاسداران ارومیه معرفی و تقاضای پناهندگی کردند. این سه تن که مسیحی و از اهالی سلیمانیه هستند، اعلام کردند، چون رژیم صدام قصد داشت آنان را به جبههها اعزام کند؛ آنها برای پرهیز از رویارویی با نیروهای ایران از عراق خارج شدهاند. علاوه بر این سه نفر، دو غیرنظامی نیز با عبور از مرزهای غربی ایران و معرفی خود به سپاه پاسداران، تقاضای پناهندگی کردند.[۶]

گزارش- 964

پس از شکست‌های سنگین گروه‌های تجزیه‌طلب مسلح در عملیات‌های قرارگاه حمزه، عوامل ضدانقلاب به راهزنی، مینگذاری جادهها، مردم‌آزاری و شرارت در شهرهای مختلف آذربایجان غربی و کردستان پرداخته‌اند و برخی از آنها با ابراز ندامت، خود را تسلیم نیروهای امنیتی می‌کنند. نیروهای تأمین محور سقز ـ دیواندره در حوالی پایگاه "کوله ‌زاغه" در نزدیکی سنندج، به کمین عناصر مسلح غیرقانونی برخورد کردند که پنج نفر از آنان شهید، شش نفر مجروح و پنج نفر نیز گروگان گرفته شدند. همچنین نیروهای مهاجم یک خودرو ارتش را آتش زدند.[۷] در حادثۀ دیگری یک خودرو حامل نیروهای سپاه در محور پیرانشهر ـ سردشت در حوالی روستای بازرگان، با مین برخورد کرد که بر اثر انفجار آن 2 نفر شهید و 19 تن مجروح شدند.[۸] در محور مهاباد ـ پسوه نیز دو کمپرسی متعلق به جهاد سازندگی ـ که در شن‌ریزی جادة مهاباد ـ خلیفه فعالیت می‌کردند ـ پس از پایان کار روزانه، در بازگشت به مهاباد، به کمین عناصر ضدانقلاب خوردند که یکی از رانندگان شهید شد و دیگری به اسارت درآمد. کمپرسی‌ها نیز به آتش کشیده شدند.[۹] در اقدامی دیگر، تعدادی از عناصر گروه‌های مسلح غیرقانونی، ساعت 21 به روستای "عیان" از توابع شهرستان سلماس حمله کردند که با اجرای عملیات کمین توسط نیروهای سپاه و کمیتۀ سلماس عملیات آنان ناکام ماند. مهاجمان هنگام فرار، یکی از موتورهای آب این روستا را به آتش کشیدند. همزمان با این درگیری، درگیری‌های پراکنده‌ای نیز در حوالی خط راه‌آهن سلماس ـ خوی روی داد که با واکنش متقابل نیروهای خودی، دفع شد.[۱۰] همچنین یکی از نیروهای وابسته به ضدانقلاب با ابراز ندامت، خود را به سپاه پاسداران بانه معرفی و تقاضای اماننامه کرد. وی یک اسلحۀ برنو را نیز تحویل نیروهای سپاه داد.[۱۱]

گزارش- 965

به دنبال عملیات‌های موفق قرارگاه حمزه در محورهای پیرانشهر ـ سردشت و آزادسازی مناطق و محورهای متعددی که پیش از این، در تصرف نیروهای مسلح غیرقانونی، به خصوص حزب دمکرات کردستان بود، امروز رادیو بی.بی.سی در تفسیری تبلیغاتی و جانبدارانه از حزب دمکرات، به بررسی این وقایع و دستاوردهای آن پرداخت. رادیو بی.بی.سی به نقل از افراد وابسته به این حزب، اطلاعات نادرستی را دربارۀ درگیری‌های اخیر منتشر کرد که بخشی از آن در جهت توجیه شکست‌های اخیر گروه‌های تجزیه‌طلب است و بخش دیگر آن، به ادعای این گروهها مبنی بر داشتن توان نظامی بالا مربوط می‌شود که شکست‌های سنگینی را متحمل شده‌اند. این رادیو در تفسیر خود آورده است: دو طرف (ایران و حزب دمکرات) در گزارش‌هایی که از رادیوهایشان دربارۀ جنگ کردستان پخش می‌کنند، چندان اتفاقنظری دربارۀ نتایج آن ندارند، غیر از اینکه جنگ شدید است و در منطقۀ وسیعی در جریان است. امروز رادیو تهران گفت: نیروهای حزب دمکرات کردستان که دولت فعالیت آن را ممنوع اعلام کرده در چند نقطه با نیروهای دولتی برخورد کرده‌اند، از جمله در اطراف شهرهای مهاباد، سقز، سردشت و پیرانشهر. هفتۀ قبل نیز رهبر حزب دمکرات کردستان، دکتر عبدالرحمان قاسملو جنگ فعلی را از نقطه نظر شدت و وسعت در کردستان بی‌سابقه خواند. در مصاحبۀ تلفنی از نقطه‌ای در نزدیکی محل جنگ، دکتر قاسملو گفت که هزاران سرباز و پاسدار به مناطق تحت کنترل کردها حمله کرده‌اند و از هلی‌کوپترهای موشک‌انداز، توپ‌های سنگین، تانک و موشک‌اندازهای کاتیوشای ساخت شوروی استفاده می‌کنند. یکی از سخنگویان کرد در اروپا این گفتۀ دولت ایران را قبول دارد که نیروهای دولتی در بعضی نقاط پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته‌اند، اما او افزود که حتی از دست ‌رفتن آن پایگاه‌ها، ضربۀ مهمی برای کردها نخواهد بود و از توانایی جنگی آنها نخواهد کاست. سخنگوی حزب دمکرات بر این عقیده است که ارتش چریکی کردها که به گفتۀ او دارای دوازده هزار چریک تمام وقت پیش مرگ است، ارتشی بسیار متحرک است و به سرعت خواهد توانست برای خود در نقاط مختلف، پایگاه ایجاد کند. سخنگوی کردها همچنین می‌گوید که چریک‌های کرد توانسته‌اند در بسیاری نقاط، پیشرفت نیروهای دولتی را متوقف سازند، تلفات سنگینی بر آنها وارد آورند و سلاح‌های زیادی به غنیمت بگیرند. او افزود: در میان اجساد نیروهای دولتی که در میدان‌های جنگ باقی مانده، افرادی از حزب دمکرات کردستان عراق تحت فرماندهی پسران ملا‌مصطفی بارزانی دیده می‌شوند که لباس سبز پاسداران ایران را بر تن داشته‌اند، اما کارت عضویت حزب عراقی را حمل می‌کردند.[۱۲]

گزارش- 966

دزدی، شرارت و ایجاد ناامنی، مواضع جدید سازمان مجاهدین خلق پس از ضربات گسترده به سازمان و دستگیری اعضا و کادرهای آن است. نیروهای امنیتی ایران در کنار این دستگیری‌ها، اعضای برخی گروه‌های تروریستی دیگر را نیز دستگیر کرده‌اند. پنج نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق، امروز با سوءاستفاده از لباس پاسداری به خانه‌ای در خیابان دکتر شریعتی وارد شدند و پس از بازرسی منزل، مقدار فراوانی جواهر، طلا و لوازم قیمتی و مبلغ هنگفتی پول نقد به سرقت برده، متواری شدند. آنها در پاسخ به اعتراض افراد خانه به این اقدام گفتند: از این اموال در جهت منافع خلق قهرمان ایران استفاده خواهد شد.[۱۳] همچنین در طول روز جاری نه نفر از اعضا و کادرهای سازمان مجاهدین خلق، هفت نفر از افراد گروه پیکار، سه نفر از سازمان چریک‌های فدایی خلق و سه قاچاقچی مرتبط با گروه خلق عرب، در شهرهای شیراز، بهبهان، بروجرد، آغاجاری و ایذه دستگیر شدند.[۱۴] در گرگان نیز یک خانۀ تیمی متعلق به اعضای سازمان مجاهدین خلق کشف و از این خانه مقداری مهمات، گاز اشک‌آور و تعدادی سند و نشریات درونگروهی ضبط شد.[۱۵]

گزارش- 967

مسعود رجوی سرکردۀ گروه مجاهدین خلق، در مصاحبه با ماهنامۀ "میدل ایست دیوید" چاپ ترکیه، به تروریست بودن سازمان مجاهدین خلق که رهبری آن را به عهده دارد، اعتراف کرد. وی در این مصاحبه به موضوعاتی مانند اعتقاد به مبانی ناسیونالیستی و سوسیالیستی و اولویت داشتن آنها به اسلام، تمایل 90 درصد مردم ایران به صلح، بمب‌گذاری در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در 7 تیر 1360، برترین بودن در میان نامزدهای ریاست جمهوری اولین دورة انتخابات ریاست جمهوری ایران، نفوذ بی‌رقیب در میان توده‌های مردم، شرکت نکردن در جنگ برای مقابله با تجاوزات رژیم عراق و... اشاره کرد. بخشی از ادعاهای مسعود رجوی در گفت‌وگو با این ماهنامه چنین است. «ما ناسیونالیست هستیم، عقاید ما دمکراتیک و مترقی است و البته ما مسلمان نیز می‌باشیم. اسلام ما، مخالف با ملت یا مردم نیست. ما شووینیست نیستیم. ما بهشدت مخالف اختلاف[های] مذهبی و قومی هستیم. ما باید آزاد باقی بمانیم و آزاداندیش باشیم. ما باید از جنگ با همسایگان خود دست برداریم. از همان بدو کار ما مخالف صدور انقلاب و هرجومرج طلبی بودیم. ... [امام] خمینی مخالف اسلام و ارزش‌های بشردوستانه است. ... ما می‌گوییم او [امام خمینی] مسلمان نیست. ... اگر شما با این امر موافق نیستید از کشورهای مسلمان سؤال کنید (از ترکیه، اندونزی، لیبی و...)، همۀ آنها به شما خواهند گفت که [امام] خمینی مسلمان نیست.» سؤال: «آیا بمبی که موجب کشته شدن 71 نفر [از مسئولان ایران] در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی، در تهران شد، توسط مجاهدین نصب شده بود؟» رجوی: «شما هم مانند من می‌دانید که من هرگز از چنین کشتاری چشم‌پوشی نمی‌کنم. هنگامیکه شکنجه، ظلم و کشتار دسته‌جمعی علیه مردم یک کشور اعمال می‌شود، بی‌تردید عکس‌العمل نیز در پی دارد. ... همانطوری که می‌دانید من کاندیدای ریاست جمهوری بودم، اما او [امام خمینی] یک هفته پیش از انتخابات مرا وادار به انصراف کرد. بر طبق آرا من کاندیدای شماره یک تهران بودم. مردم ایران انقلاب کردند. مجاهدین خلق جانبازانه خون خود را برای مردم ریختند. سپس آنها به میدان آمده و با زیر پا گذاشتن این خون‌ها، قدرت را در دست گرفتند. من به [امام] خمینی گفتم، بگذارید مطبوعات آزاد باشند و هرکسی دربارة سیاست آنچه میل دارد، بنویسد. به عنوان مثال، روزنامة ما با تیراژ روزانه 500 هزار نسخه، پر تیراژترین روزنامة تهران بود، درحالیکه تیراژ روزنامۀ [امام] خمینی به 25 هزار نسخه (در روز) می‌رسید.» سؤال: «آیا مجاهدین خلق در جنگ ایران و عراق شرکت کرده‌اند؟» رجوی: «در صورت شرکت ما، ایران پیروزی‌های بیشتر در جنگ کسب می‌کرد، اما ما در این جنگ شرکت نداریم. دلیلش این است که ما مایلیم دو کشور در صلح و دوستی بهسربرند، در این مورد 90درصد مردم ایران خواهان صلح هستند. مردم ایران فوق‌العاده به سوسیالیسم اسلامی که ما از آن حمایت می‌کنیم، علاقهمندند و روزبهروز تعداد بیشتری توجه خود را به ما معطوف می‌کنند. طرفداران ما در درجة اول از میان روشنفکران و به دنبال آنها دانشجویان، اساتید، نویسندگان، سربازان، تجار، کارگران، مسئولین خدمات شهری و زنان هستند.» سؤال: «آیا شما در درون ارتش ایران هوادار دارید؟» رجوی: «همانطور که می‌دانید، من با هواپیما به اینجا آمدم. سه خلبان مجاهد ما را به اینجا آوردند. معزی، خلبانی که شاه را به پاناما برد، یک عضو برجستۀ مجاهدین خلق است.» آخرین سؤال: «در صورتی که شما در ایران به قدرت برسید، روابط شما با ترکیه و دیگر همسایگان چگونه خواهد بود؟» رجوی: «ما پیوندهای مذهبی و فرهنگی با همسایگان خود داریم که مایل به حفظ آن هستیم، علی‌الخصوص در مورد ترکیه. نباید فراموش کنیم که همسر متوفای من، مانند صمیمی‌ترین دوست من در سازمان یک ترک بود. (همسرم تبریزی بود) ما پیوندهای فرهنگی با ترکیه داریم و هممذهب نیز هستیم. اما [امام] خمینی به میدان آمد و ما را از هم جدا کرد. ما امیدواریم که بهزودی رژیمی ناسیونالیست، ملی و دموکراتیک که حکومتی مردمی و به سود مردم زجرکشیدۀ ایران و مذهب اسلامی ما (که به طرز ننگینی بیحرمت شده) خواهد بود، جایگزین رژیم کنونی شود.»[۱۶]

گزارش- 968

شورای عالی دفاع به ریاست آیت‌الله خامنه‌ای رئیسجمهور، امروز تشکیل جلسه داد و اوضاع جبهه‌های جنگ، بهویژه نتایج عملیات مسلم‌بن عقیل و عملکرد قرارگاه حمزۀ سیدالشهدا(ع) را بررسی کرد. حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی نمایندۀ امام در این شورا، در مورد مسائل مطروحه در این جلسه و همچنین تلاش‌های اخیر برای مجاب کردن ایران برای صلح با حکومت عراق و اقدامات میانجیگرانه (سفر وزیر خارجه ترکیه به ایران) دربارۀ مسائل مطرح شده در این جلسه گفت: «در بخشی از جلسه طولانی گزارشی از اوضاع جبهه‌ها و آمار نهایی نتایج عملیات مسلم‌بن عقیل و اخبار مربوط به حرکات و فعالیت‌های قرارگاه حمزه در آذربایجان غربی و کردستان به جلسه ارائه شد.» وی افزود: «یکی از کارهای بسیار مهم انجامشده در غرب این است که رابطۀ ضدانقلاب در کردستان با عراق تقریباً دارد قطع میشود و خطوط مواصلاتی و راه‌های گرفتن امکانات و فرارشان به دست نیروهای ما می‌افتد و باقیماندهشان در مناطق مختلف کردستان و آذربایجان غربی در محاصره قرار می‌گیرند. از نقاط مهمی که نیروهای ما گرفته‌اند "میرآباد" است، جایی که فرانسوی‌ها آمده بودند و با ضدانقلاب مصاحبه کرده بودند و تلویزیون‌های اروپایی خیلی سروصدا راه انداختند و از این منطقه به‌عنوان منطقۀ آزادشدۀ کردها نام برده بودند. رویهمرفته، نیروهای ارتش و سپاه در کردستان ضربات محکمی به ضدانقلاب می‌زنند و بهسرعت هم موفق می‌شوند و مسئلۀ جالب، خوشحالی مردم کردستان است. هر روستایی که آزاد می‌شود، مردمش احساس آزادی واقعی می‌کنند و ما هم موفق می‌شویم امکانات را به آنها برسانیم.» نمایندۀ امام در شورای عالی دفاع دربارۀ پیش‌نویس قطعنامه‌ای که شورای امنیت سازمان ملل به مجمع عمومی این سازمان ارائه کرده و در آن به موضوعی به نام "ابراز تمایل عراق به همکاری در اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل" اشاره شده است، گفت: «ما از اینکه سازمان ملل هم آلت دست گروه متجاوز دنیا شده و کاملاً در جهت تحقق اهداف استعماری ملعبه شده است، متأسفیم و این‌گونه حرکتها، سوءظن شدیدی را به وجود می‌آورد. دو سال بود که نیروهای صدام عفلقی در خاک ما بودند و هنوز هم حدود 800 ـ 700 کیلومتر از نقاط حساس مناطق غربی ما را در اشغال دارند، ولی در آنجا از اقدام مثبت عراق در عقب‌نشینی از خاک ایران تشکر می‌کنند. دو سال است که نفتشهر ما در دست عراقیها است و نفت آنجا را میبرند. عفلقیهای بغداد در خاک ما هستند و این همه جنایت کردهاند، نه کسی در سازمان ملل قطعنامه‌ای را پیشنهاد کرد و نه مسئله‌ای مطرح شد. حالا که ما در آستانۀ اخراج نهایی عراق قرار گرفته‌ایم و برای وارد آوردن فشار جهت گرفتن حقمان امکان بیشتری پیدا کرده‌ایم، این آقایان هیاهو به راه می‌اندازند. متأسفانه این اقدامات در موقعی انجام می‌شود که بعضی از هیئت‌ها می‌خواهند [به ایران] بیایند و ما سوءظنمان نسبت به این هیئت‌ها هم زیاد می‌شود و فکر می‌کنیم که این‌ها همه یک ریشه دارند. اسرائیل چیزی می‌گوید، غربی‌ها یک چیز می‌گویند و هیئت‌ها می‌آیند و خیال می‌کنند که با جوّی که درست می‌کنند ما را در شرایط سختی قرار می‌دهند و ما تحت فشار، مسائلی را که مایل نیستیم، می‌پذیریم، ولی این مسائل مقاومت ما را افزایش می‌دهد. ... به هرحال ما لااقل مایل بودیم سازمان ملل این نیمه جانی را که دارد، بیخود از دست ندهد و همینکه بارها آزمایش کردند و فهمیدند که هم دنیا دست آنها را میخواند و هم اثری ندارد، بگذارند جریان به‌طور طبیعی انجام شود و حقوق مظلومین پرداخت و ظالم هم تنبیه شود.» آقای هاشمی رفسنجانی سپس دربارۀ انتشار اخبار خبرگزاری‌های غربی که از قول سفیر اسرائیل در امریکا، مدعی خرید تسلیحاتی ایران از رژیم صهیونیستی شده بودند، گفت‌: «قضایای اخیر در مورد اخراج اسرائیلی‌ها از بعضی مجامع بین‌المللی و حمایت ما از این امر، اسرائیلی‌ها را عصبانی کرده و دارند جواب می‌دهند. ما در این مسئله جدی هستیم و فکر می‌کنیم تهدیدهایی که امریکایی‌ها کردند که از سازمان بیرون می‌روند، یا کمکشان را قطع می‌کنند، ما و چند کشور مسلمان دارای نفت و دارای امکانات ارزی می‌توانیم بهآسانی آن را جبران کنیم.» آقای هاشمی رفسنجانی افزود: «کیست که نداند اگر در دنیا یک کشور بهشدت ضدامریکایی باشد، ما هستیم و کیست که نداند اسرائیل کاملاً در اختیار امریکاست. چطور می‌شود ما که با این مخالفت شدیدی که با اسرائیل و امریکا داریم و این برای هیچ کس قابل انکار نیست، او می تواند بیاید و به ما اسلحه بدهد!؟ این را تا بهحال مکرراً گفته‌اند و هروقت هم لازم باشد دوباره فریاد می‌کنند. مسئله مسخره است و احتیاج به دفاع ندارد آنها احساس کرده‌اند ما جدی هستیم و موجی در دنیا راه انداخته‌اند، برای اینکه ما را مشغول کنند، همان حرفهای کهنه و قدیمیشان را تکرار میکنند و شاید فردا منافقین و لیبرال ها و سلطنتطلبها در رادیوهایشان این را عَلَم کنند ولی ملت ما رشد دارد و می‌فهمد و ما احتیاج به دفاع در مقابل این حرف‌ها نداریم.»[۱۷]

گزارش- 969

دانشجویان اخراجی از آلمان، امروز به همراه دکتر فاضل هرندی نمایندۀ مجلس، با رئیس‌جمهور و آیت‌الله منتظری دیدار کردند. آیت‌الله خامنه‌ای رئیسجمهور ایران، در دیدار با تعدادی از دانشجویان ایرانی که از زندان‌های آلمان غربی آزاد شده و به ایران بازگشته‌اند، با اشاره به اقدامات شجاعانۀ این دانشجویان در برخورد با عناصر وابسته به ضدانقلاب در این کشور و مقاومت‌هایی که در زندان برای دفاع از جمهوری اسلامی انجام داده‌اند، مطالبی بیان کرد. ایشان در بخشی از سخنان خود گفت‌: «این رفتار شما دشمنان را در همۀ سطوح با هویت جمهوری اسلامی و ملت ما آشنا کرد. یکی از مسائل ما در دنیا این است که هویت واقعی و حقیقت نظام جمهوری اسلامی ایران برای مخالفین ما روشن نیست و آن چیزی که در نظام ما وجود دارد، گوشه‌ای از آن را شما با حرکت خود نشان دادید و آن، اینکه این ملت پیکر‌ه‌ای است که همه جای آن نبض است و می‌زند و همه جای آن مغز است و می‌اندیشد و همه جای آن قلب است و می‌تپد. این راهی است که بر پیشانی او موفقیت نوشتهشده و نور رستگاری در جبهة این انقلاب وجود دارد. دشمنان ما و دشمنان انقلاب ما، محکوم به شکست هستند، این شکست لزومی ندارد که حتماً یک شکست نظامی باشد، در آینده هم در مقابله‌هایی که با ما دارند، محکوم به شکست هستند. ما به این معتقدیم و این بستگی به دو عنصر ایمان و مقاومت ما دارد.» رئیسجمهور در پایان با اشاره به زندانی شدن دانشجویان ایرانی در زندان‌های مدعیان تمدن افزود‌: «شما در این زندان‌ها دچار سختی‌ها و شکنجه‌هایی بودید و تهدیدها و فشارهایی را تحمل کردید، اما در نهایت، شکست نخوردید، به لحاظ اینکه بالاخره ایدة شما محقق شد.»[۱۸] آیت‌الله منتظری نیز در دیدار با دانشجویان، با اشاره به تلاش دانشجویان برای مقابله با تبلیغات علیه انقلاب اسلامی گفت: «ملت ما از خدمات و زحمات شما قدردانی می‌کند و بدانید تمام این ناراحتی‌ها و محرومیت‌ها چون در راه کلمۀ توحید و رضای پروردگار انجام می‌شود، نزد خداوند پاداش دارد. هیچ‌گاه از کثرت عدد دشمنان اسلام و توطئه‌های روزافزون آنان خسته و مأیوس نشوید.» وی افزود: «اگر دولت‌ها با شما وحشیانه و غیرعادلانه رفتار می‌کنند، بدانید که ملت‌های مستضعف و آگاه جهان با شما هستند و از اهداف شما حمایت می‌کنند.»[۱۹]

گزارش- 970

خبرگزاری یوگسلاوی از سازمان ملل گزارش داد، پیش‌نویس قطعنامه‌ای که خواستار توقف فوری جنگ ایران و عراق و عقب‌نشینی آنها به مرزهای بین‌المللی شده است، امروز به مجمع عمومی سازمان ملل تسلیم شد. چهارده کشور، پیش‌نویس این قطعنامه را امروز قبل از آغاز مذاکرات مجمع عمومی دربارۀ نتایج ادامة جنگ بین ایران و عراق ارائه و در آن تأکید کردهاند که ادامه و گسترش مناقشه بین دو کشور به منزلۀ تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی است. در ادامۀ این گزارش آمده است‌: بههرحال شیوۀ تنظیم این قطعنامه که از ابراز تمایل عراق به همکاری در اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل استقبال می‌کند، برخی از کشورها را بر آن داشت تا این پیش‌نویس را تصویب نکنند، به نظر آنها، این شیوۀ تنظیم به حل مسالمت‌آمیز این مناقشه کمک نمی‌کند، زیرا ایران را خشمگین می‌کند. نمایندگان ایران و عراق ضمن صحبت در این مذاکرات، اتهامات متقابل مشهور را به یکدیگر وارد کردند.[۲۰]

گزارش- 971

تلاش کشورهای عرب حاشیۀ خلیج فارس برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق، در آستانۀ تشکیل کمیتۀ حسن نیت کنفرانس اسلامی افزایش یافت و کشورهای کویت و عربستان با جانبداری از صدام، به شرایط ایران برای خاتمۀ جنگ توجهی نکردند. در آستانۀ تشکیل کمیسیون حسن نیت کنفرانس اسلامی در عربستان، صدام حسین در پاسخ به پیام احمد سکوتوره رئیسجمهوری گینه و رئیس کمیتۀ حسن نیت اسلامی (که برای شرکت در کنفرانس این کمیته در عربستان بهسرمی‌برد) مبنی بر توقف فوری خصومت‌ها، اعلام کرد: «مسئولیت کامل ادامه و بالا گرفتن جنگ عراق ـ ایران به عهدۀ ایران است.» وی گفت: «ایران با تهاجم‌های مداوم به مرزهای بین‌المللی عراق که همه به شکست انجامید، تمام درخواست‌ها برای خاتمۀ مسالمت‌آمیز جنگ را نادیده می‌گیرد.»[۲۱] از سوی دیگر، ابوالحسن نمایندۀ کویت در سازمان ملل متحد، در گفتاری جانبدارانه از عراق، از دو کشور درگیر در جنگ خواست تا به خصومت‌های خود پایان دهند و با استفاده از تعالیم اسلام که به لحاظ فلسفی متضمن حل اختلاف‌ها از طریق مسالمتآمیز است، به اختلافات خود خاتمه دهند. وی گفت: این جنگ در منطقه‌ای جریان دارد که به لحاظ استراتژیک و منابع طبیعی، حیاتی است و این منطقه با توجه به طمع اسرائیل به سرزمین و منابع اعراب نیاز فراوان به ثبات و صلح دارد. کویت از آغاز جنگ از نتایج وخیم درگیری آگاه بود و می‌دانست که ادامۀ درگیری میان دو همسایۀ مسلمان بذر کینه را خواهد کاشت و مانع توسعۀ دو کشور بهطور اخص و منطقۀ عربی بهطور اعم، که از اهداف قدرت‌هاست، می‌شود. وی با حمایت از مواضع عراق گفت‌: ابتکار عراق این امید را به جهانیان داد که جنگ در مرحلۀ پایانی است و این اقدام مؤید علاقۀ‌ عراق برای پایان دادن به این جنگ مخرب است و امیدوارم کشور همسایه و مسلمان ایران بهسرعت از ابعاد واقعی خطر که در صورت ادامۀ جنگ گریبانگیر منطقه خواهد شد، آگاه شود. وی ابراز امیدواری کرد که ایران، قطعنامه‌های 514 و 522 شورای امنیت را بپذیرد و اجرا کند.[۲۲] روزنامۀ دولتی الریاض چاپ عربستان از اعضای کمیسیون حسن نیت کنفرانس اسلامی خواست هدف‌های خود را طوری درپیش گیرد که بر نظرهای ایران مبنیبر از کار انداختن فعالیت کمیسیون برتری یابد. این روزنامه با پیشنهاد برپایی و تشکیل کنفرانس سران کشورهای اسلامی برای بررسی مسئله اعلام کرد: با اینکه عراق برای پایان دادن به جنگ از خود نرمش نشان داده است و کمیسیون حسن نیت و دیگر محافل در این خصوص تلاش بسیاری کرده‌اند، ولی مسئولان ایران آن را نادیده گرفته‌اند.[۲۳]

گزارش- 972

خبرگزاری رویتر از توکیو به نقل از مقام‌های وزارت خارجۀ ژاپن اعلام کرد، این کشور در نظر دارد برای پُر کردن خلأ سه ساله در تماس با مقام‌های بلندپایۀ ایران، "نوبوئو ماتسوناگا" معاون وزارت خارجۀ خود را به تهران اعزام کند. مقام‌های ژاپن گفتند: انتظار می‌رود رهبران ایران در این مذاکرات، مسئله مجتمع پتروشیمی چند میلیارد دلاری بندر امام خمینی را مطرح کنند. این خبرگزاری افزود: عملیات ساختمانی این مجتمع سپتامبر 1980 (شهریور و مهر 1359) با آغاز جنگ خلیج‌ [فارس] هنگامیکه 85 درصد کارها انجام شده بود، نیمهکاره رها شد. درحالیکه به گفتۀ منابع ژاپن این کشور قصد ندارد در حال حاضر، در مذاکرات در سطح دولتی مسئله مجتمع پتروشیمی را که در سال 1980 (1359) هزینۀ احداث آن دو میلیارد و هفتصد میلیون دلار برآورد شده بود، مطرح کند.[۲۴]

گزارش- 973

هفتۀ نامۀ میدل ایست چاپ لندن در شمارۀ اخیر خود به نقل از یک مقام بلندپایۀ روسیه نوشت: «اگر امریکایی‌ها (در ایران) مداخله کنند، ما فوراً، به طور همه جانبه مداخله خواهیم کرد.» این هفتهنامه مطالب خود را چنین ادامه ‌داد: «مقامات رسمی شوروی روی سه نکته انگشت می‌گذارند. آنها از جنگ داخلی پس از [امام] خمینی و متعاقب آن درگیری دو ابرقدرت نگران بوده و به پیمان 1921 (میلادی) خود با ایران ـ که ایران آن را به طور یک جانبه ملغی کرد ـ کما فی‌السابق پایبند هستند. از سوی دیگر، مقامات شوروی نگران آن هستند که سیاست‌های جمهوری اسلامی، در نهایت باعث سقوط این کشور بشود و راه را برای نفوذ هرچه بیشتر امریکا در منطقه باز کند. نکتۀ نگران کنندۀ دیگر برای روس‌ها افزایش مخالفت با حزب توده است. آنها همچنین از انتقاد ایران نسبت به مداخله‌شان در افغانستان (از سوی ایران) بسیار ناراحت به نظر می‌رسند. به گفتۀ یک کارشناس روسی که اخیراً از ایران دیدار کرده، ایرانی‌ها دربارۀ مسئلۀ افغانستان گوش به حرف نمی‌دهند.»[۲۵]



منابع و مآخذ روزشمار 1361/07/29

  1. روزنامه جمهوری اسلامی، 1/8/1361، ص 2.
  2. روزنامه اطلاعات، 1/8/1361، ص 18.
  3. روزنامه اطلاعات، 2/8/1361، ص 3.
  4. روزنامه کیهان 1/8/1361، ص 18، اطلاعیۀ شماره 1087 ستاد مشترک ارتش.
  5. همان، ص 18.
  6. روزنامه جمهوری اسلامی 29/7/1361، ص 2.
  7. سند شماره 113131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش امنیتی مناطق دهگانه، از مرکز فرماندهی سپاه، به فرماندهی کل، آبان 1361، ص 3، سماجا؛ وـ سند شماره 113124 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: دفتر نخست وزیری، مجموعه گزارش‌های "اخبار داخلی"، گزارش شماره 67، 15/8/1361، ص 1.
  8. خبرگزاری جمهوری اسلامی‌، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 218، 2/8/1361، ص 7، ارومیه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/8/1361؛ وـ سند شماره 113124 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: دفتر نخست وزیری، مجموعه گزارش‌های‌ "اخبار داخلی"، گزارش شماره 67، 15/8/1361، ص 2.
  9. سند شماره 113131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش امنیتی مناطق دهگانه، از مرکز فرماندهی سپاه به فرماندهی کل، آبان 1361، ص 3؛ وـ سند شماره 350289 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: از فرماندهی مهاباد، 1/8/1361.
  10. خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 218، 2/8/1361، ص 9، ارومیه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/8/1361.
  11. روزنامه اطلاعات، 29/7/1361، ص 15.
  12. خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 216، 30/7/1361، ص14، از رادیو بی.بی.سی، 29/7/1361.
  13. مأخذ 10، ص 7، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/8/1361.
  14. سند شماره 227382 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه منطقه 8، "رویدادهای منطقه 8"، نشریه شماره 13، 11/8/1361، صص 8 و9 و 11؛ وـ سند شماره 227383 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفتر نمایندگی امام در سپاه منطقه 8، "رویدادهای منطقه 8"، نشریه شماره 14، 24/8/1361، صص 15 و 22.
  15. سند شماره 73161 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ‌: از فرماندهی ستاد منطقه 3، به فرماندهی مرکز، 3/8/1361، ص 2.
  16. سند شماره 230033 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریة سیاسی وزارت کشور، شمارة 4، ، صص 39 ـ 41، آبان‌ 1361.
  17. مأخذ 2، ص 12.
  18. خبرگزاری جمهوری اسلامی "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 217، 1/8/1361، صص 5 و 6، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 30/7/1361.
  19. مأخذ 12، ص 23، رادیو صوت‌الجماهیر، 29/7/1361.
  20. همان، صص 4 و 5، خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 29/7/1361.
  21. همان، ص 2، بغداد ـ خبرگزاری عراق، 29/7/1361.
  22. مأخذ 2، ص 12.
  23. مأخذ 1، ص 12.
  24. مأخذ 11، ص 3.
  25. مأخذ 12، ص 9، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 29/7/1361.