1366.01.13: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.01.13 |نام دیگر=سیزده فروردین |روز=13 فروردین 1366 |تاریخ شمسی= 1366.01.13 |تاریخ میلادی= 2 آوریل 1987 |تاریخ قمری= 3 شعبان 1407 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.01.13</div> <div class="bootstrap...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
==گزارش -1== | == گزارش- 428 == | ||
در جبهه‌هاي زميني، امروز تلاش مهم، اقدامات گروه‌هاي نامنظم در كردستان عراق بود. به گزارش قرارگاه رمضان، نيروهاي خودي با كمك نيروهاي مردمي (پيش‌مرگان) به منطقه پادگان "گره هبراس" يورش بردند و آن را به تصرف خود درآوردند. در اين عمليات، بسياري از نيروهاي مستقر در پادگان، كشته يا مجروح شدند، انبار مهمات آن نيز منهدم شد و مقاديري سلاح و مهمات هم به غنيمت نيروهاي خودي درآمد.<ref>سند شماره 097193 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش فرمانده سپاه پنجم رمضان، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 20/1/1366.</ref> همچنين در منطقه "شيروان" - "مازين" با آتش سلاح‌هاي سنگين نيروهاي خودي، تلفات و ضايعاتي بر دشمن وارد شد. در نتيجه اين اقدام، چهار تن از نيروهاي دشمن كشته شدند و يك تن مجروح گرديد.<ref>سند شماره 097189 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش فرمانده سپاه پنجم رمضان - اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 15/1/1366.</ref> | |||
در دريا، خليج‌فارس، برخلاف روز گذشته اوضاع ناآرام بود. گزارش رسيده در اين مورد حاكي است كه در ساعت 14:20 تعداد 10 فروند هواپيماي دشمن خطوط لوله نفت در حوالي بندر "گناوه" را بمباران كردند كه بر اثر آن، در تأسيسات و خطوط نفتي منطقه آتش درگرفت.<ref>سند شماره 027672 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، گزارش نوبه‌اي شماره 51 نيروي زميني سپاه 24/1/1366، ص6.</ref> | |||
== گزارش- 429 == | |||
سه نظامي ايران به تركيه پناهنده شدند. اداره اطلاعات ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران در گزارش خود به وزارت كشور اعلام كرد: «سرگرد خلبان "عباسي" جمعي ژاندارمري شهرستان اروميه، با يك فروند هلي‌كوپتر جمهوري اسلامي ايران از مرز گمرك "سرو" به كشور تركيه پناهنده شده‌است.»<ref>سند شماره 085265 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اداره اطلاعات ستاد مشترك ارتش، به وزارت كشور، 13/1/1366.</ref> | |||
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از آنكارا، آقاي "رفيع‌زاده" دبير دوم سفارت جمهوري اسلامي ايران در آنكارا، پيش از ظهر امروز در تماس تلفني با خبرنگار جمهوري اسلامي ضمن تأييد خبر فرار سه نظامي، گفت: «سفارت جمهوري اسلامي ايران با تسليم يادداشتي به وزارت امورخارجه تركيه از مقامات ترك خواستار استرداد افراد مذكور گرديده‌است.» وي افزود: «در تماس حضوري مسئولين سفارت جمهوري اسلامي ايران، مقامات امورخارجه تركيه در جهت استرداد افراد يادشده شفاهاً قول مساعد داده‌اند.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 15، (15/1/1366)، ص11، آنكارا - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/1/1366.</ref> | |||
خبرگزاري جمهوري اسلامي افزود: «يك فروند هلي‌كوپتر نظامي متعلق به ايران در شرق تركيه در حوالي شهرستان "گوپينار" استان "وان" فرود آمد و يك سرگرد به همراه همسر و دو فرزندش، يك ستوان سوم و يك استوار ايراني از آن پياده شدند كه توسط مأمورين ژاندارمري تركيه بازداشت شدند. به گزارش خبرگزاري آناتولي، مأموران امنيتي منطقه با اشاره به اين كه سرگرد ايراني خواستار اقامت در تركيه شده‌است، گفتند كه هدف دو نظامي ديگر هنوز مشخص نيست.»<ref>پيشين، ص10.</ref> | |||
== گزارش- 430 == | |||
به دنبال حملات هواپيماهاي تركيه به كردستان عراق، كردهاي تركيه و عراق تصميم گرفتند كنفرانس مشتركي را به منظور بررسي موضوع و اتخاذ تصميمات لازم براي مقابله با آن، برگزار كنند. راديو "بي.بي.سي." با بيان اين‌كه اين اولين بار است كه پس از جنگ جهاني دوم چنين كنفرانسي برگزار مي‌شود، دليل آن را از دكتر "فوأد معصوم" (عضو دفتر سياسي) اتحاديه ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها) پرسيد كه وي در پاسخ گفت: «ما به اين نتيجه رسيده‌ايم كه بايد نقشه‌هايي از قبل تهيه كنيم كه معلوم شود در صورت سقوط عراق به دنبال فشار ناشي از جنگ ايران و عراق و تصرف احتمالي كردستان عراق به‌وسيله تركيه، چه عكس‌العملي بايد نشان دهيم.»<ref>سند شماره 226145 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نشريه شماره 139، 19/1/1366، ص46 به نقل از راديو بي.بي.سي.؛ و- خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 14 (14/1/1366)، ص13 | |||
به‌نقل از راديو بي.بي.سي.، 13/1/1366.</ref> | |||
اما نكته مهم در اين جا امكان هم‌كاري ميان كردهاي عراق و كردهاي تركيه است كه براي تركيه خطر بزرگي محسوب مي‌شود ( ضميمه دارد) و زمينه مداخله هرچه بيش‌تر در عراق را پديد مي‌آورد. اين موضوع به‌ويژه با نزديكي اتحاديه ميهني كردستان عراق به ايران و اجراي عمليات‌هاي مشترك عليه عراق، وضعي خاص پيدا مي‌كند، لذا دولت ايران نيز دخالت تركيه در عراق و بمباران مناطق كردنشين اين كشور را دخالت در جنگ محسوب مي‌كند. همراهي اين موضوع با تلاش‌هاي بين‌المللي براي وادار كردن ايران به پذيرش صلح نيز دال بر صحيح بودن برداشت ايران در اين مورد است. مجله "اكسپرس" در تفسيري به قلم "هلن داكاستا" در اين مورد نوشت: «درواقع ايران هرگونه هم‌كاري تركيه و عراق به منزله دخالت در جنگي كه اين كشور را رو در روي بغداد قرار داده‌است به شمار مي‌آورد و دليل آن نيز روشن است، چرا كه كردهاي عراقي كه هدف بمباران‌هاي آنكارا قرار گرفته‌اند، متحدان ايران به شمار مي‌روند. در "نوامبر" گذشته سرانجام تهران موفق شد دو جناح رقيب يعني حزب دمكرات كردستان عراق (بارزاني) و اتحاديه ميهني كردستان عراق (جلال طالباني) را متقاعد سازد تا با يكديگر ائتلاف نمايند و در كنار نيروهاي ايران به مبارزه عليه رژيم بغداد بپردازند. بنابراين تعجبي ندارد كه ايران نسبت به حمله هوايي تركيه به كردهاي عراق، ابراز نگراني كند به‌خصوص كه اين حمله زماني صورت گرفت كه چند ساعت قبل از آن، تهران "عمليات كربلاي 7" را آغاز كرده بود. | |||
همان‌طور كه تركيه در مورد مقاصد ايران مبني بر صدور انقلاب به تركيه ظنين است، تهران نيز به انديشه‌هاي پنهاني تركيه در مورد تأسيسات نفتي "كركوك" و "موصل" كه هر دو در كردستان عراق قرار دارد، مشكوك مي‌باشد. در واقع در تركيه عده‌اي انجام يك عمليات نظامي را در صورت تهديد خط لوله نفت تركيه - عراق از جانب ايران يا كردها، توصيه مي‌كنند به‌خصوص كه از اين طريق 45% از مايحتاج نفتي تركيه تأمين مي‌شود. علي‌رغم تكذيب مكرر تركيه، نگراني‌هاي تهران از همين ناحيه ناشي مي‌شود.»<ref>وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، "بولتن بررسي مطبوعات جهان"، شماره 1228، (23/1/1366)، ص12. به نقل از مجله "اكسپرس"، 29/12/1365.</ref> | |||
== گزارش- 431 == | |||
رابطه و هم‌كاري اتحاديه ميهني كردستان عراق با ايران كه از چند ماه قبل با اجراي سلسله عمليات‌هاي پارتيزاني "فتح1" تا "فتح4" شروع شده، مورد ارزيابي فصل‌نامه "بررسي‌هاي نظامي" قرار گرفته‌است: «با تشكيل قرارگاه رمضان و توجه بيش‌تر فرماندهي سپاه پاسداران به برقراري ارتباط با گروه‌ها، زمينه‌هاي كار به‌عنوان اولين اقدام مورد بررسي قرارگرفت. تا قبل از آن، حزب دمكرات كردستان عراق (بارزاني‌ها) با جمهوري اسلامي هم‌كاري‌هايي داشت، اما اين هم‌كاري عملاً در رويارويي با ارتش عراق نتيجه مؤثر و جدي در پي نداشت. از سوي ديگر، اتحاديه ميهني كردستان عراق كه بخش وسيعي از منطقه كردنشين شمال عراق را تحت نفوذ و تسلط داشت، پس از مدتي مذاكره و رفتار آشتي‌جويانه با صدام و مشاهده اين مسئله كه وعده‌هاي داده شده (خودمختاري، انتخابات در كركوك، سه وزير كرد و . . .) فريبي بيش نبوده‌است، مجدداً سياستي قهرآميز عليه رژيم عراق اتخاذ كرد. در نتيجه، اتحاديه و رهبر آن - جلال طالباني - تمايلات زيادي به نزديكي بيش‌تر به جمهوري اسلامي ايران نشان داده و از آن‌جا كه با هم‌كاري اين گروه از قدرت زيادي در منطقه برخوردار بود، مي‌توانست در راستاي حركت قرارگاه مفيد و مؤثر باشد، اين رابطه مورد مطالعه قرارگرفت و به برقراري آن منجر شد.»<ref>دانشكده فرماندهي و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، فصل‌نامه "بررسي‌هاي نظامي"، سال اول شماره 4، زمستان 1369، ص32.</ref> | |||
== گزارش- 432 == | |||
احداث خط لوله نفتي مشترك ايران به تركيه منتفي شد. "راديو بي.بي.سي." با اعلام اين خبر، به تحليل دلايل و پي‌آمدهاي آن پرداخت: «مقامات تركيه مي‌گويند كه "مقاوله‌نامه مشترك" خطوط لوله نفتي ميان ايران و تركيه لغو شده‌است. اين امر به معني آن است كه ايران در آينده قابل پيش‌بيني، راهي جز صدور نفت توليدي‌اش از طريق ترمينال‌هاي ساحلي خود ندارد، ترمينال‌هايي كه سخت در مقابل حملات عراق آسيب پذيرند.» بي.بي.سي. به‌نقل از "كتي اونس" يكي از مفسران بخش شرقي اين راديو، گفت: «خبر عدم پي‌گيري خط لوله نفت ايران - تركيه به وسيله رئيس سازمان خط لوله نفت تركيه آقاي "نزهي بركم" اعلام شد. آقاي بركم گفت: ايران نتايج دو بررسي مقدماتي را رد كرده‌است. اما مطبوعات محلي گفتند كه علت اصلي لغو پروژه مذكور آن است كه ايران نمي‌تواند از عهده مخارج اين طرح برآيد. قرار بود ايران 5/2 ميليارد دلار جهت اين طرح مشترك بپردازد. خط لوله تركيه - ايران مي‌توانست دو كشور را به يكديگر نزديك‌تر سازد، اما حالا اين روابط تركيه با عراق است كه طي سال گذشته به‌مراتب بهبود يافته‌است. 40 درصد از نياز نفتي تركيه اكنون به وسيله عراق از طريق خط لوله‌اي كه به حوزه‌هاي نفتي كركوك در شمال عراق وصل است، تأمين مي‌شود. در حال حاضر براي افزايش حجم اين خط لوله طرحي در دست انجام است كه تا تابستان امسال عراق را قادر خواهد ساخت، روزانه تا 5/1 ميليون بشكه نفت به تركيه انتقال دهد. بهبود روابط تركيه و عراق به حوزه اقتصادي محدوده نشده و روابط دو كشور در زمينه‌هاي نظامي و سياسي نيز بهبود يافته‌است.»<ref>صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، "بولتن راديوهاي بيگانه"، 15/1/1366، ص21، به نقل از راديو بي.بي.سي.، 13/1/1366.</ref> | |||
از سوي ديگر، "كنعان اورن" رئيس‌جمهوري تركيه، تصميم كشورش مبني بر ادامه تلاش‌هاي خود در جهت ايجاد يك راه‌حل شرافت‌مندانه و دائمي براي جنگ ايران و عراق را مورد تأكيد قرار داد. به گفته "راديو قطر"، "كنعان اورن" كه سرگرم ديدار از مراكش مي‌باشد، گفته است كه كشورش نهايت تلاش خود را براي يافتن يك راه‌حل جهت ختم اين جنگ به منظور حفظ امنيت و آرامش در سرتاسر منطقه، مبذول مي‌دارد.<ref>صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، "بولتن راديوهاي بيگانه"، 18/1/1366، ص3، به نقل از راديو قطر، | |||
12/1/1366.</ref> | |||
== گزارش- 433 == | |||
ايالات متحده امريكا، براي واگذاري تجهيزات نظامي به عراق با مخالفت اسرائيل روبه‌رو است، ولي اطلاعات محرمانه در مورد ايران را در اختيار عراق مي‌گذارد. به گفته راديو امريكا، روزنامه "نيويورك تايمز" در گزارشي به نقل از مقام‌هاي امريكايي نوشته‌است كه عراق خواستار خريد هواپيماي نظامي "سي-130" از امريكا شده و نيز قصد دارد سيستم‌هاي ردياب ساخت امريكا را از اردن اجاره كند. راديو امريكا سپس افزود: «ايالات متحده بايد به اردن رسماً اجازه دهد كه اين تجهيزات را به يك كشور ثالث اجاره دهد. مقام‌هاي امريكايي به گزارش‌گر نيويورك تايمز گفته‌اند كه ايالات متحده هر دو درخواست عراق را رد كرده‌است. با اين حال، دولت ريگان همچنان اطلاعات محرمانه درباره عمليات ايران در جنگ را در اختيار عراق قرار مي‌دهد. وزارت دفاع ايالات متحده از اظهارنظر درباره گزارش نيويورك تايمز خودداري كرد.»<ref>مأخذ10، صص18 و 19، راديو امريكا، به نقل از نيويورك تايمز، 13/1/1366.</ref> | |||
به نوشته نيويورك تايمز، هدف امريكا از اين سياست در مورد عراق، جلوگيري از پيروزي ايران مي‌باشد. ترميم روابط با بغداد و در عين حال اجتناب از درگير شدن مستقيم نظامي در جنگ، از ديگر مواردي است كه امريكا را واداشته اطلاعات نظامي به عراق بدهد. اين روزنامه سپس افزوده‌است كه امريكا پس از شكست تلاش‌هايش براي برقراري روابط با ايران، به دادن اطلاعات ماهواره‌اي به عراق مانند زمان قبل از افشاي اين تلاش‌ها، ادامه مي‌دهد.<ref>روزنامه اطلاعات، 15/1/1366، ص15، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از "روزنامه نيويورك تايمز."</ref> | |||
از سوي ديگر، اسرائيل از تقويت ارتش عراق نگران است. ژنرال "موشه لويي" رئيس ستاد كل ارتش اسرائيل، در اين باره گفته‌است: «با پايان يافتن جنگ ايران و عراق، اگر سوريه عليه اسرائيل اعلان جنگ كند، احتمالاً ايران و عراق، سوريه را ياري خواهند داد.» راديوي حكومت اشغال‌گر قدس، سپس به نقل از وي افزوده‌است: «در دنياي عرب تغييرات مداومي صورت مي‌گيرد و نمي‌توان اطمينان داشت كه مخالفت اردن با امضاي پيمان نظامي با سوريه ادامه يابد.» در ادامه گفتار اين راديو آمده‌است: «به گفته وي [ژنرال موشه لويي] سوريه علي‌رغم آن كه با بحران اقتصادي شديدي روبه‌روست، تلاش مي‌كند با ايجاد پيمان‌هاي نظامي به توازن استراتژيك با اسرائيل دست يابد.»<ref>مأخذ 5، ص19، به نقل از راديو اسرائيل.</ref> | |||
== گزارش- 434 == | |||
به مناسبت روز پاسدار، "آيت‌الله منتظري" در ديدار جمعي از پاسداران بر تقويت توان نظامي مسلمانان تأكيد كرد: «مسلمانان بايد خود را به بهترين و مدرن‌ترين سلاح‌ها تجهيز كنند تا دشمنان دين و قرآن از دشمنان خارجي گرفته تا ستون پنجم و منافقين داخلي همه را به وحشت انداخته و مرعوب كنند، در نتيجه، جرأت خيانت به مسلمين پيدا نكنند.» وي خاطرنشان كرد: «من بارها به مسئولين محترم تذكر داده‌ام كه هرچه زودتر بايستي صنايع نظامي كشور تقويت شود، امكانات براي آن‌ها فراهم نمايند و بر روي آن سرمايه‌گذاري كنند و يك مديريت نيز براي آن به وجود آورند به‌طوري كه فرمول ارتش را سپاه بداند و فرمول سپاه را ارتش بداند و اطلاعات نظامي در اختيار يكديگر قرار بدهند، همه در خدمت كشور و مردم باشند تا ان‌شاءالله به خودكفايي برسيم.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 15/1/1366، ص آخر؛ و- روزنامه كيهان 15/1/1366، ص2.</ref> | |||
* * * | |||
ضميمه گزارش شماره 430 : روابط كردهاي عراق با تركيه و حكومت عراق | |||
كتاب "تاريخ سياسي عراق، درخصوص گذشته رابطه دولت‌هاي تركيه و عراق با كردها، نوشته‌است: «اكراد عراقي به‌طور تقريبي حدود 3 ميليون نفر هستند كه در يك منطقه نسبتاً كوهستاني و خوش آب و هوا زندگي مي‌كنند. كردها مردمي بسيار شجاع و جنگ‌جو هستند كه اين از شرايط جغرافيايي خاص منطقه و تعصبات عشايري آنان سرچشمه مي‌گيرد. اكراد عراقي يكي از بزرگ‌ترين نيروهايي بودند كه در خاورميانه هم از طرف استعمار غرب و هم از طرف استعمار شرق روي آنان سرمايه‌گذاري شده و هر يك از دو بلوك استكباري در مواقعي از اين مردم شجاع، مستضعف، عليه ديگري نهايت استفاده را برده‌است. فقر فرهنگي ريشه‌دار، همراه با وضع بد اقتصادي - در حالي كه زمين‌هاي زير پاي آنان پر از نعمت است (قسمت اعظم نفت عراق از شمال اين كشور استخراج مي‌شود) - دو عامل بسيار مهم در سرعت بخشيدن به شورش كردها عليه دولت مركزي عراق بوده‌است. از طرفي كردهاي تحت تسلط دولت عثماني نيز يكي از سلاح‌هايي بودند كه انگلستان مي‌خواست در صورت ضرورت، آنان را عليه دولت مركزي عثماني و يا بعداً هر دولت حاكم ديگري بر منطقه، به كار ببرد. به همين دليل شاهد بوديم كه تركان جوان و به خصوص آتاتورك - كه بعداً دولت فعلي تركيه را به كمك غرب تشكيل داد - آن‌قدر خود را ضد كرد نشان دادند كه به‌تدريج ريشه‌هاي فكري نهضت پان كرديسم يا ناسيوناليست كردي نيز كه اين بار هم توسط انگلستان كاشته شده‌بود، رشد كرد و خودي نشان داد.»<ref>شوراي نويسندگان، تاريخ سياسي عراق، تهران: مؤسسه انتشاراتي نهضت جهاني اسلام، بي‌تا، ص243.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۸
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.01.13 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سیزده فروردین |
| تاریخ شمسی | 1366.01.13 |
| تاریخ میلادی | 2 آوریل 1987 |
| تاریخ قمری | 3 شعبان 1407 |
گزارش- 428
در جبهه‌هاي زميني، امروز تلاش مهم، اقدامات گروه‌هاي نامنظم در كردستان عراق بود. به گزارش قرارگاه رمضان، نيروهاي خودي با كمك نيروهاي مردمي (پيش‌مرگان) به منطقه پادگان "گره هبراس" يورش بردند و آن را به تصرف خود درآوردند. در اين عمليات، بسياري از نيروهاي مستقر در پادگان، كشته يا مجروح شدند، انبار مهمات آن نيز منهدم شد و مقاديري سلاح و مهمات هم به غنيمت نيروهاي خودي درآمد.[۱] همچنين در منطقه "شيروان" - "مازين" با آتش سلاح‌هاي سنگين نيروهاي خودي، تلفات و ضايعاتي بر دشمن وارد شد. در نتيجه اين اقدام، چهار تن از نيروهاي دشمن كشته شدند و يك تن مجروح گرديد.[۲] در دريا، خليج‌فارس، برخلاف روز گذشته اوضاع ناآرام بود. گزارش رسيده در اين مورد حاكي است كه در ساعت 14:20 تعداد 10 فروند هواپيماي دشمن خطوط لوله نفت در حوالي بندر "گناوه" را بمباران كردند كه بر اثر آن، در تأسيسات و خطوط نفتي منطقه آتش درگرفت.[۳]
گزارش- 429
سه نظامي ايران به تركيه پناهنده شدند. اداره اطلاعات ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران در گزارش خود به وزارت كشور اعلام كرد: «سرگرد خلبان "عباسي" جمعي ژاندارمري شهرستان اروميه، با يك فروند هلي‌كوپتر جمهوري اسلامي ايران از مرز گمرك "سرو" به كشور تركيه پناهنده شده‌است.»[۴] به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از آنكارا، آقاي "رفيع‌زاده" دبير دوم سفارت جمهوري اسلامي ايران در آنكارا، پيش از ظهر امروز در تماس تلفني با خبرنگار جمهوري اسلامي ضمن تأييد خبر فرار سه نظامي، گفت: «سفارت جمهوري اسلامي ايران با تسليم يادداشتي به وزارت امورخارجه تركيه از مقامات ترك خواستار استرداد افراد مذكور گرديده‌است.» وي افزود: «در تماس حضوري مسئولين سفارت جمهوري اسلامي ايران، مقامات امورخارجه تركيه در جهت استرداد افراد يادشده شفاهاً قول مساعد داده‌اند.»[۵] خبرگزاري جمهوري اسلامي افزود: «يك فروند هلي‌كوپتر نظامي متعلق به ايران در شرق تركيه در حوالي شهرستان "گوپينار" استان "وان" فرود آمد و يك سرگرد به همراه همسر و دو فرزندش، يك ستوان سوم و يك استوار ايراني از آن پياده شدند كه توسط مأمورين ژاندارمري تركيه بازداشت شدند. به گزارش خبرگزاري آناتولي، مأموران امنيتي منطقه با اشاره به اين كه سرگرد ايراني خواستار اقامت در تركيه شده‌است، گفتند كه هدف دو نظامي ديگر هنوز مشخص نيست.»[۶]
گزارش- 430
به دنبال حملات هواپيماهاي تركيه به كردستان عراق، كردهاي تركيه و عراق تصميم گرفتند كنفرانس مشتركي را به منظور بررسي موضوع و اتخاذ تصميمات لازم براي مقابله با آن، برگزار كنند. راديو "بي.بي.سي." با بيان اين‌كه اين اولين بار است كه پس از جنگ جهاني دوم چنين كنفرانسي برگزار مي‌شود، دليل آن را از دكتر "فوأد معصوم" (عضو دفتر سياسي) اتحاديه ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها) پرسيد كه وي در پاسخ گفت: «ما به اين نتيجه رسيده‌ايم كه بايد نقشه‌هايي از قبل تهيه كنيم كه معلوم شود در صورت سقوط عراق به دنبال فشار ناشي از جنگ ايران و عراق و تصرف احتمالي كردستان عراق به‌وسيله تركيه، چه عكس‌العملي بايد نشان دهيم.»[۷] اما نكته مهم در اين جا امكان هم‌كاري ميان كردهاي عراق و كردهاي تركيه است كه براي تركيه خطر بزرگي محسوب مي‌شود ( ضميمه دارد) و زمينه مداخله هرچه بيش‌تر در عراق را پديد مي‌آورد. اين موضوع به‌ويژه با نزديكي اتحاديه ميهني كردستان عراق به ايران و اجراي عمليات‌هاي مشترك عليه عراق، وضعي خاص پيدا مي‌كند، لذا دولت ايران نيز دخالت تركيه در عراق و بمباران مناطق كردنشين اين كشور را دخالت در جنگ محسوب مي‌كند. همراهي اين موضوع با تلاش‌هاي بين‌المللي براي وادار كردن ايران به پذيرش صلح نيز دال بر صحيح بودن برداشت ايران در اين مورد است. مجله "اكسپرس" در تفسيري به قلم "هلن داكاستا" در اين مورد نوشت: «درواقع ايران هرگونه هم‌كاري تركيه و عراق به منزله دخالت در جنگي كه اين كشور را رو در روي بغداد قرار داده‌است به شمار مي‌آورد و دليل آن نيز روشن است، چرا كه كردهاي عراقي كه هدف بمباران‌هاي آنكارا قرار گرفته‌اند، متحدان ايران به شمار مي‌روند. در "نوامبر" گذشته سرانجام تهران موفق شد دو جناح رقيب يعني حزب دمكرات كردستان عراق (بارزاني) و اتحاديه ميهني كردستان عراق (جلال طالباني) را متقاعد سازد تا با يكديگر ائتلاف نمايند و در كنار نيروهاي ايران به مبارزه عليه رژيم بغداد بپردازند. بنابراين تعجبي ندارد كه ايران نسبت به حمله هوايي تركيه به كردهاي عراق، ابراز نگراني كند به‌خصوص كه اين حمله زماني صورت گرفت كه چند ساعت قبل از آن، تهران "عمليات كربلاي 7" را آغاز كرده بود. همان‌طور كه تركيه در مورد مقاصد ايران مبني بر صدور انقلاب به تركيه ظنين است، تهران نيز به انديشه‌هاي پنهاني تركيه در مورد تأسيسات نفتي "كركوك" و "موصل" كه هر دو در كردستان عراق قرار دارد، مشكوك مي‌باشد. در واقع در تركيه عده‌اي انجام يك عمليات نظامي را در صورت تهديد خط لوله نفت تركيه - عراق از جانب ايران يا كردها، توصيه مي‌كنند به‌خصوص كه از اين طريق 45% از مايحتاج نفتي تركيه تأمين مي‌شود. علي‌رغم تكذيب مكرر تركيه، نگراني‌هاي تهران از همين ناحيه ناشي مي‌شود.»[۸]
گزارش- 431
رابطه و هم‌كاري اتحاديه ميهني كردستان عراق با ايران كه از چند ماه قبل با اجراي سلسله عمليات‌هاي پارتيزاني "فتح1" تا "فتح4" شروع شده، مورد ارزيابي فصل‌نامه "بررسي‌هاي نظامي" قرار گرفته‌است: «با تشكيل قرارگاه رمضان و توجه بيش‌تر فرماندهي سپاه پاسداران به برقراري ارتباط با گروه‌ها، زمينه‌هاي كار به‌عنوان اولين اقدام مورد بررسي قرارگرفت. تا قبل از آن، حزب دمكرات كردستان عراق (بارزاني‌ها) با جمهوري اسلامي هم‌كاري‌هايي داشت، اما اين هم‌كاري عملاً در رويارويي با ارتش عراق نتيجه مؤثر و جدي در پي نداشت. از سوي ديگر، اتحاديه ميهني كردستان عراق كه بخش وسيعي از منطقه كردنشين شمال عراق را تحت نفوذ و تسلط داشت، پس از مدتي مذاكره و رفتار آشتي‌جويانه با صدام و مشاهده اين مسئله كه وعده‌هاي داده شده (خودمختاري، انتخابات در كركوك، سه وزير كرد و . . .) فريبي بيش نبوده‌است، مجدداً سياستي قهرآميز عليه رژيم عراق اتخاذ كرد. در نتيجه، اتحاديه و رهبر آن - جلال طالباني - تمايلات زيادي به نزديكي بيش‌تر به جمهوري اسلامي ايران نشان داده و از آن‌جا كه با هم‌كاري اين گروه از قدرت زيادي در منطقه برخوردار بود، مي‌توانست در راستاي حركت قرارگاه مفيد و مؤثر باشد، اين رابطه مورد مطالعه قرارگرفت و به برقراري آن منجر شد.»[۹]
گزارش- 432
احداث خط لوله نفتي مشترك ايران به تركيه منتفي شد. "راديو بي.بي.سي." با اعلام اين خبر، به تحليل دلايل و پي‌آمدهاي آن پرداخت: «مقامات تركيه مي‌گويند كه "مقاوله‌نامه مشترك" خطوط لوله نفتي ميان ايران و تركيه لغو شده‌است. اين امر به معني آن است كه ايران در آينده قابل پيش‌بيني، راهي جز صدور نفت توليدي‌اش از طريق ترمينال‌هاي ساحلي خود ندارد، ترمينال‌هايي كه سخت در مقابل حملات عراق آسيب پذيرند.» بي.بي.سي. به‌نقل از "كتي اونس" يكي از مفسران بخش شرقي اين راديو، گفت: «خبر عدم پي‌گيري خط لوله نفت ايران - تركيه به وسيله رئيس سازمان خط لوله نفت تركيه آقاي "نزهي بركم" اعلام شد. آقاي بركم گفت: ايران نتايج دو بررسي مقدماتي را رد كرده‌است. اما مطبوعات محلي گفتند كه علت اصلي لغو پروژه مذكور آن است كه ايران نمي‌تواند از عهده مخارج اين طرح برآيد. قرار بود ايران 5/2 ميليارد دلار جهت اين طرح مشترك بپردازد. خط لوله تركيه - ايران مي‌توانست دو كشور را به يكديگر نزديك‌تر سازد، اما حالا اين روابط تركيه با عراق است كه طي سال گذشته به‌مراتب بهبود يافته‌است. 40 درصد از نياز نفتي تركيه اكنون به وسيله عراق از طريق خط لوله‌اي كه به حوزه‌هاي نفتي كركوك در شمال عراق وصل است، تأمين مي‌شود. در حال حاضر براي افزايش حجم اين خط لوله طرحي در دست انجام است كه تا تابستان امسال عراق را قادر خواهد ساخت، روزانه تا 5/1 ميليون بشكه نفت به تركيه انتقال دهد. بهبود روابط تركيه و عراق به حوزه اقتصادي محدوده نشده و روابط دو كشور در زمينه‌هاي نظامي و سياسي نيز بهبود يافته‌است.»[۱۰] از سوي ديگر، "كنعان اورن" رئيس‌جمهوري تركيه، تصميم كشورش مبني بر ادامه تلاش‌هاي خود در جهت ايجاد يك راه‌حل شرافت‌مندانه و دائمي براي جنگ ايران و عراق را مورد تأكيد قرار داد. به گفته "راديو قطر"، "كنعان اورن" كه سرگرم ديدار از مراكش مي‌باشد، گفته است كه كشورش نهايت تلاش خود را براي يافتن يك راه‌حل جهت ختم اين جنگ به منظور حفظ امنيت و آرامش در سرتاسر منطقه، مبذول مي‌دارد.[۱۱]
گزارش- 433
ايالات متحده امريكا، براي واگذاري تجهيزات نظامي به عراق با مخالفت اسرائيل روبه‌رو است، ولي اطلاعات محرمانه در مورد ايران را در اختيار عراق مي‌گذارد. به گفته راديو امريكا، روزنامه "نيويورك تايمز" در گزارشي به نقل از مقام‌هاي امريكايي نوشته‌است كه عراق خواستار خريد هواپيماي نظامي "سي-130" از امريكا شده و نيز قصد دارد سيستم‌هاي ردياب ساخت امريكا را از اردن اجاره كند. راديو امريكا سپس افزود: «ايالات متحده بايد به اردن رسماً اجازه دهد كه اين تجهيزات را به يك كشور ثالث اجاره دهد. مقام‌هاي امريكايي به گزارش‌گر نيويورك تايمز گفته‌اند كه ايالات متحده هر دو درخواست عراق را رد كرده‌است. با اين حال، دولت ريگان همچنان اطلاعات محرمانه درباره عمليات ايران در جنگ را در اختيار عراق قرار مي‌دهد. وزارت دفاع ايالات متحده از اظهارنظر درباره گزارش نيويورك تايمز خودداري كرد.»[۱۲] به نوشته نيويورك تايمز، هدف امريكا از اين سياست در مورد عراق، جلوگيري از پيروزي ايران مي‌باشد. ترميم روابط با بغداد و در عين حال اجتناب از درگير شدن مستقيم نظامي در جنگ، از ديگر مواردي است كه امريكا را واداشته اطلاعات نظامي به عراق بدهد. اين روزنامه سپس افزوده‌است كه امريكا پس از شكست تلاش‌هايش براي برقراري روابط با ايران، به دادن اطلاعات ماهواره‌اي به عراق مانند زمان قبل از افشاي اين تلاش‌ها، ادامه مي‌دهد.[۱۳] از سوي ديگر، اسرائيل از تقويت ارتش عراق نگران است. ژنرال "موشه لويي" رئيس ستاد كل ارتش اسرائيل، در اين باره گفته‌است: «با پايان يافتن جنگ ايران و عراق، اگر سوريه عليه اسرائيل اعلان جنگ كند، احتمالاً ايران و عراق، سوريه را ياري خواهند داد.» راديوي حكومت اشغال‌گر قدس، سپس به نقل از وي افزوده‌است: «در دنياي عرب تغييرات مداومي صورت مي‌گيرد و نمي‌توان اطمينان داشت كه مخالفت اردن با امضاي پيمان نظامي با سوريه ادامه يابد.» در ادامه گفتار اين راديو آمده‌است: «به گفته وي [ژنرال موشه لويي] سوريه علي‌رغم آن كه با بحران اقتصادي شديدي روبه‌روست، تلاش مي‌كند با ايجاد پيمان‌هاي نظامي به توازن استراتژيك با اسرائيل دست يابد.»[۱۴]
گزارش- 434
به مناسبت روز پاسدار، "آيت‌الله منتظري" در ديدار جمعي از پاسداران بر تقويت توان نظامي مسلمانان تأكيد كرد: «مسلمانان بايد خود را به بهترين و مدرن‌ترين سلاح‌ها تجهيز كنند تا دشمنان دين و قرآن از دشمنان خارجي گرفته تا ستون پنجم و منافقين داخلي همه را به وحشت انداخته و مرعوب كنند، در نتيجه، جرأت خيانت به مسلمين پيدا نكنند.» وي خاطرنشان كرد: «من بارها به مسئولين محترم تذكر داده‌ام كه هرچه زودتر بايستي صنايع نظامي كشور تقويت شود، امكانات براي آن‌ها فراهم نمايند و بر روي آن سرمايه‌گذاري كنند و يك مديريت نيز براي آن به وجود آورند به‌طوري كه فرمول ارتش را سپاه بداند و فرمول سپاه را ارتش بداند و اطلاعات نظامي در اختيار يكديگر قرار بدهند، همه در خدمت كشور و مردم باشند تا ان‌شاءالله به خودكفايي برسيم.»[۱۵]
- * *
ضميمه گزارش شماره 430 : روابط كردهاي عراق با تركيه و حكومت عراق كتاب "تاريخ سياسي عراق، درخصوص گذشته رابطه دولت‌هاي تركيه و عراق با كردها، نوشته‌است: «اكراد عراقي به‌طور تقريبي حدود 3 ميليون نفر هستند كه در يك منطقه نسبتاً كوهستاني و خوش آب و هوا زندگي مي‌كنند. كردها مردمي بسيار شجاع و جنگ‌جو هستند كه اين از شرايط جغرافيايي خاص منطقه و تعصبات عشايري آنان سرچشمه مي‌گيرد. اكراد عراقي يكي از بزرگ‌ترين نيروهايي بودند كه در خاورميانه هم از طرف استعمار غرب و هم از طرف استعمار شرق روي آنان سرمايه‌گذاري شده و هر يك از دو بلوك استكباري در مواقعي از اين مردم شجاع، مستضعف، عليه ديگري نهايت استفاده را برده‌است. فقر فرهنگي ريشه‌دار، همراه با وضع بد اقتصادي - در حالي كه زمين‌هاي زير پاي آنان پر از نعمت است (قسمت اعظم نفت عراق از شمال اين كشور استخراج مي‌شود) - دو عامل بسيار مهم در سرعت بخشيدن به شورش كردها عليه دولت مركزي عراق بوده‌است. از طرفي كردهاي تحت تسلط دولت عثماني نيز يكي از سلاح‌هايي بودند كه انگلستان مي‌خواست در صورت ضرورت، آنان را عليه دولت مركزي عثماني و يا بعداً هر دولت حاكم ديگري بر منطقه، به كار ببرد. به همين دليل شاهد بوديم كه تركان جوان و به خصوص آتاتورك - كه بعداً دولت فعلي تركيه را به كمك غرب تشكيل داد - آن‌قدر خود را ضد كرد نشان دادند كه به‌تدريج ريشه‌هاي فكري نهضت پان كرديسم يا ناسيوناليست كردي نيز كه اين بار هم توسط انگلستان كاشته شده‌بود، رشد كرد و خودي نشان داد.»[۱۶]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/01/13
- ↑ سند شماره 097193 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش فرمانده سپاه پنجم رمضان، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 20/1/1366.
- ↑ سند شماره 097189 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش فرمانده سپاه پنجم رمضان - اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 15/1/1366.
- ↑ سند شماره 027672 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، گزارش نوبه‌اي شماره 51 نيروي زميني سپاه 24/1/1366، ص6.
- ↑ سند شماره 085265 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اداره اطلاعات ستاد مشترك ارتش، به وزارت كشور، 13/1/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 15، (15/1/1366)، ص11، آنكارا - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/1/1366.
- ↑ پيشين، ص10.
- ↑ سند شماره 226145 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نشريه شماره 139، 19/1/1366، ص46 به نقل از راديو بي.بي.سي.؛ و- خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 14 (14/1/1366)، ص13 به‌نقل از راديو بي.بي.سي.، 13/1/1366.
- ↑ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، "بولتن بررسي مطبوعات جهان"، شماره 1228، (23/1/1366)، ص12. به نقل از مجله "اكسپرس"، 29/12/1365.
- ↑ دانشكده فرماندهي و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، فصل‌نامه "بررسي‌هاي نظامي"، سال اول شماره 4، زمستان 1369، ص32.
- ↑ صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، "بولتن راديوهاي بيگانه"، 15/1/1366، ص21، به نقل از راديو بي.بي.سي.، 13/1/1366.
- ↑ صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، "بولتن راديوهاي بيگانه"، 18/1/1366، ص3، به نقل از راديو قطر، 12/1/1366.
- ↑ مأخذ10، صص18 و 19، راديو امريكا، به نقل از نيويورك تايمز، 13/1/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 15/1/1366، ص15، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از "روزنامه نيويورك تايمز."
- ↑ مأخذ 5، ص19، به نقل از راديو اسرائيل.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 15/1/1366، ص آخر؛ و- روزنامه كيهان 15/1/1366، ص2.
- ↑ شوراي نويسندگان، تاريخ سياسي عراق، تهران: مؤسسه انتشاراتي نهضت جهاني اسلام، بي‌تا، ص243.