1364.10.16: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''<big>روزشمار جنگ</big>''' '''<big>پنجشنبــــــه</big>''' '''<big>16 آبان 1364</big>''' '''<big>23 صفر 1406</big>''' '''<big>7 نوامبر 1985</big>''' == 1 == در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذا...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
'''<big>روزشمار جنگ</big>'''


'''<big>پنجشنبــــــه</big>'''
{{جعبه زندگینامه
|عنوان =روزشمار جنگ سال 1364
|نام = 1364.10.16
|نام دیگر=شانزده دی
|روز=16 دی 1364
|تاریخ شمسی=1364.10.16
|تاریخ میلادی=6 ژانویه 1986
|تاریخ قمری=24 ربیع‌الثانی 1406
|اسامی عملیات=
|اسامی شهدا=
|اسامی اسرا=
}}
  <div class="bootstrap-btn">[[1359.10.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1360.10.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1361.10.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1362.10.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1363.10.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1365.10.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1366.10.16]]</div> 


'''<big>16 آبان  1364</big>'''


'''<big>23 صفر    1406</big>'''
<div style="text-align:justify">


'''<big>7 نوامبر 1985</big>'''


== 1 ==
==گزارش -462==
در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذاری شده است)، امروز در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران جلسه‌ای با حضور فرماندهان ارشد سپاه پاسداران: رحیم صفوی فرمانده نیروی زمینی سپاه، غلامعلی رشید مسئول معاونت عملیات نیروی زمینی سپاه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس سپاه، عباس محتاج فرمانده قرارگاه سلمان و فرمانده ناحیه 4 سپاه، احمد غلامپور (جانشين قرارگاه كربلا) و... تشکیل شد. در این جلسه مسئولان نیروی زمینی سپاه، باتوجه‌به مشکلات بسیاری که در سر راه عبور از اروندرود و اجرای عملیات در منطقه فاو وجود دارد، مخالفت جدی خود را با اجرای عملیات در این منطقه اعلام کردند و برای اجرای عملیات در مناطق دیگر پیشنهادهایی دادند.
[[رده:1]]
فرمانده كل سپاه پاسداران در ادامه بررسی میزان آمادگی یگان‌ها برای اجرای عملیات در منطقه فاو، امروز با حضور در مقرّ لشكر17 علی‌بن ‌ابی‌طالب(ع) [در محل انرژی اتمی (جاده اهواز - آبادان) ساختمان شهید منتظری] ضمن توجیه كردن فرماندهان گردان‌های این لشكر به طرح كلی‌ عملیات و تعیین زمان آمادگی، بر ضرورت دقت، سرعت‌ عمل و تمرین تأكید كرد.* در این جلسه محسن رضایی توجیه فرماندهان گردان‌های لشكر17 را چنین آغاز كرد لشكر علی‌بن‌ ابی‌طالب(ع) در این عملیات مأموریت خط‌شكنی ندارد اما همان شب اول باید با عبور از یك لشكر دیگر، اقدام به گرفتن هدف تعیین‌شده برای این لشكر بكند و پاك‌سازی و پدافند را شروع نماید. وی با اعلام اینكه 15 روز برای آمادگی فرصت دارید تأكید كرد كه در مدت یك هفته از نزدیك به منطقه توجیه شوید، از روی دكل، زمین منطقه عملیات را به‌خوبی ببینید و بررسی كنید و درباره چگونگی عبور از رودخانه، عبور از یك لشكر خط‌شكن، گرفتن هدف، پاك‌سازی منطقه تصرف‌شده، الحاق گردان‌ها با یكدیگر و الحاق با یگان‌های مجاور و نحوه دفاع دربرابر پاتك‌های دشمن بحث و نتیجه‌گیری كنید و در هفته بعد از آن، در زمینی مشابه تمرین و مانور كنید. محسن رضایی توضیح داد كه فرماندهان گردان‌ها به‌خوبی از روی نقشه توجیه می‌شوند، اما فرماندهان گروهان‌ها و دسته‌ها و رزمندگان باید در زمینی مشابه تمرین و مانور عملیات كنند تا هنگام عملیات در تاریكی و زمین ناشناس دچار كندی و مشكل نشوند. وی افزود: «در پایان هفته دوم خود ما می‌آییم برای بازدید از لشكر كه ببینیم در آفند و پدافند چطور عمل می‌كند.»
خلاصه‌ای از گزارش امروز راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه مرکزی سپاه، درباره دیدگاه‌های مسئولان نیروی زمینی سپاه چنین است:
فرمانده كل سپاه افزود: علاوه بر بحث‌های مانور و تمرین‌ عملی، در این دو هفته دیگر اقدامات آماده‌سازی، كارهای پشتیبانی، مهندسی، ساختن مواضع ادوات را انجام دهید. بعد از آن هم چند روز فرصت دارید كه اگر كم و كسری دارید برطرف كنید و ان‌شاءالله روز پنجم بهمن باید اعلام آمادگی كنید. محسن رضایی در ادامه با بیان اینكه در این منطقه چهار پنج ماه است كار می‌شود ولی دشمن تا حالا هیچ نفهمیده است و صبح تا شب جای دیگر را دارد بمباران می‌كند، بر ضرورت رعایت اصول حفاظتی و فراهم‌ شدن امكان غافلگیری دشمن تأكید كرد و افزود در منطقه عملیات نقل‌وانتقالات حساب‌شده باشد؛ بی‌سیم‌ها را روشن نكنید؛ موتور قایق‌ها را روشن نكنید؛ در منطقه ممنوعه تردد نكنید و... . وی همچنین بر دقت در همه كارها و در اقدامات آمادگی و نیز سرعت عمل و استفاده از زمان تأكید بسیار كرد.
در ادامه جلسه، جانشین فرمانده لشكر17 درباره آمادگی گردان‌های این لشكر توضیح داد كه چهار گردان آموزش شنا گذرانده‌اند. دو گردان آنها هم درحال گذراندن دوره آموزشی عمومی و آموزش‌های آبی و خاكی هستند. وی افزود در آموزش‌ها بر آمادگی برای مقابله با حملات شیمیایی دشمن و استفاده از ماسك در حین عملیات و تیراندازی تأكید شده است. در ادامه جلسه درمورد چگونگی استفاده از انواع آتش‌ها برای مقابله با دشمن و مهمات مورد نیاز بحث شد.
محسن رضایی همچنین به‌منظور فریب دشمن به مسئولان لشكر17 تأکید کرد که اقدامات شناسایی و آماده‌سازی این لشكر در منطقه هور ادامه یابد و دچار سستی نشود و نیز هماهنگ با نقل‌وانتقالات به‌سوی منطقه فاو، نقل‌وانتقالاتی از تجهیزات فرسوده و غیرضروری نیز به‌سمت منطقه هور انجام شود.<ref>سند شماره 17416/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه مركزی سپاه برای بررسی آمادگی لشكر17 علی‌بن ابی‌طالب(ع) (16/10/1364، مقر لشكر17، نوار شماره 17000)، راوی: محمد درودیان، صص 12 - 1.</ref>


پس از یک‌ روز وقفه در بررسی طرح‌‌های عملیاتی ـ که صرف پیگیری کار مهندسی در مناطق عملیاتی هور و فدک (منطقه عملیاتی فاو) گردید ـ از اوایل امروز بار دیگر مباحث اصلی عملیات آغاز شد. در طول روز مسئولان نیروی زمینی سپاه گفت‌وگو‌های بسیاری کردند و درباره مطالب متعددی ازجمله تأمین شرایط لازم برای اجرای عملیات تبادل‌نظر شد. به‌تدریج مباحث گسترده‌تر و موضوعات جدیدی مطرح شد تا جایی که غلامعلی رشید مسیر بحث را تغییر داد و گفت:
==گزارش -463==
فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه پاسداران درجهت جلوگیری از هشیاری دشمن درمورد عملیات در منطقه فاو در نامه‌ای به قرارگاه‌های نوح و كربلا چنین دستور داد: «ضروری است به یگان‌های تحت امر ابلاغ نمایید حتی‌المقدور از مراجعه به بیمارستان طالقانی آبادان خودداری نمایند و امورات را ازطریق اورژانس و ارسال به بیمارستان شهید بقایی حل نمایند. در موارد ضروری رعایت حفاظت گفتار بسیار ضروری می‌باشد.»<ref>سند شماره 11447 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: نامه قرارگاه خاتم‌الانبیا به قرارگاه‌های نوح و كربلا، 16/10/1364.</ref>


«اصلاً بیاییم پیشنهاد بدهیم که امسال در جنوب، عملیات وسیع انجام ندهیم. تا عید 15 عملیات قدس [عملیات محدود] می‌توانیم انجام دهیم و در این فاصله دو الی سه منطقه را از هر نظر آماده کنیم و در سال آینده عملیات بزرگ انجام دهیم. امر غافلگیری برای ما مهم است. با نیرویی که حداکثر تا 70 گردان می‌رسد می‌توانیم در شمال‌غرب عملیاتی نسبتاً خوب انجام دهیم.»
==گزارش -464==
واحدهایی از سپاه سوم ارتش عراق بامداد امروز به ضلع‌ غربی و سیل‌بند مركزی جزیره مجنون جنوبی در منطقه هورالهویزه حمله كردند. در این حمله چند تن از نیروهای خودی شهید یا اسیر شدند و بخشی از مواضع رزمندگان اشغال گردید. عراق ادعا كرد كه جزیره مجنون جنوبی را آزاد كرده است.
گزارش واحد اطلاعات نظامی قرارگاه كربلای سپاه پاسداران از این حمله به فرماندهی این قرارگاه چنین است: ساعت 5:30 بامداد 16/10/1364، نیروهای بعثی تك سنگینی را به‌طرف جزیره جنوبی شروع كردند و پس از اجرای آتش‌تهیه‌ای سنگین به‌وسیله‌ شلیك تیر مستقیم تانك، نیروهای پیاده ساعت 7:30 وارد عمل شدند. با پیشروی نیروهای پیاده دشمن روی سیل‌بند مركزی جزیره جنوبی، نیروهای كمین خودی شهید یا اسیر شدند و پدهای 3 و 4 سقوط كرد، اما پدهای 1 و 2 در كنترل نیروهای خودی باقی ماند. از روی دكل دیدبانی مشاهده شده كه تانك‌های دشمن روی خط مقدم و سیل‌بند مركزی جزیره جنوبی آمده‌اند.
روی ضلع شرقی جزیره جنوبی، دشمن اقدام به تك نكرده، ولی آتش تهیه‌ای سنگین اجرا كرده كه مجروحان آن با قایق به عقب انتقال داده شدند. در ضلع غربی جزیره بنا به اظهار نیروهای ارتش، نیروهای دشمن تا مواضع ادوات خودی جلو آمده و حدود 2 كیلومتر از ضلع غربی را به تصرف درآورده‌اند. در این حمله همه نیروهای كمین خودی شهید یا اسیر شدند. ضمناً به‌طور مداوم در ابتدای تك روی پد الهویدی با تیر مستقیم تانك آتش شدیدی روی ضلع غربی جزیره جنوبی داشته و در طول روز هواپیماهای عراقی نیروهای خودی را بمباران كردند. براثر آتش‌ دشمن، مقر جهادسازندگی در جزیره شمالی نیز دچار حریق شده است.
واحد اطلاعات نظامی قرارگاه كربلا نتایج این حمله دشمن را چنین جمع‌بندی كرده است: اشغال دو كیلومتر از ضلع غربی جزیره جنوبی؛ اشغال پدهای 3 و 4 سیل‌بند مركزی جزیره جنوبی (بنا به گفته برادران ارتش)؛ آتش شدید دشمن روی ضلع غربی و ضلع مركزی؛ نبودن نیروی كافی در ضلع مركزی و ضلع غربی؛ نداشتن روحیه كافی؛ عدم اجرای دقیق آتش روی مواضعی كه دشمن اشغال كرده است. و بمباران جزیره شمالی به‌وسیله میراژهای عراق.
در پایان این گزارش یادآوری شده است كه با كمك 10 نفر از نیروهای لشكر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و برادر رضا آزادی (معاون عملیاتی فرمانده قرارگاه كربلای1 سپاه پاسداران) به برادران ارتش، از دو كیلومتر ضلع غربی كه تصرف شده بود، حدود یك كیلومتر آن پس گرفته شده، ولی در ضلع مركزی كار قابل‌توجهی انجام نگرفته است.<ref>سند شماره 11448 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات نظامی قرارگاه كربلا به فرماندهی قرارگاه كربلای1، 16/10/1364.</ref>
واحد اطلاعات قرارگاه نصرت نیز در گزارشی از اجرای آتش و بمباران این منطقه نوشته است: توپخانه دشمن از ساعت 5:30 الی 7:30 روز 16/10/1364، با شلیك 1700 گلوله - كه اكثر آنها اتریشی بود - روی جزیره جنوبی آتش‌تهیه سنگین اجرا كرد و تا ساعت 24 همین روز بیش از 4200 گلوله روی جزایر خیبر (مجنون) جنوبی و شمالی شلیك كرد. همچنین هواپیماهای عراقی در پشتیبانی از عملیات زمینی نیروهای ارتش عراق از ساعت 8:35 تا 21:45 روز 16/10/1364، در گروه‌های 4، 6 و 8 فروندی بارها جزایر خیبر، به‌خصوص سیل‌بندهای مختلف جزیره شمالی را بمباران كردند و شب‌هنگام نیز راكت‌های منور شلیك كردند.<ref>سند شماره 11447 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: نامه قرارگاه خاتم‌الانبیا به قرارگاه‌های نوح و كربلا، 16/10/1364.</ref>
خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز در گزارشی از این حمله آورده است كه ارتش عراق سحرگاه امروز با بهره‌گیری از تیپ‌های 49 و 28 و یك تیپ از واحدهای كماندویی سپاه سوم در جزیره مجنون جنوبی اقدام به تك كرد كه درگیری تا ساعت 18 به‌صورت تبادل آتش و نبرد شدید تن‌به‌تن ادامه داشت. بنا بر این گزارش، همه فرماندهان سپاه سوم عراق در قرارگاه تاكتیكی لشكر31 در منطقه نشوه حضور داشتند و ضمن هدایت عملیات، سربازانی را كه صحنه نبرد را ترك می‌كردند تحویل جوخه اعدام می‌دادند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزار‌ش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، ص7، اهواز - خبرگزاری جمهوری اسلامی.</ref>
علی شمخانی جانشین فرمانده كل سپاه پاسداران در گزارشی به آقای هاشمی رفسنجانی از این هجوم عراق خبر داد كه عراقی‌ها دو پاسگاه ما را در جزیره مجنون جنوبی پس گرفته‌اند كه 22 نیرو در آن مستقر بوده‌اند.<ref>اكبر هاشمی رفسنجانی، امید و دلواپسی (كارنامه و خاطرات سال 1364)، به اهتمام سارا لاهوتی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ دوم، 1387، ص374.</ref>
از سوی دیگر، ارتش عراق با انتشار اطلاعیه‌ شماره 2075، ضمن اشاره به سالگرد تأسیس ارتش عراق، ادعا كرد: «نیروهای عراقی امروز حوزه مجنون جنوبی را آزاد كردند و نیروهای ایرانی را از آنجا رانده و جای ایشان را گرفتند.» در این اطلاعیه افزوده شده: «نیروهای عراق بعد از اینكه خسارات زیادی به ایرانی‌ها وارد كردند، با كشتن و مجروح ‌كردن صدها تن از آنها و گرفتن تعداد زیادی اسیر، در مواضع آزادشده به عمق چند كیلومتر مستقر شدند.» در ادامه اطلاعیه عراق آمده است كه این عملیات به دستور صدام حسین و با برنامه‌ریزی سپاه سوم به فرماندهی سرلشكر ستاد ماهر عبدالرشید فرمانده این سپاه و مقر نیروهای الحسین و نیروهایی از تیپ 49 و تیپ 28 انجام گرفته است.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، صص 7 و 8، خبرگزاری عراق.</ref>


حاضران در جلسه با این پیشنهاد که پیش‌ازظهر و بدون حضور محسن رضایی مطرح شد، موافقت و هریک به‌نوعی آن را تصدیق ‌کردند. در ادامه بحث مزیت‌هایی برای این طرح پیشنهادی بیان شد:
==گزارش -465==
پیش‌بینی و تصور اجرای عملیات گسترده نیروهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه هورالهویزه، سران حكومت عراق را به واكنش و تهدیدهای مكرر درمورد ایران واداشته است؛ ازجمله صدام صبح امروز به مناسبت سالروز تأسیس ارتش عراق تهدیدهای خود را تكرار كرد. این تهدیدها و نیز حمله امروز ارتش عراق به جزیره مجنون جنوبی بازتاب بسیاری در رسانه‌های غربی داشت.
آسوشیتدپرس ضمن انتشار اطلاعیه‌ ارتش عراق درباره حمله به جزیره مجنون، گزارش داد: «صدام در یك نطق رادیو تلویزیونی به مناسبت شصت‌وپنجمین سالروز نیروهای مسلح عراق، تأكید كرد كه نیروهای وی درصدند كه با محاصره ترمینال‌های نفتی ایران، این كشور را ازلحاظ اقتصادی از پای درآورند.» آسوشیتدپرس افزود: «صدام حسین در بخش دیگر از سخنانش از مردان و زنان عراقی كه باتلاق‌های هویزه را آن‌چنان مستحكم كرده‌اند - كه دشمن درصورت دست‌ زدن به یك تجاوز دیگر در این منطقه، بهای سنگینی را پرداخت خواهد كرد - قدردانی كرد.»<ref>همان، ص11.</ref>
یونایتدپرس دراین‌باره گزارش داد: «نیروهای عراقی روز دوشنبه (16/10/1364) درپی یك نبرد سنگین كه هم‌زمان با یك پیشنهاد برای یك راه‌حل مسالمت‌آمیز جهت حل درگیری بین دو كشور صورت گرفت، یك حوزه نفتی در جبهه جنوبی جنگ را بازپس گرفتند.»<ref>همان، ص9.</ref>
خبرگزاری آلمان‌غربی: «یك بیانیه نظامی عراق می‌گوید كه عراقی‌ها قسمت جنوبی جزایر مجنون را پس از كشتن صدها سرباز ایرانی و به اسارت درآوردن تعداد زیادی از آنها به‌طور كامل آزاد كرده‌اند.» این خبرگزاری افزود: «حمله گزارش‌شده به‌عنوان یك تلاش جدید عراق جهت بهبود موقعیت‌ نظامی خود قبل از اجرای تهدید ایرانی‌ها مبنی‌بر یك حمله زمینی گسترده به نظر می‌رسد. رئیس‌جمهور عراق در اولین ساعات امروز هشدار داده بود كه رژیم آیت‌الله خمینی چنانچه حمله تهدیدآمیز خود را به اجرا درآورد با یك فاجعه عظیم روبه‌رو خواهد شد. ... صدام حسین بار دیگر آمادگی عراق را برای مذاكرات صلح تكرار كرد و به ایران در مقابل انتظار هرگونه منفعتی از اصرار در جنگ یا امید به زمان داشتن هشدار داد. ... رادیو تهران نیز به نقل از علی‌ خامنه‌ای رئیس‌جمهور ایران، اعلام كرد كه تعویض رژیم فعلی عراق تنها راه پایان یافتن جنگ 63 ماهه خلیج‌ فارس می‌باشد.»<ref>همان، صص 11 و 12.</ref>
رادیو امریكا نیز با نقل اطلاعیه عراق درباره حمله به جزیره مجنون و همچنین نقل سخنان تهدیدآمیز صدام، افزود: «دراین‌حال گزارش‌ها حاكی است كه ایران سرگرم تجهیز و تقویت و صف‌آرایی نیروهای خود در مرداب‌زارهای هویزه است. عراق این تحولات نظامی را نشانه‌ای از تلاش‌ ایران برای اقدام به حمله تهاجمی تازه‌ای علیه آن كشور می‌داند.» رادیو امریكا گفت: «وزیر خارجه عراق گفته است كه كشورهای عربی حوزه خلیج‌ فارس اگر در جنگ ایران و عراق به حمایت از عراق مبادرت نورزند امنیت داخلی خود را به خطر می‌افكنند.»<ref>همان، ص11.</ref>
اداره توجیه سیاسی وزارت دفاع عراق نیز با انتشار بیانیه‌ای به مناسبت سالگرد تأسیس ارتش عراق، ضمن تكرار تهدیدهای سران عراق مبنی‌بر اینكه «هیچ سرباز ایرانی از حمله احتمالی آینده جان سالم به‌ در نخواهد برد» برای جذب حمایت حكام منطقه به آنها چنین هشدار داد: «عراق تنها از سرزمین و سیادت خود دفاع نمی‌كند، بلكه از تمامی دولت‌های منطقه كه در معرض تهدید و اشغال توسط رژیم ایران قرار دارند نیز دفاع می‌كند.»<ref>همان، صص 11 و 12.</ref>
عدنان خیرالله وزیر دفاع عراق نیز هماهنگ با دیگر مقام‌های عراقی برای ترساندن حكام منطقه ادعا كرد كه «هدف ایران از جنگ با عراق تقسیم این كشور و همچنین تقسیم جهان عرب به كشورهای ملوك‌الطوایفی است.»<ref>همان، ص4.</ref>


1. رعایت غافلگیری.
==گزارش -466==
اعلام آماده‌باش‌های مكرر ارتش عراق به یگان‌هایش ازجمله تمهیدات این ارتش برای مقابله با عملیات آتی نیروهای ایران است. به‌گزارش واحد اطلاعات نظامی قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) سپاه: «امروز (16/10/1364)، ارتش رژیم عراق كلیه مرخصی‌های پرسنل خود را در منطقه مهران تا اطلاع ثانوی لغو نموده و با اعلام آماده‌باش‌های مكرر در مناطق مهران، هورالهویزه و دیگر مناطق عملیاتی، دستورات مراقبتی شدیدی را به یگان‌های در خط خود متذكر شده است.»<ref>سند شماره 011644 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص)، گزارش نوبه‌ای، شماره 154، 27/10/1364.</ref>


2. آماده‌کردن سه منطقه فدک (فاو)، حیدر (روطه ـ قرنه) در هور و شمال منطقه عملیاتی بدر.
==گزارش -467==
بمب‌افكن‌های ایران امروز پایگاه نظامی كولك عراق را بمباران كردند. عراق ادعا كرد كه از دو هواپیمای ایرانی كه قصد بمباران منطقه رواندوز را داشتند یكی را سرنگون كرده و دیگری را فراری داده است.
ستاد مشترك ارتش جمهوری اسلامی ایران با انتشار اطلاعیه نظامی شماره 2342 اعلام كرد: «ساعت 8:40 صبح امروز، خلبانان افتخارآفرین نیروی هوایی ارتش جمهور اسلامی با شكاری بمب‌افكن‌های خود پادگان نظامی كولك عراق واقع در غرب رواندوز را بمباران و پس از وارد آوردن خسارات قابل‌توجهی به آن، همگی سالم به پایگاه خود مراجعت كردند.»<ref>همان، صص 14 و 15.</ref>
از سوی دیگر، ارتش عراق در اطلاعیه‌ شماره 2076 خود دراین‌باره اعلام كرد: «در ساعت 8:10 بامداد امروز، دو فروند از هواپیماهای دشمن سعی در رخنه‌ كردن به مرزهای بین‌المللی عراق در ناحیه شمالی جبهه جنگ و حمله به مجتمع مسكونی الصدیق را داشتند كه با جنگنده‌های نیروی هوایی ما روبه‌رو شدند و یك فروند از آنها از نوع اف5 در منطقه مرزی سرنگون شد، درحالی‌كه هواپیمای دوم بدون رسیدن به هدف خود دست به فرار زد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، ص1، رادیو صوت‌الجماهیر، 16/10/1364.</ref>


3. آمادگی تجهیزات.
==گزارش -468==
هواپیماهای عراقی امروز نیز اطراف تأسیسات نفتی خارك را بمباران كردند كه خسارت مهمی به بار نیامد. امروز همچنین علاوه‌بر حملات هوایی عراق به جزایر مجنون در پشتیبانی از حمله زمینی به این منطقه، شهرهای اهواز، ارومیه، پیرانشهر و بندر امام خمینی هدف تجاوز هوایی قرار گرفتند.
به‌ گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بوشهر، جنگنده‌ بمب‌افكن‌های عراقی ساعت 12:25 امروز، ضمن تجاوز به حریم هوایی جنوب كشور، جزیره خارك را هدف حمله قرار دادند. در این حمله 4 بمب به‌سوی تأسیسات نفتی رها شد كه تركش یكی از آنها به لوله ارتباطی یكی از مخازن گازوئیل برخورد و آن را سوراخ و آتش‌سوزی ایجاد كرد كه با تلاش نیروهای ایمنی، آتش پس از 10 دقیقه مهار شد. 3 بمب دیگر در فاصله 500 متری مخازن نفتی به كوه اصابت كرد كه خسارتی نداشت.<ref>همان، ص3.</ref>
ارتش عراق در اطلاعیه‌ شماره 2076 خود دراین‌باره آورده است: «امروز عقاب‌های دلیر نیروی هوایی ما حمله جدید و موفقیت‌آمیز دیگری علیه جزیره خارك انجام دادند و هدف‌های خود را درمورد اصابت مستقیم قرار دادند.»<ref>روزنامه اطلاعات، 17/10/1364، ص18.</ref>
امروز همچنین هواپیماهای عراقی سه بار به حریم هوایی اهواز، یك بار به حریم هوایی بندر امام خمینی، دو بار به حریم هوایی ارومیه و دو بار به حریم هوایی پیرانشهر تجاوز كردند.<ref>همان؛ و - وزارت اطلاعات، نشریه گزارش‌ روزانه، شماره 139، 17/10/1364، ص1.</ref>
واحد اطلاعات نظامی قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) سپاه در جمع‌بندی فعالیت‌های هوایی عراق در دوره پنجم تا شانزدهم دی‌ماه 1364 آورده است: «هواپیماهای عراقی علاوه‌بر پروازهای شناسایی و عكس‌برداری متوالی در سراسر منطقه عملیاتی جنوب و غرب و شكستن دیوار صوتی در بعضی از شهرهای مرزی و مناطق عملیاتی به تجاوزات هوایی خود ادامه دادند و به بمباران تأسیسات نظامی و خطوط پدافندی و عقبه‌ یگان‌های خودی پرداختند.»<ref>سند شماره 011476 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه، گزارش نوبه‌ای، شماره 155، 18/10/1364.</ref>


4. امکان فراهم‌آوردن نیروی بیشتر برای جنوب در زمستان آینده.
==گزارش -469==
اخطار رژیم عراق به حزب دمكرات ایران برای انتقال نیروهایش به ایران و درگیری نیروهای خودی با افراد كومه‌له از اخبار مهم امروز منطقه كردستان است.
به‌ نوشته‌ نشریه وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی: «اخیراً رژیم بعث عراق به حزب منحله دمكرات اخطار كرده كه هرچه زودتر عمده نیروهای خود را كه در خاك عراق مستقر می‌باشند به مناطق كردنشین ایران منتقل تا فعالیت‌های ایذایی و چریكی را علیه رزمندگان اسلام تشدید نمایند؛ در غیر این‌ صورت از پشتیبانی مالی و تسلیحاتی رژیم عراق محروم خواهند بود. گفته می‌شود كه مراجعت گروهی از عناصر هیز آواره [از واحدهای نظامی حزب دمكرات] از قرانقو عراق به پیرانشهر دررابطه‌با همین موضوع است.»<ref>وزارت اطلاعات، نشریه گزارش روزانه، شماره 139، 17/10/1364، صص 1 و 2.</ref>
نشریه مذكور همچنین نوشته است: «طی درگیری كه از ساعت 10:30 الی 13 بین نیروهای خودی و ضد انقلابیون وابسته به كومه‌له در حوالی روستای عباس‌آباد و بوئین علیا به‌ وقوع پیوست، سه تن از ضدانقلابیون كشته و تعدادی نیز مجروح شدند.»<ref>همان، ص2.</ref>


5. تکمیل و تثبیت تشکیلات نیروی زمینی سپاه تا سال آینده.
==گزارش -470==
رئیس‌ مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در پیامی به مناسبت سالروز تأسیس ارتش عراق، نیروهای مسلح عراق را به قیام و اعلام همبستگی با مردم این کشور دعوت كرد.
سیدمحمود هاشمی شاهرودی در این پیام با اشاره به فداكاری‌های ارتش عراق در دوران رهایی ملت عراق از چنگ استعمار و بیان روش‌هایی كه حاكمان بعثی عراق در قلع‌‌وقمع وحشیانه نیروهای مسلمان در ارتش عراق اتخاذ كرده‌اند، از نیروهای مسلح مسلمان و انقلابی تقدیر و تأكید كرد که ملت عراق از نیروهای نظامی خود انتظار دارد علیه رژیم فاشیستی حاكم بر عراق در راه تحقق‌ بخشیدن به آرمان‌های بحق آنان قیام نمایند.<ref>روزنامه كیهان، 16/10/1364، ص3.</ref>


در مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو نیز دلایل زیر برشمرده شد:
==گزارش -471==
نماینده عراق در سازمان ملل امروز در نامه‌ای به دبیركل این سازمان، گزارش تاریخ 3 ژانویه (13 دی)* نماینده ایران را دربارة حملات هوایی عراق به پیرانشهر و مهران تكذیب كرد و آن را زمینه‌سازی برای تجاوز جدید خواند.
عصمت كتانی نوشته است: «نامه نمایندگی ایران صرفاً ادعای كذب بوده و عاری از حقیقت است. هدف ایران هموار ساختن راه تجاوز علیه عراق، با ارائه اطلاعات كذب و منحرف‌كننده درمورد مناقشه است، كه ازجمله اهداف این رژیم ایجاد آشفتگی در افكار عمومی بین‌المللی و آماده‌سازی شرایط برای شروع تجاوزات جدید خود علیه عراق و استفاده از شهرهای مرزی به‌عنوان مراكز تجمع نیروها و محل آغاز تجاوزاتش می‌باشد.»
نماینده عراق در پایان، سكوت سازمان ملل و شورای امنیت در برخورد با این اقدامات ایران را مغایر اصول بین‌المللی و موجب تشویق ایران به سرپیچی از قطعنامه‌های شورای امنیت و تضعیف این سازمان اعلام كرده است.<ref>مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، جلد پنجم (1986)، ترجمه محمدعلی خرمی، تهران: مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1388، صص 41 و 42، سند شماره s/17720 شورای امنیت، 7 ژانویه 1986.</ref>


1. رعایت غافلگیری ناممکن است.
==گزارش -472==
سرپرست ستاد تبلیغات جنگ در گفت‌وگویی با روزنامه كیهان درمورد دلایل اقدام طارق عزیز به تهدید كشورهای منطقه در مصاحبه با روزنامه كویتی السیاسه،** گفت كه اعزام‌های ‌پی‌درپی كاروان‌های كربلا در هفته‌های اخیر، رژیم عراق را دچار تزلزل كرده، طوری‌كه احساس نیاز به حمایت بیشتری ازطرف ابرقدرت‌ها و كشورهای منطقه می‌كند. از طرف دیگر، كشورهای منطقه درصدد اصلاح روابطشان با ایران برآمده‌اند و در مقابل، عراق از كشورهای منطقه یك نوع بی‌مهری دیده است. همچنین سفر صدام به مسكو دستاوردی برای او نداشت. در این وضعیت رژیم عراق دست به تهدید می‌زند تا آنها را هم درگیر كند و تشنج را در تمامی منطقه گسترش دهد.
دكتر خرازی افزود: «البته رژیم عراق هر كاری كه تابه‌حال می‌توانسته انجام بدهد، انجام داده و ابایی نداشته، ولی این تهدید طبیعتاً می‌تواند این كشورها را هشیار كند. این كشورها بعد از پنج‌ونیم سال كه از جنگ می‌گذرد كاملاً دریافته‌اند كه دربرابر این‌گونه تهدیدها باید مقاومت كنند و نگذارند كشورشان مطمع زورگویان و اجانب شود.» وی گفت: «ما با هرگونه تلاش برای ایجاد تشنج در منطقه خلیج‌ فارس مقابله خواهیم كرد. ما از اول گفته‌ایم و نشان داده‌ایم كه مخالف گسترش تشنج در خلیج‌ فارس هستیم و به‌عنوان یك قدرت بزرگ در منطقه اجازه نخواهیم داد رژیم عراق دست به ماجراجویی و تهدید بزند.»<ref>روزنامه كیهان، 16/10/1364، ص2.</ref>


2. شرایطی که فرماندهان برای اجرای عملیات مشخص کرده‌اند، تأمین نشده است.
==گزارش -473==
منابع نظامی امریكا با اعلام آمار قربانیان ایرانی حملات شیمیایی عراق، ادعا كردند كه ایران برای با مقابله با این وضعیت به بازار مواد شیمیایی روی آورده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی به نقل از شماره امروز (دوشنبه 16 دی) روزنامه دیلی‌تلگراف (چاپ لندن] آورده است: «براساس آخرین برآورد منابع نظامی امریكا، حدود 5000 نفر از سربازان ایران طی حملات شیمیایی ارتش عراق از زمستان 1362 تاكنون (سال‌های 1984 و 1985 میلادی) به شهادت رسیده‌اند و جمهوری اسلامی برای مقابله با این مسئله و تولید سلاح‌های سمی، به بازار مواد شیمیایی روی آورده است.
دیلی تلگراف درباره رشد ذخایر سلاح‌های شیمیایی در كشورهای مختلف نوشته است: «منابع اطلاعاتی امریكا گزارش داده‌اند نیروهای روسی علاوه‌بر استفاده از سلاح‌های سمی موسوم به "باران زرد" علیه مجاهدین افغانی، تكنولوژی ساخت و یا مواد مؤثر این نوع سلاح‌ها را در دو دهه گذشته دراختیار ارتش‌های مصر، سوریه، لیبی، اتیوپی، كره شمالی و ویتنام قرار داده‌اند. گفته می‌شود هم‌اكنون بیش از 15 كشور دارای سلاح‌های شیمیایی هستند درحالی‌كه در اوایل دهه 1960، تنها 5 كشور در این رده قرار داشتند. انتظار می‌رود امریكا و شوروی كه دارای بزرگ‌ترین ذخایر سلاح‌های سمی هستند، ماه آینده درزمینه كاهش ذخایر خود به مذاكره بنشینند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 295، 19/10/1364، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/10/1364، صص 5 و 6.</ref>


3. زمان کافی برای آماده‌کردن زمین ازجنبه مهندسی دراختیار نیست.
==گزارش -474==
در دیدار امروز نخست‌وزیر تركیه با رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، جنگ ایران و عراق مهم‌ترین موضوع مذاكرات بود. اوزال ضمن اعلام آمادگی تركیه برای هرگونه اقدامی درجهت خاتمه جنگ، از دخالت ابرقدرت‌ها درصورت ادامة جنگ ابراز نگرانی كرد. آیت‌الله خامنه‌ای مذاكره با رژیم عراق را امری صوری و خیالی خواند و گفت هركس به‌جای صدام باشد بهتر از وی خواهد بود. وی تأكید كرد دولتی در عراق می‌خواهیم كه خصوصیت تجاوزگری نداشته باشد. گزارش این دیدار در نشریه وزارت خارجه جمهوری اسلامی چنین درج شده است:
«ریاست‌جمهوری [ایران] با ابراز خشنودی از روند رو به رشد مناسبات فیمابین دو كشور مسلمان و همسایه، اهمیت گسترش روابط با تركیه را متذكر گردیدند و با یادآوری این نكته كه ارتباط كشورهای مسلمان منطقه مورد تمایل بسیاری از قدرت‌ها نمی‌باشد، ابراز امیدواری نمودند كه روابط فیمابین در ابعاد مختلف به‌ویژه درزمینه اقتصادی با تلاش و همت صمیمانه طرفین در سطح گسترده‌تری افزایش یابد. آقای اوزال ضمن تأیید لزوم گسترش روابط دو كشور، اظهار داشت كه قدرت‌های خارجی مایل نیستند كشورهای اسلامی با یكدیگر روابط داشته باشند. وی در ادامه به‌عنوان یك اقتصاددان بر لزوم استفاده از امكانات موجود در منطقه برای بی‌نیازی از قدرت‌های خارجی تأكید نمود.
مذاکره درباره جنگ تحمیلی:
آقای اوزال: این جنگ شش سال است كه امكانات شما را از بین برده است و در حدود 200 میلیون تن نفت صرف تسلیحات شده است، امیدواریم دراین‌زمینه راه‌حلی پیدا شود كه جنگ خاتمه پیدا كند كه به ‌نفع همه منطقه می‌باشد، زیرا این نگرانی موجود است كه درصورت ادامه جنگ قدرت‌های بزرگ خارجی در منطقه دخالت نمایند. تركیه آماده است هر اقدامی كه در توانش باشد انجام دهد.
جناب آقای رئیس‌جمهور: این جنگ به خواست ابرقدرت‌ها‌ شروع شد و رژیم كنونی عراق، توسعه‌طلب، جنگ‌افروز و به‌شدت تحت‌تأثیر ابرقدرت‌هاست و مذاكره با آن رژیم - كه همه همسایگانش به‌نحوی از اقداماتش آسیب دیده‌اند - امری صوری و خیالی است. درحال‌حاضر كشورهای (عرب) خلیج‌ فارس كه حامیان رژیم عراق بوده‌اند از اقدام خود ناراضی و خائف هستند.
اوزال: كشورهای شوروی و فرانسه به عراق كمك تسلیحاتی می‌كنند؛ آیا می‌شود با آنها به راه‌حلی رسید.
رئیس‌جمهور: فكر می‌كنم بعضی از سلاح‌دهندگان به عراق در ماجرایی واقع شده‌اند كه از آن راضی نیستند، آنها مدعی هستند كه قراردادهای پیش از جنگ را اجرا می‌كنند.
در ادامة مذاكرات، آقای اوزال ضمن برشمردن فجایع جنگ و خسارات مادی و معنوی آن، اظهار داشت كه اطلاع داریم هدف اصلی از به‌ راه انداختن جنگ، تغییر رژیم (كنونی) ایران بوده است. وی گفت: من به‌ این نتیجه رسیده‌ام كه رژیم ایران تثبیت شده و وضعیت پایداری پیدا كرده است. تصور می‌كنم بسیار مهم و مفید باشد چنانچه رژیم خودتان را به دنیا اعلام نمایید، این اقدام موجب خواهد شد كه بسیاری از دول در مواضع قبلی خود تجدیدنظر نمایند. دراین‌خصوص هر كمكی كه از دست ما برآید آماده انجامش هستیم. عربستان سعودی و سایر كشورهای (عرب) خلیج‌ فارس از ایران و عراق واهمه دارند و لذا مایل نیستند كه یكی از طرفین به پیروزی دست یابد. به‌علاوه، این ترس نیز وجود دارد كه ادامه جنگ منجر به دخالت ابرقدرت‌ها در منطقه بشود؛ لذا ما (تركیه) نفع منطقه را در پایان هرچه سریع‌تر جنگ می‌دانیم. درمورد تعیین جانشین برای صدام به‌ نظر می‌رسد پس از وی افراد قدرتمندی در عراق نباشند و اساساً وی (صدام) به‌نحوی عمل كرده است كه تمام امور وابسته به شخص وی می‌باشد، به‌طوری‌كه با رفتن صدام سیستم از هم خواهد پاشید. لذا كسانی كه در اطراف وی جمع شده‌اند برای حفظ سیستم مایل نیستند كه صدام برود. راه دیگر این است كه ایران خود مایل به صلح با عراق باشد؛ با این شرط كه عراق مجبور باشد تمام‌ خسارت‌های جنگی را بپردازد كه درصورت پذیرش این شرط، صدام دیگر نخواهد توانست در عراق بماند و پاسخ ملتش را بدهد و اگر حاضر به پرداخت غرامت نشد این بار صدام جنگ‌طلب تلقی خواهد شد كه درآن‌صورت وضعیت فرق خواهد كرد.
آقای رئیس‌جمهور: اینكه كشورهای همسایه از ما می‌ترسند ما در روابط خود با این كشورها پیشرفت‌های بسیاری نموده‌ایم آنها نیز به‌ این امر واقف‌اند و همواره اظهاراتی درمورد این روابط خوب نموده‌اند. هرچند كه ما دارای یك رژیم انقلابی هستیم، البته ما هیچ‌گونه پیشنهادی درمورد رژیم آینده عراق نداریم، ولی این را می‌دانیم كه هركس به‌جای صدام باشد بهتر از وی خواهد بود. ما قبل از صدام با عراق هیچ مسئله خاصی نداشتیم. در زمان حسن‌ البكر، روابط ما با عراق عادی بود، ولی وقتی‌كه صدام آمد و حسن البكر را كنار گذاشت فهمیدیم كه برای ما مسئله ایجاد خواهد كرد. ما دولتی را در عراق می‌خواهیم كه خصوصیت تجاوزگری نداشته باشد و مجدداً تجاوز نكند. ما معتقد هستیم كه می‌توانیم یك همكاری خوب و سالم با كشورهای منطقه داشته باشیم. درمورد جنگ نیز ما ان‌شاءالله به‌زودی جنگ را تمام خواهیم كرد.
در پایان، آقای اوزال تمایل آقای كنعان اورن رئیس‌جمهور تركیه را برای مسافرت به جمهوری اسلامی ایران به ‌استحضار ریاست‌جمهوری رسانید كه آقای خامنه‌ای اظهار داشتند از مسافرت ایشان استقبال می‌نماییم.»<ref>دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 187/3، 22/10/1364.</ref>


4. نیروی موردنیاز تأمین نشده است.
==گزارش -475==
در دومین دور مذاكرات نخست‌وزیر ایران و تركیه و مذاكرات آنان هنگام بدرقه، درباره مبادلات دو كشور، بازار مشترك اسلامی، روابط اقتصادی كشورهای مسلمان، آینده عراق، انتقال نفت ایران به دریای سیاه و خط جدید هوایی ایران و تركیه گفت‌وگو شد.
امروز در دور دوم مذاكرات، تورگوت اوزال ابراز امیدواری كرد كه دوستی دو كشور به مراتب بالاتری برسد و موجب اتحاد كشورهای منطقه شود و همكاری ایران و تركیه و پاكستان ادامه یابد. وی گفت امیدوارم حجم مبادلات دو كشور به سه میلیارد دلار برسد و از امكانات وسیعی كه در زمینه‌های ساختمانی و زیربنایی موجود است، استفاده شود. وی توصیه كرد كه هرگاه اشكالی در روابط بروز كرد با تماس به‌خصوص تماس مستقیم تلفنی حل شود.
مهندس موسوی نیز گفت: در مسافرت گذشته صحبت از بازار مشترك اسلامی پیش آمد و این آرزو دست‌نیافتنی به نظر می‌رسید، ولی امروز به نظر می‌رسد كه خیلی هم دور نیست. من هم قبول دارم كه یكی از مؤثرترین راه‌های مقابله با مشكلات تماس‌های مستمر بین ما است. ما اصولاً ترجیح می‌دهیم در روابط اقتصادی خود در وهله اول با كشورهای مسلمان مانند تركیه معامله كنیم.
نخست‌وزیر ایران هنگام بدرقه نخست‌وزیر تركیه در فرودگاه نیز به اوزال گفت كه اگر كمیته صلح كنفرانس اسلامی كتباً نامه‌ای محرمانه به ایران بنویسد و در آن متذكر شود كه عراق باید كلیه خسارت‌های جنگی را بپردازد، ما آماده‌ایم در این مورد مطالعه كنیم. وی همچنین درمورد مذاكرات سه‌جانبه تركیه، ایران و عربستان درمورد آینده عراق تأكید نمود كه اوزال قول پیگیری داد. اوزال نیز طرح خط لوله‌ای برای انتقال نفت از جنوب ایران به بندر هوپا در دریای سیاه با هدف انتقال روزانه یك میلیون بشكه نفت ایران به تركیه و كشورهای حوزه بالكان پیشنهاد كرد كه مهندس موسوی گفت این طرح بررسی خواهد شد.
علاوه‌براین، طبق مذاكرات مسئولان هواپیمایی ایران و تركیه قرار شد كه خط جدید پرواز هواپیماهای ایرانی و ترك از مسیر تهران، رشت، آستارا، خط مرزی ایران و شوروی، ارزروم، آنكارا و استانبول مطالعه شود و درصورت مثبت بودن نتیجه، مورد استفاده قرار گیرد.<ref>همان، ضمیمه، صص 16 و 17.</ref>


5. هماهنگی در فعالیت‌هایی که برای تأمین امکانات می‌شود وجود ندارد.
==گزارش -476==
نخست‌وزیر تركیه در آخرین روز اقامت در تهران در مصاحبه‌ای مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی به پرسش‌های خبرنگاران دربارة میانجیگری در جنگ، رابطه تركیه با اسرائیل، پایگاه‌های نظامی امریكا در خاك تركیه و... پاسخ‌های كلی داد و درمورد آغازگر جنگ سكوت كرد. اوزال در آغاز این مصاحبه به مذاكرات اقتصادی و تجاری مفید با مسئولان جمهوری اسلامی و اینكه سطح تجارت دو كشور در سال آینده به سه میلیارد می‌رسد، اشاره كرد و در پاسخ به پرسشی درمورد میانجیگری تركیه در جنگ گفت: «وقتی از تركیه به ایران می‌آمدم گفتم كه برای میانجیگری نمی‌روم، ولی برای پایان جنگ دعا می‌كنم.» وی درباره رابطه با رژیم صهیونیستی گفت: «روابط ما با اسرائیل به 20 تا 30 سال گذشته برمی‌گردد، ولی درحال‌حاضر، روابط سیاسی ما در پایین‌ترین سطح، یعنی دبیر دومی است.» وی افزود: اساس سیاست خارجی ما "صلح در جهان و صلح در وطن" است.
اوزال در پاسخ خبرنگاری درمورد اقدام امریكا به تأمین 9 پایگاه نظامی در تركیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: «تركیه به‌عنوان عضوی از اعضای پیمان ناتو به تعهدات خود دراین‌زمینه عمل می‌كند و در خارج از این چارچوب دست به اقدام دیگری نخواهد زد.»
نخست‌وزیر تركیه در پاسخ یكی از خبرنگاران كه از او درخواست نظر صریح خود را درمورد متجاوز بودن  عراق و آغازگری جنگ بیان كند، گفت: «جواب مشكل است و پاسخ من به سؤال شما نتیجه‌ای در حل مسئله جنگ ندارد، بنابراین در پاسخ شما تنها سكوت می‌كنم.» خبرنگار دیگری سؤال كرد كه ایران معتقد است كه حزب بعث و صدام باید از میان بروند، آیا آقای اوزال با موضع رسمی ایران موافق‌اند؟ اوزال گفت: «به این سؤال نیز نمی‌توانم جواب مشخص بدهم، بلكه به نظر من جنگ باید ازطریق معقول و شرافتمندانه به پایان برسد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 16/10/1364،‌ ص3.</ref>


6. اجرای تک پشتیبانی در جزیره مینو میسر نیست.
==گزارش -477==
خبرگزاری ژاپنی كیودو با بررسی تحركات دیپلماتیك اخیر ایران و تأكید بر اینكه بهبود روابط خارجی، موضع ایران را در كوشش برای مصالحه مستحكم خواهد كرد، این تحركات را نشانة تغییرات اساسی در سیاست‌ جنگی ایران نمی‌داند و پیش‌بینی می‌كند كه نیروهای نظامی ایران برای یك تهاجم زمینی در جنوب آماده می‌شوند.
در گزارش كیودو آمده است: «ایران كه بعد از انقلاب اسلامی 1979، در انزوای سیاسی به سر می‌برد، اكنون وارد یك دورة دیپلماتیك فعال شده است. منابع غربی به‌آرامی از فعالیت‌های اخیر دیپلماتیك ایران استقبال می‌كنند.» این خبرگزاری با اشاره به خبر دیدار آتی رئیس‌جمهور اسلامی ایران از پاكستان و كشورهای آسیایی و افریقایی و نیز سفر چند روز اخیر نخست‌وزیر تركیه در رأس یك هیئت 200 نفره سیاسی و اقتصادی، دیدار اخیر وزیران خارجه عربستان و امارات از ایران، اعزام فرستاده دولت فرانسه به ایران برای یافتن راه‌حلی جهت رفع اختلافات مالی دو كشور و سفر معاون اول وزیر امور خارجه شوروی در آخر ماه جاری به ایران كه نشانة بهبود روابط دو كشور است، همه را نشان‌دهنده ورود ایران به دوره فعال دیپلماتیك اعلام كرده و در پایان افزوده است: «باوجوداین، منابع دیپلماتیك معتقدند كه تهاجم دیپلماتیك اخیر ایران نمودار تغییرات اساسی در سیاست این كشور در قبال جنگ نیست، بلكه به نظر می‌رسد كه نیروهای نظامی ایران خود را برای یك تهاجم زمینی جدید در جنوب آماده ساخته‌اند و هم‌زمان رهبران این كشور با پیش‌ كشیدن موضع مجازات مسببین جنگ، موضع سرسختانه‌ای را در قبال عراق در پیش گرفته‌اند. باوجوداین باید اذعان كرد كه بهبود روابط خارجی، سرانجام موضع ایرانیان را در كوشش‌های آینده برای نیل به مصالحه مستحكم خواهد كرد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، صص 48 و 49.</ref>


درمجموع هرچه مباحث عمیق‌تر می‌شد، انگیزه اصلی و دلیل انتخاب منطقه عملیاتی فاو با ابهام بیشتر مواجه و حتی گفته می‌شد که منطقه فاو براثر فشارهای سیاسی برای عملیات انتخاب شده است.
==گزارش -478==
نتیجة مذاكرات سه‌روزة هیئت فرانسوی در ایران، روشن شدن برداشت‌ كلی هریك از دو طرف درباره اختلافات مالی و مشخص شدن دیدگاه‌های مشترك و متضاد آنها اعلام شد.
در گزارش وزارت خارجه دراین‌باره چنین آمده است: «یك هیئت فرانسوی به سرپرستی ژاك مارتن معاون قائم‌مقام وزیر خارجه سابق و نماینده دولت فرانسه و مركب از نمایندگان كمیساریای انرژی اتمی، اوردیف، وزارت دارایی (خزانه‌داری)، شركت بیمه كناس و وزارت روابط خارجی از تاریخ 14 الی 16/10/1364 در تهران مذاكرات خود را با هیئت ایرانی به سرپرستی معاونت وزارت امور اقتصادی و دارایی و ریاست كل سازمان سرمایه‌گذاری نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران و مركب از نمایندگان انرژی اتمی، سازمان سرمایه‌گذاری بانك مركزی و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ادامه داد.»
در ادامه گزارش آمده است كه در جلسات متعدد، دو طرف دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را درباره حل مسئلة وام یك میلیارد دلاری ایران به فرانسه و وام 943 میلیون فرانكی ایران به اوردیف و موضوع اقدام نكردن ایران به برداشت اورانیوم غنی‌شده از فرانسه را كارشناسان شركت اوردیف و نمایندگان سازمان انرژی اتمی ایران بررسی كردند.
در این دوره همچنین درباره دعاوی مربوط به بیمه كناس - كه بیمه‌كننده شركت‌های خصوصی و دولتی فرانسه است - و ادعای شركت‌های مذكور علیه ایران و برعكس، كارشناسان دو طرف مذاكره كردند و قرار شد دو طرف طی چهار ماه فهرست شركت‌هایی كه ادعای مالی دارند را تهیه و ردوبدل کنند تا بررسی گردد.
درمورد اختلافات مربوط به وام و مسائل هسته‌ای در مذاكراتی مفصل علاوه‌بر روشن شدن درك كلی هریك از دو طرف، دیدگاه‌های مشترك و متضاد شناخته و تعیین گردید و قرار شد در تاریخ‌های 12 تا 14 فوریه 1986 (23 تا 25 بهمن)، مذاكرات در پاریس ادامه یابد.
در پایان این گزارش آمده است: «این دور از مذاكرات یكی از بابرنامه‌ترین مذاكرات با فرانسوی‌ها درخصوص اختلافات مالی فی‌مابین است، زیراكه همه اختلافات یكجا و به‌طور مفصل بررسی شد و دیدگاه‌های دو طرف ازلحاظ وجوه اشتراك و افتراق بیش‌ازبیش روشن گردید و اگرچه به یك توافق مشخص و كلی برای حل اختلافات مالی منجر نشد، اما باتوجه‌به پیچیدگی مسئله و حجم عظیم اختلافات موجود گام بزرگی بود درجهت حل كلی مسئله و از میان بردن موانع و مشكلات موجود و درصورتی‌كه موضوع به همین ترتیب پیش برود، انتظار می‌رود كه بتوان با ادامه مبادله هیئت‌ها و تداوم مذاكرات بین طرفین بدون ابعاد تبلیغاتی به راه‌حل معقول و مرضی‌الطرفین دست یافت.»<ref>دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 185/3، 18/10/1364، صص 1 و 2.</ref>
از سوی دیگر، نشریه رویدادها در گزارشی از این مذاكرات نوشته است: «گفته می‌شود مسئله تروریست‌های ایرانی مقیم فرانسه و اینكه باوجود جنایات بی‌شماری كه مرتكب شده‌اند و می‌شوند مورد حمایت فرانسه بوده و از تسهیلات و امكانات فراوانی برخوردار هستند، ازجمله موضوعات مذاكرات اخیر هیئت پارلمانی فرانسه با مقامات جمهوری اسلامی ایران بوده است. براساس اطلاع واصله، هیئت پارلمانی فرانسه دراین‌باره گفته است كه تصمیم‌گیری درمورد مسعود رجوی به‌عهده امریكاست و فرانسه دراین‌زمینه هیچ‌گونه اختیاری ندارد.»<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه، نشریه رویدادها، شماره 78، 25/10/1364، صص 42، 54 و 55.</ref>


درنهایت رحیم‌ صفوی، غلامعلی ‌رشید، عزیز جعفری، احمد ‌غلامپور و... برای دادن پیشنهادهای جدید و مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو به نتیجه قطعی رسیدند و قرار شد در جلسه‌ای با فرمانده کل سپاه دراین‌باره به بحث بپردازند.<ref>سند شماره 0634/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: انتخاب منطقه عملیاتی فدک (فاو)، گزارش راوی قرارگاه خاتم، در عملیات والفجر8، داوود رنجبر، صص 92 ـ 91.</ref>
==گزارش -479==
به‌ نوشته یك نشریه اقتصادی، ارسال نفت خام ایران به سوریه به‌دلیل تأخیر در پرداخت بدهی‌های سوریه به ایران و نیز بهبودی روابط سوریه با اردن و فشار سوریه به گروه‌های لبنانی، قطع شده است.
نشریه میدل ایست اكونومیك سروی (چاپ نیكوزیا) در شماره امروز (16/10/1364) خود گزارش داد: «ایران به‌دلیل تأخیر افتادن بازپرداخت بدهی‌های قبلی سوریه، ارسال نفت خام به این كشور را به حالت تعلیق درآورده است. به‌دنبال این مسئله سوریه مجبور به خرید نفت از بازار آزاد جهانی شده و مقداری نفت نیز از كویت دریافت كرده است.»
این نشریه نوشته است که علت اصلی تعلیق در ارسال نفت به سوریه عدم پرداخت 65 میلیون دلار بهره مربوط به قرارداد نفتی سال 1983 بین ایران و سوریه است و میزان بدهی سوریه به ایران دررابطه‌با این قرارداد بیش از یك میلیارد دلار می‌باشد. در سفر اخیر نخست‌وزیر سوریه به ایران، سوریه موافقت كرد بدهی‌ها خود را با یك زمان‌بندی جدید به‌صورت نقدی و ارسال كالا به ایران پرداخت كند. این نشریه قبرسی افزود به تعلیق درآمدن صادرات نفتی ایران به سوریه درحالی صورت می‌گیرد كه انتقاد ایران از سوریه دررابطه‌با نزدیك شدن آن به اردن و تلاش‌های آن برای تحمیل قرارداد صلح دمشق به گروه‌های لبنانی افزایش یافته است.
این نشریه در پایان نوشته است: «سوریه مهم‌ترین هم‌پیمان عرب ایران در جنگ با عراق است و به همین جهت ایران سالانه شش میلیون تن نفت به این كشور صادر می‌كند كه پنج میلیون تن آن با 5/3 دلار كمتر از بازار جهانی و یك میلیون تن آن به‌صورت مجانی به سوریه صادر می‌شود.»*<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، نیكوزیا - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 16/10/1364، صص 49 و 50.</ref>


== 2 ==
==گزارش -480==
[[رده:2]]
در ادامه بحث درباره طراحی عملیات در منطقه فاو، بعدازظهر امروز جلسه‌ای با حضور محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران، و برادرانی که در جلسه صبح حضور داشتند. در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران تشکیل شد. نخست رحیم صفوی شروع به صحبت کرد:
شانزدهمین اجلاس وزیران خارجه كشورهای اسلامی با حضور 45 عضو و بیش از 90 موضوع در دستور كار، در شهر فاس كشور مراكش آغاز به كار كرد.
مهم‌ترین موضوع‌های دستور كار این اجلاس عبارت‌اند ‌از: اوضاع فلسطین و افغانستان، جنگ ایران و عراق، خشك‌سالی در افریقا، اوضاع اقتصادی و فرهنگی كشورهای عربی، ایجاد منطقة غیرهسته‌ای و افزایش امنیت كشورهای غیرهسته‌ای، كنترل مواد مخدر، ایجاد كمیسیون قوانین بین‌المللی، تهدیدهای امریكا و اسرائیل علیه لیبی، تبعیض نژادی، مبارزه با تروریسم و هواپیماربایی.<ref>همان، صص 43 و 44؛ و - روزنامه اطلاعات، 17/10/1364، ص20؛ و - روزنامه جمهوری اسلامی، 16/10/1364، ص1. </ref>
رادیو بی‌بی‌سی در گزارشی از این اجلاس ضمن شگفتی از حضور هیئت ایرانی، گفت: «از ژانویه 1982 (دی 1360) كه ایران روابط خود را با مراكش قطع كرد، این اولین هیئت ایرانی است كه به مراكش اعزام می‌شود.» به‌گفتة بی‌بی‌سی، مهم‌ترین و اختلاف‌برانگیزترین موضوعی كه در این كنفرانس مطرح خواهد شد، جنگ ایران و عراق است كه سازمان كنفرانس اسلامی را در موقعیت بسیار نامساعدی قرار داده است، اما هیئت میانجیگری سازمان (كمیته حسن‌نیت) هیچ پیشرفتی دراین‌مورد نداشته است. این هیئت برنامه سفر به تهران و بغداد را لغو كرد و یكی از اعضای این هیئت پیشنهاد كرده است كه سازمان كنفرانس اسلامی باید درمورد مأموریت خود برای پایان ‌دادن به جنگ ایران و عراق تجدیدنظر كند. به‌گفتة بی‌بی‌سی، از دیگر اختلاف‌نظرهای مهم میان اعضا، دیدگاه‌ مشترك ایران و سوریه و لیبی است كه می‌گویند مصر جایی در سازمان كنفرانس اسلامی ندارد مگر اینكه عهدنامه صلح با اسرائیل را لغو كند.<ref>واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیو‌های بیگانه، 17/10/1364، صص 13 و 14.</ref>
یك مقام مراكشی نیز گفت تقاضای لیبی درمورد رسیدگی به تجاوز امریكا به لیبی به دستور مذاكرات اضافه شده كه اعضایی از كنفرانس را كه مخالف تصویب قطعنامه علیه امریكا هستند خشمگین كرده است. وی گفت این اجلاس ممكن است براثر اختلافات داخلی بر سر صدور قطعنامه لیبی علیه امریكا و اعتراض ایران و سوریه علیه تصمیم اجلاس سران كنفرانس اسلامی در سال 1984 برای پذیرش مجدد مصر، با بن‌بست مواجه شود. از سوی دیگر، یونایتدپرس گزارش داد كه شركت نكردن حسن دوم شاه مراكش در نشست افتتاحیة این كنفرانس جوّ سردتری را بر این اجلاس حاكم كرده است.<ref>روزنامه اطلاعات، 17/10/1364، ص20.</ref>


برادران حاضر در این جلسه از ابتدای جنگ، در جنگ بوده‌اند و فلسفه وجودی‌شان در جنگ یک فلسفه محکم زیربنایی و عقیدتی است و براساس پایبندی به مقام ولایت آمدند در جنگ و با اعتقاد به اینکه این جنگ، جنگ بین حق و باطل است و جبهه حسینی‌ها علیه یزید‌ی‌هاست و اینکه هر زمانی هم که امام تکلیف کند، حاضر به ریختن خونشان به پای درخت ایمان و عقیده‌شان هستند... .
==گزارش -481==
نیروهای سوریه فرستنده رادیویی حركت توحید اسلامی مستقر در طرابلس لبنان را تعطیل كردند.
به ‌گزارش واحد مركزی خبر از بیروت، در عملیات بازرسی و خلع سلاح مسلمانان شهر طرابلس كه در اجرای طرح آرام‌سازی در این شهر آغاز شده است، امروز نیروهای سوری مستقر در طرابلس در بازرسی مقر فرستنده رادیویی جنبش توحید اسلامی، تجهیزات بخش فرستنده را مصادر كردند كه كار این فرستنده متوقف شد. نیروهای سوری همچنین امروز با بازرسی اماكن مختلف شهر طرابلس، تعداد بسیاری اسلحه و مهمات شامل خمپاره‌انداز، آرپی‌جی7، تیربارهای نیمه‌سنگین، بمب‌های گوناگون و انواع مهمات را كشف و مصادره كردند.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 17/10/1364، ص3.</ref>


... برادران با یک دید واقع‌بینانه می‌خواهند روی مسئله جنگ فکر و کار کنند. ما دید واقع‌بینانه را از این نظر می‌گوییم که اگر به یک چیزهایی که می‌دانیم آماده نمی‌شود و در زمان لازم امکان فراهم‌شدن آن نیست توجه نکنیم، این یک دید غیرواقع‌بینانه است. من اساس تردید را عدم واقع‌بینی مسائل می‌دانم؛ اگر کسی واقع‌بینانه وارد یک صحنه و یک عملی بشود، در او هیچ تردیدی نیست.


ما از عملیات‌های رمضان تا والفجرها و حتی خیبر و بدر به این نتیجه قطعی رسیده‌ایم که با مقدورات و امکانات موجود نمی‌توانیم عملیات گسترده‌ای داشته باشیم. البته عملیات گسترده در توان جمهوری اسلامی هست ولی در توان سپاه پاسداران نیست. الآن هیچ‌کدام از شرایط اجرای عملیات حاصل نیست. شما از شرایط اجرای عملیات را "حفظ غافلگیری" اعلام کرده‌اید. خوب ما چشممان را ببندیم و بگوییم دشمن نفهمیده؟ این‌همه اقدامات مهندسی شده، این‌همه جاسوس‌های دشمن در منطقه‌ هست. شما گفته بودید که از شرایط اجرای عملیات این است که "ما 150 گردان نیرو" داشته باشیم. فرماندهان مناطق ما می‌گویند که این نیرو فراهم نمی‌شود. شورای عالی سپاه می‌گوید این نیرو حاصل نمی‌شود و از 76 هزار بسیجی که باید داشته باشیم الآن حدود 26 هزار نفر موجود داریم، یعنی یک‌سوم؛ این دوسوم نیروی دیگری که به‌صورت بسیجی باید بیاید، با این مسائلی که الآن هست و باتوجه‌به زمان و آموزش و... نمی‌آیند. ما می‌گوییم وقتی نیرو آمد 55 الی 60 روز وقت لازم است تا برای عملیات آماده بشوند.


می‌گوییم مهمات‌ در وضع بسیار بدی است، ما حدود یک‌چهارم، یک‌پنجم، مهمات لازم را داریم و این چیزی نیست که در یک‌ ماه یا دو ماه آینده دست ما برسد. آمار برخی از اقلام مهمات یک‌دهم و یک‌ششم تعداد لازم است. ما اگر بخواهیم اینها را نادیده بگیریم که همان عملیات بدر می‌شود. آن مقدار تجهیزات موردنیاز که برآورد شده برای عملیات، برخی تا شش ماه و یک سال دیگر قابل‌تهیه‌شدن نیست. ...


برای این عملیات‌ها ما قرارگاه‌ها و لشکرهایمان هنوز هیچ شکلی نگرفته است.
== <big>منابع و مآخذ روزشمار 1364/10/16 </big> ==


مسئله‌مان الآن عملیات گسترده آینده است؛ بیشتر فرماندهان از آقای مرتضی قربانی و احمد کاظمی تا دیگر برادران به ما اعتراض می‌کنند که اینجا نمی‌توانیم عمل کنیم.
{{پانویس}}


از شرایط دیگر برای عملیات این بود که در جزیره مینو تک پشتیبانی انجام بگیرد که 50 درصد موفقیت در این است؛ این شرط هم آماده نیست.
<references/>


حاصل‌نشدن این شرایط، برابر است با شکست و این شکست هم دیگر شکست بدر و خیبر نیست، شکستی است که هم فرماندهان ما روحیه‌شان خرد و شکسته می‌شود و هم نسبت به رده‌های بالاتر اصلاً بی‌اعتقاد می‌شوند. الآن بسیجی‌های کاظمی [لشکر8 نجف] به فرمانده‌شان ایرادی ندارند، به مسئولین جنگ و مملکت اعتراض دارند. می‌گویند اینها چه مسئولینی هستندکه نمی‌آیند ببینند چه شده؟ در عملیات قادر چه گذشته؟ یعنی یک اعتراض عمومی را خواهیم داشت، الآن فرمانده لشکرها به قرارگاه‌ها بی‌اعتمادند، این بی‌اعتمادی اوج می‌گیرد.[[پرونده:Rahim-safavi-1.jpg|بندانگشتی|رحيم صفوي فرمانده نيروي زميني سپاه، اجراي عمليات محدود در سال 1364 و آمادگي براي عمليات گسترده در سال 1365 را پيشنهاد مي‌كند.]]رحیم صفوی در ادامه، پیشنهاد خود و دیگر مسئولان نیروی زمینی سپاه را چنین مطرح می‌کند:


«با این نیرو‌هایی که دارند می‌آیند، تا اوایل سال آینده 10 الی 15 عملیات محدود و موفق انجام بدهیم و هم‌زمان با این عملیات‌ها، خودمان را آماده کنیم و برای اوایل سال آینده در منطقه شمال‌غرب بجنگیم و هم‌زمان با آنها منطقه فدک و منطقه حیدر و حتی منطقه بالاتر را یعنی شمال منطقه عملیات بدر را آماده کنیم. یعنی تمام کارهایش آماده بشود و در این سه منطقه بعد از عملیات‌های شمال‌غرب عملیات کنیم. عملیات‌های شمال‌غرب را با نیرویی به‌اندازه 60 تا 70 گردان عمل کنیم، ولی عملیات‌های جنوب را که ارزش و اهمیتش کاملاً روشن است احتیاج به غافلگیری، آماده‌کردن منطقه و آمادگی تجهیزات، وسایل و امکانات دارد، آماده بشوند تا عملیات را جلو ببریم. ما شرایط خودمان را با [عملیات‌های] خیبر و بدر بسنجیم، اگر موفقیتی نمی‌بینیم دست به عملی نزنیم که باعث ناراحتی بشود. برویم محکم به مسئولین بگوییم ما عملیات‌های محدود را ادامه می‌دهیم تا چندین ماه دیگر، بعد هم در شمال‌غرب می‌جنگیم و بعد از آن در جنوب.»<ref>همان، صص 94 ـ 92.</ref>[[پرونده:Mohsen-rezaii-1.jpg|بندانگشتی|فرمانده كل سپاه محسن رضايي، در جلسه قرارگاه مركزي سپاه با اشاره به اهميت اجراي عمليات آتي (فاو)، اين جلسه را تلخ‌ترين جلسه در طول دوران فرماندهي‌اش ناميد.]]پس از سخنان رحیم صفوی، محسن رضایی درحالی‌که ناراحتی در چهره‌اش نمایان بود، پس از چند دقیقه تأمل شروع به صحبت کرد که بخش‌هایی از آن چنین است: «متأسفانه این جلسه برای ما تلخ‌ترین جلسه‌ای است که در تاریخ عمر جنگ دارم. تازه می‌فهمم که عمق ترمزی که الآن در آن پایین و عمق سدی که در بالای ما ایجاد شده، از پایین داریم ترمز می‌کنیم و از بالا یک سدی شده هم آن سد و هم ترمز شما، درست آن بن‌بستی که در جنگ پیدا شده، الآن پیدا کرده است. شما در بدر آمدید گفتید که بیاییم عملیات شماره 2 را، اول انجام بدهیم، گفتیم برادران این حرف را نزنید اگر یک ماه به شما فرصت دادیم، رفتید روی عملیات شماره 2 کار کردید، شاید وسط کار دوباره گفتید که نباید انجام بدهیم... چقدر استدلال شما یا برادرمان رشید آوردید که چرا نباید عملیات شماره 2 را انجام بدهیم؟... الآن تنها راه ما "فاو" است، فاو مهم است. حالا می‌گوییم فاو، اول می‌گویید القرنه بعد از القرنه می‌آیید می‌گویید نخیر، شمال‌غرب. خدا وکیلی همه‌تان می‌توانید بزنید روی قرآن که اگر یک ‌ماه دیگر رفتید روی شمال‌غرب فکر کردید، دوباره نیایید بگویید که نمی‌شود و... زمان دارد می‌گذرد و این دو ضعف که ضعف اساسی است و مبنای ترمز را تشکیل داده از پایین داریم ترمز می‌کنیم، از بالا هم که سد راه رشد توان رزمی و رشد قوه رزمی پیدا شده، حالا این وسط چه باید کرد؟ ما باید بفهمیم می‌خواهیم بجنگیم ولو با 2 نفر، حتی با یک‌گروهان می‌شود جنگید و می‌شود از دشمن تلفات گرفت. با 2 نفر هم می‌شود جنگید. ضعف سومی که هست این است که شما می‌گویید که توان جمهوری اسلامی می‌رسد، توان جمهوری اسلامی می‌رسد یعنی ضعف سوم. این ترمز و آن سد، جنگ را به بن‌بست رساندند، کی می‌گوید توان جمهوری اسلامی می‌رسد جمهوری اسلامی معجونی است از دستاورد انقلاب و رژیم سابق که دست ما مانده، شما صحبت از یک توان بالقوه‌ای می‌کنید که می‌گویید ما می‌توانیم این را به فعل در بیاوریم... مگر توان یک چیز ساده‌ای است، فهم توان پنج سال وقت می‌خواهد شما تا پنج سال دیگر نمی‌توانید بفهمانید. الآن 100 تا کمپرسی در جنگ می‌خواهید. همین الآن اگر بگویید 100 تا کمپرسی، می‌گویند ببینید اینها بهانه آوردند که می‌خواهند نجنگند که 100 کمپرسی را گفتند. چه کسی این را می‌گوید، جز افراد بالای شما این را می‌گویند، چرا؟ با شما لج دارند؟ اینها غیرانقلابی‌اند؟ نه، طبیعی است، ما هم به‌جای آنها بودیم همین حرف را می‌زدیم، برای اینکه در جنگ نیستند ما چه انتظاری داریم؟ چهار سال است خواستیم اینها را در جنگ بیاوریم، اما ورود ناقص اینها در جنگ کار را بدتر کرد. پس این توانی که از جمهوری اسلامی می‌گویید، شما خودتان را دارید بازی می‌دهید، یک ذهنیتی را درست می‌کنید که عذاب وجدانتان را حل کنید بعد آن را می‌گویید نه ما اگر این حرف را می‌زنیم خوب دلیل داریم. می‌گویید توان جمهوری اسلامی باید بیاید جلو، کدام توان؟ کدام کار؟ پس این هم ضعف سوم شما. جمهوری اسلامی یعنی در کل دولت 100 نفر آدم، تازه این 100 نفر که حزب‌اللهی و انقلابی هستند نمی‌دانند جنگ چیست چهار سال و پنج سال دیگر می‌فهمند. باوجوداین باید پیش برویم، پس این توان که می‌گویید، این است. من یک‌مرتبه نسبت به برخورد شما غافلگیر شدم، فکر نمی‌کردم، حالا بعد فکر می‌کنم که چه ضعف‌های دیگری ما داریم باید این ضعف‌ها را در‌آوریم و آنها را حل کنیم. ...» سخنان رحیم صفوی و محسن رضایی در این جلسه آغازی بود برای ادامه بحث: رحیم صفوی: ما می‌گوییم با این توان، نه می‌شود در القرنه بجنگیم و نه در فاو. حال شما هی می‌خواهید فشار بیاورید... اگر شما می‌فرمایید که متناسب با توانمان منطقه تعیین کنیم، الآن این منطقه تناسبی با توانمان ندارد، اگر برویم شکست می‌خوریم. سپاه با این توان قادر به اجرای عملیات گسترده نیست، باید توان بالاتری به دست بیاورد تا بتواند بجنگد. محسن رضایی: این کلی است، این را چه کسی از شما قبول می‌کند؟ شما با استدلال ثابت کنید که اینجا چند گردان می‌خواهد و چند گردان تابه‌حال رسیده. این بحث‌های نارس شما، کار شما را سد کرده و وقتی که این کار سد بشود معلوم است که نمی‌توانید آماده بشوید». در ادامه جلسه یکی دیگر از مسئولان نیروی زمینی سپاه، وارد بحث می‌شود. غلامعلی رشید: ما این‌را به‌وضوح می‌بینیم که اگر 50، 60 گردان نیروی بسیجی بدون امکانات و تجهیزات لازم فراهم شود، دستور عملیات صادر می‌شود؛ چشم‌پوشی می‌شود از غافلگیری؛ چشم‌پوشی می‌شود از برآورد مهمات و... ما می‌گوییم ما یک تاجر ورشکسته هستیم، نمی‌توانیم یک معامله بزرگ انجام دهیم. این خیالی است که ما قبلاً می‌کردیم. ما در فتح‌المبین یک تاجر خوب بودیم، می‌توانستیم معامله کنیم. الآن دیگر قادر نیستیم آن معامله بزرگ را بکنیم. ما می‌گوییم با یک‌ نفر هم می‌شود جنگید، اما یک‌ نفر وقتی بجنگد، سه نفر عراقی را بکشد و خودش هم شهید بشود، این پیروزی است، اما مجموعه عملیات‌های بدر و خیبر می‌شود شکست؛ پیروزی نیست. قضیه عاشورا پیروزی است، 72 نفر بودند به 30 هزار نفر. می‌شود جنگید، اما تا یک‌ ماه دیگر این 50، 60 گردان می‌شود قوی‌ترین عامل فشار. رضایی: صحیح است که شما می‌خواهید از من اعتراف بگیرید که اگر همه توان فراهم نشد نجنگید؟ کجای مردانگی این‌طور است؟ غلامعلی رشید: ما نسبت به فرماندهی خودمان اعتمادمان کم نشده، تردید نداریم. ما عقل شما و علم و تدبیر شما را عالی‌ترین تدبیر برای خودمان می‌شناسیم. ما بی‌اعتمادیم به اینکه امکانات نمی‌رسد، این تردید در بچه‌ها به وجود می‌آورد. یکی از علت تردیدها این است که بی‌اعتمادند به امکانات، بی‌اعتمادند به این نیرویی که باید فراهم شود، ... و دیدند هم این فراهم نشده و نیرو می‌آید پای‌کار و بعد می‌گویند عمل کنید و عمل هم کردند. ما می‌گوییم جلوگیری کنیم از این‌کار. ما اگر هم یک مقدار پارسال منطقه 2 را پیشنهاد می‌دادیم، می‌دیدیم که آن‌موقع پذیرای این نیست که بگوییم عملیات گسترده، در جنوب نمی‌توانیم انجام دهیم. ولی الآن به این نتیجه رسیدیم که واقعیات را ببینیم. در این جنوب هدف‌های بسیار ارزشمندی هست که زیر زبان همه مزه می‌کند. تا گفتیم فاو، گفتند: به‌به، چه چیز خوبی است و... اینجا هدف‌هایش ارزشمند است و امکانات و نیرو می‌خواهد و ما سه سال است که در اینجا تلاش می‌کنیم، نتوانستیم یک گام قوی برداریم، ما به‌عنوان یک پیشنهاد می‌گوییم که: تا پایان سال عملیات محدود انجام دهیم، 15تا عملیات محدود انجام می‌دهیم، بعد برویم شمال‌غرب؛ آنجا می‌شود با 50، 60 گردان جنگ کرد، بعد به جنوب برگردیم. در این فاصله کار مهندسی بکنیم که بشود غافلگیری را رعایت کرد. الآن تمام یگان‌های ما در سرزمین جنوب هستند. غافلگیری از بین رفته است، دیگر معنی و مفهوم ندارد. کار مهندسی که ما می‌کنیم فردایش می‌خواهیم عمل کنیم. شما کار مهندسی جزیره آبادان را انجام دهید و یک ‌سال بعد عملیات کنید. این معنای دیگری پیدا می‌کند. غافلگیری، آب حیات ماست.


<references />
 
 
</div>
 
 
 
 
{{#css:/bootstrap.css}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۸

روزشمار جنگ سال 1364
1364.10.16
نام‌های دیگر شانزده دی
تاریخ شمسی 1364.10.16
تاریخ میلادی 6 ژانویه 1986
تاریخ قمری 24 ربیع‌الثانی 1406
1359.10.16
1360.10.16
1361.10.16
1362.10.16
1363.10.16
1365.10.16
1366.10.16



گزارش -462

فرمانده كل سپاه پاسداران در ادامه بررسی میزان آمادگی یگان‌ها برای اجرای عملیات در منطقه فاو، امروز با حضور در مقرّ لشكر17 علی‌بن ‌ابی‌طالب(ع) [در محل انرژی اتمی (جاده اهواز - آبادان) ساختمان شهید منتظری] ضمن توجیه كردن فرماندهان گردان‌های این لشكر به طرح كلی‌ عملیات و تعیین زمان آمادگی، بر ضرورت دقت، سرعت‌ عمل و تمرین تأكید كرد.* در این جلسه محسن رضایی توجیه فرماندهان گردان‌های لشكر17 را چنین آغاز كرد لشكر علی‌بن‌ ابی‌طالب(ع) در این عملیات مأموریت خط‌شكنی ندارد اما همان شب اول باید با عبور از یك لشكر دیگر، اقدام به گرفتن هدف تعیین‌شده برای این لشكر بكند و پاك‌سازی و پدافند را شروع نماید. وی با اعلام اینكه 15 روز برای آمادگی فرصت دارید تأكید كرد كه در مدت یك هفته از نزدیك به منطقه توجیه شوید، از روی دكل، زمین منطقه عملیات را به‌خوبی ببینید و بررسی كنید و درباره چگونگی عبور از رودخانه، عبور از یك لشكر خط‌شكن، گرفتن هدف، پاك‌سازی منطقه تصرف‌شده، الحاق گردان‌ها با یكدیگر و الحاق با یگان‌های مجاور و نحوه دفاع دربرابر پاتك‌های دشمن بحث و نتیجه‌گیری كنید و در هفته بعد از آن، در زمینی مشابه تمرین و مانور كنید. محسن رضایی توضیح داد كه فرماندهان گردان‌ها به‌خوبی از روی نقشه توجیه می‌شوند، اما فرماندهان گروهان‌ها و دسته‌ها و رزمندگان باید در زمینی مشابه تمرین و مانور عملیات كنند تا هنگام عملیات در تاریكی و زمین ناشناس دچار كندی و مشكل نشوند. وی افزود: «در پایان هفته دوم خود ما می‌آییم برای بازدید از لشكر كه ببینیم در آفند و پدافند چطور عمل می‌كند.» فرمانده كل سپاه افزود: علاوه بر بحث‌های مانور و تمرین‌ عملی، در این دو هفته دیگر اقدامات آماده‌سازی، كارهای پشتیبانی، مهندسی، ساختن مواضع ادوات را انجام دهید. بعد از آن هم چند روز فرصت دارید كه اگر كم و كسری دارید برطرف كنید و ان‌شاءالله روز پنجم بهمن باید اعلام آمادگی كنید. محسن رضایی در ادامه با بیان اینكه در این منطقه چهار پنج ماه است كار می‌شود ولی دشمن تا حالا هیچ نفهمیده است و صبح تا شب جای دیگر را دارد بمباران می‌كند، بر ضرورت رعایت اصول حفاظتی و فراهم‌ شدن امكان غافلگیری دشمن تأكید كرد و افزود در منطقه عملیات نقل‌وانتقالات حساب‌شده باشد؛ بی‌سیم‌ها را روشن نكنید؛ موتور قایق‌ها را روشن نكنید؛ در منطقه ممنوعه تردد نكنید و... . وی همچنین بر دقت در همه كارها و در اقدامات آمادگی و نیز سرعت عمل و استفاده از زمان تأكید بسیار كرد. در ادامه جلسه، جانشین فرمانده لشكر17 درباره آمادگی گردان‌های این لشكر توضیح داد كه چهار گردان آموزش شنا گذرانده‌اند. دو گردان آنها هم درحال گذراندن دوره آموزشی عمومی و آموزش‌های آبی و خاكی هستند. وی افزود در آموزش‌ها بر آمادگی برای مقابله با حملات شیمیایی دشمن و استفاده از ماسك در حین عملیات و تیراندازی تأكید شده است. در ادامه جلسه درمورد چگونگی استفاده از انواع آتش‌ها برای مقابله با دشمن و مهمات مورد نیاز بحث شد. محسن رضایی همچنین به‌منظور فریب دشمن به مسئولان لشكر17 تأکید کرد که اقدامات شناسایی و آماده‌سازی این لشكر در منطقه هور ادامه یابد و دچار سستی نشود و نیز هماهنگ با نقل‌وانتقالات به‌سوی منطقه فاو، نقل‌وانتقالاتی از تجهیزات فرسوده و غیرضروری نیز به‌سمت منطقه هور انجام شود.[۱]

گزارش -463

فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه پاسداران درجهت جلوگیری از هشیاری دشمن درمورد عملیات در منطقه فاو در نامه‌ای به قرارگاه‌های نوح و كربلا چنین دستور داد: «ضروری است به یگان‌های تحت امر ابلاغ نمایید حتی‌المقدور از مراجعه به بیمارستان طالقانی آبادان خودداری نمایند و امورات را ازطریق اورژانس و ارسال به بیمارستان شهید بقایی حل نمایند. در موارد ضروری رعایت حفاظت گفتار بسیار ضروری می‌باشد.»[۲]

گزارش -464

واحدهایی از سپاه سوم ارتش عراق بامداد امروز به ضلع‌ غربی و سیل‌بند مركزی جزیره مجنون جنوبی در منطقه هورالهویزه حمله كردند. در این حمله چند تن از نیروهای خودی شهید یا اسیر شدند و بخشی از مواضع رزمندگان اشغال گردید. عراق ادعا كرد كه جزیره مجنون جنوبی را آزاد كرده است. گزارش واحد اطلاعات نظامی قرارگاه كربلای سپاه پاسداران از این حمله به فرماندهی این قرارگاه چنین است: ساعت 5:30 بامداد 16/10/1364، نیروهای بعثی تك سنگینی را به‌طرف جزیره جنوبی شروع كردند و پس از اجرای آتش‌تهیه‌ای سنگین به‌وسیله‌ شلیك تیر مستقیم تانك، نیروهای پیاده ساعت 7:30 وارد عمل شدند. با پیشروی نیروهای پیاده دشمن روی سیل‌بند مركزی جزیره جنوبی، نیروهای كمین خودی شهید یا اسیر شدند و پدهای 3 و 4 سقوط كرد، اما پدهای 1 و 2 در كنترل نیروهای خودی باقی ماند. از روی دكل دیدبانی مشاهده شده كه تانك‌های دشمن روی خط مقدم و سیل‌بند مركزی جزیره جنوبی آمده‌اند. روی ضلع شرقی جزیره جنوبی، دشمن اقدام به تك نكرده، ولی آتش تهیه‌ای سنگین اجرا كرده كه مجروحان آن با قایق به عقب انتقال داده شدند. در ضلع غربی جزیره بنا به اظهار نیروهای ارتش، نیروهای دشمن تا مواضع ادوات خودی جلو آمده و حدود 2 كیلومتر از ضلع غربی را به تصرف درآورده‌اند. در این حمله همه نیروهای كمین خودی شهید یا اسیر شدند. ضمناً به‌طور مداوم در ابتدای تك روی پد الهویدی با تیر مستقیم تانك آتش شدیدی روی ضلع غربی جزیره جنوبی داشته و در طول روز هواپیماهای عراقی نیروهای خودی را بمباران كردند. براثر آتش‌ دشمن، مقر جهادسازندگی در جزیره شمالی نیز دچار حریق شده است. واحد اطلاعات نظامی قرارگاه كربلا نتایج این حمله دشمن را چنین جمع‌بندی كرده است: اشغال دو كیلومتر از ضلع غربی جزیره جنوبی؛ اشغال پدهای 3 و 4 سیل‌بند مركزی جزیره جنوبی (بنا به گفته برادران ارتش)؛ آتش شدید دشمن روی ضلع غربی و ضلع مركزی؛ نبودن نیروی كافی در ضلع مركزی و ضلع غربی؛ نداشتن روحیه كافی؛ عدم اجرای دقیق آتش روی مواضعی كه دشمن اشغال كرده است. و بمباران جزیره شمالی به‌وسیله میراژهای عراق. در پایان این گزارش یادآوری شده است كه با كمك 10 نفر از نیروهای لشكر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و برادر رضا آزادی (معاون عملیاتی فرمانده قرارگاه كربلای1 سپاه پاسداران) به برادران ارتش، از دو كیلومتر ضلع غربی كه تصرف شده بود، حدود یك كیلومتر آن پس گرفته شده، ولی در ضلع مركزی كار قابل‌توجهی انجام نگرفته است.[۳] واحد اطلاعات قرارگاه نصرت نیز در گزارشی از اجرای آتش و بمباران این منطقه نوشته است: توپخانه دشمن از ساعت 5:30 الی 7:30 روز 16/10/1364، با شلیك 1700 گلوله - كه اكثر آنها اتریشی بود - روی جزیره جنوبی آتش‌تهیه سنگین اجرا كرد و تا ساعت 24 همین روز بیش از 4200 گلوله روی جزایر خیبر (مجنون) جنوبی و شمالی شلیك كرد. همچنین هواپیماهای عراقی در پشتیبانی از عملیات زمینی نیروهای ارتش عراق از ساعت 8:35 تا 21:45 روز 16/10/1364، در گروه‌های 4، 6 و 8 فروندی بارها جزایر خیبر، به‌خصوص سیل‌بندهای مختلف جزیره شمالی را بمباران كردند و شب‌هنگام نیز راكت‌های منور شلیك كردند.[۴] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز در گزارشی از این حمله آورده است كه ارتش عراق سحرگاه امروز با بهره‌گیری از تیپ‌های 49 و 28 و یك تیپ از واحدهای كماندویی سپاه سوم در جزیره مجنون جنوبی اقدام به تك كرد كه درگیری تا ساعت 18 به‌صورت تبادل آتش و نبرد شدید تن‌به‌تن ادامه داشت. بنا بر این گزارش، همه فرماندهان سپاه سوم عراق در قرارگاه تاكتیكی لشكر31 در منطقه نشوه حضور داشتند و ضمن هدایت عملیات، سربازانی را كه صحنه نبرد را ترك می‌كردند تحویل جوخه اعدام می‌دادند.[۵] علی شمخانی جانشین فرمانده كل سپاه پاسداران در گزارشی به آقای هاشمی رفسنجانی از این هجوم عراق خبر داد كه عراقی‌ها دو پاسگاه ما را در جزیره مجنون جنوبی پس گرفته‌اند كه 22 نیرو در آن مستقر بوده‌اند.[۶] از سوی دیگر، ارتش عراق با انتشار اطلاعیه‌ شماره 2075، ضمن اشاره به سالگرد تأسیس ارتش عراق، ادعا كرد: «نیروهای عراقی امروز حوزه مجنون جنوبی را آزاد كردند و نیروهای ایرانی را از آنجا رانده و جای ایشان را گرفتند.» در این اطلاعیه افزوده شده: «نیروهای عراق بعد از اینكه خسارات زیادی به ایرانی‌ها وارد كردند، با كشتن و مجروح ‌كردن صدها تن از آنها و گرفتن تعداد زیادی اسیر، در مواضع آزادشده به عمق چند كیلومتر مستقر شدند.» در ادامه اطلاعیه عراق آمده است كه این عملیات به دستور صدام حسین و با برنامه‌ریزی سپاه سوم به فرماندهی سرلشكر ستاد ماهر عبدالرشید فرمانده این سپاه و مقر نیروهای الحسین و نیروهایی از تیپ 49 و تیپ 28 انجام گرفته است.[۷]

گزارش -465

پیش‌بینی و تصور اجرای عملیات گسترده نیروهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه هورالهویزه، سران حكومت عراق را به واكنش و تهدیدهای مكرر درمورد ایران واداشته است؛ ازجمله صدام صبح امروز به مناسبت سالروز تأسیس ارتش عراق تهدیدهای خود را تكرار كرد. این تهدیدها و نیز حمله امروز ارتش عراق به جزیره مجنون جنوبی بازتاب بسیاری در رسانه‌های غربی داشت. آسوشیتدپرس ضمن انتشار اطلاعیه‌ ارتش عراق درباره حمله به جزیره مجنون، گزارش داد: «صدام در یك نطق رادیو تلویزیونی به مناسبت شصت‌وپنجمین سالروز نیروهای مسلح عراق، تأكید كرد كه نیروهای وی درصدند كه با محاصره ترمینال‌های نفتی ایران، این كشور را ازلحاظ اقتصادی از پای درآورند.» آسوشیتدپرس افزود: «صدام حسین در بخش دیگر از سخنانش از مردان و زنان عراقی كه باتلاق‌های هویزه را آن‌چنان مستحكم كرده‌اند - كه دشمن درصورت دست‌ زدن به یك تجاوز دیگر در این منطقه، بهای سنگینی را پرداخت خواهد كرد - قدردانی كرد.»[۸] یونایتدپرس دراین‌باره گزارش داد: «نیروهای عراقی روز دوشنبه (16/10/1364) درپی یك نبرد سنگین كه هم‌زمان با یك پیشنهاد برای یك راه‌حل مسالمت‌آمیز جهت حل درگیری بین دو كشور صورت گرفت، یك حوزه نفتی در جبهه جنوبی جنگ را بازپس گرفتند.»[۹] خبرگزاری آلمان‌غربی: «یك بیانیه نظامی عراق می‌گوید كه عراقی‌ها قسمت جنوبی جزایر مجنون را پس از كشتن صدها سرباز ایرانی و به اسارت درآوردن تعداد زیادی از آنها به‌طور كامل آزاد كرده‌اند.» این خبرگزاری افزود: «حمله گزارش‌شده به‌عنوان یك تلاش جدید عراق جهت بهبود موقعیت‌ نظامی خود قبل از اجرای تهدید ایرانی‌ها مبنی‌بر یك حمله زمینی گسترده به نظر می‌رسد. رئیس‌جمهور عراق در اولین ساعات امروز هشدار داده بود كه رژیم آیت‌الله خمینی چنانچه حمله تهدیدآمیز خود را به اجرا درآورد با یك فاجعه عظیم روبه‌رو خواهد شد. ... صدام حسین بار دیگر آمادگی عراق را برای مذاكرات صلح تكرار كرد و به ایران در مقابل انتظار هرگونه منفعتی از اصرار در جنگ یا امید به زمان داشتن هشدار داد. ... رادیو تهران نیز به نقل از علی‌ خامنه‌ای رئیس‌جمهور ایران، اعلام كرد كه تعویض رژیم فعلی عراق تنها راه پایان یافتن جنگ 63 ماهه خلیج‌ فارس می‌باشد.»[۱۰] رادیو امریكا نیز با نقل اطلاعیه عراق درباره حمله به جزیره مجنون و همچنین نقل سخنان تهدیدآمیز صدام، افزود: «دراین‌حال گزارش‌ها حاكی است كه ایران سرگرم تجهیز و تقویت و صف‌آرایی نیروهای خود در مرداب‌زارهای هویزه است. عراق این تحولات نظامی را نشانه‌ای از تلاش‌ ایران برای اقدام به حمله تهاجمی تازه‌ای علیه آن كشور می‌داند.» رادیو امریكا گفت: «وزیر خارجه عراق گفته است كه كشورهای عربی حوزه خلیج‌ فارس اگر در جنگ ایران و عراق به حمایت از عراق مبادرت نورزند امنیت داخلی خود را به خطر می‌افكنند.»[۱۱] اداره توجیه سیاسی وزارت دفاع عراق نیز با انتشار بیانیه‌ای به مناسبت سالگرد تأسیس ارتش عراق، ضمن تكرار تهدیدهای سران عراق مبنی‌بر اینكه «هیچ سرباز ایرانی از حمله احتمالی آینده جان سالم به‌ در نخواهد برد» برای جذب حمایت حكام منطقه به آنها چنین هشدار داد: «عراق تنها از سرزمین و سیادت خود دفاع نمی‌كند، بلكه از تمامی دولت‌های منطقه كه در معرض تهدید و اشغال توسط رژیم ایران قرار دارند نیز دفاع می‌كند.»[۱۲] عدنان خیرالله وزیر دفاع عراق نیز هماهنگ با دیگر مقام‌های عراقی برای ترساندن حكام منطقه ادعا كرد كه «هدف ایران از جنگ با عراق تقسیم این كشور و همچنین تقسیم جهان عرب به كشورهای ملوك‌الطوایفی است.»[۱۳]

گزارش -466

اعلام آماده‌باش‌های مكرر ارتش عراق به یگان‌هایش ازجمله تمهیدات این ارتش برای مقابله با عملیات آتی نیروهای ایران است. به‌گزارش واحد اطلاعات نظامی قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) سپاه: «امروز (16/10/1364)، ارتش رژیم عراق كلیه مرخصی‌های پرسنل خود را در منطقه مهران تا اطلاع ثانوی لغو نموده و با اعلام آماده‌باش‌های مكرر در مناطق مهران، هورالهویزه و دیگر مناطق عملیاتی، دستورات مراقبتی شدیدی را به یگان‌های در خط خود متذكر شده است.»[۱۴]

گزارش -467

بمب‌افكن‌های ایران امروز پایگاه نظامی كولك عراق را بمباران كردند. عراق ادعا كرد كه از دو هواپیمای ایرانی كه قصد بمباران منطقه رواندوز را داشتند یكی را سرنگون كرده و دیگری را فراری داده است. ستاد مشترك ارتش جمهوری اسلامی ایران با انتشار اطلاعیه نظامی شماره 2342 اعلام كرد: «ساعت 8:40 صبح امروز، خلبانان افتخارآفرین نیروی هوایی ارتش جمهور اسلامی با شكاری بمب‌افكن‌های خود پادگان نظامی كولك عراق واقع در غرب رواندوز را بمباران و پس از وارد آوردن خسارات قابل‌توجهی به آن، همگی سالم به پایگاه خود مراجعت كردند.»[۱۵] از سوی دیگر، ارتش عراق در اطلاعیه‌ شماره 2076 خود دراین‌باره اعلام كرد: «در ساعت 8:10 بامداد امروز، دو فروند از هواپیماهای دشمن سعی در رخنه‌ كردن به مرزهای بین‌المللی عراق در ناحیه شمالی جبهه جنگ و حمله به مجتمع مسكونی الصدیق را داشتند كه با جنگنده‌های نیروی هوایی ما روبه‌رو شدند و یك فروند از آنها از نوع اف5 در منطقه مرزی سرنگون شد، درحالی‌كه هواپیمای دوم بدون رسیدن به هدف خود دست به فرار زد.»[۱۶]

گزارش -468

هواپیماهای عراقی امروز نیز اطراف تأسیسات نفتی خارك را بمباران كردند كه خسارت مهمی به بار نیامد. امروز همچنین علاوه‌بر حملات هوایی عراق به جزایر مجنون در پشتیبانی از حمله زمینی به این منطقه، شهرهای اهواز، ارومیه، پیرانشهر و بندر امام خمینی هدف تجاوز هوایی قرار گرفتند. به‌ گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بوشهر، جنگنده‌ بمب‌افكن‌های عراقی ساعت 12:25 امروز، ضمن تجاوز به حریم هوایی جنوب كشور، جزیره خارك را هدف حمله قرار دادند. در این حمله 4 بمب به‌سوی تأسیسات نفتی رها شد كه تركش یكی از آنها به لوله ارتباطی یكی از مخازن گازوئیل برخورد و آن را سوراخ و آتش‌سوزی ایجاد كرد كه با تلاش نیروهای ایمنی، آتش پس از 10 دقیقه مهار شد. 3 بمب دیگر در فاصله 500 متری مخازن نفتی به كوه اصابت كرد كه خسارتی نداشت.[۱۷] ارتش عراق در اطلاعیه‌ شماره 2076 خود دراین‌باره آورده است: «امروز عقاب‌های دلیر نیروی هوایی ما حمله جدید و موفقیت‌آمیز دیگری علیه جزیره خارك انجام دادند و هدف‌های خود را درمورد اصابت مستقیم قرار دادند.»[۱۸] امروز همچنین هواپیماهای عراقی سه بار به حریم هوایی اهواز، یك بار به حریم هوایی بندر امام خمینی، دو بار به حریم هوایی ارومیه و دو بار به حریم هوایی پیرانشهر تجاوز كردند.[۱۹] واحد اطلاعات نظامی قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) سپاه در جمع‌بندی فعالیت‌های هوایی عراق در دوره پنجم تا شانزدهم دی‌ماه 1364 آورده است: «هواپیماهای عراقی علاوه‌بر پروازهای شناسایی و عكس‌برداری متوالی در سراسر منطقه عملیاتی جنوب و غرب و شكستن دیوار صوتی در بعضی از شهرهای مرزی و مناطق عملیاتی به تجاوزات هوایی خود ادامه دادند و به بمباران تأسیسات نظامی و خطوط پدافندی و عقبه‌ یگان‌های خودی پرداختند.»[۲۰]

گزارش -469

اخطار رژیم عراق به حزب دمكرات ایران برای انتقال نیروهایش به ایران و درگیری نیروهای خودی با افراد كومه‌له از اخبار مهم امروز منطقه كردستان است. به‌ نوشته‌ نشریه وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی: «اخیراً رژیم بعث عراق به حزب منحله دمكرات اخطار كرده كه هرچه زودتر عمده نیروهای خود را كه در خاك عراق مستقر می‌باشند به مناطق كردنشین ایران منتقل تا فعالیت‌های ایذایی و چریكی را علیه رزمندگان اسلام تشدید نمایند؛ در غیر این‌ صورت از پشتیبانی مالی و تسلیحاتی رژیم عراق محروم خواهند بود. گفته می‌شود كه مراجعت گروهی از عناصر هیز آواره [از واحدهای نظامی حزب دمكرات] از قرانقو عراق به پیرانشهر دررابطه‌با همین موضوع است.»[۲۱] نشریه مذكور همچنین نوشته است: «طی درگیری كه از ساعت 10:30 الی 13 بین نیروهای خودی و ضد انقلابیون وابسته به كومه‌له در حوالی روستای عباس‌آباد و بوئین علیا به‌ وقوع پیوست، سه تن از ضدانقلابیون كشته و تعدادی نیز مجروح شدند.»[۲۲]

گزارش -470

رئیس‌ مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در پیامی به مناسبت سالروز تأسیس ارتش عراق، نیروهای مسلح عراق را به قیام و اعلام همبستگی با مردم این کشور دعوت كرد. سیدمحمود هاشمی شاهرودی در این پیام با اشاره به فداكاری‌های ارتش عراق در دوران رهایی ملت عراق از چنگ استعمار و بیان روش‌هایی كه حاكمان بعثی عراق در قلع‌‌وقمع وحشیانه نیروهای مسلمان در ارتش عراق اتخاذ كرده‌اند، از نیروهای مسلح مسلمان و انقلابی تقدیر و تأكید كرد که ملت عراق از نیروهای نظامی خود انتظار دارد علیه رژیم فاشیستی حاكم بر عراق در راه تحقق‌ بخشیدن به آرمان‌های بحق آنان قیام نمایند.[۲۳]

گزارش -471

نماینده عراق در سازمان ملل امروز در نامه‌ای به دبیركل این سازمان، گزارش تاریخ 3 ژانویه (13 دی)* نماینده ایران را دربارة حملات هوایی عراق به پیرانشهر و مهران تكذیب كرد و آن را زمینه‌سازی برای تجاوز جدید خواند. عصمت كتانی نوشته است: «نامه نمایندگی ایران صرفاً ادعای كذب بوده و عاری از حقیقت است. هدف ایران هموار ساختن راه تجاوز علیه عراق، با ارائه اطلاعات كذب و منحرف‌كننده درمورد مناقشه است، كه ازجمله اهداف این رژیم ایجاد آشفتگی در افكار عمومی بین‌المللی و آماده‌سازی شرایط برای شروع تجاوزات جدید خود علیه عراق و استفاده از شهرهای مرزی به‌عنوان مراكز تجمع نیروها و محل آغاز تجاوزاتش می‌باشد.» نماینده عراق در پایان، سكوت سازمان ملل و شورای امنیت در برخورد با این اقدامات ایران را مغایر اصول بین‌المللی و موجب تشویق ایران به سرپیچی از قطعنامه‌های شورای امنیت و تضعیف این سازمان اعلام كرده است.[۲۴]

گزارش -472

سرپرست ستاد تبلیغات جنگ در گفت‌وگویی با روزنامه كیهان درمورد دلایل اقدام طارق عزیز به تهدید كشورهای منطقه در مصاحبه با روزنامه كویتی السیاسه،** گفت كه اعزام‌های ‌پی‌درپی كاروان‌های كربلا در هفته‌های اخیر، رژیم عراق را دچار تزلزل كرده، طوری‌كه احساس نیاز به حمایت بیشتری ازطرف ابرقدرت‌ها و كشورهای منطقه می‌كند. از طرف دیگر، كشورهای منطقه درصدد اصلاح روابطشان با ایران برآمده‌اند و در مقابل، عراق از كشورهای منطقه یك نوع بی‌مهری دیده است. همچنین سفر صدام به مسكو دستاوردی برای او نداشت. در این وضعیت رژیم عراق دست به تهدید می‌زند تا آنها را هم درگیر كند و تشنج را در تمامی منطقه گسترش دهد. دكتر خرازی افزود: «البته رژیم عراق هر كاری كه تابه‌حال می‌توانسته انجام بدهد، انجام داده و ابایی نداشته، ولی این تهدید طبیعتاً می‌تواند این كشورها را هشیار كند. این كشورها بعد از پنج‌ونیم سال كه از جنگ می‌گذرد كاملاً دریافته‌اند كه دربرابر این‌گونه تهدیدها باید مقاومت كنند و نگذارند كشورشان مطمع زورگویان و اجانب شود.» وی گفت: «ما با هرگونه تلاش برای ایجاد تشنج در منطقه خلیج‌ فارس مقابله خواهیم كرد. ما از اول گفته‌ایم و نشان داده‌ایم كه مخالف گسترش تشنج در خلیج‌ فارس هستیم و به‌عنوان یك قدرت بزرگ در منطقه اجازه نخواهیم داد رژیم عراق دست به ماجراجویی و تهدید بزند.»[۲۵]

گزارش -473

منابع نظامی امریكا با اعلام آمار قربانیان ایرانی حملات شیمیایی عراق، ادعا كردند كه ایران برای با مقابله با این وضعیت به بازار مواد شیمیایی روی آورده است. خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی به نقل از شماره امروز (دوشنبه 16 دی) روزنامه دیلی‌تلگراف (چاپ لندن] آورده است: «براساس آخرین برآورد منابع نظامی امریكا، حدود 5000 نفر از سربازان ایران طی حملات شیمیایی ارتش عراق از زمستان 1362 تاكنون (سال‌های 1984 و 1985 میلادی) به شهادت رسیده‌اند و جمهوری اسلامی برای مقابله با این مسئله و تولید سلاح‌های سمی، به بازار مواد شیمیایی روی آورده است. دیلی تلگراف درباره رشد ذخایر سلاح‌های شیمیایی در كشورهای مختلف نوشته است: «منابع اطلاعاتی امریكا گزارش داده‌اند نیروهای روسی علاوه‌بر استفاده از سلاح‌های سمی موسوم به "باران زرد" علیه مجاهدین افغانی، تكنولوژی ساخت و یا مواد مؤثر این نوع سلاح‌ها را در دو دهه گذشته دراختیار ارتش‌های مصر، سوریه، لیبی، اتیوپی، كره شمالی و ویتنام قرار داده‌اند. گفته می‌شود هم‌اكنون بیش از 15 كشور دارای سلاح‌های شیمیایی هستند درحالی‌كه در اوایل دهه 1960، تنها 5 كشور در این رده قرار داشتند. انتظار می‌رود امریكا و شوروی كه دارای بزرگ‌ترین ذخایر سلاح‌های سمی هستند، ماه آینده درزمینه كاهش ذخایر خود به مذاكره بنشینند.»[۲۶]

گزارش -474

در دیدار امروز نخست‌وزیر تركیه با رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، جنگ ایران و عراق مهم‌ترین موضوع مذاكرات بود. اوزال ضمن اعلام آمادگی تركیه برای هرگونه اقدامی درجهت خاتمه جنگ، از دخالت ابرقدرت‌ها درصورت ادامة جنگ ابراز نگرانی كرد. آیت‌الله خامنه‌ای مذاكره با رژیم عراق را امری صوری و خیالی خواند و گفت هركس به‌جای صدام باشد بهتر از وی خواهد بود. وی تأكید كرد دولتی در عراق می‌خواهیم كه خصوصیت تجاوزگری نداشته باشد. گزارش این دیدار در نشریه وزارت خارجه جمهوری اسلامی چنین درج شده است: «ریاست‌جمهوری [ایران] با ابراز خشنودی از روند رو به رشد مناسبات فیمابین دو كشور مسلمان و همسایه، اهمیت گسترش روابط با تركیه را متذكر گردیدند و با یادآوری این نكته كه ارتباط كشورهای مسلمان منطقه مورد تمایل بسیاری از قدرت‌ها نمی‌باشد، ابراز امیدواری نمودند كه روابط فیمابین در ابعاد مختلف به‌ویژه درزمینه اقتصادی با تلاش و همت صمیمانه طرفین در سطح گسترده‌تری افزایش یابد. آقای اوزال ضمن تأیید لزوم گسترش روابط دو كشور، اظهار داشت كه قدرت‌های خارجی مایل نیستند كشورهای اسلامی با یكدیگر روابط داشته باشند. وی در ادامه به‌عنوان یك اقتصاددان بر لزوم استفاده از امكانات موجود در منطقه برای بی‌نیازی از قدرت‌های خارجی تأكید نمود. مذاکره درباره جنگ تحمیلی: آقای اوزال: این جنگ شش سال است كه امكانات شما را از بین برده است و در حدود 200 میلیون تن نفت صرف تسلیحات شده است، امیدواریم دراین‌زمینه راه‌حلی پیدا شود كه جنگ خاتمه پیدا كند كه به ‌نفع همه منطقه می‌باشد، زیرا این نگرانی موجود است كه درصورت ادامه جنگ قدرت‌های بزرگ خارجی در منطقه دخالت نمایند. تركیه آماده است هر اقدامی كه در توانش باشد انجام دهد. جناب آقای رئیس‌جمهور: این جنگ به خواست ابرقدرت‌ها‌ شروع شد و رژیم كنونی عراق، توسعه‌طلب، جنگ‌افروز و به‌شدت تحت‌تأثیر ابرقدرت‌هاست و مذاكره با آن رژیم - كه همه همسایگانش به‌نحوی از اقداماتش آسیب دیده‌اند - امری صوری و خیالی است. درحال‌حاضر كشورهای (عرب) خلیج‌ فارس كه حامیان رژیم عراق بوده‌اند از اقدام خود ناراضی و خائف هستند. اوزال: كشورهای شوروی و فرانسه به عراق كمك تسلیحاتی می‌كنند؛ آیا می‌شود با آنها به راه‌حلی رسید. رئیس‌جمهور: فكر می‌كنم بعضی از سلاح‌دهندگان به عراق در ماجرایی واقع شده‌اند كه از آن راضی نیستند، آنها مدعی هستند كه قراردادهای پیش از جنگ را اجرا می‌كنند. در ادامة مذاكرات، آقای اوزال ضمن برشمردن فجایع جنگ و خسارات مادی و معنوی آن، اظهار داشت كه اطلاع داریم هدف اصلی از به‌ راه انداختن جنگ، تغییر رژیم (كنونی) ایران بوده است. وی گفت: من به‌ این نتیجه رسیده‌ام كه رژیم ایران تثبیت شده و وضعیت پایداری پیدا كرده است. تصور می‌كنم بسیار مهم و مفید باشد چنانچه رژیم خودتان را به دنیا اعلام نمایید، این اقدام موجب خواهد شد كه بسیاری از دول در مواضع قبلی خود تجدیدنظر نمایند. دراین‌خصوص هر كمكی كه از دست ما برآید آماده انجامش هستیم. عربستان سعودی و سایر كشورهای (عرب) خلیج‌ فارس از ایران و عراق واهمه دارند و لذا مایل نیستند كه یكی از طرفین به پیروزی دست یابد. به‌علاوه، این ترس نیز وجود دارد كه ادامه جنگ منجر به دخالت ابرقدرت‌ها در منطقه بشود؛ لذا ما (تركیه) نفع منطقه را در پایان هرچه سریع‌تر جنگ می‌دانیم. درمورد تعیین جانشین برای صدام به‌ نظر می‌رسد پس از وی افراد قدرتمندی در عراق نباشند و اساساً وی (صدام) به‌نحوی عمل كرده است كه تمام امور وابسته به شخص وی می‌باشد، به‌طوری‌كه با رفتن صدام سیستم از هم خواهد پاشید. لذا كسانی كه در اطراف وی جمع شده‌اند برای حفظ سیستم مایل نیستند كه صدام برود. راه دیگر این است كه ایران خود مایل به صلح با عراق باشد؛ با این شرط كه عراق مجبور باشد تمام‌ خسارت‌های جنگی را بپردازد كه درصورت پذیرش این شرط، صدام دیگر نخواهد توانست در عراق بماند و پاسخ ملتش را بدهد و اگر حاضر به پرداخت غرامت نشد این بار صدام جنگ‌طلب تلقی خواهد شد كه درآن‌صورت وضعیت فرق خواهد كرد. آقای رئیس‌جمهور: اینكه كشورهای همسایه از ما می‌ترسند ما در روابط خود با این كشورها پیشرفت‌های بسیاری نموده‌ایم آنها نیز به‌ این امر واقف‌اند و همواره اظهاراتی درمورد این روابط خوب نموده‌اند. هرچند كه ما دارای یك رژیم انقلابی هستیم، البته ما هیچ‌گونه پیشنهادی درمورد رژیم آینده عراق نداریم، ولی این را می‌دانیم كه هركس به‌جای صدام باشد بهتر از وی خواهد بود. ما قبل از صدام با عراق هیچ مسئله خاصی نداشتیم. در زمان حسن‌ البكر، روابط ما با عراق عادی بود، ولی وقتی‌كه صدام آمد و حسن البكر را كنار گذاشت فهمیدیم كه برای ما مسئله ایجاد خواهد كرد. ما دولتی را در عراق می‌خواهیم كه خصوصیت تجاوزگری نداشته باشد و مجدداً تجاوز نكند. ما معتقد هستیم كه می‌توانیم یك همكاری خوب و سالم با كشورهای منطقه داشته باشیم. درمورد جنگ نیز ما ان‌شاءالله به‌زودی جنگ را تمام خواهیم كرد. در پایان، آقای اوزال تمایل آقای كنعان اورن رئیس‌جمهور تركیه را برای مسافرت به جمهوری اسلامی ایران به ‌استحضار ریاست‌جمهوری رسانید كه آقای خامنه‌ای اظهار داشتند از مسافرت ایشان استقبال می‌نماییم.»[۲۷]

گزارش -475

در دومین دور مذاكرات نخست‌وزیر ایران و تركیه و مذاكرات آنان هنگام بدرقه، درباره مبادلات دو كشور، بازار مشترك اسلامی، روابط اقتصادی كشورهای مسلمان، آینده عراق، انتقال نفت ایران به دریای سیاه و خط جدید هوایی ایران و تركیه گفت‌وگو شد. امروز در دور دوم مذاكرات، تورگوت اوزال ابراز امیدواری كرد كه دوستی دو كشور به مراتب بالاتری برسد و موجب اتحاد كشورهای منطقه شود و همكاری ایران و تركیه و پاكستان ادامه یابد. وی گفت امیدوارم حجم مبادلات دو كشور به سه میلیارد دلار برسد و از امكانات وسیعی كه در زمینه‌های ساختمانی و زیربنایی موجود است، استفاده شود. وی توصیه كرد كه هرگاه اشكالی در روابط بروز كرد با تماس به‌خصوص تماس مستقیم تلفنی حل شود. مهندس موسوی نیز گفت: در مسافرت گذشته صحبت از بازار مشترك اسلامی پیش آمد و این آرزو دست‌نیافتنی به نظر می‌رسید، ولی امروز به نظر می‌رسد كه خیلی هم دور نیست. من هم قبول دارم كه یكی از مؤثرترین راه‌های مقابله با مشكلات تماس‌های مستمر بین ما است. ما اصولاً ترجیح می‌دهیم در روابط اقتصادی خود در وهله اول با كشورهای مسلمان مانند تركیه معامله كنیم. نخست‌وزیر ایران هنگام بدرقه نخست‌وزیر تركیه در فرودگاه نیز به اوزال گفت كه اگر كمیته صلح كنفرانس اسلامی كتباً نامه‌ای محرمانه به ایران بنویسد و در آن متذكر شود كه عراق باید كلیه خسارت‌های جنگی را بپردازد، ما آماده‌ایم در این مورد مطالعه كنیم. وی همچنین درمورد مذاكرات سه‌جانبه تركیه، ایران و عربستان درمورد آینده عراق تأكید نمود كه اوزال قول پیگیری داد. اوزال نیز طرح خط لوله‌ای برای انتقال نفت از جنوب ایران به بندر هوپا در دریای سیاه با هدف انتقال روزانه یك میلیون بشكه نفت ایران به تركیه و كشورهای حوزه بالكان پیشنهاد كرد كه مهندس موسوی گفت این طرح بررسی خواهد شد. علاوه‌براین، طبق مذاكرات مسئولان هواپیمایی ایران و تركیه قرار شد كه خط جدید پرواز هواپیماهای ایرانی و ترك از مسیر تهران، رشت، آستارا، خط مرزی ایران و شوروی، ارزروم، آنكارا و استانبول مطالعه شود و درصورت مثبت بودن نتیجه، مورد استفاده قرار گیرد.[۲۸]

گزارش -476

نخست‌وزیر تركیه در آخرین روز اقامت در تهران در مصاحبه‌ای مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی به پرسش‌های خبرنگاران دربارة میانجیگری در جنگ، رابطه تركیه با اسرائیل، پایگاه‌های نظامی امریكا در خاك تركیه و... پاسخ‌های كلی داد و درمورد آغازگر جنگ سكوت كرد. اوزال در آغاز این مصاحبه به مذاكرات اقتصادی و تجاری مفید با مسئولان جمهوری اسلامی و اینكه سطح تجارت دو كشور در سال آینده به سه میلیارد می‌رسد، اشاره كرد و در پاسخ به پرسشی درمورد میانجیگری تركیه در جنگ گفت: «وقتی از تركیه به ایران می‌آمدم گفتم كه برای میانجیگری نمی‌روم، ولی برای پایان جنگ دعا می‌كنم.» وی درباره رابطه با رژیم صهیونیستی گفت: «روابط ما با اسرائیل به 20 تا 30 سال گذشته برمی‌گردد، ولی درحال‌حاضر، روابط سیاسی ما در پایین‌ترین سطح، یعنی دبیر دومی است.» وی افزود: اساس سیاست خارجی ما "صلح در جهان و صلح در وطن" است. اوزال در پاسخ خبرنگاری درمورد اقدام امریكا به تأمین 9 پایگاه نظامی در تركیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: «تركیه به‌عنوان عضوی از اعضای پیمان ناتو به تعهدات خود دراین‌زمینه عمل می‌كند و در خارج از این چارچوب دست به اقدام دیگری نخواهد زد.» نخست‌وزیر تركیه در پاسخ یكی از خبرنگاران كه از او درخواست نظر صریح خود را درمورد متجاوز بودن عراق و آغازگری جنگ بیان كند، گفت: «جواب مشكل است و پاسخ من به سؤال شما نتیجه‌ای در حل مسئله جنگ ندارد، بنابراین در پاسخ شما تنها سكوت می‌كنم.» خبرنگار دیگری سؤال كرد كه ایران معتقد است كه حزب بعث و صدام باید از میان بروند، آیا آقای اوزال با موضع رسمی ایران موافق‌اند؟ اوزال گفت: «به این سؤال نیز نمی‌توانم جواب مشخص بدهم، بلكه به نظر من جنگ باید ازطریق معقول و شرافتمندانه به پایان برسد.»[۲۹]

گزارش -477

خبرگزاری ژاپنی كیودو با بررسی تحركات دیپلماتیك اخیر ایران و تأكید بر اینكه بهبود روابط خارجی، موضع ایران را در كوشش برای مصالحه مستحكم خواهد كرد، این تحركات را نشانة تغییرات اساسی در سیاست‌ جنگی ایران نمی‌داند و پیش‌بینی می‌كند كه نیروهای نظامی ایران برای یك تهاجم زمینی در جنوب آماده می‌شوند. در گزارش كیودو آمده است: «ایران كه بعد از انقلاب اسلامی 1979، در انزوای سیاسی به سر می‌برد، اكنون وارد یك دورة دیپلماتیك فعال شده است. منابع غربی به‌آرامی از فعالیت‌های اخیر دیپلماتیك ایران استقبال می‌كنند.» این خبرگزاری با اشاره به خبر دیدار آتی رئیس‌جمهور اسلامی ایران از پاكستان و كشورهای آسیایی و افریقایی و نیز سفر چند روز اخیر نخست‌وزیر تركیه در رأس یك هیئت 200 نفره سیاسی و اقتصادی، دیدار اخیر وزیران خارجه عربستان و امارات از ایران، اعزام فرستاده دولت فرانسه به ایران برای یافتن راه‌حلی جهت رفع اختلافات مالی دو كشور و سفر معاون اول وزیر امور خارجه شوروی در آخر ماه جاری به ایران كه نشانة بهبود روابط دو كشور است، همه را نشان‌دهنده ورود ایران به دوره فعال دیپلماتیك اعلام كرده و در پایان افزوده است: «باوجوداین، منابع دیپلماتیك معتقدند كه تهاجم دیپلماتیك اخیر ایران نمودار تغییرات اساسی در سیاست این كشور در قبال جنگ نیست، بلكه به نظر می‌رسد كه نیروهای نظامی ایران خود را برای یك تهاجم زمینی جدید در جنوب آماده ساخته‌اند و هم‌زمان رهبران این كشور با پیش‌ كشیدن موضع مجازات مسببین جنگ، موضع سرسختانه‌ای را در قبال عراق در پیش گرفته‌اند. باوجوداین باید اذعان كرد كه بهبود روابط خارجی، سرانجام موضع ایرانیان را در كوشش‌های آینده برای نیل به مصالحه مستحكم خواهد كرد.»[۳۰]

گزارش -478

نتیجة مذاكرات سه‌روزة هیئت فرانسوی در ایران، روشن شدن برداشت‌ كلی هریك از دو طرف درباره اختلافات مالی و مشخص شدن دیدگاه‌های مشترك و متضاد آنها اعلام شد. در گزارش وزارت خارجه دراین‌باره چنین آمده است: «یك هیئت فرانسوی به سرپرستی ژاك مارتن معاون قائم‌مقام وزیر خارجه سابق و نماینده دولت فرانسه و مركب از نمایندگان كمیساریای انرژی اتمی، اوردیف، وزارت دارایی (خزانه‌داری)، شركت بیمه كناس و وزارت روابط خارجی از تاریخ 14 الی 16/10/1364 در تهران مذاكرات خود را با هیئت ایرانی به سرپرستی معاونت وزارت امور اقتصادی و دارایی و ریاست كل سازمان سرمایه‌گذاری نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران و مركب از نمایندگان انرژی اتمی، سازمان سرمایه‌گذاری بانك مركزی و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ادامه داد.» در ادامه گزارش آمده است كه در جلسات متعدد، دو طرف دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را درباره حل مسئلة وام یك میلیارد دلاری ایران به فرانسه و وام 943 میلیون فرانكی ایران به اوردیف و موضوع اقدام نكردن ایران به برداشت اورانیوم غنی‌شده از فرانسه را كارشناسان شركت اوردیف و نمایندگان سازمان انرژی اتمی ایران بررسی كردند. در این دوره همچنین درباره دعاوی مربوط به بیمه كناس - كه بیمه‌كننده شركت‌های خصوصی و دولتی فرانسه است - و ادعای شركت‌های مذكور علیه ایران و برعكس، كارشناسان دو طرف مذاكره كردند و قرار شد دو طرف طی چهار ماه فهرست شركت‌هایی كه ادعای مالی دارند را تهیه و ردوبدل کنند تا بررسی گردد. درمورد اختلافات مربوط به وام و مسائل هسته‌ای در مذاكراتی مفصل علاوه‌بر روشن شدن درك كلی هریك از دو طرف، دیدگاه‌های مشترك و متضاد شناخته و تعیین گردید و قرار شد در تاریخ‌های 12 تا 14 فوریه 1986 (23 تا 25 بهمن)، مذاكرات در پاریس ادامه یابد. در پایان این گزارش آمده است: «این دور از مذاكرات یكی از بابرنامه‌ترین مذاكرات با فرانسوی‌ها درخصوص اختلافات مالی فی‌مابین است، زیراكه همه اختلافات یكجا و به‌طور مفصل بررسی شد و دیدگاه‌های دو طرف ازلحاظ وجوه اشتراك و افتراق بیش‌ازبیش روشن گردید و اگرچه به یك توافق مشخص و كلی برای حل اختلافات مالی منجر نشد، اما باتوجه‌به پیچیدگی مسئله و حجم عظیم اختلافات موجود گام بزرگی بود درجهت حل كلی مسئله و از میان بردن موانع و مشكلات موجود و درصورتی‌كه موضوع به همین ترتیب پیش برود، انتظار می‌رود كه بتوان با ادامه مبادله هیئت‌ها و تداوم مذاكرات بین طرفین بدون ابعاد تبلیغاتی به راه‌حل معقول و مرضی‌الطرفین دست یافت.»[۳۱] از سوی دیگر، نشریه رویدادها در گزارشی از این مذاكرات نوشته است: «گفته می‌شود مسئله تروریست‌های ایرانی مقیم فرانسه و اینكه باوجود جنایات بی‌شماری كه مرتكب شده‌اند و می‌شوند مورد حمایت فرانسه بوده و از تسهیلات و امكانات فراوانی برخوردار هستند، ازجمله موضوعات مذاكرات اخیر هیئت پارلمانی فرانسه با مقامات جمهوری اسلامی ایران بوده است. براساس اطلاع واصله، هیئت پارلمانی فرانسه دراین‌باره گفته است كه تصمیم‌گیری درمورد مسعود رجوی به‌عهده امریكاست و فرانسه دراین‌زمینه هیچ‌گونه اختیاری ندارد.»[۳۲]

گزارش -479

به‌ نوشته یك نشریه اقتصادی، ارسال نفت خام ایران به سوریه به‌دلیل تأخیر در پرداخت بدهی‌های سوریه به ایران و نیز بهبودی روابط سوریه با اردن و فشار سوریه به گروه‌های لبنانی، قطع شده است. نشریه میدل ایست اكونومیك سروی (چاپ نیكوزیا) در شماره امروز (16/10/1364) خود گزارش داد: «ایران به‌دلیل تأخیر افتادن بازپرداخت بدهی‌های قبلی سوریه، ارسال نفت خام به این كشور را به حالت تعلیق درآورده است. به‌دنبال این مسئله سوریه مجبور به خرید نفت از بازار آزاد جهانی شده و مقداری نفت نیز از كویت دریافت كرده است.» این نشریه نوشته است که علت اصلی تعلیق در ارسال نفت به سوریه عدم پرداخت 65 میلیون دلار بهره مربوط به قرارداد نفتی سال 1983 بین ایران و سوریه است و میزان بدهی سوریه به ایران دررابطه‌با این قرارداد بیش از یك میلیارد دلار می‌باشد. در سفر اخیر نخست‌وزیر سوریه به ایران، سوریه موافقت كرد بدهی‌ها خود را با یك زمان‌بندی جدید به‌صورت نقدی و ارسال كالا به ایران پرداخت كند. این نشریه قبرسی افزود به تعلیق درآمدن صادرات نفتی ایران به سوریه درحالی صورت می‌گیرد كه انتقاد ایران از سوریه دررابطه‌با نزدیك شدن آن به اردن و تلاش‌های آن برای تحمیل قرارداد صلح دمشق به گروه‌های لبنانی افزایش یافته است. این نشریه در پایان نوشته است: «سوریه مهم‌ترین هم‌پیمان عرب ایران در جنگ با عراق است و به همین جهت ایران سالانه شش میلیون تن نفت به این كشور صادر می‌كند كه پنج میلیون تن آن با 5/3 دلار كمتر از بازار جهانی و یك میلیون تن آن به‌صورت مجانی به سوریه صادر می‌شود.»*[۳۳]

گزارش -480

شانزدهمین اجلاس وزیران خارجه كشورهای اسلامی با حضور 45 عضو و بیش از 90 موضوع در دستور كار، در شهر فاس كشور مراكش آغاز به كار كرد. مهم‌ترین موضوع‌های دستور كار این اجلاس عبارت‌اند ‌از: اوضاع فلسطین و افغانستان، جنگ ایران و عراق، خشك‌سالی در افریقا، اوضاع اقتصادی و فرهنگی كشورهای عربی، ایجاد منطقة غیرهسته‌ای و افزایش امنیت كشورهای غیرهسته‌ای، كنترل مواد مخدر، ایجاد كمیسیون قوانین بین‌المللی، تهدیدهای امریكا و اسرائیل علیه لیبی، تبعیض نژادی، مبارزه با تروریسم و هواپیماربایی.[۳۴] رادیو بی‌بی‌سی در گزارشی از این اجلاس ضمن شگفتی از حضور هیئت ایرانی، گفت: «از ژانویه 1982 (دی 1360) كه ایران روابط خود را با مراكش قطع كرد، این اولین هیئت ایرانی است كه به مراكش اعزام می‌شود.» به‌گفتة بی‌بی‌سی، مهم‌ترین و اختلاف‌برانگیزترین موضوعی كه در این كنفرانس مطرح خواهد شد، جنگ ایران و عراق است كه سازمان كنفرانس اسلامی را در موقعیت بسیار نامساعدی قرار داده است، اما هیئت میانجیگری سازمان (كمیته حسن‌نیت) هیچ پیشرفتی دراین‌مورد نداشته است. این هیئت برنامه سفر به تهران و بغداد را لغو كرد و یكی از اعضای این هیئت پیشنهاد كرده است كه سازمان كنفرانس اسلامی باید درمورد مأموریت خود برای پایان ‌دادن به جنگ ایران و عراق تجدیدنظر كند. به‌گفتة بی‌بی‌سی، از دیگر اختلاف‌نظرهای مهم میان اعضا، دیدگاه‌ مشترك ایران و سوریه و لیبی است كه می‌گویند مصر جایی در سازمان كنفرانس اسلامی ندارد مگر اینكه عهدنامه صلح با اسرائیل را لغو كند.[۳۵] یك مقام مراكشی نیز گفت تقاضای لیبی درمورد رسیدگی به تجاوز امریكا به لیبی به دستور مذاكرات اضافه شده كه اعضایی از كنفرانس را كه مخالف تصویب قطعنامه علیه امریكا هستند خشمگین كرده است. وی گفت این اجلاس ممكن است براثر اختلافات داخلی بر سر صدور قطعنامه لیبی علیه امریكا و اعتراض ایران و سوریه علیه تصمیم اجلاس سران كنفرانس اسلامی در سال 1984 برای پذیرش مجدد مصر، با بن‌بست مواجه شود. از سوی دیگر، یونایتدپرس گزارش داد كه شركت نكردن حسن دوم شاه مراكش در نشست افتتاحیة این كنفرانس جوّ سردتری را بر این اجلاس حاكم كرده است.[۳۶]

گزارش -481

نیروهای سوریه فرستنده رادیویی حركت توحید اسلامی مستقر در طرابلس لبنان را تعطیل كردند. به ‌گزارش واحد مركزی خبر از بیروت، در عملیات بازرسی و خلع سلاح مسلمانان شهر طرابلس كه در اجرای طرح آرام‌سازی در این شهر آغاز شده است، امروز نیروهای سوری مستقر در طرابلس در بازرسی مقر فرستنده رادیویی جنبش توحید اسلامی، تجهیزات بخش فرستنده را مصادر كردند كه كار این فرستنده متوقف شد. نیروهای سوری همچنین امروز با بازرسی اماكن مختلف شهر طرابلس، تعداد بسیاری اسلحه و مهمات شامل خمپاره‌انداز، آرپی‌جی7، تیربارهای نیمه‌سنگین، بمب‌های گوناگون و انواع مهمات را كشف و مصادره كردند.[۳۷]



منابع و مآخذ روزشمار 1364/10/16

  1. ↑ سند شماره 17416/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه مركزی سپاه برای بررسی آمادگی لشكر17 علی‌بن ابی‌طالب(ع) (16/10/1364، مقر لشكر17، نوار شماره 17000)، راوی: محمد درودیان، صص 12 - 1.
  2. ↑ سند شماره 11447 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: نامه قرارگاه خاتم‌الانبیا به قرارگاه‌های نوح و كربلا، 16/10/1364.
  3. ↑ سند شماره 11448 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات نظامی قرارگاه كربلا به فرماندهی قرارگاه كربلای1، 16/10/1364.
  4. ↑ سند شماره 11447 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: نامه قرارگاه خاتم‌الانبیا به قرارگاه‌های نوح و كربلا، 16/10/1364.
  5. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزار‌ش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، ص7، اهواز - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  6. ↑ اكبر هاشمی رفسنجانی، امید و دلواپسی (كارنامه و خاطرات سال 1364)، به اهتمام سارا لاهوتی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ دوم، 1387، ص374.
  7. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، صص 7 و 8، خبرگزاری عراق.
  8. ↑ همان، ص11.
  9. ↑ همان، ص9.
  10. ↑ همان، صص 11 و 12.
  11. ↑ همان، ص11.
  12. ↑ همان، صص 11 و 12.
  13. ↑ همان، ص4.
  14. ↑ سند شماره 011644 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص)، گزارش نوبه‌ای، شماره 154، 27/10/1364.
  15. ↑ همان، صص 14 و 15.
  16. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، ص1، رادیو صوت‌الجماهیر، 16/10/1364.
  17. ↑ همان، ص3.
  18. ↑ روزنامه اطلاعات، 17/10/1364، ص18.
  19. ↑ همان؛ و - وزارت اطلاعات، نشریه گزارش‌ روزانه، شماره 139، 17/10/1364، ص1.
  20. ↑ سند شماره 011476 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه، گزارش نوبه‌ای، شماره 155، 18/10/1364.
  21. ↑ وزارت اطلاعات، نشریه گزارش روزانه، شماره 139، 17/10/1364، صص 1 و 2.
  22. ↑ همان، ص2.
  23. ↑ روزنامه كیهان، 16/10/1364، ص3.
  24. ↑ مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، جلد پنجم (1986)، ترجمه محمدعلی خرمی، تهران: مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1388، صص 41 و 42، سند شماره s/17720 شورای امنیت، 7 ژانویه 1986.
  25. ↑ روزنامه كیهان، 16/10/1364، ص2.
  26. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 295، 19/10/1364، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/10/1364، صص 5 و 6.
  27. ↑ دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 187/3، 22/10/1364.
  28. ↑ همان، ضمیمه، صص 16 و 17.
  29. ↑ روزنامه اطلاعات، 16/10/1364،‌ ص3.
  30. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، صص 48 و 49.
  31. ↑ دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، نشریه شماره 185/3، 18/10/1364، صص 1 و 2.
  32. ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه، نشریه رویدادها، شماره 78، 25/10/1364، صص 42، 54 و 55.
  33. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 293، 17/10/1364، نیكوزیا - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 16/10/1364، صص 49 و 50.
  34. ↑ همان، صص 43 و 44؛ و - روزنامه اطلاعات، 17/10/1364، ص20؛ و - روزنامه جمهوری اسلامی، 16/10/1364، ص1.
  35. ↑ واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیو‌های بیگانه، 17/10/1364، صص 13 و 14.
  36. ↑ روزنامه اطلاعات، 17/10/1364، ص20.
  37. ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 17/10/1364، ص3.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1364.10.16&oldid=4403»