1366.10.03: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.10.03 |نام دیگر=سه دی |روز=3 دی 1366 |تاریخ شمسی= 1366.10.03 |تاریخ میلادی=24 دسامبر 1987 |تاریخ قمری= 2 جمادی‌الاول 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.10.03</div> <div class="bootstrap-btn">1360....» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش - 1==
== گزارش- 476 ==
به دستور فرمانده قرارگاه نيروي زميني سپاه در جنوب، يگان‌هاي سپاه در جزيره مجنون جنوبي به حال آماده‏باش در آمدند.
برادر "علي هاشمي" فرمانده قرارگاه نصرت، به طور مبسوط وضعيت دشمن و خودي را در هورالهويزه به برادر "صفوي" جانشين نيروي زميني سپاه، گزارش داد. به گفته هاشمي، كمين‌هاي دشمن شناسايي شده‌اند و نيروهاي خودي آماده‌اند كه به آن‌ها حمله كنند. وي همچنين به اوضاع مهندسي و كمبود سنگر اشاره كرد و افزود كه در جزيره مجنون جنوبي بر اثر آتش شديد دشمن در چند شب گذشته، سنگرها آسيب ديده‌اند. سپس آقاي صفوي با تأكيد بر اهميت جزيره و توجه جدي دشمن به آن و اين‌كه هر آن احتمال مي‌رود ارتش عراق به آن حمله كند، از فرمانده قرارگاه نصرت خواست كه يگان‌ها و نيروهاي جزيره در آماده‌باش صددرصد باشند.<ref>سند شماره 1612 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي نيروي زميني در جنوب (جواد زمان‌زاده دربان)، صص 58 تا 60.</ref> وي هشدار داد كه با توجه به حمله احتمالي رزمندگان به فاو، چنانچه ارتش عراق با حمله جديد مواجه شود، به احتمال 80 تا 90 درصد به جزيره در هور حمله مي‌كند.<ref>سند شماره 1616 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه كربلا در عمليات منتفي فاو [فرهاد (عبدالله) درويشي]، ص 22.</ref> اين در حالي است كه به گفتة فرمانده قرارگاه نصرت، در ماه‌هاي گذشته بارها دشمن در جزيره حمله كرده اما سركوب شده است. آقاي صفوي مجدداً بر لزوم دقت و آمادگي تأكيد كرد و افزود: «حتماً كمين‌ها را بزنيد، قايق‌ها را جلو ببريد و يگان‌ها را توجيه كنيد كه به كار در هور معتقد شوند.»<ref>مأخذ 1، صص 58 تا 60.</ref>
 
==  گزارش- 477 ==
فرمانده قرارگاه نيروي زميني سپاه در جنوب، در جلسه‌اي وضعيت خطوط خودي در شلمچه را مورد بررسي قرار داد. در اين جلسه، يگان‌هاي مستقر در شلمچه هر يك گزارش وضعيت خط خود اعم از تحرك دشمن، اقدامات يگان‌هاي خودي در خط، كمبودها و مشكلات و وضع نيروي انساني را بيان كردند. در اين جلسه برادران حسن دانايي، رسول ياحي، قجاوند، فروسي، ارگاني، حبيبي (از لشكر 32)، باقري (از لشكر 28 روح‌الله)، فرماندهان لشكرهاي 25 كربلا، 17 علي‌ابن‌ابي‌طالب، 31 عاشورا و 33 المهدي حضور داشتند و بيش‌ترين تأكيد بر حل مسائل مهندسي بود كه در اين ميان، خاكريز و سنگر بيش از ساير مسائل مورد توجه بود. آقاي صفوي خطاب به فرماندهان حاضر گفت: «ما انجام دو مأموريت را وظيفه اصلي شما مي‌دانيم: 1ـ آماده ساختن محورها براي حمله. براي اين منظور ايجاد استحكامات، احداث جاده، اورژانس، بنه‌ها و شناسايي و اين‌كه هنگام شروع حمله، آماده‌سازي منطقه صورت گرفته باشد، بسيار واجد اهميت است. 2ـ داشتن طرح دفاعي در برابر حمله احتمالي دشمن. در طرح دفاع بايد موانع، ايجاد رده دوم دفاعي، هماهنگي آتش‌ها و ارتباط مطمئن بي‌سيم و باسيم بايد بيش‌تر مورد توجه قرار گيرد. علاوه بر اين، براي مقابله با تك شيميايي و حجم بالاي بمباران هوايي نيز آمادگي داشته باشيد.» وي همچنين با توجه به سيستم سپاه كه فاقد نهادينه شدن امر بَري سازماني است و بيش‌تر بر پايه اعتقاد و انگيزه ديني و انقلابي پي‌ريزي شده است، از فرماندهان مياني يگان‌ها خواست كه از فرماندهان خود تبعيت داشته باشند. اين جلسه حدوداً چهار ساعت طول كشيد.<ref>مأخذ1، صص49 تا 58، نوارهاي شماره 27869 و 27870 و 27871.</ref>
همچنين در جلسه ديگري وضعيت پدافند هوايي خودي در منطقه فاو مورد بررسي فرمانده قرارگاه نيروي زميني سپاه در جنوب واقع شد. بررسي وضعيت سايت‌هاي هوايي موجود و پيش‌بيني لازم براي پوشش عمليات فاو، در اين جلسه به بحث گذاشته شد. نظر نيروي زميني سپاه با توجه به محدوديت‌هاي فراوان، اين بود كه دو سايت بايد آماده شود: يكي براي اقدام و ديگري براي فريب. سرگرد "غلامي" از برادران نيروي هوايي ارتش، مشكل اصلي سايت را نداشتن ".P.A" لامپ اصلي دستگاه‌ "هاي‌پاور" (Power High) دانست و افزود كه براي تأمين آن‌ها بايد از خارج كشور اقدام به خريد كرد. وي پيشنهاد كرد كه توسط دلال‌هاي خارجي، 3 تا 4 عدد خريده شود. همچنين مقرر شد براي پوشش سطح پايين نيز توپ‌هاي "اورليكن" و "اسكاي گارد" به منطقه انتقال يابند.<ref>مأخذ1، صص 60 تا 62، نوارهاي شماره 27872 و 27873.</ref>
امروز همچنين ستاد مشترك ارتش در اطلاعيه 3061 درباره اوضاع جبهه‌هاي نيروي زميني ارتش اعلام كرد كه يك گروه گشتي از تكاوران نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران در ساعت 2 بامداد در منطقه شرق طلائيه به مواضع دشمن هجوم بردند كه بر اثر آن، تعدادي از نيروهاي عراقي كشته يا زخمي شدند.<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 5/10/1366، ص 2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref>
 
==  گزارش- 478 ==
صبح امروز در جلسه‌اي با حضور فرمانده كل سپاه، معاونت عمليات كل سپاه، جانشين فرمانده نيروي دريايي سپاه و مسئول ستاد اين نيرو، مسئول لجستيك سپاه و...، در اردوگاه انصارالمهدي تهران، مأموريت‌هاي نيروي دريايي سپاه و امكانات و تجهيزات ضروري براي اجراي اين مأموريت‌ها، كمبود تجهيزات و تأمين نشدن بودجه ارزي براي خريد آن بررسي شد. در اين جلسه همچنين گزارشي از شناسايي‌هاي انجام شده و ميزان آمادگي يگان‌ها و مشكلات آنها بيان شد. پس از آن راه‌كارهاي مختلف براي عمليات روي اسكله‌هاي العميه و البكر مطرح و از جمله چنين نتيجه‌گيري شد كه تداركات و امكانات در طرح‌ريزي مانور، به ويژه در دريا، نقشي اساسي ايفا مي‌كند. با توجه به كمبود امكانات، پيشنهاد تعديل مأموريت نيروي دريايي مطرح گرديد و مقرر شد برادر رشيد در جلسه‌اي با مسئولان نيروي دريايي اين موضوع را بررسي كنند.<ref>سند شماره 1558 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي نيروي دريايي در عمليات البكر و العميه (سعيد سرمدي)، ص247 تا 250.</ref>
پس از آن معاونت عمليات كل سپاه، غلامعلي رشيد، و قائم‌مقام فرمانده نيروي دريايي سپاه، سيدعلي حسيني‌تاش، در جلسه ديگري، با توجه به پيش‌بيني تعداد شناورهايي كه تا 20 دي‌ماه آماده خواهد شد، چهار طرح را بررسي كردند: 1ـ تصرف اسكله العميه و انهدام آن و بازگشت و اجراي آتش روي اسكله البكر 2ـ فقط تصرف و تأمين اسكله العميه و ماندن روي آن 3ـ اجراي عمليات ايذايي روي هر دو اسكله 4ـ تعويق زمان عمليات و تأمين امكانات مورد نياز براي اجراي عمليات تصرف و تأمين هر دو اسكله. هر يك از اين طرح‌ها جداگانه بررسي و در مجموع نتيجه‌گيري شد كه براي تصرف و حفظ اسكله‌ها، غافل‌گيري، آتش، بمباران مناسب، دفاع ضدهوايي و تداوم تداركات شروط اصلي هستند. پس از اين جلسه برادر رشيد نتايج بررسي را با برادر رضايي در ميان گذاشت، سپس برادر رشيد تلفني نظر فرمانده سپاه را مبني بر اجراي عمليات ايذايي روي اسكله‌ها، به برادر حسيني‌تاش ابلاغ كرد.<ref>همان، ص267 تا 272.</ref>
 
==  گزارش- 479 ==
در جبهه‌ شمال، امروز پس از بحث‌هاي مفصل، چنان‌كه در گزارش ديروز آمد, تصميم گرفته شد كه بر اثر اوضاع نامساعد جوّي و عدم موفقيت لشكرهاي 10 و 31 در شناسايي منطقه، زمان عمليات تغيير كند؛ امروز علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه، فرمانده كل سپاه را از اين تصميم آگاه كرد. وي گفت در مورخ 5 يا 6/10/1366 عمليات شمال انجام مي‌شود.<ref>سند شماره 1574 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه نيروي زميني (محسن رخصت‌طلب و مجيد مختاري)، ص 112.</ref>
 
==  گزارش- 480 ==
هفته‏نامه "اكونوميست" در ذيل عنوان "بهبود امكانات دفاعي رژيم عراق" حمله آينده ايران را مورد بررسي قرار داده و نوشته است: «عراق نسبت به گذشته براي اظهار خوش‌بيني در مورد موقعيت نظامي‌اش، دلايل قوي‌تري دارد. [...] در يك سالي كه از آخرين نبرد بزرگ بين دو كشور مي‌گذرد، عراق هواپيماهاي جديد "ميگ29" ساخت شوروي دريافت كرده و باران‌هاي شديد و غيرعادي, سطح آب "شط‌العرب" [اروندرود] را بالا آورده و به موقعيت دفاعي عراقي‌ها كمك كرده است. همچنين عراقي‌ها به منظور بهبود امكانات دفاعي در هر نقطه جبهه كه مورد حمله ايران قرار گيرد، تلاش زيادي به عمل آورده‌اند. نيروي "تانك‌بر" عراق به 1000 تا 1500 كاميون گسترش يافته و شبكه راه‌هاي ارتباطي، ماهرانه در پشت جبهه ايجاد شده است. اين اقدامات، عراق را قادر خواهد ساخت كه يك لشكر زرهي را يك شبه به جبهه مركزي و يا جنوبي انتقال دهد.»
اكونوميست افزوده است: «راه‌هاي جديد، تركيب استراتژيك را به گونه‌اي ديگر نيز تغيير داده است: ترس بزرگ عراقي‌ها قبلاً اين بود كه اگر ايراني‌ها از "شط‌العرب" [اروندرود] بگذرند و به بزرگ‌راه بغداد ـ بصره دست يابند، عراق به دو قسمت تقسيم خواهد شد؛ بر اين ترس همواره بيش از حد لازم تأكيد شده است، زيرا در واقع خط آهن و بزرگ‌راه ديگري كه در غرب دره "فرات" قرار دارند، خطوط ارتباطي را در صورت عدم امكان استفاده از بزرگ‌راه بغداد به بصره، بازنگاه مي‌دارند. همچنين عراقي‌ها اكنون يك بزرگ‌راه شش خطه جديد از "صفوان" در مرز كويت تا "زبير" و "ناصريه" به موازات بزرگ‌راه قديم احداث كرده‌اند. علاوه بر اين، جاده‌هاي تازه و بهتري از "ناصريه" به "القرنه" و "العماره" و از آن‌جا به خطوط مقدم در طول رود دجله ساخته شده است. اين امر بدين معناست كه حتي در صورتي كه بصره ـ كه دفاع آن به شدت تقويت شده است ـ سقوط كند، نواحي اطراف شهر و بقيه منطقه جنوب عراق از شمال قابل تغذيه خواهد بود و تقسيم ترسناك عراق اتفاق نخواهد افتاد. اما اگر ايراني‌ها از نقطه ديگر حمله كنند چه خواهد شد؟»
اكونوميست سپس نوشته است: «فرماندهان عراقي براساس تجربه قبلي انتظار دارند عليرغم فشاري كه از سوي قواي ايران و هم از جانب چريك‌هاي كرد در شمال وجود دارد، درگيري در اين منطقه با فرارسيدن بد آب و هواترين موقع زمستان، فروكش كند. عراقي‌ها نسبت به جبهه مركزي نيز نگراني زيادي ندارند، زيرا در صورت پيشروي عمده ايران در زمين باز، عراق در اين منطقه از برتري هوايي و زرهي خود حداكثر استفاده را خواهد كرد.» با اين همه، اكونوميست هشدار داده است: «عراقي‌ها هيچ‌گاه نمي‌توانند از همه چيز اطمينان كامل داشته باشند، زيرا سال گذشته در يكي دو هفته اول حمله ايران، سقوط بصره به طور مخاطره‌آميزي بسيار نزديك به نظر مي‌رسيد.» اين هفته‌نامه انگليسي همچنين خاطرنشان ساخته است كه برخلاف خوش خيالي عراقي‌ها، عطش مردم عادي ايران براي جنگ فروكش نكرده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 280، 4/10/1366، صص 2 و 3، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.</ref> مجله اكونوميست همچنين از مقر فرماندهي نظامي سازمان مجاهدين خلق ايران (منافقين) خبري درج كرده كه نشان مي‌دهد اين سازمان در حال تشكيل يك ارتش منظم و جدي است. به نوشته اين مجله، سازمان منافقين جمعاً 15هزار نيرو دارد كه يك سوم آنان را زنان تشكيل مي‌دهند.<ref>همان، ضميمه ص1، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 481 ==
"لُس‌آنجلس‌تايمز" در تفسيري از جنگ "خليج‌فارس"، در تشريح اوضاع نظامي ايران نوشته است: «يك ديپلمات غربي در كويت مي‌گويد: "ايران خود را آماده مي‌كند كه ضربه بزرگي وارد كند." اما تحليل‌گران بر اين باورند كه ايران اين بار با احتياط بيش‌تري عمل خواهد كرد، چرا كه حمله ژانويه گذشته به‌رغم تلفات سنگين انساني، نتايج اندكي به بار آورد.» به گزارش لس‌آنجلس‌تايمز، "گري‌سيك" مشاور عالي "جيمي كارتر" [رئيس‌جمهور امريكا هنگام وقوع انقلاب ايران] در امور ايران، اخيراً گفته است: «موجب شگفتي خواهد بود اگر ايرانيان امسال نيز به گونه سال گذشته دست به يك تهاجم گسترده بزنند، به نظر مي‌رسد كه استراتژي ايرانيان پراكنده نگاه داشتن نيروهاي عراقي و دست زدن به يك سري حمله‌هاي كوچك‌تر مي‌باشد.» "لُس‌آنجلس‌تايمز" سپس نوشته است: «پيش‌بيني مقاصد ايرانيان اغلب دشوار است، به ويژه در شرايط كنوني كه تهران علايم درهمي مي‌فرستد. راديو ايران از هفته‌ها قبل با پخش مارش‌هاي نظامي به فراخواني داوطلبان جنگي پرداخته و حتي گفته مي‌شود كه شوراي عالي نظامي يك طرح ده ماده‌اي را براي حمله از تصويب گذرانده است. اما هم‌زمان، "هاشمي‌رفسنجاني" رئيس مجلس اسلامي، علناً اعلام كرده است كه جنگ آتي يك جهاد نخواهد بود و حتي مي‌توان آن را به مرحله‌اي تازه در جنگ تعبير كرد. بسياري از آگاهان پيشاپيش پيش‌بيني مي‌كنند كه به محض شروع حمله ايران، ابتكار صلح سازمان‌ملل محكوم به فنا خواهد بود. برخي ديگر بر اين گمان‌اند كه ايران در آغاز از يك راه‏حل مسالمت‌آميز جانب‌داري مي‌كرد، اما بعد تغيير عقيده داده است. يك مفسر نظامي ديگر مي‌گويد در اين مرحله حتي فتح بصره از سوي ايرانيان نيز پيروزي خيره‌كننده‌اي نخواهد بود و عراق مي‌تواند جنگ را ادامه بدهد.»
اين روزنامه همچنين دربارة تلفات جنگ نوشته است: «جنگ ايران و عراق به سبب تعداد تلفات بيش از يك ميليون نفر و استفاده از گازهاي سمي، بايد با جنگ جهاني اول، مقايسه شود و مانند جنگ جهاني اول، جنگ ايران و عراق نيز به بن‌بست رسيده است. با توجه به همين بن‌بست نظامي است كه برخي از تحليل‌گران نتيجه‌گيري مي‌كنند كه ايران توجه خود را به يك سري حمله‌هاي كوچك‌تر معطوف كرده، شيوه‌اي كه يك "آكادميسين" آن را "اقدامات بي‌ثبات كننده" مي‌نامد. ايرانيان از يك سال قبل دست به يك حمله تمام عيار نزده‌اند كه اين خود حاكي از ضعف آن‌هاست. يك تحليل‌گر "پنتاگون" مي‌گويد: "ايرانيان به طريق فزاينده از دست زدن به يك حمله عمده عاجزند و عراقي‌ها به طريقي فزاينده قدرت مقاومت يافته‌اند." به نظر مي‌رسد كه كم‌ترين هدف ايرانيان، وارد آوردن فشار مداوم بر عراق و ادامه بسيج كامل نظامي عراق جهت متلاشي كردن اقتصاد آن كشور و فرسوده كردن مردم عراق است، اما اين استراتژي مي‌تواند نتيجه معكوسي نيز داشته باشد.»<ref>مأخذ10، صص 10 تا 12، راديو امريكا، 3/10/1366.</ref>
فرمانده سپاه چهارم ارتش عراق در مصاحبه با خبرگزاري خليج دربارة حملات اخير رزمندگان اسلام كه در منطقه "زبيدات" روز يكشنبه گذشته و در منطقه "دويرج" روز دوشنبه گذشته به وقوع پيوست، ادعا كرده كه دو حمله اخير ايران در كم‌تر از 12 ساعت سركوب شده است.<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 5/10/1366، صص 1 و 2، راديو بغداد، 3/10/1366.</ref>
 
== گزارش- 482 ==
در ادامه كمك‌هاي مالي مردم به جبهه‌هاي جنگ تحميلي، پدر 2 شهيد به نام‌هاي عليرضا و احمد حسين‌سيجاني از شيراز با پرداخت يك ميليون ريال به حساب شماره 55 شوراي عالي پشتيباني جنگ، هزينه 3 ماهه 5 رزمنده را عهده‌دار شد. همچنين يكي از هم‌وطنان ارمني به نام "لژيك گوركيان" كمك نقدي خود را به اين شماره حساب واريز كرد.<ref>روزنامه اطلاعات، 3/10/1366، ص 18، سرويس سياسي.</ref> علاوه بر اين، امروز حساب شماره 74 بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران براي تمركز كمك‌هاي ارزي ايرانيان و هواداران انقلاب اسلامي در خارج از كشور و شركت هم‌وطنان‌مان در جهاد مالي، افتتاح شد. آقاي "مزيني" معاون بانك مركزي جمهوري اسلامي, با اشاره به اين‌كه كمك‌هاي ارزي واريز شده به اين حساب با نظر مسئولان جمهوري اسلامي ايران در حمايت از جنگ، صرف تأمين نيازهاي رزمندگان اسلام خواهد شد، گفت: «يكي از ويژگي‌هاي اين حساب اين است كه به صورت متمركز است و كليه علاقه‌مندان و هواداران جمهوري اسلامي ايران همچون گذشته مي‌توانند وجوهات ارزي خود را به اين حساب حواله نمايند.»<ref>همان، ص 2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref>
گفته مي‌شود اعلام جهاد مالي و شايعات مربوط به ضبط اجباري دارايي‌هاي مردم، موجب خارج شدن سپرده‌هاي مردم از بانك‌ها در برخي از استان‌ها شده است. يك مقام مسئول امور اقتصادي كشور كه به استان چهارمحال‌بختياري سفر كرده است، به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: «خارج شدن پول‌هاي مردم از بانك‌ها براي نظام يك ضربه و براي سيستم اقتصادي كشور نيز بسيار خطرناك مي‌باشد.»<ref>مأخذ10، ص22، شهركرد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/10/1366.</ref> به گزارش اين خبرگزاري، اخيراً در خرم‌آباد شايعه بلوكه كردن سپرده‌هاي مردم نزد بانك‌ها به نفع جهاد مالي، شدت پيدا كرده است. و اين شايعه، روي بعضي از شهروندان اين شهرستان بي‌تأثير نبوده است. با اين حال، حجت‌الاسلام "سيدكاظم حسيني‌ميانه‌جي" نماينده امام در استان لرستان و امام‏جمعه خرم‌آباد، در خطبه دوم نمازجمعه هفته گذشته اين شهرستان ضمن تقبيح اين شايعه و انتقاد شديد از آن، عاملان پخش اين شايعه را عوامل "ستون پنجم" خواند.<ref>مأخذ10، ص20، خرم‌آباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 483 ==
امروز صبح، هلي‌كوپترهاي نظامي امريكا و انگليس به شكل بي‌سابقه‌اي به حمايت از يك نفت‌كش خارجي پرداختند. به گزارش خبرگزاري يونايتدپرس، زماني كه كشتي تجاري 124هزار تني ليبريايي "ايسترن‌پاور" مورد تهديد پنج قايق تندرو ايراني قرار گرفت، يك هلي‌كوپتر امريكايي و يك هلي‌كوپتر انگليسي به كمك آن شتافتند. پس از اين حادثه، كشتي "ليبريايي" از معركه گريخت و به كارواني از كشتي‌هاي تجاري انگليس كه در اسكورت ناوچه "اشيلا" از نيروي دريايي اين كشور، بود، پيوست و از خليج فارس خارج شد. "اشيلا" يك فروند هلي‌كوپتر را براي كمك به كشتي "ليبريايي" گسيل داشته بود. فيلم‌بردار شبكه تلويزيوني سي.ان.ان. امريكا ـ كه در هلي‌كوپتر بود ـ گفته است: «يكي از قايق‌هاي تندرو حلقه محاصره را رها كرده و به طرف هلي‌كوپترها چرخيد و شروع به تيراندازي كرد؛ آن‌ها قصد اخطار به ما يا به ديگران را داشتند.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، 5/10/1366، شماره 281، ص 15، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.</ref>
خبرگزاري "يونايتدپرس" به نقل از منابع كشتي‌راني و نيروي دريايي نوشت: «قايق‌هاي سريع‌السير ايران به طرف يك فروند هلي‌كوپتر نيروي دريايي امريكا تيراندازي كردند، اما تيرها به هدف اصابت ننمود. هلي‌كوپتر مذكور از مسافت 6/3 كيلومتري هدف شليك اسلحه سبك قايق‌هاي تندرو قرار گرفت. حادثه اخير هم‌زمان با وجود نگراني در بين مقامات نيروي دريايي از احتمال حمله ايران به يك هدف امريكا در خليج [فارس] در ايام كريسمس و هنگامي كه ملوانان امريكايي ناگزير در حالت آماده‌باش كم‌تري هستند، روي داده است.»<ref>مأخذ10، ص 25، منامه - خبرگزاري يونايتدپرس،
3/10/1366.</ref> به گفته منابع گوناگون در دوبي، شليك به سوي هلي‌كوپتر امريكايي، مقارن ساعت 11:30 به وقت محلي انجام شد و قايق‌هاي تندرو از اين محل قصد حمله به نفت‌كش "ليبريايي" را داشتند كه در حدود 10 مايلي غرب جزيره "ابوموسي" بوده است.<ref>مأخذ10, صص25 و 26, دوبي - خبرگزاري فرانسه، 3/10/1366.</ref>
در حالي كه به نظر مي‌رسيد واكنش امريكا در اين حادثه شديد باشد، آن‌ها آمادگي هيچ‌گونه واكنشي را نداشتند. به گزارش خبرگزاري رويتر، وزارت دفاع امريكا در بيانيه‌اي ـ كه در "پنتاگون" صادر شد ـ دربارة تيراندازي به هلي‌كوپتر امريكايي، نوشته است: «روشن نيست كه امروز هلي‌كوپتر ما هدف تيراندازي قرار گرفته يا اين‌كه قايق ايراني تيرهاي هشدار دهنده شليك كرده است.» اين بيانيه افزوده است كه هلي‌كوپتر، تيراندازي متقابل نكرده است.<ref>مأخذ18، ص16، واشنگتن - ‏خبرگزاري رويتر،3/10/1366.</ref> اظهارات وزير دفاع امريكا نيز بر عدم آمادگي امريكا براي مقابله با تشديد بحران حكايت مي‌كرد. به گزارش خبرگزاري يونايتدپرس، "كارلوچي" وزير دفاع امريكا، در مصاحبه‌اي با شبكه تلويزيوني "سي.‌بي‌.اس." امريكا درباره حملات ايران گفت: «ايران تنها در صورتي وادار به كاهش حملات عليه كشتي‌راني خواهد شد كه سازمان‌ملل اعمال تحريم تسليحاتي عليه اين كشور را مورد تصويب قرار دهد و تحكيم قطع‌نامه قبلي اين سازمان را كه خواستار برقراري آتش‌بس در جنگ ايران و عراق شده است، سبب گردد.» "كارلوچي" تأكيد كرد: «در صورت تحقق اين امر، ما خواهيم توانست ايران را تحت فشار لازم قرار داده و از تهديدات بكاهيم و البته ما در آن صورت، نيروهاي خود را در خليج‌فارس كاهش خواهيم داد.»<ref>مأخذ10، ص 31، واشنگتن - خبرگزاري يونايتدپرس، 3/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 484 ==
در پي حمله به 2 كشتي نروژي، وزارت خارجه اين كشور اعتراض رسمي خود را به اين حمله، در يادداشتي به اطلاع كاردار ايران در "اسلو" رساند. خبرگزاري رويتر در ادامة گزارش خود، افزوده است: «يك مقام ارشد وزارت خارجه نروژ پس از احضار كاردار ايران، به وي گفته است نروژ كه سهام‌دار 25 درصد كل شركت‌هاي كشتي‌راني در خليج‌فارس است، به هيچ وجه حمله به نفت‌كش‌هايش را تحمل نخواهد كرد.» اين خبرگزاري همچنين مدعي شده است: «سفارت ايران پيش از اين به "اسلو" اطمينان داده بود كه هيچ كشتي نروژي در خليج [فارس] مورد حمله قرار نخواهد گرفت.»<ref>مأخذ 10، ص 26، اسلو - خبرگزاري رويتر، 3/10/1366.</ref> اين در حالي است كه كاردار سفارت جمهوري اسلامي ايران به دليل بي‌ارتباط بودن محتواي يادداشت با جمهوري اسلامي ايران, از پذيرفتن آن امتناع كرده است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از استكهلم، "اردبيلي" كاردار سفارت ايران در نروژ، در اين مورد گفته است: «طي ديدار با معاون سياسي وزير امورخارجه نروژ، ديدگاه‌هاي جمهوري اسلامي در مورد امنيت در خليج‌فارس تشريح شد و تأكيد گرديد كه ايران آغازگر حمله به كشتي‌ها در خليج‌فارس نبوده و مسئوليت هيچ‌گونه حمله‌اي را نمي‌پذيرد.»<ref>مأخذ 10، ص 28، استكهلم - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 485 ==
روزنامه آلماني‏زبان "نويه‌سويوشه‌سايتوگ" معتقد است مذاكرات مربوط به اختتام جنگ عراق و ايران كه در طول هفته گذشته در سازمان‌ملل متحد آغاز شده بود، به شكست انجاميده است.
راديو كلن به نقل از اين روزنامه گفته است: «جمهوري اسلامي ايران روش انعطاف‏پذيرانه‌اي را از خود نشان مي‌دهد، ولي اين انعطاف در حدي نيست كه بتواند تحول و دگرگوني در كار ايجاد سازد. جمهوري اسلامي ايران خواهان آن است كه قبل از اعلام آمادگي ايران براي انجام گفت‌وگوهاي مربوط به اختتام جنگ، سازمان‌ملل متحد بايد از عراق به عنوان كشور متجاوز ياد كند.» همچنين بنابراين گزارش، "لاريجاني" معاون وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران، در مصاحبه‌اي مطبوعاتي در نيويورك، تأكيد كرده كه ايران انتظار دارد بغداد غرامت‌هاي جنگي را بپردازد.<ref>مأخذ10، صص6 تا 9، راديو كلن، 3/10/1366.</ref>
از سوي ديگر، مواضع رسمي جمهوري اسلامي ايران مورد تأييد اكثريت ايرانيان قرار دارد. يك تحليل‌گر سياسي به نام "شهرام چوبين" در مصاحبه‌اي با راديو بي‌.بي.‌سي. گفت: «ايران حاضر به پذيرفتن قطع‌نامه شوراي امنيت نشد، [اما] چنين واكنشي در ميان مردم ايران و جامعه ايراني خارج از كشور عكس‌العمل مثبت داشته است. به نظر بسياري از ايرانيان، حتي ايرانيان مخالف رژيم روحانيان، موضع رهبري كشور يعني لزوم محكوم شدن عراق، يك خواست منطقي تلقي شده. دومين اثر عكس‌العمل ايران نسبت به تلاش‌هاي سازمان‌ملل اين بود كه ايران توانست بين قدرت‌هاي بزرگ ـ حداقل موقتاً ـ شكاف ايجاد كند و روابط خود را با اتحاد شوروي بهبود بخشد.»<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 6/10/1366، صص 3 تا 5، راديو بي.‌بي.‌سي.، 3/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 486 ==
مسكو همچنان بر عدم تمايل خود به تصويب قطع‌نامه تحريم تسليحاتي ايران، پابرجاست، هر چند كه مسكو تحكيم مناسبات با بغداد را نيز در دستور دارد. به گزارش خبرگزاري عراق، مقام‌هاي "كرملين" بر مناسبات خود با عراق تأكيد بسياري دارند. بنابراين گزارش، گروميكو صدر هيئت رئيسه اتحاد جماهير شوروي، در گفت‌وگو با خبرگزاري عراق مناسبات شوروي و عراق را ستوده است و آن را بسيار خوب و مستحكم خوانده و علاقه‌مندي كشورش به گسترش روابط با عراق در جهت منافع مشترك دو كشور را مورد تأكيد قرار داده است. وي از ادامه جنگ ميان ايران و عراق نيز ابراز تأسف كرده است. "گروميكو" اظهار اميدواري كرده كه مرحله آتي تلاش‌ها، شاهد تحولي در پايان بخشيدن به جنگ ايران و عراق باشد.<ref>مأخذ 10، ص6، بغداد - خبرگزاري عراق، 3/10/1366.</ref>
همچنين "ولاديميرپتروفسكي" معاون وزير امورخارجه شوروي، در سخناني در كنفرانس مطبوعاتي ـ كه راديو مسكو آن را پخش كرد ـ گفت: «اتحاد شوروي براي آغاز بررسي قطع‌نامه جديد پيرامون اوضاع خليج‌فارس در شوراي امنيت، آماده است.» اين راديو به محتواي قطع‌نامه مورد نظر شوروي اشاره كرد و افزود كه بنا به گزارشي از مقر سازمان‌ملل، در اين قطع‌نامه تحريم تحويل اسلحه به آن طرف مناقشة ايران و عراق كه از قبول قطع‌نامه 598 شوراي امنيت سرباز مي‌زند، پيش‌بيني شده است. "ولاديميرپتروفسكي" تأكيد كرد: «به عقيده اتحاد شوروي، آغاز تدوين قطع‌نامه جديد در شوراي امنيت، انگيزه تازه‌اي براي ادامه مأموريت دبيركل سازمان‌ملل متحد به وجود آورده و به كشورهاي محارب نشان خواهد داد كه جامعه ملل عزم راسخ دارد كه قطع‌نامه 598 را كاملاً به اجرا درآورد.»<ref>مأخذ 10، ص 35، راديو مسكو، 3/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 487 ==
كشورهاي عرب سخت كوشيدند كه در كنفرانس امان (آذر 1366) دمشق را از ايران جدا كنند، اما به نوشته روزنامه "فايننشال تايمز"، با همة تلاش‌هاي كشورهاي عربي در ترغيب سوريه به تغيير موضع در جنگ ايران و عراق، اتحاد استراتژيك سوريه با ايران هنوز به قوت خود باقي است. اين روزنامه افزوده است: «وزير خارجه سوريه آقاي "فاروق‌الشرع" با پيامي از پرزيدنت "حافظ اسد" براي رئيس‌جمهور "خامنه‌اي" به تهران رفت. خبرگزاري ايران به نقل از آقاي فاروق‌الشرع گفت: "ايران و سوريه داراي روابط عالي هستند."» به نوشته اين روزنامه، ديدار وزير خارجه سوريه از تهران به خصوص به اين جهت اهميت دارد كه ايران خود را آماده يك حمله بزرگ عليه بغداد مي‌كند.<ref>مأخذ 10، ص 43، راديو بي‌.بي.‌سي.، 3/10/1366.</ref> از سوي ديگر، كشورهاي شوراي هم‌كاري خليج‌فارس بنيه مالي عراق در جنگ عليه ايران را تقويت مي‌كنند. به گزارش راديو كلن، از ابتداي جنگ ايران و عراق كشورهاي عربي ساحل خليج‌فارس 70 ميليارد دلار به عراق پرداخته‌اند كه بخشي از آن به صورت كمك بدون عوض بوده و قسمت ديگري از آن، وام محسوب مي‌شود. اين راديو خاطرنشان كرد: «پس از سال 1982 كه مصرف نفت در سراسر جهان روبه كاهش رفته بود و در نتيجه، درآمد كشورهاي نفت‌خيز من‌جمله كشورهاي ساحلي خليج‌فارس هم كم‌تر شد، كمك مالي به عراق همچنان ادامه يافته است.»<ref>مأخذ10، صص 29 و 30، راديو كلن، 3/10/1366.</ref> همچنين شاه اردن براي تثبيت موقعيت حكومت عراق، از مدتي پيش به اقدامات ديپلماتيك دست زده است. به گزارش راديو كلن، به تقاضاي كشورهاي مختلف عرب، ملك‌حسين در نظر دارد كه از مقام‌هاي "كرملين" تقاضا كند تا از نفوذشان در چين كمونيست براي جلوگيري از صدور موشك‌هاي "كرم‌ ابريشم" به ايران، استفاده كنند.<ref>مأخذ10، صص 6 تا 9، 3/10/1366.</ref>
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ديدار وزيرخارجه سوريه با رئيس‏جمهوري اسلامي ايران
 
 




نسخهٔ ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۱۹

روزشمار جنگ سال 1366
1366.10.03
نام‌های دیگر سه دی
تاریخ شمسی 1366.10.03
تاریخ میلادی 24 دسامبر 1987
تاریخ قمری 2 جمادی‌الاول 1408


1359.10.03
1360.10.03
1361.10.03
1362.10.03
1363.10.03
1364.10.03
1365.10.03



گزارش- 476

به دستور فرمانده قرارگاه نيروي زميني سپاه در جنوب، يگان‌هاي سپاه در جزيره مجنون جنوبي به حال آماده‏باش در آمدند. برادر "علي هاشمي" فرمانده قرارگاه نصرت، به طور مبسوط وضعيت دشمن و خودي را در هورالهويزه به برادر "صفوي" جانشين نيروي زميني سپاه، گزارش داد. به گفته هاشمي، كمين‌هاي دشمن شناسايي شده‌اند و نيروهاي خودي آماده‌اند كه به آن‌ها حمله كنند. وي همچنين به اوضاع مهندسي و كمبود سنگر اشاره كرد و افزود كه در جزيره مجنون جنوبي بر اثر آتش شديد دشمن در چند شب گذشته، سنگرها آسيب ديده‌اند. سپس آقاي صفوي با تأكيد بر اهميت جزيره و توجه جدي دشمن به آن و اين‌كه هر آن احتمال مي‌رود ارتش عراق به آن حمله كند، از فرمانده قرارگاه نصرت خواست كه يگان‌ها و نيروهاي جزيره در آماده‌باش صددرصد باشند.[۱] وي هشدار داد كه با توجه به حمله احتمالي رزمندگان به فاو، چنانچه ارتش عراق با حمله جديد مواجه شود، به احتمال 80 تا 90 درصد به جزيره در هور حمله مي‌كند.[۲] اين در حالي است كه به گفتة فرمانده قرارگاه نصرت، در ماه‌هاي گذشته بارها دشمن در جزيره حمله كرده اما سركوب شده است. آقاي صفوي مجدداً بر لزوم دقت و آمادگي تأكيد كرد و افزود: «حتماً كمين‌ها را بزنيد، قايق‌ها را جلو ببريد و يگان‌ها را توجيه كنيد كه به كار در هور معتقد شوند.»[۳]

گزارش- 477

فرمانده قرارگاه نيروي زميني سپاه در جنوب، در جلسه‌اي وضعيت خطوط خودي در شلمچه را مورد بررسي قرار داد. در اين جلسه، يگان‌هاي مستقر در شلمچه هر يك گزارش وضعيت خط خود اعم از تحرك دشمن، اقدامات يگان‌هاي خودي در خط، كمبودها و مشكلات و وضع نيروي انساني را بيان كردند. در اين جلسه برادران حسن دانايي، رسول ياحي، قجاوند، فروسي، ارگاني، حبيبي (از لشكر 32)، باقري (از لشكر 28 روح‌الله)، فرماندهان لشكرهاي 25 كربلا، 17 علي‌ابن‌ابي‌طالب، 31 عاشورا و 33 المهدي حضور داشتند و بيش‌ترين تأكيد بر حل مسائل مهندسي بود كه در اين ميان، خاكريز و سنگر بيش از ساير مسائل مورد توجه بود. آقاي صفوي خطاب به فرماندهان حاضر گفت: «ما انجام دو مأموريت را وظيفه اصلي شما مي‌دانيم: 1ـ آماده ساختن محورها براي حمله. براي اين منظور ايجاد استحكامات، احداث جاده، اورژانس، بنه‌ها و شناسايي و اين‌كه هنگام شروع حمله، آماده‌سازي منطقه صورت گرفته باشد، بسيار واجد اهميت است. 2ـ داشتن طرح دفاعي در برابر حمله احتمالي دشمن. در طرح دفاع بايد موانع، ايجاد رده دوم دفاعي، هماهنگي آتش‌ها و ارتباط مطمئن بي‌سيم و باسيم بايد بيش‌تر مورد توجه قرار گيرد. علاوه بر اين، براي مقابله با تك شيميايي و حجم بالاي بمباران هوايي نيز آمادگي داشته باشيد.» وي همچنين با توجه به سيستم سپاه كه فاقد نهادينه شدن امر بَري سازماني است و بيش‌تر بر پايه اعتقاد و انگيزه ديني و انقلابي پي‌ريزي شده است، از فرماندهان مياني يگان‌ها خواست كه از فرماندهان خود تبعيت داشته باشند. اين جلسه حدوداً چهار ساعت طول كشيد.[۴] همچنين در جلسه ديگري وضعيت پدافند هوايي خودي در منطقه فاو مورد بررسي فرمانده قرارگاه نيروي زميني سپاه در جنوب واقع شد. بررسي وضعيت سايت‌هاي هوايي موجود و پيش‌بيني لازم براي پوشش عمليات فاو، در اين جلسه به بحث گذاشته شد. نظر نيروي زميني سپاه با توجه به محدوديت‌هاي فراوان، اين بود كه دو سايت بايد آماده شود: يكي براي اقدام و ديگري براي فريب. سرگرد "غلامي" از برادران نيروي هوايي ارتش، مشكل اصلي سايت را نداشتن ".P.A" لامپ اصلي دستگاه‌ "هاي‌پاور" (Power High) دانست و افزود كه براي تأمين آن‌ها بايد از خارج كشور اقدام به خريد كرد. وي پيشنهاد كرد كه توسط دلال‌هاي خارجي، 3 تا 4 عدد خريده شود. همچنين مقرر شد براي پوشش سطح پايين نيز توپ‌هاي "اورليكن" و "اسكاي گارد" به منطقه انتقال يابند.[۵] امروز همچنين ستاد مشترك ارتش در اطلاعيه 3061 درباره اوضاع جبهه‌هاي نيروي زميني ارتش اعلام كرد كه يك گروه گشتي از تكاوران نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران در ساعت 2 بامداد در منطقه شرق طلائيه به مواضع دشمن هجوم بردند كه بر اثر آن، تعدادي از نيروهاي عراقي كشته يا زخمي شدند.[۶]

گزارش- 478

صبح امروز در جلسه‌اي با حضور فرمانده كل سپاه، معاونت عمليات كل سپاه، جانشين فرمانده نيروي دريايي سپاه و مسئول ستاد اين نيرو، مسئول لجستيك سپاه و...، در اردوگاه انصارالمهدي تهران، مأموريت‌هاي نيروي دريايي سپاه و امكانات و تجهيزات ضروري براي اجراي اين مأموريت‌ها، كمبود تجهيزات و تأمين نشدن بودجه ارزي براي خريد آن بررسي شد. در اين جلسه همچنين گزارشي از شناسايي‌هاي انجام شده و ميزان آمادگي يگان‌ها و مشكلات آنها بيان شد. پس از آن راه‌كارهاي مختلف براي عمليات روي اسكله‌هاي العميه و البكر مطرح و از جمله چنين نتيجه‌گيري شد كه تداركات و امكانات در طرح‌ريزي مانور، به ويژه در دريا، نقشي اساسي ايفا مي‌كند. با توجه به كمبود امكانات، پيشنهاد تعديل مأموريت نيروي دريايي مطرح گرديد و مقرر شد برادر رشيد در جلسه‌اي با مسئولان نيروي دريايي اين موضوع را بررسي كنند.[۷] پس از آن معاونت عمليات كل سپاه، غلامعلي رشيد، و قائم‌مقام فرمانده نيروي دريايي سپاه، سيدعلي حسيني‌تاش، در جلسه ديگري، با توجه به پيش‌بيني تعداد شناورهايي كه تا 20 دي‌ماه آماده خواهد شد، چهار طرح را بررسي كردند: 1ـ تصرف اسكله العميه و انهدام آن و بازگشت و اجراي آتش روي اسكله البكر 2ـ فقط تصرف و تأمين اسكله العميه و ماندن روي آن 3ـ اجراي عمليات ايذايي روي هر دو اسكله 4ـ تعويق زمان عمليات و تأمين امكانات مورد نياز براي اجراي عمليات تصرف و تأمين هر دو اسكله. هر يك از اين طرح‌ها جداگانه بررسي و در مجموع نتيجه‌گيري شد كه براي تصرف و حفظ اسكله‌ها، غافل‌گيري، آتش، بمباران مناسب، دفاع ضدهوايي و تداوم تداركات شروط اصلي هستند. پس از اين جلسه برادر رشيد نتايج بررسي را با برادر رضايي در ميان گذاشت، سپس برادر رشيد تلفني نظر فرمانده سپاه را مبني بر اجراي عمليات ايذايي روي اسكله‌ها، به برادر حسيني‌تاش ابلاغ كرد.[۸]

گزارش- 479

در جبهه‌ شمال، امروز پس از بحث‌هاي مفصل، چنان‌كه در گزارش ديروز آمد, تصميم گرفته شد كه بر اثر اوضاع نامساعد جوّي و عدم موفقيت لشكرهاي 10 و 31 در شناسايي منطقه، زمان عمليات تغيير كند؛ امروز علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه، فرمانده كل سپاه را از اين تصميم آگاه كرد. وي گفت در مورخ 5 يا 6/10/1366 عمليات شمال انجام مي‌شود.[۹]

گزارش- 480

هفته‏نامه "اكونوميست" در ذيل عنوان "بهبود امكانات دفاعي رژيم عراق" حمله آينده ايران را مورد بررسي قرار داده و نوشته است: «عراق نسبت به گذشته براي اظهار خوش‌بيني در مورد موقعيت نظامي‌اش، دلايل قوي‌تري دارد. [...] در يك سالي كه از آخرين نبرد بزرگ بين دو كشور مي‌گذرد، عراق هواپيماهاي جديد "ميگ29" ساخت شوروي دريافت كرده و باران‌هاي شديد و غيرعادي, سطح آب "شط‌العرب" [اروندرود] را بالا آورده و به موقعيت دفاعي عراقي‌ها كمك كرده است. همچنين عراقي‌ها به منظور بهبود امكانات دفاعي در هر نقطه جبهه كه مورد حمله ايران قرار گيرد، تلاش زيادي به عمل آورده‌اند. نيروي "تانك‌بر" عراق به 1000 تا 1500 كاميون گسترش يافته و شبكه راه‌هاي ارتباطي، ماهرانه در پشت جبهه ايجاد شده است. اين اقدامات، عراق را قادر خواهد ساخت كه يك لشكر زرهي را يك شبه به جبهه مركزي و يا جنوبي انتقال دهد.» اكونوميست افزوده است: «راه‌هاي جديد، تركيب استراتژيك را به گونه‌اي ديگر نيز تغيير داده است: ترس بزرگ عراقي‌ها قبلاً اين بود كه اگر ايراني‌ها از "شط‌العرب" [اروندرود] بگذرند و به بزرگ‌راه بغداد ـ بصره دست يابند، عراق به دو قسمت تقسيم خواهد شد؛ بر اين ترس همواره بيش از حد لازم تأكيد شده است، زيرا در واقع خط آهن و بزرگ‌راه ديگري كه در غرب دره "فرات" قرار دارند، خطوط ارتباطي را در صورت عدم امكان استفاده از بزرگ‌راه بغداد به بصره، بازنگاه مي‌دارند. همچنين عراقي‌ها اكنون يك بزرگ‌راه شش خطه جديد از "صفوان" در مرز كويت تا "زبير" و "ناصريه" به موازات بزرگ‌راه قديم احداث كرده‌اند. علاوه بر اين، جاده‌هاي تازه و بهتري از "ناصريه" به "القرنه" و "العماره" و از آن‌جا به خطوط مقدم در طول رود دجله ساخته شده است. اين امر بدين معناست كه حتي در صورتي كه بصره ـ كه دفاع آن به شدت تقويت شده است ـ سقوط كند، نواحي اطراف شهر و بقيه منطقه جنوب عراق از شمال قابل تغذيه خواهد بود و تقسيم ترسناك عراق اتفاق نخواهد افتاد. اما اگر ايراني‌ها از نقطه ديگر حمله كنند چه خواهد شد؟» اكونوميست سپس نوشته است: «فرماندهان عراقي براساس تجربه قبلي انتظار دارند عليرغم فشاري كه از سوي قواي ايران و هم از جانب چريك‌هاي كرد در شمال وجود دارد، درگيري در اين منطقه با فرارسيدن بد آب و هواترين موقع زمستان، فروكش كند. عراقي‌ها نسبت به جبهه مركزي نيز نگراني زيادي ندارند، زيرا در صورت پيشروي عمده ايران در زمين باز، عراق در اين منطقه از برتري هوايي و زرهي خود حداكثر استفاده را خواهد كرد.» با اين همه، اكونوميست هشدار داده است: «عراقي‌ها هيچ‌گاه نمي‌توانند از همه چيز اطمينان كامل داشته باشند، زيرا سال گذشته در يكي دو هفته اول حمله ايران، سقوط بصره به طور مخاطره‌آميزي بسيار نزديك به نظر مي‌رسيد.» اين هفته‌نامه انگليسي همچنين خاطرنشان ساخته است كه برخلاف خوش خيالي عراقي‌ها، عطش مردم عادي ايران براي جنگ فروكش نكرده است.[۱۰] مجله اكونوميست همچنين از مقر فرماندهي نظامي سازمان مجاهدين خلق ايران (منافقين) خبري درج كرده كه نشان مي‌دهد اين سازمان در حال تشكيل يك ارتش منظم و جدي است. به نوشته اين مجله، سازمان منافقين جمعاً 15هزار نيرو دارد كه يك سوم آنان را زنان تشكيل مي‌دهند.[۱۱]

گزارش- 481

"لُس‌آنجلس‌تايمز" در تفسيري از جنگ "خليج‌فارس"، در تشريح اوضاع نظامي ايران نوشته است: «يك ديپلمات غربي در كويت مي‌گويد: "ايران خود را آماده مي‌كند كه ضربه بزرگي وارد كند." اما تحليل‌گران بر اين باورند كه ايران اين بار با احتياط بيش‌تري عمل خواهد كرد، چرا كه حمله ژانويه گذشته به‌رغم تلفات سنگين انساني، نتايج اندكي به بار آورد.» به گزارش لس‌آنجلس‌تايمز، "گري‌سيك" مشاور عالي "جيمي كارتر" [رئيس‌جمهور امريكا هنگام وقوع انقلاب ايران] در امور ايران، اخيراً گفته است: «موجب شگفتي خواهد بود اگر ايرانيان امسال نيز به گونه سال گذشته دست به يك تهاجم گسترده بزنند، به نظر مي‌رسد كه استراتژي ايرانيان پراكنده نگاه داشتن نيروهاي عراقي و دست زدن به يك سري حمله‌هاي كوچك‌تر مي‌باشد.» "لُس‌آنجلس‌تايمز" سپس نوشته است: «پيش‌بيني مقاصد ايرانيان اغلب دشوار است، به ويژه در شرايط كنوني كه تهران علايم درهمي مي‌فرستد. راديو ايران از هفته‌ها قبل با پخش مارش‌هاي نظامي به فراخواني داوطلبان جنگي پرداخته و حتي گفته مي‌شود كه شوراي عالي نظامي يك طرح ده ماده‌اي را براي حمله از تصويب گذرانده است. اما هم‌زمان، "هاشمي‌رفسنجاني" رئيس مجلس اسلامي، علناً اعلام كرده است كه جنگ آتي يك جهاد نخواهد بود و حتي مي‌توان آن را به مرحله‌اي تازه در جنگ تعبير كرد. بسياري از آگاهان پيشاپيش پيش‌بيني مي‌كنند كه به محض شروع حمله ايران، ابتكار صلح سازمان‌ملل محكوم به فنا خواهد بود. برخي ديگر بر اين گمان‌اند كه ايران در آغاز از يك راه‏حل مسالمت‌آميز جانب‌داري مي‌كرد، اما بعد تغيير عقيده داده است. يك مفسر نظامي ديگر مي‌گويد در اين مرحله حتي فتح بصره از سوي ايرانيان نيز پيروزي خيره‌كننده‌اي نخواهد بود و عراق مي‌تواند جنگ را ادامه بدهد.» اين روزنامه همچنين دربارة تلفات جنگ نوشته است: «جنگ ايران و عراق به سبب تعداد تلفات بيش از يك ميليون نفر و استفاده از گازهاي سمي، بايد با جنگ جهاني اول، مقايسه شود و مانند جنگ جهاني اول، جنگ ايران و عراق نيز به بن‌بست رسيده است. با توجه به همين بن‌بست نظامي است كه برخي از تحليل‌گران نتيجه‌گيري مي‌كنند كه ايران توجه خود را به يك سري حمله‌هاي كوچك‌تر معطوف كرده، شيوه‌اي كه يك "آكادميسين" آن را "اقدامات بي‌ثبات كننده" مي‌نامد. ايرانيان از يك سال قبل دست به يك حمله تمام عيار نزده‌اند كه اين خود حاكي از ضعف آن‌هاست. يك تحليل‌گر "پنتاگون" مي‌گويد: "ايرانيان به طريق فزاينده از دست زدن به يك حمله عمده عاجزند و عراقي‌ها به طريقي فزاينده قدرت مقاومت يافته‌اند." به نظر مي‌رسد كه كم‌ترين هدف ايرانيان، وارد آوردن فشار مداوم بر عراق و ادامه بسيج كامل نظامي عراق جهت متلاشي كردن اقتصاد آن كشور و فرسوده كردن مردم عراق است، اما اين استراتژي مي‌تواند نتيجه معكوسي نيز داشته باشد.»[۱۲] فرمانده سپاه چهارم ارتش عراق در مصاحبه با خبرگزاري خليج دربارة حملات اخير رزمندگان اسلام كه در منطقه "زبيدات" روز يكشنبه گذشته و در منطقه "دويرج" روز دوشنبه گذشته به وقوع پيوست، ادعا كرده كه دو حمله اخير ايران در كم‌تر از 12 ساعت سركوب شده است.[۱۳]

گزارش- 482

در ادامه كمك‌هاي مالي مردم به جبهه‌هاي جنگ تحميلي، پدر 2 شهيد به نام‌هاي عليرضا و احمد حسين‌سيجاني از شيراز با پرداخت يك ميليون ريال به حساب شماره 55 شوراي عالي پشتيباني جنگ، هزينه 3 ماهه 5 رزمنده را عهده‌دار شد. همچنين يكي از هم‌وطنان ارمني به نام "لژيك گوركيان" كمك نقدي خود را به اين شماره حساب واريز كرد.[۱۴] علاوه بر اين، امروز حساب شماره 74 بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران براي تمركز كمك‌هاي ارزي ايرانيان و هواداران انقلاب اسلامي در خارج از كشور و شركت هم‌وطنان‌مان در جهاد مالي، افتتاح شد. آقاي "مزيني" معاون بانك مركزي جمهوري اسلامي, با اشاره به اين‌كه كمك‌هاي ارزي واريز شده به اين حساب با نظر مسئولان جمهوري اسلامي ايران در حمايت از جنگ، صرف تأمين نيازهاي رزمندگان اسلام خواهد شد، گفت: «يكي از ويژگي‌هاي اين حساب اين است كه به صورت متمركز است و كليه علاقه‌مندان و هواداران جمهوري اسلامي ايران همچون گذشته مي‌توانند وجوهات ارزي خود را به اين حساب حواله نمايند.»[۱۵] گفته مي‌شود اعلام جهاد مالي و شايعات مربوط به ضبط اجباري دارايي‌هاي مردم، موجب خارج شدن سپرده‌هاي مردم از بانك‌ها در برخي از استان‌ها شده است. يك مقام مسئول امور اقتصادي كشور كه به استان چهارمحال‌بختياري سفر كرده است، به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: «خارج شدن پول‌هاي مردم از بانك‌ها براي نظام يك ضربه و براي سيستم اقتصادي كشور نيز بسيار خطرناك مي‌باشد.»[۱۶] به گزارش اين خبرگزاري، اخيراً در خرم‌آباد شايعه بلوكه كردن سپرده‌هاي مردم نزد بانك‌ها به نفع جهاد مالي، شدت پيدا كرده است. و اين شايعه، روي بعضي از شهروندان اين شهرستان بي‌تأثير نبوده است. با اين حال، حجت‌الاسلام "سيدكاظم حسيني‌ميانه‌جي" نماينده امام در استان لرستان و امام‏جمعه خرم‌آباد، در خطبه دوم نمازجمعه هفته گذشته اين شهرستان ضمن تقبيح اين شايعه و انتقاد شديد از آن، عاملان پخش اين شايعه را عوامل "ستون پنجم" خواند.[۱۷]

گزارش- 483

امروز صبح، هلي‌كوپترهاي نظامي امريكا و انگليس به شكل بي‌سابقه‌اي به حمايت از يك نفت‌كش خارجي پرداختند. به گزارش خبرگزاري يونايتدپرس، زماني كه كشتي تجاري 124هزار تني ليبريايي "ايسترن‌پاور" مورد تهديد پنج قايق تندرو ايراني قرار گرفت، يك هلي‌كوپتر امريكايي و يك هلي‌كوپتر انگليسي به كمك آن شتافتند. پس از اين حادثه، كشتي "ليبريايي" از معركه گريخت و به كارواني از كشتي‌هاي تجاري انگليس كه در اسكورت ناوچه "اشيلا" از نيروي دريايي اين كشور، بود، پيوست و از خليج فارس خارج شد. "اشيلا" يك فروند هلي‌كوپتر را براي كمك به كشتي "ليبريايي" گسيل داشته بود. فيلم‌بردار شبكه تلويزيوني سي.ان.ان. امريكا ـ كه در هلي‌كوپتر بود ـ گفته است: «يكي از قايق‌هاي تندرو حلقه محاصره را رها كرده و به طرف هلي‌كوپترها چرخيد و شروع به تيراندازي كرد؛ آن‌ها قصد اخطار به ما يا به ديگران را داشتند.»[۱۸] خبرگزاري "يونايتدپرس" به نقل از منابع كشتي‌راني و نيروي دريايي نوشت: «قايق‌هاي سريع‌السير ايران به طرف يك فروند هلي‌كوپتر نيروي دريايي امريكا تيراندازي كردند، اما تيرها به هدف اصابت ننمود. هلي‌كوپتر مذكور از مسافت 6/3 كيلومتري هدف شليك اسلحه سبك قايق‌هاي تندرو قرار گرفت. حادثه اخير هم‌زمان با وجود نگراني در بين مقامات نيروي دريايي از احتمال حمله ايران به يك هدف امريكا در خليج [فارس] در ايام كريسمس و هنگامي كه ملوانان امريكايي ناگزير در حالت آماده‌باش كم‌تري هستند، روي داده است.»[۱۹] به گفته منابع گوناگون در دوبي، شليك به سوي هلي‌كوپتر امريكايي، مقارن ساعت 11:30 به وقت محلي انجام شد و قايق‌هاي تندرو از اين محل قصد حمله به نفت‌كش "ليبريايي" را داشتند كه در حدود 10 مايلي غرب جزيره "ابوموسي" بوده است.[۲۰] در حالي كه به نظر مي‌رسيد واكنش امريكا در اين حادثه شديد باشد، آن‌ها آمادگي هيچ‌گونه واكنشي را نداشتند. به گزارش خبرگزاري رويتر، وزارت دفاع امريكا در بيانيه‌اي ـ كه در "پنتاگون" صادر شد ـ دربارة تيراندازي به هلي‌كوپتر امريكايي، نوشته است: «روشن نيست كه امروز هلي‌كوپتر ما هدف تيراندازي قرار گرفته يا اين‌كه قايق ايراني تيرهاي هشدار دهنده شليك كرده است.» اين بيانيه افزوده است كه هلي‌كوپتر، تيراندازي متقابل نكرده است.[۲۱] اظهارات وزير دفاع امريكا نيز بر عدم آمادگي امريكا براي مقابله با تشديد بحران حكايت مي‌كرد. به گزارش خبرگزاري يونايتدپرس، "كارلوچي" وزير دفاع امريكا، در مصاحبه‌اي با شبكه تلويزيوني "سي.‌بي‌.اس." امريكا درباره حملات ايران گفت: «ايران تنها در صورتي وادار به كاهش حملات عليه كشتي‌راني خواهد شد كه سازمان‌ملل اعمال تحريم تسليحاتي عليه اين كشور را مورد تصويب قرار دهد و تحكيم قطع‌نامه قبلي اين سازمان را كه خواستار برقراري آتش‌بس در جنگ ايران و عراق شده است، سبب گردد.» "كارلوچي" تأكيد كرد: «در صورت تحقق اين امر، ما خواهيم توانست ايران را تحت فشار لازم قرار داده و از تهديدات بكاهيم و البته ما در آن صورت، نيروهاي خود را در خليج‌فارس كاهش خواهيم داد.»[۲۲]

گزارش- 484

در پي حمله به 2 كشتي نروژي، وزارت خارجه اين كشور اعتراض رسمي خود را به اين حمله، در يادداشتي به اطلاع كاردار ايران در "اسلو" رساند. خبرگزاري رويتر در ادامة گزارش خود، افزوده است: «يك مقام ارشد وزارت خارجه نروژ پس از احضار كاردار ايران، به وي گفته است نروژ كه سهام‌دار 25 درصد كل شركت‌هاي كشتي‌راني در خليج‌فارس است، به هيچ وجه حمله به نفت‌كش‌هايش را تحمل نخواهد كرد.» اين خبرگزاري همچنين مدعي شده است: «سفارت ايران پيش از اين به "اسلو" اطمينان داده بود كه هيچ كشتي نروژي در خليج [فارس] مورد حمله قرار نخواهد گرفت.»[۲۳] اين در حالي است كه كاردار سفارت جمهوري اسلامي ايران به دليل بي‌ارتباط بودن محتواي يادداشت با جمهوري اسلامي ايران, از پذيرفتن آن امتناع كرده است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از استكهلم، "اردبيلي" كاردار سفارت ايران در نروژ، در اين مورد گفته است: «طي ديدار با معاون سياسي وزير امورخارجه نروژ، ديدگاه‌هاي جمهوري اسلامي در مورد امنيت در خليج‌فارس تشريح شد و تأكيد گرديد كه ايران آغازگر حمله به كشتي‌ها در خليج‌فارس نبوده و مسئوليت هيچ‌گونه حمله‌اي را نمي‌پذيرد.»[۲۴]

گزارش- 485

روزنامه آلماني‏زبان "نويه‌سويوشه‌سايتوگ" معتقد است مذاكرات مربوط به اختتام جنگ عراق و ايران كه در طول هفته گذشته در سازمان‌ملل متحد آغاز شده بود، به شكست انجاميده است. راديو كلن به نقل از اين روزنامه گفته است: «جمهوري اسلامي ايران روش انعطاف‏پذيرانه‌اي را از خود نشان مي‌دهد، ولي اين انعطاف در حدي نيست كه بتواند تحول و دگرگوني در كار ايجاد سازد. جمهوري اسلامي ايران خواهان آن است كه قبل از اعلام آمادگي ايران براي انجام گفت‌وگوهاي مربوط به اختتام جنگ، سازمان‌ملل متحد بايد از عراق به عنوان كشور متجاوز ياد كند.» همچنين بنابراين گزارش، "لاريجاني" معاون وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران، در مصاحبه‌اي مطبوعاتي در نيويورك، تأكيد كرده كه ايران انتظار دارد بغداد غرامت‌هاي جنگي را بپردازد.[۲۵] از سوي ديگر، مواضع رسمي جمهوري اسلامي ايران مورد تأييد اكثريت ايرانيان قرار دارد. يك تحليل‌گر سياسي به نام "شهرام چوبين" در مصاحبه‌اي با راديو بي‌.بي.‌سي. گفت: «ايران حاضر به پذيرفتن قطع‌نامه شوراي امنيت نشد، [اما] چنين واكنشي در ميان مردم ايران و جامعه ايراني خارج از كشور عكس‌العمل مثبت داشته است. به نظر بسياري از ايرانيان، حتي ايرانيان مخالف رژيم روحانيان، موضع رهبري كشور يعني لزوم محكوم شدن عراق، يك خواست منطقي تلقي شده. دومين اثر عكس‌العمل ايران نسبت به تلاش‌هاي سازمان‌ملل اين بود كه ايران توانست بين قدرت‌هاي بزرگ ـ حداقل موقتاً ـ شكاف ايجاد كند و روابط خود را با اتحاد شوروي بهبود بخشد.»[۲۶]

گزارش- 486

مسكو همچنان بر عدم تمايل خود به تصويب قطع‌نامه تحريم تسليحاتي ايران، پابرجاست، هر چند كه مسكو تحكيم مناسبات با بغداد را نيز در دستور دارد. به گزارش خبرگزاري عراق، مقام‌هاي "كرملين" بر مناسبات خود با عراق تأكيد بسياري دارند. بنابراين گزارش، گروميكو صدر هيئت رئيسه اتحاد جماهير شوروي، در گفت‌وگو با خبرگزاري عراق مناسبات شوروي و عراق را ستوده است و آن را بسيار خوب و مستحكم خوانده و علاقه‌مندي كشورش به گسترش روابط با عراق در جهت منافع مشترك دو كشور را مورد تأكيد قرار داده است. وي از ادامه جنگ ميان ايران و عراق نيز ابراز تأسف كرده است. "گروميكو" اظهار اميدواري كرده كه مرحله آتي تلاش‌ها، شاهد تحولي در پايان بخشيدن به جنگ ايران و عراق باشد.[۲۷] همچنين "ولاديميرپتروفسكي" معاون وزير امورخارجه شوروي، در سخناني در كنفرانس مطبوعاتي ـ كه راديو مسكو آن را پخش كرد ـ گفت: «اتحاد شوروي براي آغاز بررسي قطع‌نامه جديد پيرامون اوضاع خليج‌فارس در شوراي امنيت، آماده است.» اين راديو به محتواي قطع‌نامه مورد نظر شوروي اشاره كرد و افزود كه بنا به گزارشي از مقر سازمان‌ملل، در اين قطع‌نامه تحريم تحويل اسلحه به آن طرف مناقشة ايران و عراق كه از قبول قطع‌نامه 598 شوراي امنيت سرباز مي‌زند، پيش‌بيني شده است. "ولاديميرپتروفسكي" تأكيد كرد: «به عقيده اتحاد شوروي، آغاز تدوين قطع‌نامه جديد در شوراي امنيت، انگيزه تازه‌اي براي ادامه مأموريت دبيركل سازمان‌ملل متحد به وجود آورده و به كشورهاي محارب نشان خواهد داد كه جامعه ملل عزم راسخ دارد كه قطع‌نامه 598 را كاملاً به اجرا درآورد.»[۲۸]

گزارش- 487

كشورهاي عرب سخت كوشيدند كه در كنفرانس امان (آذر 1366) دمشق را از ايران جدا كنند، اما به نوشته روزنامه "فايننشال تايمز"، با همة تلاش‌هاي كشورهاي عربي در ترغيب سوريه به تغيير موضع در جنگ ايران و عراق، اتحاد استراتژيك سوريه با ايران هنوز به قوت خود باقي است. اين روزنامه افزوده است: «وزير خارجه سوريه آقاي "فاروق‌الشرع" با پيامي از پرزيدنت "حافظ اسد" براي رئيس‌جمهور "خامنه‌اي" به تهران رفت. خبرگزاري ايران به نقل از آقاي فاروق‌الشرع گفت: "ايران و سوريه داراي روابط عالي هستند."» به نوشته اين روزنامه، ديدار وزير خارجه سوريه از تهران به خصوص به اين جهت اهميت دارد كه ايران خود را آماده يك حمله بزرگ عليه بغداد مي‌كند.[۲۹] از سوي ديگر، كشورهاي شوراي هم‌كاري خليج‌فارس بنيه مالي عراق در جنگ عليه ايران را تقويت مي‌كنند. به گزارش راديو كلن، از ابتداي جنگ ايران و عراق كشورهاي عربي ساحل خليج‌فارس 70 ميليارد دلار به عراق پرداخته‌اند كه بخشي از آن به صورت كمك بدون عوض بوده و قسمت ديگري از آن، وام محسوب مي‌شود. اين راديو خاطرنشان كرد: «پس از سال 1982 كه مصرف نفت در سراسر جهان روبه كاهش رفته بود و در نتيجه، درآمد كشورهاي نفت‌خيز من‌جمله كشورهاي ساحلي خليج‌فارس هم كم‌تر شد، كمك مالي به عراق همچنان ادامه يافته است.»[۳۰] همچنين شاه اردن براي تثبيت موقعيت حكومت عراق، از مدتي پيش به اقدامات ديپلماتيك دست زده است. به گزارش راديو كلن، به تقاضاي كشورهاي مختلف عرب، ملك‌حسين در نظر دارد كه از مقام‌هاي "كرملين" تقاضا كند تا از نفوذشان در چين كمونيست براي جلوگيري از صدور موشك‌هاي "كرم‌ ابريشم" به ايران، استفاده كنند.[۳۱]







ديدار وزيرخارجه سوريه با رئيس‏جمهوري اسلامي ايران




منابع و مآخذ روزشمار 1366/10/03

  1. ↑ سند شماره 1612 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي نيروي زميني در جنوب (جواد زمان‌زاده دربان)، صص 58 تا 60.
  2. ↑ سند شماره 1616 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه كربلا در عمليات منتفي فاو [فرهاد (عبدالله) درويشي]، ص 22.
  3. ↑ مأخذ 1، صص 58 تا 60.
  4. ↑ مأخذ1، صص49 تا 58، نوارهاي شماره 27869 و 27870 و 27871.
  5. ↑ مأخذ1، صص 60 تا 62، نوارهاي شماره 27872 و 27873.
  6. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 5/10/1366، ص 2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  7. ↑ سند شماره 1558 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي نيروي دريايي در عمليات البكر و العميه (سعيد سرمدي)، ص247 تا 250.
  8. ↑ همان، ص267 تا 272.
  9. ↑ سند شماره 1574 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه نيروي زميني (محسن رخصت‌طلب و مجيد مختاري)، ص 112.
  10. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 280، 4/10/1366، صص 2 و 3، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.
  11. ↑ همان، ضميمه ص1، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.
  12. ↑ مأخذ10، صص 10 تا 12، راديو امريكا، 3/10/1366.
  13. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 5/10/1366، صص 1 و 2، راديو بغداد، 3/10/1366.
  14. ↑ روزنامه اطلاعات، 3/10/1366، ص 18، سرويس سياسي.
  15. ↑ همان، ص 2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  16. ↑ مأخذ10، ص22، شهركرد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/10/1366.
  17. ↑ مأخذ10، ص20، خرم‌آباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.
  18. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، 5/10/1366، شماره 281، ص 15، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.
  19. ↑ مأخذ10، ص 25، منامه - خبرگزاري يونايتدپرس، 3/10/1366.
  20. ↑ مأخذ10, صص25 و 26, دوبي - خبرگزاري فرانسه، 3/10/1366.
  21. ↑ مأخذ18، ص16، واشنگتن - ‏خبرگزاري رويتر،3/10/1366.
  22. ↑ مأخذ10، ص 31، واشنگتن - خبرگزاري يونايتدپرس، 3/10/1366.
  23. ↑ مأخذ 10، ص 26، اسلو - خبرگزاري رويتر، 3/10/1366.
  24. ↑ مأخذ 10، ص 28، استكهلم - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.
  25. ↑ مأخذ10، صص6 تا 9، راديو كلن، 3/10/1366.
  26. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 6/10/1366، صص 3 تا 5، راديو بي.‌بي.‌سي.، 3/10/1366.
  27. ↑ مأخذ 10، ص6، بغداد - خبرگزاري عراق، 3/10/1366.
  28. ↑ مأخذ 10، ص 35، راديو مسكو، 3/10/1366.
  29. ↑ مأخذ 10، ص 43، راديو بي‌.بي.‌سي.، 3/10/1366.
  30. ↑ مأخذ10، صص 29 و 30، راديو كلن، 3/10/1366.
  31. ↑ مأخذ10، صص 6 تا 9، 3/10/1366.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.10.03&oldid=2396»