1362.05.13

روزشمار جنگ سال 1362 1362.05.13
نام‌های دیگر	سیزده مرداد
تاریخ شمسی	1362.05.13
تاریخ میلادی	4 اوت 1983
تاریخ قمری	24 شوال 1403

1360.05.13

1361.05.13

1363.05.13

1364.05.13

1365.05.13

1366.05.13

1367.05.13

1. در منطقه عملیاتی والفجر۲ نیروهای لشکر۱۰ سیدالشهدا(ع) برای اجرای عملیات با هدف تصرف ارتفاع ۲۵۱۹ گردمند پس از سه ساعت پیاده‌روی به خط دشمن رسیدند و در ساعت ۱ بامداد نیروهای گردان قمر بنی‌هاشم(ع) که مأموریت پیشروی در سمت راست ارتفاع ۲۵۱۹ را برعهده داشتند، درگیری با دشمن را آغاز کردند. با شروع درگیری، نیروهای دشمن در سمت چپ هوشیار شدند، بنابراین گردان علی‎اصغر(ع) با احتیاط به مواضع دشمن نزدیک شد و درگیری را با نیم ساعت تأخیر از جناح چپ آغاز کرد. تا یک ساعت پس از شروع درگیری‌ها نیروها پیشروی قابل‌توجهی داشتند و به اغلب اهداف خود دست یافته بودند، ولی پاک‌سازی‌ها هنوز باقی مانده بود. به‏خصوص در سمت چپ یک قبضه تیربار دشمن بسیار فعال بود و با شلیک بی‌امان خود اجازه پاک‎سازی نمی‌داد. حیدری فرمانده گردان علی‎اصغر(ع) افرادی را برای انهدام موضع دوشیکا و خاموش‌کردن آن اعزام کرد، ولی چون موضع دوشیکا مستحکم بود فعالیت آنها فایده‌ای نداشت. بار دیگر فرمانده این گردان همراه ۲۵ نفر دیگر از نیروها برای تصرف موضع دوشیکا اقدام کردند که این‌بار نیز نتیجه‌ای حاصل نشد. بالاخره فرمانده گردان این‌گونه تدبیر کرد که موضع دوشیکا را با قراردادن نیروهای تأمینی به محاصره درآورد و با نرسیدن مهمات به این تیربار و تمام‌شدن مهمات ذخیره‌شده آن، از کار بیفتد. این تدبیر مؤثر واقع شد و با پایان‌یافتن مهمات، فعالیت تیربار به اتمام رسید. نیروهای خودی موضع تیربار را تصرف کرده و تیربار را به غنیمت درآوردند. این درحالی بود که تپه‎سرخه و پایگاه آن در سمت راست تا ساعت ۲:۳۰ بامداد به‎طور کامل به تصرف درنیامده بود. دراین‎حال، به‎علت شدت آتش توپخانه و خمپاره‌اندازهای دشمن، حمل مجروحان به عقب برای مداوا امکان‌پذیر نبود. ازاین‎رو، فرماندهی دستور داد که مجروحان را در یک شیار امن جمع‌آوری کنند و نیروهای بهداری مداوای اولیه را در همان‌جا انجام بدهند و در فرصت مناسب مجروحان به عقب منتقل شوند. در ساعت ۴ بامداد، پای چپ فرمانده گردان علی‎اصغر(ع) به‎علت اصابت ترکش قطع شد و جانشین وی فرماندهی گردان را برعهده گرفت. در همین زمان، نیروهای عمل‌کننده در سمت راست موفق شدند تمامی منطقه غیر از تپه‎سرخه در منتهاالیه منطقه را پاک‎سازی کنند، ولی این تپه به‎علت کثرت نیروهای عراقی که بنا به گفته یک اسیر، ۳ گردان نیرو در پایگاه آنجا بود، به‎شدت مقاومت کرد. با روشن‌شدن هوا نیروهای گردان زهیر که احتیاط تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) بودند وارد عمل شدند. درهمین‎حال فشار دشمن نیز افزایش یافت و توانست تا حدودی نیروهای خودی را به عقب براند، ولی نیروهای خودی با پایداری و سماجت مواضع ازدست‎رفته را بازپس‌ گرفتند و حتی موفق شدند در ساعت ۷ صبح تپه‎سرخه را پس از چندین ساعت نبرد تصرف کنند. حدود ساعت ۸:۳۰ درحالی‌که نیروهای خودی به‎دلیل طولانی‌شدن درگیری و همچنین آتش شدید دشمن نتوانسته بودند سنگرهای مطمئنی برای خود فراهم کنند، نیروهای عراقی باوجود تحمل تلفات سنگین در دو محور چپ و راست، با واردکردن نیروی جدید ارتفاع ۲۵۱۹ را مجدد تصرف کردند، ولی قوای خودی در ساعت ۱۰ صبح با یافتن یک راهکار جدید موفق شدند نیروهای دشمن را غافلگیر کرده و آنها را سنگربه‎سنگر وادار به عقب‌نشینی کنند و مجدد ارتفاع ۲۵۱۹ را به تصرف خود درآورند و تا ظهر، منطقه را به‎طور کامل پاک‎سازی کنند. بدین‎ترتیب، در یک نبرد سخت و طولانی که بیش از نیمی از آن در روشنایی هوا انجام شد نیروهای تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) تمام اهداف پیش‌بینی‌شده را تصرف کردند و در ارتفاع ۲۵۱۹ مستقر شدند. درحدود ساعت ۱۲، عراقی‌ها با سازمان‌دادن نیروهای جدیدی اقدام به پاتک کردند، ولی با مقاومت نیروهای خودی و تحمل تلفات، مجبور به عقب‌نشینی شدند. ساعاتی بعد بار دیگر دشمن با هلی‌برن به‎وسیله بالگرد قصد واردکردن نیروی جدید و تصرف ارتفاع ۲۵۱۹ را داشت که نیروهای خودی با هوشیاری مانع پیاده‌شدن نیروهای عراقی شدند و یک فروند بالگرد عراقی را که حاوی مهمات بود هدف قرار دادند که در هوا منفجر شد.* حجت‏الاسلام هاشمی رفسنجانی در یادداشت‎های روزانه خود درباره اجرای این عملیات و تصرف ارتفاع ۲۵۱۹ نوشته است: محسن رضایی از پیرانشهر تلفن کرد و خبر فتح ارتفاع مهم گردمند (۲۵۱۹) را داد و اهمیت آن را یادآور شد. وی گفت از اول عملیات والفجر۲ تاکنون حدود دوهزار شهید داده‌ایم، ولی موفقیت‎ها زیاد است. محسن رضایی افزود از فردا تبلیغات شروع می‌شود و درخواست کرد که یکی از فرماندهان راجع به پیروزی‎ها در نماز جمعه صحبت کند.

________________________________________

2. بخشی از مکالمات کشف‌شده واحدهای عراقی درگیر در منطقه عملیاتی تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) در ارتفاع ۲۵۱۹ و ارتفاعات جانبی نشان می‌دهد که نیروهای خودی فشار زیادی را برای تصرف این ارتفاع به دشمن وارد کرده‎اند. همچنین گفت‌وگوهای آنها حاکی است که توپخانه خودی آتش مؤثری روی نیروهای عراقی اجرا کرده است. بخشی از این مکالمات در ساعات مختلف به این شرح است: - ایرانی‌ها ما را دور زدند. مهمات ما هم تمام شده. الآن به ما می‌رسند. هیچ نیرویی برای ما نمانده. احتیاج به یک گروهان کماندویی داریم. - دشمن ایرانی درحال پیشروی به‎طرف ما است. آتش گلوله آر.پی.‌جی٧ و موشک دشمن روی ما بسیار زیاد است. آتش توپخانه دشمن هم روی ما بسیار زیاد است. - ستون‌های زیادی از دشمن درحال حرکت به‎سوی ما هستند. ما مهمات نداریم. وضعیت را جبران کنید. - دشمن ایرانی به نیروی زیادی به ما حمله کرد و ارتفاع ٢٥١٩ را تصرف کرد. با توپخانه، آنها را هدف قرار دهید. تمام نیروهای ما به‏طرف پایین فرار کردند. جلوی آنها را بگیرید. - از ما دیگر نیرویی نمانده. همه کشته شده‌اند. احتیاج به نیروی نجات داریم. پاسخ و تهدید نهایی فرماندهی که گویا پدافند سمت راست جاده را برعهده دارد: دشمن ایرانی قصد دارد فردا به منطقه عملیاتی ما تعرض کند. از تمام یگان‌ها درخواست می‌کنیم در پاسگاه‌های خود ایستادگی کنند و به هر قیمتی که هست جلوی دشمن را بگیرند. حق عقب‌نشینی ندارند. هر نوع عقب‌نشینی منجر به اعدام خواهد شد. از احتیاط خود استفاده کنید.

________________________________________

3. درحالی‎که اجرای عملیات در محور راست منطقه عملیاتی والفجر۲ به مشکل خورد در آخرین هماهنگی های انجام‎ شده بین احمد کاظمی فرمانده لشکر۸ نجف (که قرار بود با لشکر۱۴ امام حسین(ع) در سمت راست جاده اجرای عملیات کنند) با یکی از مسئولان قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، مقرر شد ۴ فروند بالگرد شنوک، نیروهای عمل‎کننده لشکر۸ نجف را از جلدیان و پادگان پسوه به عقبه نزدیک‎تر به منطقه عملیاتی منتقل کنند. بنابراین، از حدود ساعت ۱۶، تعداد ۴ فروند شنوک به کار انتقال نیروهای این یگان از پسوه و جلدیان را آغاز کردند. ساعاتی بعد، پس از آخرین هماهنگی‎هایی که در ستاد لشکر۸ نجف درباره رمز و ساعت شروع عملیات انجام شد، احمد کاظمی همراه چند نفر ازجمله راوی این یگان برای هدایت عملیات در یک سنگر بدون سقف مستقر شدند، ولی آمدن جواد استکی به مقر تاکتیکی لشکر کارها را از روال خارج کرد. وی گفت فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به‎علت برخی ناهماهنگی‏ها ازجمله آماده‏نبودن توپخانه، تصمیم گرفته است که عملیات به‏جای امشب، فردا شب اجرا شود. این دستور، به‎دلیل اینکه ۲ یگان ۸ نجف و ۱۴ امام حسین(ع) مقدمات اجرای عملیات برای امشب را آماده کرده بودند مورد اعتراض احمد کاظمی و حسین خرازی فرماندهان این یگان‎ها قرار گرفت، ولی چون هر دو فرمانده دغدغه‎هایی درباره اجرای عملیات در امشب داشتند به‎نوعی به تأخیر پیش‎آمده رضایت دادند.

________________________________________

4. در منطقه عملیات والفجر۳، باتوجه‎به پاتک‌های متوالی و تهدیداتی که ازسوی نیروهای عراقی متوجه نیروهای خودی می‌شد و همچنین افزایش نیرو و تقویت زرهی دشمن در منطقه عمومی لشکر۵ نصر فرماندهی عملیات تدابیری را برای حفاظت از مناطق تصرف‌شده در نظر گرفت که ازجمله آنها به‌کارگیری تیربار در روی تپه‌های رضاآباد، سامان‌دادن خط موجود در فرخ‌آباد و فراخوانی گردان ضدزره لشکر۲۷ حضرت رسول(ص) برای مقابله با تانک‌ها و نفربرهای دشمن بود. همچنین قرار شد یک گردان از نیروی زمینی ارتش بخشی از خط تیپ۲۱ امام رضا (ع) را که نیروهای آن از اول عملیات در خط مقدم حضور داشتند، تحویل بگیرد. درضمن،خاکریز بسیار مهم دراجی به نمه‎کلان‎بوی کوچک که به‎طور ناقص احداث شده بود امروز تکمیل شد و این منطقه را از امنیت نسبی برخوردار کرد. امروز همچنین دشمن سه بار اقدام به رساندن آذوقه و مهمات به نیروهای محاصره‌شده در ارتفاع ۳۹۰ زالوآب کرد که در دفعات اول و دوم با هوشیاری و تیراندازی نیروهای خودی موفق به این کار نشد و یک محموله آن با چتر در منطقه نیروهای خودی فرود آمد. ولی در ادامه در ساعت ۱۶، نیروهای عراقی با اجرای آتش بسیار پرحجم توپخانه و پرواز ۳ فروند بالگرد که به‎سمت نیروهای خودی شلیک می‌کردند عملیات رساندن آذوقه و... را آغاز کردند و هم‌زمان با این اقدامات یک فروند بالگرد عراقی وسایل مورد نیاز نیروهای محاصره‌شده را با چتر به ارتفاع کله‌قندی فرو انداخت. اهم سایر اقدامات دشمن در این روز عبارت بودند از: - استقرار ٤ قبضه توپ و تعداد زیادی تانک و نیروی پیاده جدید در منطقه ورمهزیار - افزایش تردد فرماندهان عراقی از عمق به خط و از خط به عمق - گشت‌زنی بالگردهای عراقی و پرواز هواپیماهای شناسایی بر فراز منطقه - بمباران گسترده هوایی به‎خصوص در حوالی هرمزآباد و جاده آسفالت به‎سمت ارتفاعات حمرین شایان ذکر است این بمباران بیش از ده بار در طول روز تکرار شد و در یکی از آنها یک انبار مهمات خودی در نزدیکی کمپ اسرا به آتش کشیده شد.

________________________________________

5. در جلسه‌ای که امروز در قرارگاه فتح۲ در ملک‌شاهی و با حضور فرماندهی عملیات و فرماندهان یگان‌های مأمور در عملیات والفجر۳ برگزار شد** مؤلفه‌های موفقیت عملکرد لشکر۵ نصر و تیپ۲۱ امام رضا(ع) در عملیات و احتمال ادامه عملیات در قلاویزان و میزان موفقیت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در ابتدای جلسه، عزیز جعفری درباره تأثیری که تصرف ارتفاع قلاویزان می‌توانست در پیشروی نیروها به عمق منطقه عملیات داشته باشد گفت: ما در بازدیدی که از خط فتح۱ کردیم حسرت خوردیم که چرا همچون عملیات‌های گذشته نمی‌توانیم از این منطقه که برای ادامه عملیات آماده است، استفاده کنیم و اگر در قلاویزان موفق بودیم و راه به‎خوبی هموار شده بود و الآن که خط عملیات محدود است می‎توانستیم تمام ارتفاعات سرکوب که دشمن بر ما تسلط دارد را تصرف کنیم و اگر قلاویزان تصرف می‎شد به‏خوبی خط پدافندی را پشت ورمهزیار و زرباطیه قرار می‎دادیم. شما قبل از اینکه قلاویزان آماده شود توجه کنید که علت موفقیت در قرارگاه فتح۱ چه بود. علت پیروزی این بود که مثل عملیات‌های فتح‌المبین، طریق‏القدس و... از ضعف دشمن استفاده کردیم و با عمل دور از انتظار دشمن وارد شدیم و در اینجا هم رمز موفقیت احداث همان جاده‌ای است که به‎همت تیپ امام صادق(ع) از لشکر۵ نصر از منتهاالیه سمت راست نمه‏کلان‏بو ساخته شد و این به‎خوبی روشن است، چون وقتی ما به خط رفتیم دیدیم که دشمن یک کانال از دراجی به پشت کشیده، زیرا فکر می‌کرد که ما از کله‌قندی می‌آییم تا درصورت سقوط خط خود بتواند از پشت نمه‎کلان‎بو وصل شده و پدافند کند که ما برخلاف برداشت دشمن از سمت راست آن آمدیم. وی همچنین در جواب قاسم سلیمانی که خواستار اجرای عملیات در منطقه بهین‏وبهروزان به‏سمت قلاویزان در بخش شرقی این ارتفاع بود، پیشنهاد کرد که لشکر۴۱ ثارالله(ع) در بخش غربی قلاویزان اجرای عملیات کند تا امکان دسترسی به جاده بدره و تصرف سیدقاسم فراهم شود و بدین‏ترتیب هم حضور نیروهای خودی عمق پیدا کند و هم فشار دشمن روی تیپ۲۱ امام رضا(ع) کاهش یابد. عزیز جعفری سپس اضافه کرد: لازمه موفقیت ما در قلاویزان احداث جاده است که به‏علت تسلط دشمن و ظرافت کار مشکل می‏باشد و لازم است که شما شناسایی‌های خود را در منطقه پشت سرمایه‌گذاری کنید. یکی از اشتباهات ما در این عملیات این بود که یک فلش از پشت نگذاشتیم تا با قاطر یا بالگرد آن را تأمین کنیم. همیشه در اینجا برای غافلگیری دشمن فلش‌های پشت هم موفق بوده است. ما نباید این دفعه گسترده عمل کنیم که شاید بتوانیم فیروزآباد را به ارتفاع ۲۲۳ وصل کنیم و یک فلش از پشت و یک فلش روبه‌روی بهین‎وبهروزان داشته باشیم. ما سعی می‌کنیم به مسئولان بالاتر بقبولانیم که باید در این منطقه عملیات را ادامه دهیم و جاده بدره را تصرف کنیم، چون دراین‏صورت دشمن باید برای تأمین شمال ازطریق بغداد عمل کند. شما برای تأمین عملیات فعلی و جاپای مناسب برای تک بر روی قلاویزان و الحاق روی پاسگاه سیدقاسم عمل کنید که فشار دشمن از روی تیپ۲۱ امام رضا(ع) برداشته شود. قاسم سلیمانی که هم اجرای عملیات در بخش غربی قلاویزان را موفق نمی‌دانست و هم به‏علت جاماندن تعدادی از شهدای لشکر۴۱ ثارالله(ع) در بخش شرقی اصرار بر اجرای عملیات در این بخش را داشت در توجیه پیشنهاد خود اظهار کرد: از دید من بدون عمل روی (بخش شرقی) قلاویزان عملیات در این منطقه هیچ فایده‌ای ندارد نکته دیگر اینکه عملیات در اینجا ساده است، ولی ما برای اینجا نیروی کمی در نظر گرفتیم و دشمن را سبک شمردیم. به‏جای سه روز که شما برای عمل روی سیدقاسم مهلت می‌دهید حاضریم روی قلاویزان عمل کنیم و قول هم می‌دهیم که پیروز شویم. پیش از این دشمن بیشتر در پایگاه نیرو داشت، ولی الآن روی قلاویزان تانک آورده و تقویت نیرو کرده است. اگر ما بخواهیم شهدا و مجروحان را بگذاریم و برویم درست نیست. وی در ادامه افزود: چون ما در این منطقه فعال نیستیم، درصورت اجرای عملیات، دشمن غافلگیر خواهد شد. عزیز جعفری ضمن ارج‌گذاری بر احساس مسئولیت قاسم سلیمانی در انتقال شهدا که در منطقه تحت‎تصرف عراق باقی مانده بودند، اجرای عملیات در این منطقه را درصورتی امکان‌پذیر دانست که شرایط زیر آماده باشد ۱. لشکر۴۱ ثارالله(ع) ۱۰ گردان آماده کند. ۲. راهکاری جدید برای اجرای عملیات شناسایی از پشت ارتفاعات داده شود ۳. فرماندهی سپاه موافقت کند. بدین‎ترتیب اجرای عملیات در منطقه قلاویزان به‎طور غیررسمی منتفی شد.

________________________________________

6. عناصر حزب دمکرات کردستان ایران در حوالی روستای چهارستون در شمال‎غربی شهرستان سلماس بر سر راه ۲ خودرو که حامل نیروهای ژاندارمری بودند عملیات کمین اجرا کردند. در این عملیات که با راه‌بندان و سپس شلیک با چندین قضه آر.پی.‌جی۷ و مسلسل اجرا شد ۲ خودروی ژاندارمری منهدم و ۵ تن از سرنشینان آن شهید و ۷ تن دیگر مجروح شدند. در شمال‎شرقی نقده نیز افراد حزب دمکرات در ساعت ۱۷:۳۰ به نیروهای تأمین جاده پایگاه دربند حمله کردند که موجب درگیری شدید بین دو طرف شد. در این حادثه ۳ تن از نیروهای پایگاه به شهادت رسیدند و ۲ تن دیگر زخمی شدند. منابع خبری که این حادثه را گزارش دادند اعلام کردند که در این درگیری تعدادی از افراد مهاجم نیز کشته شدند، ولی این منابع آماری از کشته‌شدن دمکرات‎ها ندادند. علاوه‎براین، در محور پیرانشهر - پسوه، افراد حزب دمکرات بر سر راه نیروهای خودی عملیات کمین اجرا کردند که براثر آن یک تن شهید شد و ۲ نفر زخمی شدند. همچنین در حومه سردشت، در ساعت ۹ یک دستگاه خودروی ژاندارمری مورد تهاجم عوامل حزب دمکرات قرار گرفت که منجر به زخمی‌شدن ۵ تن از نیروهای ژاندارمری شد. از سویی، در جاده چناره در شرق شهرستان سقز و حوالی روستای ابراهیم‌آباد دیواندره عناصر مسلح غیرقانونی اقدام به کارگذاشتن مین کردند که براثر برخورد نیروهای خودی با این مین‌ها یک تن از کارکنان ژاندارمری به شهادت رسید و ۲ تن مجروح شدند. دراین‎حال، نیروهای خودی در جنوب‎غربی پیرانشهر، اقدام به پاک‎سازی ۲ روستا کردند که در نتیجه آن ۴ تن از افراد حزب دمکرات کشته شدند، ۲ قبضه توپ، ۲ قبضه تیربار ژ۳ و تیربار دوشیکا، مقدار زیادی مهمات و مقادیری اسناد و مدارک سازمانی به دست نیروهای خودی افتاد.

________________________________________

7. قائم‎مقام فرماندهی سپاه خمین درحال تردد از خمین به محلات، مورد حمله تروریستی قرار گرفت. عاملان ترور ۵ گلوله ژ۳ به‌سمت وی شلیک کردند که موجب مجروحیت نامبرده شد. یکی از وابستگان چریک‏های فدایی خلق (شاخه اشرف دهقان) در بندرعباس به اعدام محکوم شد و حکم درباره وی به اجرا درآمد. شخص مذکور عنصر تشکیلاتی این سازمان بود و در ترور ۵ تن از افراد این شهر شرکت داشت. درضمن، وی در شهرهای تهران، زاهدان، زنجان و کرمان اقدام به سرقت مسلحانه از بانک و همچنین سرقت خودرو و موتورسیکلت کرده بود. علاوه‎براین، در منطقه امامزاده ابراهیم رودبار، ۳ نفر از افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با حمله مسلحانه به چادر عده‌ای که در منطقه جنگلی مشغول کار بودند اموال آنها از قبیل روغن، قند، سیب‎زمینی، پیاز، برنج، چند تخته پتو و مبلغ ۲۰ هزار ریال را سرقت کرده و از منطقه متواری شدند. ازطرفی، در تنکابن یکی از منافقین پس از دستگیری اعلام کرد که قصد همکاری دارد، ولی با فریب پاسدارها اقدام به فرار کرد که با بی‏توجهی به ایست پاسداران هدف قرار گرفت و کشته شد. همچنین در آستانه اشرفیه ۳ نفر از افراد سازمان مجاهدین خلق و یک نفر از عناصر وابسته به سازمان چریک‌های فدایی خلق اقلیت از رابطان جنگل سازمان مجاهدین خلق دستگیر شدند.

________________________________________

8. علی زرکش*** عضو شورای مرکزی سازمان مجاهدین خلق و فرمانده سیاسی - نظامی این سازمان، در اطلاعیه‌ای ضمن اعلام ترور ۲۸۰۰ تن از مسئولان جمهوری اسلامی، کلیاتی از برنامه این سازمان برای بعد از فوت امام خمینی را بیان کرد. دفتر سیاسی سپاه پاسداران بخشی از این اطلاعیه و بازتاب آن را بدین‎شرح آورده است: در اطلاعیه‌ای که ازجانب زرکش به چاپ رسیده، وی در قسمتی از آن ادعا کرده است که در طول یک سال گذشته ۲۸۰۰ نفر از عناصر رژیم را کشته‌اند که در میان آنها ۴۰ تن از فرماندهان سپاه بوده‌اند. در قسمت دیگر این اطلاعیه باوجود ادعاهای قبلی منافقین که مطرح کرده بودند ما محاسبات براندازی‎مان را متکی به مرگ امام نکرده و مستقل عمل می‌کنیم، درج شده است: «شایان یادآوری است که درصورت مرگ او یکی از موقعیت‌های مناسب قیام فرا خواهد رسید که دراین‏صورت باید با تمام قوا فرصت مزبور را مغتنم شمرده ... و رژیم را در تمامیت آن جارو نماییم.» و در ادامه این رهنمود توجه داده است که در هنگام پیش‌آمدن چنین فرصتی هیچ‌کدام از واحدها احتیاج به فرمان مجددی ندارند. زرکش در قسمتی دیگر از اطلاعیه‌اش علت پایین‌آمدن آمار ترورها را شدت خفقان رژیم و جلوگیری از ضربه‌خوردن سازمان عنوان کرده و دراین‎خصوص مدعی شده است که در طول این مدت سکوت نسبی، سازمان موفق شده است به کیفیت جدیدی ارتقا یافته و به بافت تشکیلاتی بسیار پایدارتر و افق مبارزاتی بسیار روشن‌تر دست یابد. وی در ادامه به افراد قطع‌شده از تشکیلات توصیه کرده که ازطریق تماس با خارج از کشور برای برقرارکردن ارتباط تلاش کنند. رادیو بی‌بی‌سی نیز به پخش بیانیه‌ علی زرکش پرداخت. این رادیو اعلام کرد: «علی زرکش فرمانده عملیاتی سازمان مجاهدین خلق ایران مدعی شد که چریک‌های مجاهدین ظرف یک سال گذشته دوهزار و هشت‌صد تن از مقامات دولتی رژیم آیت‌الله خمینی را در داخل کشور کشته‌اند ... به گفته وی سازمان مجاهدین خلق برای سازماندهی مجدد نیروهای خود مجدانه اقدام کرده است.» علاوه‎براین، خبرگزاری آسوشیتدپرس از پاریس با انعکاس این اطلاعیه، به نقل از آن به اهداف سازمان مجاهدین خلق پس از رحلت امام خمینی پرداخته و دراین‌باره گزارش داد: دفتر مجاهدین در تبعید امروز اعلام کرد رژیم ایران در آستانه سقوط قرار دارد و چریک‌های این سازمان ۲۸۰۰ تن از عوامل رژیم ایران را به قتل رسانده‌اند. در اعلامیه صادرشده ازسوی گروه مارکسیست - اسلامی مجاهدین همچنین آمده است حتی اگر رهبر ۸۳ ساله روحانی ایرانی‌ها چندین سال دیگر نیز عمر کند نمی‌تواند از سقوط زودهنگام اقتصادی کشور جلوگیری کند. در اعلامیه مزبور درج شده که طبیعی است نیروهای مخالف اوضاع ایران را پیش‌بینی کنند. مجاهدین در اعلامیه خود ادعا کردند در زمان بین ۲۰ ژوئیه ۱۹۸۲ تا ۲۰ ژوئیه ۱۹۸۳، ۲۸۰۰ تن از سربازان طرف‌دار خمینی و مقامات رسمی کشور را در جریان عملیات مختلف دفاعی و تهاجمی خود در سرتاسر ایران به قتل رسانده‌اند. اعلامیه مزبور ادعا کرد ایران در آستانه فاجعه اقتصادی قرار دارد و این به دلیل ظرفیت کم تولیدی، صادرات کمتر نفت، افزایش واردات غذایی و چاپ وسیع اسکناس بدون پشتوانه می‌باشد. در اعلامیه همچنین آمده است دورنمای حکومت ایران، اختلاف و شکاف دائم و درنهایت سقوط، غیرقابل جلوگیری می‌باشد و چریک‌ها به‎منظور آماده‌سازی زمینه برای یک قیام عمومی حرکت می‌کنند. یک سخنگوی سازمان مجاهدین خلق در پاریس گفت به‎محض مرگ رهبر ایران، مجاهدین یک قیام فوری را رهبری خواهند کرد و کنترل کشور را به دست خواهند گرفت. از سویی، رادیو ریاض متعلق به دولت عربستان سعودی به نقل از بیانیه سازمان مجاهدین خلق، ترورشدگان را هواداران حکومت ایران اعلام کرد و افزود ۴۰ نفر از افراد به‎قتل‎رسیده از پاسداران بودند که در قتل مردم مشارکت داشتند. رادیو ریاض به جرائم سایر افرادی که به گفته سازمان مجاهدین خلق اعدام شده‌اند، اشاره نکرد.

________________________________________

9. درپی تهدید دو روز پیش وزیر فرهنگ و اطلاعات عراق مبنی‎بر اینکه شهرهای ایران را با خاک یکسان خواهیم کرد، امروز نماینده دائمی ایران در سازمان ملل متحد در نامه‎ای به دبیرکل این سازمان اعلام کرد که بنا به تجربه، این‌گونه اظهارات مقدمه‌ای برای ازسرگیری حملات جنایت‎کارانه رژیم عراق است. در این نامه همچنین به سوابق این‎گونه اقدامات عراق اشاره شده است. در نامه رجایی خراسانی خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد آمده است: «در تاریخ ۲ آگوست وزیر فرهنگ و اطلاعات عراق اعلام کرد که "اگر ایران از بمباران اهداف غیرنظامی عراق دست برندارد، عراق شدیداً تلافی خواهد کرد و شهرهای ایران را با خاک یکسان خواهد کرد". تجربه گذشته نشان داده است که این قبیل اظهارات ازسوی عراق تنها نشان‏دهنده آن است که حکام آن کشور قصد دارند که حملات جنایت‎کارانه خود را علیه غیرنظامیان بی‎گناه جمهوری اسلامی ایران از سر بگیرند. سری حملات موشکی وسیع گذشته علیه غیرنظامیان ایران به‎دنبال بیانیه وزیر فرهنگ و اطلاعات عراق در ۲ می ۱۹۸۳ (۱۲ اردیبهشت ۱۳۶۲) شروع گردید که با بهانه‎جویی اعلام شد “عراق شهرهای ایران را به‎تلافی گلوله‏باران شهرهای عراق بمباران خواهد کرد." جهت توجه جناب‎عالی این اطلاعات برحسب وظیفه در نامه مورخ ۵ می ۱۹۸۳ (۱۵/۲/۱۳۶۲) خود، اشاره گردیده و به‌عنوان سند s/۱۵۷۴۷ شورای امنیت منتشر شد. حملات واقعی عراق نیز در ۱۲ می (۲۲/۲/۱۳۶۲) رخ داد که جزئیات آن جهت توجه جناب‎عالی در نامه مورخ ۱۳ می (۲۳/۲/۱۳۶۲) خود که به‎عنوان سند s/۱۵۷۶۳ شورای امنیت منتشر شد، درج شده است. گزارش جناب‌عالی درمورد هیئت تحقیق مناطق غیرنظامی در ایران و عراق که مورد حمله نظامی واقع شده است به‏عنوان سند s/۱۵۸۳۴ شورای امنیت منتشر شد که به‏وضوح نشان‏دهنده آن است که هرگز سیاست نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران تخریب اهداف غیرنظامی عراق یا حمله به غیرنظامیان عراق نبوده است، درحالی‏که سیاست ارتش تجاوزگر عراق همیشه این بوده، همان‎طور که وزیر فرهنگ و اطلاعات عراق گفته است که "شهرهای ایران را با خاک یکسان می‌سازد" درحقیقت فعالیت اصلی ارتش تجاوزگر عراق در طی دو سال گذشته در اشغال غیرقانونی بخش‎هایی از خاک ایران و ریشه‏کنی عمدی کلیه علائم حیات در مناطق تحت‎اشغالش تا سر حد امکان را نشان می‎دهد که هیئت اعزامی ازسوی شما به دو کشور ایران و عراق شاهد این واقعیت بوده است. دولت جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که این همان هدفی است که ارتش تجاوزگر عراق پیش گرفته که شهرهای مرزی ایران را با توپخانه دوربرد هدف قرار دهد ازهمین‎رو درحال‌حاضر متجاوزان عراقی از اکثر مناطقی که آنها تحت‎اشغال داشتند، عقب رانده شدند. عملیات اخیر رزمندگان مسلمان جمهوری اسلامی ایران در اواخر جولای علیه متجاوزان عراقی در دو جبهه نیز به‌منظور ساکت‎کردن منشأ آتش توپخانه علیه شهرهای پیرانشهر و سردشت از پادگان عراقی حاج‎عمران و نیز آزادی شهر مهران از برد آتش توپخانه عراق بوده است. باتوجه‎به این مهم هرگونه اقدامی ازسوی حکام عراق در ازسرگیری حملات وحشیانه علیه غیرنظامیان ایران تلاش بیهوده‎ای خواهد بود تا موفقیت‎های عملیات‌های فوق را تحت‌الشعاع قرار دهد. در پایان دولت جمهوری اسلامی ایران یک بار دیگر این اعتقاد خود را تکرار می‌کند که بی‎تفاوتی جامعه بین‎الملل و شورای امنیت نسبت به جنایاتی که حکام عراق علیه انسانیت صورت می‎دهند، باعث تشویق کسانی است که به این قبیل جنایات متوسل می‌شوند و به‎خاطر اقدامات وحشیانه خود نیز پاداش می‎گیرند. سعید رجایی خراسانی، سفیر و نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل.»

________________________________________

10. طارق عزیز معاون نخست‎وزیر و وزیر امور خارجه عراق، به‎طور پیش‌بینی‌نشده و غیرمنتظره، روز گذشته برای دیدار با مقامات بلندپایه ترکیه به آنکارا سفر کرد. بنا به اعلام رادیو صوت‌الجماهیر، عزیز در این سفر حامل پیام شفاهی صدام حسین رئیس‎جمهور عراق برای کنعان اورن رئیس‎جمهور ترکیه بود. طارق عزیز در این سفر علاوه‌بر ملاقات و گفت‌وگو با کنعان اورن، با ایلتر ترکمن وزیر امور خارجه ترکیه نیز دیدار کرد. رادیو امریکا درباره موضوع و اهمیت فوق‌العاده این دیدار برای عراق اعلام کرد: «دیدار طارق عزیز که بدون اعلام قبلی صورت می‌گیرد با این نگرانی در ترکیه تقارن پیدا کرده است که ازسرگیری جنگ بین ایران و عراق ممکن است خط لوله نفت عراق را که از ترکیه می‌گذرد مورد تهدید قرار دهد. این خط لوله تنها راهی است که عراق می‌تواند ازطریق آن نفت خامش را صادر کند. از این گذشته ترکیه نیز هر سال ۲۵۰ میلیون دلار به دست می‌آورد. برپایه گزارش‌هایی که از بغداد می‌رسد، طارق عزیز افزایش ظرفیت خط لوله را نیز با مقام‌های ترکیه مورد بحث قرار خواهد داد. درحال‌حاضر روزانه بین هفت‎صد هزار تا یک‎میلیون بشکه نفت خام از لوله عبور می‌کند.» خبرگزاری ایتالیا نیز در گزارشی به نقل از مطبوعات ترکیه، علت سفر معاون نخست‎وزیر عراق به ترکیه را درخواست میانجیگری از ترکیه در جنگ بین دو کشور ایران و عراق عنوان کرد. در این گزارش آمده است: عراق از ترکیه خواست برای پایان‌دادن به جنگ ایران با عراق که هر دو بیم دارند ادامه آن منجر به قطع جریان نفت از لوله نفتی عراق - ترکیه (کرکوک به یومورتالیک) شود، میانجیگری کند. دراین‎حال، به گزارش رادیو امریکا گویا درخواست طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق از ترکیه برای حمایت بیشتر آن کشور از عراق، بدون پاسخ مثبت بوده است. این رادیو به نقل از منابع آگاه درباره نتایج دیدار و گفت‌وگوی طارق عزیز با مقامات کشور ترکیه اعلام کرد: «طارق عزیز وزیر خارجه عراق موقعیت نبرد دو کشور همسایه را با رئیس‎جمهور، نخست‎وزیر و وزیر امور خارجه ترکیه در میان گذاشته است. به گفته همین منابع، طارق عزیز از ترکیه درخواست کرده است که عراق را یاری داده و در جنگ با ایران از آن کشور حمایت کند. وزیر امور خارجه عراق بیش از یک ساعت با رئیس‌جمهور ترکیه به تبادل‎نظر پرداخت، اما امروز سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه این ملاقات را دیداری عادی خواند و در پاسخ به پرسش خبرنگارانی که در کنفرانس مطبوعاتی شرکت داشتند گفت که ترکیه موضع خود را در قبال جنگ ایران و عراق تغییر نداده است. ترکیه یکی از شرکای عمده تجاری ایران و عراق به‌شمار می‌رود و تهدید اخیر نسبت به در خطر افتادن خط لوله نفت عراق و ترکیه هشداری برای دولت ترکیه محسوب می‌شود. جنگ‌های شدید نیروهای ایرانی و عراقی در نزدیکی مرزهای ترکیه صورت می‌گیرد و به همین جهت موجب نگرانی محافل آنکارا را فراهم ساخته است، اما به‌هرحال کلیه اقدامات احتیاطی دولت ترکیه تاکنون سری نگه داشته شده است.»

________________________________________

11. تفسیر سیاست جنگی ایران در مقابله با عراق، تأثیر جنگ در اقتصاد و طرح‌های عمرانی، سیاست خارجی عراق به‏خصوص اُفت شخصیت سیاسی این کشور در میان کشورهای عربی منطقه باتوجه‌به نیازمندی آن به کمک سایر کشورهای عربی و ضربه‌ای که لغو برگزاری گردهمایی سران جنبش عدم تعهد به عراق وارد کرد از موضوعاتی است که خبرنگار بی‌بی‌سی در بغداد به آنها پرداخته است. به گفته برادشو خبرنگار این رادیو: «دولت ایران با این اعتقاد که ادامه مشکلات اقتصادی در عراق بالاخره دولت این کشور را از پای درخواهد آورد، ازطریق حملات منظم، اما در مقیاسی کوچک فشار نظامی خود بر عراق را ادامه می‌دهد، زیرا درآمد کنونی ایران از محل فروش نفت، مخارج حملات گهگاه نیروهای ایران را تأمین می‌کند، حال آنکه درآمد عراق از صدور نفت اکنون به یک‌پنجم سطح سابق و قبل از آغاز جنگ رسیده است و کفاف مخارج عملیات دفاع وسیع را نمی‌دهد. در عین حال، در بغداد مردم از اینکه احساس می‌کنند که در نتیجه این جنگ که نشانه‌هایی از پایان آن نیز دیده نمی‌شود بسیاری از طرح‌های عظیم اقتصادی و سیاسی کشور ناتمام مانده است به تنگ آمده‌اند. دولت عراق با اتکا به درآمد حاصل از صدور نفت که تا قبل از آغاز جنگ به ۲۶ میلیارد دلار در سال می‌رسید برنامه‌های عمرانی عظیمی برای بازسازی کشور و پایتخت طرح کرد. پروژه این‌گونه برنامه‌های عمرانی عراق به عمده‌ترین بازار مصرف صنایع ساختمانی در خاورمیانه مبدل شد، اما این طرح‌های عمرانی و بازسازی کشور در نتیجه مخارج روزافزون جنگ با ایران متوقف شده است و از مردم عراق که به آنها وعده جنگی بی‌دردسر داده شده بود اکنون خواسته شده است که خود را برای صرفه‌جویی‌های بیشتر آماده کنند. اما نکته جالب‎توجه آنکه در نتیجه جنگ با ایران دستیابی به آرمان‌های سیاسی عراق هم اجباراً به تعویق افتاده است. در ابتدای جنگ، عراق از حالت انزوای خود در جهان عرب تدریجاً خارج شده بود. عراق که زمانی در ردیف یکی از کشورهای عرب شدیداً متخاصم با اسرائیل به‎شمار می‌آمد، اکنون به‎جای مبارزه در جبهه غربی خود هم خود را مصروف مقابله با خطر جدی‌تری ازسوی همسایه شرقی خود کرده است. علاوه‌برآن، عراق شانس به‎عهده گرفتن نقشی عمده در صحنه سیاست بین‌المللی را از دست داد، زیرا در نتیجه مخالفت ایران با تشکیل کنفرانس سران غیرمتعهدها در بغداد محل تشکیل کنفرانس از بغداد به دهلی‌نو انتقال یافت. انتقاد رهبران عراق از ابرقدرت‌ها و ناتوانی کشورهای دیگر به‎طورکلی در خاتمه [دادن به] جنگ ایران و عراق احتمالاً نشانه استیصال دولت عراق است. در عین حال، این مسئله که عراق کمک‌های بیشتری از سایر کشورهای عرب دریافت نکرده است موجب خشم رهبران این کشور شده است.»

________________________________________

12. به‎دنبال انتشار گزارش‌هایی مبنی‌بر وجود مین‌های شناور در خلیج‎فارس، امروز وزارت راه‎وترابری ژاپن از کشورهای عربستان، بحرین و قطر درخواست کرد که با همکاری یکدیگر امنیت تانکرهای نفتی ژاپن را در خلیج‎فارس تأمین کنند. به گزارش رادیو بی‎بی‎سی، دولت ژاپن «از این سه کشور تقاضا کرد که اطلاعات بیشتری درمورد مین‌های شناور دراختیار آن کشور قرار دهند. اداره نقشه‌برداری نیروی دریایی امریکا گزارش داده بود که ۹ مین شناور را در آب‌های خلیج‎فارس شناسایی کرده است. به عقیده ناظران سیاسی، مین‌های شناور مذکور در جنگ ایران و عراق مورد استفاده قرار می‌گیرند.» رادیو بی‌بی‌سی افزود: «شرکت بیمه لویدز به شرکت‌های کشتیرانی در خلیج‎فارس هشدار داد مواظب مین‌های شناور موجود در حوزه نفتی رأس‌التنوره واقع در سواحل عربستان سعودی باشند. کارشناسان فنی گفتند که مین‌های مزبور از منطقه جنگی دو کشور ایران و عراق وارد سواحل عربستان سعودی شده‌اند. شرکت لویدز در بحرین اطلاع داد که تلکس‌های اخطاریه خود را برای کشتی‌هایی که وارد خلیج‎فارس می‌شوند ارسال داشته است. شرکت بیمه مزبور افزود که روزانه ۳ هلیکوپتر و یک هواپیمای شرکت نفت عرب امریکا برای مشخص‌کردن محل مین‌ها به‎طور مداوم در پروازند.»

________________________________________

13. خبرگزاری جمهوری اسلامی در نشریه گزارش‎های ویژه به جمع‌بندی و تحلیل رویکرد رسانه‌ها و مواضع مقامات ترکیه درمورد امنیت وله انتقال نفت عراق از کرکوک به مدیترانه پرداخت. در این تحلیل عواملی ازجمله واردکردن فشار تبلیغاتی به ایران برای گسترش‎نیافتن جنگ به منطقه کرکوک، اتخاذ پُز حمایت از عراق برای کسب امتیاز از آن کشور و ادعای ارضی بر بخش کردنشین و نفت‌خیز عراق مدنظر قرار گرفته شده است. همچنین در بررسی و تحلیل مذکور، اطلاعاتی درباره مقدار ترانزیت نفت عراق از کرکوک به مدیترانه و درآمد ترکیه از این راه، احتمال افزایش ظرفیت لوله‌های نفتی و... درج شده است. بخش‌هایی از جمع‌بندی و تحلیل خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بدین‎شرح است: «مطبوعات ترکیه به‎دنبال شروع عملیات والفجر۲ و متعاقب آن والفجر۳ با شیوه تا اندازه‌ای غیرمعمول در درج اخبار پیشروی‌های رزمندگان اسلام که در صدر اخبار جنگ آنان قرار گرفت سعی کردند افکارعمومی مردم ترکیه را به‎نوعی نسبت به احتمال در خطر قرارگرفتن واردات نفت از عراق و منافع دیگر ترکیه دراین‎رابطه نگران سازند. دراین‎زمینه روزنامه گونش (چاپ آنکارا) حتی حرکت والفجر۳ را اقدامی انحرافی و گیج‌کننده خواند که با هدف کشاندن نیروهای عراقی از منطقه شمالی به جنوب جهت حمله به شمال عراق و تصرف کرکوک طرح‌ریزی شده است. روزنامه حریت نیز چون دیگر روزنامه‌ها ضمن بحث پیرامون در خطر قرارگرفتن منافع ترکیه دراثر حمله ایران جمله‌ای از حجت‌الاسلام خامنه‌ای را به‎عنوان شاهد استدلال خود در تصمیم جدی ایران بر گرفتن کرکوک آورده و به نقل از ایشان نوشته است: "عراق را زیرورو می‌کنیم". متعاقب این کار تبلیغاتی همان‌گونه که انتظار می‌رفت وزیر خارجه ترکیه ایلتر ترکمن ضمن هشداری که درواقع متوجه جمهوری اسلامی ایران بوده نسبت به در خطر قرارگرفتن هرگونه منافع ترکیه در جریان جنگ خواستار تضمین شده و با بیانی سیاسی و در عین حال تهدیدآمیز گفت: دراین‎رابطه هر دو کشور ایران و عراق از موضع ما آگاهی دارند ... دولت ترکیه که خرید نفت از واردات اصلی آن است مقدار قابل‎توجهی از نفت عراق که از کرکوک به مدیترانه منتقل می‌شود را دریافت می‌کند. این لوله نفتی تا اواسط سال گذشته، سالانه ۲۵ میلیون بشکه نفت را به مدیترانه انتقال می‌داد و ازاین‎طریق به نوشته گونش، ترکیه سالانه هشتاد تا صدمیلیون دلار بابت حق ترانزیت از عراق دریافت می‎کرد. از اواسط سال قبل با بسته‌شدن خط انتقال نفتی عراق - سوریه قرار بر این شد که ظرفیت این لوله تا ۴۹ میلیون بشکه در سال افزایش یابد. ظاهراً مجموع منفعت ترکیه چه ازطریق دریافت ترانزیت و یا نفت دررابطه‎با این لوله به سالیانه ۲۵۰ میلیون دلار می‌رسد. علاوه‌براین، در مهرماه سال قبل اعلام شد که عراق و ترکیه پروژه احداث یک خط لوله هزار کیلومتری را به مناقصه خواهند گذاشت. از طرف دیگر، ترکیه که حتی مبالغ قابل‎توجهی وام از منابع خارجی ازجمله بانک اسلامی جهت خرید نفت از عراق دریافت کرده است از اواخر خردادماه جاری، عملیات ایجاد حوزه امنیتی استحفاظ از تنها خط لوله نفت عراق حتی تا عمق بیست کیلومتری خاک این کشور را آغاز کرد که این خود از یک نگاه می‌تواند نمایانگر میزان احتیاج ترکیه به نفت عراق باشد. اگرچه تحلیل واقع‌بینانه‌تر این است که این امر بیش از این نمایانگر میزان احتیاج عراق به این لوله نفتی است که ترکیه را بنا به دلایل سیاسی وادار به حمایت از رژیم صدام کرده است. درصورتی‎که معتقد باشیم موضع‌گیری اخیر ترکیه از سیاست‌های دول خارجی و قدرتمند نشئت نگرفته است باید بگوییم که ترکیه با این اقدام درصدد آن است که درواقع با برحذرداشتن ایران، خط لوله نفتی عراق - مدیترانه را حفظ کند یا اینکه تلویحاً از جمهوری اسلامی ایران دراین‌باره که درصورت قطع لوله نفت منافع مشابهی ازطریق ایران خواهد داشت تضمین‌هایی دریافت دارد. از طرف دیگر، بعید نیست که دولت ترکیه با این اقدام که درواقع نوعی حمایت از عراق است درصدد کسب امتیازات بیشتر از این کشور باشد. اما با این‌همه کل میزان درآمد نه‏چندان مهم ترکیه از این خط لوله ۲۵۰ میلیون دلار در سال به‏نظر نمی‌رسد. هیچ‌یک از این اهداف انگیزه اصلی ترکیه برای چنین موضع‌گیری که خالی از جنبه‌ها و اهداف تهدیدآمیز نظامی باشد، نیست. انگیزه دیگری که ترکیه درصورت اعتقاد بر عدم دخالت قدرت‌های جهانی در این موضع‌گیری می‌تواند از این اقدام داشته باشد زمینه‌سازی جهت جامه عمل پوشاندن به برخی ادعاهای ارضی است که این کشور نسبت به عراق داشته است. براین‎اساس، ترکیه که نسبت به بخشی از کردستان عراق حتی شهر و حومه نفتی کرکوک ادعای ارضی دارد درصدد است که با درگیرساختن خود در مسئله، در فرصتی مناسب مثلاً هنگامی‎که صدام در آستانه سقوط قطعی قرار گیرد این بخش از خاک عراق را به اشغال خود درآورد. عملیات نفوذ نیروهای ترکیه در خاک عراق در اوایل خردادماه جاری و اقدام آنچه سرکوبی شورشیان کرد خوانده شد درواقع می‌تواند زمینه‌ساز مناسبی جهت هر اقدام مشابه دیگری در آینده البته با هدف‌های متفاوتی باشد. عملیات مرموز نفوذ نیروهای ترک به عراق که تعداد آنها رسماً ۲۰۰۰ و ازطرف منابع مخالف رژیم عراق تا ۴۰ هزار تن گزارش شد آن‌گونه که نظامیان حاکم بر ترکیه عنوان ساختند عملیاتی ازنظر زمان و مکان محدود بود که پس از چند روز پایان یافت. درحالی‌که منابع کردهای عراقی ادعا کردند که نیروهای ترک همچنان در خاک عراق مستقرند. در آن زمان هدف‌های اصلی ترکیه از این اقدام نمایش برتری نظامی خود به تمامی کشورهای منطقه خصوصاً در شرایطی که رزمندگان اسلام در مناطق کردنشین میهن اسلامی عملیات پاک‌سازی وسیعی را آغاز کرده و تهدید عراق ازطریق شمال مطرح بود، نمایانگرساختن و مرتبط‌بودن ناتو با تحولات این منطقه ازطریق ترکیه، بازپس‌گرفتن چند ناحیه کردنشین داخل عراق و نیز کمک نظامی به عراق جهت واگذاری حفاظت کردستان به نیروهای ترک و انتقال ۲ لشکر مستقر در این منطقه به جنگ برآورد می‌شد.»

________________________________________

14. یک اقتصاددان اسرائیلی پیش‌بینی کرد که رقابت کشورهای عرب و اقدام عراق برای تأمین هزینه‌های جنگی در تولید بیشتر نفت موجب کاهش قیمت نفت خواهد شد. وی همچنین درباره کمک‌های ارزی دولت عربستان سعودی و کویت به کشور عراق و کاهش درآمدهای ارزی عراق به‎علت مسدودشدن راه‌های انتقال نفت از خلیج‎فارس اطلاعاتی داد. به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس «دکتر الیاهو کانفسکی با تشبیه جنگ ایران و عراق به یک بمب ساعتی برای بازارهای نفت جهان گفت عربستان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک و دشمن ایدئولوژیکی ایران، تا پایان سال ۱۹۸۲ حدود ۳۰ میلیارد دلار کمک جنبی دراختیار عراق قرار داده است. کویت یک عضو دیگر اوپک، حدود ۱۵ میلیارد دلار به خزانه جنگی عراق اختصاص داد. کانفسکی گفت: وضعیت مالی عراق به‎سرعت رو به وخامت می‌رود و ادامه جنگ به‎دنبال کاهش ۵ دلار در قیمت‌های هر بشکه نفت اوپک در مارس گذشته به کمبود مالی خزانه‌های سعودی و کویت افزوده است. او گفت: وحشت آنان از ایران انقلابی، آنان را از کاستن کمک به عراق بازمی‌دارد. کانفسکی به فشار مالی روزافزون به عربستان و کویت جهت افزایش تولید نفت خود اشاره کرد و اظهار داشت این امر قیمت‌ها را متزلزل خواهد کرد. وی گفت: من تنزلی را در قیمت‌های جهانی نفت لااقل ازنظر هزینه‌های واقعی پیش‌بینی می‌کنم، اما یک تنزل در هزینه اسمی را نیز نادیده نمی‌گیرم. کانفسکی سپس گفت: اقتصاد ایران کاملاً درجهت مغایر با مشقت اقتصادی عراق رو به بهبود است. او گفت: ایران که به‎دنبال به قدرت رسیدن آیت‌الله روح‌الله خمینی در ۱۹۸۰، فروش نفت خود را کاهش داده بود به یک تلاش همه‌جانبه جهت توسعه صادرات و درآمدهای نفتی خود در ۱۹۸۲ دست زد و درآمدهای نفتی ایران طی ۱۹۸۲ به دوبرابر سطح سال ۱۹۸۱ و تقریباً ۱۹.۴ میلیارد دلار رسید. کانفسکی افزود: ایران که هیچ‌گونه کمک خارجی دریافت نمی‌کند، باید صادرات نفتی خود را جهت پرداخت هزینه‌های جنگ و سرمایه‌گذاری‌های عظیم در اقتصاد غیرنظامی افزایش دهد. ایران اکنون حدود ۲ میلیون بشکه در روز صادر می‌کند. این درحالی است که درآمد نفتی عراق با ۸۰ درصد تنزل از ۳۳ میلیارد دلار در قبل از جنگ به ۹ میلیارد دلار در ۱۹۸۲ رسید. ایران دو خط لوله عراق را از مجموع سه خط لوله بسته و صادرات آن را فقط به ۶۵۰ هزار بشکه در روز ازطریق خط لوله باقی‌مانده محدود کرده است. او گفت: عراق کسری موازنه پرداختی حدود ۲۰ - ۲۲ میلیارد دلار دارد. کانفسکی گفت: عراق پس از پایان جنگ به گسترش صادرات خود به ۴ یا ۵ میلیون بشکه در روز جهت بازسازی اقتصاد خود اقدام خواهد کرد که این امر عرضه اضافه نفت را طولانی‌تر کرده و فشار تازه‌ای به قیمت‌های نفت درجهت کاهش، وارد خواهد کرد.»

________________________________________

• ∗ پس از پاک‎سازی و تثبیت منطقه، گردان۱۰۵ ارتش برای پدافند به‌جای تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) در منطقه مستقر شد.
  • حاضران در این جلسه عبارت بودند از: عزیز جعفری، قاسم سلیمانی، ابوالفضل حسن‏پور، علیرضا رزم‏حسینی، امین شریعتی، سرهنگ دولت‏آبادی، سرهنگ جابری‏پور و حسین اردستانی راوی قرارگاه نجف.
    • علی زرکش درباره انقلاب ایدئولوژیک و ازدواج رجوی با مریم قجر عضدانلو (مریم رجوی)، به‌شدت با مسعود رجوی اختلاف پیدا کرد و مدتی را در بازداشتگاه‎های سازمان مجاهدین خلق زندانی شد. وی ازجمله کسانی بود که در عملیات مرصاد کشته شدند. برخی عقیده دارند که سازمان مجاهدین خلق (منافقین) افرادی که با مسعود رجوی اختلاف داشتند یا به اقدامات سازمان انتقاد می‎کردند را در عملیات مرصاد شرکت داده و در بحبوحه عملیات خود آنها را کشت.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/13