1366.10.16: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.10.16 |نام دیگر=شانزده دی |روز=16 دی 1366 |تاریخ شمسی= 1366.10.16 |تاریخ میلادی=6 ژانویه 1988 |تاریخ قمری= 15 جمادی‌الاول 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.10.16</div> <div class="bootstrap-btn...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش - 1==
 
 
== گزارش- 605 ==  
امروز مركز ثقل بحث‌هاي جبهه، كمبودها و فشارهاي ناشي از آن بر يگان‌ها و بر تصميم فرماندهي جنگ بود. اين معضل كه چندي است غيرقابل تحمل شده، محور كلام فرماندهان سپاه در سطوح گوناگون و نيز مسئولان جهادسازندگي است. اين مشكل در شمال غرب به دليل عدم آمادگي عقبه و افزايش نيازهاي يگان‌ها براي عمليات، تشديد شده است. برادر "جان‌محمد" مسئول پشتيباني جبهه غرب، در ضمن گزارشي به برادر "شمخاني" فرمانده نيروي زميني سپاه، به بخشي از كمبودها اشاره كرد و بدون تقدم و تأخر موضوعات گفت: «ما اعلام كرديم در ماه به 100 تا 130 هزار عدد پتو نياز داريم. به ما گفتند براي ما امكان تأمين آن وجود ندارد. قول تأمين 70 هزار در ماه را دادند، اما با گذشت 20 روز فقط 7 هزار پتو به ما داده‏اند. براي 10 هزار عدد نيز حواله داده‌اند كه امروز و فردا مي‌كنند، چون هنوز وارد انبار نشده است. در مورد پوتين هم, چنين مشكلي وجود دارد. بر اثر توافق قبلي مقرر شد تا عيد[2 ماه و نيم ديگر] 30 هزار جفت پوتين بدهند؛ يعني هر ماه 10 هزار جفت كه با توجه به وضع كنوني، قابل تأمين نيست.»
وي در مورد پتو افزود: «مثلاً براي نمونه، با توجه به مشكلات لشكر10 سيدالشهدا، حدود 8 هزار پتو به اين لشكر داديم چون گفتند براي استقرار نيروها به علت نبودن مكان مناسب, مجبور شده‏ايم نيروها را در يك مكان نامناسب مستقر كنيم، از اين رو پتوهاي استفاده شده به دليل آلودگي و احتمال ايجاد بيماري براي رزمندگان، بايد كنار گذاشته شود؛ لذا به پتو و لباس جديد نياز داريم. ما گفتيم بابا تو را به خدا اين كار را نكنيد! نداريم؛ سه ماه است تازه توانسته‏ايم يك مقدار سر و صداي شما را بخوابانيم, اگر اين صورت بگيرد، ما تا عيد نمي‌توانيم نيازهاي شما را تأمين كنيم ... به طور كلي در رابطه با پوشاك، پتو، موكت، پوتين، لباس كار، بادگير دوجداره و مانند آن، تأمين 50 درصد نيازها ممكن نيست.» آقاي جان‌محمد درباره ساير كمبودها نيز گفت: «يك سري مشكلات هم در زمينه اقلام عمومي هست. الآن در تمام سنگرها آب آمده بالا؛ براي كف سنگرها بايد تدبيري شود, يا تخت‌خواب بهشان بدهيم بگذارند كف سنگرها كه آب و نم آن‌ها را اذيت نكند، اما ندارند به ما بدهند. در رابطه با مواد خوراكي حدود هفتاد هشتاد درصد حل شده است، البته به استثناي بعضي مواد مثل كنسرو كه مشكل قوطي وجود دارد.» وي در مورد اقلام سنگرسازي گفت: «آهن، سوله و... يك مقدار آمده است.»<ref>سند شماره 21633 (پياده نوار) مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: عمليات بيت‌المقدس2، قرارگاه نيروي زميني، 16/10/1366، ص 3, راوي مجيد مختاري.</ref>
برادر جان‌محمد مشكل ديگر جبهه شمال غرب را كمبود تراكتور اعلام كرد: «تراكتور هيچي نداريم، هر چي بوده، توزيع شده است. الآن تراكتور و تريلي مورد نياز مبرم يگان‌ها است. در كل مملكت تراكتور "جفت ديفرانسيل" نيست، كارخانه آن هم فقط در تبريز است كه بايد خط توليد آن عوض شود ـ توليد كنوني تراكتور فقط تك ديفرانسيل است ـ اما هنوز در اين باره توافق حاصل نشده است.» وي مشكل مهم ديگر را "ترابري" دانست: «يك مشكل بزرگ اين است كه براي ترابري، ماشين مردم را مي‌گيرند و ما بايد به آن‌ها هم سرويس بدهيم؛ يعني حداقل لاستيك آن‌ها را تأمين كنيم، اما نداريم. در زمينه حمل و نقل هم مشكل وجود دارد؛ انتقال سوخت به شمال غرب به سختي امكان‌پذير است. در اين مورد با شركت نفت توافقاتي داريم اما روي آن نمي‌شود حساب كرد. بعضي روزها كه بين راه يخ و يخ‌بندان مي‌شود، ماشين‌هاي‌شان در شهرهاي سقز يا بوكان، سوخت خود را خالي مي‌كنند و برمي‌گردند؛ نمي‌آيند در نزديك منطقه سوخت را به ما برسانند لذا ما خودمان به تعدادي تريلي نياز داريم، اما فاقد آن هستيم.»<ref>همان</ref>
محدوديت‌هاي لجستيكي در سطح خريدهاي خارجي نيز مشكل را دو چندان كرده است. آقاي "احمدپور" معاون وزير سپاه با بيان اين كه از نظر امكانات، وضع چند ماه آينده خيلي خراب‌تر مي‌شود،<ref>سند شماره 21718 (پياده نوار) مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: عمليات بيت‌المقدس2، قرارگاه نيروي زميني، 18/10/1366، ص 36، شماره نوار: 27269. راوي مجيد مختاري.</ref> خطاب به آقاي شمخاني و برخي فرماندهان ديگر گفت: «چهار پنج ماه هست به ما فشار مي‌آورند؛ مثلاً اولين مصرف‌كننده تويوتا وانت در ژاپن با 10هزار دستگاه در سال، سپاه بوده است اما الآن از فروش آن خودداري مي‌كنند. سفير ژاپن را احضار كردم در دفترم و با وي دعوا كردم؛ گفتم سپاه قدرت‌مند است. گفتم 72 ساعت مهلت داريد كه جواب دهيد چرا از تحويل خودروهاي تويوتا خودداري مي‌كنيد.»<ref>همان، ص31.</ref> وي در بخش ديگري از صحبت خود در مورد خريد تويوتا افزود: «شوراي عالي دفاع مجوز خريد 4250 دستگاه وانت تويوتا، 2550 دستگاه آمبولانس تويوتا و 250 دستگاه تويوتا استيشن را صادر كرده بود. كلاً 750 دستگاه آمبولانس تحويل داده و گفته‌اند 1270 دستگاه وانت ديگر هم تحويل خواهيم داد.»<ref>همان ص 35.</ref>
 
==  گزارش- 606 ==
فرمانده نيروي زميني سپاه، در جمع فرماندهان لشكر21 امام رضا(ع) ـ كه به مناسبت معرفي برادر "مهديان‌پور" به عنوان فرمانده جديد لشكر اجتماع كرده بودند ـ با اشاره به اين‌كه "ما در سال‌هاي قبل در سال 15 روز مي‌جنگيديم اما اكنون ماهي 15روز مي‌جنگيم و در آينده بايد در هر ماه 20 روز بجنگيم و استمرار عمليات داشته باشيم"، گفت: «ما بايد با سازمان و متناسب با هدف، بجنگيم. ما مثل سابق يك دفعه پنج‌هزار جنگ‌جو نمي‌خواهيم؛ ما بايد با دوهزار رزمنده، كار پنج‌هزار نفر را انجام دهيم و بيش از اين نيرو نگيريم؛ نيرو بايد به اندازه توان بگيريم. ما الآن توان نداريم، آمبولانس و لاستيك نداريم.» وي افزود: «حسيني جنگيدن از حالا به بعد است، چون مثل سال‌هاي قبل پول و امكانات نداريم و لذا يا بايد خودمان را محدود كنيم، يا كنترل بايد بيش‌تر شود.»<ref>سند شماره 1577 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه نيروي زميني (مجيد مختاري), ص 68.</ref> آقاي شمخاني همچنين گفت: «در سه ركن بايد تغيير و تحول صورت پذيرد: يكي، اركان عام حاكم بر مملكت است؛ دوم، مراكز يگان‌هاي پشتيباني‏كننده رزم يعني پايگاه و نواحي سپاه؛ ركن سوم، يگان‌ها يعني تيپ و لشكرهاي سپاه. بنابراين بر اساس شرايط و نتايج موجود بايد در اركان مزبور تحول ايجاد كرد. آنچه دگرگوني را به ما ديكته مي‌كند، بررسي شرايط سياسي و نظامي و اقتصادي جنگ و انقلاب در ارتباط با انواع دشمنانش مي‌باشد. روند سابق پاسخ‌گوي نياز فعلي نيست.» فرمانده نيروي زميني سپاه سپس به خط مشي امريكا و بلوك غرب در برابر جنگ تحميلي پرداخت: «شما بدانيد كه بلوك غرب هميشه در مقابل جنگ داراي اين خط بود كه هيچ يك از طرفين نبايد برنده شوند. اما با پيروزي ما در فاو، به اين سياست يك شوك وارد شد. آن‌ها در اين زمان تصور كردند محتمل است ايراني‌ها در جنگ پيروز شوند. اما ضربه فاو اساسي نبود. عمليات "كربلاي5" يك ضربه هولناك و اساسي بود كه تز جنگ بدون برنده را به طور كامل زير سؤال برد و غرب جداً احساس وحشت كرد و پي برد كه چنانچه به اين جنگ پرداخته نشود، ايراني‌ها در آستانه پيروزي هستند.»<ref>مأخذ1، ص 63.</ref>
 
==  گزارش- 607 ==
در شمال خليج فارس امروز تردد هلي‏كوپتر‌هاي عراقي به اسكله العميه بسيار بيش‌تر از روزهاي گذشته بوده است. نظر برادر "علي فدوي" مسئول اطلاعات نيروي دريايي سپاه، اين است كه عراق درصدد خارج كردن و يا كم كردن نيروهاي خود از اسكله و كاهش تلفاتش در حمله احتمالي ايران است. به گفتة وي، شليك روزانه 80 تا 100 گلوله توپ به اسكله ظرف سه روز گذشته<ref>سند شماره 1559 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي نيروي دريايي سپاه در عمليات اسكله‌هاي البكر و العميه، (سعيد سرمدي), ص 206.</ref> نيز يك عامل مؤثر در اين اقدام عراق مي‌تواند باشد.
امروز نيز صداي آتش توپخانه همواره به گوش مي‌رسيد، به خصوص از ظهر به بعد بر تعداد شليك‌ها افزوده شد. به نوشته برادر "سعيد سرمدي" راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در قرارگاه نوح، در هر پنج دقيقه دو گلوله توپ 130 ميلي‏متري به طرف اسكله العميه شليك مي‌شود. وي افزوده است: «صداي شليك توپ بعد از نماز مغرب بيش‌تر از ظهر به گوش مي‌رسد. اين اقدام، اجراي آتش قبل از عمليات است. گفته مي‌شود احتمالاً فردا شب به اسكله العميه تك ايذايي خواهد شد.»<ref>همان، ص 197.</ref>
 
==  گزارش- 608 ==
به منظور برقراري پوشش هوايي منطقه ـ كه براي اجراي عمليات اسكله‌ها و نيز عمليات فاو ضروري شمرده شده است ـ طبق تصميم قبلي مي‌بايست سيستم دفاع ضد هوايي سام در منطقه مستقر مي‌شد، اما بر اثر بروز برخي مشكلات، انتقال اين سيستم انجام نشده است. با اين حال، به دستور آقاي "موسي رفان" فرمانده نيروي هوايي سپاه، نيروهاي آماده كنندة موشك، از ديروز عازم جنوب شده‌اند و كار انتقال سيستم نيز آغاز شده است. به‌دستور فرمانده نيروي هوايي سپاه، تا بيست و يكم اين‌ماه كليه اجزاي سايت ـ به جز آنتن ـ از شيراز و قم به وسيله لجستيك اين نيرو، به اهواز منتقل خواهدشد.<ref>سند شماره 684. مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات نيروي هوايي سپاه در عمليات انجام نشدة فاو، راوي: مهدي انصاري، 15/10/1366، صص 16 و 17.</ref>
 
==  گزارش- 609 ==
به گزارش راديو امريكا، شوروي و سوريه بر تلاش‌هاي‌شان براي بازداشتن ايران از اقدام به يك حمله بزرگ عليه عراق، افزوده‌اند. به گفته اين راديو, روزنامه "كريستين ساينس مانيتور" و روزنامه "فايننشال تايمز" در اين باره نوشته‌اند: «نشانه‌ها حاكي از آن است كه احتمال مي‌رود ايران تصميم گرفته باشد حمله زميني عليه عراق را كه از مدت‌ها قبل درباره آن رجز خواني كرده است، حتي به طور موقت به تأخير بيندازد. بنا به گفته ديپلمات‌هاي عرب و غربي و منابع ايراني، فشارهاي ديپلماتيك از جانب اتحاد شوروي و سوريه ـ متحد عمده عرب ايران ـ دليل اصلي اين تأخير است.»<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 17/10/1366، ص6، راديو امريكا، 16/10/1366.</ref> راديو امريكا سپس افزوده است: «وزيرخارجه سوريه به رهبران ايران اطلاع داده است كه اگر ايران بخش ديگري از خاك عراق را تصرف كند، ادامه حمايت سوريه از جمهوري اسلامي ايران دشوار خواهد بود. يك ديپلمات سوري در پاريس مي‌گويد ما به رژيم صدام حسين علاقه نداريم و او را آغازگر جنگ ايران و عراق مي‌دانيم, اما نمي‌توانيم اشغال يك سرزمين عرب را توسط ايران كه كشور غيرعرب است، تحمل كنيم.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 293 (17/10/1366) ص 33، راديو امريكا 16/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 610 ==
به نوشته روزنامه رسالت، وزير دفاع امريكا در برنامه صبح‌گاهي شبكه تلويزيوني سي.بي.اس. امريكا در يك مصاحبه زنده اعلام كرده است كه دو ناو جنگي امريكا كه يكي از آن‌ها ناو هلي‏كوپتربر و مين جمع‌كن مي‌باشد، از خليج فارس خارج مي‌شوند. از طرف ديگر، "پنتاگون" خبر كاهش نيروهاي امريكا را تأييد نكرده و در برنامه بعدي همين شبكه "ريگان" در يك گفت‌وگوي تلويزيوني تأكيد كرده است كه دستور عقب‌نشيني نيروي دريايي از خليج فارس را صادر نخواهد كرد. اما شبكه "بي.بي.سي." انگليس در برنامه بين‏المللي خود، كاهش نيروهاي نظامي امريكا از خليج فارس را تأييد كرد. در امريكا گفته مي‌شود كه اين اقدام براي صرفه‌جويي در بودجه نظامي اين كشور و جهت جبران كسري بودجه، صورت مي‌گيرد. حضور نيروهاي نظامي امريكا در خليج‌فارس ماهانه 20 ميليون دلار هزينه در بردارد. از سوي ديگر, در مورد مصاحبه كارلوچي در كويت ـ كه در رسانه‌هاي امريكا منعكس شده ـ آمده است كه وقتي از وي پرسيده شد: «در حالي كه ايران با قدرت در خليج فارس كشتي‌ها را مي‌زند، چرا امريكا اقدامي براي تنبيه ايران نمي‌كند؟» پاسخ داد: «ما فقط براي حفاظت از 11 كشتي كويتي آمده‌ايم.»<ref>روزنامه رسالت، 17/10/1366، ص 12، امريكا - خبرنگار رسالت.</ref> وزير دفاع امريكا ديروز در يك كنفرانس مطبوعاتي در كويت، گفته است: «امريكا قصد ندارد مقررات ناظر بر مخاصمات و درگيري احتمالي ناوگان امريكا را در خليج فارس و يا چگونگي عمليات همراهي و مراقبت از ناوهاي كويت را در آب‌هاي خليج‌فارس تغيير بدهد. شايسته نيست امريكا بخواهد از سراسر منطقه خليج فارس پاسباني كند.» اما وي سپس افزود كه اگر ساير كشورها بخواهند كشتي‌هاي خود را در حمايت پرچم امريكا قرار بدهند، كشتي‌هاي آن‌ها نيز مانند نفت‌كش‌هاي كويتي از پشتيباني و محافظت ناوگان امريكا برخوردار خواهند بود.<ref>مأخذ 11، صص 9 و 10، راديو امريكا، 16/10/1366.</ref>
روزنامه "كريستين ساينس مانيتور" درباره ديدار وزير جنگ امريكا از كشورهاي حوزه خليج فارس نوشته‌است: «واشنگتن مشغول تجديد نظر در سياست دفاعي امريكا در خليج فارس است، به خصوص در اين مورد كه آيا حمايت نيروي دريايي امريكا را به كشتي‌هاي بي‏طرف و كشتي‏هايي كه با پرچم امريكا حركت نمي‌كنند نيز گسترش بدهند يا خير، در حالي كه عربستان سعودي به او پيشنهاد كرده است كه امريكا از كشتي‌هاي بي‏طرف كه به بنادر كشورهاي عرب رفت و آمد مي‌كنند نيز حمايت كند. كارشناسان وقايع و رويدادهاي خليج فارس اظهار نظر مي‌كنند كه سياست دولت ريگان در خليج فارس نتايج مطلوب و مورد نظر را حاصل نكرده است ... بسياري از مردم امريكا سؤال مي‌كنند كه چرا امريكا بايد بيش از هر كشور ديگري تحمل مخارج سنگين حفظ كشتي‌ها را در خليج فارس بكند در حالي كه كم‌تر از 50% نفت خود را از خليج فارس وارد مي‌كند؟ اين مردم همچنين مي‌گويند كه دو كشور عربستان و كويت بايد بيش‌تر در راه حفظ امنيت و آزادي كشتي‌راني در خليج فارس كوشش كنند و كم‌تر به امريكا متكي باشند.»<ref>مأخذ11، صص 8 و 9، راديو امريكا، 16/10/1366.</ref> از سوي ديگر، راديو مسكو نيز گزارش داد: «ريگان رئيس‏جمهور امريكا تصميم گرفت كه چند فروند ناو جنگي بزرگ را در حوزه خليج فارس فرا خواند. شبكه تلويزيوني سي.بي.اس. اطلاع داد كه ناو هلي‌كوپتر‌بر "اوكيناوا" مقدم بر همه، از آب‌هاي اين خليج خارج خواهد شد. دولت امريكا پس از آن‌كه عمليات اين كشور در آن منطقه موجي از انزجار جهانيان را برانگيخت، به ناچار در اين راه اقدام كرد. در عين حال نمايندگان رسمي واشنگتن اعلام كردند كه تقليل تدريجي ناوهاي جنگي امريكايي در خليج فارس نشانة هيچ‌گونه تغييراتي در سياست امريكا در اين منطقه نيست.»<ref>مأخذ11، ص 3، راديو مسكو، 16/10/1366.</ref>
سخن‌گوي سازمان ملل متحد اعلام كرد كه "خاوير پرز دكوئيار" دبيركل سازمان بار ديگر راه‌هاي تازه‌اي را براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق از راه مذاكره با نمايندگان دو كشور مورد بررسي قرار داده است. وي افزود كه دكوئيار به مدت يك ساعت با "محلاتي" معاون نماينده ايران در سازمان ملل متحد، گفت‌وگو كرده است.<ref>مأخذ 12، ص 16، نيويورك - خبرگزاري فرانسه، 16/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 611 ==
در پي انعطاف دبيركل سازمان ملل متحد در برابر ايران، عراق بار ديگر واكنش نشان داد. به گزارش راديو امريكا، صدام حسين به مناسبت روز ارتش در سخناني گفته است: «عراق هيچ امتيازي به ايران نخواهد داد و هيچ‌گونه تغييري را در قطع‌نامه 598 شوراي امنيت نخواهد پذيرفت.» اين راديو افزود: «رهبر عراق سخنانش را پس از آن ايراد كرد كه گزارش رسيد "خاوير پرز دكوئيار" دبيركل سازمان ملل متحد، در صدد يافتن راه‌هاي تازه‌اي برآمده است كه پايان بخشيدن به جنگ خليج فارس را از طريق گفت‌وگو امكان‌پذير سازد.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزاش‌هاي ويژه"، شماره 294 (18/10/1366)، ص 4 تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 17/10/1366.</ref>
به گزارش راديو صوت‌الجماهير، صدام حسين به مناسبت شصت و هفتمين سالروز تأسيس ارتش عراق، در سخناني گفته است: «ما از آغاز جنگ با نظارت شوراي امنيت و نخستين قطع‌نامه‌اش كه در 28 سپتامبر 1980 [6 مهر 1359] صادر شد، موافقت كرديم و با نظارت سازمان‌ها و جوامع بين‏المللي كه ما در آن‌ها عضو هستيم, موافقت كرديم. اكنون زمان آن فرا رسيده است كه شوراي امنيت و دبيرخانه سازمان ملل و كشورهاي عضو در صدد مجازات اين رژيم تك‌رو و تجاوزكار كه خارج از پيمان‌هاي سازمان ملل و قوانين بين‌المللي عمل مي‌كند، باشد. هرگونه روش ديگر با اين رژيم، به نفع صلح در منطقه نيست.» صدام در ادامه صحبت‌هاي خود، مردم عراق را مخاطب قرار داد و مدعي شد كه در سال گذشته عراق خطرهاي بزرگي را پشت سر گذارده، وقايعي كه نه تنها عراق بلكه كويت و عربستان سعودي را نيز تهديد مي‌كرد.<ref>مأخذ12، صص 4 و 10، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/10/1366، به نقل از راديو صوت‌الجماهير.</ref> وي همچنين گفته كه در نامه خود براي حكام ايران در دوم ژوئن 1986 [12 خرداد 1365]پنج اصل را براي پايان دادن به جنگ اعلام كرده است و عراق امكان ندارد بدون اجراي اين مفاد با صلح موافقت كند. صدام افزوده است: «عراق با قطع‌نامه 598 با اين منظور موافقت كرد كه طرف‌دار پايان جنگ و عقب‌نشيني بدون قيد و شرط به مرز شناخته شده بين‌المللي و تبادل اسيران و تحقق بخشيدن به صلح دائمي و تضمين امنيت و ثبات در منطقه خليج عربي است. عراق با هرگونه پيشنهاد و يا گامي كه مانع تحقق اين اهداف مي‌شود، مخالف است. زماني كه مي‌گوييم اجراي قطع‏نامه لازم است، رعايت ترتيب تسلسل مفاد آن نيز مورد نظر است. عراق با هرگونه بازي با مفاد قطع‏نامه و تغيير در آن‌ها از نظر تركيب مضمون و يا نتايج, مخالف است.»<ref>مأخذ12، صص 4 و 10، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/10/1366، به نقل از راديو صوت‌الجماهير.</ref>
 
==  گزارش- 612 ==
به گزارش آسوشيتدپرس، "ژاك شيراك" نخست‏وزير فرانسه، گفته است كه فرانسه تعهداتش در ارسال اسلحه به عراق را محترم خواهد شمرد. وي در مصاحبه‌اي با مجله سعودي "الشرق الاوسط" چاپ لندن، اعلام كرده است: «دولت من هيچ سلاحي به ايران نفروخته و ما هرگز فروش اسلحه به عراق را رد نكرده‌ايم؛ عراق مي‌تواند به حمايت فرانسه تكيه كند.» وي اين اتهامات را كه فرانسه به عنوان باج در ازاي آزادي چهار گروگان فرانسوي در لبنان، سلاح به ايران پيشنهاد يا عرضه كرده است، "دروغ‌هاي محض" خواند. شيراك همچنين از شوراي امنيت سازمان ملل خواسته است تا به دنبال اقدامي عملي براي اجراي قطع‏نامه 598 باشد. وي افزوده است: «برخي از اعضاي شورا ظاهراً هنوز متقاعد نشده‌اند، ولي فرانسه از هيچ تلاشي مضايقه نخواهد كرد.»<ref>مأخذ 12، ص 22، منامه - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 16/10/1366.</ref>
شوروي نيز به رغم برخي مراودات با تهران، خود را متعهد به حمايت از عراق مي‌داند. راديو امريكا در اين‌باره گفت: «شوروي نيز به رغم تغييرات، مانند فرانسه خود را متعهد به حمايت از عراق مي‌داند. يك ديپلمات اروپايي كه مرتباً به منطقه خليج فارس سفر مي‌كند، مي‌گويد مسكو به موضع كلاسيك حمايت از عراق بازگشته است. وي در تشريح اين نظر مي‌گويد شوروي‌ها همواره در جنگ از عراق پشتيباني كرده‌اند و هرگز قصد كنار گذاشتن صدام حسين را نداشته‌اند اما تقويت حضور نظامي ايالات متحده در آب‏هاي خليج فارس را تهديدي عليه منافع خود مي‌دانند و از اين رو به جانب ايران متمايل شده‏اند.»<ref>مأخذ12، ص 32، راديو امريكا، 16/10/1366.</ref> يكي از آثار سفر "كارلوچي" وزير دفاع امريكا، بر كشورهاي عربي منطقه خليج فارس، حمايت از عراق تلقي مي‌شود. به گفته راديو بي.بي.سي.، وي در اين سفر بررسي مجدد نقش نيروهاي امريكايي در خليج فارس و كشورهاي عرب منطقه در مورد ادامه حمايت و تعهد ايالات متحده در خصوص نيازهاي دفاعي آنان و همچنين پايان دادن به جنگ ايران و عراق را دنبال مي‌كند.<ref>مأخذ 12، ص 34، راديو بي.بي.سي.، 16/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 613 ==
تحكيم روابط كشورهاي عربي براي مقابله با ايران، پس از مطرح شدن نقش مصر، صورت جديدي به خود گرفته است، به خصوص اعلام آمادگي سوريه براي فاصله گرفتن از تهران، بعد از كنفرانس امان اين موضوع را تشديد كرده است. راديو بي.بي.سي. در اين‌باره گفته است: «سال 1987 شاهد تلاش بي‏سابقه اعراب در فشرده كردن صفوف خود در مقابل ايران بود و به دنبال كنفرانس سران عرب در نوامبر گذشته (در امان) و كنفرانس سران كشورهاي شوراي هم‌كاري خليج [فارس] در دسامبر، سال 1988 با تشديد فعاليت‌هاي دو كشور عرب يعني مصر و سوريه آغاز شده است. "حافظ اسد" رئيس‏جمهور سوريه، كه براي قطع روابط دوستانه‌اش با ايران، تحت فشار است، دو تن از عالي‏رتبه‌ترين مقامات خود يعني "عبدالحليم خدام" و "فاروق‌الشرع" را امروز در آغاز مأموريتي ـ كه ظاهراً هدف از آن ميانجي‌گري بين ايران و كشورهاي حوزه خليج فارس است ـ به كويت اعزام نمود. سفر اين دو به كويت در حالي انجام مي‌شود كه آقاي الشرع اخيراً در رياض و تهران با مقامات عربستان سعودي و ايران گفت‌وگوهايي به عمل آورده بود. در همين حال، كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس از سوريه خواهان حمايت‌هاي ديپلماتيك هستند و از چشم‌انداز حمايت‌هاي نظامي بيش‌تر از طرف مصر، خشنودند. "حسني مبارك" رئيس‏جمهور مصر، سفر خود را به كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس روز شنبه آغاز مي‌كند. اين سفر از جمله تأكيدي است علني بر بازگشت مصر به صحنه اصلي سياست عرب. مبارك ظاهراً در نظر دارد كه با حمايت‌هاي غير مستقيم از عراق و هم‌پيمانانش، نظير تعليم خلبان و ارسال تسليحات، در شرايطي قرار نگيرد كه با اعزام نيرو در جنگي گرفتار شود كه تصميم ندارد به آن وارد شود.»<ref>مأخذ 12، صص 33 و 34، راديو بي.بي.سي.، 16/10/1366.</ref>
رئيس حكومت مصر گفته است كه جنگ، مشكلات موجود ميان ايران و عراق را حل نخواهد كرد و مآلاً به صلح نخواهد انجاميد. مبارك حمايت قاطع قاهره از حكومت بعث عراق در جنگ عليه ايران را مجدداً اعلام كرد و افزوده كه مصر از زمان "سادات" عراق را به سلاح و مهمات جنگي مجهز مي‌كرده است. وي در مورد وضعيت جنگي عراق در جبهه‌ها نيز گفته است: «من نسبت به قدرت و متانت نيروهاي عراق در مقابله با حملات ايران مطمئن هستم ... خطرات جنگ ايران و عراق تمامي كشورهاي عربي از جمله سوريه را در معرض تهديد جدي قرار مي‌دهد. اگر اعراب موفق شوند كشورهاي عربي حامي ايران را در قبال جنگ بي‏طرف سازند، فرصت مناسبي براي توقف جنگ به دست خواهد آمد.» مبارك افزوده است: «همكاري مصر با عراق و كشورهاي شوراي همكاري خليج [فارس]، جبهه مستحكمي در برابر ايران به وجود خواهدآورد و ايران را وا خواهد داشت تا قبل از هرگونه اقدام خصمانه عليه اين جبهه، هزار بار فكر كند.» مبارك تصريح كرده كه اگر عراق در جنگ با ايران شكست بخورد، همه كشورهاي منطقه و همچنين مصر از تأثيرات ناشي از شكست عراق، رنج خواهند برد و كشورهاي عربي از خطرهاي بعدي شكست عراق در جنگ، هرگز در امان نخواهند بود.<ref>مأخذ 12، صص 20 و 21، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 15/10/1366.</ref>
 
==  گزارش- 614 ==
به گزارش راديو بي.بي.سي.، شايع شده است كه ميزان توليدات نفت ايران ظرف چند هفته آينده بسيار كاهش خواهد يافت، مگر آن‌كه ايران بتواند خريدارهايي را بيابد كه حاضر شوند نفت ايران را با تخفيف بخرند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 292 (16/10/1366) ص 36. راديو بي.بي.سي.، 15/10/1366.</ref> اين راديو همچنين گفته است: «طبق گزارش‌هاي موجود وزارت صنايع و بازرگاني ژاپن به شركت‌هاي نفت ژاپن دستور داده است كه از ميزان خريد نفت از ايران بكاهند. اين تصميم اندكي قبل از سفر آقاي "تاكاشيتا" نخست‏وزير ژاپن به ايالات متحده اتخاذ شده است. از آن‌جايي‌كه درآمد فروش نفت قسمت اعظم عايدي ارز خارجي ايران را تشكيل مي‌دهد، كاهش خريد نفت ايران از طرف مشتريان غربي مي‌تواند قدرت ايران در تأمين هزينه‌هاي جنگي‌اش را محدود كند. در چند هفته گذشته، عراق پيوسته به حملات خود عليه كشتي‌هاي عازم ايران ادامه داده است؛ ايران در مقابل حملات عراق، به اين ترتيب واكنش نشان داده كه نفت خود را در خارج از خليج فارس تحويل كشتي مشتريان مي‌دهد و هزينه حمل در اين مسافت را خود به عهده مي‌گيرد. منابع صنعت نفت مي‌گويند كه به اين طريق از قيمت رسمي نفت ايران بشكه‏اي دو دلار كاسته مي‌شود.»<ref>مأخذ12، صص 46 و 45، راديو بي.بي.سي، 16/10/1366.</ref>
 
 





نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۷

روزشمار جنگ سال 1366
1366.10.16
نام‌های دیگر شانزده دی
تاریخ شمسی 1366.10.16
تاریخ میلادی 6 ژانویه 1988
تاریخ قمری 15 جمادی‌الاول 1408





گزارش- 605

امروز مركز ثقل بحث‌هاي جبهه، كمبودها و فشارهاي ناشي از آن بر يگان‌ها و بر تصميم فرماندهي جنگ بود. اين معضل كه چندي است غيرقابل تحمل شده، محور كلام فرماندهان سپاه در سطوح گوناگون و نيز مسئولان جهادسازندگي است. اين مشكل در شمال غرب به دليل عدم آمادگي عقبه و افزايش نيازهاي يگان‌ها براي عمليات، تشديد شده است. برادر "جان‌محمد" مسئول پشتيباني جبهه غرب، در ضمن گزارشي به برادر "شمخاني" فرمانده نيروي زميني سپاه، به بخشي از كمبودها اشاره كرد و بدون تقدم و تأخر موضوعات گفت: «ما اعلام كرديم در ماه به 100 تا 130 هزار عدد پتو نياز داريم. به ما گفتند براي ما امكان تأمين آن وجود ندارد. قول تأمين 70 هزار در ماه را دادند، اما با گذشت 20 روز فقط 7 هزار پتو به ما داده‏اند. براي 10 هزار عدد نيز حواله داده‌اند كه امروز و فردا مي‌كنند، چون هنوز وارد انبار نشده است. در مورد پوتين هم, چنين مشكلي وجود دارد. بر اثر توافق قبلي مقرر شد تا عيد[2 ماه و نيم ديگر] 30 هزار جفت پوتين بدهند؛ يعني هر ماه 10 هزار جفت كه با توجه به وضع كنوني، قابل تأمين نيست.» وي در مورد پتو افزود: «مثلاً براي نمونه، با توجه به مشكلات لشكر10 سيدالشهدا، حدود 8 هزار پتو به اين لشكر داديم چون گفتند براي استقرار نيروها به علت نبودن مكان مناسب, مجبور شده‏ايم نيروها را در يك مكان نامناسب مستقر كنيم، از اين رو پتوهاي استفاده شده به دليل آلودگي و احتمال ايجاد بيماري براي رزمندگان، بايد كنار گذاشته شود؛ لذا به پتو و لباس جديد نياز داريم. ما گفتيم بابا تو را به خدا اين كار را نكنيد! نداريم؛ سه ماه است تازه توانسته‏ايم يك مقدار سر و صداي شما را بخوابانيم, اگر اين صورت بگيرد، ما تا عيد نمي‌توانيم نيازهاي شما را تأمين كنيم ... به طور كلي در رابطه با پوشاك، پتو، موكت، پوتين، لباس كار، بادگير دوجداره و مانند آن، تأمين 50 درصد نيازها ممكن نيست.» آقاي جان‌محمد درباره ساير كمبودها نيز گفت: «يك سري مشكلات هم در زمينه اقلام عمومي هست. الآن در تمام سنگرها آب آمده بالا؛ براي كف سنگرها بايد تدبيري شود, يا تخت‌خواب بهشان بدهيم بگذارند كف سنگرها كه آب و نم آن‌ها را اذيت نكند، اما ندارند به ما بدهند. در رابطه با مواد خوراكي حدود هفتاد هشتاد درصد حل شده است، البته به استثناي بعضي مواد مثل كنسرو كه مشكل قوطي وجود دارد.» وي در مورد اقلام سنگرسازي گفت: «آهن، سوله و... يك مقدار آمده است.»[۱] برادر جان‌محمد مشكل ديگر جبهه شمال غرب را كمبود تراكتور اعلام كرد: «تراكتور هيچي نداريم، هر چي بوده، توزيع شده است. الآن تراكتور و تريلي مورد نياز مبرم يگان‌ها است. در كل مملكت تراكتور "جفت ديفرانسيل" نيست، كارخانه آن هم فقط در تبريز است كه بايد خط توليد آن عوض شود ـ توليد كنوني تراكتور فقط تك ديفرانسيل است ـ اما هنوز در اين باره توافق حاصل نشده است.» وي مشكل مهم ديگر را "ترابري" دانست: «يك مشكل بزرگ اين است كه براي ترابري، ماشين مردم را مي‌گيرند و ما بايد به آن‌ها هم سرويس بدهيم؛ يعني حداقل لاستيك آن‌ها را تأمين كنيم، اما نداريم. در زمينه حمل و نقل هم مشكل وجود دارد؛ انتقال سوخت به شمال غرب به سختي امكان‌پذير است. در اين مورد با شركت نفت توافقاتي داريم اما روي آن نمي‌شود حساب كرد. بعضي روزها كه بين راه يخ و يخ‌بندان مي‌شود، ماشين‌هاي‌شان در شهرهاي سقز يا بوكان، سوخت خود را خالي مي‌كنند و برمي‌گردند؛ نمي‌آيند در نزديك منطقه سوخت را به ما برسانند لذا ما خودمان به تعدادي تريلي نياز داريم، اما فاقد آن هستيم.»[۲] محدوديت‌هاي لجستيكي در سطح خريدهاي خارجي نيز مشكل را دو چندان كرده است. آقاي "احمدپور" معاون وزير سپاه با بيان اين كه از نظر امكانات، وضع چند ماه آينده خيلي خراب‌تر مي‌شود،[۳] خطاب به آقاي شمخاني و برخي فرماندهان ديگر گفت: «چهار پنج ماه هست به ما فشار مي‌آورند؛ مثلاً اولين مصرف‌كننده تويوتا وانت در ژاپن با 10هزار دستگاه در سال، سپاه بوده است اما الآن از فروش آن خودداري مي‌كنند. سفير ژاپن را احضار كردم در دفترم و با وي دعوا كردم؛ گفتم سپاه قدرت‌مند است. گفتم 72 ساعت مهلت داريد كه جواب دهيد چرا از تحويل خودروهاي تويوتا خودداري مي‌كنيد.»[۴] وي در بخش ديگري از صحبت خود در مورد خريد تويوتا افزود: «شوراي عالي دفاع مجوز خريد 4250 دستگاه وانت تويوتا، 2550 دستگاه آمبولانس تويوتا و 250 دستگاه تويوتا استيشن را صادر كرده بود. كلاً 750 دستگاه آمبولانس تحويل داده و گفته‌اند 1270 دستگاه وانت ديگر هم تحويل خواهيم داد.»[۵]

گزارش- 606

فرمانده نيروي زميني سپاه، در جمع فرماندهان لشكر21 امام رضا(ع) ـ كه به مناسبت معرفي برادر "مهديان‌پور" به عنوان فرمانده جديد لشكر اجتماع كرده بودند ـ با اشاره به اين‌كه "ما در سال‌هاي قبل در سال 15 روز مي‌جنگيديم اما اكنون ماهي 15روز مي‌جنگيم و در آينده بايد در هر ماه 20 روز بجنگيم و استمرار عمليات داشته باشيم"، گفت: «ما بايد با سازمان و متناسب با هدف، بجنگيم. ما مثل سابق يك دفعه پنج‌هزار جنگ‌جو نمي‌خواهيم؛ ما بايد با دوهزار رزمنده، كار پنج‌هزار نفر را انجام دهيم و بيش از اين نيرو نگيريم؛ نيرو بايد به اندازه توان بگيريم. ما الآن توان نداريم، آمبولانس و لاستيك نداريم.» وي افزود: «حسيني جنگيدن از حالا به بعد است، چون مثل سال‌هاي قبل پول و امكانات نداريم و لذا يا بايد خودمان را محدود كنيم، يا كنترل بايد بيش‌تر شود.»[۶] آقاي شمخاني همچنين گفت: «در سه ركن بايد تغيير و تحول صورت پذيرد: يكي، اركان عام حاكم بر مملكت است؛ دوم، مراكز يگان‌هاي پشتيباني‏كننده رزم يعني پايگاه و نواحي سپاه؛ ركن سوم، يگان‌ها يعني تيپ و لشكرهاي سپاه. بنابراين بر اساس شرايط و نتايج موجود بايد در اركان مزبور تحول ايجاد كرد. آنچه دگرگوني را به ما ديكته مي‌كند، بررسي شرايط سياسي و نظامي و اقتصادي جنگ و انقلاب در ارتباط با انواع دشمنانش مي‌باشد. روند سابق پاسخ‌گوي نياز فعلي نيست.» فرمانده نيروي زميني سپاه سپس به خط مشي امريكا و بلوك غرب در برابر جنگ تحميلي پرداخت: «شما بدانيد كه بلوك غرب هميشه در مقابل جنگ داراي اين خط بود كه هيچ يك از طرفين نبايد برنده شوند. اما با پيروزي ما در فاو، به اين سياست يك شوك وارد شد. آن‌ها در اين زمان تصور كردند محتمل است ايراني‌ها در جنگ پيروز شوند. اما ضربه فاو اساسي نبود. عمليات "كربلاي5" يك ضربه هولناك و اساسي بود كه تز جنگ بدون برنده را به طور كامل زير سؤال برد و غرب جداً احساس وحشت كرد و پي برد كه چنانچه به اين جنگ پرداخته نشود، ايراني‌ها در آستانه پيروزي هستند.»[۷]

گزارش- 607

در شمال خليج فارس امروز تردد هلي‏كوپتر‌هاي عراقي به اسكله العميه بسيار بيش‌تر از روزهاي گذشته بوده است. نظر برادر "علي فدوي" مسئول اطلاعات نيروي دريايي سپاه، اين است كه عراق درصدد خارج كردن و يا كم كردن نيروهاي خود از اسكله و كاهش تلفاتش در حمله احتمالي ايران است. به گفتة وي، شليك روزانه 80 تا 100 گلوله توپ به اسكله ظرف سه روز گذشته[۸] نيز يك عامل مؤثر در اين اقدام عراق مي‌تواند باشد. امروز نيز صداي آتش توپخانه همواره به گوش مي‌رسيد، به خصوص از ظهر به بعد بر تعداد شليك‌ها افزوده شد. به نوشته برادر "سعيد سرمدي" راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در قرارگاه نوح، در هر پنج دقيقه دو گلوله توپ 130 ميلي‏متري به طرف اسكله العميه شليك مي‌شود. وي افزوده است: «صداي شليك توپ بعد از نماز مغرب بيش‌تر از ظهر به گوش مي‌رسد. اين اقدام، اجراي آتش قبل از عمليات است. گفته مي‌شود احتمالاً فردا شب به اسكله العميه تك ايذايي خواهد شد.»[۹]

گزارش- 608

به منظور برقراري پوشش هوايي منطقه ـ كه براي اجراي عمليات اسكله‌ها و نيز عمليات فاو ضروري شمرده شده است ـ طبق تصميم قبلي مي‌بايست سيستم دفاع ضد هوايي سام در منطقه مستقر مي‌شد، اما بر اثر بروز برخي مشكلات، انتقال اين سيستم انجام نشده است. با اين حال، به دستور آقاي "موسي رفان" فرمانده نيروي هوايي سپاه، نيروهاي آماده كنندة موشك، از ديروز عازم جنوب شده‌اند و كار انتقال سيستم نيز آغاز شده است. به‌دستور فرمانده نيروي هوايي سپاه، تا بيست و يكم اين‌ماه كليه اجزاي سايت ـ به جز آنتن ـ از شيراز و قم به وسيله لجستيك اين نيرو، به اهواز منتقل خواهدشد.[۱۰]

گزارش- 609

به گزارش راديو امريكا، شوروي و سوريه بر تلاش‌هاي‌شان براي بازداشتن ايران از اقدام به يك حمله بزرگ عليه عراق، افزوده‌اند. به گفته اين راديو, روزنامه "كريستين ساينس مانيتور" و روزنامه "فايننشال تايمز" در اين باره نوشته‌اند: «نشانه‌ها حاكي از آن است كه احتمال مي‌رود ايران تصميم گرفته باشد حمله زميني عليه عراق را كه از مدت‌ها قبل درباره آن رجز خواني كرده است، حتي به طور موقت به تأخير بيندازد. بنا به گفته ديپلمات‌هاي عرب و غربي و منابع ايراني، فشارهاي ديپلماتيك از جانب اتحاد شوروي و سوريه ـ متحد عمده عرب ايران ـ دليل اصلي اين تأخير است.»[۱۱] راديو امريكا سپس افزوده است: «وزيرخارجه سوريه به رهبران ايران اطلاع داده است كه اگر ايران بخش ديگري از خاك عراق را تصرف كند، ادامه حمايت سوريه از جمهوري اسلامي ايران دشوار خواهد بود. يك ديپلمات سوري در پاريس مي‌گويد ما به رژيم صدام حسين علاقه نداريم و او را آغازگر جنگ ايران و عراق مي‌دانيم, اما نمي‌توانيم اشغال يك سرزمين عرب را توسط ايران كه كشور غيرعرب است، تحمل كنيم.»[۱۲]

گزارش- 610

به نوشته روزنامه رسالت، وزير دفاع امريكا در برنامه صبح‌گاهي شبكه تلويزيوني سي.بي.اس. امريكا در يك مصاحبه زنده اعلام كرده است كه دو ناو جنگي امريكا كه يكي از آن‌ها ناو هلي‏كوپتربر و مين جمع‌كن مي‌باشد، از خليج فارس خارج مي‌شوند. از طرف ديگر، "پنتاگون" خبر كاهش نيروهاي امريكا را تأييد نكرده و در برنامه بعدي همين شبكه "ريگان" در يك گفت‌وگوي تلويزيوني تأكيد كرده است كه دستور عقب‌نشيني نيروي دريايي از خليج فارس را صادر نخواهد كرد. اما شبكه "بي.بي.سي." انگليس در برنامه بين‏المللي خود، كاهش نيروهاي نظامي امريكا از خليج فارس را تأييد كرد. در امريكا گفته مي‌شود كه اين اقدام براي صرفه‌جويي در بودجه نظامي اين كشور و جهت جبران كسري بودجه، صورت مي‌گيرد. حضور نيروهاي نظامي امريكا در خليج‌فارس ماهانه 20 ميليون دلار هزينه در بردارد. از سوي ديگر, در مورد مصاحبه كارلوچي در كويت ـ كه در رسانه‌هاي امريكا منعكس شده ـ آمده است كه وقتي از وي پرسيده شد: «در حالي كه ايران با قدرت در خليج فارس كشتي‌ها را مي‌زند، چرا امريكا اقدامي براي تنبيه ايران نمي‌كند؟» پاسخ داد: «ما فقط براي حفاظت از 11 كشتي كويتي آمده‌ايم.»[۱۳] وزير دفاع امريكا ديروز در يك كنفرانس مطبوعاتي در كويت، گفته است: «امريكا قصد ندارد مقررات ناظر بر مخاصمات و درگيري احتمالي ناوگان امريكا را در خليج فارس و يا چگونگي عمليات همراهي و مراقبت از ناوهاي كويت را در آب‌هاي خليج‌فارس تغيير بدهد. شايسته نيست امريكا بخواهد از سراسر منطقه خليج فارس پاسباني كند.» اما وي سپس افزود كه اگر ساير كشورها بخواهند كشتي‌هاي خود را در حمايت پرچم امريكا قرار بدهند، كشتي‌هاي آن‌ها نيز مانند نفت‌كش‌هاي كويتي از پشتيباني و محافظت ناوگان امريكا برخوردار خواهند بود.[۱۴] روزنامه "كريستين ساينس مانيتور" درباره ديدار وزير جنگ امريكا از كشورهاي حوزه خليج فارس نوشته‌است: «واشنگتن مشغول تجديد نظر در سياست دفاعي امريكا در خليج فارس است، به خصوص در اين مورد كه آيا حمايت نيروي دريايي امريكا را به كشتي‌هاي بي‏طرف و كشتي‏هايي كه با پرچم امريكا حركت نمي‌كنند نيز گسترش بدهند يا خير، در حالي كه عربستان سعودي به او پيشنهاد كرده است كه امريكا از كشتي‌هاي بي‏طرف كه به بنادر كشورهاي عرب رفت و آمد مي‌كنند نيز حمايت كند. كارشناسان وقايع و رويدادهاي خليج فارس اظهار نظر مي‌كنند كه سياست دولت ريگان در خليج فارس نتايج مطلوب و مورد نظر را حاصل نكرده است ... بسياري از مردم امريكا سؤال مي‌كنند كه چرا امريكا بايد بيش از هر كشور ديگري تحمل مخارج سنگين حفظ كشتي‌ها را در خليج فارس بكند در حالي كه كم‌تر از 50% نفت خود را از خليج فارس وارد مي‌كند؟ اين مردم همچنين مي‌گويند كه دو كشور عربستان و كويت بايد بيش‌تر در راه حفظ امنيت و آزادي كشتي‌راني در خليج فارس كوشش كنند و كم‌تر به امريكا متكي باشند.»[۱۵] از سوي ديگر، راديو مسكو نيز گزارش داد: «ريگان رئيس‏جمهور امريكا تصميم گرفت كه چند فروند ناو جنگي بزرگ را در حوزه خليج فارس فرا خواند. شبكه تلويزيوني سي.بي.اس. اطلاع داد كه ناو هلي‌كوپتر‌بر "اوكيناوا" مقدم بر همه، از آب‌هاي اين خليج خارج خواهد شد. دولت امريكا پس از آن‌كه عمليات اين كشور در آن منطقه موجي از انزجار جهانيان را برانگيخت، به ناچار در اين راه اقدام كرد. در عين حال نمايندگان رسمي واشنگتن اعلام كردند كه تقليل تدريجي ناوهاي جنگي امريكايي در خليج فارس نشانة هيچ‌گونه تغييراتي در سياست امريكا در اين منطقه نيست.»[۱۶] سخن‌گوي سازمان ملل متحد اعلام كرد كه "خاوير پرز دكوئيار" دبيركل سازمان بار ديگر راه‌هاي تازه‌اي را براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق از راه مذاكره با نمايندگان دو كشور مورد بررسي قرار داده است. وي افزود كه دكوئيار به مدت يك ساعت با "محلاتي" معاون نماينده ايران در سازمان ملل متحد، گفت‌وگو كرده است.[۱۷]

گزارش- 611

در پي انعطاف دبيركل سازمان ملل متحد در برابر ايران، عراق بار ديگر واكنش نشان داد. به گزارش راديو امريكا، صدام حسين به مناسبت روز ارتش در سخناني گفته است: «عراق هيچ امتيازي به ايران نخواهد داد و هيچ‌گونه تغييري را در قطع‌نامه 598 شوراي امنيت نخواهد پذيرفت.» اين راديو افزود: «رهبر عراق سخنانش را پس از آن ايراد كرد كه گزارش رسيد "خاوير پرز دكوئيار" دبيركل سازمان ملل متحد، در صدد يافتن راه‌هاي تازه‌اي برآمده است كه پايان بخشيدن به جنگ خليج فارس را از طريق گفت‌وگو امكان‌پذير سازد.»[۱۸] به گزارش راديو صوت‌الجماهير، صدام حسين به مناسبت شصت و هفتمين سالروز تأسيس ارتش عراق، در سخناني گفته است: «ما از آغاز جنگ با نظارت شوراي امنيت و نخستين قطع‌نامه‌اش كه در 28 سپتامبر 1980 [6 مهر 1359] صادر شد، موافقت كرديم و با نظارت سازمان‌ها و جوامع بين‏المللي كه ما در آن‌ها عضو هستيم, موافقت كرديم. اكنون زمان آن فرا رسيده است كه شوراي امنيت و دبيرخانه سازمان ملل و كشورهاي عضو در صدد مجازات اين رژيم تك‌رو و تجاوزكار كه خارج از پيمان‌هاي سازمان ملل و قوانين بين‌المللي عمل مي‌كند، باشد. هرگونه روش ديگر با اين رژيم، به نفع صلح در منطقه نيست.» صدام در ادامه صحبت‌هاي خود، مردم عراق را مخاطب قرار داد و مدعي شد كه در سال گذشته عراق خطرهاي بزرگي را پشت سر گذارده، وقايعي كه نه تنها عراق بلكه كويت و عربستان سعودي را نيز تهديد مي‌كرد.[۱۹] وي همچنين گفته كه در نامه خود براي حكام ايران در دوم ژوئن 1986 [12 خرداد 1365]پنج اصل را براي پايان دادن به جنگ اعلام كرده است و عراق امكان ندارد بدون اجراي اين مفاد با صلح موافقت كند. صدام افزوده است: «عراق با قطع‌نامه 598 با اين منظور موافقت كرد كه طرف‌دار پايان جنگ و عقب‌نشيني بدون قيد و شرط به مرز شناخته شده بين‌المللي و تبادل اسيران و تحقق بخشيدن به صلح دائمي و تضمين امنيت و ثبات در منطقه خليج عربي است. عراق با هرگونه پيشنهاد و يا گامي كه مانع تحقق اين اهداف مي‌شود، مخالف است. زماني كه مي‌گوييم اجراي قطع‏نامه لازم است، رعايت ترتيب تسلسل مفاد آن نيز مورد نظر است. عراق با هرگونه بازي با مفاد قطع‏نامه و تغيير در آن‌ها از نظر تركيب مضمون و يا نتايج, مخالف است.»[۲۰]

گزارش- 612

به گزارش آسوشيتدپرس، "ژاك شيراك" نخست‏وزير فرانسه، گفته است كه فرانسه تعهداتش در ارسال اسلحه به عراق را محترم خواهد شمرد. وي در مصاحبه‌اي با مجله سعودي "الشرق الاوسط" چاپ لندن، اعلام كرده است: «دولت من هيچ سلاحي به ايران نفروخته و ما هرگز فروش اسلحه به عراق را رد نكرده‌ايم؛ عراق مي‌تواند به حمايت فرانسه تكيه كند.» وي اين اتهامات را كه فرانسه به عنوان باج در ازاي آزادي چهار گروگان فرانسوي در لبنان، سلاح به ايران پيشنهاد يا عرضه كرده است، "دروغ‌هاي محض" خواند. شيراك همچنين از شوراي امنيت سازمان ملل خواسته است تا به دنبال اقدامي عملي براي اجراي قطع‏نامه 598 باشد. وي افزوده است: «برخي از اعضاي شورا ظاهراً هنوز متقاعد نشده‌اند، ولي فرانسه از هيچ تلاشي مضايقه نخواهد كرد.»[۲۱] شوروي نيز به رغم برخي مراودات با تهران، خود را متعهد به حمايت از عراق مي‌داند. راديو امريكا در اين‌باره گفت: «شوروي نيز به رغم تغييرات، مانند فرانسه خود را متعهد به حمايت از عراق مي‌داند. يك ديپلمات اروپايي كه مرتباً به منطقه خليج فارس سفر مي‌كند، مي‌گويد مسكو به موضع كلاسيك حمايت از عراق بازگشته است. وي در تشريح اين نظر مي‌گويد شوروي‌ها همواره در جنگ از عراق پشتيباني كرده‌اند و هرگز قصد كنار گذاشتن صدام حسين را نداشته‌اند اما تقويت حضور نظامي ايالات متحده در آب‏هاي خليج فارس را تهديدي عليه منافع خود مي‌دانند و از اين رو به جانب ايران متمايل شده‏اند.»[۲۲] يكي از آثار سفر "كارلوچي" وزير دفاع امريكا، بر كشورهاي عربي منطقه خليج فارس، حمايت از عراق تلقي مي‌شود. به گفته راديو بي.بي.سي.، وي در اين سفر بررسي مجدد نقش نيروهاي امريكايي در خليج فارس و كشورهاي عرب منطقه در مورد ادامه حمايت و تعهد ايالات متحده در خصوص نيازهاي دفاعي آنان و همچنين پايان دادن به جنگ ايران و عراق را دنبال مي‌كند.[۲۳]

گزارش- 613

تحكيم روابط كشورهاي عربي براي مقابله با ايران، پس از مطرح شدن نقش مصر، صورت جديدي به خود گرفته است، به خصوص اعلام آمادگي سوريه براي فاصله گرفتن از تهران، بعد از كنفرانس امان اين موضوع را تشديد كرده است. راديو بي.بي.سي. در اين‌باره گفته است: «سال 1987 شاهد تلاش بي‏سابقه اعراب در فشرده كردن صفوف خود در مقابل ايران بود و به دنبال كنفرانس سران عرب در نوامبر گذشته (در امان) و كنفرانس سران كشورهاي شوراي هم‌كاري خليج [فارس] در دسامبر، سال 1988 با تشديد فعاليت‌هاي دو كشور عرب يعني مصر و سوريه آغاز شده است. "حافظ اسد" رئيس‏جمهور سوريه، كه براي قطع روابط دوستانه‌اش با ايران، تحت فشار است، دو تن از عالي‏رتبه‌ترين مقامات خود يعني "عبدالحليم خدام" و "فاروق‌الشرع" را امروز در آغاز مأموريتي ـ كه ظاهراً هدف از آن ميانجي‌گري بين ايران و كشورهاي حوزه خليج فارس است ـ به كويت اعزام نمود. سفر اين دو به كويت در حالي انجام مي‌شود كه آقاي الشرع اخيراً در رياض و تهران با مقامات عربستان سعودي و ايران گفت‌وگوهايي به عمل آورده بود. در همين حال، كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس از سوريه خواهان حمايت‌هاي ديپلماتيك هستند و از چشم‌انداز حمايت‌هاي نظامي بيش‌تر از طرف مصر، خشنودند. "حسني مبارك" رئيس‏جمهور مصر، سفر خود را به كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس روز شنبه آغاز مي‌كند. اين سفر از جمله تأكيدي است علني بر بازگشت مصر به صحنه اصلي سياست عرب. مبارك ظاهراً در نظر دارد كه با حمايت‌هاي غير مستقيم از عراق و هم‌پيمانانش، نظير تعليم خلبان و ارسال تسليحات، در شرايطي قرار نگيرد كه با اعزام نيرو در جنگي گرفتار شود كه تصميم ندارد به آن وارد شود.»[۲۴] رئيس حكومت مصر گفته است كه جنگ، مشكلات موجود ميان ايران و عراق را حل نخواهد كرد و مآلاً به صلح نخواهد انجاميد. مبارك حمايت قاطع قاهره از حكومت بعث عراق در جنگ عليه ايران را مجدداً اعلام كرد و افزوده كه مصر از زمان "سادات" عراق را به سلاح و مهمات جنگي مجهز مي‌كرده است. وي در مورد وضعيت جنگي عراق در جبهه‌ها نيز گفته است: «من نسبت به قدرت و متانت نيروهاي عراق در مقابله با حملات ايران مطمئن هستم ... خطرات جنگ ايران و عراق تمامي كشورهاي عربي از جمله سوريه را در معرض تهديد جدي قرار مي‌دهد. اگر اعراب موفق شوند كشورهاي عربي حامي ايران را در قبال جنگ بي‏طرف سازند، فرصت مناسبي براي توقف جنگ به دست خواهد آمد.» مبارك افزوده است: «همكاري مصر با عراق و كشورهاي شوراي همكاري خليج [فارس]، جبهه مستحكمي در برابر ايران به وجود خواهدآورد و ايران را وا خواهد داشت تا قبل از هرگونه اقدام خصمانه عليه اين جبهه، هزار بار فكر كند.» مبارك تصريح كرده كه اگر عراق در جنگ با ايران شكست بخورد، همه كشورهاي منطقه و همچنين مصر از تأثيرات ناشي از شكست عراق، رنج خواهند برد و كشورهاي عربي از خطرهاي بعدي شكست عراق در جنگ، هرگز در امان نخواهند بود.[۲۵]

گزارش- 614

به گزارش راديو بي.بي.سي.، شايع شده است كه ميزان توليدات نفت ايران ظرف چند هفته آينده بسيار كاهش خواهد يافت، مگر آن‌كه ايران بتواند خريدارهايي را بيابد كه حاضر شوند نفت ايران را با تخفيف بخرند.[۲۶] اين راديو همچنين گفته است: «طبق گزارش‌هاي موجود وزارت صنايع و بازرگاني ژاپن به شركت‌هاي نفت ژاپن دستور داده است كه از ميزان خريد نفت از ايران بكاهند. اين تصميم اندكي قبل از سفر آقاي "تاكاشيتا" نخست‏وزير ژاپن به ايالات متحده اتخاذ شده است. از آن‌جايي‌كه درآمد فروش نفت قسمت اعظم عايدي ارز خارجي ايران را تشكيل مي‌دهد، كاهش خريد نفت ايران از طرف مشتريان غربي مي‌تواند قدرت ايران در تأمين هزينه‌هاي جنگي‌اش را محدود كند. در چند هفته گذشته، عراق پيوسته به حملات خود عليه كشتي‌هاي عازم ايران ادامه داده است؛ ايران در مقابل حملات عراق، به اين ترتيب واكنش نشان داده كه نفت خود را در خارج از خليج فارس تحويل كشتي مشتريان مي‌دهد و هزينه حمل در اين مسافت را خود به عهده مي‌گيرد. منابع صنعت نفت مي‌گويند كه به اين طريق از قيمت رسمي نفت ايران بشكه‏اي دو دلار كاسته مي‌شود.»[۲۷]




منابع و مآخذ روزشمار 1366/10/16

  1. سند شماره 21633 (پياده نوار) مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: عمليات بيت‌المقدس2، قرارگاه نيروي زميني، 16/10/1366، ص 3, راوي مجيد مختاري.
  2. همان
  3. سند شماره 21718 (پياده نوار) مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: عمليات بيت‌المقدس2، قرارگاه نيروي زميني، 18/10/1366، ص 36، شماره نوار: 27269. راوي مجيد مختاري.
  4. همان، ص31.
  5. همان ص 35.
  6. سند شماره 1577 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه نيروي زميني (مجيد مختاري), ص 68.
  7. مأخذ1، ص 63.
  8. سند شماره 1559 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي نيروي دريايي سپاه در عمليات اسكله‌هاي البكر و العميه، (سعيد سرمدي), ص 206.
  9. همان، ص 197.
  10. سند شماره 684. مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات نيروي هوايي سپاه در عمليات انجام نشدة فاو، راوي: مهدي انصاري، 15/10/1366، صص 16 و 17.
  11. واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 17/10/1366، ص6، راديو امريكا، 16/10/1366.
  12. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 293 (17/10/1366) ص 33، راديو امريكا 16/10/1366.
  13. روزنامه رسالت، 17/10/1366، ص 12، امريكا - خبرنگار رسالت.
  14. مأخذ 11، صص 9 و 10، راديو امريكا، 16/10/1366.
  15. مأخذ11، صص 8 و 9، راديو امريكا، 16/10/1366.
  16. مأخذ11، ص 3، راديو مسكو، 16/10/1366.
  17. مأخذ 12، ص 16، نيويورك - خبرگزاري فرانسه، 16/10/1366.
  18. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزاش‌هاي ويژه"، شماره 294 (18/10/1366)، ص 4 تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 17/10/1366.
  19. مأخذ12، صص 4 و 10، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/10/1366، به نقل از راديو صوت‌الجماهير.
  20. مأخذ12، صص 4 و 10، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/10/1366، به نقل از راديو صوت‌الجماهير.
  21. مأخذ 12، ص 22، منامه - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 16/10/1366.
  22. مأخذ12، ص 32، راديو امريكا، 16/10/1366.
  23. مأخذ 12، ص 34، راديو بي.بي.سي.، 16/10/1366.
  24. مأخذ 12، صص 33 و 34، راديو بي.بي.سي.، 16/10/1366.
  25. مأخذ 12، صص 20 و 21، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 15/10/1366.
  26. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 292 (16/10/1366) ص 36. راديو بي.بي.سي.، 15/10/1366.
  27. مأخذ12، صص 46 و 45، راديو بي.بي.سي، 16/10/1366.