1366.03.19: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.03.19 |نام دیگر=نوزده خرداد |روز=19 خرداد 1366 |تاریخ شمسی= 1366.03.19 |تاریخ میلادی= 9 ژوئن 1987 |تاریخ قمری= 12 شوال 1407 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.03.19</div> <div class="bootstrap-btn">136...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش -1==
== گزارش- 101 ==
در ادامه تلاش‏های سپاه برای اجرای سلسله عملیات‌های چریکی و پارتیزانی در کردستان عراق، امروز، قرارگاه نصر - یکی از قرارگاه‌های تابعه قرارگاه رمضان - دستور عملیاتی فتح6 را صادر کرد. در این دستور عملیاتی چهار محور برای اجرای عملیات در استان کرکوک در نظر گرفته شده است:
الف: محور حیات؛ با هدف تصرف و تا حد امکان، استقرار در ارتفاعات ایل - کورت، سلیم‌خانی و مقرها و میدان مکولیکان.
ب: محور شیروان - مازین؛ با هدف تصرف و آزادسازی شهر شیروان، پدافند در شهر و انهدام مقر گردان.
ج: محور مرگه‌سور؛ با هدف تصرف موقت شهر مرگه‌سور و انهدام مقر توپخانه، مقر سازمان امنیت شهر، مقر گردان، بستن جاده مرگه‌سور - دیانا و کند کردن مسیر حرکت دشمن به سمت شیروان.
د: محور قلندر؛ با هدف انهدام نیرو و قطع ارتباط مواصلاتی دشمن، ایجاد تأخیر و کندی در کمک‌رسانی دشمن به محورهای مرگه‌سور - شیروان و دیانا و انهدام رادار رازیت قلندر.<ref>سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، از 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 133 - 129.</ref>
 
==  گزارش- 102 ==
نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ادامه اجرای عملیات نصر2 در منطقه میمک که از چند روز گذشته آغاز شده است، امروز دو ارتفاع دیگر از ارتفاعات غرب میمک را به تصرف درآورد و هفت کیلومترمربع از اراضی عراق را آزاد کرد. بدین ترتیب در این عملیات اراضی آزاد شده به 30 کیلومترمربع رسید.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 20/3/1366، ص2.</ref>
 
==  گزارش- 103 ==
یک گروه 60 نفره از سازمان مجاهدین خلق و یک گردان از لشکر3 ویژه عراق با پشتیبانی آتش سنگین توپخانه به یک پایگاه ارتش در منطقه مرزی صالح‌آباد ایلام در محور شور شیرین حمله کردند. در این حمله شش تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند، سیزده تن مجروح شدند و پنج تن از آنان نیز به اسارت نیروهای دشمن درآمدند. از تلفات نیروهای مهاجم آمار دقیقی در دست نیست ولی جسد سه تن از آنها در منطقه عملیاتی باقی‌مانده است.<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها شماره 150، 3/4/1366، ص18؛ و - سیدعلی اشکانفر و عبادالله هادیان، دفاع مقدس، معاونت طرح و برنامه نزاجا (مدیریت پژوهشی و تحقیقاتی، اسفندماه 1371)، ص278.</ref>
همچنین یک گروه شانزده نفری از نیروهای سپاه باینگان باختران در کوه گزنه به کمین عوامل حزب دمکرات برخورد کردند و به مدت چند ساعت با آنها درگیر شدند. در این درگیری تمام افراد خودی به شهادت رسیدند؛ به همین دلیل از تلفات نیروهای حزب دمکرات اطلاعات دقیقی در دست نیست.<ref>معاونت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نشریه گزارش روزانه، شماره 237، 6/4/1366، ص1.</ref> از سوی دیگر، شماری از عوامل سازمان کومه‌له در منطقه کومالی از توابع مریوان با نیروهای خودی به زد و خورد پرداختند که طی آن یک تن از افراد خودی به شهادت رسید و دو تن دیگر مجروح شدند.<ref>معاونت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نشریه گزارش روزانه، شماره 235، 3/4/1366، ص3.</ref>
 
==  گزارش- 104 ==
شیخ عمر نقشبندی، سرپرست 600 تن از جاش‌های عراقی که دیروز با افراد تحت فرمانش و همراه با تسلیحات تسلیم نیروهای خودی شده بود، امروز در مصاحبه‌ای اقدامات اخیر عراق در بمباران شیمیایی شمال این کشور را تلاش برای نابودی روستاها و انهدام سیستماتیک مراتع و مزارع مناطق شمالی عراق اعلام کرد و آن را بخشی از یک طرح فاشیستی خواند.<ref>روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص3.</ref>
در چند روز گذشته نیز 119 تن دیگر از افراد مسلح، شامل نیروهای نظامی و جیش‌الشعبی و دیگر عواملی که در خدمت حکومت عراق در مناطق شمال این کشور بودند، صفوف خود را ترک کرده و به مبارزان کرد عراقی پیوسته‌اند. خبرگزاری جمهوری اسلامی با اعلام این خبر می‌افزاید: «این عده در مناطق شیلادزه و دیرلوک از گردان‌های 52 و 88 متواری شده و به همراه هفتاد قبضه سلاح و بیش از چهارده هزار عدد فشنگ به پیش‌مرگان حزب دمکرات کردستان عراق ملحق شده‌اند. در میان فراریان عبدالله رحمن شیناوی فرمانده گروهان و یکی دیگر از سران افراد مسلح، به‌نام شریف احمد بیوه‌ای دیده شده‌اند.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص2.</ref>
 
==  گزارش- 105 ==
در ساعت 20:30 امروز یک نفت‏کش یونانی به‌نام اتنیک (Ethnic) با ظرفیت 274 هزار و 600 تن هدف یک موشک قرار گرفت و آسیب دید. در این حادثه به خدمة کشتی آسیبی نرسید. این کشتی که به شرکت کشتی‏رانی یونانی آن لایت (on light) تعلق دارد، پس از بارگیری از کویت عازم یونان بود.<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها شماره 150، 3/4/1366، ص18؛ و - سیدعلی اشکانفر و عبادالله هادیان، دفاع مقدس، معاونت طرح و برنامه نزاجا (مدیریت پژوهشی و تحقیقاتی، اسفندماه 1371)، ص278.</ref>
دراین‌باره خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از روزنامه میدل ایست اکونومیک گزارش داد: مدیرعامل شرکت اینتر تانکر که در منطقه خلیج‌فارس فعالیت دارد، گفته است: «به اعتقاد ما افرادی که کشتی‏ها را مورد تهاجم قرار می‌دهند، تحت فرماندهی نظامی نبوده بلکه از فرماندهی سیاسی دستور می‌گیرند.»<ref>سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، از 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 133 - 129.</ref>
یک منبع آگاه در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «ساعت 21:10 دقیقه سه‌شنبه شب پیام درخواست کمک این نفت‏کش به‌عنوان اولین اطلاع از این حادثه دریافت شد.» وی افزود: «برای ما نیز مشخص نیست که کیفیت وقوع حادثه در این نفت‏کش که در 22 مایلی (مینا سعود) کویت و 15 مایلی جزیره کبار دچار حادثه شده است، چه بود.»
در این حال گفته می‌شود احتمالاً این حمله را عراق انجام داده است. سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «آرامشی که طی چند روز گذشته در خلیج‌فارس وجود داشت، با سیاست‏های عراق که قصد دارد با ایجاد حادثه، دامنه جنگ را توسعه داده و پای قدرت‏های خارجی را به منطقه باز کند، مغایرت دارد و احتمالاً این نفت‏کش از سوی رژیم عراق مورد حمله قرار گرفته است.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 21/3/1366، ص2؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 83، 21/3/1366، صص 15 و 16، توکیو - خبرگزاری رویتر، 20/3/1366.</ref>
 
==  گزارش- 106 ==
کنفرانس سران هفت کشور صنعتی که در ونیز برگزار شده است، امروز درباره جنگ ایران و عراق بیانیه‌ای صادر کرد. در این بیانیه برخلاف تلاش‏های فراوان امریکا دربارة حضور یا تقویت نیروهای دریایی کشورهای غربی در خلیج‌فارس مطلبی اظهار نشده است. در بخشی از بیانیه که به امضای امریکا، کانادا، انگلیس، فرانسه، آلمان ‏غربی، ایتالیا و ژاپن رسیده آمده است: «ما موافق هستیم که تلاش‏های جدید هماهنگ شده از نقطه نظر بین‌المللی برای کمک به پایان بخشیدن به جنگ عراق و ایران ضرورت فوری دارند. ما فکر می‌کنیم که هرچه زودتر باید از طریق مذاکرات و ضمن رعایت تمامیت ارضی و استقلال ایران و عراق به جنگ پایان داده شود. دو کشور طی این جنگ دردناک و طولانی به شدت رنج برده‌اند. کشورهای همسایه نیز در معرض تهدید گسترش جنگ هستند. یک‌بار دیگر از طرفین می‌خواهیم تا هرچه زودتر از طریق مذاکرات به جنگ پایان دهند. ما فعالانه از تلاش‏های میانجیگرانه که توسط دبیرکل سازمان ملل انجام گرفته است، حمایت می‌کنیم و مصرّانه خواستار تصویب تدابیر مؤثر و عادلانه توسط شورای امنیت هستیم.»<ref>معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 12، 29/3/1366، ص6.</ref>
خبرگزاری فرانسه دربارة این بیانیه گزارش داد: «منابع دیپلماتیک اشاره کردند که هفت کشور صنعتی جهان در خصوص جنگ ایران و عراق با یک حرکت کوچک به سود تهران، محتاطانه بی‌طرف باقی ماندند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص3، خبرگزاری فرانسه، 19/3/1366.</ref>
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در ارزیابی نتایج کنفرانس ونیز اعلام کرد: «رئیس‌جمهور امریکا در نشست سران هفت کشور صنعتی تنها موفق به کسب یک کمک دیپلماتیک و صوری شد، اما در مورد تلاش‏های امریکا جهت حفاظت از کشتی‏رانی در خلیج[فارس] از رهبران کشورهای متحد نه درخواستی صورت گرفت و نه هیچ‌گونه تعهد نظامی دریافت شد.»<ref>معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 12، 29/3/1366، ص6، خبرگزاری آسوشیتدپرس.</ref>
از سوی دیگر، خبرگزاری ایتالیایی آنسا سفر معاون بین‌المللی وزیرخارجه ایران را از عوامل مهم بروز نرمش در دیدگاه کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس ونیز خواند: «ملاقات‌های هفته گذشته هیئت سیاسی ایران به ریاست محمدجواد لاریجانی معاون امور اقتصادی و بین‌الملل وزارت خارجه با مقامات آلمان ‏غربی، ایتالیا و بلژیک عوامل جدیدی در تحولات اخیر خلیج‌فارس به‌وجود آورده است.» این خبرگزاری به نقل از محافل بلندپایه اروپایی می‌افزاید: «این مقام ایرانی حامل پیام‌هایی بوده است که نمایانگر تمایل تهران به جلوگیری از بروز درگیری در خلیج‌فارس است. این منابع خاطرنشان ساختند که این نکته جدید در رأس مذاکرات روز جاری سران و وزیران امورخارجه هفت کشور حاضر در اجلاس قرار خواهد داشت.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، صص 5 و 6، رم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/3/1366.</ref>
رادیو بی‌بی‌سی نیز دراین‌باره گفت: «سران هفت کشور اظهار داشته‌اند که باید تلاش‏های دسته‌جمعی جدیدی به منظور یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق از طریق مذاکره به ‌عمل آید. در این بیانیه از تلاش‏های میانجیگری سازمان ملل متحد در این مورد قویاً حمایت به عمل آمده و بر این موضوع نیز تأکید شده است که اصل آزادی کشتی‏رانی در خلیج‌فارس از اهمیت فوق‌العاده برخوردار بوده و باید حفظ شود و رهبران غربی تصمیم گرفتند که دامنه اقدامات ضد تروریستی را که در جلسات قبلی سران اتخاذ کرده بودند، گسترش دهند. آنان اکنون می‌گویند که به هیچ‌وجه نباید به تروریست‌ها و یا رهبران آنان امتیازاتی داد و به همین منظور اقدامات ویژه‌ای را برای تقویت اعلامیه 1978 بن در نظر گرفته‌اند. اعلامیه یاد شده ناظر به تحریم کشورهایی است که ربایندگان هواپیماها را مجازات نمی‌کنند.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 20/3/1366، صص 2 و 3، رادیو بی‌بی‌سی، 19/3/1366.</ref>
برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه نیز با اظهار رضایت از این بیانیه گفت: «کسی مایل نیست که مسئله آزادی کشتی‏رانی در خلیج‌[فارس] به افزایش خطر در منطقه بینجامد به‌طوری که به جنگ عراق و ایران بُعد جدیدی در چارچوب روابط دو بلوک شرق و غرب بدهد.» وی پشتیبانی کشورش از کوشش‌های سازمان ملل در هم‌یاری برای دستیابی به‌راه‌حلی سیاسی برای جنگ عراق و ایران را اعلام کرد.<ref>همان، ص4، رادیو ریاض، 19/3/1366.</ref>
 
==  گزارش- 107 ==
سخنگوی وزارت خارجه شوروی با توجه به عدم موفقیت امریکا در همراه ساختن سایر کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس ونیز، در مصاحبه‌ای مطبوعاتی گفت: «متحدان امروز واشنگتن نه در تمام مسائل و نه در همه موارد حاضر نیستند از سیاست امریکا پیروی کنند.» وی گفت: «بسیار غم‌انگیز و مایه نگرانی می‌بود هرگاه واشنگتن موفق می‌شد اراده خود را مثلاً در مورد مسئله‌ای مانند مسئله تشدید دخالت نظامی در خلیج‌فارس به متحدان خود تحمیل کند.» وی افزود: «وضع و موقعیتی که در خلیج‌فارس تکوین می‌یابد، مایه نگرانی ماست ... چنانچه دولت امریکا چنین نقشه‌ای را عملی سازد، این ‏کار موقعیت این منطقه را از کنترل خارج می‌سازد که با ریسک و خطر غیرقابل پیشگویی همراه خواهد بود.»<ref>همان، ص15، رادیو مسکو، 19/3/1366.</ref>
در این حال، امینتوره فانفانی نخست‌وزیر ایتالیا، گفت: «موضع ایتالیا این است که سازمان ملل محل مناسبی برای بررسی مسئله امنیت خلیج‌فارس است. انگلیس و فرانسه به ‌هر حال اکنون دارای کشتی‏هایی در منطقه هستند که در جهت تکمیل حضور دریایی امریکا عمل می‌کنند. ژاپن و آلمان فدرال براساس قانون اساسی خود از اعزام نیروهای نظامی به منطقه معذورند اما ممکن است از آنها خواسته شود مقداری از هزینه اقدامات امنیتی امریکا را تقبل کنند.» وی در مورد اینکه چرا ایتالیا در جهت باز ماندن مسیر خلیج(فارس) برای کشتی‏رانی، کمک نمی‌کند و کشتی جنگی در اختیار نمی‌گذارد، گفت: «ما برای بحث و گفت‌وگو پیرامون موضوع‌های دیگر در اینجا هستیم.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11؛ و - روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص20.</ref>
لئوتیندمان وزیر خارجه بلژیک و رئیس ادواری بازار مشترک اروپا نیز درباره سطح تصمیم‌گیری برای حل بحران جاری خلیج‌فارس گفت: «در صورت وقوع برخورد در خلیج‌فارس مسئله حمایت از امنیت کشتی‏رانی در این منطقه باید در سطح مسئولین پیمان ناتو بررسی شود.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص8، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/3/1366.</ref>
در همین حال، گزارش رادیو بی‌بی‌سی حاکی از عدم علاقه دو حزب کارگر و لیبرال انگلیس برای ورود به بحران خلیج‌فارس است. به گفته این رادیو، امروز دیوید هیلی سخنگوی امور خارجی حزب اقلیت کارگر و دیوید استیل رهبر حزب لیبرال بریتانیا، به‌طور جداگانه دولت خانم تاچر را از هرگونه درگیری مستقیم بریتانیا در امر حفاظت از آبراه خلیج‌فارس برحذر داشتند و گفتند امر حفاظت امنیت کشتی‏رانی در خلیج‌فارس باید تحت سرپرستی سازمان ملل متحد انجام گیرد.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11؛ و - روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص20.</ref>
 
==  گزارش- 108 ==
ریگان رئیس‌جمهور امریکا، در ونیز بر عزم این کشور برای تحریم تسلیحاتی ایران تأکید کرد و فشارهای سیاسی به ایران را واقعی خواند. وی گفت: «تهدیدات امریکا نسبت به ایران بلوف نیست. از زمانی که در این سمت هستم حتی یک‌بار هم بلوف نزده‌ام.» وی در پاسخ به این پرسش که "آیا مقصود، یک تهدید واقعی علیه ایران است"، گفت: «نه، تنها یک اعلامیه واقعی است.»<ref>روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص20.</ref>
روزنامة واشنگتن تایمز نیز از فشار دولت امریکا به چین برای توقف معاملات تسلیحاتی با ایران به‌ویژه موشک‌های کرم ابریشم خبر داد. این روزنامه نوشت: «امریکا از بیم آنکه ایران احیاناً از موشک‌های ساخت چین برای حمله به ناوهای امریکایی در خلیج‌فارس استفاده کند، بر فشار خود به چین افزود تا آن کشور را از فروش اسلحه به رژیم آیت‌الله خمینی منصرف کند.» واشنگتن تایمز می‌افزاید: «امریکا از سیاست رسمی خود که کاربرد دیپلماسی آرام در برابر چین در مورد این مسئله بوده است، عدول کرده و مقامات امریکا اکنون دربارة ارتباط سلاح‌های چینی با جنگ ایران و عراق علناً به بحث پرداخته‌اند. امریکا می‌کوشد شورای امنیت سازمان ملل متحد را تشویق کند دستور آتش‌بس در جنگ هفت‌ساله ایران و عراق را بدهد و تحویل اسلحه را به هر یک از دو کشور متخاصم که ترک مخاصمه را نپذیرد، منع کند.» در ادامه گزارش این روزنامه آمده است: «دیروز یک مقام امریکایی گفت: چین بزرگ‌ترین فروشنده اسلحه به ایران شده است. او گفت: موشک‌های ضد دریایی چین به اسم کرم ابریشم که اکنون در دست دولت ایران است، تنها نوک کوه یخ است. چین سرگرم فروختن مقادیر هنگفتی سلاح‌های دیگر به حکومت آیت‌الله خمینی است.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه 21/3/1366، ص8، رادیو امریکا، 20/3/1366.</ref>
 
==  گزارش- 109 ==
فرانک کارلوچی مشاور امنیت ملی ریگان خواستار حمایت معنوی و هماهنگی متحدان امریکا برای اسکورت نفت‏کش‏های کویتی شد: «نیروی دریایی ایالات متحده کاملاً قادر به اسکورت یازده نفت‏کش کویتی و دفاع از آنها می‌باشد. در حال حاضر، برنامه و نقشه این عملیات نیز طرح‌ریزی شده است. چیزی که ما به دنبال آن هستیم حمایت دیپلماتیک، حمایت معنوی، همکاری و هماهنگی متحدین خود از طرق مختلف می‌باشد.»<ref>روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص20.</ref>
 
==  گزارش- 110 ==
خبرگزاری جمهوری اسلامی دربارة بهره‌برداری امارات متحده عربی از میدان نفتی مشترک این کشور با ایران به نام ابوالبوخوش و تأثیر بمباران هواپیماهای عراقی در محدود ساختن ایران در بهره‌برداری از این حوزه نفتی گزارش داد: «دو سکوی بهره‌برداری نفت در میدان نفتی ابوالبوخوش امارات که با ایران مشترک است، پس از ماه‌ها وقفه مجدداً مورد بهره‌‌برداری قرار گرفت. این میدان نفتی با میدان نفتی سلمان - متعلق به ایران - مشترک است. علت تأخیر در بهره‌برداری از این دو سکو پافشاری شرکت فرانسوی توتال در تأمین امنیت کاری می‌باشد. ابوظبی که در سال‌های گذشته بسیار کمتر از ایران از این میدان نفت برداشت می‌کرد، اخیراً - به‌ویژه پس از آغاز جنگ تحمیلی - با افزایش حجم سرمایه‌گذاری و نصب تأسیسات بهره‌برداری در این میدان توان تولید نفت خود را تا حد زیادی بالا برد.
هم‌زمان با این امر، عراق با انجام یک‌سری عملیات تهاجمی به میادین مشترک نفت ایران در خلیج‌فارس، فشار شدیدی را بر میزان بهره‌برداری نفت ایران از مناطق ساحلی وارد آورده است.
با کاهش میزان برداشت نفت از سوی ایران و همچنین افزایش ظرفیت تولید نفت از سوی ابوظبی، نفت موجود در این میدان مشترک به تدریج از سمت ایران به سمت ابوظبی سرازیر می‌گردد و بدین ترتیب ضربه غیرقابل جبرانی به منابع نفتی ایران وارد می‌نماید.
برخی از تحلیل‌گران می‌گویند بی‌تردید حملات عراق به میدان نفتی مشترک سلمان و همچنین یک حمله به احتمال زیاد برنامه‌ریزی شده به سکوی نفتی ابوالبوخوش در آب‏های ابوظبی، حادثه‌ای عادی و ناشی از جنگ نبوده بلکه این حملات تحت برنامه‌ای خاص و حساب شده صورت گرفته است. آنها استدلال می‌کنند که جمهوری اسلامی میادین نفت زیادی در خلیج‌فارس دارد که اهداف مناسب‌تری برای رژیم عراق می‌تواند باشد زیرا به لحاظ فاصله بیشتر آنها با میادین نفتی کشورهای عرب، امکان خسارت دیدن تأسیسات نفتی اعراب در حمله به آنها بسیار کمتر است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص24، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/3/1366.</ref>
 
 





نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۶

روزشمار جنگ سال 1366
1366.03.19
نام‌های دیگر نوزده خرداد
تاریخ شمسی 1366.03.19
تاریخ میلادی 9 ژوئن 1987
تاریخ قمری 12 شوال 1407



گزارش- 101

در ادامه تلاش‏های سپاه برای اجرای سلسله عملیات‌های چریکی و پارتیزانی در کردستان عراق، امروز، قرارگاه نصر - یکی از قرارگاه‌های تابعه قرارگاه رمضان - دستور عملیاتی فتح6 را صادر کرد. در این دستور عملیاتی چهار محور برای اجرای عملیات در استان کرکوک در نظر گرفته شده است: الف: محور حیات؛ با هدف تصرف و تا حد امکان، استقرار در ارتفاعات ایل - کورت، سلیم‌خانی و مقرها و میدان مکولیکان. ب: محور شیروان - مازین؛ با هدف تصرف و آزادسازی شهر شیروان، پدافند در شهر و انهدام مقر گردان. ج: محور مرگه‌سور؛ با هدف تصرف موقت شهر مرگه‌سور و انهدام مقر توپخانه، مقر سازمان امنیت شهر، مقر گردان، بستن جاده مرگه‌سور - دیانا و کند کردن مسیر حرکت دشمن به سمت شیروان. د: محور قلندر؛ با هدف انهدام نیرو و قطع ارتباط مواصلاتی دشمن، ایجاد تأخیر و کندی در کمک‌رسانی دشمن به محورهای مرگه‌سور - شیروان و دیانا و انهدام رادار رازیت قلندر.[۱]

گزارش- 102

نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ادامه اجرای عملیات نصر2 در منطقه میمک که از چند روز گذشته آغاز شده است، امروز دو ارتفاع دیگر از ارتفاعات غرب میمک را به تصرف درآورد و هفت کیلومترمربع از اراضی عراق را آزاد کرد. بدین ترتیب در این عملیات اراضی آزاد شده به 30 کیلومترمربع رسید.[۲]

گزارش- 103

یک گروه 60 نفره از سازمان مجاهدین خلق و یک گردان از لشکر3 ویژه عراق با پشتیبانی آتش سنگین توپخانه به یک پایگاه ارتش در منطقه مرزی صالح‌آباد ایلام در محور شور شیرین حمله کردند. در این حمله شش تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند، سیزده تن مجروح شدند و پنج تن از آنان نیز به اسارت نیروهای دشمن درآمدند. از تلفات نیروهای مهاجم آمار دقیقی در دست نیست ولی جسد سه تن از آنها در منطقه عملیاتی باقی‌مانده است.[۳] همچنین یک گروه شانزده نفری از نیروهای سپاه باینگان باختران در کوه گزنه به کمین عوامل حزب دمکرات برخورد کردند و به مدت چند ساعت با آنها درگیر شدند. در این درگیری تمام افراد خودی به شهادت رسیدند؛ به همین دلیل از تلفات نیروهای حزب دمکرات اطلاعات دقیقی در دست نیست.[۴] از سوی دیگر، شماری از عوامل سازمان کومه‌له در منطقه کومالی از توابع مریوان با نیروهای خودی به زد و خورد پرداختند که طی آن یک تن از افراد خودی به شهادت رسید و دو تن دیگر مجروح شدند.[۵]

گزارش- 104

شیخ عمر نقشبندی، سرپرست 600 تن از جاش‌های عراقی که دیروز با افراد تحت فرمانش و همراه با تسلیحات تسلیم نیروهای خودی شده بود، امروز در مصاحبه‌ای اقدامات اخیر عراق در بمباران شیمیایی شمال این کشور را تلاش برای نابودی روستاها و انهدام سیستماتیک مراتع و مزارع مناطق شمالی عراق اعلام کرد و آن را بخشی از یک طرح فاشیستی خواند.[۶] در چند روز گذشته نیز 119 تن دیگر از افراد مسلح، شامل نیروهای نظامی و جیش‌الشعبی و دیگر عواملی که در خدمت حکومت عراق در مناطق شمال این کشور بودند، صفوف خود را ترک کرده و به مبارزان کرد عراقی پیوسته‌اند. خبرگزاری جمهوری اسلامی با اعلام این خبر می‌افزاید: «این عده در مناطق شیلادزه و دیرلوک از گردان‌های 52 و 88 متواری شده و به همراه هفتاد قبضه سلاح و بیش از چهارده هزار عدد فشنگ به پیش‌مرگان حزب دمکرات کردستان عراق ملحق شده‌اند. در میان فراریان عبدالله رحمن شیناوی فرمانده گروهان و یکی دیگر از سران افراد مسلح، به‌نام شریف احمد بیوه‌ای دیده شده‌اند.»[۷]

گزارش- 105

در ساعت 20:30 امروز یک نفت‏کش یونانی به‌نام اتنیک (Ethnic) با ظرفیت 274 هزار و 600 تن هدف یک موشک قرار گرفت و آسیب دید. در این حادثه به خدمة کشتی آسیبی نرسید. این کشتی که به شرکت کشتی‏رانی یونانی آن لایت (on light) تعلق دارد، پس از بارگیری از کویت عازم یونان بود.[۸] دراین‌باره خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از روزنامه میدل ایست اکونومیک گزارش داد: مدیرعامل شرکت اینتر تانکر که در منطقه خلیج‌فارس فعالیت دارد، گفته است: «به اعتقاد ما افرادی که کشتی‏ها را مورد تهاجم قرار می‌دهند، تحت فرماندهی نظامی نبوده بلکه از فرماندهی سیاسی دستور می‌گیرند.»[۹] یک منبع آگاه در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «ساعت 21:10 دقیقه سه‌شنبه شب پیام درخواست کمک این نفت‏کش به‌عنوان اولین اطلاع از این حادثه دریافت شد.» وی افزود: «برای ما نیز مشخص نیست که کیفیت وقوع حادثه در این نفت‏کش که در 22 مایلی (مینا سعود) کویت و 15 مایلی جزیره کبار دچار حادثه شده است، چه بود.» در این حال گفته می‌شود احتمالاً این حمله را عراق انجام داده است. سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «آرامشی که طی چند روز گذشته در خلیج‌فارس وجود داشت، با سیاست‏های عراق که قصد دارد با ایجاد حادثه، دامنه جنگ را توسعه داده و پای قدرت‏های خارجی را به منطقه باز کند، مغایرت دارد و احتمالاً این نفت‏کش از سوی رژیم عراق مورد حمله قرار گرفته است.»[۱۰]

گزارش- 106

کنفرانس سران هفت کشور صنعتی که در ونیز برگزار شده است، امروز درباره جنگ ایران و عراق بیانیه‌ای صادر کرد. در این بیانیه برخلاف تلاش‏های فراوان امریکا دربارة حضور یا تقویت نیروهای دریایی کشورهای غربی در خلیج‌فارس مطلبی اظهار نشده است. در بخشی از بیانیه که به امضای امریکا، کانادا، انگلیس، فرانسه، آلمان ‏غربی، ایتالیا و ژاپن رسیده آمده است: «ما موافق هستیم که تلاش‏های جدید هماهنگ شده از نقطه نظر بین‌المللی برای کمک به پایان بخشیدن به جنگ عراق و ایران ضرورت فوری دارند. ما فکر می‌کنیم که هرچه زودتر باید از طریق مذاکرات و ضمن رعایت تمامیت ارضی و استقلال ایران و عراق به جنگ پایان داده شود. دو کشور طی این جنگ دردناک و طولانی به شدت رنج برده‌اند. کشورهای همسایه نیز در معرض تهدید گسترش جنگ هستند. یک‌بار دیگر از طرفین می‌خواهیم تا هرچه زودتر از طریق مذاکرات به جنگ پایان دهند. ما فعالانه از تلاش‏های میانجیگرانه که توسط دبیرکل سازمان ملل انجام گرفته است، حمایت می‌کنیم و مصرّانه خواستار تصویب تدابیر مؤثر و عادلانه توسط شورای امنیت هستیم.»[۱۱] خبرگزاری فرانسه دربارة این بیانیه گزارش داد: «منابع دیپلماتیک اشاره کردند که هفت کشور صنعتی جهان در خصوص جنگ ایران و عراق با یک حرکت کوچک به سود تهران، محتاطانه بی‌طرف باقی ماندند.»[۱۲] خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در ارزیابی نتایج کنفرانس ونیز اعلام کرد: «رئیس‌جمهور امریکا در نشست سران هفت کشور صنعتی تنها موفق به کسب یک کمک دیپلماتیک و صوری شد، اما در مورد تلاش‏های امریکا جهت حفاظت از کشتی‏رانی در خلیج[فارس] از رهبران کشورهای متحد نه درخواستی صورت گرفت و نه هیچ‌گونه تعهد نظامی دریافت شد.»[۱۳] از سوی دیگر، خبرگزاری ایتالیایی آنسا سفر معاون بین‌المللی وزیرخارجه ایران را از عوامل مهم بروز نرمش در دیدگاه کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس ونیز خواند: «ملاقات‌های هفته گذشته هیئت سیاسی ایران به ریاست محمدجواد لاریجانی معاون امور اقتصادی و بین‌الملل وزارت خارجه با مقامات آلمان ‏غربی، ایتالیا و بلژیک عوامل جدیدی در تحولات اخیر خلیج‌فارس به‌وجود آورده است.» این خبرگزاری به نقل از محافل بلندپایه اروپایی می‌افزاید: «این مقام ایرانی حامل پیام‌هایی بوده است که نمایانگر تمایل تهران به جلوگیری از بروز درگیری در خلیج‌فارس است. این منابع خاطرنشان ساختند که این نکته جدید در رأس مذاکرات روز جاری سران و وزیران امورخارجه هفت کشور حاضر در اجلاس قرار خواهد داشت.»[۱۴] رادیو بی‌بی‌سی نیز دراین‌باره گفت: «سران هفت کشور اظهار داشته‌اند که باید تلاش‏های دسته‌جمعی جدیدی به منظور یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق از طریق مذاکره به ‌عمل آید. در این بیانیه از تلاش‏های میانجیگری سازمان ملل متحد در این مورد قویاً حمایت به عمل آمده و بر این موضوع نیز تأکید شده است که اصل آزادی کشتی‏رانی در خلیج‌فارس از اهمیت فوق‌العاده برخوردار بوده و باید حفظ شود و رهبران غربی تصمیم گرفتند که دامنه اقدامات ضد تروریستی را که در جلسات قبلی سران اتخاذ کرده بودند، گسترش دهند. آنان اکنون می‌گویند که به هیچ‌وجه نباید به تروریست‌ها و یا رهبران آنان امتیازاتی داد و به همین منظور اقدامات ویژه‌ای را برای تقویت اعلامیه 1978 بن در نظر گرفته‌اند. اعلامیه یاد شده ناظر به تحریم کشورهایی است که ربایندگان هواپیماها را مجازات نمی‌کنند.»[۱۵] برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه نیز با اظهار رضایت از این بیانیه گفت: «کسی مایل نیست که مسئله آزادی کشتی‏رانی در خلیج‌[فارس] به افزایش خطر در منطقه بینجامد به‌طوری که به جنگ عراق و ایران بُعد جدیدی در چارچوب روابط دو بلوک شرق و غرب بدهد.» وی پشتیبانی کشورش از کوشش‌های سازمان ملل در هم‌یاری برای دستیابی به‌راه‌حلی سیاسی برای جنگ عراق و ایران را اعلام کرد.[۱۶]

گزارش- 107

سخنگوی وزارت خارجه شوروی با توجه به عدم موفقیت امریکا در همراه ساختن سایر کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس ونیز، در مصاحبه‌ای مطبوعاتی گفت: «متحدان امروز واشنگتن نه در تمام مسائل و نه در همه موارد حاضر نیستند از سیاست امریکا پیروی کنند.» وی گفت: «بسیار غم‌انگیز و مایه نگرانی می‌بود هرگاه واشنگتن موفق می‌شد اراده خود را مثلاً در مورد مسئله‌ای مانند مسئله تشدید دخالت نظامی در خلیج‌فارس به متحدان خود تحمیل کند.» وی افزود: «وضع و موقعیتی که در خلیج‌فارس تکوین می‌یابد، مایه نگرانی ماست ... چنانچه دولت امریکا چنین نقشه‌ای را عملی سازد، این ‏کار موقعیت این منطقه را از کنترل خارج می‌سازد که با ریسک و خطر غیرقابل پیشگویی همراه خواهد بود.»[۱۷] در این حال، امینتوره فانفانی نخست‌وزیر ایتالیا، گفت: «موضع ایتالیا این است که سازمان ملل محل مناسبی برای بررسی مسئله امنیت خلیج‌فارس است. انگلیس و فرانسه به ‌هر حال اکنون دارای کشتی‏هایی در منطقه هستند که در جهت تکمیل حضور دریایی امریکا عمل می‌کنند. ژاپن و آلمان فدرال براساس قانون اساسی خود از اعزام نیروهای نظامی به منطقه معذورند اما ممکن است از آنها خواسته شود مقداری از هزینه اقدامات امنیتی امریکا را تقبل کنند.» وی در مورد اینکه چرا ایتالیا در جهت باز ماندن مسیر خلیج(فارس) برای کشتی‏رانی، کمک نمی‌کند و کشتی جنگی در اختیار نمی‌گذارد، گفت: «ما برای بحث و گفت‌وگو پیرامون موضوع‌های دیگر در اینجا هستیم.»[۱۸] لئوتیندمان وزیر خارجه بلژیک و رئیس ادواری بازار مشترک اروپا نیز درباره سطح تصمیم‌گیری برای حل بحران جاری خلیج‌فارس گفت: «در صورت وقوع برخورد در خلیج‌فارس مسئله حمایت از امنیت کشتی‏رانی در این منطقه باید در سطح مسئولین پیمان ناتو بررسی شود.»[۱۹] در همین حال، گزارش رادیو بی‌بی‌سی حاکی از عدم علاقه دو حزب کارگر و لیبرال انگلیس برای ورود به بحران خلیج‌فارس است. به گفته این رادیو، امروز دیوید هیلی سخنگوی امور خارجی حزب اقلیت کارگر و دیوید استیل رهبر حزب لیبرال بریتانیا، به‌طور جداگانه دولت خانم تاچر را از هرگونه درگیری مستقیم بریتانیا در امر حفاظت از آبراه خلیج‌فارس برحذر داشتند و گفتند امر حفاظت امنیت کشتی‏رانی در خلیج‌فارس باید تحت سرپرستی سازمان ملل متحد انجام گیرد.[۲۰]

گزارش- 108

ریگان رئیس‌جمهور امریکا، در ونیز بر عزم این کشور برای تحریم تسلیحاتی ایران تأکید کرد و فشارهای سیاسی به ایران را واقعی خواند. وی گفت: «تهدیدات امریکا نسبت به ایران بلوف نیست. از زمانی که در این سمت هستم حتی یک‌بار هم بلوف نزده‌ام.» وی در پاسخ به این پرسش که "آیا مقصود، یک تهدید واقعی علیه ایران است"، گفت: «نه، تنها یک اعلامیه واقعی است.»[۲۱] روزنامة واشنگتن تایمز نیز از فشار دولت امریکا به چین برای توقف معاملات تسلیحاتی با ایران به‌ویژه موشک‌های کرم ابریشم خبر داد. این روزنامه نوشت: «امریکا از بیم آنکه ایران احیاناً از موشک‌های ساخت چین برای حمله به ناوهای امریکایی در خلیج‌فارس استفاده کند، بر فشار خود به چین افزود تا آن کشور را از فروش اسلحه به رژیم آیت‌الله خمینی منصرف کند.» واشنگتن تایمز می‌افزاید: «امریکا از سیاست رسمی خود که کاربرد دیپلماسی آرام در برابر چین در مورد این مسئله بوده است، عدول کرده و مقامات امریکا اکنون دربارة ارتباط سلاح‌های چینی با جنگ ایران و عراق علناً به بحث پرداخته‌اند. امریکا می‌کوشد شورای امنیت سازمان ملل متحد را تشویق کند دستور آتش‌بس در جنگ هفت‌ساله ایران و عراق را بدهد و تحویل اسلحه را به هر یک از دو کشور متخاصم که ترک مخاصمه را نپذیرد، منع کند.» در ادامه گزارش این روزنامه آمده است: «دیروز یک مقام امریکایی گفت: چین بزرگ‌ترین فروشنده اسلحه به ایران شده است. او گفت: موشک‌های ضد دریایی چین به اسم کرم ابریشم که اکنون در دست دولت ایران است، تنها نوک کوه یخ است. چین سرگرم فروختن مقادیر هنگفتی سلاح‌های دیگر به حکومت آیت‌الله خمینی است.»[۲۲]

گزارش- 109

فرانک کارلوچی مشاور امنیت ملی ریگان خواستار حمایت معنوی و هماهنگی متحدان امریکا برای اسکورت نفت‏کش‏های کویتی شد: «نیروی دریایی ایالات متحده کاملاً قادر به اسکورت یازده نفت‏کش کویتی و دفاع از آنها می‌باشد. در حال حاضر، برنامه و نقشه این عملیات نیز طرح‌ریزی شده است. چیزی که ما به دنبال آن هستیم حمایت دیپلماتیک، حمایت معنوی، همکاری و هماهنگی متحدین خود از طرق مختلف می‌باشد.»[۲۳]

گزارش- 110

خبرگزاری جمهوری اسلامی دربارة بهره‌برداری امارات متحده عربی از میدان نفتی مشترک این کشور با ایران به نام ابوالبوخوش و تأثیر بمباران هواپیماهای عراقی در محدود ساختن ایران در بهره‌برداری از این حوزه نفتی گزارش داد: «دو سکوی بهره‌برداری نفت در میدان نفتی ابوالبوخوش امارات که با ایران مشترک است، پس از ماه‌ها وقفه مجدداً مورد بهره‌‌برداری قرار گرفت. این میدان نفتی با میدان نفتی سلمان - متعلق به ایران - مشترک است. علت تأخیر در بهره‌برداری از این دو سکو پافشاری شرکت فرانسوی توتال در تأمین امنیت کاری می‌باشد. ابوظبی که در سال‌های گذشته بسیار کمتر از ایران از این میدان نفت برداشت می‌کرد، اخیراً - به‌ویژه پس از آغاز جنگ تحمیلی - با افزایش حجم سرمایه‌گذاری و نصب تأسیسات بهره‌برداری در این میدان توان تولید نفت خود را تا حد زیادی بالا برد. هم‌زمان با این امر، عراق با انجام یک‌سری عملیات تهاجمی به میادین مشترک نفت ایران در خلیج‌فارس، فشار شدیدی را بر میزان بهره‌برداری نفت ایران از مناطق ساحلی وارد آورده است. با کاهش میزان برداشت نفت از سوی ایران و همچنین افزایش ظرفیت تولید نفت از سوی ابوظبی، نفت موجود در این میدان مشترک به تدریج از سمت ایران به سمت ابوظبی سرازیر می‌گردد و بدین ترتیب ضربه غیرقابل جبرانی به منابع نفتی ایران وارد می‌نماید. برخی از تحلیل‌گران می‌گویند بی‌تردید حملات عراق به میدان نفتی مشترک سلمان و همچنین یک حمله به احتمال زیاد برنامه‌ریزی شده به سکوی نفتی ابوالبوخوش در آب‏های ابوظبی، حادثه‌ای عادی و ناشی از جنگ نبوده بلکه این حملات تحت برنامه‌ای خاص و حساب شده صورت گرفته است. آنها استدلال می‌کنند که جمهوری اسلامی میادین نفت زیادی در خلیج‌فارس دارد که اهداف مناسب‌تری برای رژیم عراق می‌تواند باشد زیرا به لحاظ فاصله بیشتر آنها با میادین نفتی کشورهای عرب، امکان خسارت دیدن تأسیسات نفتی اعراب در حمله به آنها بسیار کمتر است.»[۲۴]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/03/19

  1. سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، از 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 133 - 129.
  2. روزنامه جمهوری اسلامی، 20/3/1366، ص2.
  3. دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها شماره 150، 3/4/1366، ص18؛ و - سیدعلی اشکانفر و عبادالله هادیان، دفاع مقدس، معاونت طرح و برنامه نزاجا (مدیریت پژوهشی و تحقیقاتی، اسفندماه 1371)، ص278.
  4. معاونت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نشریه گزارش روزانه، شماره 237، 6/4/1366، ص1.
  5. معاونت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نشریه گزارش روزانه، شماره 235، 3/4/1366، ص3.
  6. روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص3.
  7. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص2.
  8. دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها شماره 150، 3/4/1366، ص18؛ و - سیدعلی اشکانفر و عبادالله هادیان، دفاع مقدس، معاونت طرح و برنامه نزاجا (مدیریت پژوهشی و تحقیقاتی، اسفندماه 1371)، ص278.
  9. سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، از 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 133 - 129.
  10. روزنامه جمهوری اسلامی، 21/3/1366، ص2؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 83، 21/3/1366، صص 15 و 16، توکیو - خبرگزاری رویتر، 20/3/1366.
  11. معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 12، 29/3/1366، ص6.
  12. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص3، خبرگزاری فرانسه، 19/3/1366.
  13. معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره 12، 29/3/1366، ص6، خبرگزاری آسوشیتدپرس.
  14. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، صص 5 و 6، رم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/3/1366.
  15. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 20/3/1366، صص 2 و 3، رادیو بی‌بی‌سی، 19/3/1366.
  16. همان، ص4، رادیو ریاض، 19/3/1366.
  17. همان، ص15، رادیو مسکو، 19/3/1366.
  18. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11؛ و - روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص20.
  19. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص8، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/3/1366.
  20. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11؛ و - روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص20.
  21. روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص20.
  22. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه 21/3/1366، ص8، رادیو امریکا، 20/3/1366.
  23. روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص20.
  24. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص24، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/3/1366.