1365.11.12

روزشمار جنگ سال 1365 1365.10.12
نام‌های دیگر	دوازده دی
تاریخ شمسی	1365.10.12
تاریخ میلادی	2 ژانویه 1987
تاریخ قمری	1 جمادی‌الاول 1407

1359.10.12

1360.10.12

1361.10.12

1362.10.12

1363.10.12

1364.10.12

1366.10.12

گزارش - 1

1. امروز ارتش عراق علاوه بر حمله شیمیایی توپخانهای به جزیره مینو، به یک پادگان و چند روستا در گیلانغرب و یک کشتی در نزدیکی جزیره خارک حمله هوایی کرد. در ادامه حملات شیمیایی به رزمندگان مستقر در منطقه عملیاتی کربلای۴، ساعت ۱۲:۰۰ امروز توپخانه ارتش عراق با پرتاب گلوله شیمیایی به جزیره مینو (در اروندرود) گروهی دیگر از نیروهای نظامی ایران را مجروح کرد. در همین حال، هواپیماهای عراقی نیز در ساعات ۱۰:۲۰ و ۱۳:۵۵ روستاهای اطراف گیلانغرب و پادگان کاسهگران را بمباران کردند که تلفاتی در بر نداشت. همچنین، در ساعت ۱۰:۰۰ یک نفتکش خارجی با نام گالری در ۶۰ مایلی جزیره خارک مورد اصابت راکتهای شلیک شده ازسوی هواپیماهای عراقی قرار گرفت. یک مقام وزارت نفت ایران با اعلام این خبر اضافه کرد: واحد امداد و نجات این وزارتخانه به موقع این کشتی را نجات داد. خبرگزاری رویتر نیز به نقل از منابع کشتیرانی در خلیج فارس با اعلام اینکه هواپیماهای عراقی نفتکش ایرانی با پرچم قبرس را در جنوب جزیره خارک مورد حمله قراردادهاند، گزارش داد: «این کشتی یکی از نفتکشهای اجاره شده توسط ایران است که نفت خام را از پایانه نفتی خارک برای انتقال به نفتکشهای صادراتی به دهانه خلیج فارس میبرند.» این منابع همچنین گفتند: «هنوز روشن نیست نفتکش گالری تا چه حد لطمه دیده است، اما به نظر میرسد به خدمه آن آسیبی وارد نشده است.» ارتش عراق هم در اطلاعیه امروز خود هدف از این حمله را قطع منابع در آمد نفتی ایران اعلام کرد.

گزارش - 2

2. وضعیت امروز جبهه شمالغرب عادی است؛ در جبهه غرب تبادل آتش در منطقه عمومی نفتشهر و سومار شدت دارد؛ و در جبهه جنوب علاوه بر تبادل آتش توپخانه فعالیتهای مهندسی و شناسایی ارتش عراق زیاد است. گزارش امروز معاونت عملیات و اطلاعات نیروی زمینی ارتش از جبهه شمالغرب کشور حاکیست که تبادل آتش توپخانه میان نیروهای خودی و دشمن در این جبهه به طور متناوب ادامه دارد. تردد وسائط نقلیه دشمن نیز در همه محورها از جمله در محور مریوان به صورت عادی در جریان است. از جبهه غرب نیز رکن۲ (اطلاعات) قرارگاه عملیاتی نیروی زمینی ارتش در غرب کشور گزارش داد که تبادل آتش سلاحهای سبک و سنگین نیروهای خودی و دشمن ادامه دارد و شدت آن در منطقه نفتشهر و سومار است. در گزارش رکن۲ قرارگاه عملیاتی نیروی زمینی ارتش در جنوب کشور هم درباره آخرین وضعیت ارتش عراق در این جبهه آمده است که دشمن در منطقه شرق العماره (غرب نوار مرزی چزابه - فکه) ضمن تحکیم مواضع دفاعیاش سعی دارد با شناسایی هوایی و نفوذ گروههای گشتی به مواضع نیروهای خودی و گرفتن اسیر از آخرین وضعیت آنان کسب اطلاع کند. در منطقه شرق دجله (هورالعظیم) نیز فعالیت دشمن به تحکیم و ترمیم مواضع دفاعی و ثبت تیر توپخانه و تردد خودروهای سبک و سنگین محدود است. در منطقه شرق بصره (شلمچه) هم دشمن کماکان به تحکیم و تثبیت مواضع دفاعی خود مشغول است و با دیدبانی مستمر از روی دکلهای مرتفع و شناسایی هوایی بهوسیله هلیکوپتر فعالیتهای نیروهای ایران را زیر نظر دارد. همچنین، معاونت اطلاعات قرارگاه (سپاه یکم) کربلای سپاه پاسداران در گزارش امروز خود از منطقه شلمچه آورده است که دشمن به فعالیتهای مستمر مهندسی از قبیل احداث سنگر و خاکریز و حفر کانال مشغول است و ضمن اجرای آتش پر حجم توپخانه، با هواپیما و هلیکوپتر نیز مواضع خودی را شناسایی یا زیر آتش قرار میدهد.

گزارش - 3

3. با تصمیم قطعی روز گذشته فرمانده عالی جنگ برای اجرای عملیات در منطقه شلمچه، امروز فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران نخستین طرح عملیاتی و نیز دستورالعمل حفاظتی آن را به قرارگاههای عملیاتی ابلاغ کرد. در بخشی از طرح عملیاتی شماره۱ موسوم به غدیر که از سوی فرماندهی نیروی زمینی سپاه به فرماندهان قرارگاههای عملیاتی کربلا، قدس و نجف ابلاغ شد، چنین آمده است: ۱- سازمان رزم: - قرارگاه کربلا: لشکرهای ۲۵ کربلا، ۴۱ ثارالله، ۱۹ فجر، ۳۱ عاشورا، ۳۳ المهدی، ۱۰ سیدالشهدا و تیپهای مستقل ۴۸ فتح و ۱۸ الغدیر و گردان مستقل زرهی ۳۸ ذوالفقار - قرارگاه قدس: لشکرهای ۷ ولیعصر، ۸ نجف اشرف، ۱۴ امام حسین، ۲۷ محمد رسولالله، ۳۲ انصارالحسین، و تیپ مستقل ۴۴ قمربنیهاشم. - قرارگاه نجف: لشکرهای ۱۷ علیبنابیطالب، ۵ نصر، ۱۰۵ قدس، ۲۱ امام رضا، ۱۵۵ ویژه شهدا و تیپهای مستقل ۵۷ ابوالفضل، ۲۹ نبیاکرم، ۱۲ قائم، و ۱۱۰ خاتمالانبیا توپخانه: سه گروه توپخانه ۶۳ خاتمالانبیا، ۱۵ خرداد و ۶۱ محرم پشتیبانی رزمی هوایی: قرارگاه صاعقه (پشتیبانی هوایی توسط نیروی هوایی و هوانیروز ارتش) پشتیبانی مهندسی رزمی: قرارگاه مهندسی خاتمالانبیا ۲- مأموریت: نیروی زمینی سپاه پاسداران به حول و قوه الهی در ساعت “س” روز “ر” با استفاده از تاریکی شب و در غافلگیری دشمن تک نموده، ضمن انهدام قوای مسلح دشمن بعثی منطقه شرق بصره - حد فاصل کانال پرورش ماهی، اروندرود و کانال زوجی - را تصرف و تأمین مینماید و آماده میشود تک را به سمت بصره ادامه دهد. ۳- اجرا: نیروی زمینی سپاه پاسداران این عملیات را در سه مرحله با سه قرارگاه کربلا، قدس و نجف انجام میدهد. در مرحله اول، قرارگاه کربلا پس از عبور از آبگرفتگی شرق کانال پرورش ماهی و پیشروی به سمت جنوب، خط سبز (جاده شلمچه) را تأمین مینماید و سپس آماده میشود تا به عبور از خط قرارگاههای قدس و نجف کمک و تک آنها را پشتیبانی نماید. در این مرحله قرارگاههای قدس و نجف آمادگی لازم جهت عبور از خط قرارگاه کربلا و ادامه تک آن قرارگاه را حاصل مینمایند. در مرحله دوم، هر سه قرارگاه تک خود را تا نهر دوعیجی و سپس نهر جاسم ادامه میدهند؛ و در مرحله سوم نیز کانال زوجی را تأمین میکنند. فرماندهی نیروی زمینی سپاه همچنین در دستورالعملی حفاظتی به قرارگاههای عملیاتی سهگانه، منطقه حسینیه (کیلومتر ۸۰ جاده اهواز - خرمشهر) تا خرمشهر و نوار مرزی پاسگاه زید تا شلمچه را به عنوان محدوده قرمز معرفی کرد و با اعلام ضوابطی در خصوص نحوه کنترل منطقه، سهمیه تردد هر یگان نقل و انتقال امکانات و ... از آنان خواست در اجرای آنها نهایت دقت را به عمل آورند.

گزارش - 4

4. در پی تصمیم شب گذشته فرماندهی کل سپاه برای همراهی دو قرارگاه قدس و نجف با قرارگاه کربلا در عملیات آتی شلمچه بدیهی بود روال فعالیتهای مهندسی این منطقه که در روزهای گذشته با مسئولیت قرارگاه کربلا انجام میشد، تغییر کند. به همین منظور، فرماندهان سپاه پاسداران در جلسه امروز خود با بررسی مشکلات مهندسی منطقه شلمچه تلاش کردند هماهنگی لازم برای تسریع در رفع این مشکلات را فراهم آورند. در این جلسه که از ساعت ۲۲:۱۰ در قرارگاه خاتمالانبیا آغاز شد، این افراد حضور داشتند: محسن رضایی (فرمانده کل سپاه)، غلامعلی رشید (معاون عملیاتی فرمانده سپاه)، رحیم صفوی (جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه)، احمد غلامپور، محمدعلی (عزیز) جعفری و مصطفی ایزدی (فرماندهان قرارگاههای کربلا، قدس و نجف)، احمد کاظمی، حسین خرازی، محمدنبی رودکی، علی فضلی، عبدالمحمد رئوفی، اسماعیل کوثری و مهدی کیانی (فرماندهان لشکرهای ۸ نجف، ۱۴ امام حسین، ۱۹ فجر، ۱۰ سیدالشهداء، ۷ ولی عصر، ۲۷ محمد رسولالله، ۳۲ انصارالحسین)، محمدکاظم میرحسینی و علی زاهدی (فرماندهان تیپهای مستقل ۱۸ الغدیر و ۴۴ قمربنیهاشم)، محمد ستاری وفایی (معاون مهندسی نیروی زمینی سپاه) و مهدی مبلغ (جانشین فرمانده قرارگاه مهندسی خاتمالانبیا). در این جلسه، ابتدا فرمانده کل سپاه از تلاش بیوقفه ارتش عراق برای تقویت نیروهایش در منطقه فاو خبر داد و با محتمل دانستن حمله آنها برای بازپسگیری این منطقه، زمان آغاز عملیات نیروهای خودی در منطقه شلمچه را روز چهارشنبه ۱۷/۱۰/۱۳۶۵ * اعلام و اضافه کرد از فردا (۱۳/۱۰/۱۳۶۵) تمامی فرماندهان گردانهایی که قرار است در این عملیات شرکت کنند، باید درباره وضعیت این منطقه و طرح عملیات آن توجیه شوند. در ادامه جلسه، مشکلات موجود در خصوص ترمیم جادهها و احداث جادهها و خاکریزها و مواضع جدید توپخانه به بحث گذاشته شد. در این خصوص، محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده قرارگاه قدس گفت: «ما خودمان از منطقه بازدید کردیم و متأسفانه باز هم مواضع توپخانه خیلی عقب است؛ یعنی اصلاً شنریزی نشده و حتی کسی هم روی آن کار نمیکند. ... با این حال باید پای کار برویم؟! یک هفته دیگر هم برویم، میبینیم مواضع توپخانه همچنان خراب و خیلی عقب است.» احمد غلامپور فرمانده قرارگاه کربلا هم کند بودن فعالیت واحدهای مهندسی جنگ جهاد سازندگی را عامل این وضعیت معرفی کرد و افزود: «یا میگویند شن نداریم؛ یا میگویند [کامیون] کمپرسی نداریم!» در مجموع، از سخنان و گلایههای اغلب فرماندهان حاضر در این جلسه چنین استنباط میشد که دغدغه اصلی آنها عدم تطابق توان موجود مهندسی سپاه و جهادسازندگی با تنها پنج روز فرصت باقی مانده تا زمان آغاز عملیات (۱۷/۱۰/۱۳۶۵) است؛ چرا که مثلاً آنها معتقدند بودند آمادهسازی (ترمیم و شنریزی) ۸۰ کیلومتر جاده مورد نیاز برای این عملیات در این فرصت کوتاه امکانپذیر نیست و حداقل ده روز زمان خواهد برد. بنابراین و از آنجا که فرمانده کل سپاه بر تسریع در تلاشهای مهندسی تأکید داشت، مقرر کرد مسئولان مهندسی سپاه و جهاد سازندگی بسیج شوند و برای پیگیری امور به ویژه هماهنگی فعالیتهای مهندسی به قرارگاهها و یگانهای رزم بروند. وی همچنین به مهدی مبلغ گفت: «شما و آقای رضوی [از مسئولان مهندسی جهاد سازندگی] و آقای فروزنده [فرمانده قرارگاه مهندسی خاتمالانبیا] هر کدام [مسئولیت احداث] یکی، دو جاده را در دست بگیرید و امکاناتشان را هم بسیج کنید و کار را تمام کنید.» فرمانده کل سپاه با اشاره به اضافه شدن مأموریتهای دو قرارگاه قدس و نجف به طرح عملیات شلمچه اضافه کرد: «شن دارد میآید، پل وصل شده و دارند کار را جلو میبرند. الآن که دو سیستم جدید میخواهد وارد شود، یک به هم ریختگی هست. اگر خطمشی مشخص نشود؛ باز ما با اشکال مواجه میشویم.»

گزارش - 5

5. عناصر مسلح حزب دموکرات کردستان همچنان به اقدامات ایذایی خود در مناطق غرب کشور ادامه میدهند. به گزارش شهربانی استان کردستان، در ساعت ۲۲:۰۰ امروز گروهی از حزب دموکرات در حوالی روستای سالوک از توابع شهرستان بانه با نیروهای خودی درگیر شدند. در این درگیری مسلحانه سه تن از ضدانقلابیون کشته و تعدادی مجروح شدند. از تعداد تلفات احتمالی وارده بر نیروهای خودی نیز اطلاعی در دست نیست. در گزارش فرمانداری شهرستان سقز هم آمده است: امروز دو فرد مسلح که خود را از عوامل حزب دموکرات معرفی میکردند، به منزل یکی از اهالی منطقه کانی گرمک این شهرستان وارد شده و پس از تهدید حاضران در این منزل مقداری وجه نقد و زیورآلات را به غارت بردند.

گزارش - 6

6. حمله معارضان عراقی به یک مرکز نظامی در کرکوک و درگیری میان گروهی از نیروهای ارتش عراق در اربیل، اخبار رسیده امروز از داخل عراق است. به گزارش معاونت اطلاعات سپاه پنجم رمضان، امروز نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانیها) به یک مرکز گروهان و چهار پایگاه در شهر کرکوک حمله کردند و پس از به هلاکت رساندن ۱۵ تن از نیروهای رژیم بعثی و به غنیمت در آوردن تعدادی سلاح انفرادی، سالم به پایگاههای خود بازگشتند. این معاونت همچنین در گزارشی دیگر آورده است که در درگیری امروز میان نیروهای ارتش عراق در یکی از مناطق استان اربیل ۲۰ تن کشته شدند.

گزارش - 7

7. در پی بمباران شیمیایی مناطقی از جبهه های غرب کشور در روز چهارشنبه گذشته، نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خواستار اعزام هیئت کارشناسی برای بازدید از مجروحان حمله شیمیایی عراق شد. در نامه محمدجواد ظریف کاردار موقت هیئت نمایندگی ایران در سازمان ملل ضمن اشاره به اینکه حمله شیمیایی اخیر عراق در ۳۱ دسامبر ۱۹۸۶ (۱۰ دی ۱۳۶۵) منجر به مجروح شدن ۴۰۰ نفر شده، آمده است: «این دومین بار در هفته گذشته است که جنایتکاران جنگی در بغداد به استفاده از سلاحهای ممنوعه شیمیایی متوسل شدند که نقض پروتکل ۱۹۲۵ ژنو در ممنوعیت کاربرد گازهای خفهکننده، سمی و سایر گازها و نیز جنگافزارهای میکروبی در جنگ و همچنین بیاعتنایی به درخواستهای مکرر مجامع مختلف ملی و بینالمللی برای خاتمه دادن به این اقدامات ضدبشری است.» نمایندگی ایران در سازمان ملل ضمن تأکید بر اقدامات تنبیهی و بازدارنده سریع و مؤثر، و انتقاد از عدم اقدامات درخور اعتنا از سوی مراجع بینالمللی در این زمینه گفته است: «با توجه به روند رو به افزایش استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی و برای آنکه سازمان ملل بتواند اقدامات لازم را بر اساس گزارش هیئت تحقیق بیطرف اتخاذ کند، دولت جمهوری اسلامی ایران درخواست دارد دبیرکل محترم در اسرع وقت تیم کارشناسی سازمان ملل را برای بازدید از مجروحان حمله شیمیایی اخیر عراق اعزام نماید.» حمله شیمیایی عراق، در خبرگزاری یونایتدپرس نیز - در گزارشی با عنوان جنگ خلیج (فارس)، از قول ایرنا خبرگزاری رسمی ایران - بازتاب داشت. یونایتدپرس گزارش داد: عراق از سلاحهای شیمیایی علیه سربازان ایرانی استفاده کرده است. این خبرگزاری افزود: «خبرگزاری (ایرنا) از یک پزشک ایرانی به نام عباس کشاورز نقل کرد که سربازان تحتمعالجه وی بهوسیله گاز خردل، مایکوتوکسین و فسژن، یک گاز خطرناک عصبی مسموم شدهاند.» همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی دکتر هجرتی متخصص پوست که به همراه ۷ پزشک دیگر در حمله شیمیایی روز چهارشنبه عراق به یک بیمارستان صحرایی در منطقه جنگی غرب کشور مجروح شده بود امروز در بیمارستان لقمانالدوله تهران به شهادت رسید. بر پایه این گزارش، یکی از پزشکان همراه وی نیز قبل از رسیدن به بیمارستان به شهادت رسیده بود.

گزارش - 8

8. در ادامه اظهارات مقامهای نظامی عراق درباره اهداف عملیات کربلای۴ فرمانده سپاه هفتم ارتش عراق هدف ایران از این عملیات را تصرف بصره و یکسره کردن کار جنگ به نفع خود اعلام کرد. در این باره مطبوعات غربی نیز ضمن گزارشهای خبری، ارزیابیهای مختلفی را مطرح کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از کویت ماهر عبدالرشید فرمانده سپاه هفتم ارتش عراق در گفتوگو با گروهی از خبرنگاران مطبوعات کویت که از جبهه سپاه هفتم ارتش عراق بازدید میکردند گفت: «ایرانیان در حمله اخیر خود بهطور غیرمنتظره تعداد زیادی از مردان قورباغهای خود را به کار گرفتند بهطوری که سرتاسر مواضع عراقیها در ساعات اول تهاجم، هدف حمله قرار داشت.» ماهر عبدالرشید ادامه داد: «ایرانیان در آغاز حمله هزاران قایق مملو از سربازان را که در لابهلای موانع طبیعی مخفی شده بودند بهسوی مواضع ما راندند که در نتیجه آن موفق شدند ۲ الی ۳ موضع گروهانهای عراقی مستقر در جزیره امالرصاص را به اشغال خود درآورند، اما نتوانستند تمام جزیره را تصرف کنند.» فرمانده سپاه هفتم عراق حمله اخیر ایران را با هدف اشغال منطقه بصره و یکسره کردن کار جنگ به نفع این کشور خواند و ضمن بعید دانستن احتمال انجام یک حمله دیگر از سوی ایران گفت: «حمله اخیر ایران یک حمله گسترده و وسیع بوده است و شکست آن موجب متلاشیشدن نیروهای ایران گردید، اما این بدان معنا نیست که ایران بار دیگر نیروهای خود را جمعآوری و به عراق حمله نکند، بلکه علیرغم خسارات سنگین ایران، بعید میدانیم که ایرانیان بار دیگر تجاوز گستردهای در یک منطقه نکنند.» خبرنگار روزنامه فایننشیال تایمز چاپ لندن که اخیراً همراه خبرنگاران دیگری از امالرصاص دیدن کرده است طی مقالهای در شماره امروز این روزنامه با عنوان عراق مزه یک پیروزی تبلیغاتی را میچشد، ضمن اشاره به مشاهده تنها سه جسد در امالرصاص نوشت: «ژنرال (ماهر) عبدالرشید پیشنهاد کرد تا (سایر) اجساد را از خاک خارج سازند لیکن خبرنگاران اعتراض کردند.» به نوشته این روزنامه «دیپلماتها در بغداد و مقامات واشنگتن معتقدند که دامنه نبرد مزبور کمتر از حدی است که عراق اظهار میدارد. آنها همچنین در مورد اینکه نبرد مزبور به معنای شروع حمله نهایی ایران باشد ابراز تردید کردند.» این روزنامه افزود: «دیپلماتها اتفاق نظر دارند که پیروزی عراق یک مبارزه تبلیغاتیِ به موقع به نفع حکومت صدام حسین در پایان سالی بود که عراق شبهجزیره فاو را در دهانه شطالعرب و شهر مهران را در جبهه مرکزی - که عراق آن را به عنوان وجهالمصالحه احتمالی حفظ کرده بود - از دست داد.» همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن طی مقالهای در شماره امروز خود به قلم جان بولاک خبرنگار اعزامی این روزنامه به عراق نوشت: «ارتش عراق در اطراف بصره مستقر است، اما این حداقل کاری است که دولت برای مردمی که میخواهند در این شهر زندگی کنند انجام داده است.» این روزنامه توضیح داد: «مقامات اطلاعاتی عراق معتقدند حمله تعیینکننده ایران در جایی در شمال القرنه احتمالاً در نزدیکی عماره اتفاق خواهد افتاد. آنها انتظار یک حمله نمایشی در جنوب و یک حمله واقعی در اطراف مردابهای شمال بصره را دارند.» ایندیپندنت میافزاید: «برای مقابله با این حمله، عراقیها یک نقشه کلاسیک طرح کردهاند. آنها چند مایل عقبتر از خط مقدم جبهه، استحکامات وسیعی ساختهاند. وقتی حمله ایرانیها آغاز شود آنها به این استحکامات عقبنشینی میکنند و به ایرانیها اجازه میدهند حدود ۱۸ تا ۲۵ مایل به جلو نفوذ کنند.» خبرنگار ایندیپندنت سپس میگوید: «این نقشه بهنظر تمیز و عملی میرسد، اما ایرانیها هم ممکن است ورای این احتمالات عمل کنند.» وی عقیده دارد: «اینجا جایی نیست که بتوان مانورها و عملیات نظامی که در کتابها آمده است را اجرا کرد.» خبرنگار اعزامی ایندیپندنت به عراق همچنین در گفتوگو با رادیو بیبیسی درباره مشاهدات خود از جبهه های نزدیک بصره گفت: «صحنه به طرز عجیبی یادآور فیلمهای مربوط به جنگ جهانی اول بود. اینک زمستان است و هوا سرد است. در جبهه همه جا مرطوب و گلی بود. دفاع عراق در سه خط مستقر است. در خط اول سیمهای خاردار و سربازان پیاده نظام با سلاحهای سبک، خط دوم سنگرهایی که خودروهای زرهی در آنها قرار دارند و پشت سر آنها خمپاره(انداز) و مسلسل(های) سنگین مستقر شده و خط سوم توپخانه سنگین (قرار دارد). میان این سه خط، رفت و آمد مداوم در جریان است. تمام این صحنه بسیار شبیه به فیلمی در سال ۱۹۱۴ است.» جان بولاک خبرنگار ایندیپندنت روحیه سربازان عراقی را خوب توصیف کرد و در این مورد که آیا عملیات اخیر نیروهای ایران حمله نهایی آنها بوده است پاسخ داد: «فکر نمیکنم این طور باشد. تعداد تلفات بسیار زیاد گزارش شده است ولی دلیلی برای اثبات این ادعا وجود ندارد.» وی افزود: «البته شکی نیست که این عملیات یک حمله گسترده و عمده به شمار میآمد ولی به هیچ وجه نمیتوان آن را حمله نهایی دانست. ایران در این منطقه تعداد بسیار زیادی نیرو مستقر کرده است که در حمله اخیر تعداد عمدهای از آنها شرکت نداشتند. به گمان من حمله نهایی هنوز شروع نشده است.» بولاک همچنین در گزارش دیگری با بیان اینکه احتمالاً ایران میتواند پیشرفتهایی جزئی در داخل خاک عراق داشته باشد اظهار عقیده کرد: «به نظر نمیرسد هیچیک از دو طرف بتوانند این جنگ طولانی را در میدان نبرد به پایان ببرند.» به گزارش رادیو امریکا درو میدلتون یک مفسر نظامی، در شماره امروز روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی تحلیلی نوشت: «به گفته سازمانهای جاسوسی اروپایی، عقبنشینی و حتی شکست نیروهای ایرانی در حمله نهایی که از مدتها قبل پیشبینی شده کاملاً محتمل خواهد بود. مگر آنکه نیروهای ایرانی تاکتیکهای خود را تغییر دهند و از شکست عملیات اخیرشان درس عبرت بگیرند. به گفته این منابع، ایرانیان در عملیات اخیر متحمل خسارات سنگین ازجمله درصد بالایی از تلفات و جراحات شدند، زیرا همچنان بر استفاده از نیروهای پیاده در مقابل توپخانه و آتش خمپاره برتر و بمباران متناوب هواپیماهای عراقی پافشاری میکنند. عراقیها پس از ۳۶ ساعت بمباران مداوم ایرانیان موفق شدند با تحمل تلفات سبک، چهار جزیره کوچک واقع در شطالعرب را که برای مدت کوتاهی به دست نیروهای ایرانی افتاده بود از آنها پس بگیرند. هرچند دو طرف درمورد ادعاهایشان در زمینه میزان تلفات طرف مقابل به شدت گزافه گویی میکنند.» به گفته این تحلیلگر نظامی «نیروی هوایی عراق که در خلیجفارس و حمله به هدفهای ایران، برتری خود را به اثبات رسانیده در دفع حمله اخیر ایران نقش اندکی ایفا کرده است. بسیاری از افسران هوایی ضمن اذعان به خساراتی که نیروی هوایی به پالایشگاههای ایران و نفتکشها وارد کرده بر این اعتقادند که از نقطهنظر استراتژیکی نیروی هوایی عراق باید متوجه هدفهای جدید شود. اینان خاطرنشان ساختند که ایرانیان هنوز میتوانند از پلهایی که بر روی شطالعرب محل تلاقی دجله و فرات بسته شده استفاده کنند. افسران هوایی عراق بر این باورند که این پلها باید بمباران شوند. زیرا ایرانیها میتوانند این پلها را در یک حمله بزرگ علیه بصره دومین شهر بزرگ عراق به کار گیرند. این مسئله درمورد گذرگاههایی که نیروهای ایرانی در امتداد باتلاقهای شمالشرقی و شرق بصره ساختهاند نیز صادق است و نیروهای زمینی ایران میتوانند از این گذرگاهها در حمله بزرگ به بصره استفاده کنند.»

گزارش - 9

9. رئیس دیوانعالی کشور خواستار برگزاری اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در محلی امن و بیطرف شد. وی همچنین اظهار امیدواری کرد با اجرای طرح جمهوری اسلامی ایران در لبنان زمینه آشتی و وحدت نیروهای لبنانی و فلسطینی فراهم گردد. به گزارش روزنامه اطلاعات، آیتالله موسوی اردبیلی در نمازجمعه امروز تهران برگزاری اجلاس سران کنفرانس اسلامی در کویت را مورد اشاره قرار داد و گفت: «آیا بهتر نبود اینها که درجهت تشکیل این کنفرانس در تلاش هستند، فعلاً این آتش نفاق را در لبنان خاموش میکردند و یک کار مثبت انجام میدادند؟ اگر قرار باشد جنگ باشد، اختلاف باشد، ظلم باشد، چگونه کنفرانس میتواند برگزار شود؟ آیا صلاح نیست کنفرانس به تعویق بیفتد؟ و آیا منطقه بیطرفی وجود ندارد که کویت برای برگزاری این اجلاس انتخاب میشود؟ مگر شرط نیست که کنفرانس در محلی امن و بیطرف برگزار شود؟ پس چرا کویت انتخاب شده است؟ این چگونه وحدت اسلامی است که آنها علیه کشور اسلامی ما در لفافه شعار میدهند.» موسوی اردبیلی ضمن تأکید بر تغییر محل برگزاری اجلاس سران کنفرانس گفت: «این تنها ایران نیست که این پیشنهاد را داده است، عده دیگری نیز با ما همصدا هستند و حتی یک روزنامه مراکشی هم که طرفدار دولت مراکش است، گفته است در این کنفرانس در کویت آثار خیر دیده نمیشود، محل این کنفرانس را عوض کنید.» وی تأکید کرد: «پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران این است که محل کنفرانس را تغییر دهند و جای بیطرفی را انتخاب کنند.» امامجمعه موقت تهران افزود: «بعضیها نیز به تلاش افتادهاند که در این کنفرانس صدام را بهعنوان قهرمان صلح انتخاب کنند. من به آنهایی که در این کنفرانس میخواهند شرکت کنند سفارش میکنم، اگر هم در کنفرانس تأخیر نینداختند و محل آن را تغییر ندادند، این کلاه، خیلی گشاد است به [سر] صدام. همه چیز میتوان گفت غیر از قهرمان صلح.» رئیس دیوانعالی کشور سپس به موفقیتهای ایران در اجلاس اوپک اشاره کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران از آغاز هم گفته بود که این موضوع کاهش قیمت از ۳۸ دلار به ۸ دلار، یک حیله است و با هیچ محاسبهای جور درنمیآید، اخیراً دیگران هم پذیرفتند. هرچند یک نابابی در میان آنها هست (عراق)؛ و قیمت نفت تا ۱۸ دلار هم رسیده است و پیشبینی میشود تا ۲۰ دلار هم بالا برود.» وی در همین زمینه اضافه کرد: «خبرگزاری رویتر اعلام میکند که باید بپذیریم که ایران در سیاست خاورمیانه نقش ارشادی دارد و متذکر میشود فشاری که بر صدام وارد میشود، موفقیتی که در لبنان نصیب جمهوری اسلامی ایران شده است، وضعی که در اوپک پیش آمده، همه دلیلی است بر اینکه ایران جایگاه خود را پیدا کرده و راه خود را رفته است.» امامجمعه موقت تهران در بخش دیگری از سخنان خود به تنش و درگیری میان گروههای لبنانی و فلسطینی در لبنان پرداخت و گفت: «اگر امل، حرکت توحید، فلسطینیها همه در کنار حزبالله کار کنند، هیچکس نمیتواند جلوی آنها را بگیرد. متأسفانه این جریانات اخیر لبنان و نقشههای شرک جهانی، صدمه بزرگی به حرکت انقلابی لبنان زده و مسلمانها را مقابل هم قرار داده است. در این وضع تنها کشوری که برای آشتی آنها طرح و حرکت مهمی انجام داد، جمهوری اسلامی ایران بوده است.» وی تأکید کرد: «آنهایی که قصد جنگ با اسرائیل را دارند باید در کنار برادران لبنانی قرار بگیرند، ولی آنهایی که میبایست تلاش کنند و ریشه این فساد و فتنه را خشک کنند، بعضی اوقات مسئله را بیشتر دامن میزنند. این جنگ شیعه و سنی به نفع چه کسی است؟ ولی الحمدالله طرح جمهوری اسلامی ایران مورد قبول قرار گرفته و وضع امیدوارکننده است و انشاءالله در آینده ناظر یک وحدت کلمه در لبنان خواهیم بود و دیگر اینگونه فسادهایی را نخواهیم دید.»

گزارش - 10

10. یکی از وزیران اسبق مصر عملیات نظامی اخیر ایران را مورد سرزنش قرار داد و در عین حال پیشبینی کرد نیروهای ایران علیرغم ضایعات متحمل شده به حملات خود ادامه دهند. به گزارش خبرگزاری رویتر ژنرال محمد فوزی در مقالهای در شماره امروز روزنامه الثوره ارگان حزب بعث عراق همچنین نوشت: «ضایعات سنگین باعث فشار بر رژیم ایران درجهت قبول درخواستهای صلح نخواهد شد، چرا که ایران هنوز به اعتبار برتری میزان جمعیت اعتقاد دارد.» فوزی اشاره کرد: «این عجیب است که فرماندهان نظامی ایران از همان محل و علیه همان هدف حمله کردند و نتیجه این کار حتی قبل از شلیک یک گلوله قابلپیشبینی میبود.» وی افزود: مراقبتهای تکنیکی، لجستیکی و استراتژیک عراق به آنها کمک کرده بود که آماده شوند و با ایرانیها قبل از دستیابی به یک پیشرفت قابلاهمیت درگیر شوند.» رویتر یادآور شد: «مصر در خلال جنگ ششساله یک حامی و مشاور اصلی عراق بوده است.» در همین حال به گزارش خبرگزاری آلمان از قاهره روزنامه الاهرام در یک تحلیل سیاسی هشدار داد: «پیروزی ایران در جنگ خلیج (فارس) ممکن است به یک خطر داخلی ازسوی بنیادگرایان اسلامی در مصر بینجامد. این روزنامه نیمهرسمی مصر همچنین نوشت: «بهعلاوه سرمایههای مصری و منافع اقتصادی مصر در خلیجفارس نیز ممکن است از بین برود.» به عقیده الاهرام «همکاری مصری عربی در مواجهه با این چنین خطرات واقعی باید براساس دفاع از منافع ملی خود مصر و نیز منافع جهان عرب بهعنوان یک کل باشد.»

گزارش - 11

11. شبکه تلویزیونی ایبیسی امریکا مدعی شد یک شرکت آلمانی قرارداد فروش ۱۲ فروند هواپیمای باری با ایران به امضا رسانده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه از واشنگتن ایبیسی همچنین گفت «مذاکرات در مورد انعقاد این قرارداد سال گذشته علیرغم قانون ممنوعیت فروش وسایل نظامی به ایران در آلمانغربی صورت گرفته است.» این شبکه اضافه کرد: «بدون شک دولت بن در جریان این معامله قرار داشته است.» شبکه ایبیسی میافزاید: «گفتوگوها برای فروش این هواپیماها توسط مذاکرهکنندگان بینالمللی انجام شده است اما شرکت مسراشمیت برای آغاز گفتوگوهای خود نخستین گام را نزد مقامات ایرانی برداشته است.»

گزارش - 12

12. نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در گفتوگویی به سؤالات طرح شده در مورد ماجرای مکفارلین، تغییر احتمالی در موضع شورای امنیت سازمان ملل در قبال جنگ و دیدار دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی از تهران پاسخ داد. به گزارش روزنامه کیهان سعید رجایی خراسانی در گفتوگوی اختصاصی با این روزنامه در مورد علت و انگیزه سفر رابرت مکفارلین مشاور امنیت ملی رئیس جمهور امریکا به ایران ضمن اشاره به تلاش امریکاییها برای نزدیک شدن به ایران در جریان این سفر گفت: «فکر میکنم آنها سعی کردند از کانال معامله اسلحه، چون به هر حال ما در جنگ هستیم و همه میدانند ما به سلاح نیاز داریم، که ما از بازار آزاد تهیه میکردیم امریکاییها نوعی استفاده فرصتطلبانه از یک معامله اسلحه کردند. حتی با توجه به شرایطی که در داخل امریکا به وجود آمده است میشود نتیجه گرفت که امریکاییها دچار مشکلاتی هم شدهاند. نه تنها از لحاظ بهبود روابط با ایران موفقیتی به دست نیاوردند بلکه حیثیت سیاسیشان هم زیر سؤال رفته است.» رجایی خراسانی با اشاره به اینکه برخی امریکاییها رئیس جمهور خود را در این ماجرا صرفاً به اعتبار هدفش تأیید میکنند و هرگز او را در اصول و اهدافش موفق ارزیابی نکردهاند گفت: «امریکا بعد از اعزام مکفارلین به تهران متوجه شد که سیاست خارجیاش را در خاورمیانه باخته است. امریکا وقتی دید که آن حالت موازنه نسبی سیاسی را که فراهم کرده بود از دست رفته به فکر افتاد که آقای بوش و یا آقای شولتز را به خاورمیانه بفرستد تا با دولتمردان منطقه تماس بگیرند و به آنها اطمینان بدهند که اینها میتوانند روی دوستی امریکا با خود حساب کنند.» نماینده ایران در سازمان ملل ضمن اشاره به وجود رگههایی از ابهام در میان برخی اقشار مردم پیرامون ماجرای مکفارلین توضیح داد: «قابل توجیه است، برای اینکه مکفارلین ناگهانی به شکل یک حرکت جیمز باندی وارد تهران میشود و چند روزی هم اینجا بوده است و خبر هم به یک مناسبتهایی پخش نشده است و در یک روز بهخصوص - روز اشغال لانه جاسوسی - افشا میشود و بعد احتمالاً در خاورمیانه هم در نشریه الشراع با چند ساعت اختلاف خبر آن منتشر میشود و کمی مردم با یک جریان غیرمترقبه مواجه میشوند که این امر طبیعی است. چرا که اصولاً سفر این آقا غیرمترقبه است. اما ابهامی که در اذهان وجود داشته باشد ناشی از علم نیست ناشی از بیاطلاعی است.» وی تأکید کرد: «اگر ما یک خلأ اطلاعاتی در ذهنمان وجود دارد لزومی ندارد این خلأ اطلاعاتی را با سؤالات بد و نامیمون پر کنیم. بنابر این هدف، منافع جمهوری اسلامی و منافع اسلام در منطقه است والسلام.» رجایی خراسانی افزود: «کلیات قضیه را آقای هاشمی رفسنجانی به قدر کافی و شافی توضیح دادند و بعد یک سری جزئیات هم هست که خوب اصلاً گفتنش درست نیست و مردم میدانند که درست نیست.» رجایی خراسانی سپس در مورد احتمال تغییر موضع شورای امنیت در قبال جنگ و نقض قوانین بینالمللی از سوی عراق گفت: «مطمئن باشید شورای امنیت در رابطه با جنگ و تجاوزات مکرر عراق چیزی نخواهند گفت که عراق برنجد چون شورای امنیت اصولاً نقش خود را در حل و فصل کردن یک معضل نظامی - امنیتی از طریق مذاکره میداند. شورای امنیت نمیخواهد نقش یک دادگاه را داشته باشد که حقیقت را روشن کند و عدالت را استوار کند.» نماینده ایران در سازمان ملل درباره محل برگزاری پنجمین اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی نیز گفت: «کویت همیشه از عراق ترس و وحشت داشته و اگر بخواهد الآن اعلام بیطرفی کند برایش بد است. اگر بخواهد مثل گذشته بیطرف نباشد و به نحوی به عراق متمایل باشد، خوب ما راضی نیستیم و نمیپذیریم میزبان کنفرانس باشد که از پیش مواضع خود را در قبال جنگ و به نفع رژیم عراق روشن کرده است.» رجایی افزود: «مسئله دومی که وجود دارد این است که اگر واقعاً سران کشورهای اسلامی در کویت جمع بشوند صدای غرش سلاحها را خواهند شنید و نمیدانم که آیا این یک کنفرانس آرامی خواهد بود که بنشینند و راجع به مسائل سیاسی بحث کنند.» نماینده ایران در سازمان ملل در مورد نتایج دیدارهای اخیر شریفالدین پیرزاده دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی با مقامات ایران، مواضع شخص دبیرکل را متفاوت از مواضع کنفرانس اسلامی به عنوان مجموعهای از کشورهای عضو دانست و گفت: «در این سفر ایشان با مواضع ما از نزدیک آشنا شدند. اگر ایشان بتواند یک موضع حق و بیطرفی را در جریان کنفرانس اسلامی ایفا کند ما راضی هستیم، اگر هم کنفرانس این کشش را نداشته باشد ایشان خودشان بیطرف عمل کنند.»

گزارش - 13

13. بهای نفت در بازارهای جهانی از مرز ۱۸ دلار در هر بشکه گذشت. روزنامه کیهان امروز ضمن اعلام این مطلب، از توافق اخیر اوپک و کاهش ارزش دلار به عنوان دو عامل افزایش قیمت پایه نفت نام برد. این گزارش همچنین به نقل از خبرگزاری رویتر از پیشبینی افزایش وابستگی امریکا به نفت خارجی در سالهای آینده خبر داد. به نوشته رویتر، رئیس انستیتوی نمایندگان صنعت نفت امریکا که این پیشبینی را اعلام کرده است در مصاحبهای گفت: «با افزایش مصرف نفت و واردات هر چه بیشتر آن از ذخایر عظیم کشورهای حوزه خلیج فارس، وضع بازار جهانی نفت به طور قابل توجهی به اوپک وابسته میشود و نفوذ این سازمان نیز افزایش مییابد.»

منابع و مآخذ روزشمار 1365/10/12