1367.01.02: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1367 |نام = 1367.01.02 |نام دیگر=دو فروردین |روز=02 فروردین 1367 |تاریخ شمسی= 1367.01.02 |تاریخ میلادی=22 مارس 1988 |تاریخ قمری= 3 شعبان 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.01.02</div> <div class="bootstrap-btn">...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| سطر ۱۳: | سطر ۱۳: | ||
<div class="bootstrap-btn">[[1360.01.02]]</div> | <div class="bootstrap-btn">[[1360.01.02]]</div> | ||
<div class="bootstrap-btn">[[1361.01.02]]</div> | <div class="bootstrap-btn">[[1361.01.02]]</div> | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۴: | ||
==گزارش - 1== | ==گزارش - 174 == | ||
تلاش يگان‌هاي نيروي زميني سپاه پاسداران براي كسب آمادگي به منظور اجراي عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان، در دو روز مانده به عمليات ادامه دارد، اما به نتيجه نرسيدن شناسايي‌ها و كمبود قايق، تأخير در شروع عمليات را اجتناب‌ناپذير كرده است. | |||
بر اساس گفت و گوي صبح امروز فرماندهان برخي يگان‌ها از نتايج شناسايي‌هاي شب گذشته، مشخص شد تلاش نيروهاي اطلاعات از جمله لشكر57 ابوالفضل(ع) كه مأموريت تصرف ارتفاع شاخ شميران را بر عهده دارد به نتيجه‌ي مطلوب نرسيده است. نيروهاي اطلاعات اين لشكر هنگام شناسايي پس از عبور از درياچه‌ي دربنديخان تا دامنه‌ي ارتفاع شاخ شميران را شناسايي كردند، اما دشمن راه‌هاي نفوذ به اين ارتفاع را با كوبيدن تيرك و سيم‌خاردار بسته و جاده‌ي ارتباطي به آن را پوشانده است. همچنين اين يگان هم از نظر قايق و نيروي هدايت‌كننده‌ي قايق (سكاني) و هم از نظر تدارك و پشتيباني دچار مشكل اساسي است. پس از اين گفت و گو، فرماندهان قرار گذاشتند براي بازديد منطقه‌ي جنوب درياچه‌ي دربنديخان به ارتفاع تمورژنان بروند. ساعت 10 صبح، رحيم صفوي جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران و احمد غلامپور فرمانده قرارگاه فتح، به اتفاق فرماندهان يگان‌هاي عمل‌كننده براي بازديد منطقه به ديدگاه لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) در ارتفاع تمورژنان رفتند. پس از ديدن منطقه از ديدگاه، در جلسه‌يي كه در مقر تاكتيكي قرارگاه كربلا در ارتفاع تمورژنان تشكيل شد، آخرين وضعيت، در گفت و گوي فرماندهان بررسي گرديد. پس از پايان جلسه، رحيم صفوي ضمن پيچيده دانستن زمين منطقه از فرماندهان خواست تا با تلاش بيش‌تر شناسايي‌ها را كامل كنند و با انتقال امكانات با قوت و اطمينان بيش‌تري وارد عمليات شوند. وي گفت: ما قيد زمان را برمي‌داريم، چون زمين مخصوصاً غرب يال ارتباطي بين ارتفاع شاخ شميران و ارتفاع برددكان پيچيده است، لذا برادران با شناسايي و انتقال امكانات شناور، نفربر و تانك براي جمعه آماده‌ي عمليات شوند. بنابراين، بر اساس آنچه گذشت، براي تكميل آمادگي‌ها و به نتيجه رسيدن شناسايي‌ها، عمليات 48 ساعت به تعويق افتاد و به پنجشنبه شب 4/1/1367 موكول شد. همچنين در اين جلسه احمد كاظمي به عنوان جانشين قرارگاه فتح به يگان‌ها معرفي شد.<ref>سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 125 ـ 121؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، 1/1/1367 تا 10/1/1367، صص16 ـ 15.</ref> | |||
موضوعات مرتبط با عمليات بيت‌المقدس4 از جمله آخرين شناسايي يگان‌ها از منطقه‌ي جنوب درياچه‌ي دربنديخان؛ مانور طراحي‌شده؛ ضرورت تعجيل در شروع عمليات و مأموريت نيروي هوايي در جلسه‌ي مشترك نيروي زميني سپاه و قرارگاه قدس با حضور محسن رضايي، رحيم صفوي، عزيز جعفري، احمد غلامپور، غلامرضا جعفري، مهدي كياني، محمد خستو، محمد حجازي و همچنين تيمسار علي صياد شيرازي بررسي شد. در اين جلسه، احمد غلامپور در گزارشي خلاصه‌يي از آخرين آمادگي‌ها براي عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان را بيان كرد. وي در بخشي از گزارش خود گفت: | |||
«قرار است با 4 يگان از پشت روي ارتفاعات شاخ شميران، شاخ سورمر، برددكان و زيمنانكوه برويم. دشمن از يك هفته قبل فعاليت‌هايي را در منطقه شروع كرده است. محور اصلي حمله از سمت درياچه‌ي دربنديخان است و ساحلي كه بايد از آن استفاده كنيم در ديد و تير دشمن است و ديگر اين‌كه انتقال قايق‌ها مشكل است. دو روش براي انتقال قايق‌ها بود: 1. از بالاي تمورژنان بياوريم پايين كه 16 نفر از نيروهاي لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) به زحمت يك قايق لاور را 50 متر جا به جا كردند. 2. از طريق آب كه ديشب يك قايق لاور با پارو توانست تا پايين بيايد كه قرار است امشب هم لشكرهاي10 سيدالشهدا(ع) و 8 نجف و 57 ابوالفضل(ع) هم اين كار را بكنند. شناسايي با غواص به خاطر سردي آب موفق نبود و فقط يك مورد شناسايي با قايق انجام شده. مشكل شناسايي اين است كه بچه‌هاي شناسايي هنوز نتوانستند از خط دشمن عبور كرده و به عمق برسند.» وي همچنين افزود: | |||
«براي حل مشكل و عمق زياد هدف، عمليات را در 2 مرحله كرديم: مرحله‌ي اول: شاخ سورمر، شاخ شميران و ابتداي برددكان؛ مرحله‌ي دوم: ادامه‌ي برددكان و زيمنانكوه. فرمانده كل سپاه هم تأكيد كرد كه در ابتدا كناره‌ي ساحل منطقه‌ي دشمن بايد تصرف شده و پس از پاك‌سازي حاشيه‌ي ساحل، 3 گردان اول از 3 يگان (10 سيدالشهدا(ع)، 27 حضرت رسول(ص) و 57 ابوالفضل(ع)) توسط قايق‌ها با سرعت هر چه تمام در ساحل پياده شوند.» | |||
وي همچنين به ضرورت باز كردن عقبه‌ي خشكي منطقه از سمت جنوب شاخ سورمر قبل از نفوذ نيروها به عمق منطقه اشاره كرد. سپس فرماندهان يگان‌ها جزئيات شناسايي‌هاي انجام‌شده را عنوان كردند. محمد كوثري فرمانده لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) اعلام كرد كه هواپيماهاي دشمن ساعت 18 امروز روي ارتفاع تمورژنان را بمب‌باران شيميايي كرده و بالغ بر 60 نفر از نيروهاي گردان حبيب شيميايي شدند و ما اين اقدام را حساس شدن دشمن به محور هجوم تلقي مي‌كنيم، اما رحيم صفوي دليل آن را زياد شدن ترددها در اين ارتفاع عنوان كرد. بر اساس اين گزارش‌ها، فرمانده كل سپاه گفت: اگر تا پس فردا شب عمل نكنيد، ضربه مي‌خوريد. وي اين زمان را قطعي و تغييرناپذير اعلام كرد. همچنين مقرر شد با نصب چند تيربار روي دامنه‌ي برددكان و اجراي آتش از فعاليت دشمن در ايجاد موانع در دشت تولبي جلوگيري شود. در حين جلسه خبر رسيد كه جاده‌ي چم سراژين در شرق رودخانه‌ي آوه زيمكان در جنوب شرقي شاخ سورمر ـ كه بخشي از جاده‌ي مواصلاتي منطقه‌ي عمليات بيت‌المقدس4 محسوب مي‌شد ـ وصل شده است. در ميان جلسه، سرهنگ اردستاني فرمانده عمليات نيروي هوايي ارتش نيز وارد جلسه شد. وي در ابتدا با ذكر اين خبر كه خود شخصاً در عمليات والفجر10، دو بار دوجيله را بمب‌باران كرده ـ كه در نوبت اول 2 قبضه كاتيوشاي عراقي منهدم شدند ـ اعلام كرد كه در عمليات بيت‌المقدس4 مي‌توانند يال ارتباطي شاخ شميران و برددكان را به طور مكرر بمب‌باران كنند، اما در صورتي كه شاخ شميران تصرف نشود سد دربنديخان را حداكثر دو نوبت مي‌توان بمب‌باران كرد. بر اساس پيشنهاد فرمانده كل سپاه قرار شد روز پنجشنبه پشت سد دربنديخان و شهر سيدصادق به‌شدت بمب‌باران شود. در پايان جلسه، محسن رضايي به بمب‌باران‌هاي شيميايي وسيع دشمن در فردا به حاضران هشدار داد. در نهايت، قرار شد همه‌ي اهداف شامل شاخ سورمر، شاخ شميران و برددكان در يك مرحله عمل شود، لكن پاك‌سازي ساحل و دشت تولبي در اولويت قرار گيرد. در اين جلسه، همچنين وضعيت خطوط دفاعي در جناح شمالي منطقه‌ي عملياتي والفجر10 بررسي شد. گزارش فرماندهان حاكي از آن بود كه عراق همچنان از تشكيل يك خط منسجم در مقابل شهر سيدصادق بازمانده است. فرماندهان، دليل پاتك نكردن دشمن را نداشتن آتش پشتيباني توپ‌خانه عنوان كردند. سپس فرماندهان يگان‌ها آخرين وضعيت خط دفاعي خود را توضيح دادند و مهم‌ترين مشكل را محدوديت نيرو و اتمام مأموريت بسياري از آنان و نبود جاده‌ي تداركاتي مناسب بيان كردند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 142 ـ 127.</ref> | |||
==گزارش - 175 == | |||
حمله‌ي امروز قايق‌هاي تندرو به يك كشتي حامل گاز مايع و يك نفت‌كش كه 2 كشته و 10 مجروح بر جاي گذاشت، واكنش سياسي و رسانه‌يي انگليس و اسپانيا را در پي داشت. | |||
قايق‌هاي مسلح به توپ در ساعات 4:23 و 5 بامداد، به كشتي گازبر 80534 تني "هاوگلميت" كه پرچم سنگاپور را حمل مي‌كرد و با محموله‌ي گاز آمونياك از مقصد عربستان به تركيه در حال حركت بود، در 20 كيلومتري سواحل دوبي حمله كردند كه بر اثر اصابت گلوله، كشتي دچار حريق شد و دو نفر از خدمه‌ي آن كشته و 10 نفر ديگر از جمله ناخداي كشتي مجروح شدند.<ref>روزنامه‌ي جمهوري اسلامي، 6/1/1367، ص 3؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 3، 3/1/1367، ص 13، تهران، 2/1/1367.</ref> در دومين حمله، نفت‌كش 130,357 تني يوناني به نام "استاورس جي ال" كه عازم بندر رأس‌التنوره‌ي عربستان بود، در ساعت 13:43 بعد از ظهر در آب‌هاي امارات متحده‌ي عربي در نزديكي سواحل عجمان هدف قرار گرفته شد و20 گلوله‌ي توپ107 ميلي‌متري به آن اصابت كرد و در نتيجه در عرشه و خوابگاه كشتي آتش‌سوزي رخ داد. در همان لحظات اوليه، 10 تن از خدمه كشتي به دريا پريدند. پس از اين اقدام، يك ناو انگليسي به كمك نفت‌كش شتافت و پس از آن نيز چند يدك‌كش و بال‌گرد به آن نزديك شدند. اين نفت‌كش پس از خاموش كردن آتش به حركت خود ادامه داد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، ص 12، تهران، 2/1/1367؛ و ـ سند شماره 158017 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از منطقه دوم دريايي سپاه مركز فرماندهي به فرماندهي نيروي دريايي سپاه، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> بيمه‌ي لويدز لندن اين حملات را تأييد، اما اعلام كرد كه در حمله‌ي دوم به كسي آسيب نرسيده است.<ref>سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 125 ـ 121؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، 1/1/1367 تا 10/1/1367، صص16 ـ 15.</ref> | |||
خبرگزاري‌هاي رويتر، آسوشيتدپرس و فرانسه با انعكاس خبر حمله به دو كشتي مذكور، اين اقدام را متوجه جمهوري اسلامي ايران دانستند.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 14 ـ 12، تهران، 2/1/1367.</ref> | |||
پس از وقوع اين دو حمله بخش فارسي بامدادي راديو بيبيسي اعلام كرد نمايندگان مجلس عوام انگليس از ادامه‌ي حمله به كشتي‌ها در خليج فارس ابراز نگراني كردند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 142 ـ 127.</ref> | |||
به نوشته‌ي نشريه‌ي ال‌پائيس چاپ اسپانيا، خبرگزاري افه (خبرگزاري اسپانيا) هم اعلام كرد اتحاديه‌ي دريانوردان اسپانيا از دولت اين كشور خواست در برابر حمله به كشتي‌هاي اين كشور ادعاي غرامت كند. اين نشريه همچنين با چاپ مطلبي در شماره‌ي امروز خود دربارهي حمله به كشتي‌ها در خليج فارس نوشت: از شروع جنگ تا ماه اكتبر سال گذشته (مهر ـ آبان 1366)، 374 حمله‌ي دريايي به كشتي‌ها انجام شده كه 7 مورد آن عليه كشتي‌هاي اسپانيايي بوده است.<ref>اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه‌ي مطبوعات جهان، شماره 1309، 29/1/1367، صص 7 و 25.</ref> | |||
==گزارش - 176 == | |||
هم‌زمان با موفقيت‌هاي نيروهاي خودي در عمليات والفجر10 در منطقه‌ي حلبچه و بيت‌المقدس3 در ارتفاع گوجار در منطقه‌ي ماووت استان سليمانيه، ارتش عراق امروز علاوه بر تقويت اين مناطق، در قسمت‌هاي ديگري از اين استان تحركاتي را عليه مواضع گروه‌هاي كرد معارض آغاز كرد. به گزارش قرارگاه رمضان، يك ستون بزرگ شامل ده‌ها تانك و كاميون‌هاي نظامي پر از نيرو به طرف شهر سيدصادق آمدند. امروز 50 دستگاه تانك؛ حدود 500 دستگاه ايفا حامل نيرو و 22 قبضه توپ 130 ميلي‌متري ـ كه به وسيله‌ي كاميون حمل مي‌شدند ـ به طرف منطقه‌ي دربنديخان انتقال يافتند. واحد‌هايي از ارتش عراق نيز از 3 محور در مالبند1 به نام‌هاي گولان، شاره زور و داره‌رش با پشتيباني هوايي و بمب‌باران شيميايي هم‌راه با آتش شديد توپ‌خانه اقدام به حمله كردند كه بنا به اخبار اتحاديه‌ي ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها)، در اين عمليات 20 نفر از پيش‌مرگان و 75 نفر از روستاييان اين مناطق به شهادت رسيده‌اند.<ref>سند شماره 171951 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش ويژه عمليات والفجر10، از اداره‌ي اطلاعات قرارگاه رمضان، 23/12/1366، ص 6؛ و ـ سند شماره 86057 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهي نيروي زميني (معاونت اطلاعات)، 13/1/1367، ص 1.</ref> در همين حال، تعدادي از نيروهاي لشكر9 بدر عراق تابع مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در يك عمليات چريكي به پايگاه‌هاي نيروهاي عراقي در شهر گوگ تپه در استان كركوك حمله كردند. در اين اقدام، ضمن منهدم شدن پايگاه ده‌ها نفر از عناصر دشمن كشته و مجروح شدند و 5 نفر نيز به اسارت درآمدند.<ref>سند شماره 85941 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (روابط عمومي) به روابط عمومي نيروي زميني سپاه پاسداران، 3/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
==گزارش - 177 == | |||
در حمله‌ي موشكي امروز عراق به تهران و بمب‌باران چندين شهر و روستاي كشور، حدود 700 نفر شهيد يا مجروح شدند و به احشام و اموال مردم نيز خسارات عمده وارد شد. | |||
ساعت 18:15 امروز يك فروند موشك عراقي به اواسط خيابان شهيد كاشاني واقع در خيابان دبستان منشعب از بزرگ‌راه رسالت اصابت كرد. بر اثر انفجار اين موشك، دو ساختمان دو طبقه به طور كامل منهدم شد و دو ساختمان سه طبقه‌ي مجاور آن نيز به ميزان 50 درصد تخريب و تا 30 متري كانون انفجار در و پنجره ساختمان‌ها كنده شد و تا شعاع بيش‌تري شيشه‌هاي ساختمان‌ها شكست و 3 خودرو نيز منهدم گرديد. در اين حادثه 5 نفر شهيد و 8 نفر مجروح شدند.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 6 ـ 4، تهران، 2/1/1367.</ref> راديو صوت‌الجماهير شليك اين موشك را ساعت 17:38 به وقت بغداد اعلام كرد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، ص 3، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 2/1/1367.</ref> | |||
در استان‌هاي كشور، كانون حملات هوايي عراق مناطق مرزي استان كردستان بود و در اين حملات هواپيماهاي دشمن 6 روستا از توابع شهر مريوان را بمب‌باران شيميايي كردند. در حمله به روستاهاي نژمار، كال‌بالا، درگاه شيخان، كاني دينار و درزيان 90 نفر شهيد يا مجروح شدند.<ref>سند شماره 86137 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) به ستاد مركزي، 10/1/1367؛ و ـ سند شماره 380942 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي از سپاه مريوان (اطلاعات) به سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) (اطلاعات)، 2/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
در بمب‌باران شيميايي مجدد روستاي نژمار و حمله‌ي هوايي به روستاي بالك نيز 31 نفر شهيد و افزون بر 500 نفر مجروح شدند كه در ميان آنان 10 كودك يك تا 7 ساله بود و اعضاي دو خانواده كه در پستوي منزل خود پناه گرفته بودند، يك‌جا شهيد شدند. همچنين تعداد زيادي از احشام مردم بر اثر گاز شيميايي تلف شدند.<ref>سند شماره 381008 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانداري مريوان به استانداري استان كردستان، 2/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 380956 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندار شهرستان مريوان به استانداري استان كردستان، 3/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> در بمب‌باران روستاي قلعه‌جي نيز 7 نفر شهيد شدند.<ref>سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 125 ـ 121؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، 1/1/1367 تا 10/1/1367، صص16 ـ 15.</ref> علاوه بر آن، اطراف بيمارستان مريوان و روستاي قلعه‌جي بمب‌باران شيميايي شد كه تلفاتي نداشت. چند مورد حمله‌ي هوايي دشمن به شهر مريوان در ساعت‌هاي مختلف نيز به دليل واكنش پدافند هوايي مستقر در منطقه ناموفق بود.<ref>سند شماره 381009 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانداري مريوان به استانداري استان كردستان، 2/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 317075 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ناحيه ژ كردستان (ر3) به استانداري استان كردستان، 3/1/1367، صص 2 ـ 1.</ref>** | |||
هواپيماهاي عراقي به چند نقطه در استان آذربايجان غربي نيز حمله كردند. ساعت 15:30 روستاهاي دوله و اسلام‌آباد از توابع سردشت بمب‌باران شيميايي شد كه در نتيجه 12 نفر شهيد و 11 نفر مجروح شدند و 60 رأس گاو اهالي تلف گرديد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، ص 10، تهران، 2/1/1367؛ و ـ سند شماره 380996 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه سردشت (اطلاعات) به قرارگاه حمزه(ع) (اطلاعات)، 3/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
شهرهاي خوزستان نيز هدف حملات هواپيماهاي دشمن قرار گرفتند. در حمله‌ي ساعت 10 صبح هواپيماهاي عراقي به چند نقطه‌ي مسكوني شوشتر، چند واحد مسكوني تخريب شد و يك مسجد نيز آسيب ديد. در اين حمله، 4 نفر شامل 2 كودك و 2 زن شهيد و 15 نفر مجروح شدند. | |||
در حمله به دزفول كه در ساعت 13 انجام شد، به دليل اصابت بمب به خارج از شهر كسي آسيب نديد. همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، خط لوله‌ي نفتي در لب سفيد در منطقه‌ي عمومي اهواز بمب‌باران شد، اما خبري دربارهي جزئيات حمله و ميزان خسارت اعلام نگرديد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 10 ـ 8، تهران، 2/1/1367.</ref> در ساعت 10:30 صبح نيز 6 فروند هواپيماي عراقي به اروميه حمله كردند و با پرتاب 8 بمب به سوي مناطق شمالي و حاشيه‌ي شهر خساراتي وارد كردند. در اين حملات فقط 4 نفر در روستاي جهت‌لو از توابع اين شهرستان مجروح شدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، هدف اين بمب‌باران پدافند هوايي منطقه بود كه تحقق نيافت و علت تلفات اندك بمب‌باران، خروج قبلي بالغ بر 80 درصد مردم از شهر بود كه از حدود 20 روز قبل به‌تدريج در باغ‌ها و روستاهاي اطراف سكونت يافته بودند. خروج مردم از شهر براي مصون ماندن از بمب‌باران‌ها مشكلاتي را براي تعدادي از آنان ايجاد كرده است. مردمي كه امكاناتي خارج از شهر ندارند، ناگزير روزها را در صحراها سپري كرده و شب به خانه‌هاي‌شان بازمي‌گردند. سرماي هوا و كمبود امكانات به‌ويژه براي خانواده‌هايي كه فرزند خردسال دارند طاقت‌فرساست. شهر اروميه اينك به صورت كاملاً تعطيل درآمده و اكثر مغازه‌ها بسته است و تنها عبور و مرور تعداد كمي از اهالي و وسايل نقليه در خيابان‌ها به چشم مي‌خورد. هنگام تحويل سال برخي از مردم به مناسبت سال نو و براي حضور در مجالس ترحيم و مزار شهدا و ديدار با نزديكان به شهر آمدند و پس از برگزاري مراسم و سركشي جزئي به خانه‌هاي‌شان فوراً شهر را ترك كردند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 2، 2/1/1367، ص 27، اروميه، 1/1/1367.</ref> حمله‌ي هوايي به شهرستان‌هاي سلماس، تكاب و سردشت در اين استان نيز با آتش شديد يگان‌هاي پدافند خنثي شد و هواپيماهاي مهاجم در حين فرار اقدام به شكستن ديوار صوتي بر فراز اين مناطق كردند.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 9 ـ 8، تهران، 2/1/1367؛ و ـ سند شماره 85946 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه حمزه(ع) به فرماندهي نيروي زميني سپاه، 3/1/1367، ص 1.</ref> در بمب‌باران شهر كوهدشت در 70 كيلومتري غرب خرم‌آباد در استان لرستان نيز كه ساعت 11:04 انجام شد، 3 نفر مجروح شدند. | |||
بمب‌باران ساعت 8:11 صبح ايلام نيز سبب تخريب چند منزل و مغازه شد. اين حملات تلفاتي نداشت، اما در بمب‌باران بخش آبدانان از توابع شهرستان دره‌شهر اين استان 3 نفر مجروح شدند و چند واحد مسكوني و يك مدرسه تخريب شد. | |||
تجاوز هم‌زمان چند فروند هواپيماي عراقي به آسمان تبريز و زنجان در ساعت 16:30 به دليل واكنش به‌موقع و اجراي آتش پرحجم پدافند هوايي مستقر در منطقه سبب ناكامي دشمن در بمب‌باران اين دو شهر شد و هواپيماهاي مهاجم در حين فرار بمب‌هاي خود را در بيرون شهر زنجان و همچنين در چند نقطه‌ي غير مسكوني روستاي ديزج‌خسرو در 20 كيلومتري شهر تبريز رها كردند كه هيچ‌گونه خسارت مالي و جاني در پي نداشت.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 7 و 10 ـ 9، تهران، 2/1/1367.</ref> | |||
عراق در اطلاعيه‌ي نظامي شماره3091 خود، حمله‌ي هوايي به شوشتر، اروميه، ايلام، كوهدشت، صلاحي، دزفول و تبريز را اعلام كرد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، ص 1، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 2/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 178 == | |||
در پي بمب‌باران شيميايي روزافزون روستاهاي مرزي ايران در شمال غرب كشور و پس از صدور ابلاغيه‌ي دولت دربارهي ايجاد آمادگي در مناطق بمب‌باران‌شده، براي مقابله با بمب‌باران‌هاي شيميايي احتمالي، ستاد كنترل حوادث ش.م.ه. كوهدشت در استان لرستان امروز تشكيل جلسه داد و براي ادارات، سازمان‌ها و نهادهاي ذي‌ربط از جمله هلال احمر، شهرداري، آتش‌نشاني، سپاه پاسداران و شبكه‌ي بهداري تعيين مسئوليت و تقسيم كار كرد. در اقدامات انجام‌شده در اين بخش كه در روزهاي گذشته در معرض بمب‌باران‌هاي هواپيماهاي عراقي قرار داشته‌اند تجهيز نقاهتگاه؛ تهيه و تقسيم البسه و ماسك ضد شيميايي بين نيروها (آتش‌نشاني، انتظامي، امدادگر، درماني و بيمارستاني، لجستيكي و كنترل‌كننده)، نصب دوش‌هاي ثابت و سيار در نقاط مختلف و آموزش نيروهاي امدادي و درماني پيش‌بيني شده است. همچنين مقرر شده است همه‌ي سازمان‌هاي امدادي منطقه و نيروهاي سپاه براي مقابله با حملات شيميايي دشمن تا اطلاع بعدي در آماده‌باش كامل به سر ببرند.<ref>سند شماره 333623 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از بخشداري كوهدشت به معاونت سياسي و اداري استانداري لرستان، 5/1/1367، صص 4 ـ 1.</ref> | |||
==گزارش - 179 == | |||
يك هفته پس از حملات شيميايي عراق به شهر حلبچه و در پي حضور گروهي از خبرنگاران رسانه‌هاي خارجي در منطقه‌ي عملياتي والفجر10، اولين گزارش‌ها از نتيجه‌ي اين عمليات و بمب‌باران شيميايي اين شهر و وضعيت كشته‌شده‌ها و مصدومان حادثه در برخي مطبوعات انگليسي از جمله روزنامه‌هاي ديلي‌تلگراف، گاردين و تايمز انتشار يافت. تشريح منظره‌ي رقت‌بار شهر و مردم آن‌كه به وسيله‌ي گازهاي شيميايي در حالات مختلف و بدون داشتن كوچك‌ترين زخمي بر بدن كشته شده‌اند و اجسادشان در كنار لاشه‌هاي حيوانات خانگي در گوشه و كنار شهر افتاده است، موضوع اصلي اين گزارش‌هاست. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، در قسمتي از گزارش مفصل ديلي‌تلگراف با تيتر "بمب‌هاي سيانور شهر را از بين برد"، مشاهدات خبرنگار روزنامه اين گونه آمده است: قبل از گرفتار شدن در نبردهاي اخير جنگ خليج فارس، حلبچه در كناره‌ي درياچه و در ميان كوه‌هاي شمال شرقي كردستان عراق شهري پر جنب و جوش با 60 هزار جمعيت بود كه هدف بمب‌هاي گاز سيانور و خردل عراق قرار گرفت. حلبچه به يك شهر ويران و متروك، مانند يك گورستان باز مبدل شده است. اجساد در حالت لحظه‌ي مرگ روي خيابان‌هاي خالي يا در اتاق و حياط منازل متروك افتاده‌اند. اين صحنه فاجعه‌ي معاصر خاورميانه است؛ فاجعه‌يي كه به نابودي شهر پام‌پي در ايتاليا بر اثر فعاليت‌هاي آتشفشاني شباهت دارد. پدري در حالت تلاش براي محفوظ نگه داشتن فرزندش از ابرهاي سفيد رنگ سمي گاز سيانور به خاك افتاده است. در نقطه‌يي ديگر مادري در كنار گهواره‌ي نوزادش جان داده، ميني‌بوسي كه در حال فرار از شهر هدف قرار گرفته و در خيابان واژگون شده است. چند متر آن طرف‌تر، پدر و مادر و دختري در كنار يك‌ديگر مرده‌اند، در زيرزميني خانواده‌يي روي هم افتاده‌اند. در برابر منازل، كفش‌ها و لباس‌ها پخش شده‌اند. لاشه‌ي گاوها كه افسار آن‌ها هنوز به تير چارچوب بسته شده بر زمين افتاده است. تخمين زده مي‌شود نزديك به 3 هزار نفر بر اثر گازهاي سمي در سه بمب‌باران هوايي عراق كشته شده باشند. ايران مي‌گويد مخزن‌هاي 100 ليتري سيانور كه به محض اصابت به گاز تبديل مي‌شود بر اين شهر فروريخته شده است. بي‌ترديد بر اجسادي كه من مشاهده كردم هيچ نشانه‌يي از جراحت خارجي بر بدن آن‌ها ديده نمي‌شد. ايران مي‌گويد به نظر مي‌رسد اكثر آن‌ها پس از چند ثانيه خفه شده‌اند. پزشكان مي‌گويند شواهد روشني وجود دارد كه هواپيماهاي عراقي بمب‌هاي حاوي سيانور و گاز خردل و عصبي انداخته‌اند. بر اساس گزارش‌ها، چند ساعت قبل از بمب‌باران هوايي عراق، كردهاي حلبچه كه علاقه‌ي چنداني به حكومت عراق ندارند، از نيروهاي ايراني به‌گرمي استقبال كرده بودند.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 41 ـ 38، لندن، 2/1/1367.</ref> ايراني‌ها مي‌گويند بمب‌هاي سيانور در بخش وسيعي از حلبچه انداخته شد و بمب‌هاي گاز خردل و عصبي نيز در نقاط ديگر شهر فرود آمد. اكثر پاسداران ايراني قبل از اولين بمب‌باران شيميايي از حلبچه خارج شده و اردو زده بودند. هزاران غير نظامي ديگر همچنين از شهر خارج شده بودند، اما ظاهراً نيمي از مردم حلبچه هنگام اولين بمب‌باران شيميايي در شهر بودند. روزنامه‌ي تايمز از قول خبرنگار خود نوشته است: صدها كرد در بدترين حمله‌ي شيميايي عليه غير نظاميان در جنگ ايران و عراق كشته شده‌اند. من خود، جسد 90 تن را در گوشه و كنار شهر ديده‌ام. به نظر مي‌رسيد آن‌ها به وسيله‌ي گازهاي سيانور و عصبي قرباني شده‌اند. قربانيان اين شهر در نزديكي مرز ايران، ظاهراً پس از آن‌كه اين منطقه هفته‌ي گذشته به دست نيروهاي ايراني افتاد هدف بمب افكن‌هاي عراقي قرار گرفتند. روزنامه‌ي گاردين هم با چاپ عكس بزرگي از يك مجروح شيميايي برخي صحنه‌هاي مربوط به اين حملات را به قلم خبرنگار خود اين گونه تنظيم كرده است: نه جراحتي، نه خوني و نه اثري از انفجار روي اجساد ديده نمي‌شود، اجساد ده‌ها مرد، زن، كودك، دام و حيوانات خانگي كه در منازل و خيابان‌هاي خاكي اين بخش دور افتاده و مورد بي‌مهري قرار گرفته‌اند، كردستان عراق تحت اشغال ايران را پوشانده است. پوست اين اجساد به طرز عجيبي تغيير رنگ داده؛ چشم‌هاي‌شان باز و خيره، چرك خاكستري رنگي از دهان‌شان بيرون زده و انگشتان‌شان هنوز به طور عجيبي كج و كوله است. ظاهراً مرگ تقريباً نادانسته در وسط كارهاي خانه سراغ‌شان آمده و فقط بعضي از آن‌ها قدرت آن را داشته‌اند كه خود را به در خانه برسانند تا چند متر آن طرف‌تر به زمين بيفتند. اين طرف مادري بچه‌اش را براي آخرين بار در آغوش فشرده و آن طرف پيرمردي خود را سپر نوزادي از آنچه كه نمي‌دانست چيست، كرده است. ما به عنوان نخستين گروه خبرنگاران غربي كه از فتوحات جديد ايران در جنگ خليج فارس ديدن مي‌كرديم، به ماسك‌هاي گاز مجهز شديم و با عجله استفاده از آن‌ها را آموزش ديديم. دليل دست زدن به اين اقدام وحشتناك در آنچه ما در حلبچه با آن رو به رو شديم ـ جايي كه زماني موطن حدود 100هزار تن در 25 كيلومتري داخل عراق از مرز بود ـ احتياط بوده است. يازده قرباني در حياطي كوچك دراز شده‌اند. ديگران با شنيدن صداي هواپيماها بايد به زيرزمين‌هاي‌شان پناه برده باشند به تصور اين‌كه از انفجارها در امان خواهند بود ولي آنچه عراقي‌ها ريختند به گفته‌ي ايرانيان سيانور بوده است. دكتر فروتن با اشاره به بقاياي يك كپسول سيانور گفت: يك بمب حاوي 100 ليتر سيانور است و در روزي سرد، بخار مي‌تواند به‌سرعت تا 500 متر پخش شود. اين مردم هيچ شانسي نداشتند. دكتر فروتن گفت: در بخش‌هاي ديگر شهر گاز خردل و اعصاب ريخته شده است. وي گفت: قربانيان گاز اعصاب اگر به‌سرعت مداوا شوند، نجات مي‌يابند و ما خيلي‌ها را نجات داديم. گاز خردل كه پوست و ريه‌ها را مي‌سوزاند قربانيان زيادي گرفته است. ما موارد كم‌شدت‌تري را در بيمارستان شهر باختران ديديم. موارد شديدتر به تهران و ساير شهرها منتقل شده‌اند. ايرانيان تعداد كشته و زخمي‌هاي شيميايي را چندين هزار تن ذكر كرده‌اند كه همگي غير از تعداد انگشت‌شماري سربازان ايراني كه نتوانستند به‌موقع از ماسك‌هاي گاز خود استفاده كنند، كرد هستند. تصور هر توضيحي براي بمب‌باران شيميايي حلبچه دشوار است غير از آن‌كه ايرانيان و كردها مي‌گويند: انتقام.<ref>اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه‌ي مطبوعات جهان، شماره 1309، 29/1/1367، صص 7 و 25.</ref> | |||
در قسمت ديگري از اين گزارش دربارهي وضعيت مصدومان حادثه نيز آمده است: تيم خبرنگاران براي بازديد از ده‌ها غير نظامي اهل حلبچه كه براي معالجه‌ي آثار گاز خردل بستري شده‌اند، به بيمارستاني در باختران برده شد. يكي از خبرنگاران، كميله عبدالله دبير يكي از مدارس است كه مي‌گويد: هنگامي‌كه هواپيماهاي عراقي در آسمان شهر ظاهر شدند او در داخل خانه بوده، سپس صداي مهيبي شنيده و وقتي از خانه بيرون آمده بوي گاز را استشمام كرده است. وي افزود: آن گاه با روسري بيني و چشمانم را پوشاندم، ولي فايده‌يي نداشت. برخي از قربانيان بستري‌شده جراحات شديدي داشتند. اكثر مجروحان در بيمارستان‌هاي تهران و باختران از آثار گاز خردل رنج مي‌برند. مقامات ايراني گفتند براي اعزام گروه‌هاي تحقيقاتي سازمان ملل و صليب سرخ با اين ارگان‌ها تماس خواهند گرفت.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 36 ـ 33 و 41 ـ 38، لندن، 2/1/1367.</ref> پس از بازديد از منطقه، بعد از ظهر امروز، خبرنگاران خبرگزاري رويتر، تلويزيون و مطبوعات تركيه، شبكه‌هاي تلويزيوني سي.ان.ان. امريكا، اي.تي.ان. و بيبيسي انگليس و همچنين خبرنگاران رسانه‌هاي كشورهاي اتريش، فرانسه و سوئد در يكي از بيمارستان‌هاي تهران به ديدار تعدادي از مصدومان شيميايي شهر حلبچه رفتند و به تهيه‌ي گزارش پرداختند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 142 ـ 127.</ref> انعكاس نسبتاً وسيع اخبار بمب‌باران شيميايي حلبچه در رسانه‌هاي انگليس در حالي انجام شد كه سفارت عراق در لندن امروز در يك بيانيه‌ي مطبوعاتي مدعي شد بمب‌باران شيميايي حلبچه توسط ايران انجام شده است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، سفارت عراق در اين بيانيه اعلام كرد: ايران قبل از ورود به حلبچه و چند شهر مرزي ديگر در كردستان عراق نقاط مسكوني اين شهرها را هدف گلوله‌هاي شيميايي قرار داده است. حلبچه يك شهر عراقي است و مردم آن عراقي هستند و زير آتش قرار دادن شهر خودي نه عقلاني است و نه محتمل. در همين حال، محمد المشاط سفير عراق در لندن، در اخبار شبكه‌ي چهار تلويزيون انگليس نيز حملات شيميايي حلبچه را تكذيب كرد.<ref>مأخذ 7، ص 8، لندن، 2/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 180 == | |||
پس از حضور خبرنگاران خارجي در منطقه‌ي دشت زور، گزارش‌هايي از نتايج عمليات والفجر10 در رسانه‌هاي اروپايي انتشار يافت. اخبار و گزارش‌هايي كه از آغاز تا كنون در نشريات خارجي درج مي‌شد بر اساس اطلاعيه‌ها و اخبار رسمي منتشرشده از طرفين بود. مهم‌ترين ويژگي اخبار درج‌شده در مطبوعات امروز انگليس نقل اخبار اين عمليات از قول خبرنگاراني است كه در منطقه حضور ميداني داشته‌اند. در قسمتي از گزارش خبرنگار ديلي‌تلگراف دربارهي نتايج عمليات والفجر10 آمده است: در يك بازداشتگاه در بيرون شهر باختران 1500 سرباز عراقي كه در حلبچه به اسارت گرفته شدند، نگه‌داري مي‌شوند. آن‌ها به صورت چهارزانو در چند رديف پشت سر علي‌حسين العقاوي ژنرال فرمانده نشسته بودند. او گفت: ما محاصره شده بوديم و ارتباط‌مان با خارج قطع شده بود. ما هيچ شانسي در برابر نيروهاي بسيار قوي‌تر (ايراني‌ها) نداشتيم و به همين دليل تسليم شديم. در حالي كه ژنرال العقاوي صحبت مي‌كرد، سربازان او شعارهاي "مرگ بر صدام حسين" (رئيس‌جمهوري عراق) و "مرگ بر اسرائيل" سرمي‌دادند. نيروهاي سپاه پاسداران براي تصرف حلبچه و سه شهر نزديك ديگر در كنار ساحل درياچه‌ي دربنديخان 25 مايل در خاك عراق پيشروي كردند. هدف آن‌ها اين بود كه به سمت سد روي اين درياچه كه برق بغداد را تأمين مي‌كند پيشروي كنند. چندين لشكر با پشتيباني تانك و خودروهاي زرهي و ناوگاني از قايق‌هاي كوچك در آبراه‌هاي منطقه در اين حمله به كار گرفته شدند. ايران مي‌گويد: سرعت پيشروي، عراقي‌ها را كاملاً غافل‌گير كرد. سپاه پاسداران ادعا مي‌كند نزديك به 10 هزار عراقي كشته، زخمي يا به اسارت گرفته شدند. آن‌ها همچنين مي‌گويند صدها تانك و خودرو زرهي را به غنيمت بردند. ما در حالي كه به سمت حلبچه پرواز مي‌كرديم و منطقه‌ي عملياتي را دور مي‌زديم تعدادي تانك سوخته مشاهده كرديم. روشن است كه به نيروي هوايي عراق فرمان داده شده كه انتقام اين عقب‌نشيني خسارت‌آور را بگيرد و در چند روز گذشته چندين مأموريت بمب‌باران در اين منطقه انجام شده است. | |||
روزنامه‌ي تايمز هم در اين باره نوشته است: اندازه‌ي شكست بغداد در گفت و گو با سربازان اسير عراقي مشخص بود. ژنرال علي‌حسين عويدالعقاوي افسر فرمانده عراقي كه در يك اردوگاه موقت اسراي جنگي در ايران با 1500 سرباز عراقي ديگر نگه داشته مي‌شود، در اين باره گفت: پس از قطع ارتباطش با واحدهاي نظامي ديگر و درهم شكسته شدن نيروهايش توسط قواي برتر ايراني، به افرادش دستور داد خود را تسليم كنند. ايران حلبچه و چهار شهر بازارچه‌يي كوچك ديگر منطقه و ده‌ها روستا و دهات مرزي را تصرف كرده است. اين منطقه، نسل‌ها عرصه‌ي داغ مقاومت كردها در برابر بغداد بوده است. خبرگزاري جمهوري اسلامي نيز اعلام كرد: گزارش جرايد انگليسي كه در راديو بين‌المللي بيبيسي بازتاب يافت، به‌خوبي سبب جلب توجه افكار عمومي انگليس بيش از انعكاس‌هاي اين سه روزنامه كه بالغ بر دو ميليون تيراژ دارند، شده است.<ref>مأخذ 26.</ref> | |||
==گزارش - 181 == | |||
ايران، امروز يك بار ديگر در نامه‌يي از دبيركل سازمان ملل متحد خواست تا براي رسيدگي به ابعاد بمب‌باران شيميايي مناطق مسكوني حلبچه گروه كارشناسان سلاح‌هاي شيميايي اين سازمان را براي تهيه‌ي گزارش و ارائه‌ي آن‌ها به جامعه‌ي بين‌المللي به ايران اعزام كند. در اين نامه كه به عنوان سند شمارهA/43/233 مجمع عمومي و سند شمارهS/19669 شوراي امنيت سازمان ملل منتشر شده، آمده است: بنا به اطلاع دولت متبوعم و پيرو نامه‌هاي قبلي دربارهي استفاده‌ي بي‌سابقه‌ي حكومت عراق از سلاح‌هاي شيميايي، احتراماً توجه جناب عالي را به قطع‌نامه‌ي 42/37C مجمع عمومي با عنوان اقدامات براي حفظ اقتدار پروتكل 1925 ژنو و حمايت از مفاد كنوانسيون سلاح‌هاي شيميايي جلب مي‌كنم. در بند 4 قطع‌نامه‌ي مجمع عمومي آمده است: | |||
«از دبيركل درخواست مي‌گردد جهت انجام تحقيقات در پاسخ به گزارش‌هايي كه هر يك از دولت‌هاي عضو دربارهي استفاده احتمالي از سلاح‌هاي شيميايي و ميكروبي يا سمي ارائه مي‌دهند و شامل نقض پروتكل 1925 ژنو و يا ساير مقررات عرف حقوق بين‌المللي است، اقدام نمايد و با مشخص شدن حقايق موضوع سريعاً نتايج چنين تحقيقاتي به كليه‌ي دولت‌هاي عضو گزارش شود.» | |||
دولت جمهوري اسلامي ايران توجه جناب عالي را به تشديد استفاده‌ي جدي عراق از سلاح‌هاي شيميايي جلب مي‌كند كه اصولاً عليه مردم غير نظامي به كار گرفته مي‌شود و رسماً درخواست مي‌كند كه فوراً گروه كارشناسان سلاح‌هاي شيميايي براي تحقيق دربارهي ميزان جنايات عراق و گزارش به جامعه‌ي بين‌المللي اعزام شود. لازم است جناب عالي در راستاي مفاد قطع‌نامه‌ي 42/37C مجمع عمومي براي "حفظ اقتدار پروتكل 1925 ژنو" اقدامات سريعي انجام دهيد. | |||
نماينده‌ي عراق در سازمان ملل نيز با دادن نامه‌يي به اين سازمان مدعي بمب‌باران نقاطي در استان‌هاي اجره، واسط و سليمانيه از سوي ايران در دو روز گذشته شد.<ref>مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل، ترجمه‌ي محمدعلي خرمي، جلد 8، تهران: مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، 1389، صص 135 ـ 133.</ref> | |||
==گزارش - 182 == | |||
در پي درخواست ايران از دبيركل سازمان ملل متحد مبني بر اعزام يك هيئت تحقيق براي تهيه‌ي گزارش از ابعاد بمب‌باران‌هاي شيميايي منطقه‌ي حلبچه توسط عراق، خاوير پرز دكوئيار با اعضاي شوراي امنيت در اين باره تشكيل جلسه داد. به گزارش خبرگزاري فرانسه از نيويورك، در پايان اين جلسه، دبيركل سازمان ملل اعلام كرد در چند روز گذشته نگران گسترش جنگ بين ايران و عراق بوده و از دو كشور خواسته است تا از هرگونه اقدامي كه مانع توقف خصومت مي‌شود خودداري كنند. وي همچنين از اين‌كه ايران و عراق به جاي عمل كردن به درخواست‌هاي شوراي امنيت و دبيركل جنگ را تشديد كرده‌اند، ابراز تعجب كرد و افزود: | |||
«با توجه به خصومت فزاينده از جمله گزارشات مربوط به تهاجم جديد نيروهاي ايراني به خاك عراق؛ ادامه‌ي جنگ شهرها و اتهامات تازه‌ي ايران در مورد كاربرد شديد سلاح شيميايي توسط عراق، من بار ديگر با عباراتي پرحرارت خواستار خودداري از هرگونه اقدامي مي‌شوم كه مانع از اجراي قطع‌نامه‌ي598 شود و جو را براي مذاكرات آينده‌ي مقامات بلندپايه‌ي دو كشور وخيم كند.» | |||
هرچند در مورد جزئيات مذاكرات شورا اخباري منتشر نشد، اما يك سخن‌گوي سازمان ملل گفت كه دكوئيار درخواست ايران را بررسي مي‌كند. دكوئيار از ايران و عراق خواسته است تا اواسط فروردين‌ماه فرستادگاني بلندپايه را براي ازسرگيري مذاكرات به منظور يافتن راه حلي براي خاتمه‌ي جنگ به سازمان ملل متحد اعزام كنند كه تا كنون پاسخي دريافت نكرده است.<ref>مأخذ 7، صص 20 ـ 19، نيويورك ـ خبرگزاري فرانسه، 3/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 183 == | |||
در حالي كه نماينده‌ي ايران در اجلاس وزيران خارجه‌ي سازمان كنفرانس اسلامي در امان پايتخت اردن امروز از تمايل ايران به پذيرش هر گونه كمكي براي متوقف كردن جنگ شهرها خبر داد، وزير امور خارجه‌ي عراق در نطق خود كشورهاي اسلامي را به اتخاذ موضع جدي و محكم در مقابل سياست‌هاي ايران دعوت كرد. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، محمدعلي تسخيري سرپرست اداره‌ي روابط خارجي وزارت ارشاد اسلامي در ايران، در پاسخ به خبرنگاران كه از وي پرسيدند آيا انتظار مي‌رود كه كنفرانس اسلامي جنگ شهرها را خاتمه دهد گفت: ما از پيشنهاد قطع جنگ شهرها حمايت مي‌كنيم و هر دستي را كه براي خاتمه دادن به اين جنگ تلاش كند به‌گرمي مي‌فشاريم. وي اضافه كرد كه تلاش خواهد كرد تا در كنفرانس، "جنگ موشكي" را نيز به بحث بگذارد و ما از كنفرانس اسلامي مي‌خواهيم همه‌ي جوانب اين موضوع را در نظر بگيرد. آسوشيتدپرس در عين حال افزود: تا كنون هيچ نشانه‌يي از مذاكره در مورد توقف جنگ شهرها در امان مشاهده نمي‌شود و وجود هيئت ايراني در سطح نسبتاً پايين نشان‌دهنده‌ي آن است كه احتمالاً چنين حركتي در اين كنفرانس شروع نخواهد شد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، صص 43 ـ 42، تهران، 2/1/1367.</ref> سخنان مسئول هيئت ايران در اجلاس در حالي بيان شد كه طارق عزيز معاون نخست‌وزير و وزير خارجه‌ي عراق در نطق خود ضمن دعوت از نمايندگان كشورهاي عضو كنفرانس براي اتخاذ موضع سخت عليه ايران اضافه كرد كه ايستادگي در برابر سياست‌هاي خصمانه‌ي ايران به معني جانب‌داري از طرف ديگر نيست و عراق قدرت آن را دارد كه تهران را از اشغال عراق بازدارد. به گزارش خبرگزاري عراق، وي تأكيد كرد كه عراق صلح را فقط بر مبناي قطع‌نامه‌ي598 و طبق بندهاي مندرج در آن مي‌پذيرد.<ref>مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل، ترجمه‌ي محمدعلي خرمي، جلد 8، تهران: مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، 1389، صص 135 ـ 133.</ref> مواضع جنگ‌طلبانه‌ي عراق در حالي بيان مي‌شود كه خبرگزاري فرانسه از منامه در خبري اين مطلب را درج كرده است كه رسانه‌هاي گروهي عراق امروز بر عزم عراق براي يك جنگ كامل به منظور مجبور كردن ايران به پذيرش صلح تأكيد كردند.<ref>مأخذ 7، صص 6 ـ 5، منامه ـ خبرگزاري فرانسه، 2/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 184 == | |||
حكومت عراق براي رفع احتياجات نيروهاي مسلح، هيئت صنايع نظامي وابسته به شوراي فرماندهي انقلاب را تأسيس كرد. به گزارش خبرگزاري عراق، بر اساس قانوني كه امشب از رسانه‌هاي جمعي بغداد اعلام شد، اين هيئت احتياجات نيروهاي مسلح عراق را بر اساس سياست تعيين‌شده براورده خواهد كرد. همچنين براي بالا بردن توان كشوري هم‌گام با نياز نيروهاي مسلح خواهد كوشيد. در اين قانون اشاره شده است كه اين هيئت و واحدهاي تابعه مي‌توانند شعبه يا دفتري در داخل و خارج عراق داير كنند. اين قانون روشن كرده است كه مدير كل هيئت، مسئول هدايت و توجيه كارها و سياست‌هاي آن است. نظارت بر فعاليت‌هاي اين هيئت را نيز رئيس هيئت صنايع نظامي با رتبه‌ي وزير عهده‌دار خواهد بود و همه‌ي تصميمات، دستورها و رهنمودهاي لازم دربارهي وظايف هيئت را وي صادر خواهد كرد. خبرگزاري عراق در گزارش ديگري در اين باره نوشت: به موجب فرمان جديدي كه امشب در بغداد انتشار يافت، سرهنگ حسين كامل سرپرست هيئت صنايع نظامي با حفظ سمت به كفالت وزارت صنايع و معادن منصوب شد. خبرگزاري فرانسه در گزارشي در اين باره نوشت: بغداد قبلاً اعلام كرده بود كه موشك‌هاي زمين به زمين با نام الحسين در صنايع نظامي عراق تحت سرپرستي حسين كامل ساخته شده است.<ref>مأخذ 7، صص 39 ـ 38، تهران، 3/1/1367.</ref> | |||
ادعاي عراق مبني بر ساخت موشك در اين كشور در حالي مطرح شد كه مجله‌ي فرانسوي لوپوئن در مقاله‌يي تحت عنوان "موشك‌ها ... آلماني‌ها در بغداد" نوشت: كارخانه‌ي آلماني "مسراشميت بولكوبلوم" عراق را ياري كرده تا با تغييراتي در موشك‌هاي روسي اسكاد ـ بي، برد آن‌ها را افزايش دهد تا به تهران برسند. البته، اين كارخانه نوشته‌هاي مجله‌ي لوپوئن را تكذيب كرد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، ص 61، بن ـ خبرگزاري فرانسه، 2/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 185 == | |||
در حالي كه عراق به‌آساني ميلياردها دلار انواع تسليحات از كشورهاي بلوك غرب و شرق و ابرقدرت‌ها خريداري مي‌كند، مدير يك كارخانه‌ي اسلحه‌سازي در ايتاليا به اتهام فروش نيم ميليون دلار و 16 بازرگان انگليسي به اتهام فروش و قاچاق 36 ميليون دلار قطعات يدكي و گلوله‌ي توپ به ايران دست‌گير شدند. به گزارش خبرگزاري رويتر، منابع مطلع قضايي ايتاليا اعلام كردند، به دستور دادرس ونيز، مدير كارخانه‌ي اسلحه و مهمات‌سازي ايتاليايي "كنسار" كه وابسته به كارخانه اسلحه‌سازي "لوكايه" فرانسه مي‌باشد، در ارتباط با قاچاق اسلحه به ايران، دست‌گير شد. مدير كارخانه‌ي لوكايه نيز در ماه دسامبر گذشته به فروش غير مجاز نيم ميليون دلار گلوله‌هاي توپ‌خانه به ايران بين سال‌هاي 1983 و 1985 متهم شد. هفته‌نامه‌ي نوول آبزرواتور چاپ فرانسه، اوايل اين ماه مسيحي يادآور شد كه كارخانه‌ي لوكايه با استفاده از كارخانه‌ي كنسار در نقش يك واسطه به فروش غير قانوني گلوله‌ي توپ‌خانه به ايران ادامه مي‌دهد كه لوكايه اين خبر را تكذيب كرد.<ref>مأخذ 3، بخش دوم، ص 59، رم ـ خبرگزاري رويتر، 2/1/1367.</ref> | |||
خبرگزاري جمهوري اسلامي‌از رُم دربارهي جزئيات اين خبر اعلام كرد: قاضي ايتاليايي ونيز كه از چندي قبل مشغول تحقيق دربارهي قاچاق اسلحه به ايران است، ادعا كرد كه اسناد جديدي مبني بر وجود نوعي ارتباط ميان شركت‌هاي مختلف اروپايي فروشنده‌ي اسلحه به ايران كشف كرده است. جرايد ايتاليا با اعلام اين خبر در شماره‌هاي امروز خود اضافه كردند كه اين اطلاعات در پي دست‌گيري يك بازرگان 44 ساله به نام لويچي كورسي كه با صنايع فرانسوي در ارتباط بوده، كسب شده است. به نوشته‌ي اين جرايد، مركز قاچاق اسلحه از اروپا به ايران در بندر پرتغالي ستوبال واقع است و در حال حاضر يك مقام نيروهاي مخفي ونيز با سفر به نقاط گوناگون ايتاليا مشغول انجام دادن تحقيقات دربارهي نقش شركت‌هاي ايتاليايي در فروش اسلحه به ايران است. در همين خصوص، روزنامه‌ي پرتيراژ ايتاليايي ايل مساجرو مدعي شد كه تلكس‌هاي به دست آمده از دفتر سازمان كشتي‌راني جمهوري اسلامي‌ايران در شهر جنوا تأييد مي‌كنند كه صنايع اين كشور در قاچاق اسلحه به ايران دخيل بوده‌اند. اين روزنامه نوشت كه يك گروه از دانشجويان ايراني در ايتاليا وظيفه داشته است با كارخانجات سازنده‌ي اسلحه تماس حاصل كرده و آنان را به ايران اعزام كند. ايل مساجرو يادآور شد كه در اين خصوص ده دانشجوي ايراني به دادگاه نيز احضار شده‌اند.<ref>مأخذ 7، ص 35، رم، 3/1/1367.</ref> خبرگزاري رويتر نيز از دست‌گيري 16 بازرگان مظنون به ارسال محموله‌هاي نظامي قاچاق به ايران خبر داد. بر اساس اين گزارش، افسران گمرك انگليس امروز به دفاتر 13 كمپاني در حومه‌ي لندن يورش برده و تحقيقاتي را كه از چند ماه پيش در مورد اتهامات مربوط به فروش 36 ميليون دلار قطعات يدكي خودروهاي نظامي و هواپيما به ايران آغاز شده بود، ادامه دادند. به گفته‌ي يك سخن‌گوي گمرك انگليس، 6 تن از اين بازرگانان به نقض قانون ممنوعيت صدور اسلحه به تهران كه از سوي دولت انگليس وضع شده، متهم شده‌اند.<ref>مأخذ 7، ص 34، لندن ـ خبرگزاري رويتر، 3/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 186 == | |||
با توجه به وصول گزارش‌هايي مبني بر فعال شدن سازمان مجاهدين خلق در جبهه‌هاي مياني و احتمال اجراي عمليات در خطوط دفاعي ارتش در اين مناطق، فرماندهان لشكر81 زرهي امروز در جلسه‌يي با بررسي آخرين وضعيت، تصميماتي دربارهي برخي اقدامات احتياطي براي مقابله با اين گونه فعاليت‌ها اتخاذ كردند. بخشي از متن ابلاغ‌شده توسط ركن2 لشكر81 كه مشتمل بر تصميمات احتياطي و پيش‌گيرانه‌ي فرماندهان اين يگان مي‌باشد، به شرح زير است: با توجه به اخبار رسيده، فعاليت سازمان منافقين و مهاجمين در منطقه‌ي غرب روز به روز رو به افزايش است و در خطوط مقدم لشكر مبادرت به احداث پايگاه كرده و سازمان ارتش خود را ازگردان به تيپ رسانده است. همه‌ي اخبار به دست آمده چه كتبي و چه تلكس به فرماندهان ابلاغ شده است؛ لذا، توجه مسئولان را به نكات زير جلب مي‌كند: | |||
1. عناصر كمين و استراق سمع قبل از شروع تاريكي در سنگرهاي خود مستقر شوند، چراكه منافقين به زبان فارسي تكلم مي‌كنند؛ لذا امكان استقرار آنان در سنگرهاي مورد بحث قبل از اعزام نيروهاي كمين و استراق سمع متصور است. | |||
2. ارتباط فرماندهان دسته و گروهان با عناصر كمين و استراق سمع به طور مستقيم برقرار شود. | |||
3. عناصر كمين و استراق سمع از سربازان ورزيده و مطمئن انتخاب شوند. | |||
4. مسئولان گروهان گردان تيپ بر چگونگي انجام وظيفه‌ي افرادي كه در خطوط مقدم پدافند مي‌كنند، نظارت داشته باشند. | |||
5. مواضع جلوي خطوط پدافندي توسعه يابند و براي حصول اطمينان از چگونگي فعاليت منافقين و گشتي‌هاي شناسايي دشمن، همه‌ي مين‌هاي كاشته‌شده و سيم‌هاي خاردار روزانه به وسيله‌ي يگان پدافندكننده بازديد شوند، زيرا امكان باز كردن و خنثي كردن مين‌هاي خودي امري اجتناب‌ناپذير مي‌باشد. | |||
6. مراقبت رزمي و ديدباني مستمر از چگونگي فعاليت دشمن چه در شب و چه در روز الزامي است. دوربين‌هاي ديد در شب كه مربوط به تفنگ‌هاي ژ3 يا ساير سلاح مي‌باشند، با آموزش كوتاهي در اختيار عناصر كمين و استراق سمع و كاركنان خطوط پدافندي و افراد گشتي شناسايي قرار گيرد تا اين افراد از شيوه‌ي كار خود اطمينان يابند. | |||
7. برقراري تأمين و دفاع دورادور دسته‌ها، عقبه‌ي يگان‌ها، قرارگاه‌هاي گردان و تيپ و لشكر و تمرين آمادگي براي مقابله با عناصر مشكوك لازم‌الاجراست. | |||
8. حفر سنگرهاي حفره روباه به منظور تن ندادن به اسارت و گرفتن موضع و تصميم‌گيري به‌موقع، در همه‌ي رده‌ها يادآوري مي‌شود.<ref>سند شماره 142837 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه مركزي لشكر81 زرهي (ر2) به گيرندگان، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
==گزارش - 187 == | |||
نشريه‌ي مجاهد ارگان خبري و تبليغي سازمان مجاهدين خلق، در شماره‌ي امروز خود (131) در مطلبي با عنوان "نگاهي به پيشرفت‌هاي ظفر نمون جنگ كبير آزادي‌بخش" به رشد اقدامات نظامي سازمان در يك سال گذشته در جبهه‌هاي جنگ عليه رزمندگان ايران پرداخته است. اين مطلب بدون اشاره به پشتيباني‌هاي مستقيم نظامي ارتش عراق در اجراي عمليات‌هاي سازمان با طرح ادعاهايي اين گونه آغاز شده است: در 99 رشته تهاجمات ارتش آزادي‌بخش تا كنون بيش از 9300 تن از نيروهاي رژيم تلف شده‌اند كه بيش از 860 نفر را اسراي جنگي شامل مي‌شوند. همچنين 100 پايگاه تسخير و منهدم شده و 148 پايگاه با آتشبارهاي سنگين به آتش كشيده شده است. در ادامه‌ي اين مطلب موارد زير به عنوان محورهاي پيشرفت ارتش آزادي‌بخش سازمان مطرح شده است: 1. افزايش تصاعدي آمار افراد به اسارت درآمده در ادامه‌ي عمليات‌ها. 2. برتري خيره‌كننده‌ي آتش ارتش آزادي‌بخش و تلفات نيروهاي ايران در مسير حركت عمليات‌ها. 3. گسترش ابعاد و قدرت نظامي ارتش آزادي‌بخش در صحنه‌ي نبرد با نيرويي با كارايي يك لشكر. 4. رشد روزافزون كيفيت تهاجمات ارتش آزادي‌بخش در يك ساله‌ي گذشته. 5. حضور تمام‌عيار ارتش آزادي‌بخش در سراسر مرزهاي غرب كشور از پيرانشهر در شمالي‌ترين نقطه تا جنوب خوزستان به طول مرزي 1200 كيلومتر. 6. ابتكار عمل و غافل‌گيري در تهاجمات ارتش آزادي‌بخش در مقابل انفعال و بهت‌زدگي و ازهم‌پاشيدگي نيروهاي ايران. 7. پيروزي‌هاي درخشان ارتش آزادي‌بخش در همه‌ي تهاجمات يك سال گذشته. | |||
در نظريه‌ي يكي از نهادهاي امنيتي دربارهي رشد صعودي كمي و كيفي اقدامات و همچنين متمركز شدن فعاليت‌هاي سازمان به اجراي عمليات‌هاي نظامي در مرزهاي ايران كه با حمايت و هماهنگي كامل اطلاعاتي و تجهيزاتي ارتش عراق انجام مي‌شود، چنين آمده است: در مجموع، با نگاهي به عمليات‌هاي منافقين در مناطق مرزي از اسفند سال 1365 تا اسفند 1366 به اين نتيجه خواهيم رسيد كه سير عمليات منافقين حالت صعودي داشته است و آنان همواره موفق به وارد كردن ضربات بيش‌تري به جمهوري اسلامي شده‌اند. به طور مثال، تعداد اسراي سازمان در آغاز اولين عمليات 10 الي 20 نفر بوده و به‌ترتيب تعداد اسرا به 40 نفر، 68 نفر، 207 نفر و 420 نفر رسيده يا نفرات و استعداد افراد شركت‌كننده در عمليات به‌مراتب بيش‌تر از گذشته بوده است. همچنين كيفيت استفاده از سلاح‌ها و آموزش‌هاي نظامي در هر عمليات بهتر از دوره‌ي قبل بوده، همچنان نيز اين افزايش كيفيت ادامه دارد.<ref>سند شماره 200788 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، وزارت اطلاعات، شماره 810، 5/2/1367، صص 2 ـ 1.</ref> | |||
==گزارش - 188 == | |||
دو درگيري محدود با عناصر سازمان مجاهدين خلق در مناطق عملياتي دهلران و شرق العماره؛ دست‌گيري چند تن از افراد فراري گروه رزگاري در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 و كشف مقاديري سلاح و مهمات در مريوان و بوكان از جمله رخدادهاي مربوط به گروه‌هاي مسلح غير قانوني در روز جاري است. | |||
در يكي از اين وقايع، تعدادي از نيروهاي گشتي پايگاه شهيد شيخي واقع در منطقه‌ي گلال دهلران در استان ايلام، به حدود 100 نفر از عوامل گروه‌ها كه به زبان فارسي تكلم مي‌كردند، برخورد كردند كه در نتيجه‌ي درگيري، يك نفر از نيروهاي پايگاه مجروح و 2 نفر نيز به اسارت درآمدند.<ref>سند شماره 411610 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد مركزي سپاه واحد اط به كليه نواحي سپاه واحد اط، 11/1/1367؛ و ـ سند شماره 200765 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، وزارت اطلاعات، شماره 787، 7/1/1367، ص 1.</ref> | |||
در حادثه‌ي ديگري، نيروهاي گشتي سپاه پاسداران با ستوني از نيروهاي گشتي رزمي به استعداد 40 نفر كه با توپ‌خانه و يگان‌هاي ادوات عراق پشتيباني مي‌شدند در منطقه‌ي شرق العماره درگير شدند. در اين درگيري تلفاتي به نيروهاي خودي وارد نشد.<ref>مأخذ 9، بخش اول، ص 4.</ref> همچنين حدود 30 تن از عناصر حزب دمكرات كردستان و 20 نفر از افراد گروه رزگاري كه از منطقه‌ي عملياتي والفجر10 به داخل خاك ايران گريخته‌اند، در منطقه‌ي پلنگان و اورامان مشاهده شدند كه با هم‌كاري نيروهاي نظامي و اطلاعاتي منطقه‌ي مريوان، 11 نفر از آنان دست‌گير شدند و تعدادي نيز به‌ناچار خود را تسليم كردند.<ref>سند شماره 200766 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، وزارت اطلاعات، شماره 788، 8/1/1367، ص 2؛ و ـ مأخذ 13، بخش دوم.</ref> همچنين واحد اطلاعات سپاه پاسداران مريوان و بوكان مقاديري سلاح و مهمات شامل مين ضد تانك و مين ضد نفر، گلوله‌ي خمپاره، مواد انفجاري، گلوله‌هاي آر.پي.جي، موشك بازوكا و چند قبضه اسلحه‌ي انفرادي و مقادير فراواني مهمات متعلق به گروه‌هاي كومه‌له و دمكرات را كشف و ضبط كردند.<ref>سند شماره 380848 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، از مركز خبر واحد اطلاعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به طرح و عمليات، 3/1/1367، ص 2.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۴
| روزشمار جنگ سال 1367 1367.01.02 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | دو فروردین |
| تاریخ شمسی | 1367.01.02 |
| تاریخ میلادی | 22 مارس 1988 |
| تاریخ قمری | 3 شعبان 1408 |
گزارش - 174
تلاش يگان‌هاي نيروي زميني سپاه پاسداران براي كسب آمادگي به منظور اجراي عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان، در دو روز مانده به عمليات ادامه دارد، اما به نتيجه نرسيدن شناسايي‌ها و كمبود قايق، تأخير در شروع عمليات را اجتناب‌ناپذير كرده است. بر اساس گفت و گوي صبح امروز فرماندهان برخي يگان‌ها از نتايج شناسايي‌هاي شب گذشته، مشخص شد تلاش نيروهاي اطلاعات از جمله لشكر57 ابوالفضل(ع) كه مأموريت تصرف ارتفاع شاخ شميران را بر عهده دارد به نتيجه‌ي مطلوب نرسيده است. نيروهاي اطلاعات اين لشكر هنگام شناسايي پس از عبور از درياچه‌ي دربنديخان تا دامنه‌ي ارتفاع شاخ شميران را شناسايي كردند، اما دشمن راه‌هاي نفوذ به اين ارتفاع را با كوبيدن تيرك و سيم‌خاردار بسته و جاده‌ي ارتباطي به آن را پوشانده است. همچنين اين يگان هم از نظر قايق و نيروي هدايت‌كننده‌ي قايق (سكاني) و هم از نظر تدارك و پشتيباني دچار مشكل اساسي است. پس از اين گفت و گو، فرماندهان قرار گذاشتند براي بازديد منطقه‌ي جنوب درياچه‌ي دربنديخان به ارتفاع تمورژنان بروند. ساعت 10 صبح، رحيم صفوي جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران و احمد غلامپور فرمانده قرارگاه فتح، به اتفاق فرماندهان يگان‌هاي عمل‌كننده براي بازديد منطقه به ديدگاه لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) در ارتفاع تمورژنان رفتند. پس از ديدن منطقه از ديدگاه، در جلسه‌يي كه در مقر تاكتيكي قرارگاه كربلا در ارتفاع تمورژنان تشكيل شد، آخرين وضعيت، در گفت و گوي فرماندهان بررسي گرديد. پس از پايان جلسه، رحيم صفوي ضمن پيچيده دانستن زمين منطقه از فرماندهان خواست تا با تلاش بيش‌تر شناسايي‌ها را كامل كنند و با انتقال امكانات با قوت و اطمينان بيش‌تري وارد عمليات شوند. وي گفت: ما قيد زمان را برمي‌داريم، چون زمين مخصوصاً غرب يال ارتباطي بين ارتفاع شاخ شميران و ارتفاع برددكان پيچيده است، لذا برادران با شناسايي و انتقال امكانات شناور، نفربر و تانك براي جمعه آماده‌ي عمليات شوند. بنابراين، بر اساس آنچه گذشت، براي تكميل آمادگي‌ها و به نتيجه رسيدن شناسايي‌ها، عمليات 48 ساعت به تعويق افتاد و به پنجشنبه شب 4/1/1367 موكول شد. همچنين در اين جلسه احمد كاظمي به عنوان جانشين قرارگاه فتح به يگان‌ها معرفي شد.[۱] موضوعات مرتبط با عمليات بيت‌المقدس4 از جمله آخرين شناسايي يگان‌ها از منطقه‌ي جنوب درياچه‌ي دربنديخان؛ مانور طراحي‌شده؛ ضرورت تعجيل در شروع عمليات و مأموريت نيروي هوايي در جلسه‌ي مشترك نيروي زميني سپاه و قرارگاه قدس با حضور محسن رضايي، رحيم صفوي، عزيز جعفري، احمد غلامپور، غلامرضا جعفري، مهدي كياني، محمد خستو، محمد حجازي و همچنين تيمسار علي صياد شيرازي بررسي شد. در اين جلسه، احمد غلامپور در گزارشي خلاصه‌يي از آخرين آمادگي‌ها براي عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان را بيان كرد. وي در بخشي از گزارش خود گفت: «قرار است با 4 يگان از پشت روي ارتفاعات شاخ شميران، شاخ سورمر، برددكان و زيمنانكوه برويم. دشمن از يك هفته قبل فعاليت‌هايي را در منطقه شروع كرده است. محور اصلي حمله از سمت درياچه‌ي دربنديخان است و ساحلي كه بايد از آن استفاده كنيم در ديد و تير دشمن است و ديگر اين‌كه انتقال قايق‌ها مشكل است. دو روش براي انتقال قايق‌ها بود: 1. از بالاي تمورژنان بياوريم پايين كه 16 نفر از نيروهاي لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) به زحمت يك قايق لاور را 50 متر جا به جا كردند. 2. از طريق آب كه ديشب يك قايق لاور با پارو توانست تا پايين بيايد كه قرار است امشب هم لشكرهاي10 سيدالشهدا(ع) و 8 نجف و 57 ابوالفضل(ع) هم اين كار را بكنند. شناسايي با غواص به خاطر سردي آب موفق نبود و فقط يك مورد شناسايي با قايق انجام شده. مشكل شناسايي اين است كه بچه‌هاي شناسايي هنوز نتوانستند از خط دشمن عبور كرده و به عمق برسند.» وي همچنين افزود: «براي حل مشكل و عمق زياد هدف، عمليات را در 2 مرحله كرديم: مرحله‌ي اول: شاخ سورمر، شاخ شميران و ابتداي برددكان؛ مرحله‌ي دوم: ادامه‌ي برددكان و زيمنانكوه. فرمانده كل سپاه هم تأكيد كرد كه در ابتدا كناره‌ي ساحل منطقه‌ي دشمن بايد تصرف شده و پس از پاك‌سازي حاشيه‌ي ساحل، 3 گردان اول از 3 يگان (10 سيدالشهدا(ع)، 27 حضرت رسول(ص) و 57 ابوالفضل(ع)) توسط قايق‌ها با سرعت هر چه تمام در ساحل پياده شوند.» وي همچنين به ضرورت باز كردن عقبه‌ي خشكي منطقه از سمت جنوب شاخ سورمر قبل از نفوذ نيروها به عمق منطقه اشاره كرد. سپس فرماندهان يگان‌ها جزئيات شناسايي‌هاي انجام‌شده را عنوان كردند. محمد كوثري فرمانده لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) اعلام كرد كه هواپيماهاي دشمن ساعت 18 امروز روي ارتفاع تمورژنان را بمب‌باران شيميايي كرده و بالغ بر 60 نفر از نيروهاي گردان حبيب شيميايي شدند و ما اين اقدام را حساس شدن دشمن به محور هجوم تلقي مي‌كنيم، اما رحيم صفوي دليل آن را زياد شدن ترددها در اين ارتفاع عنوان كرد. بر اساس اين گزارش‌ها، فرمانده كل سپاه گفت: اگر تا پس فردا شب عمل نكنيد، ضربه مي‌خوريد. وي اين زمان را قطعي و تغييرناپذير اعلام كرد. همچنين مقرر شد با نصب چند تيربار روي دامنه‌ي برددكان و اجراي آتش از فعاليت دشمن در ايجاد موانع در دشت تولبي جلوگيري شود. در حين جلسه خبر رسيد كه جاده‌ي چم سراژين در شرق رودخانه‌ي آوه زيمكان در جنوب شرقي شاخ سورمر ـ كه بخشي از جاده‌ي مواصلاتي منطقه‌ي عمليات بيت‌المقدس4 محسوب مي‌شد ـ وصل شده است. در ميان جلسه، سرهنگ اردستاني فرمانده عمليات نيروي هوايي ارتش نيز وارد جلسه شد. وي در ابتدا با ذكر اين خبر كه خود شخصاً در عمليات والفجر10، دو بار دوجيله را بمب‌باران كرده ـ كه در نوبت اول 2 قبضه كاتيوشاي عراقي منهدم شدند ـ اعلام كرد كه در عمليات بيت‌المقدس4 مي‌توانند يال ارتباطي شاخ شميران و برددكان را به طور مكرر بمب‌باران كنند، اما در صورتي كه شاخ شميران تصرف نشود سد دربنديخان را حداكثر دو نوبت مي‌توان بمب‌باران كرد. بر اساس پيشنهاد فرمانده كل سپاه قرار شد روز پنجشنبه پشت سد دربنديخان و شهر سيدصادق به‌شدت بمب‌باران شود. در پايان جلسه، محسن رضايي به بمب‌باران‌هاي شيميايي وسيع دشمن در فردا به حاضران هشدار داد. در نهايت، قرار شد همه‌ي اهداف شامل شاخ سورمر، شاخ شميران و برددكان در يك مرحله عمل شود، لكن پاك‌سازي ساحل و دشت تولبي در اولويت قرار گيرد. در اين جلسه، همچنين وضعيت خطوط دفاعي در جناح شمالي منطقه‌ي عملياتي والفجر10 بررسي شد. گزارش فرماندهان حاكي از آن بود كه عراق همچنان از تشكيل يك خط منسجم در مقابل شهر سيدصادق بازمانده است. فرماندهان، دليل پاتك نكردن دشمن را نداشتن آتش پشتيباني توپ‌خانه عنوان كردند. سپس فرماندهان يگان‌ها آخرين وضعيت خط دفاعي خود را توضيح دادند و مهم‌ترين مشكل را محدوديت نيرو و اتمام مأموريت بسياري از آنان و نبود جاده‌ي تداركاتي مناسب بيان كردند.[۲]
گزارش - 175
حمله‌ي امروز قايق‌هاي تندرو به يك كشتي حامل گاز مايع و يك نفت‌كش كه 2 كشته و 10 مجروح بر جاي گذاشت، واكنش سياسي و رسانه‌يي انگليس و اسپانيا را در پي داشت. قايق‌هاي مسلح به توپ در ساعات 4:23 و 5 بامداد، به كشتي گازبر 80534 تني "هاوگلميت" كه پرچم سنگاپور را حمل مي‌كرد و با محموله‌ي گاز آمونياك از مقصد عربستان به تركيه در حال حركت بود، در 20 كيلومتري سواحل دوبي حمله كردند كه بر اثر اصابت گلوله، كشتي دچار حريق شد و دو نفر از خدمه‌ي آن كشته و 10 نفر ديگر از جمله ناخداي كشتي مجروح شدند.[۳] در دومين حمله، نفت‌كش 130,357 تني يوناني به نام "استاورس جي ال" كه عازم بندر رأس‌التنوره‌ي عربستان بود، در ساعت 13:43 بعد از ظهر در آب‌هاي امارات متحده‌ي عربي در نزديكي سواحل عجمان هدف قرار گرفته شد و20 گلوله‌ي توپ107 ميلي‌متري به آن اصابت كرد و در نتيجه در عرشه و خوابگاه كشتي آتش‌سوزي رخ داد. در همان لحظات اوليه، 10 تن از خدمه كشتي به دريا پريدند. پس از اين اقدام، يك ناو انگليسي به كمك نفت‌كش شتافت و پس از آن نيز چند يدك‌كش و بال‌گرد به آن نزديك شدند. اين نفت‌كش پس از خاموش كردن آتش به حركت خود ادامه داد.[۴] بيمه‌ي لويدز لندن اين حملات را تأييد، اما اعلام كرد كه در حمله‌ي دوم به كسي آسيب نرسيده است.[۵] خبرگزاري‌هاي رويتر، آسوشيتدپرس و فرانسه با انعكاس خبر حمله به دو كشتي مذكور، اين اقدام را متوجه جمهوري اسلامي ايران دانستند.[۶] پس از وقوع اين دو حمله بخش فارسي بامدادي راديو بيبيسي اعلام كرد نمايندگان مجلس عوام انگليس از ادامه‌ي حمله به كشتي‌ها در خليج فارس ابراز نگراني كردند.[۷] به نوشته‌ي نشريه‌ي ال‌پائيس چاپ اسپانيا، خبرگزاري افه (خبرگزاري اسپانيا) هم اعلام كرد اتحاديه‌ي دريانوردان اسپانيا از دولت اين كشور خواست در برابر حمله به كشتي‌هاي اين كشور ادعاي غرامت كند. اين نشريه همچنين با چاپ مطلبي در شماره‌ي امروز خود دربارهي حمله به كشتي‌ها در خليج فارس نوشت: از شروع جنگ تا ماه اكتبر سال گذشته (مهر ـ آبان 1366)، 374 حمله‌ي دريايي به كشتي‌ها انجام شده كه 7 مورد آن عليه كشتي‌هاي اسپانيايي بوده است.[۸]
گزارش - 176
هم‌زمان با موفقيت‌هاي نيروهاي خودي در عمليات والفجر10 در منطقه‌ي حلبچه و بيت‌المقدس3 در ارتفاع گوجار در منطقه‌ي ماووت استان سليمانيه، ارتش عراق امروز علاوه بر تقويت اين مناطق، در قسمت‌هاي ديگري از اين استان تحركاتي را عليه مواضع گروه‌هاي كرد معارض آغاز كرد. به گزارش قرارگاه رمضان، يك ستون بزرگ شامل ده‌ها تانك و كاميون‌هاي نظامي پر از نيرو به طرف شهر سيدصادق آمدند. امروز 50 دستگاه تانك؛ حدود 500 دستگاه ايفا حامل نيرو و 22 قبضه توپ 130 ميلي‌متري ـ كه به وسيله‌ي كاميون حمل مي‌شدند ـ به طرف منطقه‌ي دربنديخان انتقال يافتند. واحد‌هايي از ارتش عراق نيز از 3 محور در مالبند1 به نام‌هاي گولان، شاره زور و داره‌رش با پشتيباني هوايي و بمب‌باران شيميايي هم‌راه با آتش شديد توپ‌خانه اقدام به حمله كردند كه بنا به اخبار اتحاديه‌ي ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها)، در اين عمليات 20 نفر از پيش‌مرگان و 75 نفر از روستاييان اين مناطق به شهادت رسيده‌اند.[۹] در همين حال، تعدادي از نيروهاي لشكر9 بدر عراق تابع مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در يك عمليات چريكي به پايگاه‌هاي نيروهاي عراقي در شهر گوگ تپه در استان كركوك حمله كردند. در اين اقدام، ضمن منهدم شدن پايگاه ده‌ها نفر از عناصر دشمن كشته و مجروح شدند و 5 نفر نيز به اسارت درآمدند.[۱۰]
گزارش - 177
در حمله‌ي موشكي امروز عراق به تهران و بمب‌باران چندين شهر و روستاي كشور، حدود 700 نفر شهيد يا مجروح شدند و به احشام و اموال مردم نيز خسارات عمده وارد شد. ساعت 18:15 امروز يك فروند موشك عراقي به اواسط خيابان شهيد كاشاني واقع در خيابان دبستان منشعب از بزرگ‌راه رسالت اصابت كرد. بر اثر انفجار اين موشك، دو ساختمان دو طبقه به طور كامل منهدم شد و دو ساختمان سه طبقه‌ي مجاور آن نيز به ميزان 50 درصد تخريب و تا 30 متري كانون انفجار در و پنجره ساختمان‌ها كنده شد و تا شعاع بيش‌تري شيشه‌هاي ساختمان‌ها شكست و 3 خودرو نيز منهدم گرديد. در اين حادثه 5 نفر شهيد و 8 نفر مجروح شدند.[۱۱] راديو صوت‌الجماهير شليك اين موشك را ساعت 17:38 به وقت بغداد اعلام كرد.[۱۲] در استان‌هاي كشور، كانون حملات هوايي عراق مناطق مرزي استان كردستان بود و در اين حملات هواپيماهاي دشمن 6 روستا از توابع شهر مريوان را بمب‌باران شيميايي كردند. در حمله به روستاهاي نژمار، كال‌بالا، درگاه شيخان، كاني دينار و درزيان 90 نفر شهيد يا مجروح شدند.[۱۳] در بمب‌باران شيميايي مجدد روستاي نژمار و حمله‌ي هوايي به روستاي بالك نيز 31 نفر شهيد و افزون بر 500 نفر مجروح شدند كه در ميان آنان 10 كودك يك تا 7 ساله بود و اعضاي دو خانواده كه در پستوي منزل خود پناه گرفته بودند، يك‌جا شهيد شدند. همچنين تعداد زيادي از احشام مردم بر اثر گاز شيميايي تلف شدند.[۱۴] در بمب‌باران روستاي قلعه‌جي نيز 7 نفر شهيد شدند.[۱۵] علاوه بر آن، اطراف بيمارستان مريوان و روستاي قلعه‌جي بمب‌باران شيميايي شد كه تلفاتي نداشت. چند مورد حمله‌ي هوايي دشمن به شهر مريوان در ساعت‌هاي مختلف نيز به دليل واكنش پدافند هوايي مستقر در منطقه ناموفق بود.[۱۶]** هواپيماهاي عراقي به چند نقطه در استان آذربايجان غربي نيز حمله كردند. ساعت 15:30 روستاهاي دوله و اسلام‌آباد از توابع سردشت بمب‌باران شيميايي شد كه در نتيجه 12 نفر شهيد و 11 نفر مجروح شدند و 60 رأس گاو اهالي تلف گرديد.[۱۷] شهرهاي خوزستان نيز هدف حملات هواپيماهاي دشمن قرار گرفتند. در حمله‌ي ساعت 10 صبح هواپيماهاي عراقي به چند نقطه‌ي مسكوني شوشتر، چند واحد مسكوني تخريب شد و يك مسجد نيز آسيب ديد. در اين حمله، 4 نفر شامل 2 كودك و 2 زن شهيد و 15 نفر مجروح شدند. در حمله به دزفول كه در ساعت 13 انجام شد، به دليل اصابت بمب به خارج از شهر كسي آسيب نديد. همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، خط لوله‌ي نفتي در لب سفيد در منطقه‌ي عمومي اهواز بمب‌باران شد، اما خبري دربارهي جزئيات حمله و ميزان خسارت اعلام نگرديد.[۱۸] در ساعت 10:30 صبح نيز 6 فروند هواپيماي عراقي به اروميه حمله كردند و با پرتاب 8 بمب به سوي مناطق شمالي و حاشيه‌ي شهر خساراتي وارد كردند. در اين حملات فقط 4 نفر در روستاي جهت‌لو از توابع اين شهرستان مجروح شدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، هدف اين بمب‌باران پدافند هوايي منطقه بود كه تحقق نيافت و علت تلفات اندك بمب‌باران، خروج قبلي بالغ بر 80 درصد مردم از شهر بود كه از حدود 20 روز قبل به‌تدريج در باغ‌ها و روستاهاي اطراف سكونت يافته بودند. خروج مردم از شهر براي مصون ماندن از بمب‌باران‌ها مشكلاتي را براي تعدادي از آنان ايجاد كرده است. مردمي كه امكاناتي خارج از شهر ندارند، ناگزير روزها را در صحراها سپري كرده و شب به خانه‌هاي‌شان بازمي‌گردند. سرماي هوا و كمبود امكانات به‌ويژه براي خانواده‌هايي كه فرزند خردسال دارند طاقت‌فرساست. شهر اروميه اينك به صورت كاملاً تعطيل درآمده و اكثر مغازه‌ها بسته است و تنها عبور و مرور تعداد كمي از اهالي و وسايل نقليه در خيابان‌ها به چشم مي‌خورد. هنگام تحويل سال برخي از مردم به مناسبت سال نو و براي حضور در مجالس ترحيم و مزار شهدا و ديدار با نزديكان به شهر آمدند و پس از برگزاري مراسم و سركشي جزئي به خانه‌هاي‌شان فوراً شهر را ترك كردند.[۱۹] حمله‌ي هوايي به شهرستان‌هاي سلماس، تكاب و سردشت در اين استان نيز با آتش شديد يگان‌هاي پدافند خنثي شد و هواپيماهاي مهاجم در حين فرار اقدام به شكستن ديوار صوتي بر فراز اين مناطق كردند.[۲۰] در بمب‌باران شهر كوهدشت در 70 كيلومتري غرب خرم‌آباد در استان لرستان نيز كه ساعت 11:04 انجام شد، 3 نفر مجروح شدند. بمب‌باران ساعت 8:11 صبح ايلام نيز سبب تخريب چند منزل و مغازه شد. اين حملات تلفاتي نداشت، اما در بمب‌باران بخش آبدانان از توابع شهرستان دره‌شهر اين استان 3 نفر مجروح شدند و چند واحد مسكوني و يك مدرسه تخريب شد. تجاوز هم‌زمان چند فروند هواپيماي عراقي به آسمان تبريز و زنجان در ساعت 16:30 به دليل واكنش به‌موقع و اجراي آتش پرحجم پدافند هوايي مستقر در منطقه سبب ناكامي دشمن در بمب‌باران اين دو شهر شد و هواپيماهاي مهاجم در حين فرار بمب‌هاي خود را در بيرون شهر زنجان و همچنين در چند نقطه‌ي غير مسكوني روستاي ديزج‌خسرو در 20 كيلومتري شهر تبريز رها كردند كه هيچ‌گونه خسارت مالي و جاني در پي نداشت.[۲۱] عراق در اطلاعيه‌ي نظامي شماره3091 خود، حمله‌ي هوايي به شوشتر، اروميه، ايلام، كوهدشت، صلاحي، دزفول و تبريز را اعلام كرد.[۲۲]
گزارش - 178
در پي بمب‌باران شيميايي روزافزون روستاهاي مرزي ايران در شمال غرب كشور و پس از صدور ابلاغيه‌ي دولت دربارهي ايجاد آمادگي در مناطق بمب‌باران‌شده، براي مقابله با بمب‌باران‌هاي شيميايي احتمالي، ستاد كنترل حوادث ش.م.ه. كوهدشت در استان لرستان امروز تشكيل جلسه داد و براي ادارات، سازمان‌ها و نهادهاي ذي‌ربط از جمله هلال احمر، شهرداري، آتش‌نشاني، سپاه پاسداران و شبكه‌ي بهداري تعيين مسئوليت و تقسيم كار كرد. در اقدامات انجام‌شده در اين بخش كه در روزهاي گذشته در معرض بمب‌باران‌هاي هواپيماهاي عراقي قرار داشته‌اند تجهيز نقاهتگاه؛ تهيه و تقسيم البسه و ماسك ضد شيميايي بين نيروها (آتش‌نشاني، انتظامي، امدادگر، درماني و بيمارستاني، لجستيكي و كنترل‌كننده)، نصب دوش‌هاي ثابت و سيار در نقاط مختلف و آموزش نيروهاي امدادي و درماني پيش‌بيني شده است. همچنين مقرر شده است همه‌ي سازمان‌هاي امدادي منطقه و نيروهاي سپاه براي مقابله با حملات شيميايي دشمن تا اطلاع بعدي در آماده‌باش كامل به سر ببرند.[۲۳]
گزارش - 179
يك هفته پس از حملات شيميايي عراق به شهر حلبچه و در پي حضور گروهي از خبرنگاران رسانه‌هاي خارجي در منطقه‌ي عملياتي والفجر10، اولين گزارش‌ها از نتيجه‌ي اين عمليات و بمب‌باران شيميايي اين شهر و وضعيت كشته‌شده‌ها و مصدومان حادثه در برخي مطبوعات انگليسي از جمله روزنامه‌هاي ديلي‌تلگراف، گاردين و تايمز انتشار يافت. تشريح منظره‌ي رقت‌بار شهر و مردم آن‌كه به وسيله‌ي گازهاي شيميايي در حالات مختلف و بدون داشتن كوچك‌ترين زخمي بر بدن كشته شده‌اند و اجسادشان در كنار لاشه‌هاي حيوانات خانگي در گوشه و كنار شهر افتاده است، موضوع اصلي اين گزارش‌هاست. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، در قسمتي از گزارش مفصل ديلي‌تلگراف با تيتر "بمب‌هاي سيانور شهر را از بين برد"، مشاهدات خبرنگار روزنامه اين گونه آمده است: قبل از گرفتار شدن در نبردهاي اخير جنگ خليج فارس، حلبچه در كناره‌ي درياچه و در ميان كوه‌هاي شمال شرقي كردستان عراق شهري پر جنب و جوش با 60 هزار جمعيت بود كه هدف بمب‌هاي گاز سيانور و خردل عراق قرار گرفت. حلبچه به يك شهر ويران و متروك، مانند يك گورستان باز مبدل شده است. اجساد در حالت لحظه‌ي مرگ روي خيابان‌هاي خالي يا در اتاق و حياط منازل متروك افتاده‌اند. اين صحنه فاجعه‌ي معاصر خاورميانه است؛ فاجعه‌يي كه به نابودي شهر پام‌پي در ايتاليا بر اثر فعاليت‌هاي آتشفشاني شباهت دارد. پدري در حالت تلاش براي محفوظ نگه داشتن فرزندش از ابرهاي سفيد رنگ سمي گاز سيانور به خاك افتاده است. در نقطه‌يي ديگر مادري در كنار گهواره‌ي نوزادش جان داده، ميني‌بوسي كه در حال فرار از شهر هدف قرار گرفته و در خيابان واژگون شده است. چند متر آن طرف‌تر، پدر و مادر و دختري در كنار يك‌ديگر مرده‌اند، در زيرزميني خانواده‌يي روي هم افتاده‌اند. در برابر منازل، كفش‌ها و لباس‌ها پخش شده‌اند. لاشه‌ي گاوها كه افسار آن‌ها هنوز به تير چارچوب بسته شده بر زمين افتاده است. تخمين زده مي‌شود نزديك به 3 هزار نفر بر اثر گازهاي سمي در سه بمب‌باران هوايي عراق كشته شده باشند. ايران مي‌گويد مخزن‌هاي 100 ليتري سيانور كه به محض اصابت به گاز تبديل مي‌شود بر اين شهر فروريخته شده است. بي‌ترديد بر اجسادي كه من مشاهده كردم هيچ نشانه‌يي از جراحت خارجي بر بدن آن‌ها ديده نمي‌شد. ايران مي‌گويد به نظر مي‌رسد اكثر آن‌ها پس از چند ثانيه خفه شده‌اند. پزشكان مي‌گويند شواهد روشني وجود دارد كه هواپيماهاي عراقي بمب‌هاي حاوي سيانور و گاز خردل و عصبي انداخته‌اند. بر اساس گزارش‌ها، چند ساعت قبل از بمب‌باران هوايي عراق، كردهاي حلبچه كه علاقه‌ي چنداني به حكومت عراق ندارند، از نيروهاي ايراني به‌گرمي استقبال كرده بودند.[۲۴] ايراني‌ها مي‌گويند بمب‌هاي سيانور در بخش وسيعي از حلبچه انداخته شد و بمب‌هاي گاز خردل و عصبي نيز در نقاط ديگر شهر فرود آمد. اكثر پاسداران ايراني قبل از اولين بمب‌باران شيميايي از حلبچه خارج شده و اردو زده بودند. هزاران غير نظامي ديگر همچنين از شهر خارج شده بودند، اما ظاهراً نيمي از مردم حلبچه هنگام اولين بمب‌باران شيميايي در شهر بودند. روزنامه‌ي تايمز از قول خبرنگار خود نوشته است: صدها كرد در بدترين حمله‌ي شيميايي عليه غير نظاميان در جنگ ايران و عراق كشته شده‌اند. من خود، جسد 90 تن را در گوشه و كنار شهر ديده‌ام. به نظر مي‌رسيد آن‌ها به وسيله‌ي گازهاي سيانور و عصبي قرباني شده‌اند. قربانيان اين شهر در نزديكي مرز ايران، ظاهراً پس از آن‌كه اين منطقه هفته‌ي گذشته به دست نيروهاي ايراني افتاد هدف بمب افكن‌هاي عراقي قرار گرفتند. روزنامه‌ي گاردين هم با چاپ عكس بزرگي از يك مجروح شيميايي برخي صحنه‌هاي مربوط به اين حملات را به قلم خبرنگار خود اين گونه تنظيم كرده است: نه جراحتي، نه خوني و نه اثري از انفجار روي اجساد ديده نمي‌شود، اجساد ده‌ها مرد، زن، كودك، دام و حيوانات خانگي كه در منازل و خيابان‌هاي خاكي اين بخش دور افتاده و مورد بي‌مهري قرار گرفته‌اند، كردستان عراق تحت اشغال ايران را پوشانده است. پوست اين اجساد به طرز عجيبي تغيير رنگ داده؛ چشم‌هاي‌شان باز و خيره، چرك خاكستري رنگي از دهان‌شان بيرون زده و انگشتان‌شان هنوز به طور عجيبي كج و كوله است. ظاهراً مرگ تقريباً نادانسته در وسط كارهاي خانه سراغ‌شان آمده و فقط بعضي از آن‌ها قدرت آن را داشته‌اند كه خود را به در خانه برسانند تا چند متر آن طرف‌تر به زمين بيفتند. اين طرف مادري بچه‌اش را براي آخرين بار در آغوش فشرده و آن طرف پيرمردي خود را سپر نوزادي از آنچه كه نمي‌دانست چيست، كرده است. ما به عنوان نخستين گروه خبرنگاران غربي كه از فتوحات جديد ايران در جنگ خليج فارس ديدن مي‌كرديم، به ماسك‌هاي گاز مجهز شديم و با عجله استفاده از آن‌ها را آموزش ديديم. دليل دست زدن به اين اقدام وحشتناك در آنچه ما در حلبچه با آن رو به رو شديم ـ جايي كه زماني موطن حدود 100هزار تن در 25 كيلومتري داخل عراق از مرز بود ـ احتياط بوده است. يازده قرباني در حياطي كوچك دراز شده‌اند. ديگران با شنيدن صداي هواپيماها بايد به زيرزمين‌هاي‌شان پناه برده باشند به تصور اين‌كه از انفجارها در امان خواهند بود ولي آنچه عراقي‌ها ريختند به گفته‌ي ايرانيان سيانور بوده است. دكتر فروتن با اشاره به بقاياي يك كپسول سيانور گفت: يك بمب حاوي 100 ليتر سيانور است و در روزي سرد، بخار مي‌تواند به‌سرعت تا 500 متر پخش شود. اين مردم هيچ شانسي نداشتند. دكتر فروتن گفت: در بخش‌هاي ديگر شهر گاز خردل و اعصاب ريخته شده است. وي گفت: قربانيان گاز اعصاب اگر به‌سرعت مداوا شوند، نجات مي‌يابند و ما خيلي‌ها را نجات داديم. گاز خردل كه پوست و ريه‌ها را مي‌سوزاند قربانيان زيادي گرفته است. ما موارد كم‌شدت‌تري را در بيمارستان شهر باختران ديديم. موارد شديدتر به تهران و ساير شهرها منتقل شده‌اند. ايرانيان تعداد كشته و زخمي‌هاي شيميايي را چندين هزار تن ذكر كرده‌اند كه همگي غير از تعداد انگشت‌شماري سربازان ايراني كه نتوانستند به‌موقع از ماسك‌هاي گاز خود استفاده كنند، كرد هستند. تصور هر توضيحي براي بمب‌باران شيميايي حلبچه دشوار است غير از آن‌كه ايرانيان و كردها مي‌گويند: انتقام.[۲۵] در قسمت ديگري از اين گزارش دربارهي وضعيت مصدومان حادثه نيز آمده است: تيم خبرنگاران براي بازديد از ده‌ها غير نظامي اهل حلبچه كه براي معالجه‌ي آثار گاز خردل بستري شده‌اند، به بيمارستاني در باختران برده شد. يكي از خبرنگاران، كميله عبدالله دبير يكي از مدارس است كه مي‌گويد: هنگامي‌كه هواپيماهاي عراقي در آسمان شهر ظاهر شدند او در داخل خانه بوده، سپس صداي مهيبي شنيده و وقتي از خانه بيرون آمده بوي گاز را استشمام كرده است. وي افزود: آن گاه با روسري بيني و چشمانم را پوشاندم، ولي فايده‌يي نداشت. برخي از قربانيان بستري‌شده جراحات شديدي داشتند. اكثر مجروحان در بيمارستان‌هاي تهران و باختران از آثار گاز خردل رنج مي‌برند. مقامات ايراني گفتند براي اعزام گروه‌هاي تحقيقاتي سازمان ملل و صليب سرخ با اين ارگان‌ها تماس خواهند گرفت.[۲۶] پس از بازديد از منطقه، بعد از ظهر امروز، خبرنگاران خبرگزاري رويتر، تلويزيون و مطبوعات تركيه، شبكه‌هاي تلويزيوني سي.ان.ان. امريكا، اي.تي.ان. و بيبيسي انگليس و همچنين خبرنگاران رسانه‌هاي كشورهاي اتريش، فرانسه و سوئد در يكي از بيمارستان‌هاي تهران به ديدار تعدادي از مصدومان شيميايي شهر حلبچه رفتند و به تهيه‌ي گزارش پرداختند.[۲۷] انعكاس نسبتاً وسيع اخبار بمب‌باران شيميايي حلبچه در رسانه‌هاي انگليس در حالي انجام شد كه سفارت عراق در لندن امروز در يك بيانيه‌ي مطبوعاتي مدعي شد بمب‌باران شيميايي حلبچه توسط ايران انجام شده است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، سفارت عراق در اين بيانيه اعلام كرد: ايران قبل از ورود به حلبچه و چند شهر مرزي ديگر در كردستان عراق نقاط مسكوني اين شهرها را هدف گلوله‌هاي شيميايي قرار داده است. حلبچه يك شهر عراقي است و مردم آن عراقي هستند و زير آتش قرار دادن شهر خودي نه عقلاني است و نه محتمل. در همين حال، محمد المشاط سفير عراق در لندن، در اخبار شبكه‌ي چهار تلويزيون انگليس نيز حملات شيميايي حلبچه را تكذيب كرد.[۲۸]
گزارش - 180
پس از حضور خبرنگاران خارجي در منطقه‌ي دشت زور، گزارش‌هايي از نتايج عمليات والفجر10 در رسانه‌هاي اروپايي انتشار يافت. اخبار و گزارش‌هايي كه از آغاز تا كنون در نشريات خارجي درج مي‌شد بر اساس اطلاعيه‌ها و اخبار رسمي منتشرشده از طرفين بود. مهم‌ترين ويژگي اخبار درج‌شده در مطبوعات امروز انگليس نقل اخبار اين عمليات از قول خبرنگاراني است كه در منطقه حضور ميداني داشته‌اند. در قسمتي از گزارش خبرنگار ديلي‌تلگراف دربارهي نتايج عمليات والفجر10 آمده است: در يك بازداشتگاه در بيرون شهر باختران 1500 سرباز عراقي كه در حلبچه به اسارت گرفته شدند، نگه‌داري مي‌شوند. آن‌ها به صورت چهارزانو در چند رديف پشت سر علي‌حسين العقاوي ژنرال فرمانده نشسته بودند. او گفت: ما محاصره شده بوديم و ارتباط‌مان با خارج قطع شده بود. ما هيچ شانسي در برابر نيروهاي بسيار قوي‌تر (ايراني‌ها) نداشتيم و به همين دليل تسليم شديم. در حالي كه ژنرال العقاوي صحبت مي‌كرد، سربازان او شعارهاي "مرگ بر صدام حسين" (رئيس‌جمهوري عراق) و "مرگ بر اسرائيل" سرمي‌دادند. نيروهاي سپاه پاسداران براي تصرف حلبچه و سه شهر نزديك ديگر در كنار ساحل درياچه‌ي دربنديخان 25 مايل در خاك عراق پيشروي كردند. هدف آن‌ها اين بود كه به سمت سد روي اين درياچه كه برق بغداد را تأمين مي‌كند پيشروي كنند. چندين لشكر با پشتيباني تانك و خودروهاي زرهي و ناوگاني از قايق‌هاي كوچك در آبراه‌هاي منطقه در اين حمله به كار گرفته شدند. ايران مي‌گويد: سرعت پيشروي، عراقي‌ها را كاملاً غافل‌گير كرد. سپاه پاسداران ادعا مي‌كند نزديك به 10 هزار عراقي كشته، زخمي يا به اسارت گرفته شدند. آن‌ها همچنين مي‌گويند صدها تانك و خودرو زرهي را به غنيمت بردند. ما در حالي كه به سمت حلبچه پرواز مي‌كرديم و منطقه‌ي عملياتي را دور مي‌زديم تعدادي تانك سوخته مشاهده كرديم. روشن است كه به نيروي هوايي عراق فرمان داده شده كه انتقام اين عقب‌نشيني خسارت‌آور را بگيرد و در چند روز گذشته چندين مأموريت بمب‌باران در اين منطقه انجام شده است. روزنامه‌ي تايمز هم در اين باره نوشته است: اندازه‌ي شكست بغداد در گفت و گو با سربازان اسير عراقي مشخص بود. ژنرال علي‌حسين عويدالعقاوي افسر فرمانده عراقي كه در يك اردوگاه موقت اسراي جنگي در ايران با 1500 سرباز عراقي ديگر نگه داشته مي‌شود، در اين باره گفت: پس از قطع ارتباطش با واحدهاي نظامي ديگر و درهم شكسته شدن نيروهايش توسط قواي برتر ايراني، به افرادش دستور داد خود را تسليم كنند. ايران حلبچه و چهار شهر بازارچه‌يي كوچك ديگر منطقه و ده‌ها روستا و دهات مرزي را تصرف كرده است. اين منطقه، نسل‌ها عرصه‌ي داغ مقاومت كردها در برابر بغداد بوده است. خبرگزاري جمهوري اسلامي نيز اعلام كرد: گزارش جرايد انگليسي كه در راديو بين‌المللي بيبيسي بازتاب يافت، به‌خوبي سبب جلب توجه افكار عمومي انگليس بيش از انعكاس‌هاي اين سه روزنامه كه بالغ بر دو ميليون تيراژ دارند، شده است.[۲۹]
گزارش - 181
ايران، امروز يك بار ديگر در نامه‌يي از دبيركل سازمان ملل متحد خواست تا براي رسيدگي به ابعاد بمب‌باران شيميايي مناطق مسكوني حلبچه گروه كارشناسان سلاح‌هاي شيميايي اين سازمان را براي تهيه‌ي گزارش و ارائه‌ي آن‌ها به جامعه‌ي بين‌المللي به ايران اعزام كند. در اين نامه كه به عنوان سند شمارهA/43/233 مجمع عمومي و سند شمارهS/19669 شوراي امنيت سازمان ملل منتشر شده، آمده است: بنا به اطلاع دولت متبوعم و پيرو نامه‌هاي قبلي دربارهي استفاده‌ي بي‌سابقه‌ي حكومت عراق از سلاح‌هاي شيميايي، احتراماً توجه جناب عالي را به قطع‌نامه‌ي 42/37C مجمع عمومي با عنوان اقدامات براي حفظ اقتدار پروتكل 1925 ژنو و حمايت از مفاد كنوانسيون سلاح‌هاي شيميايي جلب مي‌كنم. در بند 4 قطع‌نامه‌ي مجمع عمومي آمده است: «از دبيركل درخواست مي‌گردد جهت انجام تحقيقات در پاسخ به گزارش‌هايي كه هر يك از دولت‌هاي عضو دربارهي استفاده احتمالي از سلاح‌هاي شيميايي و ميكروبي يا سمي ارائه مي‌دهند و شامل نقض پروتكل 1925 ژنو و يا ساير مقررات عرف حقوق بين‌المللي است، اقدام نمايد و با مشخص شدن حقايق موضوع سريعاً نتايج چنين تحقيقاتي به كليه‌ي دولت‌هاي عضو گزارش شود.»
دولت جمهوري اسلامي ايران توجه جناب عالي را به تشديد استفاده‌ي جدي عراق از سلاح‌هاي شيميايي جلب مي‌كند كه اصولاً عليه مردم غير نظامي به كار گرفته مي‌شود و رسماً درخواست مي‌كند كه فوراً گروه كارشناسان سلاح‌هاي شيميايي براي تحقيق دربارهي ميزان جنايات عراق و گزارش به جامعه‌ي بين‌المللي اعزام شود. لازم است جناب عالي در راستاي مفاد قطع‌نامه‌ي 42/37C مجمع عمومي براي "حفظ اقتدار پروتكل 1925 ژنو" اقدامات سريعي انجام دهيد. نماينده‌ي عراق در سازمان ملل نيز با دادن نامه‌يي به اين سازمان مدعي بمب‌باران نقاطي در استان‌هاي اجره، واسط و سليمانيه از سوي ايران در دو روز گذشته شد.[۳۰]
گزارش - 182
در پي درخواست ايران از دبيركل سازمان ملل متحد مبني بر اعزام يك هيئت تحقيق براي تهيه‌ي گزارش از ابعاد بمب‌باران‌هاي شيميايي منطقه‌ي حلبچه توسط عراق، خاوير پرز دكوئيار با اعضاي شوراي امنيت در اين باره تشكيل جلسه داد. به گزارش خبرگزاري فرانسه از نيويورك، در پايان اين جلسه، دبيركل سازمان ملل اعلام كرد در چند روز گذشته نگران گسترش جنگ بين ايران و عراق بوده و از دو كشور خواسته است تا از هرگونه اقدامي كه مانع توقف خصومت مي‌شود خودداري كنند. وي همچنين از اين‌كه ايران و عراق به جاي عمل كردن به درخواست‌هاي شوراي امنيت و دبيركل جنگ را تشديد كرده‌اند، ابراز تعجب كرد و افزود: «با توجه به خصومت فزاينده از جمله گزارشات مربوط به تهاجم جديد نيروهاي ايراني به خاك عراق؛ ادامه‌ي جنگ شهرها و اتهامات تازه‌ي ايران در مورد كاربرد شديد سلاح شيميايي توسط عراق، من بار ديگر با عباراتي پرحرارت خواستار خودداري از هرگونه اقدامي مي‌شوم كه مانع از اجراي قطع‌نامه‌ي598 شود و جو را براي مذاكرات آينده‌ي مقامات بلندپايه‌ي دو كشور وخيم كند.» هرچند در مورد جزئيات مذاكرات شورا اخباري منتشر نشد، اما يك سخن‌گوي سازمان ملل گفت كه دكوئيار درخواست ايران را بررسي مي‌كند. دكوئيار از ايران و عراق خواسته است تا اواسط فروردين‌ماه فرستادگاني بلندپايه را براي ازسرگيري مذاكرات به منظور يافتن راه حلي براي خاتمه‌ي جنگ به سازمان ملل متحد اعزام كنند كه تا كنون پاسخي دريافت نكرده است.[۳۱]
گزارش - 183
در حالي كه نماينده‌ي ايران در اجلاس وزيران خارجه‌ي سازمان كنفرانس اسلامي در امان پايتخت اردن امروز از تمايل ايران به پذيرش هر گونه كمكي براي متوقف كردن جنگ شهرها خبر داد، وزير امور خارجه‌ي عراق در نطق خود كشورهاي اسلامي را به اتخاذ موضع جدي و محكم در مقابل سياست‌هاي ايران دعوت كرد. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، محمدعلي تسخيري سرپرست اداره‌ي روابط خارجي وزارت ارشاد اسلامي در ايران، در پاسخ به خبرنگاران كه از وي پرسيدند آيا انتظار مي‌رود كه كنفرانس اسلامي جنگ شهرها را خاتمه دهد گفت: ما از پيشنهاد قطع جنگ شهرها حمايت مي‌كنيم و هر دستي را كه براي خاتمه دادن به اين جنگ تلاش كند به‌گرمي مي‌فشاريم. وي اضافه كرد كه تلاش خواهد كرد تا در كنفرانس، "جنگ موشكي" را نيز به بحث بگذارد و ما از كنفرانس اسلامي مي‌خواهيم همه‌ي جوانب اين موضوع را در نظر بگيرد. آسوشيتدپرس در عين حال افزود: تا كنون هيچ نشانه‌يي از مذاكره در مورد توقف جنگ شهرها در امان مشاهده نمي‌شود و وجود هيئت ايراني در سطح نسبتاً پايين نشان‌دهنده‌ي آن است كه احتمالاً چنين حركتي در اين كنفرانس شروع نخواهد شد.[۳۲] سخنان مسئول هيئت ايران در اجلاس در حالي بيان شد كه طارق عزيز معاون نخست‌وزير و وزير خارجه‌ي عراق در نطق خود ضمن دعوت از نمايندگان كشورهاي عضو كنفرانس براي اتخاذ موضع سخت عليه ايران اضافه كرد كه ايستادگي در برابر سياست‌هاي خصمانه‌ي ايران به معني جانب‌داري از طرف ديگر نيست و عراق قدرت آن را دارد كه تهران را از اشغال عراق بازدارد. به گزارش خبرگزاري عراق، وي تأكيد كرد كه عراق صلح را فقط بر مبناي قطع‌نامه‌ي598 و طبق بندهاي مندرج در آن مي‌پذيرد.[۳۳] مواضع جنگ‌طلبانه‌ي عراق در حالي بيان مي‌شود كه خبرگزاري فرانسه از منامه در خبري اين مطلب را درج كرده است كه رسانه‌هاي گروهي عراق امروز بر عزم عراق براي يك جنگ كامل به منظور مجبور كردن ايران به پذيرش صلح تأكيد كردند.[۳۴]
گزارش - 184
حكومت عراق براي رفع احتياجات نيروهاي مسلح، هيئت صنايع نظامي وابسته به شوراي فرماندهي انقلاب را تأسيس كرد. به گزارش خبرگزاري عراق، بر اساس قانوني كه امشب از رسانه‌هاي جمعي بغداد اعلام شد، اين هيئت احتياجات نيروهاي مسلح عراق را بر اساس سياست تعيين‌شده براورده خواهد كرد. همچنين براي بالا بردن توان كشوري هم‌گام با نياز نيروهاي مسلح خواهد كوشيد. در اين قانون اشاره شده است كه اين هيئت و واحدهاي تابعه مي‌توانند شعبه يا دفتري در داخل و خارج عراق داير كنند. اين قانون روشن كرده است كه مدير كل هيئت، مسئول هدايت و توجيه كارها و سياست‌هاي آن است. نظارت بر فعاليت‌هاي اين هيئت را نيز رئيس هيئت صنايع نظامي با رتبه‌ي وزير عهده‌دار خواهد بود و همه‌ي تصميمات، دستورها و رهنمودهاي لازم دربارهي وظايف هيئت را وي صادر خواهد كرد. خبرگزاري عراق در گزارش ديگري در اين باره نوشت: به موجب فرمان جديدي كه امشب در بغداد انتشار يافت، سرهنگ حسين كامل سرپرست هيئت صنايع نظامي با حفظ سمت به كفالت وزارت صنايع و معادن منصوب شد. خبرگزاري فرانسه در گزارشي در اين باره نوشت: بغداد قبلاً اعلام كرده بود كه موشك‌هاي زمين به زمين با نام الحسين در صنايع نظامي عراق تحت سرپرستي حسين كامل ساخته شده است.[۳۵] ادعاي عراق مبني بر ساخت موشك در اين كشور در حالي مطرح شد كه مجله‌ي فرانسوي لوپوئن در مقاله‌يي تحت عنوان "موشك‌ها ... آلماني‌ها در بغداد" نوشت: كارخانه‌ي آلماني "مسراشميت بولكوبلوم" عراق را ياري كرده تا با تغييراتي در موشك‌هاي روسي اسكاد ـ بي، برد آن‌ها را افزايش دهد تا به تهران برسند. البته، اين كارخانه نوشته‌هاي مجله‌ي لوپوئن را تكذيب كرد.[۳۶]
گزارش - 185
در حالي كه عراق به‌آساني ميلياردها دلار انواع تسليحات از كشورهاي بلوك غرب و شرق و ابرقدرت‌ها خريداري مي‌كند، مدير يك كارخانه‌ي اسلحه‌سازي در ايتاليا به اتهام فروش نيم ميليون دلار و 16 بازرگان انگليسي به اتهام فروش و قاچاق 36 ميليون دلار قطعات يدكي و گلوله‌ي توپ به ايران دست‌گير شدند. به گزارش خبرگزاري رويتر، منابع مطلع قضايي ايتاليا اعلام كردند، به دستور دادرس ونيز، مدير كارخانه‌ي اسلحه و مهمات‌سازي ايتاليايي "كنسار" كه وابسته به كارخانه اسلحه‌سازي "لوكايه" فرانسه مي‌باشد، در ارتباط با قاچاق اسلحه به ايران، دست‌گير شد. مدير كارخانه‌ي لوكايه نيز در ماه دسامبر گذشته به فروش غير مجاز نيم ميليون دلار گلوله‌هاي توپ‌خانه به ايران بين سال‌هاي 1983 و 1985 متهم شد. هفته‌نامه‌ي نوول آبزرواتور چاپ فرانسه، اوايل اين ماه مسيحي يادآور شد كه كارخانه‌ي لوكايه با استفاده از كارخانه‌ي كنسار در نقش يك واسطه به فروش غير قانوني گلوله‌ي توپ‌خانه به ايران ادامه مي‌دهد كه لوكايه اين خبر را تكذيب كرد.[۳۷] خبرگزاري جمهوري اسلامي‌از رُم دربارهي جزئيات اين خبر اعلام كرد: قاضي ايتاليايي ونيز كه از چندي قبل مشغول تحقيق دربارهي قاچاق اسلحه به ايران است، ادعا كرد كه اسناد جديدي مبني بر وجود نوعي ارتباط ميان شركت‌هاي مختلف اروپايي فروشنده‌ي اسلحه به ايران كشف كرده است. جرايد ايتاليا با اعلام اين خبر در شماره‌هاي امروز خود اضافه كردند كه اين اطلاعات در پي دست‌گيري يك بازرگان 44 ساله به نام لويچي كورسي كه با صنايع فرانسوي در ارتباط بوده، كسب شده است. به نوشته‌ي اين جرايد، مركز قاچاق اسلحه از اروپا به ايران در بندر پرتغالي ستوبال واقع است و در حال حاضر يك مقام نيروهاي مخفي ونيز با سفر به نقاط گوناگون ايتاليا مشغول انجام دادن تحقيقات دربارهي نقش شركت‌هاي ايتاليايي در فروش اسلحه به ايران است. در همين خصوص، روزنامه‌ي پرتيراژ ايتاليايي ايل مساجرو مدعي شد كه تلكس‌هاي به دست آمده از دفتر سازمان كشتي‌راني جمهوري اسلامي‌ايران در شهر جنوا تأييد مي‌كنند كه صنايع اين كشور در قاچاق اسلحه به ايران دخيل بوده‌اند. اين روزنامه نوشت كه يك گروه از دانشجويان ايراني در ايتاليا وظيفه داشته است با كارخانجات سازنده‌ي اسلحه تماس حاصل كرده و آنان را به ايران اعزام كند. ايل مساجرو يادآور شد كه در اين خصوص ده دانشجوي ايراني به دادگاه نيز احضار شده‌اند.[۳۸] خبرگزاري رويتر نيز از دست‌گيري 16 بازرگان مظنون به ارسال محموله‌هاي نظامي قاچاق به ايران خبر داد. بر اساس اين گزارش، افسران گمرك انگليس امروز به دفاتر 13 كمپاني در حومه‌ي لندن يورش برده و تحقيقاتي را كه از چند ماه پيش در مورد اتهامات مربوط به فروش 36 ميليون دلار قطعات يدكي خودروهاي نظامي و هواپيما به ايران آغاز شده بود، ادامه دادند. به گفته‌ي يك سخن‌گوي گمرك انگليس، 6 تن از اين بازرگانان به نقض قانون ممنوعيت صدور اسلحه به تهران كه از سوي دولت انگليس وضع شده، متهم شده‌اند.[۳۹]
گزارش - 186
با توجه به وصول گزارش‌هايي مبني بر فعال شدن سازمان مجاهدين خلق در جبهه‌هاي مياني و احتمال اجراي عمليات در خطوط دفاعي ارتش در اين مناطق، فرماندهان لشكر81 زرهي امروز در جلسه‌يي با بررسي آخرين وضعيت، تصميماتي دربارهي برخي اقدامات احتياطي براي مقابله با اين گونه فعاليت‌ها اتخاذ كردند. بخشي از متن ابلاغ‌شده توسط ركن2 لشكر81 كه مشتمل بر تصميمات احتياطي و پيش‌گيرانه‌ي فرماندهان اين يگان مي‌باشد، به شرح زير است: با توجه به اخبار رسيده، فعاليت سازمان منافقين و مهاجمين در منطقه‌ي غرب روز به روز رو به افزايش است و در خطوط مقدم لشكر مبادرت به احداث پايگاه كرده و سازمان ارتش خود را ازگردان به تيپ رسانده است. همه‌ي اخبار به دست آمده چه كتبي و چه تلكس به فرماندهان ابلاغ شده است؛ لذا، توجه مسئولان را به نكات زير جلب مي‌كند: 1. عناصر كمين و استراق سمع قبل از شروع تاريكي در سنگرهاي خود مستقر شوند، چراكه منافقين به زبان فارسي تكلم مي‌كنند؛ لذا امكان استقرار آنان در سنگرهاي مورد بحث قبل از اعزام نيروهاي كمين و استراق سمع متصور است. 2. ارتباط فرماندهان دسته و گروهان با عناصر كمين و استراق سمع به طور مستقيم برقرار شود. 3. عناصر كمين و استراق سمع از سربازان ورزيده و مطمئن انتخاب شوند. 4. مسئولان گروهان گردان تيپ بر چگونگي انجام وظيفه‌ي افرادي كه در خطوط مقدم پدافند مي‌كنند، نظارت داشته باشند. 5. مواضع جلوي خطوط پدافندي توسعه يابند و براي حصول اطمينان از چگونگي فعاليت منافقين و گشتي‌هاي شناسايي دشمن، همه‌ي مين‌هاي كاشته‌شده و سيم‌هاي خاردار روزانه به وسيله‌ي يگان پدافندكننده بازديد شوند، زيرا امكان باز كردن و خنثي كردن مين‌هاي خودي امري اجتناب‌ناپذير مي‌باشد. 6. مراقبت رزمي و ديدباني مستمر از چگونگي فعاليت دشمن چه در شب و چه در روز الزامي است. دوربين‌هاي ديد در شب كه مربوط به تفنگ‌هاي ژ3 يا ساير سلاح مي‌باشند، با آموزش كوتاهي در اختيار عناصر كمين و استراق سمع و كاركنان خطوط پدافندي و افراد گشتي شناسايي قرار گيرد تا اين افراد از شيوه‌ي كار خود اطمينان يابند. 7. برقراري تأمين و دفاع دورادور دسته‌ها، عقبه‌ي يگان‌ها، قرارگاه‌هاي گردان و تيپ و لشكر و تمرين آمادگي براي مقابله با عناصر مشكوك لازم‌الاجراست. 8. حفر سنگرهاي حفره روباه به منظور تن ندادن به اسارت و گرفتن موضع و تصميم‌گيري به‌موقع، در همه‌ي رده‌ها يادآوري مي‌شود.[۴۰]
گزارش - 187
نشريه‌ي مجاهد ارگان خبري و تبليغي سازمان مجاهدين خلق، در شماره‌ي امروز خود (131) در مطلبي با عنوان "نگاهي به پيشرفت‌هاي ظفر نمون جنگ كبير آزادي‌بخش" به رشد اقدامات نظامي سازمان در يك سال گذشته در جبهه‌هاي جنگ عليه رزمندگان ايران پرداخته است. اين مطلب بدون اشاره به پشتيباني‌هاي مستقيم نظامي ارتش عراق در اجراي عمليات‌هاي سازمان با طرح ادعاهايي اين گونه آغاز شده است: در 99 رشته تهاجمات ارتش آزادي‌بخش تا كنون بيش از 9300 تن از نيروهاي رژيم تلف شده‌اند كه بيش از 860 نفر را اسراي جنگي شامل مي‌شوند. همچنين 100 پايگاه تسخير و منهدم شده و 148 پايگاه با آتشبارهاي سنگين به آتش كشيده شده است. در ادامه‌ي اين مطلب موارد زير به عنوان محورهاي پيشرفت ارتش آزادي‌بخش سازمان مطرح شده است: 1. افزايش تصاعدي آمار افراد به اسارت درآمده در ادامه‌ي عمليات‌ها. 2. برتري خيره‌كننده‌ي آتش ارتش آزادي‌بخش و تلفات نيروهاي ايران در مسير حركت عمليات‌ها. 3. گسترش ابعاد و قدرت نظامي ارتش آزادي‌بخش در صحنه‌ي نبرد با نيرويي با كارايي يك لشكر. 4. رشد روزافزون كيفيت تهاجمات ارتش آزادي‌بخش در يك ساله‌ي گذشته. 5. حضور تمام‌عيار ارتش آزادي‌بخش در سراسر مرزهاي غرب كشور از پيرانشهر در شمالي‌ترين نقطه تا جنوب خوزستان به طول مرزي 1200 كيلومتر. 6. ابتكار عمل و غافل‌گيري در تهاجمات ارتش آزادي‌بخش در مقابل انفعال و بهت‌زدگي و ازهم‌پاشيدگي نيروهاي ايران. 7. پيروزي‌هاي درخشان ارتش آزادي‌بخش در همه‌ي تهاجمات يك سال گذشته. در نظريه‌ي يكي از نهادهاي امنيتي دربارهي رشد صعودي كمي و كيفي اقدامات و همچنين متمركز شدن فعاليت‌هاي سازمان به اجراي عمليات‌هاي نظامي در مرزهاي ايران كه با حمايت و هماهنگي كامل اطلاعاتي و تجهيزاتي ارتش عراق انجام مي‌شود، چنين آمده است: در مجموع، با نگاهي به عمليات‌هاي منافقين در مناطق مرزي از اسفند سال 1365 تا اسفند 1366 به اين نتيجه خواهيم رسيد كه سير عمليات منافقين حالت صعودي داشته است و آنان همواره موفق به وارد كردن ضربات بيش‌تري به جمهوري اسلامي شده‌اند. به طور مثال، تعداد اسراي سازمان در آغاز اولين عمليات 10 الي 20 نفر بوده و به‌ترتيب تعداد اسرا به 40 نفر، 68 نفر، 207 نفر و 420 نفر رسيده يا نفرات و استعداد افراد شركت‌كننده در عمليات به‌مراتب بيش‌تر از گذشته بوده است. همچنين كيفيت استفاده از سلاح‌ها و آموزش‌هاي نظامي در هر عمليات بهتر از دوره‌ي قبل بوده، همچنان نيز اين افزايش كيفيت ادامه دارد.[۴۱]
گزارش - 188
دو درگيري محدود با عناصر سازمان مجاهدين خلق در مناطق عملياتي دهلران و شرق العماره؛ دست‌گيري چند تن از افراد فراري گروه رزگاري در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 و كشف مقاديري سلاح و مهمات در مريوان و بوكان از جمله رخدادهاي مربوط به گروه‌هاي مسلح غير قانوني در روز جاري است. در يكي از اين وقايع، تعدادي از نيروهاي گشتي پايگاه شهيد شيخي واقع در منطقه‌ي گلال دهلران در استان ايلام، به حدود 100 نفر از عوامل گروه‌ها كه به زبان فارسي تكلم مي‌كردند، برخورد كردند كه در نتيجه‌ي درگيري، يك نفر از نيروهاي پايگاه مجروح و 2 نفر نيز به اسارت درآمدند.[۴۲] در حادثه‌ي ديگري، نيروهاي گشتي سپاه پاسداران با ستوني از نيروهاي گشتي رزمي به استعداد 40 نفر كه با توپ‌خانه و يگان‌هاي ادوات عراق پشتيباني مي‌شدند در منطقه‌ي شرق العماره درگير شدند. در اين درگيري تلفاتي به نيروهاي خودي وارد نشد.[۴۳] همچنين حدود 30 تن از عناصر حزب دمكرات كردستان و 20 نفر از افراد گروه رزگاري كه از منطقه‌ي عملياتي والفجر10 به داخل خاك ايران گريخته‌اند، در منطقه‌ي پلنگان و اورامان مشاهده شدند كه با هم‌كاري نيروهاي نظامي و اطلاعاتي منطقه‌ي مريوان، 11 نفر از آنان دست‌گير شدند و تعدادي نيز به‌ناچار خود را تسليم كردند.[۴۴] همچنين واحد اطلاعات سپاه پاسداران مريوان و بوكان مقاديري سلاح و مهمات شامل مين ضد تانك و مين ضد نفر، گلوله‌ي خمپاره، مواد انفجاري، گلوله‌هاي آر.پي.جي، موشك بازوكا و چند قبضه اسلحه‌ي انفرادي و مقادير فراواني مهمات متعلق به گروه‌هاي كومه‌له و دمكرات را كشف و ضبط كردند.[۴۵]
منابع و مآخذ روزشمار 1367/01/2
- ↑ سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 125 ـ 121؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، 1/1/1367 تا 10/1/1367، صص16 ـ 15.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 142 ـ 127.
- ↑ روزنامه‌ي جمهوري اسلامي، 6/1/1367، ص 3؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 3، 3/1/1367، ص 13، تهران، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، ص 12، تهران، 2/1/1367؛ و ـ سند شماره 158017 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از منطقه دوم دريايي سپاه مركز فرماندهي به فرماندهي نيروي دريايي سپاه، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 125 ـ 121؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، 1/1/1367 تا 10/1/1367، صص16 ـ 15.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 14 ـ 12، تهران، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 142 ـ 127.
- ↑ اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه‌ي مطبوعات جهان، شماره 1309، 29/1/1367، صص 7 و 25.
- ↑ سند شماره 171951 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش ويژه عمليات والفجر10، از اداره‌ي اطلاعات قرارگاه رمضان، 23/12/1366، ص 6؛ و ـ سند شماره 86057 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهي نيروي زميني (معاونت اطلاعات)، 13/1/1367، ص 1.
- ↑ سند شماره 85941 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (روابط عمومي) به روابط عمومي نيروي زميني سپاه پاسداران، 3/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 6 ـ 4، تهران، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، ص 3، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 2/1/1367.
- ↑ سند شماره 86137 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) به ستاد مركزي، 10/1/1367؛ و ـ سند شماره 380942 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي از سپاه مريوان (اطلاعات) به سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) (اطلاعات)، 2/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 381008 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانداري مريوان به استانداري استان كردستان، 2/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 380956 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندار شهرستان مريوان به استانداري استان كردستان، 3/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 125 ـ 121؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، 1/1/1367 تا 10/1/1367، صص16 ـ 15.
- ↑ سند شماره 381009 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانداري مريوان به استانداري استان كردستان، 2/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 317075 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ناحيه ژ كردستان (ر3) به استانداري استان كردستان، 3/1/1367، صص 2 ـ 1.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، ص 10، تهران، 2/1/1367؛ و ـ سند شماره 380996 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه سردشت (اطلاعات) به قرارگاه حمزه(ع) (اطلاعات)، 3/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 10 ـ 8، تهران، 2/1/1367.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 2، 2/1/1367، ص 27، اروميه، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 9 ـ 8، تهران، 2/1/1367؛ و ـ سند شماره 85946 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه حمزه(ع) به فرماندهي نيروي زميني سپاه، 3/1/1367، ص 1.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 7 و 10 ـ 9، تهران، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، ص 1، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 2/1/1367.
- ↑ سند شماره 333623 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از بخشداري كوهدشت به معاونت سياسي و اداري استانداري لرستان، 5/1/1367، صص 4 ـ 1.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 41 ـ 38، لندن، 2/1/1367.
- ↑ اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه‌ي مطبوعات جهان، شماره 1309، 29/1/1367، صص 7 و 25.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 36 ـ 33 و 41 ـ 38، لندن، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 142 ـ 127.
- ↑ مأخذ 7، ص 8، لندن، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 26.
- ↑ مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل، ترجمه‌ي محمدعلي خرمي، جلد 8، تهران: مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، 1389، صص 135 ـ 133.
- ↑ مأخذ 7، صص 20 ـ 19، نيويورك ـ خبرگزاري فرانسه، 3/1/1367.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، صص 43 ـ 42، تهران، 2/1/1367.
- ↑ مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل، ترجمه‌ي محمدعلي خرمي، جلد 8، تهران: مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، 1389، صص 135 ـ 133.
- ↑ مأخذ 7، صص 6 ـ 5، منامه ـ خبرگزاري فرانسه، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 7، صص 39 ـ 38، تهران، 3/1/1367.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، ص 61، بن ـ خبرگزاري فرانسه، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، ص 59، رم ـ خبرگزاري رويتر، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 7، ص 35، رم، 3/1/1367.
- ↑ مأخذ 7، ص 34، لندن ـ خبرگزاري رويتر، 3/1/1367.
- ↑ سند شماره 142837 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه مركزي لشكر81 زرهي (ر2) به گيرندگان، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 200788 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، وزارت اطلاعات، شماره 810، 5/2/1367، صص 2 ـ 1.
- ↑ سند شماره 411610 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد مركزي سپاه واحد اط به كليه نواحي سپاه واحد اط، 11/1/1367؛ و ـ سند شماره 200765 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، وزارت اطلاعات، شماره 787، 7/1/1367، ص 1.
- ↑ مأخذ 9، بخش اول، ص 4.
- ↑ سند شماره 200766 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، وزارت اطلاعات، شماره 788، 8/1/1367، ص 2؛ و ـ مأخذ 13، بخش دوم.
- ↑ سند شماره 380848 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، از مركز خبر واحد اطلاعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به طرح و عمليات، 3/1/1367، ص 2.