1366.07.24: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.07.24 |نام دیگر= بیست و چهار مهر |روز=24 مهر 1366 |تاریخ شمسی= 1366.07.24 |تاریخ میلادی=16 اکتبر 1987 |تاریخ قمری= 22 صفر 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.07.24</div> <div class="bootstrap-btn">1...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش - 1==
== گزارش- 421 ==
در آستانه اجراي عمليات در غرب منطقه ماووت و در وضعيتي كه فرماندهان و مسئولان قرارگاه نجف و يگان‌هاي تحت امر در حال نقل و انتقال نيرو از عقبه‌ها به منطقه عملياتي هستند و تلاش بي‌وقفه براي ايجاد آمادگي لازم جهت اجراي عمليات ادامه دارد، نيروهاي ارتش عراق در ساعت 2 بامداد 24/7/1366 به خط حد لشكر32 انصارالحسين(ع) و تيپ48 فتح در جنوب ارتفاع برده هوش (غرب ارتفاع گامو) حمله كردند. حمله تا ساعت 5:15 بامداد ادامه يافت و دو تپه در جنوب ارتفاع برده‌هوش در خط حد لشكر32 و يك سنگر از تيپ48 به دست دشمن افتاد و 3 تن از رزمندگان شهيد و 3 تن مجروح شدند. براي مقابله با اين تك دشمن آتش ادوات و كاتيوشا اجرا گرديد و به خطوط پدافندي در يال قشن آماده‌باش داده شد.<ref>سند شماره 1521/ د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف در عمليات نصر8 انجام نشده (نادر نوروز شاد) 19 تا 27/7/1366، ص66، 67 و 1/81.</ref>
در ادامه حمله مذكور، بعد از ظهر امروز نيز دشمن تك خود را ادامه داد و با تصرف تپه جنگلي تلاش كرد تا به طرف برده‌هوش پيشروي نمايد. با توجه به اينكه لشكر32 نيروي آماده براي مقابله با تك دشمن نداشت و در استفاده از نيروهاي تازه نفسي كه در حال انتقال به منطقه عملياتي بودند و براي عمليات آماده مي‌شدند، نيز اكراه داشت، فرمانده اين لشكر با جمع‌آوري يك دسته نيرو از واحدهاي مختلف لشكر از پيشروي دشمن جلوگيري كرد.<ref>سند شماره 444 /گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ:گزارش آماده‌سازي عمليات انجام نشدة نصر8، لشكر32 انصارالحسين(ع)، راوي برادر تازيكي، 27/7/1366، ص42 (دستنويس).</ref> از سوي ديگر، جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه و فرمانده قرارگاه نجف با توجه به اينكه تك مذكور و پيشروي قواي دشمن تهديدي براي ارتفاعات اصلي بود، به لشكر32 و تيپ48 دستور دادند كه به سرعت نقاط از دست رفته پس گرفته شود. اين دو يگان با جمع‌آوري نيرو، آماده مي‌شدند تا شب به دشمن حمله كنند، ليكن در ساعت 22:40 اعلام شد كه با توجه به آمادگي و حضور نيروي بيش‌تري از دشمن در اين محور، اجراي پاتك به دشمن ميسّر نيست. در اين وضعيت رحيم صفوي به فرمانده قرارگاه نجف پيشنهاد كرد براي اجراي اين پاتك، از لشكر155 ويژه شهدا نيروي احتياط گرفته شود بدون اينكه نيرويي از خط دفاعي خود بردارد، ولي اين لشكر اعلام كرد كه نيرويي براي اين پاتك  ندارد. از طرف ديگر، با توجه به اينكه خبر رسيد كه از فشار دشمن براي پيشروي كاسته شده، هر چند كه آتش شديد دشمن ادامه داشت، فرمانده قرارگاه نجف به توپخانه تحت امر قرارگاه دستور داد كه روي  قواي دشمن در اطراف ميراوه (جنوب برده‌هوش) آتش سنگين اجرا كند. به يگان‌هاي مستقر در منطقه نيز دستور آماده‌باش صددرصد داده شد و به اين ترتيب اجراي پاتك عليه دشمن منتفي گرديد.<ref>مأخذ1، ص87 و 88.</ref>
مسئول اطلاعات قرارگاه نجف در اين باره گفت: «تيپ48 فتح 5 دسته نيرو آماده كرد تا نقاط اشغال شده منطقه لشكر32 را باز پس گيرد، اما ناگهان دشمن به خط تيپ48 فشار آورد، طوري كه مجبور شد 2 دسته از نيروها را براي احتياط خط خودش بگذارد، با 3 دسته باقي مانده نيز امكان عمليات نبود.»<ref>مأخذ1، ص94.</ref>
فرمانده لشكر32 انصارالحسين(ع) دلايل موفقيت نيروهاي عراقي را در حمله امروز، آتش بسيار شديد و برتري توان نيروهاي تك كننده دشمن و كيفيت پايين نيروهاي پدافند كننده خودي - كه اكثر آنها نيروي وظيفه بودند - اعلام كرد.<ref>- Sreed har kapil kaul, Tanker war aspect of Iraq – Iran war (1980-88), New delhi, ABC publishing house, 1989.</ref>
 
==  گزارش- 422 ==
امروز در قرارگاه نجف علاوه بر پيگيري مسئله تك دشمن در جنوب ارتفاع برده‌هوش، تلاش‌هاي اصلي براي آمادگي جهت اجراي عمليات در غرب ماووت بود. در پي جلساتي كه روز گذشته با يگان‌هاي تحت امر قرارگاه نجف برگزار شد، امروز با حضور جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه، فرمانده قرارگاه نجف و مسئولان واحدهاي اين قرارگاه و فرمانده لشكر7 ولي‌عصر(عج) و چند تن از مسئولان اين لشكر، طرح مانور، ميزان آمادگي و مشكلات اين يگان بررسي شد. در ابتدا مسئول اطلاعات لشكر7 گفت: «راه‌كارهاي شناسايي شده به درد نمي‌خورد، چون تسلط با دشمن است.» وي در ادامه وضعيت سه راه‌كار شناسايي شده و مشكلات هر يك را از جمله شيب تند، داشتن پرتگاه، وجود مين‌هاي نامنظم و سيم‌خاردار و حضور نيروهاي كمين، تشريح كرد.
فرمانده لشكر7 نيز توضيح داد كه 25 بار شناسايي صورت گرفته است تا مسير مناسبي براي عبور نيروها، همراه با غافل‌گيري دشمن، پيدا شود ولي راه‌كار مناسب پيدا  نشده است. وي همچنين گفت كه براي عمليات دو گردان (هر يك به استعداد 2 گروهان) آماده شده كه هر دو مأموريتِ درگيري با كمين‌ها و حمله به خط دشمن را دارند و گردان سوم نيز در احتياط است. در ادامه جلسه، فرماندهان گروهان‌ها طرح مانور گروهان خود را توضيح دادند كه در پي آن گفته شد اين توضيحات ضعيف است و احتمال گم شدن نيروها در منطقه زياد است. سپس مسئولان واحدهاي پشتيباني لشكر7 ضمن اعلام آمادگي براي عمليات به ذكر مشكلات خود از جمله كمبود دستگاه‌هاي مهندسي، سوله، خودرو، لاستيك خودرو، مهمات، مواد غذايي، نيروي متخصص و بودجه پرداختند.
در پي بيان اين مسائل جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه با ناراحتي از وضعيت مشكلات و كمبودها گفت: «در مملكت تقسيم كار شده، عده‌اي بجنگند و عده‌اي زندگي كنند. معلوم نيست مسئول اين مملكت كيست. مملكت در اختيار جنگ نيست.» وي تدابيري را كه براي كاهش مشكلات يگان‌هاي عمل‌كننده انديشيده شده، چنين بيان كرد: مهمات را با توجه به اولويت‌ها تقسيم كرده‌ايم، خودرو را هم گفته‌ايم هر چه در انبارها هست تقسيم كنند و به يگان‌هاي مستقر در غرب اولويت بيش‌تري بدهند. لاستيك هم آنچه بوده سهميه‌بندي كرده‌ايم. … ما بايد آماده باشيم با قاطر بجنگيم.<ref>- خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 211، 25/7/1366، ص13، خبرگزاري كويت، 24/7/1366؛ و - سند شماره 1554 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي سپاه (سعيد سرمدي) 18/7/1366 تا 29/7/1366، ص176.</ref>
پس از جلسه مذكور، در جلسه محدودتري با حضور جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه، فرمانده قرارگاه نجف، مسئول معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه (محمد باقري) و فرمانده لشكر7 ولي‌عصر(عج)، با توجه به وضعيت نامناسب راه‌كارهاي لشكر7، رحيم صفوي راه‌حلي براي اين مشكل ارائه داد: «شما نيروي كمي براي كمين‌ها بگذاريد و تلاش اصلي را بگذاريد از راه‌كار تيپ12 قائم تا منطقه راحت‌تر و زودتر آزاد شود. سراغ كمين‌ها هر چه نيرو ببريد بچه‌ها شهيد مي‌شوند. با آتش سراغ كمين‌ها برويد.» فرمانده قرارگاه نجف نيز اضافه كرد كه شما (لشكر7) پشت سر تيپ12 قائم حركت؛ كنيد. البته كمي مشكلات دارد. رحيم صفوي نيز افزود: «لشكر57 ابوالفضل(ع) گردان سمت راستش را به طرف پايين بكشد تا به لشكرهاي بدر و 7 ولي‌عصر(عج) برسد.»<ref>مآخذ1، ص81 و 82.</ref>
 
==  گزارش- 423 ==
با توجه به اينكه شب گذشته انتقال نيروها و تجهيزات لشكر بدر و تيپ ويژه پاسداران - كه در منطقه غرب ماووت مأموريت عمليات نامنظم و حمله به دشمن از پشت را داشتند - به علت آماده نبودن افراد راهنما و همچنين كمبود قاطر و تأخير در بارگيري امكانات روي آنها ميسّر نشد، مسئولان قرارگاه رمضان از صبح امروز بي‌وقفه در پي آماده‌سازي و هماهنگي انتقال نيروها و امكانات به داخل عراق هستند. مسئولان اتحاديه ميهني كردستان عراق در جواب اين كه چرا نيروي كافي براي راهنمايي نيروها آماده نشده است و چرا بخشي از نيروها و امكانات كه شب گذشته آماده شد، منتقل نشده‌اند، علت آن را توجيه نشدن به طرح و زمان عمليات و بي‌اطلاعي از ميزان نيرو و امكانات قابل انتقال و همچنين دير وقت بودن اعلام كردند.
حسين دهقان (از مسئولان معاونت عمليات قرارگاه رمضان) در صحبت با كاك عزيز
(از مسئولان اتحاديه)، تأكيد كرد كه امشب آخرين فرصت است و اگر امشب كاري صورت نگيرد تمام كارها به هم مي‌ريزد. وي افزود كه چند موضوع را پيگيري كنيد: نيروهاي خودتان را با كمك تيپ37 (از يگان‌هاي رزمي اتحاديه ميهني كردستان) تقويت كنيد. در بارگيري، نيروهاي شما به ما كمك كنند. ما براي هر دو سه قاطر چند نيرو مي‌گذاريم، شما هم يك نيرو بگذاريد كه در طول مسير مشكلي بروز نكند.<ref>سند شماره 1533/ د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه رمضان (مسعود سرمدي)، 23/7 تا 2/8/1366، ص8 تا 13.</ref>
در ساعت 11:30، در سردشت با حضور فرمانده قرارگاه رمضان (محمدباقر ذوالقدر)، دهقان، مداحي و دو تن از مسئولان اتحاديه (كاك جبار و كاك عزيز) براي هماهنگي انتقال نيروها و امكانات، جلسه‌اي تشكيل گرديد. ابتدا فرمانده قرارگاه رمضان گفت: «بعد از عمليات‌هاي اخير مي‌خواهيم با تلاشي از جانب ما و شما (اتحاديه) راه را باز كنيم. شما ارتفاعات زرون، گلاله و پشت آن را تا جاده قميش به گلاله و سفره عمل كنيد و اين طرف آن را هم ما عمل مي‌كنيم. براي اقدام، ما جاده‌اي نداريم و دشمن مسلط است و قرار شد بخشي از نيروهاي ما در حد 2 گردان 300 نفري از داخل عمل كنند كه قرار بود در دو شب منتقل شوند. لشكر بدر از ارتفاع شيخ محمد به قميش مي‌رود و لشكر ويژه از زرون به گرده‌رش مي‌روند، ولي متأسفانه ديشب اقدام نشد. اگر برادرها امشب نروند، ديگر نمي‌رسند و چون روي توان اينها حساب شده، برنامه‌ها به هم مي‌ريزد.»
پس از آن كاك جبار گفت: «ما گفته‌ايم 70 پيشمرگ از تيپ 37 بيايند، 20 نفر هم در اشكان هستند كه جمعاً 90 نفر مي‌شوند. ولي در راه مشكلات بسياري براي رفتن دارند. من خودم براي نظارت به اشكان مي‌روم ولي بر نيروهاي شما مسئولين خودشان بايد نظارت كنند و اگر مشكلي پيش آمد ما مسئول نيستيم.» كاك عزيز هم اضافه كرد: «مسير دره‌اي تنگ و سنگي است و دشمن پايگاه دارد و اطراف آن را مين‌گذاري كرده است و با كلاشينكف مي‌تواند بزند و اگر با خمپاره تنگه را بزند، نيروها آسيب مي‌بينند و قاطرها سر و صداي زيادي دارند كه حفاظت را به هم مي‌زنند.» محمدباقر ذوالقدر در ادامه جلسه گفت: «اين عمليات موكول به تلاش و انتقال اين نيروهاست؛ بايد تمام توانتان را بگذاريد كه اين كار انجام شود.» كاك جبار: «اگر وقت داشتيم كه از 10 روز قبل امكانات را به داخل مي‌برديم، خيلي راحت بود.» برادر ذوالقدر: «ما فكر كرديم عمليات لو برود. از قبل هم گفتند مهمات و آذوقه آماده است، ولي دو سه روز قبل گفتند كه اتحاديه هم عمليات دارد و اگر آذوقه و مهمات بياوريد خوب است.»<ref>همان، ص14 تا 17.</ref>
پس از اين جلسه فرمانده قرارگاه رمضان در صحبت با برادران دهقان و ميررفيعي يادآور شد كه برادران به هر طريقي شده، آماده باشند كه با دشمن درگير شوند و احتمال فرار قاطرها را هم بدهند و وسايل اساسي را روي كول خود حمل كنند و متكي به بار قاطرها نشوند. در مسير هم تلاش شما اين باشد كه با دشمن درگير نشويد و به برادران تذكر بدهيد كه بدون سر و صدا حركت كنند و اگر وسط راه درگير شديد، فقط دفاع كنيد و جلو برويد و خودتان را به منطقه آزاد شده برسانيد، آنجا امنيت بيش‌تري دارد.<ref>همان، ص18.</ref>
سازمان‌دهي و چگونگي عبور نيروها و همچنين انتقال امكانات و زمان آن و تقدم و تأخر آن، طوري كه بين نيروها و امكانات تداخلي صورت نگيرد و در صورت هشيار شدن دشمن، خسارت كم‌تري وارد شود، موضوعاتي بود كه مورد بررسي مسئولان قرارگاه رمضان، فرماندهان يگان‌ها و مسئولان اتحاديه ميهني قرار گرفت تا اينكه سرانجام از ساعت 18 كاروان‌ها طبق سازمان‌دهي زير حركت خود را شروع كردند:
ساعت 18 حركت اولين كاروان نيروهاي لشكر بدر (150 تن)، ساعت 18:30 دومين كاروان نيروهاي لشكر بدر (150 تن)، ساعت 19 اولين كاروان قاطر (20 قاطر امكانات لشكر بدر).
ساعت 19:30 اولين كاروان نيروهاي لشكر ويژه پاسداران، ساعت 20 دومين كاروان قاطر (20 قاطر)، ساعت 20:30 دومين كاروان نيروهاي لشكر ويژه پاسداران.
چند تن از مسئولان قرارگاه رمضان نيز در آخرين كارواني بودند كه به سوي داخل عراق حركت كردند. راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در قرارگاه رمضان (مسعود سرمدي) كه در اين كاروان حضور داشت، در يادداشت‌هاي خود نوشته است: «نيروهاي لشكر9 بدر، لشكر ويژه پاسداران و مهمات و تداركات آنها به لطف خدا به سمت منطقه كردستان عراق حركت كردند و به ياري خدا، حادثه‌اي در طول مسير رخ نداد. كاروان‌ ما نيز نيم ساعت پس از نيمه شب (ساعت 30 دقيقه بامداد 25/7/1366) از آب رودخانه زاب صغير عبور كرد و راه را به سمت داخل عراق ادامه داد.»<ref>همان، ص20 تا 27.</ref>
 
== گزارش- 424 ==
با توجه به تشديد حملات هوايي و موشكي عراق به مناطق غيرنظامي و نقاط مسكوني ايران طي دو ماه گذشته، امروز وزير خارجه ايران با ارسال نامه‌اي براي دبيركل سازمان ملل، ضمن ارائه آمار خسارات انساني، از وي خواهان توجه بيش‌تري براي جلوگيري از تشديد وخامت اوضاع شد. در اين نامه آمده است:
«حملات نظامي عراق به تعداد بسياري از شهرها و روستاهاي جمهوري اسلامي ايران طي دو ماه گذشته به شدت افزايش يافته است، طوري كه از 31 مرداد 1366 (22 اوت 1987) تاكنون در نتيجه حملات وحشيانه به شهرهاي اراك، شوشتر، خرم‌آباد، تبريز، درود، آغاجاري، اصفهان، همدان، ورامين، نهاوند، رامهرمز، باختران، سنندج، مريوان، گيلان‌غرب، اسلام‌آباد، ايلام، سردشت و اروميه تعداد 134 غيرنظامي بي‌گناه شهيد و 1086 زن و مرد بي‌گناه مجروح شده‌اند. تعداد حملات انجام شده با توجه به فواصل كوتاه زماني بين حملات، به خوبي نشان دهندة نيات شوم عراق براي تحت فشار قرار دادن هر چه بيش‌تر جمهوري اسلامي ايران به منظور شروع جنگ شهرهاست… جمهوري اسلامي ايران، ضمن اتكا به سياست هميشگي خود مبني بر خويشتنداري در مقابل اين گونه تحريكات و آتش‌افروزي‌هاي عراق، هيچ‌گاه در دفاع از شهروندان بي‌گناه خود ترديد به خود راه نداده و به عنوان آخرين وسيله و آن هم به عنوان عمل بازدارنده به اقدامات مقابله به مثل توسل جسته است و اين حق مشروع را همچنان محفوظ مي‌دارد. تداوم بي‌وقفه سياست عراق در حمله به مناطق غيرنظامي جمهوري اسلامي ايران، كه متأسفانه با توجه لازم و مؤثر مجامع و سازمان‌هاي بين‌المللي مواجه نبوده است، هشدارهاي جدي براي سازمان ملل به شمار مي‌آيد. مقتضي است آقاي دبيركل توجه كافي به زمينه‌سازي‌هاي رژيم عراق براي تشديد وخامت اوضاع داشته باشند و در جهت جلوگيري از آن اقدام لازم را مبذول دارند. بديهي است نتايج ناشي از تحقق اين توطئه شومِ عراق صرفاً به عهده اين رژيم است.»<ref>سند شماره S/19214 شوراي امنيت سازمان ملل، 16 اكتبر 1987، ترجمه مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.</ref>
 
==  گزارش- 425 ==
شب گذشته 30 تن از چته‌هاي كومه‌له با حمله به پايگاه روستاي "دادانه" در جنوب غربي سنندج، يكي از افراد مورد اعتماد مردم را كشته و متواري شدند. در اين حمله عناصر كومه‌له
8 گلولـه آر.پي.جي.7 به پايگاه اين روستا پرتاب كردند، ولي بر اثر مقاومت نيروهاي پايگاه كه با نيروهاي ستادي تقويت شده بود، پس از يك درگيري 3 ساعته با كشتن يكي از اهالي روستا مجبور به ترك آن جا شدند.<ref>سند شماره 046334 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر نمايندگي حضرت امام در سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع)، 5/8/1366.</ref> در اين درگيري دو نيروي خودي مجروح گرديدند و يكي از افراد ضد انقلاب به نام "صادق پزشكيار" از گردان شاهو كشته شد.<ref>سند شماره 097684 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) (كردستان) – اطلاعات، 26/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 426 ==
نفتكش "سي‌ايل‌سيتي" با پرچم امريكا در بندر الاحمدي كويت هدف يك موشك كرم‌ ابريشم قرار گرفت. اين دومين حمله موشكي به نفتكش‌هاي امريكايي در 24 ساعت گذشته است. نفتكش سي‌ايل‌سيتي كه قبلاً "ام‌المرادم" نام داشت، از جمله 11 نفتكش كويتي است كه مجدداً در امريكا به ثبت رسيده و با پرچم و اسكورت ناوگان امريكا در خليج فارس تردد مي‌كند. اين نفتكش روز سه‌شنبه همراه با يازدهمين كاروان نفتكش‌هاي تحت اسكورت ناوهاي امريكا وارد بندر الاحمدي كويت شد و ساعت 6:15 صبح امروز به وقت محلي به هنگام بارگيري، از ناحيه پل فرماندهي هدف قرار گرفت.<ref>Sreed har kapil kaul, Tanker war aspect of Iraq – Iran war (1980-88), New delhi, ABC publishing house, 1989.</ref> در اين حمله 18 تن از خدمه كشتي از جمله ناخداي امريكايي آن مجروح شدند كه حال 7 تن از آنها به شدت وخيم است. در بين مجروحان 13 فيليپيني، يك پاكستاني، يك انگليسي و سه امريكايي مي‌باشند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 211، 25/7/1366، ص13، خبرگزاري كويت، 24/7/1366؛ و - سند شماره 1554 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي سپاه (سعيد سرمدي) 18/7/1366 تا 29/7/1366، ص176.</ref>
اصابت دو موشك به دو نفتكش امريكايي در بندر الاحمدي در طول 24 ساعت گذشته، موجب بروز نگراني در عرضه نفت و بازار جهاني آن شد. قيمت نفت در بازار معاملات سلف به ميزان قابل توجهي افزايش يافت و در نيويورك از مرز بشكه‌اي 20 دلار گذشت. به گزارش آسوشيتدپرس، امروز به دليل افزايش تشنجات در خليج فارس، معاملات نفتي به سختي انجام گرفت و در تمام طول روز قيمت‌ها افزايش يافت. در اين روز بهاي نفت برنت درياي شمال براي تحويل در ماه نوامبر (آبان) با افزايش 35 سنت، به بشكه‌اي 19 دلار و 10 سنت رسيد. قيمت نفت دوبي، نفت پايه خاورميانه، نيز براي تحويل در ماه نوامبر 7 سنت افزايش يافت. قيمت نفت تگزاس در روز جمعه به شدت ترقي كرد و از 20 دلار گذشت و به بشكه‌اي 22/20 دلار رسيد.<ref>روزنامه اطلاعات، 26/7/1366، ص15.</ref>
 
==  گزارش- 427 ==
دولت امريكا با تشكيل جلساتي موضوع حمله به دو نفتكش امريكايي در سواحل كويت را بررسي كرد و مقام‌هاي امريكايي مواضع اين كشور را در اين باره ابراز نمودند. كاخ سفيد با تشكيل يك گروه ويژه براي خليج فارس، در پي هماهنگ نمودن خط‌مشي‌هاي وزارتخانه‌هاي مختلف امريكا در منطقه است. رهبران كاخ سفيد، شوراي امنيت ملي، پنتاگون و وزارت خارجه امريكا ظهر امروز با تشكيل جلسه‌اي آخرين تحولات جنگ خليج فارس را بررسي كردند. از سوي ديگر، سخنگوي پنتاگون گفت: منبع حمله عليه نفتكش امريكايي فعلاً به طور علني افشا نمي‌شود. وي افزود كه هنگام وقوع حمله، يك هواپيما نزديك بندر الاحمدي مشاهده شده است. همچنين مقام‌هاي پنتاگون گفتند كه قرار است يك هيئت كارشناسي امور تخريب براي بررسي بيشتر قضيه به كويت اعزام شود.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 211، 25/7/1366، ص14، واشنگتن - خبرگزاري كويت، 24/7/1366.</ref>
مقام‌هاي امريكايي بدون اينكه احتمال اقدامات تلافي‌جويانه را رد نمايند، مواضع متضادي در قبال اين ماجرا اتخاذ كردند. ريگان، رئيس‌جمهور امريكا، در پاسخ به اين سؤال كه آيا امريكا اجازه خواهد داد تا ايران پس از اين حمله بدون تلافي بماند، گفت: من فكر مي‌كنم كه شما داريد زود نتيجه‌گيري مي‌كنيد، من درباره راه‌هايي كه در آينده انتخاب خواهيم كرد، نمي‌توانم و نمي‌خواهم بحث كنم ولي ما در حال مذاكره با دولت كويت هستيم و بيان آنچه كه ما انجام خواهيم داد بي‌احتياطي خواهد بود.<ref>همان، ص16، واشنگتن - خبرگزاري فرانسه، 24/7/1366.</ref>  از سوي ديگر، در حالي كه "شولتز" اين اقدام را حمله به كويت توصيف كرد،<ref>مأخذ 15، رديف اول.</ref> "ويكر" ‌سناتور جمهوري‌خواه با زير سؤال بردن عمليات اسكورت گفت: «وقتي موشك كرم ابريشم به كشتي كويتي حامل پرچم امريكا اصابت كرد، همانند اصابت آن موشك به پايتخت ايالات متحده امريكا است و گام بعدي صلح يا جنگ است كه به جان و منابع مردم امريكا مربوط مي‌شود و كابينه بايد در اين مورد پاسخگو باشد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 25/7/1366، ص16.</ref>
در همين حال دولت امريكا در يك عقب‌نشيني آشكار از مواضع ديروز خود مبني بر اينكه نفتكش "سانگاري" جزء كشتي‌هاي تحت پرچم امريكا نبوده و اگر باشد ما پاسخ مي‌دهيم، اعلام كرد كه تعهد ما به آب‌هاي بين‌المللي مربوط است. سخنگويان وزارت خارجه امريكا و كاخ سفيد "اوكلي" و فيتزواتر" در اين باره گفتند: اين مسئله در آب‌هاي كويت اتفاق افتاده و حمله به يك كشتي كويتي با پرچم امريكا صورت گرفته است. امريكا حمايت از كشتي‌هاي كويتي در آب‌هاي بين‌المللي را بر عهده گرفته است و هيچ مسئوليتي در مورد حمله اخير به عهده ندارد و كويت مسئول حفاظت از كشتي‌هاي خود بوده است. امريكا كشتي‌هاي كويتي را پس از آب‌هاي بين‌المللي در اختيار كويتي‌ها قرار داده و آنها در طول مسير آب‌هاي بين‌المللي تحت حفاظت ناوگان‌هاي جنگي امريكا قرار داشتند نه در آب‌هاي متعلق به كويت. فعلاً قرارداد جديدي كه حاكي از توسعه حوزه مأموريت نيروهاي حفاظتي امريكا از كشتي‌هاي كويتي در غير آب‌هاي بين‌المللي باشد بين امريكا و دولت كويت منعقد نگرديده است. سخنگوي وزارت خارجه امريكا درباره منبع موشك شليك شده گفت: اين موشك‌ها از تأسيسات نزديك فاو شليك شده و ما بايد مطمئن باشيم كه اين موشك‌ها از كجا و از چه مكاني شليك شده، قبل از اينكه در اين مورد بتوانيم اظهار نظر كنيم.<ref>همان، ص‌آخر.</ref> سخنگوي كاخ سفيد نيز ضمن نسبت دادن اين حمله به ايران، گفت: امريكا راه‌هاي پاسخگويي به تجاوز ايران به نفتكش داراي پرچم امريكا را بررسي مي‌كند.<ref>مأخذ 18، ص16، واشنگتن - خبرگزاري فرانسه، 24/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 428 ==
در پي حمله موشكي به بندر الاحمدي و اصابت آن به نفتكش "سي‌ايل‌سيتي"، شوراي وزيران كويت جلسه‌اي اضطراري به رياست شيخ سعد‌العبدالله وليعهد و نخست‌وزير كويت تشكيل داد و جزئيات و ابعاد حادثه را بررسي كرد. به گفته راديو كويت شوراي وزيران كويت با اتخاذ تدابيري از مجامع بين‌المللي خواست با اقدامات فوري تشنج را در منطقه كاهش دهند.<ref>مأخذ 18، ص13، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/7/1366.</ref>
نماينده كويت در سازمان ملل (محمد ابوالحسن) نيز با ارسال نامه‌اي براي دبيركل اين سازمان، ضمن نسبت دادن اين حمله به ايران، خواستار تشكيل جلسه فوري شوراي امنيت شد. در اين نامه آمده است: «روز جمعه 16 اكتبر 1987 در ساعت 6:00 ايران يك موشك ديگر به سوي كويت شليك كرد كه اين موشك در سه كيلومتري جنوب ترمينال نفتي مينا الاحمدي فرود آمد و به يك نفتكش ثبت شده در ايالات متحده - كه در آب‌هاي كويت لنگر انداخته بود - اصابت كرد. در اين حمله علاوه بر كاپيتان، 17 تن از كاركنان آن نيز مجروح شدند كه جراحات برخي شديد است. كويت حق قانوني خود مي‌داند كه از شوراي امنيت درخواست كند با تشكيل جلسه فوري، حملات غيرقابل توجيه ايران عليه خاك كويت را بررسي كند.»<ref>سند شماره  S/19215 شوراي امنيت سازمان ملل، 16 اكتبر 1987، ترجمه مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.</ref>
مطبوعات كويت نيز با به راه انداختن جنگ تبليغاتي عليه جمهوري اسلامي ايران، كشانده شدن جنگ نفتكش‌ها به قلمرو آبي كويت را نشانة تحولي خطرناك در سياست ايران در مقابل كويت دانستند.<ref>مأخذ 18، ص9، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از روزنامه القبس، 24/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 429 ==
جمهوري اسلامي ايران حمله به نفتكش‌ها در بندر الاحمدي كويت را پي آمد كمك‌هاي كويت به عراق و تشنجي مي‌داند كه با ورود نيروهاي بيگانه به خصوص امريكا به وجود آمده است. كويت با نقض بي‌طرفي خود در جنگ عراق با ايران و زمينه‌سازي براي مداخله امريكا در خليج فارس، آتش جنگ را به سواحل خود كشانده است. آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور در خطبه‌هاي امروز نماز جمعه تهران با تشريح مواضع ايران در قبال تلاش‌هاي دبيركل سازمان ملل متحد، پايان جنگ، اهداف امريكا در منطقه و حمله موشكي به نفتكش امريكايي سي‌ايل‌سيتي، گفت: «امروز نيز يك كشتي نفتكش كه پرچم امريكا را داشت و تحت حمايت اين كشور بود، مورد اصابت يك موشك قرار گرفت كه خدا مي‌داند از كجا آمده است. ما اعلام كرده‌ايم كه نبايد انتظار داشته باشند كه به كشتي‌هاي متعلق به ايران حمله شود ولي كشتي‌هاي ديگران سالم بماند و اين خاصيت تشنج و گسترش آن در منطقه است.»<ref>مأخذ21، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref>
روزنامه جمهوري اسلامي نيز در سرمقاله خود اصابت موشك به نفتكش "سي‌ايل‌سيتي" را مورد تجزيه و تحليل قرار داده و آسيب ديدن دو كشتي در آب‌هاي پر تشنج خليج فارس را بي‌اهميت توصيف كرده و نوشته است: «اين حادثه‌اي است كه در پرتو سياست‌هاي مداخله‌گرانه امريكا و ساير اعضاي ناتو به عنوان يك پديده روزمره در خليج فارس درآمده است. وقتي مشاوران ريگان عراق را به انجام شرارت در آب‌هاي خليج فارس تشويق مي‌كنند و تأكيد مي‌ورزند كه عراق بايستي به كشتي‌ها در خليج فارس حمله كند، اين قبيل حوادث نيز چندان غيرمنتظره نيست … و كويت هم بايستي بداند كه موشك‌ها نه به رنگ پرچم‌ها بلكه به حرارت حساسيت دارند و موشك‌ها به هر سمتي كه شليك شود يقيناً به سوي كانون آتش تغيير جهت خواهند داد تا آن زماني كه آتشي در كار نباشد. پرچم امريكا اگر چه ممكن است به قلب پر تشويش و تشنج كويت آرامش ببخشد ولي از آنجا كه موشك به پرچم‌ها حساسيتي ندارند پرچم امريكا نيز عامل مؤثري در دفع آنها نيست.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 26/7/1366، ص1 و 11.</ref>
امام جمعه تهران: نبايد انتظار داشته باشند كه به كشتي‌هاي متعلق به ايران حمله شود ولي كشتي‌هاي ديگران سالم بماند.
 
==  گزارش- 430 ==
حمله موشكي به نفتكش‌هاي كويتي تحت پرچم امريكا، بار ديگر توجه مجامع مختلف جهاني را به بحران خليج فارس جلب كرد. دبيركل سازمان ملل متحد، خاوير پرز دكوئيار با ابراز نگراني شديد از اوضاع خليج فارس، از اعضاي شوراي امنيت خواست جنگ ايران و عراق را آرام نمايند.<ref>روزنامه كيهان، 25/7/1366، ص2، خبرگزاري فرانسه.</ref> نخست‌وزير بحرين نيز در تماس تلفني با وليعهد و نخست‌وزير كويت همبستگيِ بحرين با كويت در برابر آنچه كه آن را حملات ايران عليه نفتكش‌هاي كويتي خواند، به وي ابلاغ كرد.<ref>مأخذ 18، ص14، راديو كويت، 24/7/1366.</ref>
"هلموت ‌شيفر" وزير مشاور در امور خارجه آلمان غربي كه براي رفع سوءتفاهم‌هاي ناشي از گفتار اخير وزير خارجه آلمان مبني بر متجاوز بودن عراق قرار است به منطقه سفر كند، درباره گسترش جنگ به كشورهاي غيرمتخاصم، به ايران هشدار داد. وي گفت: «ادامه اين اقدامات تأثيرات منفي بر روابط آلمان با ايران به جا خواهد گذاشت. موضع دولت "بن" در خليج فارس بر اساس ضرورت كسب نظرهاي ايران در قبال كوشش‌هاي صلح و احتراز از منزوي كردن ايران به گونه‌اي كه سبب بروز اقدامات منطقي از جانب آنها شود، استوار است.» شيفر افزود سفرش به خليج فارس با هدف توجيه نظرهاي دولت "بن" براي دولت‌هاي كويت، عمان، بحرين، قطر و امارات عربي متحده و رفع سوءتفاهم‌هاي ناشي از اظهارات اخير آلمان غربي دائر بر مسئول شناختن عراق به عنوان آغازگر جنگ صورت مي‌گيرد. همچنين راديو كلن در بخش فارسي خود در اين باره گفت: «شيفر قصد دارد مجدداً بي‌طرفي مطلق آلمان فدرال در جنگ ايران و عراق را مورد تأكيد قرار دهد و تصريح نمايد كه دولت متبوعش تسليحات نظامي به كشورهاي در حال جنگ صادر نخواهد كرد.»<ref>مأخذ 18، ص3، كويت - خبرگزاري آلمان غربي، 23/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 431 ==
حمله موشكي به يكي از يازده نفتكش كويتي تحت پرچم امريكا بازتاب وسيعي در رسانه‌هاي جهان داشت. ديپلمات‌ها و تحليل‌گران مسائل منطقه اين حمله را جدي‌ترين حادثه در بحران خليج فارس مي‌دانند كه نشان‌دهنده تاكتيك تازه ايران در جهت ايجاد تعادل ميان خود و قدرت بالاي نيروي دريايي امريكا در خليج فارس مي‌باشد.<ref>مأخذ 18، ص25، منامه - خبرگزاري آلمان غربي. </ref> ديپلمات‌هاي مطلع در منامه گفتند: «پيامي كه در پشت اين حملات قراردارد پيامي واضح است و آن اينكه تهران مي‌خواهد به كويتي‌ها و ديگر كشورهاي عرب همسايه بگويد تأسيسات ساحلي آنها در تيررس موشك‌هاي ايران قرار دارد و در صورت حمله پيشگيرانه امريكا عليه ايران، اين تأسيسات هدف حمله قرار خواهند گرفت.»<ref>واحد سياسي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، نشريه "گزارش" شماره58، 24/7/1366، ص10 و 11، منامه - خبرگزاري آلمان.</ref>
درباره اينكه آيا امريكا به حمله ايران پاسخ خواهد داد يا نه و اينكه در صورت اقدام چه عواقبي خواهد داشت، اتفاق نظر وجود ندارد ولي رسانه‌هاي غرب جملگي خاطرنشان مي‌كنند كه اگر امريكا به اين حمله پاسخ ندهد، موضع ايران در خليج فارس بسيار تقويت خواهد شد. خبرگزاري رويتر به نقل از يك ديپلمات غربي مستقر در خليج فارس نوشت: «آنها كه ايراني‌ها را مي‌شناسند مي‌دانند كه اگر به آنها پاسخ داده نشود در دفعه بعد آنها سخت‌تر عمل خواهند كرد.»<ref>مأخذ 18، ص13، منامه، - خبرگزاري رويتر، 24/7/1366.</ref> گزارشگر راديو بي.بي.سي (كيت گريوزه) نيز در گزارشي از خليج فارس گفت: «براي امريكايي‌ها عكس‌العمل نشان ندادن دشوار خواهد بود. نيروهاي امريكايي در منطقه كه هم اكنون در آماده‌باش كامل به سر مي‌برند احتمال مي‌رود عليه پايگاه‌هاي موشك‌هاي ساحل به درياي ايران در نزديكي بندر امام‌خميني و يا در سه جزيره ايراني واقع در منطقه تنگه هرمز حمله كنند.» وي افزود: «اين جدي‌ترين حادثه‌اي است كه بعد از مدت‌ها در خليج فارس اتفاق افتاده است؛ زيرا يك نفتكش با پرچم امريكا مستقيماً مورد حمله ايران واقع شده است. امريكايي‌ها مي‌توانند به راحتي عليه هدفي در داخل ايران حمله كنند. اينك نوبت ريگان است كه به ايران پاسخ دهد.»<ref>مأخذ 18، ص32، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/7/1366.</ref> راديو بي.بي.سي افزود: «اما نبايد تصور كرد كه عمل مقابله به مثل امريكا پس از حمله امروز صورت خواهد گرفت. اخيراً از امريكا قرائن و شواهدي به دست آمده كه حمله متقابل امريكا مشروط به سه شرط خواهد بود يعني كشتي بايد با پرچم امريكا، زير حمايت امريكا و در آب‌هاي بين‌المللي باشد. حمله امروز تنها يكي از اين شرايط امريكا را دارا مي‌باشد. از آن گذشته رئيس‌جمهور ايران با اشاره به اينكه چه كسي مسئول حمله به اين كشتي است، گفت كه خدا بهتر مي‌داند و طبق آخرين خبر، وزير خارجه امريكا حمله به اين كشتي را دومين حمله به كويت توصيف كرده است كه به معني عدم تمايل امريكا به مقابله به مثل تلقي شده است.»<ref>مأخذ 18، ص30 و 31، راديو بي.بي.سي، 24/7/1366.</ref>
اين راديو در تفسير موضع امريكا گفت: «امريكايي‌ها سعي دارند از ايجاد انتظارات جدي درباره نحوه واكنش واشنگتن نسبت به ايران جلوگيري كنند. واكنش امريكا به زماني موكول شده كه حمله ايران عليه كشتي‌هايي انجام شود كه با پرچم امريكا در آب‌هاي بين‌المللي خليج فارس، خارج از آب‌هاي كشورهاي ساحلي منطقه حركت مي‌كنند.»<ref>مأخذ 18، ص32، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/7/1366.</ref>
خبرگزاري آلمان نيز در گزارشي با اشاره به محدوديت‌هاي دو طرف آورده است: «ايراني‌ها در صورت آغاز يك رويارويي مستقيم با نيروي دريايي امريكا دچار اشتباه بزرگي خواهند شد؛ زيرا امريكا در فاصله نه چندان دور از سواحل ايران قدرت آتش فراواني را براي انجام دادن اقدامات تلافي‌جويانه متمركز كرده است. اما در صورتي كه تأسيسات حياتي كشورهاي عرب حوزه خليج فارس مطرح باشد وضع كاملاً فرق خواهد كرد و اثر حمله به اين تأسيسات دقيقاً به اندازه بسته شدن تنگه‌هرمز به روي كشتي‌راني و صدور نفت خواهد بود.»<ref>مأخذ 18، ص25، منامه - خبرگزاري آلمان، 24/7/1366.</ref>
"جيمي‌كارتر" رئيس‌جمهور پيشين امريكا، در كلوپ بين‌المللي واشنگتن، خطاب به حضار، پاسخ امريكا به اقدامات ايران را تراژدي حمله امروز خواند و درباره عمليات اسكورت گفت: «تصميم ريگان براي اسكورت كشتي‌هاي كويتي حامل پرچم امريكا توسط نيروي دريايي امريكا يك اشتباه ابلهانه بود؛ زيرا كويت از متحدان عمده عراق در جنگ مي‌باشد.» وي افزود: «اين براي ما اشتباه بزرگي است تا به عنوان يك كشور جنگ‌طلب در اين ماجرا وارد شويم.» كارتر گفت: «حملات انتحاري قايق‌هاي مملو از مواد منفجره ايراني عليه كشتي‌هاي جنگي امريكا تهديد بزرگي مي‌باشد. من با روان‌شناسي ايرانيان آشنايي دارم. اين ماهيت وجودي آنان است كه جان‌هاي خود را عليه دشمنانشان نثار مي‌كنند. من يازده سال در نيروي دريايي كار كرده‌ام و از آسيب‌پذيري كشتي‌ها در برابر اين نوع حملات انتحاري اطلاع دارم. من تصور نمي‌كنم ترديدي وجود داشته باشد كه اگر اين نوع حملات ادامه يابد ما شايد شاهد حمله مشابه به يك كشتي جنگي امريكايي نيز باشيم … امريكا بيش‌تر از ارزش صادرات نفت خود كه ظاهراً واشنگتن از آن حمايت مي‌كند، در عمليات نيروي دريايي خود در خليج فارس هزينه مصرف مي‌كند.» وي در اين سخنراني خواستار راه‌حل‌هاي ديپلماتيك براي پايان جنگ خليج فارس شد.<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 26/7/1366، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري رويتر.</ref>
 
==  گزارش- 432 ==
با ورود نيروهاي بيگانه به خليج فارس هر روز حوادث متعددي به وقوع مي‌پيوندد كه نشانه تشديد بحران در منطقه است. امروز يك ناوچه ايراني به سوي هلي‌كوپتر حامل خبرنگاران شبكه تلويزيوني "ان.بي.سي" امريكا كه فاصله لازم را رعايت نكرده بودند، تيرهاي اخطار شليك كرد. ناوچه ايراني در پيامي گفت: «شما در سمت چپ ما قرار داريد، يك كشتي جنگي در سمت راست شماست. اين آخرين اخطار است. منطقه را ترك كنيد يا حداقل به اندازه دو مايل دريايي فاصله خود را حفظ كنيد.» هلي‌كوپتر مزبور از يك رزم‌ناو امريكايي كه در نزديكي آن قرار داشت تقاضاي كمك كرد و از محل حادثه دور شد. در اين تيراندازي كه از نزديكي تنگه‌هرمز صورت گرفت، به هلي‌كوپتر و سرنشينان آن آسيبي نرسيد.<ref>همان، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از راديو امريكا.</ref>
دريادار ملك‌زادگان فرمانده نيروي دريايي ارتش در اين باره گفت: «همان‌طور كه قبلاً نيز اعلام كرده‌ايم هلي‌كوپترها و هواپيماهاي خارجي ملزم هستند حريم 5 مايلي كليه شناورهاي جنگي جمهوري اسلامي ايران را در خليج فارس و درياي عمان رعايت كنند؛ در غير اين صورت با توجه به اينكه خليج فارس صحنه درگيري است، شناورهاي ما ناگزير خواهند بود براي دفاع از خود و دور كردن تهديد احتمالي، عمليات مرحله‌اي اجراي آتش به سوي واحدي كه حريم دفاعي را نقض كرده است، به مورد اجرا گذارند.»<ref>روزنامه اطلاعات، 26/7/1366، ص14.</ref>
از سوي ديگر، هواپيمايي ناشناس كه احتمالاً امريكايي بود، به حريم هوايي چابهار تجاوز كرد. اين هواپيما كه در ساعت 13:35 وارد فضاي جمهوري اسلامي ايران شده بود، با آتش پدافند هوايي روبه‌رو گرديد و پس از ده دقيقه، آسمان منطقه را ترك كرد.<ref>سند شماره 088405 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه ثامن الائمه(ع) سپاه - اطلاعات، 25/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 433 ==
مين‌ياب‌هاي فرانسوي دو مين ديگر در آب‌هاي پر رفت و آمد نزديك خورفكان پيدا كردند. نيروي دريايي فرانسه طي بيانيه‌اي در اين‌باره اعلام كرد: «به منظور جلوگيري از وارد آمدن خسارات به كشتي‌راني تلاش مي‌كند مين‌ها را نابود سازد.»<ref>روزنامه رسالت، 25/7/1366، ص12، خبرگزاري رويتر.</ref> با كشف اين دو مين، جمع مين‌هايي كه نيروهاي فرانسوي از زمان آغاز عمليات مين‌روبي در منطقه در ماه گذشته، پيدا كرده‌اند به شش عدد رسيد. نيروهاي مين‌روب فرانسه از سه فروند مين‌روب و يك كشتي تداركاتي تشكيل شده‌اند كه همگي جزء نيروهاي فرانسه در اقيانوس هند مي‌باشند.<ref>مأخذ 18، ص41.</ref>
 
==  گزارش- 434 ==
دبيركل سازمان ملل متحد براي پياده كردن مفاد قطعنامه598 شوراي امنيت، در چارچوب اختيارات جديدي كه شوراي امنيت به وي داده است به تهران و بغداد سفر خواهد كرد. علي‌محمد بشارتي قائم‌مقام وزير‌امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در گفت‌وگو با خبرگزاري جمهوري اسلامي با اعلام اين مطلب مواضع ايران را در قبال اجراي آتش‌بس غيررسمي تشريح كرد. وي گفت: «اگر شوراي امنيت سازمان ملل با عنايت به اسناد و مدارك فراواني كه در اختيار دارد حاضر شود عراق را به عنوان آغازگر جنگ محكوم كند، ايران حاضر است يك آتش‌بس غيررسمي را هم‌زمان با كار يك دادگاهي كه عراق را به عنوان آغاز كننده جنگ بشناسد، بپذيرد.» وي افزود: «جمهوري اسلامي ايران هيچ نوع آتش‌بس غيررسمي را قبل از اعلام عراق به عنوان آغازگر جنگ نمي‌پذيرد. ما هيچ‌گاه راه‌حل‌هاي سياسي براي پايان جنگ را كه در بر گيرنده نقطه نظرات اصولي ما در رابطه با محاكمه متجاوز باشد نفي نكرده‌ايم و در اين زمينه بارها آمادگي خود را براي همكاري با دبيركل سازمان ملل اعلام كرده‌ايم.»<ref>روزنامه كيهان، 26/7/1366، ص3 و روزنامه جمهوري اسلامي، 27/7/1366، ص12.</ref>
راديو بي.بي.سي در گزارشي سخنان علي‌محمد بشارتي را تجزيه و تحليل كرد و گفت: «معاون اول وزارت خارجه ايران گفته است كه ايران حاضر خواهد بود طبق شرايطي آتش‌بس غيررسمي در جنگ با عراق را ملحوظ دارد. اين گفته در منطقه خليج فارس توجه محافل سياسي را به خود جلب كرده است. ماه گذشته هنگامي كه پرز دكوئيار، دبيركل سازمان ملل متحد از تهران و بغداد ديدار نمود منابع سازمان ملل متحد اشاره كردند كه ممكن است ايران يك چنين آتش‌بس غيررسمي را بپذيرد. البته به هيچ وجه نمي‌توان تصور كرد كه اظهارات علي‌محمد بشارتي احتمالاً تأثيري فوري در جريان جنگ داشته باشد. به هر حال، اكنون كه عراق همچنان بر عدم قبول آتش‌بس غيررسمي پافشاري مي‌كند، اين پيشنهاد تقريباً بلااثر است.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 213، 27/7/1366، ص6، راديو بي.بي.سي، 26/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 435 ==
وزيرخارجه عراق در مصاحبه با هفته‌نامه الوطن العربي، مواضع رژيم بغداد را درباره قطعنامه598 و روابط با امريكا و شوروي تشريح كرد. وي تحركات ديپلماتيك ايران در سازمان ملل متحد را مانورهايي براي عدم پذيرش قطعنامه598 عنوان كرد و تنها راه رسيدن به صلح را تحريم تسليحاتي ايران و اعمال فشار اقتصادي به ايران دانست. وي گفت: «تنها وسيله پايان بخشيدن به جنگ، مقرر كردن تحريم تحويل تسليحات به ايران و اعمال فشار اقتصادي روي اين كشور براي محروم ساختن آن از دست‌يابي به منابع مورد نياز براي خريد تسليحات است.» وي درباره روابط عراق و امريكا گفت: «روابط امريكا و عراق عادي است و مسئولان دو كشور به تبادل نظر درباره اوضاع سرگرم هستند.» طارق عزيز مواضع شوروي را در قبال  ايران به دو دوره تقسيم نمود و از مواضع كنوني شوروي ابراز ناخشنودي كرد: «شوروي قبل از تصويب شدن قطعنامه598 شوراي امنيت جداً خواستار پايان بخشيدن به جنگ بود و ايران را به ايجاد موانع در راه تلاش‌هاي صلح متهم مي‌كرد، اما پس از تصويب شدن اين قطعنامه تغيير روش داده و لحن آشتي‌جويانه‌اي نسبت به ايران در پيش گرفته است. با تمام اين احوال روابط
عراق - شوروي تا تصويب قطعنامه 598 در تمام زمينه‌ها خوب بوده است.»<ref>روزنامه اطلاعات، 25/7/1366، ص‌آخر، پاريس - خبرگزاري فرانسه؛ و - روزنامه رسالت، 25/7/1366، ص12، به نقل از هفته‌نامه الوطن‌العربي.</ref>
عراق بيش از همه به پايان جنگي كه خود هشت سال پيش شروع كرد نياز دارد. يونايتدپرس در گزارشي از اوضاع عراق، علل اين نياز عراق را تشريح كرد: «هر دو كشور ايران و عراق خون و نفت خود را در راه جنگ طولاني با يكديگر صرف مي‌‌كنند ولي اين بغداد است كه بيش از همه به پايان جنگي كه خود هشت سال پيش آغاز كرد و اكنون مي‌داند كه نمي‌تواند برنده آن باشد، احتياج دارد و در هيچ جا به اندازه بصره اين مسئله مشهود نيست. بصره دومين شهر بزرگ عراق است كه به ويرانه‌اي تبديل شده و هنوز در زير آتش قراردارد، روحيه خود را از دست داده است و نيروهاي ايراني در حومه آن سرگرم تلاش براي ورود به آن هستند.» يونايتدپرس افزود: «… تحليل‌گران نظامي هم‌زمان بر اين مسئله توافق دارند كه عراق علي‌رغم برخورداري از يك نيروي هوايي بسيار قدرتمند، قادر به پيروزي در جنگ نيست ولي پيروزي نظامي ايران غيرممكن نيست. حملات هوايي عراق نيز تاكنون به هيچ وجه قادر به وادار كردن ايران به قبول مذاكرات صلح نبوده است. در حالي كه هدف امريكا از حضور نظامي در خليج فارس نيز برقراري يك وضعيت "نه برد نه باخت" در جنگ ايران و عراق است.<ref>مأخذ18، ص5، بصره - خبرگزاري يونايتدپرس، 24/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 436 ==
مديركل اروپا و امريكاي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران (علي آهني) كه به آلباني سفر كرده است با وزير خارجه آلباني ملاقات و پيام كتبي دكتر ولايتي را تسليم وي كرد. در اين ديدار وزير خارجه آلباني ضمن تأكيد بر لزوم خروج نيروهاي بيگانه از منطقه، درباره جنگ ايران و عراق گفت: ما 7 سال قبل صريحاً تجاوز عليه ايران را محكوم كرده‌ايم و از تلفات دو ملت ايران و عراق متأسف هستيم. به عقيده ما امپرياليسم و كساني كه از طرف آنها عمل مي‌كنند بايد محكوم شوند و مسئوليت تجاوز را بپذيرند.<ref>مأخذ41، ص3.</ref>
 
==  گزارش- 437 ==
كشورهاي عرب حامي عراق تلاش‌هاي سياسي گسترده‌اي را براي متحد كردن كشورهاي منطقه عليه جمهوري اسلامي ايران در صحنه منطقه‌اي و جهاني آغاز كرده‌اند. كويت و عربستان با دعوت از نيروهاي بيگانه نقش مهمي را بازي مي‌كنند. راديو امريكا به نقل از نيويورك تايمز گفت: «عربستان سعودي رهبريِ تلاش در راه ايجاد يك جبهه متحد عليه ايران در كنفرانس آتي اتحاديه عرب را - كه قرار است در هفتم نوامبر (16/8/1366) در امان پايتخت اردن تشكيل شود - به عهده گرفته است. عربستان سعودي بر اين اميد است كه ديگر كشورهاي عرب را براي تصويب قطعنامه‌اي بسيج كند كه در آن ايران به سبب خودداري از قبول آتش‌بس در جنگ با عراق محكوم شود. قصد عربستان سعودي آن است كه ضمن به صف كردن كشورهاي عرب عليه تهران، به ايالات متحده تفهيم كند كه اعراب به طور يكپارچه مصمم به مخالفت با ايرانند. مقام‌هاي عربستان خواستار حمايت ديگر كشورهاي عرب و اطمينان يافتن از تضمين ايالات متحده در اين زمينه‌اند كه اعراب در خليج فارس و يا نقاط ديگر هدف انتقام‌جويي‌هاي ايران قرار نگيرند. سعودي‌ها مي‌خواهند بدانند ايالات متحده امريكا چه موقع از روش تنبيهي كنوني دست مي‌كشد و به‌طور مستقيم به رويارويي نظامي و اقتصادي با ايران بر مي‌‌خيزد.»
راديو امريكا همچنين به نقل از يك مقام سعودي گفت: «ضربه زدن به قايق‌هاي كوچك اهميتي ندارد. مهم آن است كه ما تنها در شرايطي قادر به توجيه حضور نظامي امريكا هستيم كه اين حضور نظامي ايمني كامل ما را با فلج كردن كامل ايران تضمين كند.»<ref>مأخذ18، ص49، راديو امريكا به نقل از روزنامه نيويورك‌تايمز، 24/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 438 ==
توان اقتصادي هر كشور در ميزان توانمندي نظامي آن نقش مهمي دارد. ايران و عراق نيز در تعيين استراتژي نظامي خود و روابط خارجي، اين موضوع را ملحوظ نموده و در ضربه زدن به يكديگر از آن استفاده مي‌كنند. تحليلگران نيز پارامتر اقتصادي را در تحليل قدرت نظامي ايران و عراق در نظر دارند و از اين جنبه به روابط و وضعيت اقتصادي آنها با كشورهاي ديگر مي‌نگرند. خبرگزاري رويتر در گزارشي از روابط اقتصادي امريكا و عراق آورده است. «امريكا ديروز يك ميليارد دلار كمك غذايي به عراق اختصاص داد. تصويب اين اعتبار كه در پايان يك هفته ملاقات مقام‌هاي كشاورزي امريكا و عراق صورت گرفت، افزايش مهمي در اعتبارات مواد غذايي براي عراق - كه سال گذشته بالغ بر 680 ميليون دلار بود - به حساب مي‌آيد. وزير كشاورزي امريكا در توجيه اين كمك گفت: «عراق به ما اعلام كرد كه در سال جاري نياز به اعتبار بيش‌تري دارد. آنها قصد دارند مردم خود را سير نگه‌ دارند.» رويتر افزود: «به اين ترتيب عراق به صورت بزرگ‌ترين دريافت كننده اعتبارات امريكا براي خريد مواد غذايي درآمده است. امريكا در سال مالي 1988 مبلغ 915 ميليون دلار به صورت تضمين‌هاي اعتباري در اختيار عراق قرار داده است كه 825 ميليون دلار آن به صورت اعتبار كوتاه مدت و 90 ميليون دلار به صورت اعتبار بلند مدت است.»<ref>مأخذ21، ص14، به نقل از خبرگزاري رويتر.</ref>
از سوي ديگر، روزنامه البعث چاپ سوريه با اشاره به كمك‌هاي اقتصادي امريكا به عراق، درباره روابط دو كشور نوشت: «با ادامه جوَّ تشنج در خليج فارس، كمك‌هاي امريكا به رژيم صدام كه به عناوين ساختگي تقديم مي‌شود، با سند فاش مي‌گردد و امكان ندارد اهداف واقعي اين گونه كمك‌ها را بتوان كتمان كرد، اگر چه سخن درباره هماهنگي اين رژيم و دولت امريكا امري تازه نيست لكن آن چيزي كه دو طرف - از هنگامي كه ستمگر بغداد آتش جنگ را عليه انقلاب ايران برافروخت - دنبال مي‌كنند مخفي نمانده است؛ به‌ويژه كه رژيم عراق اقرار كرده راه حل تاكتيكي روابط خود با دولت امريكا را پشت سر گذاشته و به مرحله روابط استراتژيكي رسيده است. چنين اقراري بدين معنا نيست كه عراق اخيراً روابط خود را با امريكا گسترش داده است. جنگي كه رژيم عراق اخيراً به آن دست زد و در واقع بنا به دستور امريكا بود كه خواست از يك سو از سرنگوني شاه انتقام بگيرد و از سوي ديگر به حمايت و كمك‌هاي انقلاب اسلامي به مسئله فلسطين پايان دهد و همچنين ملت و ارتش عراق را فرسوده كند.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 27/7/1366، ص10.</ref>
 
==  گزارش- 439 ==
هفته‌نامه "مدنيوز" چاپ فرانسه با استناد به گزارشي كه ادعا مي‌كند در ميان مقام‌هاي عالي‌رتبه ايران پخش شده، وضعيت اقتصادي ايران را بررسي كرده و درباره تأثير حملات عراق به مراكز اقتصادي ايران و كاهش درآمدهاي نفتي جمهوري اسلامي ايران نوشته است: «حملات هوايي مداوم عراق عليه تأسيسات نفتي ايران در سال 1986 ضايعات سنگيني براي ايران به بار آورده است. درآمدهاي دولت ايران در سال مالي 87 - 1986 به 5/22 ميليارد دلار كاهش پيدا كرد در حالي كه رهبران ايران رقم 5/42 ميليارد دلار را براي آن پيش‌بيني كرده بودند. عمده‌ترين كاهش‌ها از سقوط قيمت نفت ناشي شد؛ زيرا برخلاف پيش‌بيني رهبران ايران در مورد كسب 2/18 ميليارد دلار از صادرات نفت در سال مزبور، تنها 9/4 ميليارد دلار عايد ايران شد.»
به نوشته اين هفته‌نامه، در اوج حملات هوايي عراق عليه تأسيسات صادرات نفت ايران در خارك، سيري، لاوان و تنگه‌هرمز صادرات نفت ايران حتي تا 400 هزار بشكه در روز كاهش پيدا كرد. صادرات نفت ايران در طول سال به طور متوسط تنها يك ميليون بشكه در روز بود در حالي كه رهبران ايران حداقل 5/1 ميليون بشكه در روز را پيش‌بيني كرده بودند. به نوشتة "مدنيوز" مشكل ديگري كه اقتصاد ايران با آن رو به روست، مشكل كمبود نيروي انساني است و اين به دليل تلاش وسيع سپاه پاسداران براي پر كردن صفوف "بسيجي‌ها" مي‌باشد.<ref>مأخذ 18، ص43، پاريس - خبرگزاري كويت، 24/7/1366، به نقل از هفته‌نامه مدنيوز.</ref>
 




نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۷

روزشمار جنگ سال 1366
1366.07.24
نام‌های دیگر بیست و چهار مهر
تاریخ شمسی 1366.07.24
تاریخ میلادی 16 اکتبر 1987
تاریخ قمری 22 صفر 1408


1359.07.24
1360.07.24
1361.07.24
1362.07.24
1363.07.24
1364.07.24
1365.07.24



گزارش- 421

در آستانه اجراي عمليات در غرب منطقه ماووت و در وضعيتي كه فرماندهان و مسئولان قرارگاه نجف و يگان‌هاي تحت امر در حال نقل و انتقال نيرو از عقبه‌ها به منطقه عملياتي هستند و تلاش بي‌وقفه براي ايجاد آمادگي لازم جهت اجراي عمليات ادامه دارد، نيروهاي ارتش عراق در ساعت 2 بامداد 24/7/1366 به خط حد لشكر32 انصارالحسين(ع) و تيپ48 فتح در جنوب ارتفاع برده هوش (غرب ارتفاع گامو) حمله كردند. حمله تا ساعت 5:15 بامداد ادامه يافت و دو تپه در جنوب ارتفاع برده‌هوش در خط حد لشكر32 و يك سنگر از تيپ48 به دست دشمن افتاد و 3 تن از رزمندگان شهيد و 3 تن مجروح شدند. براي مقابله با اين تك دشمن آتش ادوات و كاتيوشا اجرا گرديد و به خطوط پدافندي در يال قشن آماده‌باش داده شد.[۱] در ادامه حمله مذكور، بعد از ظهر امروز نيز دشمن تك خود را ادامه داد و با تصرف تپه جنگلي تلاش كرد تا به طرف برده‌هوش پيشروي نمايد. با توجه به اينكه لشكر32 نيروي آماده براي مقابله با تك دشمن نداشت و در استفاده از نيروهاي تازه نفسي كه در حال انتقال به منطقه عملياتي بودند و براي عمليات آماده مي‌شدند، نيز اكراه داشت، فرمانده اين لشكر با جمع‌آوري يك دسته نيرو از واحدهاي مختلف لشكر از پيشروي دشمن جلوگيري كرد.[۲] از سوي ديگر، جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه و فرمانده قرارگاه نجف با توجه به اينكه تك مذكور و پيشروي قواي دشمن تهديدي براي ارتفاعات اصلي بود، به لشكر32 و تيپ48 دستور دادند كه به سرعت نقاط از دست رفته پس گرفته شود. اين دو يگان با جمع‌آوري نيرو، آماده مي‌شدند تا شب به دشمن حمله كنند، ليكن در ساعت 22:40 اعلام شد كه با توجه به آمادگي و حضور نيروي بيش‌تري از دشمن در اين محور، اجراي پاتك به دشمن ميسّر نيست. در اين وضعيت رحيم صفوي به فرمانده قرارگاه نجف پيشنهاد كرد براي اجراي اين پاتك، از لشكر155 ويژه شهدا نيروي احتياط گرفته شود بدون اينكه نيرويي از خط دفاعي خود بردارد، ولي اين لشكر اعلام كرد كه نيرويي براي اين پاتك ندارد. از طرف ديگر، با توجه به اينكه خبر رسيد كه از فشار دشمن براي پيشروي كاسته شده، هر چند كه آتش شديد دشمن ادامه داشت، فرمانده قرارگاه نجف به توپخانه تحت امر قرارگاه دستور داد كه روي قواي دشمن در اطراف ميراوه (جنوب برده‌هوش) آتش سنگين اجرا كند. به يگان‌هاي مستقر در منطقه نيز دستور آماده‌باش صددرصد داده شد و به اين ترتيب اجراي پاتك عليه دشمن منتفي گرديد.[۳] مسئول اطلاعات قرارگاه نجف در اين باره گفت: «تيپ48 فتح 5 دسته نيرو آماده كرد تا نقاط اشغال شده منطقه لشكر32 را باز پس گيرد، اما ناگهان دشمن به خط تيپ48 فشار آورد، طوري كه مجبور شد 2 دسته از نيروها را براي احتياط خط خودش بگذارد، با 3 دسته باقي مانده نيز امكان عمليات نبود.»[۴] فرمانده لشكر32 انصارالحسين(ع) دلايل موفقيت نيروهاي عراقي را در حمله امروز، آتش بسيار شديد و برتري توان نيروهاي تك كننده دشمن و كيفيت پايين نيروهاي پدافند كننده خودي - كه اكثر آنها نيروي وظيفه بودند - اعلام كرد.[۵]

گزارش- 422

امروز در قرارگاه نجف علاوه بر پيگيري مسئله تك دشمن در جنوب ارتفاع برده‌هوش، تلاش‌هاي اصلي براي آمادگي جهت اجراي عمليات در غرب ماووت بود. در پي جلساتي كه روز گذشته با يگان‌هاي تحت امر قرارگاه نجف برگزار شد، امروز با حضور جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه، فرمانده قرارگاه نجف و مسئولان واحدهاي اين قرارگاه و فرمانده لشكر7 ولي‌عصر(عج) و چند تن از مسئولان اين لشكر، طرح مانور، ميزان آمادگي و مشكلات اين يگان بررسي شد. در ابتدا مسئول اطلاعات لشكر7 گفت: «راه‌كارهاي شناسايي شده به درد نمي‌خورد، چون تسلط با دشمن است.» وي در ادامه وضعيت سه راه‌كار شناسايي شده و مشكلات هر يك را از جمله شيب تند، داشتن پرتگاه، وجود مين‌هاي نامنظم و سيم‌خاردار و حضور نيروهاي كمين، تشريح كرد. فرمانده لشكر7 نيز توضيح داد كه 25 بار شناسايي صورت گرفته است تا مسير مناسبي براي عبور نيروها، همراه با غافل‌گيري دشمن، پيدا شود ولي راه‌كار مناسب پيدا نشده است. وي همچنين گفت كه براي عمليات دو گردان (هر يك به استعداد 2 گروهان) آماده شده كه هر دو مأموريتِ درگيري با كمين‌ها و حمله به خط دشمن را دارند و گردان سوم نيز در احتياط است. در ادامه جلسه، فرماندهان گروهان‌ها طرح مانور گروهان خود را توضيح دادند كه در پي آن گفته شد اين توضيحات ضعيف است و احتمال گم شدن نيروها در منطقه زياد است. سپس مسئولان واحدهاي پشتيباني لشكر7 ضمن اعلام آمادگي براي عمليات به ذكر مشكلات خود از جمله كمبود دستگاه‌هاي مهندسي، سوله، خودرو، لاستيك خودرو، مهمات، مواد غذايي، نيروي متخصص و بودجه پرداختند. در پي بيان اين مسائل جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه با ناراحتي از وضعيت مشكلات و كمبودها گفت: «در مملكت تقسيم كار شده، عده‌اي بجنگند و عده‌اي زندگي كنند. معلوم نيست مسئول اين مملكت كيست. مملكت در اختيار جنگ نيست.» وي تدابيري را كه براي كاهش مشكلات يگان‌هاي عمل‌كننده انديشيده شده، چنين بيان كرد: مهمات را با توجه به اولويت‌ها تقسيم كرده‌ايم، خودرو را هم گفته‌ايم هر چه در انبارها هست تقسيم كنند و به يگان‌هاي مستقر در غرب اولويت بيش‌تري بدهند. لاستيك هم آنچه بوده سهميه‌بندي كرده‌ايم. … ما بايد آماده باشيم با قاطر بجنگيم.[۶] پس از جلسه مذكور، در جلسه محدودتري با حضور جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه، فرمانده قرارگاه نجف، مسئول معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه (محمد باقري) و فرمانده لشكر7 ولي‌عصر(عج)، با توجه به وضعيت نامناسب راه‌كارهاي لشكر7، رحيم صفوي راه‌حلي براي اين مشكل ارائه داد: «شما نيروي كمي براي كمين‌ها بگذاريد و تلاش اصلي را بگذاريد از راه‌كار تيپ12 قائم تا منطقه راحت‌تر و زودتر آزاد شود. سراغ كمين‌ها هر چه نيرو ببريد بچه‌ها شهيد مي‌شوند. با آتش سراغ كمين‌ها برويد.» فرمانده قرارگاه نجف نيز اضافه كرد كه شما (لشكر7) پشت سر تيپ12 قائم حركت؛ كنيد. البته كمي مشكلات دارد. رحيم صفوي نيز افزود: «لشكر57 ابوالفضل(ع) گردان سمت راستش را به طرف پايين بكشد تا به لشكرهاي بدر و 7 ولي‌عصر(عج) برسد.»[۷]

گزارش- 423

با توجه به اينكه شب گذشته انتقال نيروها و تجهيزات لشكر بدر و تيپ ويژه پاسداران - كه در منطقه غرب ماووت مأموريت عمليات نامنظم و حمله به دشمن از پشت را داشتند - به علت آماده نبودن افراد راهنما و همچنين كمبود قاطر و تأخير در بارگيري امكانات روي آنها ميسّر نشد، مسئولان قرارگاه رمضان از صبح امروز بي‌وقفه در پي آماده‌سازي و هماهنگي انتقال نيروها و امكانات به داخل عراق هستند. مسئولان اتحاديه ميهني كردستان عراق در جواب اين كه چرا نيروي كافي براي راهنمايي نيروها آماده نشده است و چرا بخشي از نيروها و امكانات كه شب گذشته آماده شد، منتقل نشده‌اند، علت آن را توجيه نشدن به طرح و زمان عمليات و بي‌اطلاعي از ميزان نيرو و امكانات قابل انتقال و همچنين دير وقت بودن اعلام كردند. حسين دهقان (از مسئولان معاونت عمليات قرارگاه رمضان) در صحبت با كاك عزيز (از مسئولان اتحاديه)، تأكيد كرد كه امشب آخرين فرصت است و اگر امشب كاري صورت نگيرد تمام كارها به هم مي‌ريزد. وي افزود كه چند موضوع را پيگيري كنيد: نيروهاي خودتان را با كمك تيپ37 (از يگان‌هاي رزمي اتحاديه ميهني كردستان) تقويت كنيد. در بارگيري، نيروهاي شما به ما كمك كنند. ما براي هر دو سه قاطر چند نيرو مي‌گذاريم، شما هم يك نيرو بگذاريد كه در طول مسير مشكلي بروز نكند.[۸] در ساعت 11:30، در سردشت با حضور فرمانده قرارگاه رمضان (محمدباقر ذوالقدر)، دهقان، مداحي و دو تن از مسئولان اتحاديه (كاك جبار و كاك عزيز) براي هماهنگي انتقال نيروها و امكانات، جلسه‌اي تشكيل گرديد. ابتدا فرمانده قرارگاه رمضان گفت: «بعد از عمليات‌هاي اخير مي‌خواهيم با تلاشي از جانب ما و شما (اتحاديه) راه را باز كنيم. شما ارتفاعات زرون، گلاله و پشت آن را تا جاده قميش به گلاله و سفره عمل كنيد و اين طرف آن را هم ما عمل مي‌كنيم. براي اقدام، ما جاده‌اي نداريم و دشمن مسلط است و قرار شد بخشي از نيروهاي ما در حد 2 گردان 300 نفري از داخل عمل كنند كه قرار بود در دو شب منتقل شوند. لشكر بدر از ارتفاع شيخ محمد به قميش مي‌رود و لشكر ويژه از زرون به گرده‌رش مي‌روند، ولي متأسفانه ديشب اقدام نشد. اگر برادرها امشب نروند، ديگر نمي‌رسند و چون روي توان اينها حساب شده، برنامه‌ها به هم مي‌ريزد.» پس از آن كاك جبار گفت: «ما گفته‌ايم 70 پيشمرگ از تيپ 37 بيايند، 20 نفر هم در اشكان هستند كه جمعاً 90 نفر مي‌شوند. ولي در راه مشكلات بسياري براي رفتن دارند. من خودم براي نظارت به اشكان مي‌روم ولي بر نيروهاي شما مسئولين خودشان بايد نظارت كنند و اگر مشكلي پيش آمد ما مسئول نيستيم.» كاك عزيز هم اضافه كرد: «مسير دره‌اي تنگ و سنگي است و دشمن پايگاه دارد و اطراف آن را مين‌گذاري كرده است و با كلاشينكف مي‌تواند بزند و اگر با خمپاره تنگه را بزند، نيروها آسيب مي‌بينند و قاطرها سر و صداي زيادي دارند كه حفاظت را به هم مي‌زنند.» محمدباقر ذوالقدر در ادامه جلسه گفت: «اين عمليات موكول به تلاش و انتقال اين نيروهاست؛ بايد تمام توانتان را بگذاريد كه اين كار انجام شود.» كاك جبار: «اگر وقت داشتيم كه از 10 روز قبل امكانات را به داخل مي‌برديم، خيلي راحت بود.» برادر ذوالقدر: «ما فكر كرديم عمليات لو برود. از قبل هم گفتند مهمات و آذوقه آماده است، ولي دو سه روز قبل گفتند كه اتحاديه هم عمليات دارد و اگر آذوقه و مهمات بياوريد خوب است.»[۹] پس از اين جلسه فرمانده قرارگاه رمضان در صحبت با برادران دهقان و ميررفيعي يادآور شد كه برادران به هر طريقي شده، آماده باشند كه با دشمن درگير شوند و احتمال فرار قاطرها را هم بدهند و وسايل اساسي را روي كول خود حمل كنند و متكي به بار قاطرها نشوند. در مسير هم تلاش شما اين باشد كه با دشمن درگير نشويد و به برادران تذكر بدهيد كه بدون سر و صدا حركت كنند و اگر وسط راه درگير شديد، فقط دفاع كنيد و جلو برويد و خودتان را به منطقه آزاد شده برسانيد، آنجا امنيت بيش‌تري دارد.[۱۰] سازمان‌دهي و چگونگي عبور نيروها و همچنين انتقال امكانات و زمان آن و تقدم و تأخر آن، طوري كه بين نيروها و امكانات تداخلي صورت نگيرد و در صورت هشيار شدن دشمن، خسارت كم‌تري وارد شود، موضوعاتي بود كه مورد بررسي مسئولان قرارگاه رمضان، فرماندهان يگان‌ها و مسئولان اتحاديه ميهني قرار گرفت تا اينكه سرانجام از ساعت 18 كاروان‌ها طبق سازمان‌دهي زير حركت خود را شروع كردند: ساعت 18 حركت اولين كاروان نيروهاي لشكر بدر (150 تن)، ساعت 18:30 دومين كاروان نيروهاي لشكر بدر (150 تن)، ساعت 19 اولين كاروان قاطر (20 قاطر امكانات لشكر بدر). ساعت 19:30 اولين كاروان نيروهاي لشكر ويژه پاسداران، ساعت 20 دومين كاروان قاطر (20 قاطر)، ساعت 20:30 دومين كاروان نيروهاي لشكر ويژه پاسداران. چند تن از مسئولان قرارگاه رمضان نيز در آخرين كارواني بودند كه به سوي داخل عراق حركت كردند. راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در قرارگاه رمضان (مسعود سرمدي) كه در اين كاروان حضور داشت، در يادداشت‌هاي خود نوشته است: «نيروهاي لشكر9 بدر، لشكر ويژه پاسداران و مهمات و تداركات آنها به لطف خدا به سمت منطقه كردستان عراق حركت كردند و به ياري خدا، حادثه‌اي در طول مسير رخ نداد. كاروان‌ ما نيز نيم ساعت پس از نيمه شب (ساعت 30 دقيقه بامداد 25/7/1366) از آب رودخانه زاب صغير عبور كرد و راه را به سمت داخل عراق ادامه داد.»[۱۱]

گزارش- 424

با توجه به تشديد حملات هوايي و موشكي عراق به مناطق غيرنظامي و نقاط مسكوني ايران طي دو ماه گذشته، امروز وزير خارجه ايران با ارسال نامه‌اي براي دبيركل سازمان ملل، ضمن ارائه آمار خسارات انساني، از وي خواهان توجه بيش‌تري براي جلوگيري از تشديد وخامت اوضاع شد. در اين نامه آمده است: «حملات نظامي عراق به تعداد بسياري از شهرها و روستاهاي جمهوري اسلامي ايران طي دو ماه گذشته به شدت افزايش يافته است، طوري كه از 31 مرداد 1366 (22 اوت 1987) تاكنون در نتيجه حملات وحشيانه به شهرهاي اراك، شوشتر، خرم‌آباد، تبريز، درود، آغاجاري، اصفهان، همدان، ورامين، نهاوند، رامهرمز، باختران، سنندج، مريوان، گيلان‌غرب، اسلام‌آباد، ايلام، سردشت و اروميه تعداد 134 غيرنظامي بي‌گناه شهيد و 1086 زن و مرد بي‌گناه مجروح شده‌اند. تعداد حملات انجام شده با توجه به فواصل كوتاه زماني بين حملات، به خوبي نشان دهندة نيات شوم عراق براي تحت فشار قرار دادن هر چه بيش‌تر جمهوري اسلامي ايران به منظور شروع جنگ شهرهاست… جمهوري اسلامي ايران، ضمن اتكا به سياست هميشگي خود مبني بر خويشتنداري در مقابل اين گونه تحريكات و آتش‌افروزي‌هاي عراق، هيچ‌گاه در دفاع از شهروندان بي‌گناه خود ترديد به خود راه نداده و به عنوان آخرين وسيله و آن هم به عنوان عمل بازدارنده به اقدامات مقابله به مثل توسل جسته است و اين حق مشروع را همچنان محفوظ مي‌دارد. تداوم بي‌وقفه سياست عراق در حمله به مناطق غيرنظامي جمهوري اسلامي ايران، كه متأسفانه با توجه لازم و مؤثر مجامع و سازمان‌هاي بين‌المللي مواجه نبوده است، هشدارهاي جدي براي سازمان ملل به شمار مي‌آيد. مقتضي است آقاي دبيركل توجه كافي به زمينه‌سازي‌هاي رژيم عراق براي تشديد وخامت اوضاع داشته باشند و در جهت جلوگيري از آن اقدام لازم را مبذول دارند. بديهي است نتايج ناشي از تحقق اين توطئه شومِ عراق صرفاً به عهده اين رژيم است.»[۱۲]

گزارش- 425

شب گذشته 30 تن از چته‌هاي كومه‌له با حمله به پايگاه روستاي "دادانه" در جنوب غربي سنندج، يكي از افراد مورد اعتماد مردم را كشته و متواري شدند. در اين حمله عناصر كومه‌له 8 گلولـه آر.پي.جي.7 به پايگاه اين روستا پرتاب كردند، ولي بر اثر مقاومت نيروهاي پايگاه كه با نيروهاي ستادي تقويت شده بود، پس از يك درگيري 3 ساعته با كشتن يكي از اهالي روستا مجبور به ترك آن جا شدند.[۱۳] در اين درگيري دو نيروي خودي مجروح گرديدند و يكي از افراد ضد انقلاب به نام "صادق پزشكيار" از گردان شاهو كشته شد.[۱۴]

گزارش- 426

نفتكش "سي‌ايل‌سيتي" با پرچم امريكا در بندر الاحمدي كويت هدف يك موشك كرم‌ ابريشم قرار گرفت. اين دومين حمله موشكي به نفتكش‌هاي امريكايي در 24 ساعت گذشته است. نفتكش سي‌ايل‌سيتي كه قبلاً "ام‌المرادم" نام داشت، از جمله 11 نفتكش كويتي است كه مجدداً در امريكا به ثبت رسيده و با پرچم و اسكورت ناوگان امريكا در خليج فارس تردد مي‌كند. اين نفتكش روز سه‌شنبه همراه با يازدهمين كاروان نفتكش‌هاي تحت اسكورت ناوهاي امريكا وارد بندر الاحمدي كويت شد و ساعت 6:15 صبح امروز به وقت محلي به هنگام بارگيري، از ناحيه پل فرماندهي هدف قرار گرفت.[۱۵] در اين حمله 18 تن از خدمه كشتي از جمله ناخداي امريكايي آن مجروح شدند كه حال 7 تن از آنها به شدت وخيم است. در بين مجروحان 13 فيليپيني، يك پاكستاني، يك انگليسي و سه امريكايي مي‌باشند.[۱۶] اصابت دو موشك به دو نفتكش امريكايي در بندر الاحمدي در طول 24 ساعت گذشته، موجب بروز نگراني در عرضه نفت و بازار جهاني آن شد. قيمت نفت در بازار معاملات سلف به ميزان قابل توجهي افزايش يافت و در نيويورك از مرز بشكه‌اي 20 دلار گذشت. به گزارش آسوشيتدپرس، امروز به دليل افزايش تشنجات در خليج فارس، معاملات نفتي به سختي انجام گرفت و در تمام طول روز قيمت‌ها افزايش يافت. در اين روز بهاي نفت برنت درياي شمال براي تحويل در ماه نوامبر (آبان) با افزايش 35 سنت، به بشكه‌اي 19 دلار و 10 سنت رسيد. قيمت نفت دوبي، نفت پايه خاورميانه، نيز براي تحويل در ماه نوامبر 7 سنت افزايش يافت. قيمت نفت تگزاس در روز جمعه به شدت ترقي كرد و از 20 دلار گذشت و به بشكه‌اي 22/20 دلار رسيد.[۱۷]

گزارش- 427

دولت امريكا با تشكيل جلساتي موضوع حمله به دو نفتكش امريكايي در سواحل كويت را بررسي كرد و مقام‌هاي امريكايي مواضع اين كشور را در اين باره ابراز نمودند. كاخ سفيد با تشكيل يك گروه ويژه براي خليج فارس، در پي هماهنگ نمودن خط‌مشي‌هاي وزارتخانه‌هاي مختلف امريكا در منطقه است. رهبران كاخ سفيد، شوراي امنيت ملي، پنتاگون و وزارت خارجه امريكا ظهر امروز با تشكيل جلسه‌اي آخرين تحولات جنگ خليج فارس را بررسي كردند. از سوي ديگر، سخنگوي پنتاگون گفت: منبع حمله عليه نفتكش امريكايي فعلاً به طور علني افشا نمي‌شود. وي افزود كه هنگام وقوع حمله، يك هواپيما نزديك بندر الاحمدي مشاهده شده است. همچنين مقام‌هاي پنتاگون گفتند كه قرار است يك هيئت كارشناسي امور تخريب براي بررسي بيشتر قضيه به كويت اعزام شود.[۱۸] مقام‌هاي امريكايي بدون اينكه احتمال اقدامات تلافي‌جويانه را رد نمايند، مواضع متضادي در قبال اين ماجرا اتخاذ كردند. ريگان، رئيس‌جمهور امريكا، در پاسخ به اين سؤال كه آيا امريكا اجازه خواهد داد تا ايران پس از اين حمله بدون تلافي بماند، گفت: من فكر مي‌كنم كه شما داريد زود نتيجه‌گيري مي‌كنيد، من درباره راه‌هايي كه در آينده انتخاب خواهيم كرد، نمي‌توانم و نمي‌خواهم بحث كنم ولي ما در حال مذاكره با دولت كويت هستيم و بيان آنچه كه ما انجام خواهيم داد بي‌احتياطي خواهد بود.[۱۹] از سوي ديگر، در حالي كه "شولتز" اين اقدام را حمله به كويت توصيف كرد،[۲۰] "ويكر" ‌سناتور جمهوري‌خواه با زير سؤال بردن عمليات اسكورت گفت: «وقتي موشك كرم ابريشم به كشتي كويتي حامل پرچم امريكا اصابت كرد، همانند اصابت آن موشك به پايتخت ايالات متحده امريكا است و گام بعدي صلح يا جنگ است كه به جان و منابع مردم امريكا مربوط مي‌شود و كابينه بايد در اين مورد پاسخگو باشد.»[۲۱] در همين حال دولت امريكا در يك عقب‌نشيني آشكار از مواضع ديروز خود مبني بر اينكه نفتكش "سانگاري" جزء كشتي‌هاي تحت پرچم امريكا نبوده و اگر باشد ما پاسخ مي‌دهيم، اعلام كرد كه تعهد ما به آب‌هاي بين‌المللي مربوط است. سخنگويان وزارت خارجه امريكا و كاخ سفيد "اوكلي" و فيتزواتر" در اين باره گفتند: اين مسئله در آب‌هاي كويت اتفاق افتاده و حمله به يك كشتي كويتي با پرچم امريكا صورت گرفته است. امريكا حمايت از كشتي‌هاي كويتي در آب‌هاي بين‌المللي را بر عهده گرفته است و هيچ مسئوليتي در مورد حمله اخير به عهده ندارد و كويت مسئول حفاظت از كشتي‌هاي خود بوده است. امريكا كشتي‌هاي كويتي را پس از آب‌هاي بين‌المللي در اختيار كويتي‌ها قرار داده و آنها در طول مسير آب‌هاي بين‌المللي تحت حفاظت ناوگان‌هاي جنگي امريكا قرار داشتند نه در آب‌هاي متعلق به كويت. فعلاً قرارداد جديدي كه حاكي از توسعه حوزه مأموريت نيروهاي حفاظتي امريكا از كشتي‌هاي كويتي در غير آب‌هاي بين‌المللي باشد بين امريكا و دولت كويت منعقد نگرديده است. سخنگوي وزارت خارجه امريكا درباره منبع موشك شليك شده گفت: اين موشك‌ها از تأسيسات نزديك فاو شليك شده و ما بايد مطمئن باشيم كه اين موشك‌ها از كجا و از چه مكاني شليك شده، قبل از اينكه در اين مورد بتوانيم اظهار نظر كنيم.[۲۲] سخنگوي كاخ سفيد نيز ضمن نسبت دادن اين حمله به ايران، گفت: امريكا راه‌هاي پاسخگويي به تجاوز ايران به نفتكش داراي پرچم امريكا را بررسي مي‌كند.[۲۳]

گزارش- 428

در پي حمله موشكي به بندر الاحمدي و اصابت آن به نفتكش "سي‌ايل‌سيتي"، شوراي وزيران كويت جلسه‌اي اضطراري به رياست شيخ سعد‌العبدالله وليعهد و نخست‌وزير كويت تشكيل داد و جزئيات و ابعاد حادثه را بررسي كرد. به گفته راديو كويت شوراي وزيران كويت با اتخاذ تدابيري از مجامع بين‌المللي خواست با اقدامات فوري تشنج را در منطقه كاهش دهند.[۲۴] نماينده كويت در سازمان ملل (محمد ابوالحسن) نيز با ارسال نامه‌اي براي دبيركل اين سازمان، ضمن نسبت دادن اين حمله به ايران، خواستار تشكيل جلسه فوري شوراي امنيت شد. در اين نامه آمده است: «روز جمعه 16 اكتبر 1987 در ساعت 6:00 ايران يك موشك ديگر به سوي كويت شليك كرد كه اين موشك در سه كيلومتري جنوب ترمينال نفتي مينا الاحمدي فرود آمد و به يك نفتكش ثبت شده در ايالات متحده - كه در آب‌هاي كويت لنگر انداخته بود - اصابت كرد. در اين حمله علاوه بر كاپيتان، 17 تن از كاركنان آن نيز مجروح شدند كه جراحات برخي شديد است. كويت حق قانوني خود مي‌داند كه از شوراي امنيت درخواست كند با تشكيل جلسه فوري، حملات غيرقابل توجيه ايران عليه خاك كويت را بررسي كند.»[۲۵] مطبوعات كويت نيز با به راه انداختن جنگ تبليغاتي عليه جمهوري اسلامي ايران، كشانده شدن جنگ نفتكش‌ها به قلمرو آبي كويت را نشانة تحولي خطرناك در سياست ايران در مقابل كويت دانستند.[۲۶]

گزارش- 429

جمهوري اسلامي ايران حمله به نفتكش‌ها در بندر الاحمدي كويت را پي آمد كمك‌هاي كويت به عراق و تشنجي مي‌داند كه با ورود نيروهاي بيگانه به خصوص امريكا به وجود آمده است. كويت با نقض بي‌طرفي خود در جنگ عراق با ايران و زمينه‌سازي براي مداخله امريكا در خليج فارس، آتش جنگ را به سواحل خود كشانده است. آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور در خطبه‌هاي امروز نماز جمعه تهران با تشريح مواضع ايران در قبال تلاش‌هاي دبيركل سازمان ملل متحد، پايان جنگ، اهداف امريكا در منطقه و حمله موشكي به نفتكش امريكايي سي‌ايل‌سيتي، گفت: «امروز نيز يك كشتي نفتكش كه پرچم امريكا را داشت و تحت حمايت اين كشور بود، مورد اصابت يك موشك قرار گرفت كه خدا مي‌داند از كجا آمده است. ما اعلام كرده‌ايم كه نبايد انتظار داشته باشند كه به كشتي‌هاي متعلق به ايران حمله شود ولي كشتي‌هاي ديگران سالم بماند و اين خاصيت تشنج و گسترش آن در منطقه است.»[۲۷] روزنامه جمهوري اسلامي نيز در سرمقاله خود اصابت موشك به نفتكش "سي‌ايل‌سيتي" را مورد تجزيه و تحليل قرار داده و آسيب ديدن دو كشتي در آب‌هاي پر تشنج خليج فارس را بي‌اهميت توصيف كرده و نوشته است: «اين حادثه‌اي است كه در پرتو سياست‌هاي مداخله‌گرانه امريكا و ساير اعضاي ناتو به عنوان يك پديده روزمره در خليج فارس درآمده است. وقتي مشاوران ريگان عراق را به انجام شرارت در آب‌هاي خليج فارس تشويق مي‌كنند و تأكيد مي‌ورزند كه عراق بايستي به كشتي‌ها در خليج فارس حمله كند، اين قبيل حوادث نيز چندان غيرمنتظره نيست … و كويت هم بايستي بداند كه موشك‌ها نه به رنگ پرچم‌ها بلكه به حرارت حساسيت دارند و موشك‌ها به هر سمتي كه شليك شود يقيناً به سوي كانون آتش تغيير جهت خواهند داد تا آن زماني كه آتشي در كار نباشد. پرچم امريكا اگر چه ممكن است به قلب پر تشويش و تشنج كويت آرامش ببخشد ولي از آنجا كه موشك به پرچم‌ها حساسيتي ندارند پرچم امريكا نيز عامل مؤثري در دفع آنها نيست.»[۲۸]

امام جمعه تهران: نبايد انتظار داشته باشند كه به كشتي‌هاي متعلق به ايران حمله شود ولي كشتي‌هاي ديگران سالم بماند.

گزارش- 430

حمله موشكي به نفتكش‌هاي كويتي تحت پرچم امريكا، بار ديگر توجه مجامع مختلف جهاني را به بحران خليج فارس جلب كرد. دبيركل سازمان ملل متحد، خاوير پرز دكوئيار با ابراز نگراني شديد از اوضاع خليج فارس، از اعضاي شوراي امنيت خواست جنگ ايران و عراق را آرام نمايند.[۲۹] نخست‌وزير بحرين نيز در تماس تلفني با وليعهد و نخست‌وزير كويت همبستگيِ بحرين با كويت در برابر آنچه كه آن را حملات ايران عليه نفتكش‌هاي كويتي خواند، به وي ابلاغ كرد.[۳۰] "هلموت ‌شيفر" وزير مشاور در امور خارجه آلمان غربي كه براي رفع سوءتفاهم‌هاي ناشي از گفتار اخير وزير خارجه آلمان مبني بر متجاوز بودن عراق قرار است به منطقه سفر كند، درباره گسترش جنگ به كشورهاي غيرمتخاصم، به ايران هشدار داد. وي گفت: «ادامه اين اقدامات تأثيرات منفي بر روابط آلمان با ايران به جا خواهد گذاشت. موضع دولت "بن" در خليج فارس بر اساس ضرورت كسب نظرهاي ايران در قبال كوشش‌هاي صلح و احتراز از منزوي كردن ايران به گونه‌اي كه سبب بروز اقدامات منطقي از جانب آنها شود، استوار است.» شيفر افزود سفرش به خليج فارس با هدف توجيه نظرهاي دولت "بن" براي دولت‌هاي كويت، عمان، بحرين، قطر و امارات عربي متحده و رفع سوءتفاهم‌هاي ناشي از اظهارات اخير آلمان غربي دائر بر مسئول شناختن عراق به عنوان آغازگر جنگ صورت مي‌گيرد. همچنين راديو كلن در بخش فارسي خود در اين باره گفت: «شيفر قصد دارد مجدداً بي‌طرفي مطلق آلمان فدرال در جنگ ايران و عراق را مورد تأكيد قرار دهد و تصريح نمايد كه دولت متبوعش تسليحات نظامي به كشورهاي در حال جنگ صادر نخواهد كرد.»[۳۱]

گزارش- 431

حمله موشكي به يكي از يازده نفتكش كويتي تحت پرچم امريكا بازتاب وسيعي در رسانه‌هاي جهان داشت. ديپلمات‌ها و تحليل‌گران مسائل منطقه اين حمله را جدي‌ترين حادثه در بحران خليج فارس مي‌دانند كه نشان‌دهنده تاكتيك تازه ايران در جهت ايجاد تعادل ميان خود و قدرت بالاي نيروي دريايي امريكا در خليج فارس مي‌باشد.[۳۲] ديپلمات‌هاي مطلع در منامه گفتند: «پيامي كه در پشت اين حملات قراردارد پيامي واضح است و آن اينكه تهران مي‌خواهد به كويتي‌ها و ديگر كشورهاي عرب همسايه بگويد تأسيسات ساحلي آنها در تيررس موشك‌هاي ايران قرار دارد و در صورت حمله پيشگيرانه امريكا عليه ايران، اين تأسيسات هدف حمله قرار خواهند گرفت.»[۳۳] درباره اينكه آيا امريكا به حمله ايران پاسخ خواهد داد يا نه و اينكه در صورت اقدام چه عواقبي خواهد داشت، اتفاق نظر وجود ندارد ولي رسانه‌هاي غرب جملگي خاطرنشان مي‌كنند كه اگر امريكا به اين حمله پاسخ ندهد، موضع ايران در خليج فارس بسيار تقويت خواهد شد. خبرگزاري رويتر به نقل از يك ديپلمات غربي مستقر در خليج فارس نوشت: «آنها كه ايراني‌ها را مي‌شناسند مي‌دانند كه اگر به آنها پاسخ داده نشود در دفعه بعد آنها سخت‌تر عمل خواهند كرد.»[۳۴] گزارشگر راديو بي.بي.سي (كيت گريوزه) نيز در گزارشي از خليج فارس گفت: «براي امريكايي‌ها عكس‌العمل نشان ندادن دشوار خواهد بود. نيروهاي امريكايي در منطقه كه هم اكنون در آماده‌باش كامل به سر مي‌برند احتمال مي‌رود عليه پايگاه‌هاي موشك‌هاي ساحل به درياي ايران در نزديكي بندر امام‌خميني و يا در سه جزيره ايراني واقع در منطقه تنگه هرمز حمله كنند.» وي افزود: «اين جدي‌ترين حادثه‌اي است كه بعد از مدت‌ها در خليج فارس اتفاق افتاده است؛ زيرا يك نفتكش با پرچم امريكا مستقيماً مورد حمله ايران واقع شده است. امريكايي‌ها مي‌توانند به راحتي عليه هدفي در داخل ايران حمله كنند. اينك نوبت ريگان است كه به ايران پاسخ دهد.»[۳۵] راديو بي.بي.سي افزود: «اما نبايد تصور كرد كه عمل مقابله به مثل امريكا پس از حمله امروز صورت خواهد گرفت. اخيراً از امريكا قرائن و شواهدي به دست آمده كه حمله متقابل امريكا مشروط به سه شرط خواهد بود يعني كشتي بايد با پرچم امريكا، زير حمايت امريكا و در آب‌هاي بين‌المللي باشد. حمله امروز تنها يكي از اين شرايط امريكا را دارا مي‌باشد. از آن گذشته رئيس‌جمهور ايران با اشاره به اينكه چه كسي مسئول حمله به اين كشتي است، گفت كه خدا بهتر مي‌داند و طبق آخرين خبر، وزير خارجه امريكا حمله به اين كشتي را دومين حمله به كويت توصيف كرده است كه به معني عدم تمايل امريكا به مقابله به مثل تلقي شده است.»[۳۶] اين راديو در تفسير موضع امريكا گفت: «امريكايي‌ها سعي دارند از ايجاد انتظارات جدي درباره نحوه واكنش واشنگتن نسبت به ايران جلوگيري كنند. واكنش امريكا به زماني موكول شده كه حمله ايران عليه كشتي‌هايي انجام شود كه با پرچم امريكا در آب‌هاي بين‌المللي خليج فارس، خارج از آب‌هاي كشورهاي ساحلي منطقه حركت مي‌كنند.»[۳۷] خبرگزاري آلمان نيز در گزارشي با اشاره به محدوديت‌هاي دو طرف آورده است: «ايراني‌ها در صورت آغاز يك رويارويي مستقيم با نيروي دريايي امريكا دچار اشتباه بزرگي خواهند شد؛ زيرا امريكا در فاصله نه چندان دور از سواحل ايران قدرت آتش فراواني را براي انجام دادن اقدامات تلافي‌جويانه متمركز كرده است. اما در صورتي كه تأسيسات حياتي كشورهاي عرب حوزه خليج فارس مطرح باشد وضع كاملاً فرق خواهد كرد و اثر حمله به اين تأسيسات دقيقاً به اندازه بسته شدن تنگه‌هرمز به روي كشتي‌راني و صدور نفت خواهد بود.»[۳۸] "جيمي‌كارتر" رئيس‌جمهور پيشين امريكا، در كلوپ بين‌المللي واشنگتن، خطاب به حضار، پاسخ امريكا به اقدامات ايران را تراژدي حمله امروز خواند و درباره عمليات اسكورت گفت: «تصميم ريگان براي اسكورت كشتي‌هاي كويتي حامل پرچم امريكا توسط نيروي دريايي امريكا يك اشتباه ابلهانه بود؛ زيرا كويت از متحدان عمده عراق در جنگ مي‌باشد.» وي افزود: «اين براي ما اشتباه بزرگي است تا به عنوان يك كشور جنگ‌طلب در اين ماجرا وارد شويم.» كارتر گفت: «حملات انتحاري قايق‌هاي مملو از مواد منفجره ايراني عليه كشتي‌هاي جنگي امريكا تهديد بزرگي مي‌باشد. من با روان‌شناسي ايرانيان آشنايي دارم. اين ماهيت وجودي آنان است كه جان‌هاي خود را عليه دشمنانشان نثار مي‌كنند. من يازده سال در نيروي دريايي كار كرده‌ام و از آسيب‌پذيري كشتي‌ها در برابر اين نوع حملات انتحاري اطلاع دارم. من تصور نمي‌كنم ترديدي وجود داشته باشد كه اگر اين نوع حملات ادامه يابد ما شايد شاهد حمله مشابه به يك كشتي جنگي امريكايي نيز باشيم … امريكا بيش‌تر از ارزش صادرات نفت خود كه ظاهراً واشنگتن از آن حمايت مي‌كند، در عمليات نيروي دريايي خود در خليج فارس هزينه مصرف مي‌كند.» وي در اين سخنراني خواستار راه‌حل‌هاي ديپلماتيك براي پايان جنگ خليج فارس شد.[۳۹]

گزارش- 432

با ورود نيروهاي بيگانه به خليج فارس هر روز حوادث متعددي به وقوع مي‌پيوندد كه نشانه تشديد بحران در منطقه است. امروز يك ناوچه ايراني به سوي هلي‌كوپتر حامل خبرنگاران شبكه تلويزيوني "ان.بي.سي" امريكا كه فاصله لازم را رعايت نكرده بودند، تيرهاي اخطار شليك كرد. ناوچه ايراني در پيامي گفت: «شما در سمت چپ ما قرار داريد، يك كشتي جنگي در سمت راست شماست. اين آخرين اخطار است. منطقه را ترك كنيد يا حداقل به اندازه دو مايل دريايي فاصله خود را حفظ كنيد.» هلي‌كوپتر مزبور از يك رزم‌ناو امريكايي كه در نزديكي آن قرار داشت تقاضاي كمك كرد و از محل حادثه دور شد. در اين تيراندازي كه از نزديكي تنگه‌هرمز صورت گرفت، به هلي‌كوپتر و سرنشينان آن آسيبي نرسيد.[۴۰] دريادار ملك‌زادگان فرمانده نيروي دريايي ارتش در اين باره گفت: «همان‌طور كه قبلاً نيز اعلام كرده‌ايم هلي‌كوپترها و هواپيماهاي خارجي ملزم هستند حريم 5 مايلي كليه شناورهاي جنگي جمهوري اسلامي ايران را در خليج فارس و درياي عمان رعايت كنند؛ در غير اين صورت با توجه به اينكه خليج فارس صحنه درگيري است، شناورهاي ما ناگزير خواهند بود براي دفاع از خود و دور كردن تهديد احتمالي، عمليات مرحله‌اي اجراي آتش به سوي واحدي كه حريم دفاعي را نقض كرده است، به مورد اجرا گذارند.»[۴۱] از سوي ديگر، هواپيمايي ناشناس كه احتمالاً امريكايي بود، به حريم هوايي چابهار تجاوز كرد. اين هواپيما كه در ساعت 13:35 وارد فضاي جمهوري اسلامي ايران شده بود، با آتش پدافند هوايي روبه‌رو گرديد و پس از ده دقيقه، آسمان منطقه را ترك كرد.[۴۲]

گزارش- 433

مين‌ياب‌هاي فرانسوي دو مين ديگر در آب‌هاي پر رفت و آمد نزديك خورفكان پيدا كردند. نيروي دريايي فرانسه طي بيانيه‌اي در اين‌باره اعلام كرد: «به منظور جلوگيري از وارد آمدن خسارات به كشتي‌راني تلاش مي‌كند مين‌ها را نابود سازد.»[۴۳] با كشف اين دو مين، جمع مين‌هايي كه نيروهاي فرانسوي از زمان آغاز عمليات مين‌روبي در منطقه در ماه گذشته، پيدا كرده‌اند به شش عدد رسيد. نيروهاي مين‌روب فرانسه از سه فروند مين‌روب و يك كشتي تداركاتي تشكيل شده‌اند كه همگي جزء نيروهاي فرانسه در اقيانوس هند مي‌باشند.[۴۴]

گزارش- 434

دبيركل سازمان ملل متحد براي پياده كردن مفاد قطعنامه598 شوراي امنيت، در چارچوب اختيارات جديدي كه شوراي امنيت به وي داده است به تهران و بغداد سفر خواهد كرد. علي‌محمد بشارتي قائم‌مقام وزير‌امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در گفت‌وگو با خبرگزاري جمهوري اسلامي با اعلام اين مطلب مواضع ايران را در قبال اجراي آتش‌بس غيررسمي تشريح كرد. وي گفت: «اگر شوراي امنيت سازمان ملل با عنايت به اسناد و مدارك فراواني كه در اختيار دارد حاضر شود عراق را به عنوان آغازگر جنگ محكوم كند، ايران حاضر است يك آتش‌بس غيررسمي را هم‌زمان با كار يك دادگاهي كه عراق را به عنوان آغاز كننده جنگ بشناسد، بپذيرد.» وي افزود: «جمهوري اسلامي ايران هيچ نوع آتش‌بس غيررسمي را قبل از اعلام عراق به عنوان آغازگر جنگ نمي‌پذيرد. ما هيچ‌گاه راه‌حل‌هاي سياسي براي پايان جنگ را كه در بر گيرنده نقطه نظرات اصولي ما در رابطه با محاكمه متجاوز باشد نفي نكرده‌ايم و در اين زمينه بارها آمادگي خود را براي همكاري با دبيركل سازمان ملل اعلام كرده‌ايم.»[۴۵] راديو بي.بي.سي در گزارشي سخنان علي‌محمد بشارتي را تجزيه و تحليل كرد و گفت: «معاون اول وزارت خارجه ايران گفته است كه ايران حاضر خواهد بود طبق شرايطي آتش‌بس غيررسمي در جنگ با عراق را ملحوظ دارد. اين گفته در منطقه خليج فارس توجه محافل سياسي را به خود جلب كرده است. ماه گذشته هنگامي كه پرز دكوئيار، دبيركل سازمان ملل متحد از تهران و بغداد ديدار نمود منابع سازمان ملل متحد اشاره كردند كه ممكن است ايران يك چنين آتش‌بس غيررسمي را بپذيرد. البته به هيچ وجه نمي‌توان تصور كرد كه اظهارات علي‌محمد بشارتي احتمالاً تأثيري فوري در جريان جنگ داشته باشد. به هر حال، اكنون كه عراق همچنان بر عدم قبول آتش‌بس غيررسمي پافشاري مي‌كند، اين پيشنهاد تقريباً بلااثر است.»[۴۶]

گزارش- 435

وزيرخارجه عراق در مصاحبه با هفته‌نامه الوطن العربي، مواضع رژيم بغداد را درباره قطعنامه598 و روابط با امريكا و شوروي تشريح كرد. وي تحركات ديپلماتيك ايران در سازمان ملل متحد را مانورهايي براي عدم پذيرش قطعنامه598 عنوان كرد و تنها راه رسيدن به صلح را تحريم تسليحاتي ايران و اعمال فشار اقتصادي به ايران دانست. وي گفت: «تنها وسيله پايان بخشيدن به جنگ، مقرر كردن تحريم تحويل تسليحات به ايران و اعمال فشار اقتصادي روي اين كشور براي محروم ساختن آن از دست‌يابي به منابع مورد نياز براي خريد تسليحات است.» وي درباره روابط عراق و امريكا گفت: «روابط امريكا و عراق عادي است و مسئولان دو كشور به تبادل نظر درباره اوضاع سرگرم هستند.» طارق عزيز مواضع شوروي را در قبال ايران به دو دوره تقسيم نمود و از مواضع كنوني شوروي ابراز ناخشنودي كرد: «شوروي قبل از تصويب شدن قطعنامه598 شوراي امنيت جداً خواستار پايان بخشيدن به جنگ بود و ايران را به ايجاد موانع در راه تلاش‌هاي صلح متهم مي‌كرد، اما پس از تصويب شدن اين قطعنامه تغيير روش داده و لحن آشتي‌جويانه‌اي نسبت به ايران در پيش گرفته است. با تمام اين احوال روابط عراق - شوروي تا تصويب قطعنامه 598 در تمام زمينه‌ها خوب بوده است.»[۴۷] عراق بيش از همه به پايان جنگي كه خود هشت سال پيش شروع كرد نياز دارد. يونايتدپرس در گزارشي از اوضاع عراق، علل اين نياز عراق را تشريح كرد: «هر دو كشور ايران و عراق خون و نفت خود را در راه جنگ طولاني با يكديگر صرف مي‌‌كنند ولي اين بغداد است كه بيش از همه به پايان جنگي كه خود هشت سال پيش آغاز كرد و اكنون مي‌داند كه نمي‌تواند برنده آن باشد، احتياج دارد و در هيچ جا به اندازه بصره اين مسئله مشهود نيست. بصره دومين شهر بزرگ عراق است كه به ويرانه‌اي تبديل شده و هنوز در زير آتش قراردارد، روحيه خود را از دست داده است و نيروهاي ايراني در حومه آن سرگرم تلاش براي ورود به آن هستند.» يونايتدپرس افزود: «… تحليل‌گران نظامي هم‌زمان بر اين مسئله توافق دارند كه عراق علي‌رغم برخورداري از يك نيروي هوايي بسيار قدرتمند، قادر به پيروزي در جنگ نيست ولي پيروزي نظامي ايران غيرممكن نيست. حملات هوايي عراق نيز تاكنون به هيچ وجه قادر به وادار كردن ايران به قبول مذاكرات صلح نبوده است. در حالي كه هدف امريكا از حضور نظامي در خليج فارس نيز برقراري يك وضعيت "نه برد نه باخت" در جنگ ايران و عراق است.[۴۸]

گزارش- 436

مديركل اروپا و امريكاي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران (علي آهني) كه به آلباني سفر كرده است با وزير خارجه آلباني ملاقات و پيام كتبي دكتر ولايتي را تسليم وي كرد. در اين ديدار وزير خارجه آلباني ضمن تأكيد بر لزوم خروج نيروهاي بيگانه از منطقه، درباره جنگ ايران و عراق گفت: ما 7 سال قبل صريحاً تجاوز عليه ايران را محكوم كرده‌ايم و از تلفات دو ملت ايران و عراق متأسف هستيم. به عقيده ما امپرياليسم و كساني كه از طرف آنها عمل مي‌كنند بايد محكوم شوند و مسئوليت تجاوز را بپذيرند.[۴۹]

گزارش- 437

كشورهاي عرب حامي عراق تلاش‌هاي سياسي گسترده‌اي را براي متحد كردن كشورهاي منطقه عليه جمهوري اسلامي ايران در صحنه منطقه‌اي و جهاني آغاز كرده‌اند. كويت و عربستان با دعوت از نيروهاي بيگانه نقش مهمي را بازي مي‌كنند. راديو امريكا به نقل از نيويورك تايمز گفت: «عربستان سعودي رهبريِ تلاش در راه ايجاد يك جبهه متحد عليه ايران در كنفرانس آتي اتحاديه عرب را - كه قرار است در هفتم نوامبر (16/8/1366) در امان پايتخت اردن تشكيل شود - به عهده گرفته است. عربستان سعودي بر اين اميد است كه ديگر كشورهاي عرب را براي تصويب قطعنامه‌اي بسيج كند كه در آن ايران به سبب خودداري از قبول آتش‌بس در جنگ با عراق محكوم شود. قصد عربستان سعودي آن است كه ضمن به صف كردن كشورهاي عرب عليه تهران، به ايالات متحده تفهيم كند كه اعراب به طور يكپارچه مصمم به مخالفت با ايرانند. مقام‌هاي عربستان خواستار حمايت ديگر كشورهاي عرب و اطمينان يافتن از تضمين ايالات متحده در اين زمينه‌اند كه اعراب در خليج فارس و يا نقاط ديگر هدف انتقام‌جويي‌هاي ايران قرار نگيرند. سعودي‌ها مي‌خواهند بدانند ايالات متحده امريكا چه موقع از روش تنبيهي كنوني دست مي‌كشد و به‌طور مستقيم به رويارويي نظامي و اقتصادي با ايران بر مي‌‌خيزد.» راديو امريكا همچنين به نقل از يك مقام سعودي گفت: «ضربه زدن به قايق‌هاي كوچك اهميتي ندارد. مهم آن است كه ما تنها در شرايطي قادر به توجيه حضور نظامي امريكا هستيم كه اين حضور نظامي ايمني كامل ما را با فلج كردن كامل ايران تضمين كند.»[۵۰]

گزارش- 438

توان اقتصادي هر كشور در ميزان توانمندي نظامي آن نقش مهمي دارد. ايران و عراق نيز در تعيين استراتژي نظامي خود و روابط خارجي، اين موضوع را ملحوظ نموده و در ضربه زدن به يكديگر از آن استفاده مي‌كنند. تحليلگران نيز پارامتر اقتصادي را در تحليل قدرت نظامي ايران و عراق در نظر دارند و از اين جنبه به روابط و وضعيت اقتصادي آنها با كشورهاي ديگر مي‌نگرند. خبرگزاري رويتر در گزارشي از روابط اقتصادي امريكا و عراق آورده است. «امريكا ديروز يك ميليارد دلار كمك غذايي به عراق اختصاص داد. تصويب اين اعتبار كه در پايان يك هفته ملاقات مقام‌هاي كشاورزي امريكا و عراق صورت گرفت، افزايش مهمي در اعتبارات مواد غذايي براي عراق - كه سال گذشته بالغ بر 680 ميليون دلار بود - به حساب مي‌آيد. وزير كشاورزي امريكا در توجيه اين كمك گفت: «عراق به ما اعلام كرد كه در سال جاري نياز به اعتبار بيش‌تري دارد. آنها قصد دارند مردم خود را سير نگه‌ دارند.» رويتر افزود: «به اين ترتيب عراق به صورت بزرگ‌ترين دريافت كننده اعتبارات امريكا براي خريد مواد غذايي درآمده است. امريكا در سال مالي 1988 مبلغ 915 ميليون دلار به صورت تضمين‌هاي اعتباري در اختيار عراق قرار داده است كه 825 ميليون دلار آن به صورت اعتبار كوتاه مدت و 90 ميليون دلار به صورت اعتبار بلند مدت است.»[۵۱] از سوي ديگر، روزنامه البعث چاپ سوريه با اشاره به كمك‌هاي اقتصادي امريكا به عراق، درباره روابط دو كشور نوشت: «با ادامه جوَّ تشنج در خليج فارس، كمك‌هاي امريكا به رژيم صدام كه به عناوين ساختگي تقديم مي‌شود، با سند فاش مي‌گردد و امكان ندارد اهداف واقعي اين گونه كمك‌ها را بتوان كتمان كرد، اگر چه سخن درباره هماهنگي اين رژيم و دولت امريكا امري تازه نيست لكن آن چيزي كه دو طرف - از هنگامي كه ستمگر بغداد آتش جنگ را عليه انقلاب ايران برافروخت - دنبال مي‌كنند مخفي نمانده است؛ به‌ويژه كه رژيم عراق اقرار كرده راه حل تاكتيكي روابط خود با دولت امريكا را پشت سر گذاشته و به مرحله روابط استراتژيكي رسيده است. چنين اقراري بدين معنا نيست كه عراق اخيراً روابط خود را با امريكا گسترش داده است. جنگي كه رژيم عراق اخيراً به آن دست زد و در واقع بنا به دستور امريكا بود كه خواست از يك سو از سرنگوني شاه انتقام بگيرد و از سوي ديگر به حمايت و كمك‌هاي انقلاب اسلامي به مسئله فلسطين پايان دهد و همچنين ملت و ارتش عراق را فرسوده كند.»[۵۲]

گزارش- 439

هفته‌نامه "مدنيوز" چاپ فرانسه با استناد به گزارشي كه ادعا مي‌كند در ميان مقام‌هاي عالي‌رتبه ايران پخش شده، وضعيت اقتصادي ايران را بررسي كرده و درباره تأثير حملات عراق به مراكز اقتصادي ايران و كاهش درآمدهاي نفتي جمهوري اسلامي ايران نوشته است: «حملات هوايي مداوم عراق عليه تأسيسات نفتي ايران در سال 1986 ضايعات سنگيني براي ايران به بار آورده است. درآمدهاي دولت ايران در سال مالي 87 - 1986 به 5/22 ميليارد دلار كاهش پيدا كرد در حالي كه رهبران ايران رقم 5/42 ميليارد دلار را براي آن پيش‌بيني كرده بودند. عمده‌ترين كاهش‌ها از سقوط قيمت نفت ناشي شد؛ زيرا برخلاف پيش‌بيني رهبران ايران در مورد كسب 2/18 ميليارد دلار از صادرات نفت در سال مزبور، تنها 9/4 ميليارد دلار عايد ايران شد.» به نوشته اين هفته‌نامه، در اوج حملات هوايي عراق عليه تأسيسات صادرات نفت ايران در خارك، سيري، لاوان و تنگه‌هرمز صادرات نفت ايران حتي تا 400 هزار بشكه در روز كاهش پيدا كرد. صادرات نفت ايران در طول سال به طور متوسط تنها يك ميليون بشكه در روز بود در حالي كه رهبران ايران حداقل 5/1 ميليون بشكه در روز را پيش‌بيني كرده بودند. به نوشتة "مدنيوز" مشكل ديگري كه اقتصاد ايران با آن رو به روست، مشكل كمبود نيروي انساني است و اين به دليل تلاش وسيع سپاه پاسداران براي پر كردن صفوف "بسيجي‌ها" مي‌باشد.[۵۳]




منابع و مآخذ روزشمار 1366/07/24

  1. ↑ سند شماره 1521/ د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف در عمليات نصر8 انجام نشده (نادر نوروز شاد) 19 تا 27/7/1366، ص66، 67 و 1/81.
  2. ↑ سند شماره 444 /گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ:گزارش آماده‌سازي عمليات انجام نشدة نصر8، لشكر32 انصارالحسين(ع)، راوي برادر تازيكي، 27/7/1366، ص42 (دستنويس).
  3. ↑ مأخذ1، ص87 و 88.
  4. ↑ مأخذ1، ص94.
  5. ↑ - Sreed har kapil kaul, Tanker war aspect of Iraq – Iran war (1980-88), New delhi, ABC publishing house, 1989.
  6. ↑ - خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 211، 25/7/1366، ص13، خبرگزاري كويت، 24/7/1366؛ و - سند شماره 1554 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي سپاه (سعيد سرمدي) 18/7/1366 تا 29/7/1366، ص176.
  7. ↑ مآخذ1، ص81 و 82.
  8. ↑ سند شماره 1533/ د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه رمضان (مسعود سرمدي)، 23/7 تا 2/8/1366، ص8 تا 13.
  9. ↑ همان، ص14 تا 17.
  10. ↑ همان، ص18.
  11. ↑ همان، ص20 تا 27.
  12. ↑ سند شماره S/19214 شوراي امنيت سازمان ملل، 16 اكتبر 1987، ترجمه مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
  13. ↑ سند شماره 046334 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر نمايندگي حضرت امام در سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع)، 5/8/1366.
  14. ↑ سند شماره 097684 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) (كردستان) – اطلاعات، 26/7/1366.
  15. ↑ Sreed har kapil kaul, Tanker war aspect of Iraq – Iran war (1980-88), New delhi, ABC publishing house, 1989.
  16. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 211، 25/7/1366، ص13، خبرگزاري كويت، 24/7/1366؛ و - سند شماره 1554 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي سپاه (سعيد سرمدي) 18/7/1366 تا 29/7/1366، ص176.
  17. ↑ روزنامه اطلاعات، 26/7/1366، ص15.
  18. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 211، 25/7/1366، ص14، واشنگتن - خبرگزاري كويت، 24/7/1366.
  19. ↑ همان، ص16، واشنگتن - خبرگزاري فرانسه، 24/7/1366.
  20. ↑ مأخذ 15، رديف اول.
  21. ↑ روزنامه اطلاعات، 25/7/1366، ص16.
  22. ↑ همان، ص‌آخر.
  23. ↑ مأخذ 18، ص16، واشنگتن - خبرگزاري فرانسه، 24/7/1366.
  24. ↑ مأخذ 18، ص13، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/7/1366.
  25. ↑ سند شماره S/19215 شوراي امنيت سازمان ملل، 16 اكتبر 1987، ترجمه مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
  26. ↑ مأخذ 18، ص9، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از روزنامه القبس، 24/7/1366.
  27. ↑ مأخذ21، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  28. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 26/7/1366، ص1 و 11.
  29. ↑ روزنامه كيهان، 25/7/1366، ص2، خبرگزاري فرانسه.
  30. ↑ مأخذ 18، ص14، راديو كويت، 24/7/1366.
  31. ↑ مأخذ 18، ص3، كويت - خبرگزاري آلمان غربي، 23/7/1366.
  32. ↑ مأخذ 18، ص25، منامه - خبرگزاري آلمان غربي.
  33. ↑ واحد سياسي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، نشريه "گزارش" شماره58، 24/7/1366، ص10 و 11، منامه - خبرگزاري آلمان.
  34. ↑ مأخذ 18، ص13، منامه، - خبرگزاري رويتر، 24/7/1366.
  35. ↑ مأخذ 18، ص32، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/7/1366.
  36. ↑ مأخذ 18، ص30 و 31، راديو بي.بي.سي، 24/7/1366.
  37. ↑ مأخذ 18، ص32، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/7/1366.
  38. ↑ مأخذ 18، ص25، منامه - خبرگزاري آلمان، 24/7/1366.
  39. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 26/7/1366، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري رويتر.
  40. ↑ همان، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از راديو امريكا.
  41. ↑ روزنامه اطلاعات، 26/7/1366، ص14.
  42. ↑ سند شماره 088405 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه ثامن الائمه(ع) سپاه - اطلاعات، 25/7/1366.
  43. ↑ روزنامه رسالت، 25/7/1366، ص12، خبرگزاري رويتر.
  44. ↑ مأخذ 18، ص41.
  45. ↑ روزنامه كيهان، 26/7/1366، ص3 و روزنامه جمهوري اسلامي، 27/7/1366، ص12.
  46. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 213، 27/7/1366، ص6، راديو بي.بي.سي، 26/7/1366.
  47. ↑ روزنامه اطلاعات، 25/7/1366، ص‌آخر، پاريس - خبرگزاري فرانسه؛ و - روزنامه رسالت، 25/7/1366، ص12، به نقل از هفته‌نامه الوطن‌العربي.
  48. ↑ مأخذ18، ص5، بصره - خبرگزاري يونايتدپرس، 24/7/1366.
  49. ↑ مأخذ41، ص3.
  50. ↑ مأخذ18، ص49، راديو امريكا به نقل از روزنامه نيويورك‌تايمز، 24/7/1366.
  51. ↑ مأخذ21، ص14، به نقل از خبرگزاري رويتر.
  52. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 27/7/1366، ص10.
  53. ↑ مأخذ 18، ص43، پاريس - خبرگزاري كويت، 24/7/1366، به نقل از هفته‌نامه مدنيوز.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.07.24&oldid=2313»