1367.01.04: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1367 |نام = 1367.01.04 |نام دیگر=چهار فروردین |روز=04 فروردین 1367 |تاریخ شمسی= 1367.01.04 |تاریخ میلادی=24 مارس 1988 |تاریخ قمری= 5 شعبان 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.01.04</div> <div class="bootstrap-btn...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| سطر ۱۳: | سطر ۱۳: | ||
<div class="bootstrap-btn">[[1360.01.04]]</div> | <div class="bootstrap-btn">[[1360.01.04]]</div> | ||
<div class="bootstrap-btn">[[1361.01.04]]</div> | <div class="bootstrap-btn">[[1361.01.04]]</div> | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
==گزارش - 1== | ==گزارش - 205 == | ||
با توجه به حمله‌ي روز گذشته‌ي ارتش عراق به مواضع لشكر7 ولي‌عصر(عج) و لشكر19 فجر در تپه ريشن و خاكريز عصايي در شرق شهر سيدصادق، سپاه تصرف اين دو نقطه را از فرماندهان عملياتي درخواست كرد، زيرا حضور دشمن در اين نقطه برخي مناطق ديگر تصرف‌شده را تهديد مي‌كند. با وجود آن‌كه لشكر55 ويژه‌ي شهدا براي بازپس‌گيري اين دو نقطه از قرارگاه فتح به قرارگاه قدس مأمور شده است، جانشين نيروي زميني سپاه معتقد است و تأكيد دارد در صورتي كه فشار دشمن زياد نيست اين يگان وارد عمل نشود و ترجيحاً يگان‌هاي مستقر در اين مناطق تپه ريشن را پس بگيرند. قرار است از ساعت 2 بامداد امروز لشكر7 ولي‌عصر(عج) و 19 فجر (كه قبلاً اين مناطق را در دست داشتند) عمليات تصرف تپه ريشن و خاكريز عصايي‌شكل را اجرا كنند. لشكر7 بايد تپه ريشن را تصرف كند و لشكر19 نيز پاك‌سازي دشمن تا خاكريز عصايي را انجام دهد. به دليل وجود ميادين ميني كه دشمن ايجاد كرده بود ساعت درگيري به تعويق افتاد و سرانجام در ساعت 3:43 بامداد لشكر ولي‌عصر(عج) درگيري خود را در تپه ريشن آغاز كرد و نيم ساعت پس از آن لشكر روي جاده‌ي آسفالت شرق تپه با دشمن درگير شد. در ساعت 4:15 نيروهاي لشكر ولي‌عصر(عج) موفق به تصرف تپه ريشن شدند و براي الحاق با لشكر فجر به سمت يال ميرسور گسترش يافتند. لشكر19 نيز در ساعت 5 صبح پيشروي كرده، دشمن را تا تپه‌ي 664 عقب راند و به اين ترتيب عمليات براي بازپس‌گيري تپه ريشن با موفقيت انجام شد و قبل از ساعت 7 صبح دو يگان حمله‌كننده با يك‌ديگر الحاق كردند.<ref>سند شماره 1641/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 و بيت‌المقدس4 (اسدالله احمدي)، 3/1/1367 تا 10/1/1367، صص 12 و 21 ـ 15؛ و ـ سند شماره 683/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داوود رنجبر و غلامرضا ظريفيان شفيعي)، صص 106 ـ 105.</ref> بر اساس گزارش‌هاي اعلام‌شده به فرمانده كل سپاه پاسداران، يگان‌هاي عراقي مستقر در تپه ريشن هنگام عقب‌نشيني زير آتش توپ‌خانه متحمل تلفات فراواني شدند. | |||
علاوه بر آن، بر اساس دستور نيروي زميني سپاه، نيروها مسافتي جلوتر از تپه ريشن و خاكريز عصايي‌شكل را پاك‌سازي كردند و دوباره به خط اصلي در اين دو نقطه بازگشتند. در عمليات امروز، 8 نفر از نيروهاي عراقي شامل يك درجه‌دار و 7 سرباز اسير شدند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 27 ـ 15، 36 و 58 ـ 57.</ref> از اوايل صبح امروز، نيروي زميني سپاه پاسداران از هوانيروز خواست علاوه بر حمل مجروح در محور قرارگاه قدس با استفاده از تيم‌هاي هجومي بال‌گرد كبري، دستگاه‌هاي زرهي دشمن را در حد فاصل تپه ريشن و شهر سيدصادق هدف قرار دهد. حدود ساعت 7:30 صبح نيز سرهنگ مصطفي اردستاني فرمانده عمليات نيروي هوايي ارتش، شخصاً مواضع و مراكز تجمع نيروهاي ارتش عراق را در اين منطقه به طور مؤثر بمب‌باران كرد<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 28 ـ 26؛ و ـ مأخذ 1، بخش دوم، ص 57.</ref> و پس از آن نيز هواپيماهاي نيروي هوايي در 20 مأموريت جداگانه از ساعت 8 صبح تا 14:53 مواضع دشمن را در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 بمب‌باران كردند.<ref>روزنامه‌ي جمهوري اسلامي، 6/1/1367، ص 7.</ref> در آخرين بمب‌باران، يك هواپيماي اف4 مورد اصابت موشك دشمن قرار گرفت و در خاك ايران سقوط كرد. دو خلبان هواپيما با چتر نجات فرود آمدند.<ref>سند شماره 1641/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 و بيت‌المقدس4 (اسدالله احمدي)، 3/1/1367 تا 10/1/1367، صص 12 و 21 ـ 15؛ و ـ سند شماره 683/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داوود رنجبر و غلامرضا ظريفيان شفيعي)، صص 106 ـ 105.</ref> | |||
عمليات امروز لشكر41 ثارالله(ع) و 19 فجر در تپه ريشن و خاكريز عصايي‌شكل غرب آن سبب شد بخش‌هايي از اين دو نقطه از نيروهاي عراقي بازپس گرفته شود، اما به دليل پاك‌سازي نكردن كامل منطقه و ضرورت به‌كارگيري يك يگان جديد براي ادامه‌ي اين مأموريت، لشكر55 ويژه‌ي شهدا مأموريت يافت در اين منطقه حضور يابد و با تكميل عمليات اين منطقه را تأمين كرده، ضد حمله‌ي دشمن را كه از سمت راست به خاكريز عصايي فشار مي‌آورد دفع كند. همچنين با نيروهاي لشكر7 ولي‌عصر(عج) روي يال ميرسور الحاق كرده، بدين ترتيب خط پدافندي جناح شمالي عمليات والفجر10 را كه از دو روز گذشته دچار تزلزل شده بود، مستحكم كند. لذا، از صبح امروز مسئولان لشكر ويژه‌ي شهدا در اين منطقه حضور يافتند و منطقه را شناسايي كردند و درباره‌ي آخرين موقعيت نيروهاي خودي و دشمن توجيه شدند. قرار بر اين شد توپ‌خانه و ادوات لشكر19 فجر و يگان مستقر در اين منطقه پشتيباني آتش عمليات اين لشكر را به عهده بگيرند. همچنين اين لشكر مأموريت يافت خاكريز عصايي‌شكل را ترميم كند و ارتفاع آن را افزايش دهد. براي اجراي عمليات، نيروهاي لشكر ويژه‌ي شهدا حركت خود را با هم‌راهي و كمك نيروهاي اطلاعات لشكر19 فجر از ساعت 19:40 شروع كردند و به دليل آن‌كه دشمن در خاكريز عصايي‌شكل حضور نداشت، ساعت 24 يك گروهان از گردان امام سجاد(ع) اين يگان بدون هيچ گونه درگيري، اهداف خود را در غرب خاكريز عصايي‌شكل تصرف كرد.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 32 و 36.</ref> | |||
==گزارش - 206 == | |||
امروز طرح عمليات بيت‌المقدس4 به طور مكتوب به يگان‌هاي عملياتي ابلاغ شد و مانور لشكرها و تيپ‌هاي شركت‌كننده در عمليات نيز با حضور فرماندهان گردان‌هاي تابعه‌ي آنان در جلسه‌ي قرارگاه فتح مرور شد. بر اساس اين طرح عملياتي، لشكرهاي10 سيدالشهدا(ع)، 57 ابوالفضل(ع) و 27 محمد رسول‌الله(ص) مأموريت يافتند به‌ترتيب ارتفاعات شاخ سورمر، شاخ شميران و برددكان را تصرف كنند و در مرحله‌ي دوم نيز گردان‌هايي از لشكر محمد رسول‌الله(ص) ادامه‌ي ارتفاعات برددكان و تيپ‌هاي18 الغدير و 13 اميرالمؤمنين(ع) نيز ارتفاع زيمنانكوه را به تصرف درآورند. پشتيباني آتش توپ‌خانه‌ي منطقه به عهده‌ي تيپ63 خاتم‌الانبيا(ص) قرار داده شد و استعدادي از تيپ سوم شعبان و تيپ10 محرم پدافند هوايي منطقه را عهده‌دار شدند. گروه پشتيباني هوانيروز اصفهان نيز به منظور تخليه‌ي مجروح، انتقال نيرو و مهمات و تيم آتش كبري نيز براي اجراي آتش پشتيباني تحت امر قرارگاه فتح قرار گرفت. براي مقابله با حملات شيميايي عراق پدافند ش.م.ه. منطقه به تيپ11 "والعاديات" واگذار شد و مأموريت اقدامات مهندسي در اين منطقه شامل احداث و مرمت پل، خاكريز و جاده به لشكر مهندسي42 قدر و تيپ46 الهادي(ع) سپرده شد. همچنين مقرر شد لشكر8 نجف، لشكر14 امام حسين(ع)، لشكر11 اميرالمؤمنين(ع)، تيپ44 قمر بني‌هاشم(ع) و تيپ91 بقية‌الله(عج) در حد مقدورات موجود در منطقه (آتش، ترابري دريايي، زرهي) عمليات را پشتيباني كنند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 27 ـ 15، 36 و 58 ـ 57.</ref> در مانور مورد نظر در مرحله‌ي اول عمليات، يكي از مهم‌ترين ويژگي‌ها، سمت‌گيري فلش‌هاي عمليات از شمال به جنوب است كه نيروها را به پشت مواضع دشمن هدايت مي‌كنند.<ref>سند شماره 896/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش اجمالي بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، ص 4.</ref> همچنين صبح امروز آخرين جلسات هماهنگي قرارگاه فتح با حضور فرمانده يگان‌ها و گردان‌هاي عملياتي لشكر10 سيدالشهدا(ع)، لشكر57 ابوالفضل(ع) و لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) برگزار شد. پس از بررسي جزئيات مانور گردان‌هاي اين 3 يگان، تصميم بر اين شد كه غواص‌هاي لشكر سيدالشهدا(ع) پس از شكستن خط دشمن در آن سوي ساحل درياچه‌ي دربنديخان شرايط را براي عبور گردان‌هاي اين يگان و اولين گردان‌هاي لشكرهاي ابوالفضل(ع) و محمد رسول‌الله(ص) كه به وسيله‌ي قايق از درياچه عبور خواهند كرد، فراهم كنند. پس از پياده شدن اولين گردان‌هاي هر يگان در ساحل جنوبي درياچه‌ي دربنديخان و بعد از پاك‌سازي منطقه‌ي تصرف‌شده و توسعه‌ي آن، ساير گردان‌هاي دنبال پشتيبان به وسيله‌ي قايق خود را به منطقه‌ي عمليات خواهند رساند. همچنين پس از بررسي ساعت طلوع و غروب ماه، مسافت پيشروي نيروها براي رسيدن به منطقه‌ي عمليات و خط اول دشمن، ساعت درگيري 1 بامداد روز 5/1/1367 تعيين شد و رمز عمليات به مناسبت تقارن با ميلاد امام چهارم "يا امام سجاد زين‌العابدين(ع)" انتخاب گرديد.<ref>سند شماره 678/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه فتح در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، ص 31؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، صص 39 ـ 35.</ref> | |||
صبح امروز نيز به سرهنگ ژيان نماينده‌ي هوانيروز ابلاغ شد خلبانان بال‌گردها به منطقه‌ي عملياتي آمده، براي اجراي مأموريت‌هاي محول‌شده توجيه شوند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 28 ـ 26.</ref> | |||
==گزارش - 207 == | |||
با توجه به تعيين زمان عمليات بيت‌المقدس4 در امشب، از صبح امروز و به‌مرور يگان‌ها نيروهاي خود را وارد منطقه كردند. وضعيت زمين و حضور دشمن در ارتفاعات شاخ سورمر و شاخ شميران كه مسلط بر منطقه هستند، سبب مي‌شود كه تحركات و جا به جايي نيروها و تجهيزات از ديد عراقي‌ها مخفي نماند. حوالي ساعت 13 هواپيماهاي دشمن محل استقرار لشكر محمد رسول‌الله(ص) را در يال‌ها و شيارهاي تمورژنان بمب‌باران كردند كه در نتيجه‌ي آن حدود 120 نفر از نفرات اين لشكر شهيد يا مجروح شدند و بر اثر آن سازمان يكي از گردان‌هاي عمل‌كننده از هم پاشيد. بر همين اساس، لشكر محمد رسول‌الله(ص) بدون اطلاع به قرارگاه، قسمت اصلي مانور خود را كه تصرف برددكان بود، حذف كرد. عراقي‌ها همچنين يك پل شناور را روي رودخانه‌ي ليله بمب‌باران كردند كه به سوراخ شدن پل انجاميد، ولي آن را كاملاً منهدم نكرد و عقبه‌هاي لشكر27 در شيخ‌صله نيز بمب‌باران شد. علاوه بر بمب‌باران ذكرشده، حضور نيروهاي پياده‌ي دشمن در دشت تولبي در جنوب درياچه‌ي دربنديخان و جنب و جوش فراوان آن‌ها و همچنين افزايش تعداد تانك‌هاي‌شان در اين دشت از 3 به 15 دستگاه، بيان‌كننده‌ي حساسيت و هوشياري دشمن به‌خصوص در اين محور بود كه با توجه به اين قراين فرماندهي قرارگاه نيز احتمال وجود آماده‌باش در نيروهاي دشمن را پيش‌بيني مي‌كرد.<ref>مأخذ 9، بخش دوم، صص 40 ـ 1/39؛ و ـ مأخذ 9، بخش اول، صص 32 ـ 31؛ و ـ مأخذ 1، بخش اول، صص 37 ـ 36.</ref> همچنين با هدف درگير كردن دشمن در ساير نقاط، يك دسته نيروي مسلح به تيربار و آر.پي.جي7 از لشكر سيدالشهدا(ع) به تيپ بقية‌الله(عج) مأمور شد تا از خط پدافندي اين يگان به بخشي از مواضع عراقي‌ها در شرق ارتفاعات شاخ سورمر تك ايذايي كند. با وجود ازدياد تعداد منورهاي دشمن در سمت شاخ سورمر و آتش يك‌جانبه‌ي نيروهاي مستقر در آن، نيروهاي غواص لشكر10 سيدالشهدا(ع) ساعت 21:40 حركت خود را از ساحل تمورژنان به سمت ساحل دشمن آغاز كردند و اولين نيروهاي آن ساعت 23 در ساحل دشمن پياده شدند. در همين زمان حركت قايق‌هاي حامل نيروهاي "دنبال پشتيبان" كه قرار بود آرام از تنگه‌ي شاخ سورمر عبور كنند، به دليل آتش مدام دشمن روي تنگه متوقف شدند. پس از استقرار نيروهاي لشكر سيدالشهدا(ع) در ساحل دشمن، فرماندهي اين لشكر آمادگي خود را براي عبور دادن رزمندگان لشكرهاي محمد رسول‌الله(ص) و ابوالفضل(ع) از محور لشكر خود اعلام كرد. علي فضلي از قرارگاه درخواست كرد كه تا قبل از نفوذ كامل نيروهاي عمل‌كننده در عمق خطوط دشمن، از درگيري پرهيز شود. قرارگاه نيز با آن موافقت كرد.<ref>مأخذ 9، بخش دوم، صص 41 ـ 40.</ref> همچنين يك گردان از نيروهاي لشكر57 ابوالفضل(ع) خود را تا ساعت 23 به ساحل جنوبي درياچه‌ي دربنديخان رساند.<ref>سند شماره 622/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي لشكر57 ابوالفضل(ع) در عمليات بيت‌المقدس4 (ملكوتيان)، ص 5.</ref> اين در حالي است كه يك دسته از اولين گردان لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) براي پاك‌سازي ساحل دشمن در مقابل خط حد اين لشكر نيز به آن سو رفته‌اند.<ref>سند شماره 840/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: خلاصه گزارش عمليات، گزارش راوي لشكر27 در عمليات بيت‌المقدس4 (سيدابوالفضل موسوي)، ص 5.</ref> | |||
==گزارش - 208 == | |||
گزارش‌هاي واحدهاي اطلاعاتي درباره‌ي تحركات دشمن در جبهه‌هاي جنوب به‌ويژه در منطقه‌ي فاو قابل توجه است. گفته مي‌شود عراق فاو را به وسيله‌ي يك تيپ زرهي و يك گردان پياده تقويت كرده در حالي كه فعاليت توپ‌خانه و تردد خودروي عراقي‌ها در كل منطقه‌ي جزاير مجنون نسبت به گذشته كاهش يافته است.<ref>سند شماره 199941 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي، از معاونت اطلاعات سپاه ششم امام صادق(ع) به فرماندهي سپاه ششم امام صادق(ع)، 4/1/1367، صص 1 و 9؛ و ـ سند شماره 171951 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: به اداره اطلاعات قرارگاه رمضان عمليات والفجر10 سپاه، 23/12/1366، ص 3.</ref> عراقي‌ها در منطقه‌ي فاو و در محل تقاطع ضلع غربي به ضلع جنوبي كارخانه‌ي نمك اقدام به باز كردن معبر كرده‌اند.<ref>سند شماره 146388 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از گروه ديده‌وري شهيد رضايي به قرارگاه شهيد سليمي (اطلاعات)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> همچنين خبر مهم ديگر حاكي از آن است كه ارتش عراق در منطقه‌يي جلوتر از كمين‌هاي خود اقدام به جمع‌آوري و جا به جايي ميدان مين كرده و معبري به عرض تقريبي يك متر باز كرده است.<ref>سند شماره 426605 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات عمليات لشكر به قرارگاه كربلا اطلاعات عمليات، 4/1/1367، ص 1.</ref> دشمن ضمن ترميم خاكريز اول خود خاكريز دوم را نيز تا حدي بلندتر كرده است كه كاملاً بر خط اول تسلط دارد. فعاليت‌هاي مهندسي و موتوري يگان‌هاي عراقي نيز در شب‌ها افزايش يافته است.<ref>سند شماره 108430 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي، از معاونت اطلاعات قرارگاه نوح به گيرندگان، شماره 64، 6/1/1367، صص 4 ـ 1.</ref> | |||
==گزارش - 209 == | |||
امروز تيمسار جمالي جانشين فرمانده نيروي زميني ارتش و تيمسار صياد شيرازي در جلسه‌يي در قرارگاه تاكتيكي نيروي زميني سپاه پاسداران در منطقه‌ي عمومي حلبچه، جزئيات طرح مانور عمليات آينده‌ي ارتش جمهوري اسلامي را در منطقه‌ي پنجوين عراق در شمال منطقه عمومي حلبچه براي رحيم صفوي جانشين نيروي زميني سپاه تشريح كردند. بر اساس سخنان فرماندهان ارتش، هدف از اين عمليات كه با استفاده از 14 گردان انجام خواهد شد، تصرف سلسله ارتفاعات جنوب و غرب پنجوين است و دو فلش اصلي عمليات يكي از روي ارتفاع سنگ‌معدن و ديگري هم از ارتفاعات آزادي عنوان شد. جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران سپس توضيح داد كه اين ميزان نيرو براي عمليات در اين وسعت از منطقه‌ي عمليات كم است. وي همچنين طرح عمليات مطرح‌شده را ضعيف دانست و براي بالا بردن تضمين موفقيت در عمليات پيشنهاد كرد مانور بايد اصلاح شود؛ بدين ترتيب كه تلاش اصلي بايد از روي ارتفاعات كاني‌مانگا در غرب منطقه‌ي پنجوين و به صورت مانور احاطه‌يي انجام شود و دو سوم توان را از اين محور وارد منطقه كرد. رحيم صفوي درباره‌ي ايراد طرح مانور ارتش افزود: مانور طراحي‌شده به گونه‌يي است كه بايد به صورت جبهه‌يي و از رو به رو با دشمن جنگيد و در اين صورت نيروهاي دشمن چون رده‌ي فرماندهي‌شان را در پشت سر دارند، با قدرت خواهند جنگيد. اسدالله احمدي راوي مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس كه در اين جلسه حضور دارد، نظرهاي پاياني جانشين نيروي زميني ارتش را اين گونه ثبت كرده است: تيمسار جمالي ضمن تأييد نظر برادر رحيم صفوي گفت: نيروهاي ما تهور اين حركت كه از روي ارتفاعات آزادي ـ كاني‌مانگا ـ (از محور پشت) اين راه طولاني را بيايند، ندارند. در پايان، رحيم صفوي درباره‌ي نحوه‌ي تدارك نيروها سؤال كرد كه تيمسار جمالي گفت: بله اين هم براي من جاي سؤال بود و در مورد كمبود توان هم افزود: بايد يك تيپ ديگر براي تقويت به منطقه بياوريم.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 35 ـ 34.</ref> | |||
==گزارش - 210 == | |||
در اختيار گرفتن يك قايق مسلح ايراني توسط نيروي دريايي امريكا در تنگه‌ي هرمز و غرق شدن يك فروند نفت‌كش آسيب‌ديده‌ي در اختيار ايران و انتشار اخباري درباره‌ي استفاده عراق از هواپيماهاي جديد پرسرعت براي حمله به كشتي‌ها از مهم‌ترين رخداد‌ها و اخبار امروز در خليج فارس است. | |||
در اولين واقعه يك فروند قايق مسلح به نام تاسوعا متعلق به نيروي دريايي سپاه پاسداران كه به علت طوفان شديد در جزيره‌ي تنب كوچك از اسكله جدا و ناپديد شده بود، در دو مايلي سواحل عمان به دست نيروي دريايي امريكا افتاد. اين قايق مسلح به توپ 23 ميلي‌متري، ميني‌كاتيوشا و موشك ضد هوايي سهند و دستگاه‌هاي مخابراتي بود. پس از اين واقعه، مراتب به وزارت امور خارجه‌ي ايران منعكس شد تا از طريق سفارت سوئيس كه حافظ منافع ايران است، درباره‌ي تحويل آن از امريكايي‌ها اقدام شود.<ref>سند شماره 438710 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده نيروي دريايي سپاه به فرمانده كل سپاه، 6/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، بولتن خبري، شماره 52، 4/1/1367.</ref> در پي اين حادثه يك سخن‌گوي فرماندهي مركزي امريكا در مورد تجهيزات به دست آمده از اين قايق اطلاعاتي داد. خبرگزاري آسوشيتدپرس به نقل از وي اعلام كرد: 2 موشك ضد هواپيماي قابل حمل سام اس7 ساخت شوروي، 3 راكت شفت و 4 فروند راكت ناشناس ديگر با وسايل فيوز آن در يك قايق توپ‌دار رهاشده‌ي ايراني، به دست نيروي دريايي امريكا افتاده است. وي افزود: يك ضد هوايي دو لول روي اطاقك اين قايق مستقر شده بود و يك توپ 23 ميلي‌متري ساخت شوروي نيز در اين قايق نصب شده است. اين سلاح زنگ‌زده، ولي قابل استفاده و مسلح، ظاهراً براي شليك يا حمله به كشتي‌ها در خليج فارس و تنگه‌ي هرمز به كار گرفته شده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 12، 12/1/1367، صص 51 ـ 50، منامه ـ آسوشيتدپرس، 11/1/1367.</ref> رسانه‌هاي امريكايي اين خبر را در سطح نسبتاً وسيعي منعكس كردند. خبرگزاري رويتر به نقل از ناخداي ناو جنگي روبن جيمز اعلام كرد: فكر مي‌كنم كه اين قايق متعلق به ايران باشد. به نظر مي‌رسد اين قايق از نوع قايق‌هايي است كه براي حمله به كشتي‌ها از آن استفاده مي‌كنند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 6، 6/1/1367، ص 30، خبرگزاري رويتر، 5/1/1367.</ref> راديو امريكا به نقل از سخن‌گوي نيروي دريايي امريكا اعلام كرد: اين قايق توپ‌دار اطلاعاتي مهم در اختيار ايالات متحده قرار خواهد داد.<ref>همان، ص 30، راديو امريكا، 5/1/1367.</ref> | |||
علاوه بر اين حادثه، نفت‌كش فراورده‌بر "يونايتد ونچر" كه در تاريخ 21 دي‌ماه سال جاري مورد اصابت موشك قرار گرفته و پس از تخليه‌ي محموله با كمك گروه نجات در پايانه‌ي 18 لنگر انداخته بود، امروز به علت طوفان شديد در منطقه‌ي لارك و بندرعباس و نفوذ آب به داخل موتور كج شده، غرق گرديد.<ref>سند شماره 150349 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: وزير نفت، 6/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
خبرگزاري رويتر نيز در خبري اعلام كرد: عراق براي حمله عليه نفت‌كش‌هاي ايراني در خليج فارس هواپيماهاي بمب‌افكن دو موتوره‌ي توپولوف22 ساخت شوروي را كه داراي حداكثر سرعت 1450 كيلومتر در ساعت هستند به پرواز درآورده است. به گزارش اين خبرگزاري، افسران نيروي دريايي امريكا از روي عرشه‌ي ناو ساموئل رابرتز كه مجهز به موشك‌هاي هدايت‌شونده است و به هم‌راه 2 ناو جنگي ديگر مأموريت اسكورت نفت‌كش‌هاي كويتي تحت پرچم امريكا در خليج فارس را بر عهده دارد، به خبرنگاران گفتند كه اخيراً شاهد پرواز چندين فروند از اين هواپيماها كه در غرب، "بلايندر" (كوركننده) ناميده مي‌شوند، بوده‌اند. به گفته‌ي يك افسر امريكايي اين احتمال وجود دارد كه بمب‌افكن‌هاي عراقي سرگرم انجام دادن پرواز‌هاي آموزشي براي كسب آمادگي لازم جهت اجراي عمليات عليه نفت‌كش‌هاي ايراني مي‌باشند. به گفته‌ي افسران امريكايي، بمب‌افكن‌هاي بلايندر عراقي ظاهراً به جاي موشك‌هاي ضد كشتي كه ديگر هواپيماهاي عراقي به كار مي‌برند فقط بمب‌هاي آهني حمل مي‌كنند. بمب‌افكن‌هاي جديد عراقي كه از توان سرعت 900 مايل در ساعت برخوردارند، با سرعت 450 مايل (752 كيلومتر) بر فراز خليج فارس پرواز مي‌كنند كه سريع‌تر از ديگر هواپيماهاي عراقي هستند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 5، 5/1/1367، صص 43 ـ 42، خليج فارس ـ خبرگزاري رويتر، 4/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 211 == | |||
در اصابت 6 موشك به تهران و حمله‌ي هواپيماهاي عراقي و بمب‌باران چند شهر و روستاي كشور حداقل 16 نفر از مردم شهيد و 69 نفر مجروح شدند و خسارت فراواني به بار آمد. | |||
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، صبح امروز در كم‌تر از 10 دقيقه تهران مورد اصابت 6 فروند موشك عراقي قرار گرفت. يكي از اين موشك‌ها ساعت 10:30 در يك منطقه‌ي مسكوني در محله‌ي هفت‌چنار، خيابان حسام‌الدين، كوچه‌ي حسيني فرود آمد و در انفجار حاصل از آن 10 منزل مسكوني و حدود 30 مغازه كاملاً منهدم شد. به 40 مغازه‌ي ديگر نيز خسارت وارد گرديد، طوري كه كركره‌ي آن‌ها كنده شد و به خيابان پرت گرديد و شيشه‌ي ساختمان‌ها تا شعاع 500 متري فروريخت. علاوه بر آن، چند خودرو نيز آسيب ديد. هم‌زمان با اين اقدام، موشك ديگري به قسمت شرقي بيمارستان امام خميني در داخل كوچه‌ي حجت اصابت كرد كه به انهدام 12 ساختمان مسكوني 2 و 3 طبقه و خسارت چندين منزل ديگر انجاميد. همچنين بر اثر انفجار تا حدود 500 متري اغلب شيشه‌هاي خانه‌ها و مغازه‌هاي اطراف شكسته شد و در و پنجره‌هاي قسمت شرقي بيمارستان امام خميني نيز از جا كنده شد. به دليل هم‌زماني با تعطيلات نوروزي و مسافرت اغلب مردم اين منطقه تلفات بسيار اندك بود و 10 مجروح با كمك مردم به بيمارستان منتقل شدند. در دو حادثه‌ي فوق تعداد شهدا و مجروحان حادثه تا لحظه‌ي مخابره‌ي خبر اعلام نشده است. | |||
كوچه‌ي امين‌دربار در محله‌ي پامنار در نزديكي بازار تهران و همچنين نزديكي بيمارستان شهيد اكبرآبادي در محله‌ي مولوي نبش خيابان مادر در مناطق جنوبي شهر، دو نقطه‌ي ديگري بودند كه هدف اصابت موشك قرار گرفتند. در محله‌ي پامنار دو منزل دو طبقه‌ي خشت و گلي و يك ساختمان چهار طبقه به‌كلي تخريب و 2 نفر شهيد و 8 نفر مجروح شدند. همچنين به دفتر نمايندگي بازرگاني شوروي در انتهاي خيابان پامنار خسارات وارد گرديد. در محله‌ي مولوي نيز موشك در يك مغازه‌ي نانوايي و يك قهوه‌خانه فرود آمد و 6 كارگر نانوايي و 2 مشتري شهيد شدند. در بيمارستان شهيد اكبرآبادي هم علاوه بر تخريب كامل ساختمان نوساز فيزيوتراپي بيمارستان، ساختمان قديمي آن نيز خسارت بسياري ديد. در اين حادثه حدود 50 نفر از جمله 8 نفر از كاركنان بيمارستان نيز مجروح شدند. علاوه بر خسارات ذكرشده، 10 مغازه‌ي ديگر به‌كلي تخريب شد و به 40 مغازه از 50 تا 80 درصد خسارت وارد آمد و دبستان دخترانه‌ي فرخي نيز تخريب شد. همه‌ي شيشه‌هاي دبيرستان دخترانه‌ي عفاف نيز فروريخت و حدود 40 ماشين سواري شخصي و دولتي از بين رفت، همچنين يك ميني‌بوس به طور كامل سوخت و به 4 ميني‌بوس خسارت وارد شد. | |||
پنجمين موشك شليك‌شده‌ي عراق در اواسط خيابان هاشمي فرود آمد، اما عمل نكرد و مأموران موشك را خنثي كردند. آخرين موشك نيز در منطقه‌ي قيطريه در شمال تهران به يك تپه كه بين چند منزل مسكوني در انتهاي كوچه‌ي بهرام منشعب از خيابان شهيد اخلاقي قرار دارد، اصابت كرد و به دليل فاصله‌ي بين نقطه‌ي انفجار و منازل مسكوني فقط 4 نفر مجروح و 11 خانه از 15 تا 30 درصد متحمل خسارات شدند و به 3 خودرو نيز خسارت وارد شد.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 28 ـ 26.</ref> | |||
دقايقي پس از شليك موشك‌ها، راديو صوت‌الجماهير از بغداد در ساعت 11:43 با قطع برنامه‌هاي عادي خود متن بيانيه‌ي نظامي شماره3093 عراق را درباره‌ي شليك 6 موشك به سوي تهران اعلام كرد. اين راديو فاصله‌ي زماني پرتاب موشك‌ها را از ساعت 9:52 تا 9:58 دقيقه‌ي صبح و به‌ترتيب آن‌ها را از سي و ششمين تا چهل و يكمين موشك شليك‌شده به تهران در دوره‌ي جديد جنگ شهرها اعلام كرد.<ref>همان، ص 1، تهران، 4/1/1367.</ref> همچنين به گزارش خبرگزاري خليج از بغداد، لطيف جاسم هدف عراق از حملات موشكي را تبديل اهالي تهران به عاملي براي وارد آوردن فشار به دولت ايران جهت موافقت با پايان جنگ اعلام كرد. وي كه در يك جشنواره در بغداد سخن‌راني مي‌كرد، مدعي شد: هدف عراق از حمله‌ي موشكي به تهران گسترش كانون صلح‌طلبان و مناديان خاتمه‌ي جنگ و تضعيف كوشش‌هايي است كه به منظور بسيج داخلي براي جنگ انجام مي‌شود.<ref>مأخذ 22، ص 4، بغداد ـ خبرگزاري خليج، 4/1/1367.</ref> | |||
علاوه بر حمله‌ي موشكي صبح امروز به تهران، هواپيماهاي عراقي به نقاط مسكوني چند شهر و روستاي كشور حمله كردند. از جمله هواپيماهاي عراقي روستاهاي بهرام‌آباد، قلعه‌جي، دزلي و بلبر از توابع مريوان در استان كردستان را بمب‌باران خوشه‌يي و شيميايي كردند كه بر اثر حمله به روستاي قلعه‌جي كه در ساعت 13:40 انجام شد، 3 نفر شهيد شدند.<ref>سند شماره 381012 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندار مريوان به استانداري استان كردستان، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> 3 راكت شيميايي هم به اطراف پايگاه دزلي اصابت كرد كه منجر به مصدوم شدن 6 نفر گرديد.<ref>سند شماره 85985 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاجا ر2 (مركز فرماندهي) به دفتر نخست‌وزير، 5/1/1367، سند تك‌برگي.</ref>** در حمله به روستاي بلبر از توابع دهستان اورامان‌تخت در استان كردستان كه از بمب‌هاي خوشه‌يي استفاده گرديد، 3 نفر شامل 2 زن و يك كودك 4 ساله شهيد شدند.<ref>سند شماره 381005 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانداري شهرستان مريوان به استانداري استان كردستان، 8/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
همچنين در حمله‌ي هواپيماهاي دشمن به شهر آبدانان در استان ايلام يك نفر شهيد و يك نفر نيز مجروح گرديد.<ref>مأخذ 1، بخش اول، ص 32.</ref> | |||
علاوه بر اين، 3 فروند هواپيماي دشمن در ساعت 13:35 اطراف پل قطور در آذربايجان غربي را بمب‌باران كردند كه در نتيجه‌ي آن 5 منزل مسكوني تخريب گرديد؛ 4 نفر مجروح شدند و چند گوسفند اهالي نيز تلف شد. همچنين بر اثر انفجار، تردد قطار از اين نقطه متوقف گرديد.<ref>سند شماره 85959 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاجا (ر2) مركز فرماندهي به دفتر نخست‌وزير، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> ساعت 15:30 نيز توپ‌خانه‌ي ارتش عراق روستاي زيوه در آذربايجان غربي را زير آتش گرفت. 4 گلوله در داخل روستا منفجر شد كه به مسجد محل و يك منزل خساراتي وارد شد و چند نفر نيز مجروح شدند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 35 ـ 34.</ref> | |||
علاوه بر موارد فوق، هواپيماهاي عراقي به حريم هوايي شهرهاي اصفهان و اروميه تجاوز كردند كه با واكنش به‌موقع پدافند هوايي مستقر در اين مناطق مواجه و بدون هيچ گونه اقدامي متواري شدند.<ref>سند شماره 678/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه فتح در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، ص 31؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، صص 39 ـ 35.</ref> | |||
==گزارش - 212 == | |||
در پاسخ به حملات موشكي صبح امروز عراق به تهران، بعد از ظهر امروز و امشب 3 فروند موشك زمين به زمين به سوي مراكز نظامي و صنعتي بغداد و 11 موشك به طرف مراكز نظامي شهرهاي بصره، خانقين و مندلي هدف‌گيري و شليك شد و در طول اين مدت مراكز نظامي و اقتصادي شهرهاي بصره و علي‌غربي نيز زير آتش توپ‌خانه‌ي ايران درهم كوبيده شد.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 32 و 36.</ref> | |||
خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از برخي منابع عراقي اعلام كرد كه يك فروند از موشك‌هاي ايراني به منطقه‌ي حي‌الامين بغداد اصابت كرده است،<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 10، 10/1/1367، صص 36 ـ 35، لندن، 9/1/1367.</ref> در حالي كه سپاه پاسداران اعلام كرده در نوبت اول، 2 فروند موشك به فاصله‌ي يك دقيقه به سوي بغداد شليك كرده است. عراق در اطلاعيه‌ي نظامي 3095 فقط به انفجار يك موشك در بغداد اعتراف كرده و بدون اشاره به محل اصابت آن مدعي شده موشك در ساعت 14:19 در يك منطقه‌ي مسكوني فرود آمده و تلفاتي را در پي داشته است. عراق همچنين اعلام كرد موشك بعدي ايران در ساعت 22:20 به وقت تهران در پايتخت عراق منفجر شده است. خبرگزاري عراق گلوله‌باران شهرهاي بصره و القرنه را نيز تأييد كرد.<ref>مأخذ 25، ص 6، تهران، 4/1/1367؛ و ـ مأخذ 25، ص 4، راديو صوت‌الجماهير، 4/1/1367.</ref> اصابت موشك‌هاي ايران به بغداد در رسانه‌هاي خارجي بازتاب يافت و راديو اسرائيل و خبرگزاري آلمان به نقل از منابع عراقي خبر آن را نقل كردند.<ref>مأخذ 22، ص 21، راديو اسرائيل، 5/1/1367؛ و ـ همان، ص 36، بغداد ـ خبرگزاري آلمان غربي، 5/1/1367.</ref> خبرگزاري تانيوگ يوگسلاوي نيز ضمن خبر تأييد انفجار موشك‌ها در بغداد بر حمله‌ي موشكي عراق به تهران تأكيد كرد و افزود: بامداد امروز عراق در مدت 6 دقيقه، 6 موشك به سوي تهران شليك كرد.<ref>مأخذ 9، بخش دوم، صص 41 ـ 40.</ref> خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز در شماره‌ي امروز خود درگزارشي با عنوان "تهران عملاً سعي دارد از حمله‌ي موشكي به مناطق پرجمعيت اجتناب كند"، با اشاره به هدف قرار گرفتن پالايشگاه "الدوره" در حومه‌ي شرقي بغداد و مجتمع نظامي موسوم به كمپ الرشيد در هفته‌ي گذشته نوشت: هدف سلسله‌حملات موشكي ايران در پايتخت عراق در هفته‌ي گذشته ظاهراً پالايشگاه قديمي اين شهر و پايگاه نظامي نزديك آن بوده است. منابع ديپلماتيك مي‌گويند پالايشگاه الدوره واقع در حومه‌ي شرقي بغداد و مجتمع نظامي گسترده‌ي آن موسوم به كمپ الرشيد ظاهراً هدف‌هاي اصلي تهران در منطقه‌ي بغداد بوده‌اند. اين منابع گفتند: حداقل 4 مورد از 6 مورد حمله‌ي موشكي تأييدشده به پايتخت عراق در طول هفته‌ي قبل در داخل يا اطراف كمپ الرشيد بوده است. اين كمپ كه دانشكده‌ي جنگ عراق توصيف مي‌شود، شامل پايگاهي هوايي و يك بيمارستان نظامي است. ايران روز يكشنبه‌ي گذشته ادعا كرد كه در مجموع، 31 فروند موشك از 13 مارس (23 اسفند 1366) به اين مركز عراق شليك شده است در حالي كه منابع ديپلماتيك گفتند كه 2 موشك اوايل هفته‌ي گذشته (دوشنبه‌ي هفته‌ي گذشته (24/12/1366) به بعد) به كمپ الرشيد اصابت كرده و به انتهاي اين كمپ و ساختمان نيروي هوايي عراق آسيب رسانده است. ميزان تلفات در اين پايگاه معلوم نيست و عراق محاصره‌ي نظامي سخت اين منطقه را حفظ كرده است.<ref>مأخذ 25، ص 31، بغداد ـ آسوشيتدپرس، 4/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 213 == | |||
حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني نماينده‌ي امام در شوراي عالي دفاع و سخن‌گوي اين شورا صبح امروز در مصاحبه با خبرنگاران داخلي و خارجي مواضع ايران را درباره‌ي جنگ شهرها و سياست تشويق مردم به خروج از مناطق مسكوني؛ احتمال استفاده از سلاح‌هاي شيميايي؛ استراتژي جنگي ايران؛ شرايط ايران درباره‌ي قطع‌نامه‌ي598؛ ارتباط با امريكا و تحويل سلاح از شوروي به عراق و همچنين سرنوشت گروگان‌هاي غربي اسير در لبنان اعلام كرد. رئيس مجلس شوراي اسلامي پس از تشكر از خبرنگاراني كه با رفتن به حلبچه اخبار مربوط به بمب‌باران‌هاي شيميايي اين منطقه را به سراسر دنيا منعكس كرده‌اند درباره‌ي علت اين اقدام عراق گفت: صدام مردم اين شهر را به دليل استقبال از نيروهاي ايران بمب‌باران كرد و اين عمل او محكمه‌يي خواهد شد كه قدرتمندان جهان را به محاكمه بكشد. اگر در ماجراي بمب‌باران شيميايي سال قبل كه كارشناسان سازمان ملل نيز آن را تأييد كردند تنبيهي براي صدام در نظر گرفته شده بود، فاجعه‌ي حاضر به وجود نمي‌آمد، ولي به جاي تنبيه، اعضاي ناتو به خليج فارس لشكر كشيدند و موشك‌هاي جديدي نيز در خدمت صدام گذاشته شد. آقاي رفسنجاني در پاسخ به اين سؤال كه آيا اگر سكوت بين‌المللي در مورد جنايت صدام ادامه يابد ايران نيز به سلاح شيميايي متوسل خواهد شد يا نه و آيا توانايي فني براي ساخت سلاح شيميايي در ايران وجود دارد، گفت: البته با حضور خبرنگاران خارجي و مخابره‌ي اخبار حمله‌ي شيميايي به حلبچه اين سكوت تا حدي شكسته شده است، ولي اگر اين روند متوقف نشود ما نمي‌توانيم دست روي دست بگذاريم. قبلاً هم اعلام كرده‌ايم كه توانايي ساخت اين نوع سلاح را داريم، ولي تضميني وجود ندارد كه اين خودداري ما براي هميشه ادامه داشته باشد. رئيس مجلس در پاسخ به خبرنگاري كه در مورد تصميم دولت ايران براي توقف جنگ شهرها و خلوت بودن خيابان‌هاي تهران بر اثر حملات موشكي پرسيده بود، گفت: ما مردم خود را به ماندن در شهر تشويق نمي‌كنيم و اگر مردم خود را از خطر دور كنند آن‌ها را تشويق مي‌كنيم، ولي خلوت بودن فعلي تهران به دليل تعطيلات عيد است. مردم ما مقاوم هستند و اگر فردا (جمعه) به محل برگزاري نماز جمعه بياييد شاهد اين مقاومت خواهيد بود. در مورد جنگ شهرها ما مقابله به مثل خواهيم كرد، ولي جواب اصلي صدام را در جبهه مي‌دهيم. وي در مورد استراتژي جنگي ايران گفت: ما ضمن اين‌كه راه حل پايان جنگ را در شوراي امنيت معرفي متجاوز اعلام كرده‌ايم، از آن‌جا كه حسن نيتي مشاهده نكرده‌ايم عمليات خود را تداوم خواهيم بخشيد تا به هدف خود برسيم. به عبارت ديگر، يا بايد شوراي امنيت جدي‌تر برخورد كند و يا ما از طريق نظامي به نتيجه برسيم. | |||
در مورد تغيير شرايط ايران در خصوص قطع‌نامه‌ي598 نيز آقاي رفسنجاني اظهار كرد: ما حرف جديدي نداريم و موضع قاطعانه‌ي ما اين است كه بدون معرفي متجاوز راه حلي براي پايان جنگ وجود ندارد. | |||
رئيس مجلس شوراي اسلامي در مورد گزارش‌هاي سخن‌گوي كاخ سفيد درباره‌ي محكوميت كاربرد سلاح شيميايي گفت: من نيز گزارش‌هايي در اين مورد دريافت كرده‌ام و ما براي همين مقدار واقع‌بيني نيز تشكر مي‌كنيم، اما شيطنت‌هايي نيز وجود دارد و گفته مي‌شود كه ايران اين سلاح‌ها را به كار برده كه البته صحت ندارد. علاوه بر آن، عراق را به‌صراحت محكوم نكرده‌اند. | |||
نماينده‌ي امام در شوراي عالي دفاع در پاسخ به نماينده‌ي بي‌بي‌سي كه پرسيد مشخص است عراق مقدار زيادي سلاح از شوروي خريده، گفت: البته در اين مورد با شوروي صحبت خواهيم كرد. سياست شوروي موذيانه و دوگانه است. اين موشك‌ها را شوروي به عراق داده است و موشك‌هاي منفجرنشده نشان مي‌دهند سال ساخت آن‌ها 1985 و 1986 است. اكنون روشن شده است كه دستكاري و تغيير برد موشك‌ها از 330 به 500 كيلومتر نيز از طريق شوروي بوده است. ما با شوروي همسايه هستيم و چون قرار نيست روابط‌مان بحران‌آميز باشد خود را كنترل مي‌كنيم، ولي اين موضوع براي ما يك مسئله‌ي جدي است. هاشمي رفسنجاني درباره‌ي فروش موشك دوربرد از سوي چين به حكومت سعودي گفت: در مقطع فعلي، فكر مي‌كنيم خريد اين موشك‌ها، انجام يك شيطنت براي تحت فشار گذاشتن ما است، ولي از اين كار نتيجه‌يي حاصل نخواهد شد.<ref>مأخذ 36، بخش اول، ص 7.</ref> | |||
فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در پاسخ به سؤالي درباره‌ي مرحله‌ي پنجم عمليات والفجر10 و مسير ادامه‌ي اين عمليات گفت: در اين مرحله از عمليات والفجر10 ارتفاع حساسي در جناح شمالي بود كه نيروهاي ما آن‌جا را تصرف كردند و تصرف اين ارتفاع مي‌تواند تأثير زيادي در آينده داشته باشد، اما اين عمليات نهايي نيست. سياست ما امسال سياست تداوم ضربات متوالي براي سر عقل آوردن دشمن و تسليم او در برابر حق است. | |||
مصاحبه‌ي آقاي هاشمي در برخي رسانه‌هاي غربي از جمله در راديو امريكا و مطبوعات ايتاليا انعكاس يافت. راديو امريكا با پخش بخشي از گزارش خبرنگار شبكه تلويزيوني اي.بي.سي قسمتي از سخنان آقاي هاشمي را پخش و اعلام كرد زماني كه رئيس مجلس شوراي اسلامي ايران در حال آغاز كنفرانس مطبوعاتي خود در تهران بود، يك موشك دوربرد عراقي در نقطه‌يي از تهران منفجر شد و صداي انفجار در حين گزارش خبرنگار به گوش رسيد.<ref>مأخذ 22، ص 7، راديو امريكا، 5/1/1367؛ و ـ مأخذ 22، ص 9، رم، 5/1/1367.</ref> خبرنگار شبكه‌ي تلويزيوني سي.ان.ان امريكا از هاشمي پرسيد: تري آندرسون خبرنگار آسوشيتدپرس مدت سه سال است كه به عنوان گروگان در لبنان به سر مي‌برد، آيا اميدي به رهايي وي هست و آيا اقدامي خواهيد كرد؟ نماينده‌ي امام در شوراي عالي دفاع پاسخ گفت: ما به طور كلي مايليم براي آزادي گروگان‌ها خدمت و كمكي انجام دهيم، اما متأسفانه كشورهايي كه اتباع آنان در لبنان گروگان هستند روابطي خصمانه با ما دارند و ما چگونه مي‌توانيم به اين كشورها و با اين رفتار خصمانه كمك كنيم. ما سال گذشته پيشنهاد مشخصي به انگليسي‌ها داديم و به آن‌ها گفتيم كه اگر آن‌ها براي رهايي گروگان‌هاي ايراني نزد فالانژها كمكي بكنند ما هم اين كمك را متقابلاً خواهيم كرد و به طوري كه مي‌دانيد نفوذ انگليسي‌ها نزد فالانژهاي لبنان كم‌تر از نفوذ ما در ميان مسلمانان لبنان نيست، ولي آن‌ها كمكي در اين زمينه به ما نكردند. وقتي كه آن‌ها اين طور برخورد مي‌كنند نبايد توقع كمكي از سوي ما داشته باشند. | |||
خبرنگار شبكه‌ي تلويزيوني اي.تي.ان انگليس سؤال كرد: شما اشاره كرديد كه مي‌توانيد هم‌كاري‌هايي در زمينه‌ي آزادي گروگان‌هاي مقيم لبنان داشته باشيد، آيا تري ويت اسقف انگليسي سالم است و چه كمكي مي‌توانيد داشته باشيد؟ حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در پاسخ گفت: ما هر اقدامي را حتي براي كسب اطلاع به اين موكول كرديم كه اسقف اعظم شما در مورد گروگان‌هاي ما اقدام كنند و چون ايشان هيچ اقدامي نكردند ما نيز اقدامي نكرديم. | |||
اين خبرنگار همچنين پرسيد پيشنهاد شما به دولت انگليس براي رهايي گروگان‌هاي ايراني نزد فالانژها چيست؟ به نظر مي‌رسد كه اجراي پيشنهاد شما غير ممكن است، چراكه شواهد نشان مي‌دهد كه گروگان‌هاي ايراني فوت كرده‌اند. حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در پاسخ گفت: ما پيشنهادي به دولت انگليس نداده‌ايم، پيشنهاد ما به سراسقف كليساي كانتربري بوده و خود ايشان ابتدا در اين امر پيش‌قدم شدند، اما متأسفانه ايشان هيچ اطلاعي از گروگان‌هاي ايراني نزد فالانژهاي لبنان و حتي مرده و يا زنده بودن آن‌ها را به ما ندادند.<ref>روزنامه‌ي كيهان، 6/1/1367، ص 10.</ref> | |||
==گزارش - 214 == | |||
اعضاي هيئت ايراني شركت‌كننده در هفدهمين نشست سازمان كنفرانس اسلامي در امان پايتخت اردن در اعتراض به گنجاندن برخي مفاد در قطع‌نامه‌ي پاياني و حمايت از مواضع عراق و عربستان در برابر ايران، كنفرانس را ترك كردند. حجت‌الاسلام محمدعلي تسخيري رئيس هيئت ايراني درباره‌ي دلايل اين اقدام به خبرنگاران گفت: كنفرانس پيش‌نويس قطع‌نامه‌يي را عليه ايران در خصوص جنگ و نيز مراسم حج در مكه تهيه كرده كه جناح مرتجع اين سازمان به آن ديكته كرده است. لذا ايران تصميم گرفته است در ادامه‌ي جلسات هفدهمين نشست سازمان كنفرانس اسلامي شركت نكند و هر چه زودتر امان پايتخت اردن را ترك كند.<ref>مأخذ 25، ص 46، امان ـ خبرگزاري فرانسه، 4/1/1367.</ref> | |||
حجت‌الاسلام تسخيري همچنين در نامه‌يي به شريف‌الدين پيرزاده دبيركل پاكستاني سازمان كنفرانس اسلامي دلايل ترك جلسه را گنجاندن موادي در قطع‌نامه‌ي پيشنهادي عليه جمهوري اسلامي ايران درباره‌ي جنگ ايران و عراق و محدوديت تعداد زائران ايراني در مراسم حج اعلام كرد.<ref>مأخذ 22، ص 31، منامه ـ خبرگزاري فرانسه، 5/1/1367.</ref> | |||
وزارت امور خارجه‌ي ايران نيز در گزارشي كه در نشريه‌ي روزانه‌ي اين وزارت‌خانه درج شده است جزئياتي را از تلاش هماهنگ عربستان و اردن براي هدايت آراي كشورهاي حامي عراق و به تصويب رساندن قطع‌نامه‌ي كاملاً ضد ايراني پاياني اجلاس مطرح كرد كه در آن ضمن حمايت از عراق، از ايران به دليل نپذيرفتن قطع‌نامه‌ي598 انتقاد شده و همچنين از عربستان سعودي به دليل محدود كردن تعداد حجاج در مراسم سال آينده طرف‌داري شده است.<ref>سند شماره 212798 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن روزانه سياسي، دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي وزارت امور خارجه، شماره 1/6، 7/1/1367، صص 8 ـ 6.</ref> از سوي ديگر، مدير كل وزارت خارجه‌ي اردن در يك مصاحبه‌ي مطبوعاتي از موافقت اعضاي كميسيون‌هاي مختلف كنفرانس براي تهيه‌ي قطع‌نامه‌ي مربوط به جنگ ايران و عراق و حمايت از عربستان سعودي خبر داد كه بيان‌كننده‌ي تلاش‌هاي كشورهاي حامي عراق و عربستان براي ايجاد يك جبهه در مقابل هيئت ايراني است. به گزارش خبرگزاري فرانسه، نبيه النيمر گفت: «قطع‌نامه‌ي مربوط به جنگ ايران و عراق مورد موافقت تمامي اعضاي كميسيون سياسي هفدهمين كنفرانس وزراي امور خارجه‌ي سازمان كنفرانس اسلامي قرار گرفته است. اين قطع‌نامه ضمن فراخواندن ايران به پذيرش قطع‌نامه‌ي598 از عراق براي پذيرش آن ستايش كرده است.» مدير كل وزارت خارجه‌ي اردن افزود: «هيئت ايران نااميد شده، ولي جلسات عمومي و كار كميسيون سياسي احساس انزوا كرده؛ بنابراين، پيشنهادهاي خود را پس گرفته و كنفرانس را طرد كرده است.»<ref>مأخذ 22، صص 32 ـ 31، امان ـ خبرگزاري فرانسه، 5/1/1367.</ref> | |||
اخبار مربوط به اجلاس امان در رسانه‌هاي خارجي نيز انعكاس يافت؛ از جمله راديو امريكا در گزارشي درباره‌ي موضع جمهوري اسلامي در اجلاس گفت: محمدعلي تسخيري نماينده‌ي ايران در كنفرانس اسلامي بار ديگر عهد ايران را براي ادامه‌ي جنگ تا پيروزي يا لااقل تا زمان پذيرش شرايط ايران براي پايان يافتن جنگ تكرار كرد. ايران مي‌گويد عراق به دليل شروع جنگ بايد به عنوان كشور متجاوز معرفي شود. دولت بغداد شرط ايران را نمي‌پذيرد. آقاي تسخيري كنفرانس اسلامي را به جانب‌داري از عراق و سازمان كشورهاي اسلامي را به بي‌مسئوليتي و شانه خالي كردن از تعهدات بين‌المللي خود متهم كرد.<ref>مأخذ 25، صص 45 ـ 44، تهران، 4/1/1367.</ref> راديو اسرائيل نيز با اشاره به تصميم هيئت ايراني به تحريم اجلاس اعلام كرد: رئيس هيئت ايراني، شركت‌كنندگان در كنفرانس اسلامي را متهم كرد كه از عربستان سعودي رشوه گرفته‌اند.<ref>مأخذ 25، ص 47، راديو اسرائيل، 4/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 215 == | |||
در فاصله‌ي بيش از دو هفته به برگزاري انتخابات سومين دوره‌ي مجلس شوراي اسلامي نامه‌ي جانشين نمايندگي امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و پاسخ امام در خصوص وارد نشدن نيروهاي مسلح از جمله سپاه و بسيج در مناقشات سياسي از سوي ستاد كل سپاه پاسداران به فرماندهان نيروهاي سه‌گانه‌ي سپاه ابلاغ شد. بخشي از متن نامه‌ي حجت‌الاسلام محمود محمدي عراقي و پاسخ امام به شرح زير است: | |||
با فرارسيدن ايام انتخابات مجلس شوراي اسلامي و امر مؤكد حضرت عالي در مورد عدم ورود نيروهاي مسلح در مناقشات سياسي استدعا دارم به دليل ابهاماتي كه براي بعضي برادران پيش آمده است در صورت امكان پاسخ دو سؤال ذيل را مرقوم فرماييد: | |||
1. مسئوليت رسيدگي به عدم ورود نيروهاي سپاه و بسيج در مناقشات سياسي بر اساس حكم حضرت عالي بر عهده‌ي نماينده‌ي حضرت عالي و شوراي عالي سپاه بوده است، آيا اين‌جانب به عنوان جانشين نمايندگي حضرت عالي در مورد رسيدگي به تخلفات در امر انتخابات كه مصداق روشن عدم ورود در مناقشات سياسي است مسئوليتي دارم يا خير؟ | |||
2. آيا اين حكم خاص سپاه كشوري (سپاه قديم) است يا شامل نيروهاي سه‌گانه‌ي سپاه كه به امر حضرت عالي تشكيل شده است نيز مي‌باشد؟ | |||
امام در پاسخ فرمودند: در مورد مسئله‌ي اول جناب‌عالي مسئول مي‌باشيد و در مورد دوم شامل همه‌ي سپاه، سپاه قديم و نيروهاي سه‌گانه‌ي سپاه مي‌باشد.<ref>سند شماره 47777 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهان نيروهاي سه‌گانه به دفتر رئيس ستاد كل سپاه، 4/1/1367، صص 2 ـ 1.</ref> | |||
==گزارش - 216 == | |||
صدام حسين امروز با سپهبد عدنان خيرالله جانشين فرماندهي نيروهاي مسلح و وزير دفاع و سپهبد عبدالجبار شنشل وزير مشاور در امور نظامي عراق ديدار كرد. به گزارش خبرگزاري عراق، در اين ديدار، همچنين سرهنگ حسين كامل كفيل وزارت صنايع و معادن و سرپرست صنايع نظامي و جمعي از فرماندهان نظامي اين كشور حضور داشتند.<ref>مأخذ 25، ص 5، بغداد ـ خبرگزاري عراق، 4/1/1367.</ref> قبل از اين ديدار عدنان خيرالله به هم‌راه عبدالجبار شنشل از منطقه‌ي عملياتي سپاه يكم در شهر سليمانيه بازديده كرده، با جمعي از فرماندهان نظامي مستقر مناطق عملياتي اين استان ديدار و درباره‌ي نحوه‌ي آرايش يگان‌هاي ارتش عراق گفت و گو كرد. به گزارش قرارگاه رمضان، وي ضمن سخن‌راني براي فرماندهان عراقي، پذيرش شكست نظاميان عراقي را در منطقه‌ي حلبچه در عمليات والفجر10 خيانت به عراق خواند.<ref>مأخذ 25، ص 7، بغداد، 4/1/1367؛ و ـ سند شماره 380997 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه سردشت (اطلاعات) به قرارگاه حمزه(ع) (اطلاعات)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> ديدار صدام با فرماندهان ارشد نظامي عراق در روزهاي اخير به‌ويژه پس از عمليات والفجر10 براي چندمين بار انجام شده و در رسانه‌هاي اين كشور نيز انعكاس يافته است. | |||
==گزارش - 217 == | |||
وزير خارجه‌ي عراق با تهديد ايران به استفاده از سلاح‌هاي جديد و مرگ‌بارتر در جنگ شهرها، حمله به شهرهاي ايران را بخشي از جنگ همه‌جانبه بين ايران و عراق و يك امر جزئي خواند كه بايستي ادامه يابد، زيرا هدف ايران لوث كردن اصل موضوع توقف جنگ در جبهه‌ها مي‌باشد. | |||
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، طارق عزيز در گفت و گو با مطبوعات كويت با طرح اين موضوع، از برخورد شوراي امنيت درباره‌ي موضع‌گيري‌هاي ايران در برابر قطع‌نامه‌ي598 اظهار ناخشنودي كرد و گفت: روند كنوني شوراي امنيت در برخورد با موضوع توقف جنگ چيزي جز وقت تلف كردن نيست. ايران زماني جنگ را متوقف خواهد كرد كه ببيند فشارهاي محافل و سازمان‌هاي بين‌المللي جدي هستند، چون ايران در نظر دارد جنگ را به ميل خود پايان دهد. وي موشك‌هاي شليك‌شده‌ي عراق عليه تهران را هشداري به ايران عنوان كرد و افزود: ايرانيان بايد انتظار سلاح‌هاي جديد و مرگ‌بارتري از سوي عراق را داشته باشند. طارق عزيز پيروزي‌هاي ايران و مبارزان كردهاي معارض عراقي استان سليمانيه را افسانه‌هاي غير واقعي خواند، اما با اين حال به امكان نفوذ نيروهاي ايران به داخل مناطق كوهستاني شمال عراق اعتراف كرد و گفت: منطقه‌ي كوهستاني شمال عراق طوري است كه امكان نفوذ نيروهاي بيگانه را ممكن مي‌سازد.<ref>مأخذ 25، صص 7 ـ 6، كويت، 4/1/1367.</ref> در عين حال، خبرگزاري كويت روايت متفاوتي از موضع وزير خارجه‌ي عراق در خصوص جنگ شهرها منعكس كرد و از آمادگي عراق براي خاتمه‌ي بمب‌باران شهرها ـ به شرطي كه ايران نيز به چنين اقدامي مبادرت ورزد ـ خبر داد. در بخشي از گزارش اين خبرگزاري آمده است: وزير خارجه‌ي عراق كه اخيراً به هم‌راه هيئت اتحاديه‌ي عرب از لندن ديدار كرده، گفت كه مذاكراتش با جفري‌هاو وزير مشاور در امور خارجي انگليس درباره‌ي اقدامات جاري شوراي امنيت براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 بوده است. وي با بيان ادله و حقايق به جفري‌هاو ثابت كرد كه جنگ به اصطلاح شهرها در سال 1985 با گلوله‌باران بغداد از جانب ايران آغاز گرديد. وي خاطرنشان كرد كه كشورش حاضر است به بمب‌باران شهرهاي ايران خاتمه دهد، مشروط بر اين‌كه ايران نيز به چنين اقدامي مبادرت ورزد. وي گفت: هدف مانورهاي ايران به تأخير انداختن اجراي قطع‌نامه‌ي تحريم تسليحاتي طرفي است كه حاضر به قبول قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت نيست. وزير خارجه‌ي عراق خاطرنشان كرد كه دور جديد مذاكرات خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل با طرفين متخاصم بي‌ثمر خواهد بود. وزير خارجه‌ي عراق همچنين در مورد موضع شوروي در برابر اين قطع‌نامه گفت: مسكو در تصويب تحريم عليه تهران ترديد دارد. وي اظهار اميدواري كرد كه شوروي به مسئوليت خود براي متوقف ساختن اين جنگ 5/7 ساله عمل كند و ايران را تحت فشار قرار دهد.<ref>مأخذ 25، صص 30 ـ 29، كويت، 4/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 218 == | |||
چند روز پس از شروع فعاليت دستگاه‌هاي ديپلماسي و تبليغاتي ايران در انعكاس بمب‌باران شيميايي منطقه‌ي حلبچه و پس از حضور نمايندگان خبرگزاري‌ها و رسانه‌هاي كشورهاي مختلف در ايران براي تهيه‌ي گزارش از ابعاد اين اقدام عراق و دستاوردهاي ايران در عمليات والفجر10، به‌تدريج گوشه‌هايي از اين فاجعه‌ي انساني در برخي مطبوعات خارجي انعكاس يافت. روزنامه‌هاي گاردين انگليس، اومانيته فرانسه، ال پائيس اسپانيا و خبرگزاري رويتر به درج خبر و گزارش از فاجعه‌ي حلبچه پرداخته‌اند. روزنامه‌ي انگليسي گاردين در سرمقاله‌ي امروز خود بمب‌باران حلبچه را بزرگ‌ترين جنايت جنگي عراق ناميد و براي اولين بار به‌صراحت عراق را جنايت‌كار جنگي خواند و نوشت: دو انگيزه باعث اين عمل وقيحانه شد: يكي ضربه زدن به نيروهاي در حال پيشروي ايران و ديگري سركوبي اقليت مورد تنفر كرد كه در هر حال مسئولان آن، جنايت‌كار جنگي هستند. گاردين تكذيب حملات شيميايي عليه مردم حلبچه را از سوي سفير عراق در لندن رد كرد و متذكر شد كه خبرنگاران از اين شهر ديدن كرده‌اند و عاملان و انگيزه‌هاي اين حمله را بهتر مي‌توانند حدس بزنند. در ادامه‌ي سرمقاله‌ي گاردين آمده است: ديپلمات بدبخت عراقي خواستار تحقيقات بين‌المللي درباره‌ي اين حمله‌ي شيميايي شده و تأكيد كرده است كه اين موضوع كه ايران به منظور بيرون راندن مدافعان عراقي دست به اين حمله‌ي شيميايي زده است بايد بررسي شود. متأسفانه به او (سفير عراق) بايد گفت تنها طرف جنگ خليج فارس كه كارشناسان سازمان ملل بارها آن را به‌كاربرنده‌ي سلاح شيميايي معرفي كرده‌اند، عراق مي‌باشد. اين روزنامه خاطرنشان كرد كه با وجود اعتراف ايران به توليد سلاح‌هاي پيشرفته‌ي شيميايي هيچ شواهدي در مورد استفاده از آن‌ها وجود ندارد.<ref>مأخذ 25، صص 26 ـ 25، لندن، 4/1/1367.</ref> | |||
خبرگزاري رويتر نيز مشاهدات خبرنگار خود را از شهر حلبچه اين‌گونه ترسيم كرده است: اجساد قربانيان در خيابان‌ها و زير آوار ساختمان‌هاي متلاشي‌شده و فروريخته به چشم مي‌خورد. اجساد ديگري نيز كه از داخل به خارج اتومبيل خم شده بودند، ديده مي‌شود. زنان مرده به كودكان بي‌جان خود سخت چسبيده بودند. پزشكان مي‌گفتند كه لزج بودن برخي از لاشه‌ها به دليل سم سيانيد است. آن‌ها عروسك‌هايي بيش نبودند. بوي تعفن مرگ بر همه جا غالب بود. يك سخن‌گوي سپاه پاسداران گفت: شمار كشته‌شدگان به 5000 تن مي‌رسد. راهي براي حصول اطمينان از آمار براي‌مان وجود نداشت، ولي خبرنگاران خود ده‌ها جنازه را در شهر حلبچه و جاهاي ديگر از نزديك مشاهده كردند. جنازه‌ها در خيابان‌ها يا در زير آوار خانه‌ها رها شده بودند. در يك خانه واقع در نزديكي مركز شهر، جنازه‌ي يك خانواده‌ي پرجمعيت در حياط افتاده بود و زن خانواده لباس كردي به تن داشت. برخي از جنازه‌ها هنوز سخت به بچه‌هايشان چسبيده بودند و چهره‌شان، چهره‌ي منجمد و بي‌احساس عروسك‌ها را مجسم مي‌كرد. در نزديكي روستاي انب جنازه‌ها از داخل اتومبيل به بيرون خم شده بود و نشان مي‌داد كه اين افراد سعي داشتند از مهلكه جان سالم به در برند. نيروهاي سپاه پاسداران دهان و بيني خود را با دستمال‌هايي پوشانده بودند تا از تعفن جنازه‌ها و لاشه‌هاي حيوانات و نيز آثار احتمالي گازها در امان بمانند. به خبرنگاران پيش از ورود به اين شهر بلاديده ماسك‌هاي گاز داده شده بود تا در صورت حمله‌ي مجدد شيميايي عراق آسيب نبينند. يك مرد ميان‌سال كه لباس چوپاني و شلواري كيسه‌يي پوشيده بود و كلاهي لبه‌دار به سر داشت يكي از چند نفري بود كه هنوز در حومه‌هاي شهر مي‌زيست و محل زندگي خود را ترك نكرده بود. وي به خبرنگاران گفت وقتي ايرانيان به اين‌جا آمدند ما از آن‌ها استقبال كرديم. سپس در حوالي ظهر بمب‌باران عراقي‌ها آغاز شد. هر كس كه اين‌جا بود كشته شد. من ابري را ديدم ابري از گاز. روز دوشنبه نيز روزنامه‌نگاران با بازماندگان حادثه كه آثار گازهاي سمي به‌وضوح روي بدن آن‌ها مشاهده مي‌شد، از جمله آن‌هايي كه بدن‌شان تاول زده و دچار مشكلات تنفسي شده بودند مصاحبه كردند. اتهامات وارد شده به عراق در مورد استفاده از سلاح‌هاي شيميايي احتمالاً دور جديدي از يك مقابله بين‌المللي با عراق را برخواهد انگيخت. سازمان ملل پيش از اين نيز عراق را به استفاده از سلاح‌هاي غير مجاز عليه نيروهاي ايراني متهم كرده بود. ميزان خرابي در مركز شهر با فروريختن كامل ساختمان‌ها در اين ناحيه و انفجار قسمت‌هاي جلو مغازه‌ها به حدي بود كه حكايت از اين داشت مواد منفجره بسيار زيادي نيز به كار رفته است. سخن‌گويان ايراني دليلي براي اين اقدام عراقي‌ها ارائه ندادند، ولي به گفته‌ي يكي از اهالي شهر، اواخر سال گذشته قيامي عليه دولت صورت گرفت كه توسط نيروهاي عراقي سركوب شد. وي افزود: در نتيجه نيمي از جمعيت اين شهر كه 000,70 نفر براورد مي‌شود در آن هنگام حلبچه را ترك كردند. به گفته‌ي مقامات ايراني بيش‌تر بازماندگان بمب‌باران هفته‌ي گذشته‌ي حلبچه اكنون به ايران منتقل شده‌اند، اما به گفته‌ي مردم بومي حلبچه تعداد زيادي از اهالي حلبچه نيز به سوي ارتفاعات اطراف شهر گريخته‌اند.<ref>مأخذ 1، بخش اول، صص 27 ـ 15، 36 و 58 ـ 57.</ref> نشريه‌ي اومانيته چاپ فرانسه نيز در مطلبي با نام "كشتار با سلاح شيميايي" به روايت خبرنگار خود گوشه‌هايي از حادثه‌ي حلبچه را با اين واژه‌ها توصيف مي‌كند: مادران در حالي كه كودكان مرده‌ي خود را در آغوش داشتند در خيابان‌ها كشته شده‌اند. خانواده‌هايي كه براي رهايي از بمب‌ها به دنبال پناهگاه بودند در مدخل خانه‌هاي خود جان سپرده‌اند و اجساد آن‌ها ديده مي‌شود. تصاويري كه سه‌شنبه شب از تلويزيون پخش شد و كشتار سلاح شيميايي در شهر حلبچه را نشان داد وحشتناك و غير قابل تحمل بود. ايران روز جمعه اعلام كرد كه در بمب‌باران حلبچه به وسيله‌ي هواپيماهاي عراقي 5000 كرد عراقي جان سپرده‌اند، اما تا قبل از پخش اين تصاوير اين خبر يك‌جانبه ممكن بود نوعي تبليغات پنداشته شود، زيرا چگونه مي‌توان تصور كرد كه حكومت عراق ملت خود را اين چنين عمداً و بي‌پروا قتل عام كند. بغداد بمب‌باران حلبچه، يعني اين شهر مهم 70 هزار نفري را آشكارا به عنوان اقدامي تلافي‌جويانه براي تنبيه كردهايي كه با ايران متحد شده بودند پذيرفته است. وزير دفاع عراق چندي پيش اعلام كرده بود كه براي ممانعت از تجاوز ايران به كردستان از هر وسيله‌يي استفاده خواهد كرد. با اين حال، موج اعتراضاتي كه پس از آشكار شدن اين كشتار به وقوع پيوست مانع از تكرار اين امر از جانب بغداد نشد، زيرا هواپيماهاي عراق روز سه‌شنبه دوباره 6 روستاي كرد را در منطقه‌ي مريوان و سردشت در خاك ايران با همين سلاح‌هاي شيميايي بمب‌باران كردند. طبق نظر متخصصان اين نوع سلاح‌ها، در اين بمب‌ها به جاي فسفر دو نوع گاز ايپريت يا گاز خردل به كار رفته است. اين گاز كه قبلاً در جنگ اول جهاني نيز از آن استفاده شده، از مشتقات سيانور است. اين دو ماده‌ي شيميايي از زماني كه صنايع شيميايي و دارويي در عراق راه انداخته شده، ساخته مي‌شوند. بغداد براي ساخت اين نوع محصولات وحشتناك احتمالاً از هم‌كاري تكنولوژي برخي كشورهاي غربي استفاده كرده است. از جمله‌ي اين كشورها عبارت‌اند از ايالات متحده‌ي امريكا، انگلستان و آلمان فدرال. آيا فرانسه هم جزء اين كشورها مي‌باشد؟ مي‌دانيم كه حكومت فرانسه يكي از فعال‌ترين حاميان حكومت بغداد بوده و از جمله‌ي اولين كشورهايي است كه براي عراق تجهيزات جنگي تأمين مي‌كند و امكانات مالي در اختيار آن قرار مي‌دهد. از جمله اين تجهيزات بايد از هواپيماهاي ميراژ اف1 فرانسه كه در بمب‌باران حلبچه و كشتار كردهاي ايران از آن استفاده شده نام برد. ممنوعيت استفاده از چنين سلاح‌هايي از جانب مجامعي چون سازمان ملل متحد يا صليب سرخ بين‌المللي كافي نيست، همچنان كه محكوميت آن‌ها نيز كافي نبوده است. سازمان ملل در گذشته در سال‌هاي 1984 و 1986 دو بار عراق را به دليل به‌كارگيري سلاح‌هاي شيميايي محكوم كرده بود، اما اين محكوميت مانع از استفاده‌ي عراق از اين نوع سلاح‌ها نشد.<ref>اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه‌ي بررسي مطبوعات جهان، شماره 1310، 31/1/1367، صص 12 ـ 11.</ref> | |||
روزنامه‌ي ال پائيس چاپ اسپانيا هم در شماره‌ي امروز خود با درج مطلبي با عنوان "جنگ شيميايي در كردستان عراق" در اين باره نوشت: ميليون‌ها تماشاگر تلويزيون در سراسر دنيا از ديدن تصاوير وحشتناك بمب‌باران شيميايي كردستان عراق كه مسئولان ايراني بغداد را متهم به آن مي‌كنند، به خود لرزيدند. تصاويري كه به وسيله‌ي تلويزيون ايران ضبط شده و واقعي بودن آن را خبرنگاران خارجي ـ كه به آن منطقه سفر كرده‌اند ـ تأييد مي‌كنند، متعلق به شهر حلبچه مي‌باشد كه هفته‌ي گذشته به وسيله‌ي نيروهاي ايراني با هم‌كاري مخالفان كرد عراق تصرف شده است. تصاوير ويدئويي كه تهران تهيه و توزيع كرده، تعداد زيادي از اجساد مردمي را نشان مي‌دهد كه با لباس‌هاي مخصوص كردي بدون آن‌كه صدمه‌يي ديده يا زخمي برداشته باشند به هلاكت رسيده‌اند و همه‌ي شواهد نشان‌دهنده‌ي آن است كه آن‌ها به وسيله‌ي بمب‌هاي شيميايي كشته شده‌اند. ايران از پنجشنبه‌ي گذشته اعلام كرد كه 5000 نفر به دليل استفاده‌ي عراق از گاز خردل و ديگر گازهاي اعصاب در بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه و شهر نزديك آن (خرمال) و روستاهاي اطراف آن كشته و تعداد زيادي مجروح شده‌اند. به گفته‌ي مقامات تهران زخمي‌ها به بيمارستان‌هاي ايران منتقل شده‌اند. سازمان ملل يك گروه تحقيق كه در آن يك پزشك سرهنگ اسپانيايي نيز عضويت دارد و تا كنون چند بار در موقعيت‌هاي گوناگون به جبهه‌هاي هر دو طرف رفته است، تشكيل داده تا گزارش‌هاي محرمانه‌يي را تهيه كنند و به دبيركل ارائه بدهند. نماينده‌ي ايران در هفدهمين كنفرانس اسلامي ـ كه از روز دوشنبه‌ي گذشته در عمان شروع به كار كرده ـ از وزيران امور خارجه‌ي شركت‌كننده در جلسه خواست كه بغداد را به دليل استفاده از سلاح‌هاي شيميايي محكوم كنند.<ref>همان، ص 14.</ref> | |||
==گزارش - 219 == | |||
بيانيه‌ي شديداللحن وزير خارجه‌ي استراليا درباره‌ي محكوميت بمب‌باران شيميايي حلبچه و اطلاعيه‌ي وزير خارجه‌ي اتريش درباره‌ي ضرورت متوقف كردن فوري جنگ و پايان دادن به جنگ شهرها و قطع كاربرد سلاح‌هاي شيميايي، واكنش امروز مقامات سياسي اين دو كشور در ارتباط با حوادث مربوط به جنگ ايران و عراق است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، بيل هايدن وزير امور خارجه و تجارت استراليا در بيانيه‌ي خود خاطرنشان كرد كه از خبر بمب‌باران وسيع شيميايي شهر حلبچه و تلفات سنگين و ضايعات اين واقعه، تكان خورده است.هايدن اظهار اميدواري كرد كه به‌زودي شاهد توقف توليد، انبار كردن، حمل و استفاده از سلاح‌هاي شيميايي باشد. وي در ادامه‌ي اين بيانيه اظهار كرده است: گزارش‌هاي تأييدشده‌يي وجود دارد كه نشان مي‌دهد بيش‌تر از ده هزار نفر مجروح و بيش از 5 هزار نفر كشته از اين واقعه بر جاي مانده است و اين بدترين حادثه‌ي كاربرد سلاح‌هاي شيميايي عليه مردم عادي و بي‌دفاع بعد از جنگ جهاني اول به شمار مي‌رود و استراليايي‌ها از شنيدن خبر اين حادثه وحشت‌زده شده‌اند. وزير امور خارجه‌ي استراليا در ادامه‌ي بيانيه گفته است: دولت استراليا از ماه مه در سال 1987 كنترل شديدي را روي صدور آن دسته از مواد شيميايي كه ممكن است براي ساختن بمب‌هاي شيميايي استفاده شود، اعلام كرده است.<ref>روزنامه‌ي اطلاعات، 11/1/1367، ص 4.</ref> همچنين به گزارش خبرگزاري فرانسه، الواك موك معاون صدر اعظم و وزير خارجه‌ي اتريش در اطلاعيه‌يي كه امروز در وين منتشر شد، از ايران و عراق خواست تا جنگ را متوقف كرده، كاربرد سلاح‌هاي شيميايي و نيز حملات به اهداف نظامي را كنار گذارند. در اين اطلاعيه، اتريش هم‌زمان از كشورهاي عضو شوراي امنيت دعوت كرد تا به تلاش‌هاي خود براي يافتن يك راه حل صلح‌آميز و سريع براي جنگ ميان ايران و عراق ادامه دهند. وزير امور خارجه‌ي اتريش همچنين از تلاش‌هاي خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل در اين باره قدرداني كرده است.<ref>مأخذ 25، ص 39، وين ـ خبرگزاري فرانسه، 4/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 220 == | |||
سفير كويت در امريكا در موضع‌گيري متناقض با سخنان روز گذشته‌ي وزير خارجه‌ي اين كشور ايران را مسئول دور جديد جنگ شهرها معرفي كرد و بدون اشاره به عمليات والفجر10 در منطقه حلبچه گفت: ايران كه خود را در اجراي يك حمله‌ي گسترده‌ي زميني ناتوان ديد به آغاز جنگ شهرها اقدام كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از كويت، سعود ناصر الصباح در مصاحبه با مجله‌ي الحوادث كه متن آن در مطبوعات امروز كويت منتشر شد، با اظهار نگراني كشورش از روند جنگ، اوضاع كنوني منطقه را بسيار خطرناك توصيف كرد و گفت جنگ شهرها ممكن است در آينده به مناطق ديگر در كشورهاي منطقه سرايت كند و احتمالاً اوضاع از كنترل طرفين جنگ و كشورهاي بزرگ ذي‌نفع ديگر خارج شود و خطراتي جدي براي منطقه به وجود آورد. وي افزود: كشورهاي منطقه خواهان اجراي فوري قطع‌نامه‌ي598 و برقراري آتش بس در جنگ ايران و عراق مي‌باشند. سفير كويت ايران را مسئول حضور ناوگان‌هاي دريايي بيگانه در منطقه‌ي خليج فارس برشمرد و گفت از زمان حضور ناوگان‌هاي بيگانه در آب‌هاي منطقه، اقدامات ايران در حمله عليه نفت‌كش‌ها محدود شده است. وي دليل اين محدوديت را تمايل نداشتن ايران براي درگير شدن مستقيم با امريكا در منطقه عنوان كرد.<ref>مأخذ 25، ص 32، كويت، 4/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 221 == | |||
ارتش عراق در ادامه‌ي عمليات عليه كردهاي معارض اين كشور در مناطقي از استان سليمانيه، پس از گلوله‌باران شيميايي مواضع نيروهاي اتحاديه‌ي ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها) آنان را از بخشي از مناطق قره‌داغ در شمال اين استان عقب راند. تيپ75 ظفر سپاه پاسداران در گزارشي به قرارگاه رمضان اعلام كرد: عراق روستاهاي بلي‌كجا، سوسنان و قلعه ديزه در منطقه‌ي قره‌داغ را در ابعاد وسيعي گلوله‌باران شيميايي كرده و نيروهاي زيادي را در اين منطقه تمركز داده است و قصد دارد روستاها و ارتفاعات اين منطقه را تصرف كند. بر اثر گلوله‌باران عراق تعداد زيادي از مردم شهيد و مجروح شدند.<ref>سند شماره 85968 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهي نيروي زميني سپاه (معاونت اطلاعات)، 4/1/1367.</ref> عراق همچنين بخشي از ارتفاعات شاخ زرده را نيز تصرف كرد. پس از آن نيروها به دليل وضعيت نامناسب خود و مضيقه‌ي مهمات و تجهيزات درماني و دارو از مواضع خود عقب‌نشيني كردند.<ref>سند شماره 179007 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از مالبند يك ناصر به مقدم، 5/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> در پي اين اقدام كه به اسارت تعدادي از نيروهاي اتحاديه‌ي ميهني نيز انجاميد، نيروهاي دولتي عراق اقدام به برپايي تظاهراتي عليه طالباني‌ها در دهوك كردند.<ref>سند شماره 178987 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از پيرانشهر (قرباني) به دزلي (عليرضا)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> پس از اين اقدام عراق، واحد اطلاعات قرارگاه رمضان درباره‌ي آخرين وضعيت مالبند1 گفت: دشمن نيروهاي خود را در كنار جاده‌ي كركوك ـ سليمانيه جمع كرده و به سمت ارتفاعات شاخ برانان حركت داده و در آن‌جا مستقر كرده و شماري را در روستاهاي تپه رش، قازان، برانان، هزارمرد، سرزن، تنكسر و كاني روشناي قرار داده است. نيروهاي دشمن از روي ارتفاعات برانان به سوي روستاي قره‌داغ و جافران پيشروي كرده‌اند و هم‌اكنون اين دو روستا را در دست دارند. ارتش عراق همچنين از ارتفاع نوشاق (بالاي شهر دربنديخان) حمله كرده و ارتفاع گلان و زرده را در قره‌داغ گرفته است. ضمناً روستاهاي همراقلا، سرچاوه و گلان را هم تصرف كرده است و از سوي ديگر به سوي روستاي امام قادر پيشروي كرده و روستاهاي گمته، دوانه، بلخه كوه، سوسنان و بلي‌كجا را گرفته و اين منطقه را هم شيميايي كرده است. نيروهاي عراقي همچنين به روستاي ديكسره حمله كرده و روستاهاي آوگله، فقير تازه، قاميشان و بلكان را گرفته‌اند. همه‌ي اين مناطق در جنوب منطقه‌ي سليمانيه عراق قرار دارند. در پايان اين گزارش درباره‌ي موقعيت رزمندگان قرارگاه رمضان آمده است: نيروهاي ما در روستاي مولي، دروشان گوره و به سمت دوكان، روستاهاي گورباز، سوله، ارتفاع شاخ بخشي، روستاهاي خوته، بالولان و علي بزوا تا جاده‌ي كركوك ـ سليمانيه قرار دارند.<ref>سند شماره 178197 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن روزانه، واحد اطلاعات قرارگاه رمضان، 17/1/1367، ص 1.</ref> | |||
==گزارش - 222 == | |||
در حالي كه سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي تركيه هواپيماي ناشناس را عامل بمب‌باران امروز مرز بازرگاني هابور تركيه ـ نقطه‌ي اتصال جاده‌ي ترانزيتي عراق به تركيه و شاهراه ورودي كاميون‌هاي اين كشور به عراق ـ خواند، خبرگزاري آناتولي آن را به ايران نسبت داد. به گزارش فرانسه، سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي تركيه در يك كنفرانس مطبوعاتي اعلام كرد: 3 فروند هواپيماي ناشناس صبح امروز در دو نوبت خاك تركيه را در نزديك مرز اين كشور با عراق بمب‌باران كردند. وي تصريح كرد كه در اولين نوبت يك فروند هواپيماي ناشناس از مبدأ عراق در ساعت 5:50 صبح به وقت محلي پس از ورود به حريم هوايي تركيه يك بمب در مرز هابور، در نزديكي پاسگاه كاپيلي در جنوب شرقي تركيه رها كرد و پانزده دقيقه‌ي بعد، 2 هواپيما از يك مبدأ ناشناس 5 بمب در همين منطقه رها كردند. در همين حال، سفارت جمهوري اسلامي ايران در آنكارا امشب با انتشار اطلاعيه‌يي ادعاي حكومت بعثي عراق را مبني بر بمب‌باران مناطقي از خاك تركيه به وسيله‌ي جنگنده‌هاي ايران به‌شدت تكذيب و اعلام كرد: جنگنده‌هاي عراق تا كنون به‌دفعات با استفاده از حريم فضايي تركيه برخي از شهرها و مناطق كشورمان را مورد حملات خود قرار داده‌اند كه تازه‌ترين اين حملات تهاجم صبح امروز هواپيماهاي متجاوز عراقي به پل ارتباطي قطور كه راه ارتباطي جاده‌ي ترانزيتي ايران به تركيه است، مي‌باشد.<ref>سند شماره 438710 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده نيروي دريايي سپاه به فرمانده كل سپاه، 6/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، بولتن خبري، شماره 52، 4/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 223 == | |||
با آغاز فصل بهار و افزايش فعاليت گروه‌هاي مسلح مخالف نظام در مناطق غربي كشور براي ناامن كردن اين مناطق، اداره‌ي كل اطلاعات استان آذربايجان غربي گزارشي از روش‌هاي عملياتي حزب دمكرات در منطقه‌ي اروميه تهيه و آن را به قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) اعلام كرد تا نيروهاي خودي آن را در مقابله با عناصر اين حزب مدّ نظر قرار دهند. در قسمت‌هايي از اين گزارش آمده است: 1. معبرهاي تردد: تيم‌هاي اعزامي بعد از سازمان‌دهي در مقر حزب منحله‌ي دمكرات در نوار مرزي تركيه از اين روستاي مرزي وارد منطقه‌ي نازلو اروميه شده و در روستاي بالو، دلنده بالا، اسلام‌آباد و طرزيله تردد و اقدام به عمليات‌هاي ايذايي مي‌كنند. 2. همه‌ي ترددهاي تيم، شبانه و بعد از تاريكي هوا مي‌باشد. 3. همه‌ي عمليات‌هاي تيم، ايذايي بوده و بعد از 15 الي 20 دقيقه محل درگيري را ترك و از روستاهاي عمقي به روستاها و محله‌هاي نزديك شهر وارد و در آن‌ها مخفي مي‌شوند و بعد از 48 ساعت منطقه را ترك مي‌كنند. 4. افرادي كه براي تيم انتخاب مي‌شوند معمولاً چته‌هايي هستند كه هيچ گونه انگيزه‌ي تسليم شدن ندارند (چته‌هاي قديمي، نيروهاي مسلح بومي و تسليمي‌هايي كه بار ديگر به حزب پيوسته‌اند). همچنين از نيروهاي مسلح بومي كه در ارتباط با ضد انقلاب مي‌باشند در تردد‌ها و عبور از كمين‌هاي نيروهاي خودي استفاده مي‌كنند.<ref>سند شماره 411592 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به معاونت اطلاعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) معاونت عمليات حمزه سيدالشهدا(ع) دفتر مطالعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، 16/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 224 == | |||
در پي اقدام تبليغاتي سازمان مجاهدين خلق مبني بر آزاد كردن 200 نفر از اسراي در اختيار سازمان و افزايش تحركات سازمان در حاشيه‌ي مناطق مرزي به‌ويژه در جبهه‌هاي مياني از جمله منطقه‌ي مهران و ميمك، به دليل محتمل بودن اجراي عمليات سازمان، سرهنگ منوچهر كهتري فرمانده عمليات غرب كشور ارتش به لشكر81 زرهي باختران آماده‌باش صد در صد داد. در متن اين ابلاغيه آمده است: با توجه به شيوه‌هاي عملياتي منافقين و تجربيات گذشته و اخبار و اطلاعات واصله و همچنين آزاد شدن 200 نفر از اسرايي كه در بند سازمان منافقين بودند، امكان دارد سازمان در يك منطقه‌ي حساس مانند ميمك، 402، مهران و با اعزام گروهي از نفرات خود به عنوان اسراي آزادشده و بدون تجهيزات بعد از رسيدن به خطوط پدافندي در فرصت مناسب اقدام به خلع سلاح يگان در خط كرده، بدون درگيري موضعي را تصرف كنند و تعدادي از نيروهاي خودي را به اسارت درآورده، جنگ‌افزار و تجهيزات موجود را به غنيمت ببرند. بنابراين، دستور فرماييد به منظور جلوگيري از چنين اقدامي از سوي منافقين، تمام نيروهاي يگان‌هاي در خط به محض مشاهده‌ي افرادي كه بدون تجهيزات و جنگ‌افزار و به عنوان اسير آزادشده يا پناهنده به سوي مواضع در خط در حال حركت هستند، با جنگ افزار و تجهيزات سازماني در مواضع مربوط مستقر و تا فاصله‌ي معيني (تيررس سلاح سبك) به افرادي كه قصد نزديك شدن به موضع را دارند اجازه‌ي نزديك شدن بدهند و بعد از رسيدن به تيررس، آن‌ها را متوقف كنند و تعداد محدودي از نيروهاي يگان با احتياط كامل و در حالت دست فنگ و آماده‌ي شليك به آن‌ها نزديك شوند و با احتياط كامل چنانچه عده‌ي افراد مشكوك محدود باشد، به يك سنگر هدايت و در صورتي كه عده‌ي آن‌ها زياد باشد به چند سنگر هدايت شوند. سنگرهايي كه براي سكونت موقت آن‌ها در نظر گرفته مي‌شود قبلاً بايد به دقت بررسي شود كه هيچ گونه اسلحه، مهمات و مواد منفجره‌يي در آن‌ها نباشد. قبل از اين‌كه آنان وارد سنگر شوند مي‌بايستي بازرسي بدني شوند و در صورتي كه وسايل مشكوكي هم‌راه داشته باشند از آن‌ها اخذ گردد. بعد از استقرار آن‌ها در سنگر براي هر سنگر حداقل 2 نفر نگهبان مسلح گمارده شود و بي‌درنگ مراتب به رده‌ي بالاتر گزارش داده شود تا در اسرع وقت به تخليه‌ي آنان اقدام شود. در فاصله‌ي زماني تا تخليه‌ي اين افراد از مواضع در خط، يگان مستقر در منطقه بايستي كاملاً به حالت آماده‌باش صددرصد باشد.<ref>سند شماره 142899 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده عمليات غرب (ر2) به فرمانده لشكر81 زرهي (ر2)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
==گزارش - 225 == | |||
با گذشت بيش از 10 روز از افشاي خبر فروش موشك‌هاي چيني به عربستان سعودي رسانه‌هاي امريكايي اين موضوع را امري بسيار جدي و موجب نگراني دانسته، از مقامات امريكايي به دليل جلوگيري نكردن از اين اقدام چين انتقاد و بر خلاف گفته‌هاي چيني‌ها و سعودي‌ها بر توانايي اين موشك‌ها در حمل كلاهك هسته‌يي تأكيد مي‌كنند. بخشي از گزارش امروز راديو امريكا برگرفته‌شده از مطالب روزنامه‌هاي نيويورك تايمز، كريستين ساينس مانيتور، وال استريت ژورنال و لوس آنجلس تايمز در اين باره به شرح زير است: چندي پيش عربستان سعودي تعدادي موشك ميان‌برد به نام دي اف3 را كه قادر به حمل كلاهك‌هاي هسته‌يي و شيميايي است و مي‌تواند هر نقطه را در خاورميانه هدف قرار دهد از جمهوري خلق چين خريداري كرد. روزنامه‌ي نيويورك تايمز در واكنش به اين اقدام مي‌نويسد: براي اولين بار موشك‌هاي ميان‌برد با توانايي حمل كلاهك‌هاي هسته‌يي به يك كشور جهان سوم فروخته شده است. شوروي موشك‌هاي اس اس12 با برد 800 كيلومتر به عراق فروخته است و عراق نيز با كلاهك انفجاري عادي غير نظاميان و ساكنان تهران را مي‌كشد. فروش موشك‌هاي ساخت چين با برد 3500 كيلومتر به عربستان سعودي نيز به همان اندازه مصيبت‌بار است. نيويورك تايمز مي‌نويسد: موشك "باد شرق" يك سلاح ترور و وحشت است و امريكا بايد نهايت كوشش را در تغيير رويه‌ي چين به خرج دهد. روزنامه‌ي كريستين ساينس مانيتور نيز در اين باره مي‌نويسد: عربستان كه در جنگ با ايران از عراق پشتيباني مي‌كند، مي‌گويد كه موشك‌هاي دي اف3 چين را براي جلوگيري از حمله‌ي ايران خريداري كرده است. روزنامه‌ي وال استريت ژورنال مي‌نويسد: موشك‌هاي چين، قادر به حمل كلاهك‌هاي هسته‌يي هستند. موشك‌هاي باد شرق زماني كه وزير خارجه‌ي چين در واشنگتن با جورج شولتز ملاقات مي‌كرد مطرح شدند و وشيكيان در يك سخن‌راني گفت: چين در توقف فروش موشك‌هاي كرم ابريشم به ايران گام‌هايي برداشته است. روزنامه‌ي لوس آنجلس تايمز نيز در مقاله‌يي به قلم رابرت هانتر محقق مركز استراتژيك جورج تاون مي‌نويسد: استقرار موشك‌هاي دي اف3 در خاورميانه قواعد و قوانين بازي را عوض مي‌كند و خطر اين موشك در توانايي حمل سلاح‌هاي شيميايي است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 21، 21/1/1367، صص 15 ـ 14، راديو امريكا، 20/1/1367.</ref> اين در حالي است كه روزنامه‌ي واشنگتن پست نيز در شماره‌ي امروز خود اعلام كرد كه عربستان سعودي خريد اين موشك‌ها را بدون اطلاع امريكا انجام داده است. يك نماينده‌ي اطلاعاتي كنگره‌ي امريكا به واشنگتن پست گفت: عربستان براي پنهان نگه داشتن اين قضيه از امريكا تلاش بسياري كرده است. اين روزنامه همچنين فاش كرد كه كليات موافقت‌نامه‌ي مربوط به خريد اين موشك‌ها در ژوئيه‌ي 1985 (تير و مرداد 1364) پس از گفت و گوي شاهزاده بندر بن سلطان سفير عربستان در واشنگتن با مقامات چين درباره‌ي چنين معامله‌يي به تصويب رسيده است. اولين موشك در اواخر سال گذشته به عربستان سعودي ارسال شد و اين در حالي است كه امريكا در مارس 1986 (اسفند 1364 و فروردين 1365) از اين معامله مطلع شده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 11، 11/1/1367، ص 58، اسلام‌آباد، 10/1/1367.</ref> | |||
ناخرسندي مطبوعات امريكا از اين اقدام در حالي ابراز شد كه خبرگزاري تانيوگ يوگسلاوي، درباره‌ي تبليغات محافل سياسي و رسانه‌يي امريكا درباره‌ي نقش بازدارندگي اين موشك‌ها عليه تهديد احتمالي ايران با اعلام اين‌كه استقرار موشك‌هاي چيني در عربستان امري كاملاً غير منتظره و متحيركننده براي واشنگتن بود، اعلام كرد: پنهان ماندن مذاكرات دليل ديگري براي عدم مهارت كافي جاسوسان امريكا بود.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 24، 24/1/1367، ص 10، بلگراد، 23/1/1367.</ref> | |||
==گزارش - 226 == | |||
ساير خبرهاي امروز عبارت‌اند از: | |||
1. بر اساس گزارش نوبه‌يي امروز معاونت قرارگاه نوح(ع)، ارتش عراق همچنان به ترميم و تحكيم خطوط اول و دوم خود براي پيش‌گيري از هر گونه اقدام رزمندگان در منطقه‌ي فاو مي‌پردازد. همچنين فعاليت‌هاي مهندسي و موتوري دشمن افزايش يافته است. نيروهاي عراقي امشب رو به روي كمين خود در محل تقاطع ضلع غربي با ضلع جنوبي كارخانه‌ي نمك اقدام به باز كردن يك معبر كرده است.<ref>مأخذ 18، صص 5 ـ 1.</ref> | |||
2. تعدادي از پيش‌مرگان حزب دمكرات كردستان عراق با اجراي يك عمليات رو به روي دانشگاه صلاح‌الدين در جاده‌ي عمومي شهر اربيل به كركوك، يك خودرو متعلق به استخبارات عراق را منهدم كردند كه در ضمن آن 2 نفر به هلاكت رسيدند؛ 2 نفر مجروح شدند و 2 اسلحه نيز به غنيمت گرفته شد.<ref>سند شماره 178181 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه نصر رمضان (روابط عمومي) به فرمانده سپاه پانزدهم رمضان (روابط عمومي)، 10/1/1367، سند تك‌برگي. </ref> | |||
3. با پي‌گيري نيروهاي اطلاعات سپاه بوكان امروز مقاديري مهمات از جمله 46 عدد مين ضد تانك و ضد نفر و تعدادي گلوله‌ي خمپاره و مواد منفجره‌ي متعلق به حزب دمكرات در روستاي ترجان از توابع اين شهر كشف و ضبط شد.<ref>سند شماره 380919 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پاسداران بوكان (اطلاعات) به قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (اطلاعات)، 6/1/1367، سند تك‌برگي.</ref> | |||
4. به گزارش سپاه پاسدران امروز 5 نفر از افراد عملياتي حزب دمكرات كردستان به هم‌راه اسلحه و تجهيزات در مرز سيروان دست‌گير شدند. يك نفر از عناصر حزب هم در بانه خود را تسليم كرد.<ref>سند شماره 405982 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به نيروي زميني، 22/1/1367؛ و ـ مأخذ 20، بخش دوم، صص 36 ـ 35.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۳
| روزشمار جنگ سال 1367 1367.01.04 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | چهار فروردین |
| تاریخ شمسی | 1367.01.04 |
| تاریخ میلادی | 24 مارس 1988 |
| تاریخ قمری | 5 شعبان 1408 |
گزارش - 205
با توجه به حمله‌ي روز گذشته‌ي ارتش عراق به مواضع لشكر7 ولي‌عصر(عج) و لشكر19 فجر در تپه ريشن و خاكريز عصايي در شرق شهر سيدصادق، سپاه تصرف اين دو نقطه را از فرماندهان عملياتي درخواست كرد، زيرا حضور دشمن در اين نقطه برخي مناطق ديگر تصرف‌شده را تهديد مي‌كند. با وجود آن‌كه لشكر55 ويژه‌ي شهدا براي بازپس‌گيري اين دو نقطه از قرارگاه فتح به قرارگاه قدس مأمور شده است، جانشين نيروي زميني سپاه معتقد است و تأكيد دارد در صورتي كه فشار دشمن زياد نيست اين يگان وارد عمل نشود و ترجيحاً يگان‌هاي مستقر در اين مناطق تپه ريشن را پس بگيرند. قرار است از ساعت 2 بامداد امروز لشكر7 ولي‌عصر(عج) و 19 فجر (كه قبلاً اين مناطق را در دست داشتند) عمليات تصرف تپه ريشن و خاكريز عصايي‌شكل را اجرا كنند. لشكر7 بايد تپه ريشن را تصرف كند و لشكر19 نيز پاك‌سازي دشمن تا خاكريز عصايي را انجام دهد. به دليل وجود ميادين ميني كه دشمن ايجاد كرده بود ساعت درگيري به تعويق افتاد و سرانجام در ساعت 3:43 بامداد لشكر ولي‌عصر(عج) درگيري خود را در تپه ريشن آغاز كرد و نيم ساعت پس از آن لشكر روي جاده‌ي آسفالت شرق تپه با دشمن درگير شد. در ساعت 4:15 نيروهاي لشكر ولي‌عصر(عج) موفق به تصرف تپه ريشن شدند و براي الحاق با لشكر فجر به سمت يال ميرسور گسترش يافتند. لشكر19 نيز در ساعت 5 صبح پيشروي كرده، دشمن را تا تپه‌ي 664 عقب راند و به اين ترتيب عمليات براي بازپس‌گيري تپه ريشن با موفقيت انجام شد و قبل از ساعت 7 صبح دو يگان حمله‌كننده با يك‌ديگر الحاق كردند.[۱] بر اساس گزارش‌هاي اعلام‌شده به فرمانده كل سپاه پاسداران، يگان‌هاي عراقي مستقر در تپه ريشن هنگام عقب‌نشيني زير آتش توپ‌خانه متحمل تلفات فراواني شدند. علاوه بر آن، بر اساس دستور نيروي زميني سپاه، نيروها مسافتي جلوتر از تپه ريشن و خاكريز عصايي‌شكل را پاك‌سازي كردند و دوباره به خط اصلي در اين دو نقطه بازگشتند. در عمليات امروز، 8 نفر از نيروهاي عراقي شامل يك درجه‌دار و 7 سرباز اسير شدند.[۲] از اوايل صبح امروز، نيروي زميني سپاه پاسداران از هوانيروز خواست علاوه بر حمل مجروح در محور قرارگاه قدس با استفاده از تيم‌هاي هجومي بال‌گرد كبري، دستگاه‌هاي زرهي دشمن را در حد فاصل تپه ريشن و شهر سيدصادق هدف قرار دهد. حدود ساعت 7:30 صبح نيز سرهنگ مصطفي اردستاني فرمانده عمليات نيروي هوايي ارتش، شخصاً مواضع و مراكز تجمع نيروهاي ارتش عراق را در اين منطقه به طور مؤثر بمب‌باران كرد[۳] و پس از آن نيز هواپيماهاي نيروي هوايي در 20 مأموريت جداگانه از ساعت 8 صبح تا 14:53 مواضع دشمن را در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 بمب‌باران كردند.[۴] در آخرين بمب‌باران، يك هواپيماي اف4 مورد اصابت موشك دشمن قرار گرفت و در خاك ايران سقوط كرد. دو خلبان هواپيما با چتر نجات فرود آمدند.[۵] عمليات امروز لشكر41 ثارالله(ع) و 19 فجر در تپه ريشن و خاكريز عصايي‌شكل غرب آن سبب شد بخش‌هايي از اين دو نقطه از نيروهاي عراقي بازپس گرفته شود، اما به دليل پاك‌سازي نكردن كامل منطقه و ضرورت به‌كارگيري يك يگان جديد براي ادامه‌ي اين مأموريت، لشكر55 ويژه‌ي شهدا مأموريت يافت در اين منطقه حضور يابد و با تكميل عمليات اين منطقه را تأمين كرده، ضد حمله‌ي دشمن را كه از سمت راست به خاكريز عصايي فشار مي‌آورد دفع كند. همچنين با نيروهاي لشكر7 ولي‌عصر(عج) روي يال ميرسور الحاق كرده، بدين ترتيب خط پدافندي جناح شمالي عمليات والفجر10 را كه از دو روز گذشته دچار تزلزل شده بود، مستحكم كند. لذا، از صبح امروز مسئولان لشكر ويژه‌ي شهدا در اين منطقه حضور يافتند و منطقه را شناسايي كردند و درباره‌ي آخرين موقعيت نيروهاي خودي و دشمن توجيه شدند. قرار بر اين شد توپ‌خانه و ادوات لشكر19 فجر و يگان مستقر در اين منطقه پشتيباني آتش عمليات اين لشكر را به عهده بگيرند. همچنين اين لشكر مأموريت يافت خاكريز عصايي‌شكل را ترميم كند و ارتفاع آن را افزايش دهد. براي اجراي عمليات، نيروهاي لشكر ويژه‌ي شهدا حركت خود را با هم‌راهي و كمك نيروهاي اطلاعات لشكر19 فجر از ساعت 19:40 شروع كردند و به دليل آن‌كه دشمن در خاكريز عصايي‌شكل حضور نداشت، ساعت 24 يك گروهان از گردان امام سجاد(ع) اين يگان بدون هيچ گونه درگيري، اهداف خود را در غرب خاكريز عصايي‌شكل تصرف كرد.[۶]
گزارش - 206
امروز طرح عمليات بيت‌المقدس4 به طور مكتوب به يگان‌هاي عملياتي ابلاغ شد و مانور لشكرها و تيپ‌هاي شركت‌كننده در عمليات نيز با حضور فرماندهان گردان‌هاي تابعه‌ي آنان در جلسه‌ي قرارگاه فتح مرور شد. بر اساس اين طرح عملياتي، لشكرهاي10 سيدالشهدا(ع)، 57 ابوالفضل(ع) و 27 محمد رسول‌الله(ص) مأموريت يافتند به‌ترتيب ارتفاعات شاخ سورمر، شاخ شميران و برددكان را تصرف كنند و در مرحله‌ي دوم نيز گردان‌هايي از لشكر محمد رسول‌الله(ص) ادامه‌ي ارتفاعات برددكان و تيپ‌هاي18 الغدير و 13 اميرالمؤمنين(ع) نيز ارتفاع زيمنانكوه را به تصرف درآورند. پشتيباني آتش توپ‌خانه‌ي منطقه به عهده‌ي تيپ63 خاتم‌الانبيا(ص) قرار داده شد و استعدادي از تيپ سوم شعبان و تيپ10 محرم پدافند هوايي منطقه را عهده‌دار شدند. گروه پشتيباني هوانيروز اصفهان نيز به منظور تخليه‌ي مجروح، انتقال نيرو و مهمات و تيم آتش كبري نيز براي اجراي آتش پشتيباني تحت امر قرارگاه فتح قرار گرفت. براي مقابله با حملات شيميايي عراق پدافند ش.م.ه. منطقه به تيپ11 "والعاديات" واگذار شد و مأموريت اقدامات مهندسي در اين منطقه شامل احداث و مرمت پل، خاكريز و جاده به لشكر مهندسي42 قدر و تيپ46 الهادي(ع) سپرده شد. همچنين مقرر شد لشكر8 نجف، لشكر14 امام حسين(ع)، لشكر11 اميرالمؤمنين(ع)، تيپ44 قمر بني‌هاشم(ع) و تيپ91 بقية‌الله(عج) در حد مقدورات موجود در منطقه (آتش، ترابري دريايي، زرهي) عمليات را پشتيباني كنند.[۷] در مانور مورد نظر در مرحله‌ي اول عمليات، يكي از مهم‌ترين ويژگي‌ها، سمت‌گيري فلش‌هاي عمليات از شمال به جنوب است كه نيروها را به پشت مواضع دشمن هدايت مي‌كنند.[۸] همچنين صبح امروز آخرين جلسات هماهنگي قرارگاه فتح با حضور فرمانده يگان‌ها و گردان‌هاي عملياتي لشكر10 سيدالشهدا(ع)، لشكر57 ابوالفضل(ع) و لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) برگزار شد. پس از بررسي جزئيات مانور گردان‌هاي اين 3 يگان، تصميم بر اين شد كه غواص‌هاي لشكر سيدالشهدا(ع) پس از شكستن خط دشمن در آن سوي ساحل درياچه‌ي دربنديخان شرايط را براي عبور گردان‌هاي اين يگان و اولين گردان‌هاي لشكرهاي ابوالفضل(ع) و محمد رسول‌الله(ص) كه به وسيله‌ي قايق از درياچه عبور خواهند كرد، فراهم كنند. پس از پياده شدن اولين گردان‌هاي هر يگان در ساحل جنوبي درياچه‌ي دربنديخان و بعد از پاك‌سازي منطقه‌ي تصرف‌شده و توسعه‌ي آن، ساير گردان‌هاي دنبال پشتيبان به وسيله‌ي قايق خود را به منطقه‌ي عمليات خواهند رساند. همچنين پس از بررسي ساعت طلوع و غروب ماه، مسافت پيشروي نيروها براي رسيدن به منطقه‌ي عمليات و خط اول دشمن، ساعت درگيري 1 بامداد روز 5/1/1367 تعيين شد و رمز عمليات به مناسبت تقارن با ميلاد امام چهارم "يا امام سجاد زين‌العابدين(ع)" انتخاب گرديد.[۹] صبح امروز نيز به سرهنگ ژيان نماينده‌ي هوانيروز ابلاغ شد خلبانان بال‌گردها به منطقه‌ي عملياتي آمده، براي اجراي مأموريت‌هاي محول‌شده توجيه شوند.[۱۰]
گزارش - 207
با توجه به تعيين زمان عمليات بيت‌المقدس4 در امشب، از صبح امروز و به‌مرور يگان‌ها نيروهاي خود را وارد منطقه كردند. وضعيت زمين و حضور دشمن در ارتفاعات شاخ سورمر و شاخ شميران كه مسلط بر منطقه هستند، سبب مي‌شود كه تحركات و جا به جايي نيروها و تجهيزات از ديد عراقي‌ها مخفي نماند. حوالي ساعت 13 هواپيماهاي دشمن محل استقرار لشكر محمد رسول‌الله(ص) را در يال‌ها و شيارهاي تمورژنان بمب‌باران كردند كه در نتيجه‌ي آن حدود 120 نفر از نفرات اين لشكر شهيد يا مجروح شدند و بر اثر آن سازمان يكي از گردان‌هاي عمل‌كننده از هم پاشيد. بر همين اساس، لشكر محمد رسول‌الله(ص) بدون اطلاع به قرارگاه، قسمت اصلي مانور خود را كه تصرف برددكان بود، حذف كرد. عراقي‌ها همچنين يك پل شناور را روي رودخانه‌ي ليله بمب‌باران كردند كه به سوراخ شدن پل انجاميد، ولي آن را كاملاً منهدم نكرد و عقبه‌هاي لشكر27 در شيخ‌صله نيز بمب‌باران شد. علاوه بر بمب‌باران ذكرشده، حضور نيروهاي پياده‌ي دشمن در دشت تولبي در جنوب درياچه‌ي دربنديخان و جنب و جوش فراوان آن‌ها و همچنين افزايش تعداد تانك‌هاي‌شان در اين دشت از 3 به 15 دستگاه، بيان‌كننده‌ي حساسيت و هوشياري دشمن به‌خصوص در اين محور بود كه با توجه به اين قراين فرماندهي قرارگاه نيز احتمال وجود آماده‌باش در نيروهاي دشمن را پيش‌بيني مي‌كرد.[۱۱] همچنين با هدف درگير كردن دشمن در ساير نقاط، يك دسته نيروي مسلح به تيربار و آر.پي.جي7 از لشكر سيدالشهدا(ع) به تيپ بقية‌الله(عج) مأمور شد تا از خط پدافندي اين يگان به بخشي از مواضع عراقي‌ها در شرق ارتفاعات شاخ سورمر تك ايذايي كند. با وجود ازدياد تعداد منورهاي دشمن در سمت شاخ سورمر و آتش يك‌جانبه‌ي نيروهاي مستقر در آن، نيروهاي غواص لشكر10 سيدالشهدا(ع) ساعت 21:40 حركت خود را از ساحل تمورژنان به سمت ساحل دشمن آغاز كردند و اولين نيروهاي آن ساعت 23 در ساحل دشمن پياده شدند. در همين زمان حركت قايق‌هاي حامل نيروهاي "دنبال پشتيبان" كه قرار بود آرام از تنگه‌ي شاخ سورمر عبور كنند، به دليل آتش مدام دشمن روي تنگه متوقف شدند. پس از استقرار نيروهاي لشكر سيدالشهدا(ع) در ساحل دشمن، فرماندهي اين لشكر آمادگي خود را براي عبور دادن رزمندگان لشكرهاي محمد رسول‌الله(ص) و ابوالفضل(ع) از محور لشكر خود اعلام كرد. علي فضلي از قرارگاه درخواست كرد كه تا قبل از نفوذ كامل نيروهاي عمل‌كننده در عمق خطوط دشمن، از درگيري پرهيز شود. قرارگاه نيز با آن موافقت كرد.[۱۲] همچنين يك گردان از نيروهاي لشكر57 ابوالفضل(ع) خود را تا ساعت 23 به ساحل جنوبي درياچه‌ي دربنديخان رساند.[۱۳] اين در حالي است كه يك دسته از اولين گردان لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) براي پاك‌سازي ساحل دشمن در مقابل خط حد اين لشكر نيز به آن سو رفته‌اند.[۱۴]
گزارش - 208
گزارش‌هاي واحدهاي اطلاعاتي درباره‌ي تحركات دشمن در جبهه‌هاي جنوب به‌ويژه در منطقه‌ي فاو قابل توجه است. گفته مي‌شود عراق فاو را به وسيله‌ي يك تيپ زرهي و يك گردان پياده تقويت كرده در حالي كه فعاليت توپ‌خانه و تردد خودروي عراقي‌ها در كل منطقه‌ي جزاير مجنون نسبت به گذشته كاهش يافته است.[۱۵] عراقي‌ها در منطقه‌ي فاو و در محل تقاطع ضلع غربي به ضلع جنوبي كارخانه‌ي نمك اقدام به باز كردن معبر كرده‌اند.[۱۶] همچنين خبر مهم ديگر حاكي از آن است كه ارتش عراق در منطقه‌يي جلوتر از كمين‌هاي خود اقدام به جمع‌آوري و جا به جايي ميدان مين كرده و معبري به عرض تقريبي يك متر باز كرده است.[۱۷] دشمن ضمن ترميم خاكريز اول خود خاكريز دوم را نيز تا حدي بلندتر كرده است كه كاملاً بر خط اول تسلط دارد. فعاليت‌هاي مهندسي و موتوري يگان‌هاي عراقي نيز در شب‌ها افزايش يافته است.[۱۸]
گزارش - 209
امروز تيمسار جمالي جانشين فرمانده نيروي زميني ارتش و تيمسار صياد شيرازي در جلسه‌يي در قرارگاه تاكتيكي نيروي زميني سپاه پاسداران در منطقه‌ي عمومي حلبچه، جزئيات طرح مانور عمليات آينده‌ي ارتش جمهوري اسلامي را در منطقه‌ي پنجوين عراق در شمال منطقه عمومي حلبچه براي رحيم صفوي جانشين نيروي زميني سپاه تشريح كردند. بر اساس سخنان فرماندهان ارتش، هدف از اين عمليات كه با استفاده از 14 گردان انجام خواهد شد، تصرف سلسله ارتفاعات جنوب و غرب پنجوين است و دو فلش اصلي عمليات يكي از روي ارتفاع سنگ‌معدن و ديگري هم از ارتفاعات آزادي عنوان شد. جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران سپس توضيح داد كه اين ميزان نيرو براي عمليات در اين وسعت از منطقه‌ي عمليات كم است. وي همچنين طرح عمليات مطرح‌شده را ضعيف دانست و براي بالا بردن تضمين موفقيت در عمليات پيشنهاد كرد مانور بايد اصلاح شود؛ بدين ترتيب كه تلاش اصلي بايد از روي ارتفاعات كاني‌مانگا در غرب منطقه‌ي پنجوين و به صورت مانور احاطه‌يي انجام شود و دو سوم توان را از اين محور وارد منطقه كرد. رحيم صفوي درباره‌ي ايراد طرح مانور ارتش افزود: مانور طراحي‌شده به گونه‌يي است كه بايد به صورت جبهه‌يي و از رو به رو با دشمن جنگيد و در اين صورت نيروهاي دشمن چون رده‌ي فرماندهي‌شان را در پشت سر دارند، با قدرت خواهند جنگيد. اسدالله احمدي راوي مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس كه در اين جلسه حضور دارد، نظرهاي پاياني جانشين نيروي زميني ارتش را اين گونه ثبت كرده است: تيمسار جمالي ضمن تأييد نظر برادر رحيم صفوي گفت: نيروهاي ما تهور اين حركت كه از روي ارتفاعات آزادي ـ كاني‌مانگا ـ (از محور پشت) اين راه طولاني را بيايند، ندارند. در پايان، رحيم صفوي درباره‌ي نحوه‌ي تدارك نيروها سؤال كرد كه تيمسار جمالي گفت: بله اين هم براي من جاي سؤال بود و در مورد كمبود توان هم افزود: بايد يك تيپ ديگر براي تقويت به منطقه بياوريم.[۱۹]
گزارش - 210
در اختيار گرفتن يك قايق مسلح ايراني توسط نيروي دريايي امريكا در تنگه‌ي هرمز و غرق شدن يك فروند نفت‌كش آسيب‌ديده‌ي در اختيار ايران و انتشار اخباري درباره‌ي استفاده عراق از هواپيماهاي جديد پرسرعت براي حمله به كشتي‌ها از مهم‌ترين رخداد‌ها و اخبار امروز در خليج فارس است. در اولين واقعه يك فروند قايق مسلح به نام تاسوعا متعلق به نيروي دريايي سپاه پاسداران كه به علت طوفان شديد در جزيره‌ي تنب كوچك از اسكله جدا و ناپديد شده بود، در دو مايلي سواحل عمان به دست نيروي دريايي امريكا افتاد. اين قايق مسلح به توپ 23 ميلي‌متري، ميني‌كاتيوشا و موشك ضد هوايي سهند و دستگاه‌هاي مخابراتي بود. پس از اين واقعه، مراتب به وزارت امور خارجه‌ي ايران منعكس شد تا از طريق سفارت سوئيس كه حافظ منافع ايران است، درباره‌ي تحويل آن از امريكايي‌ها اقدام شود.[۲۰] در پي اين حادثه يك سخن‌گوي فرماندهي مركزي امريكا در مورد تجهيزات به دست آمده از اين قايق اطلاعاتي داد. خبرگزاري آسوشيتدپرس به نقل از وي اعلام كرد: 2 موشك ضد هواپيماي قابل حمل سام اس7 ساخت شوروي، 3 راكت شفت و 4 فروند راكت ناشناس ديگر با وسايل فيوز آن در يك قايق توپ‌دار رهاشده‌ي ايراني، به دست نيروي دريايي امريكا افتاده است. وي افزود: يك ضد هوايي دو لول روي اطاقك اين قايق مستقر شده بود و يك توپ 23 ميلي‌متري ساخت شوروي نيز در اين قايق نصب شده است. اين سلاح زنگ‌زده، ولي قابل استفاده و مسلح، ظاهراً براي شليك يا حمله به كشتي‌ها در خليج فارس و تنگه‌ي هرمز به كار گرفته شده است.[۲۱] رسانه‌هاي امريكايي اين خبر را در سطح نسبتاً وسيعي منعكس كردند. خبرگزاري رويتر به نقل از ناخداي ناو جنگي روبن جيمز اعلام كرد: فكر مي‌كنم كه اين قايق متعلق به ايران باشد. به نظر مي‌رسد اين قايق از نوع قايق‌هايي است كه براي حمله به كشتي‌ها از آن استفاده مي‌كنند.[۲۲] راديو امريكا به نقل از سخن‌گوي نيروي دريايي امريكا اعلام كرد: اين قايق توپ‌دار اطلاعاتي مهم در اختيار ايالات متحده قرار خواهد داد.[۲۳] علاوه بر اين حادثه، نفت‌كش فراورده‌بر "يونايتد ونچر" كه در تاريخ 21 دي‌ماه سال جاري مورد اصابت موشك قرار گرفته و پس از تخليه‌ي محموله با كمك گروه نجات در پايانه‌ي 18 لنگر انداخته بود، امروز به علت طوفان شديد در منطقه‌ي لارك و بندرعباس و نفوذ آب به داخل موتور كج شده، غرق گرديد.[۲۴] خبرگزاري رويتر نيز در خبري اعلام كرد: عراق براي حمله عليه نفت‌كش‌هاي ايراني در خليج فارس هواپيماهاي بمب‌افكن دو موتوره‌ي توپولوف22 ساخت شوروي را كه داراي حداكثر سرعت 1450 كيلومتر در ساعت هستند به پرواز درآورده است. به گزارش اين خبرگزاري، افسران نيروي دريايي امريكا از روي عرشه‌ي ناو ساموئل رابرتز كه مجهز به موشك‌هاي هدايت‌شونده است و به هم‌راه 2 ناو جنگي ديگر مأموريت اسكورت نفت‌كش‌هاي كويتي تحت پرچم امريكا در خليج فارس را بر عهده دارد، به خبرنگاران گفتند كه اخيراً شاهد پرواز چندين فروند از اين هواپيماها كه در غرب، "بلايندر" (كوركننده) ناميده مي‌شوند، بوده‌اند. به گفته‌ي يك افسر امريكايي اين احتمال وجود دارد كه بمب‌افكن‌هاي عراقي سرگرم انجام دادن پرواز‌هاي آموزشي براي كسب آمادگي لازم جهت اجراي عمليات عليه نفت‌كش‌هاي ايراني مي‌باشند. به گفته‌ي افسران امريكايي، بمب‌افكن‌هاي بلايندر عراقي ظاهراً به جاي موشك‌هاي ضد كشتي كه ديگر هواپيماهاي عراقي به كار مي‌برند فقط بمب‌هاي آهني حمل مي‌كنند. بمب‌افكن‌هاي جديد عراقي كه از توان سرعت 900 مايل در ساعت برخوردارند، با سرعت 450 مايل (752 كيلومتر) بر فراز خليج فارس پرواز مي‌كنند كه سريع‌تر از ديگر هواپيماهاي عراقي هستند.[۲۵]
گزارش - 211
در اصابت 6 موشك به تهران و حمله‌ي هواپيماهاي عراقي و بمب‌باران چند شهر و روستاي كشور حداقل 16 نفر از مردم شهيد و 69 نفر مجروح شدند و خسارت فراواني به بار آمد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، صبح امروز در كم‌تر از 10 دقيقه تهران مورد اصابت 6 فروند موشك عراقي قرار گرفت. يكي از اين موشك‌ها ساعت 10:30 در يك منطقه‌ي مسكوني در محله‌ي هفت‌چنار، خيابان حسام‌الدين، كوچه‌ي حسيني فرود آمد و در انفجار حاصل از آن 10 منزل مسكوني و حدود 30 مغازه كاملاً منهدم شد. به 40 مغازه‌ي ديگر نيز خسارت وارد گرديد، طوري كه كركره‌ي آن‌ها كنده شد و به خيابان پرت گرديد و شيشه‌ي ساختمان‌ها تا شعاع 500 متري فروريخت. علاوه بر آن، چند خودرو نيز آسيب ديد. هم‌زمان با اين اقدام، موشك ديگري به قسمت شرقي بيمارستان امام خميني در داخل كوچه‌ي حجت اصابت كرد كه به انهدام 12 ساختمان مسكوني 2 و 3 طبقه و خسارت چندين منزل ديگر انجاميد. همچنين بر اثر انفجار تا حدود 500 متري اغلب شيشه‌هاي خانه‌ها و مغازه‌هاي اطراف شكسته شد و در و پنجره‌هاي قسمت شرقي بيمارستان امام خميني نيز از جا كنده شد. به دليل هم‌زماني با تعطيلات نوروزي و مسافرت اغلب مردم اين منطقه تلفات بسيار اندك بود و 10 مجروح با كمك مردم به بيمارستان منتقل شدند. در دو حادثه‌ي فوق تعداد شهدا و مجروحان حادثه تا لحظه‌ي مخابره‌ي خبر اعلام نشده است. كوچه‌ي امين‌دربار در محله‌ي پامنار در نزديكي بازار تهران و همچنين نزديكي بيمارستان شهيد اكبرآبادي در محله‌ي مولوي نبش خيابان مادر در مناطق جنوبي شهر، دو نقطه‌ي ديگري بودند كه هدف اصابت موشك قرار گرفتند. در محله‌ي پامنار دو منزل دو طبقه‌ي خشت و گلي و يك ساختمان چهار طبقه به‌كلي تخريب و 2 نفر شهيد و 8 نفر مجروح شدند. همچنين به دفتر نمايندگي بازرگاني شوروي در انتهاي خيابان پامنار خسارات وارد گرديد. در محله‌ي مولوي نيز موشك در يك مغازه‌ي نانوايي و يك قهوه‌خانه فرود آمد و 6 كارگر نانوايي و 2 مشتري شهيد شدند. در بيمارستان شهيد اكبرآبادي هم علاوه بر تخريب كامل ساختمان نوساز فيزيوتراپي بيمارستان، ساختمان قديمي آن نيز خسارت بسياري ديد. در اين حادثه حدود 50 نفر از جمله 8 نفر از كاركنان بيمارستان نيز مجروح شدند. علاوه بر خسارات ذكرشده، 10 مغازه‌ي ديگر به‌كلي تخريب شد و به 40 مغازه از 50 تا 80 درصد خسارت وارد آمد و دبستان دخترانه‌ي فرخي نيز تخريب شد. همه‌ي شيشه‌هاي دبيرستان دخترانه‌ي عفاف نيز فروريخت و حدود 40 ماشين سواري شخصي و دولتي از بين رفت، همچنين يك ميني‌بوس به طور كامل سوخت و به 4 ميني‌بوس خسارت وارد شد. پنجمين موشك شليك‌شده‌ي عراق در اواسط خيابان هاشمي فرود آمد، اما عمل نكرد و مأموران موشك را خنثي كردند. آخرين موشك نيز در منطقه‌ي قيطريه در شمال تهران به يك تپه كه بين چند منزل مسكوني در انتهاي كوچه‌ي بهرام منشعب از خيابان شهيد اخلاقي قرار دارد، اصابت كرد و به دليل فاصله‌ي بين نقطه‌ي انفجار و منازل مسكوني فقط 4 نفر مجروح و 11 خانه از 15 تا 30 درصد متحمل خسارات شدند و به 3 خودرو نيز خسارت وارد شد.[۲۶] دقايقي پس از شليك موشك‌ها، راديو صوت‌الجماهير از بغداد در ساعت 11:43 با قطع برنامه‌هاي عادي خود متن بيانيه‌ي نظامي شماره3093 عراق را درباره‌ي شليك 6 موشك به سوي تهران اعلام كرد. اين راديو فاصله‌ي زماني پرتاب موشك‌ها را از ساعت 9:52 تا 9:58 دقيقه‌ي صبح و به‌ترتيب آن‌ها را از سي و ششمين تا چهل و يكمين موشك شليك‌شده به تهران در دوره‌ي جديد جنگ شهرها اعلام كرد.[۲۷] همچنين به گزارش خبرگزاري خليج از بغداد، لطيف جاسم هدف عراق از حملات موشكي را تبديل اهالي تهران به عاملي براي وارد آوردن فشار به دولت ايران جهت موافقت با پايان جنگ اعلام كرد. وي كه در يك جشنواره در بغداد سخن‌راني مي‌كرد، مدعي شد: هدف عراق از حمله‌ي موشكي به تهران گسترش كانون صلح‌طلبان و مناديان خاتمه‌ي جنگ و تضعيف كوشش‌هايي است كه به منظور بسيج داخلي براي جنگ انجام مي‌شود.[۲۸] علاوه بر حمله‌ي موشكي صبح امروز به تهران، هواپيماهاي عراقي به نقاط مسكوني چند شهر و روستاي كشور حمله كردند. از جمله هواپيماهاي عراقي روستاهاي بهرام‌آباد، قلعه‌جي، دزلي و بلبر از توابع مريوان در استان كردستان را بمب‌باران خوشه‌يي و شيميايي كردند كه بر اثر حمله به روستاي قلعه‌جي كه در ساعت 13:40 انجام شد، 3 نفر شهيد شدند.[۲۹] 3 راكت شيميايي هم به اطراف پايگاه دزلي اصابت كرد كه منجر به مصدوم شدن 6 نفر گرديد.[۳۰]** در حمله به روستاي بلبر از توابع دهستان اورامان‌تخت در استان كردستان كه از بمب‌هاي خوشه‌يي استفاده گرديد، 3 نفر شامل 2 زن و يك كودك 4 ساله شهيد شدند.[۳۱] همچنين در حمله‌ي هواپيماهاي دشمن به شهر آبدانان در استان ايلام يك نفر شهيد و يك نفر نيز مجروح گرديد.[۳۲] علاوه بر اين، 3 فروند هواپيماي دشمن در ساعت 13:35 اطراف پل قطور در آذربايجان غربي را بمب‌باران كردند كه در نتيجه‌ي آن 5 منزل مسكوني تخريب گرديد؛ 4 نفر مجروح شدند و چند گوسفند اهالي نيز تلف شد. همچنين بر اثر انفجار، تردد قطار از اين نقطه متوقف گرديد.[۳۳] ساعت 15:30 نيز توپ‌خانه‌ي ارتش عراق روستاي زيوه در آذربايجان غربي را زير آتش گرفت. 4 گلوله در داخل روستا منفجر شد كه به مسجد محل و يك منزل خساراتي وارد شد و چند نفر نيز مجروح شدند.[۳۴] علاوه بر موارد فوق، هواپيماهاي عراقي به حريم هوايي شهرهاي اصفهان و اروميه تجاوز كردند كه با واكنش به‌موقع پدافند هوايي مستقر در اين مناطق مواجه و بدون هيچ گونه اقدامي متواري شدند.[۳۵]
گزارش - 212
در پاسخ به حملات موشكي صبح امروز عراق به تهران، بعد از ظهر امروز و امشب 3 فروند موشك زمين به زمين به سوي مراكز نظامي و صنعتي بغداد و 11 موشك به طرف مراكز نظامي شهرهاي بصره، خانقين و مندلي هدف‌گيري و شليك شد و در طول اين مدت مراكز نظامي و اقتصادي شهرهاي بصره و علي‌غربي نيز زير آتش توپ‌خانه‌ي ايران درهم كوبيده شد.[۳۶] خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از برخي منابع عراقي اعلام كرد كه يك فروند از موشك‌هاي ايراني به منطقه‌ي حي‌الامين بغداد اصابت كرده است،[۳۷] در حالي كه سپاه پاسداران اعلام كرده در نوبت اول، 2 فروند موشك به فاصله‌ي يك دقيقه به سوي بغداد شليك كرده است. عراق در اطلاعيه‌ي نظامي 3095 فقط به انفجار يك موشك در بغداد اعتراف كرده و بدون اشاره به محل اصابت آن مدعي شده موشك در ساعت 14:19 در يك منطقه‌ي مسكوني فرود آمده و تلفاتي را در پي داشته است. عراق همچنين اعلام كرد موشك بعدي ايران در ساعت 22:20 به وقت تهران در پايتخت عراق منفجر شده است. خبرگزاري عراق گلوله‌باران شهرهاي بصره و القرنه را نيز تأييد كرد.[۳۸] اصابت موشك‌هاي ايران به بغداد در رسانه‌هاي خارجي بازتاب يافت و راديو اسرائيل و خبرگزاري آلمان به نقل از منابع عراقي خبر آن را نقل كردند.[۳۹] خبرگزاري تانيوگ يوگسلاوي نيز ضمن خبر تأييد انفجار موشك‌ها در بغداد بر حمله‌ي موشكي عراق به تهران تأكيد كرد و افزود: بامداد امروز عراق در مدت 6 دقيقه، 6 موشك به سوي تهران شليك كرد.[۴۰] خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز در شماره‌ي امروز خود درگزارشي با عنوان "تهران عملاً سعي دارد از حمله‌ي موشكي به مناطق پرجمعيت اجتناب كند"، با اشاره به هدف قرار گرفتن پالايشگاه "الدوره" در حومه‌ي شرقي بغداد و مجتمع نظامي موسوم به كمپ الرشيد در هفته‌ي گذشته نوشت: هدف سلسله‌حملات موشكي ايران در پايتخت عراق در هفته‌ي گذشته ظاهراً پالايشگاه قديمي اين شهر و پايگاه نظامي نزديك آن بوده است. منابع ديپلماتيك مي‌گويند پالايشگاه الدوره واقع در حومه‌ي شرقي بغداد و مجتمع نظامي گسترده‌ي آن موسوم به كمپ الرشيد ظاهراً هدف‌هاي اصلي تهران در منطقه‌ي بغداد بوده‌اند. اين منابع گفتند: حداقل 4 مورد از 6 مورد حمله‌ي موشكي تأييدشده به پايتخت عراق در طول هفته‌ي قبل در داخل يا اطراف كمپ الرشيد بوده است. اين كمپ كه دانشكده‌ي جنگ عراق توصيف مي‌شود، شامل پايگاهي هوايي و يك بيمارستان نظامي است. ايران روز يكشنبه‌ي گذشته ادعا كرد كه در مجموع، 31 فروند موشك از 13 مارس (23 اسفند 1366) به اين مركز عراق شليك شده است در حالي كه منابع ديپلماتيك گفتند كه 2 موشك اوايل هفته‌ي گذشته (دوشنبه‌ي هفته‌ي گذشته (24/12/1366) به بعد) به كمپ الرشيد اصابت كرده و به انتهاي اين كمپ و ساختمان نيروي هوايي عراق آسيب رسانده است. ميزان تلفات در اين پايگاه معلوم نيست و عراق محاصره‌ي نظامي سخت اين منطقه را حفظ كرده است.[۴۱]
گزارش - 213
حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني نماينده‌ي امام در شوراي عالي دفاع و سخن‌گوي اين شورا صبح امروز در مصاحبه با خبرنگاران داخلي و خارجي مواضع ايران را درباره‌ي جنگ شهرها و سياست تشويق مردم به خروج از مناطق مسكوني؛ احتمال استفاده از سلاح‌هاي شيميايي؛ استراتژي جنگي ايران؛ شرايط ايران درباره‌ي قطع‌نامه‌ي598؛ ارتباط با امريكا و تحويل سلاح از شوروي به عراق و همچنين سرنوشت گروگان‌هاي غربي اسير در لبنان اعلام كرد. رئيس مجلس شوراي اسلامي پس از تشكر از خبرنگاراني كه با رفتن به حلبچه اخبار مربوط به بمب‌باران‌هاي شيميايي اين منطقه را به سراسر دنيا منعكس كرده‌اند درباره‌ي علت اين اقدام عراق گفت: صدام مردم اين شهر را به دليل استقبال از نيروهاي ايران بمب‌باران كرد و اين عمل او محكمه‌يي خواهد شد كه قدرتمندان جهان را به محاكمه بكشد. اگر در ماجراي بمب‌باران شيميايي سال قبل كه كارشناسان سازمان ملل نيز آن را تأييد كردند تنبيهي براي صدام در نظر گرفته شده بود، فاجعه‌ي حاضر به وجود نمي‌آمد، ولي به جاي تنبيه، اعضاي ناتو به خليج فارس لشكر كشيدند و موشك‌هاي جديدي نيز در خدمت صدام گذاشته شد. آقاي رفسنجاني در پاسخ به اين سؤال كه آيا اگر سكوت بين‌المللي در مورد جنايت صدام ادامه يابد ايران نيز به سلاح شيميايي متوسل خواهد شد يا نه و آيا توانايي فني براي ساخت سلاح شيميايي در ايران وجود دارد، گفت: البته با حضور خبرنگاران خارجي و مخابره‌ي اخبار حمله‌ي شيميايي به حلبچه اين سكوت تا حدي شكسته شده است، ولي اگر اين روند متوقف نشود ما نمي‌توانيم دست روي دست بگذاريم. قبلاً هم اعلام كرده‌ايم كه توانايي ساخت اين نوع سلاح را داريم، ولي تضميني وجود ندارد كه اين خودداري ما براي هميشه ادامه داشته باشد. رئيس مجلس در پاسخ به خبرنگاري كه در مورد تصميم دولت ايران براي توقف جنگ شهرها و خلوت بودن خيابان‌هاي تهران بر اثر حملات موشكي پرسيده بود، گفت: ما مردم خود را به ماندن در شهر تشويق نمي‌كنيم و اگر مردم خود را از خطر دور كنند آن‌ها را تشويق مي‌كنيم، ولي خلوت بودن فعلي تهران به دليل تعطيلات عيد است. مردم ما مقاوم هستند و اگر فردا (جمعه) به محل برگزاري نماز جمعه بياييد شاهد اين مقاومت خواهيد بود. در مورد جنگ شهرها ما مقابله به مثل خواهيم كرد، ولي جواب اصلي صدام را در جبهه مي‌دهيم. وي در مورد استراتژي جنگي ايران گفت: ما ضمن اين‌كه راه حل پايان جنگ را در شوراي امنيت معرفي متجاوز اعلام كرده‌ايم، از آن‌جا كه حسن نيتي مشاهده نكرده‌ايم عمليات خود را تداوم خواهيم بخشيد تا به هدف خود برسيم. به عبارت ديگر، يا بايد شوراي امنيت جدي‌تر برخورد كند و يا ما از طريق نظامي به نتيجه برسيم. در مورد تغيير شرايط ايران در خصوص قطع‌نامه‌ي598 نيز آقاي رفسنجاني اظهار كرد: ما حرف جديدي نداريم و موضع قاطعانه‌ي ما اين است كه بدون معرفي متجاوز راه حلي براي پايان جنگ وجود ندارد. رئيس مجلس شوراي اسلامي در مورد گزارش‌هاي سخن‌گوي كاخ سفيد درباره‌ي محكوميت كاربرد سلاح شيميايي گفت: من نيز گزارش‌هايي در اين مورد دريافت كرده‌ام و ما براي همين مقدار واقع‌بيني نيز تشكر مي‌كنيم، اما شيطنت‌هايي نيز وجود دارد و گفته مي‌شود كه ايران اين سلاح‌ها را به كار برده كه البته صحت ندارد. علاوه بر آن، عراق را به‌صراحت محكوم نكرده‌اند. نماينده‌ي امام در شوراي عالي دفاع در پاسخ به نماينده‌ي بي‌بي‌سي كه پرسيد مشخص است عراق مقدار زيادي سلاح از شوروي خريده، گفت: البته در اين مورد با شوروي صحبت خواهيم كرد. سياست شوروي موذيانه و دوگانه است. اين موشك‌ها را شوروي به عراق داده است و موشك‌هاي منفجرنشده نشان مي‌دهند سال ساخت آن‌ها 1985 و 1986 است. اكنون روشن شده است كه دستكاري و تغيير برد موشك‌ها از 330 به 500 كيلومتر نيز از طريق شوروي بوده است. ما با شوروي همسايه هستيم و چون قرار نيست روابط‌مان بحران‌آميز باشد خود را كنترل مي‌كنيم، ولي اين موضوع براي ما يك مسئله‌ي جدي است. هاشمي رفسنجاني درباره‌ي فروش موشك دوربرد از سوي چين به حكومت سعودي گفت: در مقطع فعلي، فكر مي‌كنيم خريد اين موشك‌ها، انجام يك شيطنت براي تحت فشار گذاشتن ما است، ولي از اين كار نتيجه‌يي حاصل نخواهد شد.[۴۲] فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در پاسخ به سؤالي درباره‌ي مرحله‌ي پنجم عمليات والفجر10 و مسير ادامه‌ي اين عمليات گفت: در اين مرحله از عمليات والفجر10 ارتفاع حساسي در جناح شمالي بود كه نيروهاي ما آن‌جا را تصرف كردند و تصرف اين ارتفاع مي‌تواند تأثير زيادي در آينده داشته باشد، اما اين عمليات نهايي نيست. سياست ما امسال سياست تداوم ضربات متوالي براي سر عقل آوردن دشمن و تسليم او در برابر حق است. مصاحبه‌ي آقاي هاشمي در برخي رسانه‌هاي غربي از جمله در راديو امريكا و مطبوعات ايتاليا انعكاس يافت. راديو امريكا با پخش بخشي از گزارش خبرنگار شبكه تلويزيوني اي.بي.سي قسمتي از سخنان آقاي هاشمي را پخش و اعلام كرد زماني كه رئيس مجلس شوراي اسلامي ايران در حال آغاز كنفرانس مطبوعاتي خود در تهران بود، يك موشك دوربرد عراقي در نقطه‌يي از تهران منفجر شد و صداي انفجار در حين گزارش خبرنگار به گوش رسيد.[۴۳] خبرنگار شبكه‌ي تلويزيوني سي.ان.ان امريكا از هاشمي پرسيد: تري آندرسون خبرنگار آسوشيتدپرس مدت سه سال است كه به عنوان گروگان در لبنان به سر مي‌برد، آيا اميدي به رهايي وي هست و آيا اقدامي خواهيد كرد؟ نماينده‌ي امام در شوراي عالي دفاع پاسخ گفت: ما به طور كلي مايليم براي آزادي گروگان‌ها خدمت و كمكي انجام دهيم، اما متأسفانه كشورهايي كه اتباع آنان در لبنان گروگان هستند روابطي خصمانه با ما دارند و ما چگونه مي‌توانيم به اين كشورها و با اين رفتار خصمانه كمك كنيم. ما سال گذشته پيشنهاد مشخصي به انگليسي‌ها داديم و به آن‌ها گفتيم كه اگر آن‌ها براي رهايي گروگان‌هاي ايراني نزد فالانژها كمكي بكنند ما هم اين كمك را متقابلاً خواهيم كرد و به طوري كه مي‌دانيد نفوذ انگليسي‌ها نزد فالانژهاي لبنان كم‌تر از نفوذ ما در ميان مسلمانان لبنان نيست، ولي آن‌ها كمكي در اين زمينه به ما نكردند. وقتي كه آن‌ها اين طور برخورد مي‌كنند نبايد توقع كمكي از سوي ما داشته باشند. خبرنگار شبكه‌ي تلويزيوني اي.تي.ان انگليس سؤال كرد: شما اشاره كرديد كه مي‌توانيد هم‌كاري‌هايي در زمينه‌ي آزادي گروگان‌هاي مقيم لبنان داشته باشيد، آيا تري ويت اسقف انگليسي سالم است و چه كمكي مي‌توانيد داشته باشيد؟ حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در پاسخ گفت: ما هر اقدامي را حتي براي كسب اطلاع به اين موكول كرديم كه اسقف اعظم شما در مورد گروگان‌هاي ما اقدام كنند و چون ايشان هيچ اقدامي نكردند ما نيز اقدامي نكرديم. اين خبرنگار همچنين پرسيد پيشنهاد شما به دولت انگليس براي رهايي گروگان‌هاي ايراني نزد فالانژها چيست؟ به نظر مي‌رسد كه اجراي پيشنهاد شما غير ممكن است، چراكه شواهد نشان مي‌دهد كه گروگان‌هاي ايراني فوت كرده‌اند. حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در پاسخ گفت: ما پيشنهادي به دولت انگليس نداده‌ايم، پيشنهاد ما به سراسقف كليساي كانتربري بوده و خود ايشان ابتدا در اين امر پيش‌قدم شدند، اما متأسفانه ايشان هيچ اطلاعي از گروگان‌هاي ايراني نزد فالانژهاي لبنان و حتي مرده و يا زنده بودن آن‌ها را به ما ندادند.[۴۴]
گزارش - 214
اعضاي هيئت ايراني شركت‌كننده در هفدهمين نشست سازمان كنفرانس اسلامي در امان پايتخت اردن در اعتراض به گنجاندن برخي مفاد در قطع‌نامه‌ي پاياني و حمايت از مواضع عراق و عربستان در برابر ايران، كنفرانس را ترك كردند. حجت‌الاسلام محمدعلي تسخيري رئيس هيئت ايراني درباره‌ي دلايل اين اقدام به خبرنگاران گفت: كنفرانس پيش‌نويس قطع‌نامه‌يي را عليه ايران در خصوص جنگ و نيز مراسم حج در مكه تهيه كرده كه جناح مرتجع اين سازمان به آن ديكته كرده است. لذا ايران تصميم گرفته است در ادامه‌ي جلسات هفدهمين نشست سازمان كنفرانس اسلامي شركت نكند و هر چه زودتر امان پايتخت اردن را ترك كند.[۴۵] حجت‌الاسلام تسخيري همچنين در نامه‌يي به شريف‌الدين پيرزاده دبيركل پاكستاني سازمان كنفرانس اسلامي دلايل ترك جلسه را گنجاندن موادي در قطع‌نامه‌ي پيشنهادي عليه جمهوري اسلامي ايران درباره‌ي جنگ ايران و عراق و محدوديت تعداد زائران ايراني در مراسم حج اعلام كرد.[۴۶] وزارت امور خارجه‌ي ايران نيز در گزارشي كه در نشريه‌ي روزانه‌ي اين وزارت‌خانه درج شده است جزئياتي را از تلاش هماهنگ عربستان و اردن براي هدايت آراي كشورهاي حامي عراق و به تصويب رساندن قطع‌نامه‌ي كاملاً ضد ايراني پاياني اجلاس مطرح كرد كه در آن ضمن حمايت از عراق، از ايران به دليل نپذيرفتن قطع‌نامه‌ي598 انتقاد شده و همچنين از عربستان سعودي به دليل محدود كردن تعداد حجاج در مراسم سال آينده طرف‌داري شده است.[۴۷] از سوي ديگر، مدير كل وزارت خارجه‌ي اردن در يك مصاحبه‌ي مطبوعاتي از موافقت اعضاي كميسيون‌هاي مختلف كنفرانس براي تهيه‌ي قطع‌نامه‌ي مربوط به جنگ ايران و عراق و حمايت از عربستان سعودي خبر داد كه بيان‌كننده‌ي تلاش‌هاي كشورهاي حامي عراق و عربستان براي ايجاد يك جبهه در مقابل هيئت ايراني است. به گزارش خبرگزاري فرانسه، نبيه النيمر گفت: «قطع‌نامه‌ي مربوط به جنگ ايران و عراق مورد موافقت تمامي اعضاي كميسيون سياسي هفدهمين كنفرانس وزراي امور خارجه‌ي سازمان كنفرانس اسلامي قرار گرفته است. اين قطع‌نامه ضمن فراخواندن ايران به پذيرش قطع‌نامه‌ي598 از عراق براي پذيرش آن ستايش كرده است.» مدير كل وزارت خارجه‌ي اردن افزود: «هيئت ايران نااميد شده، ولي جلسات عمومي و كار كميسيون سياسي احساس انزوا كرده؛ بنابراين، پيشنهادهاي خود را پس گرفته و كنفرانس را طرد كرده است.»[۴۸] اخبار مربوط به اجلاس امان در رسانه‌هاي خارجي نيز انعكاس يافت؛ از جمله راديو امريكا در گزارشي درباره‌ي موضع جمهوري اسلامي در اجلاس گفت: محمدعلي تسخيري نماينده‌ي ايران در كنفرانس اسلامي بار ديگر عهد ايران را براي ادامه‌ي جنگ تا پيروزي يا لااقل تا زمان پذيرش شرايط ايران براي پايان يافتن جنگ تكرار كرد. ايران مي‌گويد عراق به دليل شروع جنگ بايد به عنوان كشور متجاوز معرفي شود. دولت بغداد شرط ايران را نمي‌پذيرد. آقاي تسخيري كنفرانس اسلامي را به جانب‌داري از عراق و سازمان كشورهاي اسلامي را به بي‌مسئوليتي و شانه خالي كردن از تعهدات بين‌المللي خود متهم كرد.[۴۹] راديو اسرائيل نيز با اشاره به تصميم هيئت ايراني به تحريم اجلاس اعلام كرد: رئيس هيئت ايراني، شركت‌كنندگان در كنفرانس اسلامي را متهم كرد كه از عربستان سعودي رشوه گرفته‌اند.[۵۰]
گزارش - 215
در فاصله‌ي بيش از دو هفته به برگزاري انتخابات سومين دوره‌ي مجلس شوراي اسلامي نامه‌ي جانشين نمايندگي امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و پاسخ امام در خصوص وارد نشدن نيروهاي مسلح از جمله سپاه و بسيج در مناقشات سياسي از سوي ستاد كل سپاه پاسداران به فرماندهان نيروهاي سه‌گانه‌ي سپاه ابلاغ شد. بخشي از متن نامه‌ي حجت‌الاسلام محمود محمدي عراقي و پاسخ امام به شرح زير است: با فرارسيدن ايام انتخابات مجلس شوراي اسلامي و امر مؤكد حضرت عالي در مورد عدم ورود نيروهاي مسلح در مناقشات سياسي استدعا دارم به دليل ابهاماتي كه براي بعضي برادران پيش آمده است در صورت امكان پاسخ دو سؤال ذيل را مرقوم فرماييد: 1. مسئوليت رسيدگي به عدم ورود نيروهاي سپاه و بسيج در مناقشات سياسي بر اساس حكم حضرت عالي بر عهده‌ي نماينده‌ي حضرت عالي و شوراي عالي سپاه بوده است، آيا اين‌جانب به عنوان جانشين نمايندگي حضرت عالي در مورد رسيدگي به تخلفات در امر انتخابات كه مصداق روشن عدم ورود در مناقشات سياسي است مسئوليتي دارم يا خير؟ 2. آيا اين حكم خاص سپاه كشوري (سپاه قديم) است يا شامل نيروهاي سه‌گانه‌ي سپاه كه به امر حضرت عالي تشكيل شده است نيز مي‌باشد؟ امام در پاسخ فرمودند: در مورد مسئله‌ي اول جناب‌عالي مسئول مي‌باشيد و در مورد دوم شامل همه‌ي سپاه، سپاه قديم و نيروهاي سه‌گانه‌ي سپاه مي‌باشد.[۵۱]
گزارش - 216
صدام حسين امروز با سپهبد عدنان خيرالله جانشين فرماندهي نيروهاي مسلح و وزير دفاع و سپهبد عبدالجبار شنشل وزير مشاور در امور نظامي عراق ديدار كرد. به گزارش خبرگزاري عراق، در اين ديدار، همچنين سرهنگ حسين كامل كفيل وزارت صنايع و معادن و سرپرست صنايع نظامي و جمعي از فرماندهان نظامي اين كشور حضور داشتند.[۵۲] قبل از اين ديدار عدنان خيرالله به هم‌راه عبدالجبار شنشل از منطقه‌ي عملياتي سپاه يكم در شهر سليمانيه بازديده كرده، با جمعي از فرماندهان نظامي مستقر مناطق عملياتي اين استان ديدار و درباره‌ي نحوه‌ي آرايش يگان‌هاي ارتش عراق گفت و گو كرد. به گزارش قرارگاه رمضان، وي ضمن سخن‌راني براي فرماندهان عراقي، پذيرش شكست نظاميان عراقي را در منطقه‌ي حلبچه در عمليات والفجر10 خيانت به عراق خواند.[۵۳] ديدار صدام با فرماندهان ارشد نظامي عراق در روزهاي اخير به‌ويژه پس از عمليات والفجر10 براي چندمين بار انجام شده و در رسانه‌هاي اين كشور نيز انعكاس يافته است.
گزارش - 217
وزير خارجه‌ي عراق با تهديد ايران به استفاده از سلاح‌هاي جديد و مرگ‌بارتر در جنگ شهرها، حمله به شهرهاي ايران را بخشي از جنگ همه‌جانبه بين ايران و عراق و يك امر جزئي خواند كه بايستي ادامه يابد، زيرا هدف ايران لوث كردن اصل موضوع توقف جنگ در جبهه‌ها مي‌باشد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، طارق عزيز در گفت و گو با مطبوعات كويت با طرح اين موضوع، از برخورد شوراي امنيت درباره‌ي موضع‌گيري‌هاي ايران در برابر قطع‌نامه‌ي598 اظهار ناخشنودي كرد و گفت: روند كنوني شوراي امنيت در برخورد با موضوع توقف جنگ چيزي جز وقت تلف كردن نيست. ايران زماني جنگ را متوقف خواهد كرد كه ببيند فشارهاي محافل و سازمان‌هاي بين‌المللي جدي هستند، چون ايران در نظر دارد جنگ را به ميل خود پايان دهد. وي موشك‌هاي شليك‌شده‌ي عراق عليه تهران را هشداري به ايران عنوان كرد و افزود: ايرانيان بايد انتظار سلاح‌هاي جديد و مرگ‌بارتري از سوي عراق را داشته باشند. طارق عزيز پيروزي‌هاي ايران و مبارزان كردهاي معارض عراقي استان سليمانيه را افسانه‌هاي غير واقعي خواند، اما با اين حال به امكان نفوذ نيروهاي ايران به داخل مناطق كوهستاني شمال عراق اعتراف كرد و گفت: منطقه‌ي كوهستاني شمال عراق طوري است كه امكان نفوذ نيروهاي بيگانه را ممكن مي‌سازد.[۵۴] در عين حال، خبرگزاري كويت روايت متفاوتي از موضع وزير خارجه‌ي عراق در خصوص جنگ شهرها منعكس كرد و از آمادگي عراق براي خاتمه‌ي بمب‌باران شهرها ـ به شرطي كه ايران نيز به چنين اقدامي مبادرت ورزد ـ خبر داد. در بخشي از گزارش اين خبرگزاري آمده است: وزير خارجه‌ي عراق كه اخيراً به هم‌راه هيئت اتحاديه‌ي عرب از لندن ديدار كرده، گفت كه مذاكراتش با جفري‌هاو وزير مشاور در امور خارجي انگليس درباره‌ي اقدامات جاري شوراي امنيت براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 بوده است. وي با بيان ادله و حقايق به جفري‌هاو ثابت كرد كه جنگ به اصطلاح شهرها در سال 1985 با گلوله‌باران بغداد از جانب ايران آغاز گرديد. وي خاطرنشان كرد كه كشورش حاضر است به بمب‌باران شهرهاي ايران خاتمه دهد، مشروط بر اين‌كه ايران نيز به چنين اقدامي مبادرت ورزد. وي گفت: هدف مانورهاي ايران به تأخير انداختن اجراي قطع‌نامه‌ي تحريم تسليحاتي طرفي است كه حاضر به قبول قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت نيست. وزير خارجه‌ي عراق خاطرنشان كرد كه دور جديد مذاكرات خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل با طرفين متخاصم بي‌ثمر خواهد بود. وزير خارجه‌ي عراق همچنين در مورد موضع شوروي در برابر اين قطع‌نامه گفت: مسكو در تصويب تحريم عليه تهران ترديد دارد. وي اظهار اميدواري كرد كه شوروي به مسئوليت خود براي متوقف ساختن اين جنگ 5/7 ساله عمل كند و ايران را تحت فشار قرار دهد.[۵۵]
گزارش - 218
چند روز پس از شروع فعاليت دستگاه‌هاي ديپلماسي و تبليغاتي ايران در انعكاس بمب‌باران شيميايي منطقه‌ي حلبچه و پس از حضور نمايندگان خبرگزاري‌ها و رسانه‌هاي كشورهاي مختلف در ايران براي تهيه‌ي گزارش از ابعاد اين اقدام عراق و دستاوردهاي ايران در عمليات والفجر10، به‌تدريج گوشه‌هايي از اين فاجعه‌ي انساني در برخي مطبوعات خارجي انعكاس يافت. روزنامه‌هاي گاردين انگليس، اومانيته فرانسه، ال پائيس اسپانيا و خبرگزاري رويتر به درج خبر و گزارش از فاجعه‌ي حلبچه پرداخته‌اند. روزنامه‌ي انگليسي گاردين در سرمقاله‌ي امروز خود بمب‌باران حلبچه را بزرگ‌ترين جنايت جنگي عراق ناميد و براي اولين بار به‌صراحت عراق را جنايت‌كار جنگي خواند و نوشت: دو انگيزه باعث اين عمل وقيحانه شد: يكي ضربه زدن به نيروهاي در حال پيشروي ايران و ديگري سركوبي اقليت مورد تنفر كرد كه در هر حال مسئولان آن، جنايت‌كار جنگي هستند. گاردين تكذيب حملات شيميايي عليه مردم حلبچه را از سوي سفير عراق در لندن رد كرد و متذكر شد كه خبرنگاران از اين شهر ديدن كرده‌اند و عاملان و انگيزه‌هاي اين حمله را بهتر مي‌توانند حدس بزنند. در ادامه‌ي سرمقاله‌ي گاردين آمده است: ديپلمات بدبخت عراقي خواستار تحقيقات بين‌المللي درباره‌ي اين حمله‌ي شيميايي شده و تأكيد كرده است كه اين موضوع كه ايران به منظور بيرون راندن مدافعان عراقي دست به اين حمله‌ي شيميايي زده است بايد بررسي شود. متأسفانه به او (سفير عراق) بايد گفت تنها طرف جنگ خليج فارس كه كارشناسان سازمان ملل بارها آن را به‌كاربرنده‌ي سلاح شيميايي معرفي كرده‌اند، عراق مي‌باشد. اين روزنامه خاطرنشان كرد كه با وجود اعتراف ايران به توليد سلاح‌هاي پيشرفته‌ي شيميايي هيچ شواهدي در مورد استفاده از آن‌ها وجود ندارد.[۵۶] خبرگزاري رويتر نيز مشاهدات خبرنگار خود را از شهر حلبچه اين‌گونه ترسيم كرده است: اجساد قربانيان در خيابان‌ها و زير آوار ساختمان‌هاي متلاشي‌شده و فروريخته به چشم مي‌خورد. اجساد ديگري نيز كه از داخل به خارج اتومبيل خم شده بودند، ديده مي‌شود. زنان مرده به كودكان بي‌جان خود سخت چسبيده بودند. پزشكان مي‌گفتند كه لزج بودن برخي از لاشه‌ها به دليل سم سيانيد است. آن‌ها عروسك‌هايي بيش نبودند. بوي تعفن مرگ بر همه جا غالب بود. يك سخن‌گوي سپاه پاسداران گفت: شمار كشته‌شدگان به 5000 تن مي‌رسد. راهي براي حصول اطمينان از آمار براي‌مان وجود نداشت، ولي خبرنگاران خود ده‌ها جنازه را در شهر حلبچه و جاهاي ديگر از نزديك مشاهده كردند. جنازه‌ها در خيابان‌ها يا در زير آوار خانه‌ها رها شده بودند. در يك خانه واقع در نزديكي مركز شهر، جنازه‌ي يك خانواده‌ي پرجمعيت در حياط افتاده بود و زن خانواده لباس كردي به تن داشت. برخي از جنازه‌ها هنوز سخت به بچه‌هايشان چسبيده بودند و چهره‌شان، چهره‌ي منجمد و بي‌احساس عروسك‌ها را مجسم مي‌كرد. در نزديكي روستاي انب جنازه‌ها از داخل اتومبيل به بيرون خم شده بود و نشان مي‌داد كه اين افراد سعي داشتند از مهلكه جان سالم به در برند. نيروهاي سپاه پاسداران دهان و بيني خود را با دستمال‌هايي پوشانده بودند تا از تعفن جنازه‌ها و لاشه‌هاي حيوانات و نيز آثار احتمالي گازها در امان بمانند. به خبرنگاران پيش از ورود به اين شهر بلاديده ماسك‌هاي گاز داده شده بود تا در صورت حمله‌ي مجدد شيميايي عراق آسيب نبينند. يك مرد ميان‌سال كه لباس چوپاني و شلواري كيسه‌يي پوشيده بود و كلاهي لبه‌دار به سر داشت يكي از چند نفري بود كه هنوز در حومه‌هاي شهر مي‌زيست و محل زندگي خود را ترك نكرده بود. وي به خبرنگاران گفت وقتي ايرانيان به اين‌جا آمدند ما از آن‌ها استقبال كرديم. سپس در حوالي ظهر بمب‌باران عراقي‌ها آغاز شد. هر كس كه اين‌جا بود كشته شد. من ابري را ديدم ابري از گاز. روز دوشنبه نيز روزنامه‌نگاران با بازماندگان حادثه كه آثار گازهاي سمي به‌وضوح روي بدن آن‌ها مشاهده مي‌شد، از جمله آن‌هايي كه بدن‌شان تاول زده و دچار مشكلات تنفسي شده بودند مصاحبه كردند. اتهامات وارد شده به عراق در مورد استفاده از سلاح‌هاي شيميايي احتمالاً دور جديدي از يك مقابله بين‌المللي با عراق را برخواهد انگيخت. سازمان ملل پيش از اين نيز عراق را به استفاده از سلاح‌هاي غير مجاز عليه نيروهاي ايراني متهم كرده بود. ميزان خرابي در مركز شهر با فروريختن كامل ساختمان‌ها در اين ناحيه و انفجار قسمت‌هاي جلو مغازه‌ها به حدي بود كه حكايت از اين داشت مواد منفجره بسيار زيادي نيز به كار رفته است. سخن‌گويان ايراني دليلي براي اين اقدام عراقي‌ها ارائه ندادند، ولي به گفته‌ي يكي از اهالي شهر، اواخر سال گذشته قيامي عليه دولت صورت گرفت كه توسط نيروهاي عراقي سركوب شد. وي افزود: در نتيجه نيمي از جمعيت اين شهر كه 000,70 نفر براورد مي‌شود در آن هنگام حلبچه را ترك كردند. به گفته‌ي مقامات ايراني بيش‌تر بازماندگان بمب‌باران هفته‌ي گذشته‌ي حلبچه اكنون به ايران منتقل شده‌اند، اما به گفته‌ي مردم بومي حلبچه تعداد زيادي از اهالي حلبچه نيز به سوي ارتفاعات اطراف شهر گريخته‌اند.[۵۷] نشريه‌ي اومانيته چاپ فرانسه نيز در مطلبي با نام "كشتار با سلاح شيميايي" به روايت خبرنگار خود گوشه‌هايي از حادثه‌ي حلبچه را با اين واژه‌ها توصيف مي‌كند: مادران در حالي كه كودكان مرده‌ي خود را در آغوش داشتند در خيابان‌ها كشته شده‌اند. خانواده‌هايي كه براي رهايي از بمب‌ها به دنبال پناهگاه بودند در مدخل خانه‌هاي خود جان سپرده‌اند و اجساد آن‌ها ديده مي‌شود. تصاويري كه سه‌شنبه شب از تلويزيون پخش شد و كشتار سلاح شيميايي در شهر حلبچه را نشان داد وحشتناك و غير قابل تحمل بود. ايران روز جمعه اعلام كرد كه در بمب‌باران حلبچه به وسيله‌ي هواپيماهاي عراقي 5000 كرد عراقي جان سپرده‌اند، اما تا قبل از پخش اين تصاوير اين خبر يك‌جانبه ممكن بود نوعي تبليغات پنداشته شود، زيرا چگونه مي‌توان تصور كرد كه حكومت عراق ملت خود را اين چنين عمداً و بي‌پروا قتل عام كند. بغداد بمب‌باران حلبچه، يعني اين شهر مهم 70 هزار نفري را آشكارا به عنوان اقدامي تلافي‌جويانه براي تنبيه كردهايي كه با ايران متحد شده بودند پذيرفته است. وزير دفاع عراق چندي پيش اعلام كرده بود كه براي ممانعت از تجاوز ايران به كردستان از هر وسيله‌يي استفاده خواهد كرد. با اين حال، موج اعتراضاتي كه پس از آشكار شدن اين كشتار به وقوع پيوست مانع از تكرار اين امر از جانب بغداد نشد، زيرا هواپيماهاي عراق روز سه‌شنبه دوباره 6 روستاي كرد را در منطقه‌ي مريوان و سردشت در خاك ايران با همين سلاح‌هاي شيميايي بمب‌باران كردند. طبق نظر متخصصان اين نوع سلاح‌ها، در اين بمب‌ها به جاي فسفر دو نوع گاز ايپريت يا گاز خردل به كار رفته است. اين گاز كه قبلاً در جنگ اول جهاني نيز از آن استفاده شده، از مشتقات سيانور است. اين دو ماده‌ي شيميايي از زماني كه صنايع شيميايي و دارويي در عراق راه انداخته شده، ساخته مي‌شوند. بغداد براي ساخت اين نوع محصولات وحشتناك احتمالاً از هم‌كاري تكنولوژي برخي كشورهاي غربي استفاده كرده است. از جمله‌ي اين كشورها عبارت‌اند از ايالات متحده‌ي امريكا، انگلستان و آلمان فدرال. آيا فرانسه هم جزء اين كشورها مي‌باشد؟ مي‌دانيم كه حكومت فرانسه يكي از فعال‌ترين حاميان حكومت بغداد بوده و از جمله‌ي اولين كشورهايي است كه براي عراق تجهيزات جنگي تأمين مي‌كند و امكانات مالي در اختيار آن قرار مي‌دهد. از جمله اين تجهيزات بايد از هواپيماهاي ميراژ اف1 فرانسه كه در بمب‌باران حلبچه و كشتار كردهاي ايران از آن استفاده شده نام برد. ممنوعيت استفاده از چنين سلاح‌هايي از جانب مجامعي چون سازمان ملل متحد يا صليب سرخ بين‌المللي كافي نيست، همچنان كه محكوميت آن‌ها نيز كافي نبوده است. سازمان ملل در گذشته در سال‌هاي 1984 و 1986 دو بار عراق را به دليل به‌كارگيري سلاح‌هاي شيميايي محكوم كرده بود، اما اين محكوميت مانع از استفاده‌ي عراق از اين نوع سلاح‌ها نشد.[۵۸] روزنامه‌ي ال پائيس چاپ اسپانيا هم در شماره‌ي امروز خود با درج مطلبي با عنوان "جنگ شيميايي در كردستان عراق" در اين باره نوشت: ميليون‌ها تماشاگر تلويزيون در سراسر دنيا از ديدن تصاوير وحشتناك بمب‌باران شيميايي كردستان عراق كه مسئولان ايراني بغداد را متهم به آن مي‌كنند، به خود لرزيدند. تصاويري كه به وسيله‌ي تلويزيون ايران ضبط شده و واقعي بودن آن را خبرنگاران خارجي ـ كه به آن منطقه سفر كرده‌اند ـ تأييد مي‌كنند، متعلق به شهر حلبچه مي‌باشد كه هفته‌ي گذشته به وسيله‌ي نيروهاي ايراني با هم‌كاري مخالفان كرد عراق تصرف شده است. تصاوير ويدئويي كه تهران تهيه و توزيع كرده، تعداد زيادي از اجساد مردمي را نشان مي‌دهد كه با لباس‌هاي مخصوص كردي بدون آن‌كه صدمه‌يي ديده يا زخمي برداشته باشند به هلاكت رسيده‌اند و همه‌ي شواهد نشان‌دهنده‌ي آن است كه آن‌ها به وسيله‌ي بمب‌هاي شيميايي كشته شده‌اند. ايران از پنجشنبه‌ي گذشته اعلام كرد كه 5000 نفر به دليل استفاده‌ي عراق از گاز خردل و ديگر گازهاي اعصاب در بمب‌باران شيميايي شهر حلبچه و شهر نزديك آن (خرمال) و روستاهاي اطراف آن كشته و تعداد زيادي مجروح شده‌اند. به گفته‌ي مقامات تهران زخمي‌ها به بيمارستان‌هاي ايران منتقل شده‌اند. سازمان ملل يك گروه تحقيق كه در آن يك پزشك سرهنگ اسپانيايي نيز عضويت دارد و تا كنون چند بار در موقعيت‌هاي گوناگون به جبهه‌هاي هر دو طرف رفته است، تشكيل داده تا گزارش‌هاي محرمانه‌يي را تهيه كنند و به دبيركل ارائه بدهند. نماينده‌ي ايران در هفدهمين كنفرانس اسلامي ـ كه از روز دوشنبه‌ي گذشته در عمان شروع به كار كرده ـ از وزيران امور خارجه‌ي شركت‌كننده در جلسه خواست كه بغداد را به دليل استفاده از سلاح‌هاي شيميايي محكوم كنند.[۵۹]
گزارش - 219
بيانيه‌ي شديداللحن وزير خارجه‌ي استراليا درباره‌ي محكوميت بمب‌باران شيميايي حلبچه و اطلاعيه‌ي وزير خارجه‌ي اتريش درباره‌ي ضرورت متوقف كردن فوري جنگ و پايان دادن به جنگ شهرها و قطع كاربرد سلاح‌هاي شيميايي، واكنش امروز مقامات سياسي اين دو كشور در ارتباط با حوادث مربوط به جنگ ايران و عراق است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، بيل هايدن وزير امور خارجه و تجارت استراليا در بيانيه‌ي خود خاطرنشان كرد كه از خبر بمب‌باران وسيع شيميايي شهر حلبچه و تلفات سنگين و ضايعات اين واقعه، تكان خورده است.هايدن اظهار اميدواري كرد كه به‌زودي شاهد توقف توليد، انبار كردن، حمل و استفاده از سلاح‌هاي شيميايي باشد. وي در ادامه‌ي اين بيانيه اظهار كرده است: گزارش‌هاي تأييدشده‌يي وجود دارد كه نشان مي‌دهد بيش‌تر از ده هزار نفر مجروح و بيش از 5 هزار نفر كشته از اين واقعه بر جاي مانده است و اين بدترين حادثه‌ي كاربرد سلاح‌هاي شيميايي عليه مردم عادي و بي‌دفاع بعد از جنگ جهاني اول به شمار مي‌رود و استراليايي‌ها از شنيدن خبر اين حادثه وحشت‌زده شده‌اند. وزير امور خارجه‌ي استراليا در ادامه‌ي بيانيه گفته است: دولت استراليا از ماه مه در سال 1987 كنترل شديدي را روي صدور آن دسته از مواد شيميايي كه ممكن است براي ساختن بمب‌هاي شيميايي استفاده شود، اعلام كرده است.[۶۰] همچنين به گزارش خبرگزاري فرانسه، الواك موك معاون صدر اعظم و وزير خارجه‌ي اتريش در اطلاعيه‌يي كه امروز در وين منتشر شد، از ايران و عراق خواست تا جنگ را متوقف كرده، كاربرد سلاح‌هاي شيميايي و نيز حملات به اهداف نظامي را كنار گذارند. در اين اطلاعيه، اتريش هم‌زمان از كشورهاي عضو شوراي امنيت دعوت كرد تا به تلاش‌هاي خود براي يافتن يك راه حل صلح‌آميز و سريع براي جنگ ميان ايران و عراق ادامه دهند. وزير امور خارجه‌ي اتريش همچنين از تلاش‌هاي خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل در اين باره قدرداني كرده است.[۶۱]
گزارش - 220
سفير كويت در امريكا در موضع‌گيري متناقض با سخنان روز گذشته‌ي وزير خارجه‌ي اين كشور ايران را مسئول دور جديد جنگ شهرها معرفي كرد و بدون اشاره به عمليات والفجر10 در منطقه حلبچه گفت: ايران كه خود را در اجراي يك حمله‌ي گسترده‌ي زميني ناتوان ديد به آغاز جنگ شهرها اقدام كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از كويت، سعود ناصر الصباح در مصاحبه با مجله‌ي الحوادث كه متن آن در مطبوعات امروز كويت منتشر شد، با اظهار نگراني كشورش از روند جنگ، اوضاع كنوني منطقه را بسيار خطرناك توصيف كرد و گفت جنگ شهرها ممكن است در آينده به مناطق ديگر در كشورهاي منطقه سرايت كند و احتمالاً اوضاع از كنترل طرفين جنگ و كشورهاي بزرگ ذي‌نفع ديگر خارج شود و خطراتي جدي براي منطقه به وجود آورد. وي افزود: كشورهاي منطقه خواهان اجراي فوري قطع‌نامه‌ي598 و برقراري آتش بس در جنگ ايران و عراق مي‌باشند. سفير كويت ايران را مسئول حضور ناوگان‌هاي دريايي بيگانه در منطقه‌ي خليج فارس برشمرد و گفت از زمان حضور ناوگان‌هاي بيگانه در آب‌هاي منطقه، اقدامات ايران در حمله عليه نفت‌كش‌ها محدود شده است. وي دليل اين محدوديت را تمايل نداشتن ايران براي درگير شدن مستقيم با امريكا در منطقه عنوان كرد.[۶۲]
گزارش - 221
ارتش عراق در ادامه‌ي عمليات عليه كردهاي معارض اين كشور در مناطقي از استان سليمانيه، پس از گلوله‌باران شيميايي مواضع نيروهاي اتحاديه‌ي ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها) آنان را از بخشي از مناطق قره‌داغ در شمال اين استان عقب راند. تيپ75 ظفر سپاه پاسداران در گزارشي به قرارگاه رمضان اعلام كرد: عراق روستاهاي بلي‌كجا، سوسنان و قلعه ديزه در منطقه‌ي قره‌داغ را در ابعاد وسيعي گلوله‌باران شيميايي كرده و نيروهاي زيادي را در اين منطقه تمركز داده است و قصد دارد روستاها و ارتفاعات اين منطقه را تصرف كند. بر اثر گلوله‌باران عراق تعداد زيادي از مردم شهيد و مجروح شدند.[۶۳] عراق همچنين بخشي از ارتفاعات شاخ زرده را نيز تصرف كرد. پس از آن نيروها به دليل وضعيت نامناسب خود و مضيقه‌ي مهمات و تجهيزات درماني و دارو از مواضع خود عقب‌نشيني كردند.[۶۴] در پي اين اقدام كه به اسارت تعدادي از نيروهاي اتحاديه‌ي ميهني نيز انجاميد، نيروهاي دولتي عراق اقدام به برپايي تظاهراتي عليه طالباني‌ها در دهوك كردند.[۶۵] پس از اين اقدام عراق، واحد اطلاعات قرارگاه رمضان درباره‌ي آخرين وضعيت مالبند1 گفت: دشمن نيروهاي خود را در كنار جاده‌ي كركوك ـ سليمانيه جمع كرده و به سمت ارتفاعات شاخ برانان حركت داده و در آن‌جا مستقر كرده و شماري را در روستاهاي تپه رش، قازان، برانان، هزارمرد، سرزن، تنكسر و كاني روشناي قرار داده است. نيروهاي دشمن از روي ارتفاعات برانان به سوي روستاي قره‌داغ و جافران پيشروي كرده‌اند و هم‌اكنون اين دو روستا را در دست دارند. ارتش عراق همچنين از ارتفاع نوشاق (بالاي شهر دربنديخان) حمله كرده و ارتفاع گلان و زرده را در قره‌داغ گرفته است. ضمناً روستاهاي همراقلا، سرچاوه و گلان را هم تصرف كرده است و از سوي ديگر به سوي روستاي امام قادر پيشروي كرده و روستاهاي گمته، دوانه، بلخه كوه، سوسنان و بلي‌كجا را گرفته و اين منطقه را هم شيميايي كرده است. نيروهاي عراقي همچنين به روستاي ديكسره حمله كرده و روستاهاي آوگله، فقير تازه، قاميشان و بلكان را گرفته‌اند. همه‌ي اين مناطق در جنوب منطقه‌ي سليمانيه عراق قرار دارند. در پايان اين گزارش درباره‌ي موقعيت رزمندگان قرارگاه رمضان آمده است: نيروهاي ما در روستاي مولي، دروشان گوره و به سمت دوكان، روستاهاي گورباز، سوله، ارتفاع شاخ بخشي، روستاهاي خوته، بالولان و علي بزوا تا جاده‌ي كركوك ـ سليمانيه قرار دارند.[۶۶]
گزارش - 222
در حالي كه سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي تركيه هواپيماي ناشناس را عامل بمب‌باران امروز مرز بازرگاني هابور تركيه ـ نقطه‌ي اتصال جاده‌ي ترانزيتي عراق به تركيه و شاهراه ورودي كاميون‌هاي اين كشور به عراق ـ خواند، خبرگزاري آناتولي آن را به ايران نسبت داد. به گزارش فرانسه، سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي تركيه در يك كنفرانس مطبوعاتي اعلام كرد: 3 فروند هواپيماي ناشناس صبح امروز در دو نوبت خاك تركيه را در نزديك مرز اين كشور با عراق بمب‌باران كردند. وي تصريح كرد كه در اولين نوبت يك فروند هواپيماي ناشناس از مبدأ عراق در ساعت 5:50 صبح به وقت محلي پس از ورود به حريم هوايي تركيه يك بمب در مرز هابور، در نزديكي پاسگاه كاپيلي در جنوب شرقي تركيه رها كرد و پانزده دقيقه‌ي بعد، 2 هواپيما از يك مبدأ ناشناس 5 بمب در همين منطقه رها كردند. در همين حال، سفارت جمهوري اسلامي ايران در آنكارا امشب با انتشار اطلاعيه‌يي ادعاي حكومت بعثي عراق را مبني بر بمب‌باران مناطقي از خاك تركيه به وسيله‌ي جنگنده‌هاي ايران به‌شدت تكذيب و اعلام كرد: جنگنده‌هاي عراق تا كنون به‌دفعات با استفاده از حريم فضايي تركيه برخي از شهرها و مناطق كشورمان را مورد حملات خود قرار داده‌اند كه تازه‌ترين اين حملات تهاجم صبح امروز هواپيماهاي متجاوز عراقي به پل ارتباطي قطور كه راه ارتباطي جاده‌ي ترانزيتي ايران به تركيه است، مي‌باشد.[۶۷]
گزارش - 223
با آغاز فصل بهار و افزايش فعاليت گروه‌هاي مسلح مخالف نظام در مناطق غربي كشور براي ناامن كردن اين مناطق، اداره‌ي كل اطلاعات استان آذربايجان غربي گزارشي از روش‌هاي عملياتي حزب دمكرات در منطقه‌ي اروميه تهيه و آن را به قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) اعلام كرد تا نيروهاي خودي آن را در مقابله با عناصر اين حزب مدّ نظر قرار دهند. در قسمت‌هايي از اين گزارش آمده است: 1. معبرهاي تردد: تيم‌هاي اعزامي بعد از سازمان‌دهي در مقر حزب منحله‌ي دمكرات در نوار مرزي تركيه از اين روستاي مرزي وارد منطقه‌ي نازلو اروميه شده و در روستاي بالو، دلنده بالا، اسلام‌آباد و طرزيله تردد و اقدام به عمليات‌هاي ايذايي مي‌كنند. 2. همه‌ي ترددهاي تيم، شبانه و بعد از تاريكي هوا مي‌باشد. 3. همه‌ي عمليات‌هاي تيم، ايذايي بوده و بعد از 15 الي 20 دقيقه محل درگيري را ترك و از روستاهاي عمقي به روستاها و محله‌هاي نزديك شهر وارد و در آن‌ها مخفي مي‌شوند و بعد از 48 ساعت منطقه را ترك مي‌كنند. 4. افرادي كه براي تيم انتخاب مي‌شوند معمولاً چته‌هايي هستند كه هيچ گونه انگيزه‌ي تسليم شدن ندارند (چته‌هاي قديمي، نيروهاي مسلح بومي و تسليمي‌هايي كه بار ديگر به حزب پيوسته‌اند). همچنين از نيروهاي مسلح بومي كه در ارتباط با ضد انقلاب مي‌باشند در تردد‌ها و عبور از كمين‌هاي نيروهاي خودي استفاده مي‌كنند.[۶۸]
گزارش - 224
در پي اقدام تبليغاتي سازمان مجاهدين خلق مبني بر آزاد كردن 200 نفر از اسراي در اختيار سازمان و افزايش تحركات سازمان در حاشيه‌ي مناطق مرزي به‌ويژه در جبهه‌هاي مياني از جمله منطقه‌ي مهران و ميمك، به دليل محتمل بودن اجراي عمليات سازمان، سرهنگ منوچهر كهتري فرمانده عمليات غرب كشور ارتش به لشكر81 زرهي باختران آماده‌باش صد در صد داد. در متن اين ابلاغيه آمده است: با توجه به شيوه‌هاي عملياتي منافقين و تجربيات گذشته و اخبار و اطلاعات واصله و همچنين آزاد شدن 200 نفر از اسرايي كه در بند سازمان منافقين بودند، امكان دارد سازمان در يك منطقه‌ي حساس مانند ميمك، 402، مهران و با اعزام گروهي از نفرات خود به عنوان اسراي آزادشده و بدون تجهيزات بعد از رسيدن به خطوط پدافندي در فرصت مناسب اقدام به خلع سلاح يگان در خط كرده، بدون درگيري موضعي را تصرف كنند و تعدادي از نيروهاي خودي را به اسارت درآورده، جنگ‌افزار و تجهيزات موجود را به غنيمت ببرند. بنابراين، دستور فرماييد به منظور جلوگيري از چنين اقدامي از سوي منافقين، تمام نيروهاي يگان‌هاي در خط به محض مشاهده‌ي افرادي كه بدون تجهيزات و جنگ‌افزار و به عنوان اسير آزادشده يا پناهنده به سوي مواضع در خط در حال حركت هستند، با جنگ افزار و تجهيزات سازماني در مواضع مربوط مستقر و تا فاصله‌ي معيني (تيررس سلاح سبك) به افرادي كه قصد نزديك شدن به موضع را دارند اجازه‌ي نزديك شدن بدهند و بعد از رسيدن به تيررس، آن‌ها را متوقف كنند و تعداد محدودي از نيروهاي يگان با احتياط كامل و در حالت دست فنگ و آماده‌ي شليك به آن‌ها نزديك شوند و با احتياط كامل چنانچه عده‌ي افراد مشكوك محدود باشد، به يك سنگر هدايت و در صورتي كه عده‌ي آن‌ها زياد باشد به چند سنگر هدايت شوند. سنگرهايي كه براي سكونت موقت آن‌ها در نظر گرفته مي‌شود قبلاً بايد به دقت بررسي شود كه هيچ گونه اسلحه، مهمات و مواد منفجره‌يي در آن‌ها نباشد. قبل از اين‌كه آنان وارد سنگر شوند مي‌بايستي بازرسي بدني شوند و در صورتي كه وسايل مشكوكي هم‌راه داشته باشند از آن‌ها اخذ گردد. بعد از استقرار آن‌ها در سنگر براي هر سنگر حداقل 2 نفر نگهبان مسلح گمارده شود و بي‌درنگ مراتب به رده‌ي بالاتر گزارش داده شود تا در اسرع وقت به تخليه‌ي آنان اقدام شود. در فاصله‌ي زماني تا تخليه‌ي اين افراد از مواضع در خط، يگان مستقر در منطقه بايستي كاملاً به حالت آماده‌باش صددرصد باشد.[۶۹]
گزارش - 225
با گذشت بيش از 10 روز از افشاي خبر فروش موشك‌هاي چيني به عربستان سعودي رسانه‌هاي امريكايي اين موضوع را امري بسيار جدي و موجب نگراني دانسته، از مقامات امريكايي به دليل جلوگيري نكردن از اين اقدام چين انتقاد و بر خلاف گفته‌هاي چيني‌ها و سعودي‌ها بر توانايي اين موشك‌ها در حمل كلاهك هسته‌يي تأكيد مي‌كنند. بخشي از گزارش امروز راديو امريكا برگرفته‌شده از مطالب روزنامه‌هاي نيويورك تايمز، كريستين ساينس مانيتور، وال استريت ژورنال و لوس آنجلس تايمز در اين باره به شرح زير است: چندي پيش عربستان سعودي تعدادي موشك ميان‌برد به نام دي اف3 را كه قادر به حمل كلاهك‌هاي هسته‌يي و شيميايي است و مي‌تواند هر نقطه را در خاورميانه هدف قرار دهد از جمهوري خلق چين خريداري كرد. روزنامه‌ي نيويورك تايمز در واكنش به اين اقدام مي‌نويسد: براي اولين بار موشك‌هاي ميان‌برد با توانايي حمل كلاهك‌هاي هسته‌يي به يك كشور جهان سوم فروخته شده است. شوروي موشك‌هاي اس اس12 با برد 800 كيلومتر به عراق فروخته است و عراق نيز با كلاهك انفجاري عادي غير نظاميان و ساكنان تهران را مي‌كشد. فروش موشك‌هاي ساخت چين با برد 3500 كيلومتر به عربستان سعودي نيز به همان اندازه مصيبت‌بار است. نيويورك تايمز مي‌نويسد: موشك "باد شرق" يك سلاح ترور و وحشت است و امريكا بايد نهايت كوشش را در تغيير رويه‌ي چين به خرج دهد. روزنامه‌ي كريستين ساينس مانيتور نيز در اين باره مي‌نويسد: عربستان كه در جنگ با ايران از عراق پشتيباني مي‌كند، مي‌گويد كه موشك‌هاي دي اف3 چين را براي جلوگيري از حمله‌ي ايران خريداري كرده است. روزنامه‌ي وال استريت ژورنال مي‌نويسد: موشك‌هاي چين، قادر به حمل كلاهك‌هاي هسته‌يي هستند. موشك‌هاي باد شرق زماني كه وزير خارجه‌ي چين در واشنگتن با جورج شولتز ملاقات مي‌كرد مطرح شدند و وشيكيان در يك سخن‌راني گفت: چين در توقف فروش موشك‌هاي كرم ابريشم به ايران گام‌هايي برداشته است. روزنامه‌ي لوس آنجلس تايمز نيز در مقاله‌يي به قلم رابرت هانتر محقق مركز استراتژيك جورج تاون مي‌نويسد: استقرار موشك‌هاي دي اف3 در خاورميانه قواعد و قوانين بازي را عوض مي‌كند و خطر اين موشك در توانايي حمل سلاح‌هاي شيميايي است.[۷۰] اين در حالي است كه روزنامه‌ي واشنگتن پست نيز در شماره‌ي امروز خود اعلام كرد كه عربستان سعودي خريد اين موشك‌ها را بدون اطلاع امريكا انجام داده است. يك نماينده‌ي اطلاعاتي كنگره‌ي امريكا به واشنگتن پست گفت: عربستان براي پنهان نگه داشتن اين قضيه از امريكا تلاش بسياري كرده است. اين روزنامه همچنين فاش كرد كه كليات موافقت‌نامه‌ي مربوط به خريد اين موشك‌ها در ژوئيه‌ي 1985 (تير و مرداد 1364) پس از گفت و گوي شاهزاده بندر بن سلطان سفير عربستان در واشنگتن با مقامات چين درباره‌ي چنين معامله‌يي به تصويب رسيده است. اولين موشك در اواخر سال گذشته به عربستان سعودي ارسال شد و اين در حالي است كه امريكا در مارس 1986 (اسفند 1364 و فروردين 1365) از اين معامله مطلع شده است.[۷۱] ناخرسندي مطبوعات امريكا از اين اقدام در حالي ابراز شد كه خبرگزاري تانيوگ يوگسلاوي، درباره‌ي تبليغات محافل سياسي و رسانه‌يي امريكا درباره‌ي نقش بازدارندگي اين موشك‌ها عليه تهديد احتمالي ايران با اعلام اين‌كه استقرار موشك‌هاي چيني در عربستان امري كاملاً غير منتظره و متحيركننده براي واشنگتن بود، اعلام كرد: پنهان ماندن مذاكرات دليل ديگري براي عدم مهارت كافي جاسوسان امريكا بود.[۷۲]
گزارش - 226
ساير خبرهاي امروز عبارت‌اند از: 1. بر اساس گزارش نوبه‌يي امروز معاونت قرارگاه نوح(ع)، ارتش عراق همچنان به ترميم و تحكيم خطوط اول و دوم خود براي پيش‌گيري از هر گونه اقدام رزمندگان در منطقه‌ي فاو مي‌پردازد. همچنين فعاليت‌هاي مهندسي و موتوري دشمن افزايش يافته است. نيروهاي عراقي امشب رو به روي كمين خود در محل تقاطع ضلع غربي با ضلع جنوبي كارخانه‌ي نمك اقدام به باز كردن يك معبر كرده است.[۷۳] 2. تعدادي از پيش‌مرگان حزب دمكرات كردستان عراق با اجراي يك عمليات رو به روي دانشگاه صلاح‌الدين در جاده‌ي عمومي شهر اربيل به كركوك، يك خودرو متعلق به استخبارات عراق را منهدم كردند كه در ضمن آن 2 نفر به هلاكت رسيدند؛ 2 نفر مجروح شدند و 2 اسلحه نيز به غنيمت گرفته شد.[۷۴] 3. با پي‌گيري نيروهاي اطلاعات سپاه بوكان امروز مقاديري مهمات از جمله 46 عدد مين ضد تانك و ضد نفر و تعدادي گلوله‌ي خمپاره و مواد منفجره‌ي متعلق به حزب دمكرات در روستاي ترجان از توابع اين شهر كشف و ضبط شد.[۷۵] 4. به گزارش سپاه پاسدران امروز 5 نفر از افراد عملياتي حزب دمكرات كردستان به هم‌راه اسلحه و تجهيزات در مرز سيروان دست‌گير شدند. يك نفر از عناصر حزب هم در بانه خود را تسليم كرد.[۷۶]
منابع و مآخذ روزشمار 1367/01/4
- ↑ سند شماره 1641/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 و بيت‌المقدس4 (اسدالله احمدي)، 3/1/1367 تا 10/1/1367، صص 12 و 21 ـ 15؛ و ـ سند شماره 683/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داوود رنجبر و غلامرضا ظريفيان شفيعي)، صص 106 ـ 105.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 27 ـ 15، 36 و 58 ـ 57.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 28 ـ 26؛ و ـ مأخذ 1، بخش دوم، ص 57.
- ↑ روزنامه‌ي جمهوري اسلامي، 6/1/1367، ص 7.
- ↑ سند شماره 1641/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 و بيت‌المقدس4 (اسدالله احمدي)، 3/1/1367 تا 10/1/1367، صص 12 و 21 ـ 15؛ و ـ سند شماره 683/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داوود رنجبر و غلامرضا ظريفيان شفيعي)، صص 106 ـ 105.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 32 و 36.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 27 ـ 15، 36 و 58 ـ 57.
- ↑ سند شماره 896/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش اجمالي بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، ص 4.
- ↑ سند شماره 678/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه فتح در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، ص 31؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، صص 39 ـ 35.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 28 ـ 26.
- ↑ مأخذ 9، بخش دوم، صص 40 ـ 1/39؛ و ـ مأخذ 9، بخش اول، صص 32 ـ 31؛ و ـ مأخذ 1، بخش اول، صص 37 ـ 36.
- ↑ مأخذ 9، بخش دوم، صص 41 ـ 40.
- ↑ سند شماره 622/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي لشكر57 ابوالفضل(ع) در عمليات بيت‌المقدس4 (ملكوتيان)، ص 5.
- ↑ سند شماره 840/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: خلاصه گزارش عمليات، گزارش راوي لشكر27 در عمليات بيت‌المقدس4 (سيدابوالفضل موسوي)، ص 5.
- ↑ سند شماره 199941 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي، از معاونت اطلاعات سپاه ششم امام صادق(ع) به فرماندهي سپاه ششم امام صادق(ع)، 4/1/1367، صص 1 و 9؛ و ـ سند شماره 171951 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: به اداره اطلاعات قرارگاه رمضان عمليات والفجر10 سپاه، 23/12/1366، ص 3.
- ↑ سند شماره 146388 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از گروه ديده‌وري شهيد رضايي به قرارگاه شهيد سليمي (اطلاعات)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 426605 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات عمليات لشكر به قرارگاه كربلا اطلاعات عمليات، 4/1/1367، ص 1.
- ↑ سند شماره 108430 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي، از معاونت اطلاعات قرارگاه نوح به گيرندگان، شماره 64، 6/1/1367، صص 4 ـ 1.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 35 ـ 34.
- ↑ سند شماره 438710 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده نيروي دريايي سپاه به فرمانده كل سپاه، 6/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، بولتن خبري، شماره 52، 4/1/1367.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 12، 12/1/1367، صص 51 ـ 50، منامه ـ آسوشيتدپرس، 11/1/1367.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 6، 6/1/1367، ص 30، خبرگزاري رويتر، 5/1/1367.
- ↑ همان، ص 30، راديو امريكا، 5/1/1367.
- ↑ سند شماره 150349 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: وزير نفت، 6/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 5، 5/1/1367، صص 43 ـ 42، خليج فارس ـ خبرگزاري رويتر، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 28 ـ 26.
- ↑ همان، ص 1، تهران، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 22، ص 4، بغداد ـ خبرگزاري خليج، 4/1/1367.
- ↑ سند شماره 381012 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندار مريوان به استانداري استان كردستان، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 85985 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاجا ر2 (مركز فرماندهي) به دفتر نخست‌وزير، 5/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 381005 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانداري شهرستان مريوان به استانداري استان كردستان، 8/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، ص 32.
- ↑ سند شماره 85959 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاجا (ر2) مركز فرماندهي به دفتر نخست‌وزير، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 35 ـ 34.
- ↑ سند شماره 678/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه فتح در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، ص 31؛ و ـ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويشي)، صص 39 ـ 35.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 32 و 36.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 10، 10/1/1367، صص 36 ـ 35، لندن، 9/1/1367.
- ↑ مأخذ 25، ص 6، تهران، 4/1/1367؛ و ـ مأخذ 25، ص 4، راديو صوت‌الجماهير، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 22، ص 21، راديو اسرائيل، 5/1/1367؛ و ـ همان، ص 36، بغداد ـ خبرگزاري آلمان غربي، 5/1/1367.
- ↑ مأخذ 9، بخش دوم، صص 41 ـ 40.
- ↑ مأخذ 25، ص 31، بغداد ـ آسوشيتدپرس، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 36، بخش اول، ص 7.
- ↑ مأخذ 22، ص 7، راديو امريكا، 5/1/1367؛ و ـ مأخذ 22، ص 9، رم، 5/1/1367.
- ↑ روزنامه‌ي كيهان، 6/1/1367، ص 10.
- ↑ مأخذ 25، ص 46، امان ـ خبرگزاري فرانسه، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 22، ص 31، منامه ـ خبرگزاري فرانسه، 5/1/1367.
- ↑ سند شماره 212798 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن روزانه سياسي، دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي وزارت امور خارجه، شماره 1/6، 7/1/1367، صص 8 ـ 6.
- ↑ مأخذ 22، صص 32 ـ 31، امان ـ خبرگزاري فرانسه، 5/1/1367.
- ↑ مأخذ 25، صص 45 ـ 44، تهران، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 25، ص 47، راديو اسرائيل، 4/1/1367.
- ↑ سند شماره 47777 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهان نيروهاي سه‌گانه به دفتر رئيس ستاد كل سپاه، 4/1/1367، صص 2 ـ 1.
- ↑ مأخذ 25، ص 5، بغداد ـ خبرگزاري عراق، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 25، ص 7، بغداد، 4/1/1367؛ و ـ سند شماره 380997 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه سردشت (اطلاعات) به قرارگاه حمزه(ع) (اطلاعات)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 25، صص 7 ـ 6، كويت، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 25، صص 30 ـ 29، كويت، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 25، صص 26 ـ 25، لندن، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، صص 27 ـ 15، 36 و 58 ـ 57.
- ↑ اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه‌ي بررسي مطبوعات جهان، شماره 1310، 31/1/1367، صص 12 ـ 11.
- ↑ همان، ص 14.
- ↑ روزنامه‌ي اطلاعات، 11/1/1367، ص 4.
- ↑ مأخذ 25، ص 39، وين ـ خبرگزاري فرانسه، 4/1/1367.
- ↑ مأخذ 25، ص 32، كويت، 4/1/1367.
- ↑ سند شماره 85968 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهي نيروي زميني سپاه (معاونت اطلاعات)، 4/1/1367.
- ↑ سند شماره 179007 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از مالبند يك ناصر به مقدم، 5/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 178987 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از پيرانشهر (قرباني) به دزلي (عليرضا)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 178197 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن روزانه، واحد اطلاعات قرارگاه رمضان، 17/1/1367، ص 1.
- ↑ سند شماره 438710 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده نيروي دريايي سپاه به فرمانده كل سپاه، 6/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، بولتن خبري، شماره 52، 4/1/1367.
- ↑ سند شماره 411592 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به معاونت اطلاعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) معاونت عمليات حمزه سيدالشهدا(ع) دفتر مطالعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، 16/1/1367.
- ↑ سند شماره 142899 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده عمليات غرب (ر2) به فرمانده لشكر81 زرهي (ر2)، 4/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 21، 21/1/1367، صص 15 ـ 14، راديو امريكا، 20/1/1367.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 11، 11/1/1367، ص 58، اسلام‌آباد، 10/1/1367.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 24، 24/1/1367، ص 10، بلگراد، 23/1/1367.
- ↑ مأخذ 18، صص 5 ـ 1.
- ↑ سند شماره 178181 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه نصر رمضان (روابط عمومي) به فرمانده سپاه پانزدهم رمضان (روابط عمومي)، 10/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 380919 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پاسداران بوكان (اطلاعات) به قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (اطلاعات)، 6/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 405982 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به نيروي زميني، 22/1/1367؛ و ـ مأخذ 20، بخش دوم، صص 36 ـ 35.