1366.03.18: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.03.18 |نام دیگر=هجده خرداد |روز=18 خرداد 1366 |تاریخ شمسی= 1366.03.18 |تاریخ میلادی= 8 ژوئن 1987 |تاریخ قمری= 11 شوال 1407 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.03.18</div> <div class="bootstrap-btn">1361....» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش -1==
== گزارش- 89 ==
در جلسه هماهنگی و توجیهی فرماندهان سپاه با آقای هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورای عالی دفاع، امروز رحیم ‌صفوی جانشین فرماندهی نیروی زمینی سپاه، غلامعلی رشید مشاور عملیاتی فرمانده کل سپاه، ابراهیم سنجقی رابط سپاه و قرارگاه خاتم‌الانبیا، احمد غلامپور فرمانده قرارگاه کربلا، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس، مرتضی صفاری مسئول عملیات نیروی دریایی سپاه (قرارگاه نوح) و نورعلی شوشتری فرمانده قرارگاه نجف، گزارشی از اقدامات آتی سپاه برای فعال کردن جبهة شمال غرب و همچنین برخی مشکلات سپاه در امور بودجه و پشتیبانی را به اطلاع آقای هاشمی رفسنجانی رساندند. در آغاز این جلسه رحیم صفوی موقعیت جغرافیایی منطقة شمال غرب و میزان آمادگی نیروها برای اجرای عملیات در محور ماؤوت را تشریح کرد. وی دلیل تأخیر در عملیات آتی (نصر4) را هوشیاری و آماده‌باش صددرصد دشمن، کامل نشدن ظرفیت گردان‌های عمل‌کننده و وضعیت نامناسب نور ماه اعلام کرد. رحیم صفوی هدف از اجرای عملیات را دستیابی به خط پدافندی بهتر برای آزاد کردن یگان‌های در خط فعلی و گرفتن اسیر اعلام کرد. وی اهداف این عملیات را تصرف کامل ارتفاعات قشن و ژاژیله و دشت و شهر ماؤوت و رسیدن به رودخانه قلعه‌چولان برشمرد.
در ادامه این نشست آقای هاشمی رفسنجانی دربارة عملیات در غرب رودخانه قلعه‌چولان و روی ارتفاعات گرده‌رش و امکان الحاق با نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانی‌ها) پرسش‌هایی مطرح کرد که در پاسخ به آن، رحیم صفوی گفت: پرآب بودن رودخانه، بالا بودن سطح آب و میسّر نبودن عبور از آن مانع اساسی عبور نیروهای خودی است. غلامعلی رشید نیز ناتوانی نیروهای طالبانی را در اجرای عملیات گسترده و حفظ مناطق تصرف شده، از مشکلات این کار برشمرد. پس از آن نورعلی شوشتری دربارة مانور عملیات و یگان‌های موجود و محورهای عملیاتی هر یگان توضیحاتی داد.
در این جلسه آقای هاشمی رفسنجانی بار دیگر ابهامات خود را دربارة مشکلات و حفظ مناطق تصرف شده با توجه به عدم الحاق با نیروهای معارض عراقی مطرح کرد. در پاسخ به این ابهامات
رحیم صفوی طرح دیگر سپاه را برای اجرای عملیات در غرب سردشت و شمال ماؤوت تشریح کرد. عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس نیز دربارة طرح مانور این عملیات در دوپازا، تپه جنگلی (تپه منافقین) و ارتفاعات بلفت و چگونگی رسیدن به رودخانه زاب و الحاق از طریق این رودخانه با نیروهای طالبانی، توضیحاتی ارائه داد.
در ادامة این جلسه احمد غلامپور و مرتضی صفاری گزارشی از وضعیت خط پدافندی، نحوه استقرار و کمبود توپخانه و همچنین فعالیت مهندسی عراق در منطقه عملیاتی فاو ارائه دادند که آقای هاشمی رفسنجانی با نتیجه‌گیری از گزارش آنها گفت: پس ما در فاو تهدید می‌شویم. وی افزود: عراق بعد از عملیات کربلای5 نیروهایش را آماده‌تر کرده است. غلامعلی رشید نیز در پایان صحبت‌های آقای هاشمی رفسنجانی گفت: باید برای از دست دادن فاو خوفناک باشیم چون اگر عراق فاو را پس بگیرد وضع جنگ تغییر خواهد کرد. در ادامة جلسه، کمبود بودجه، ناهماهنگی و تبعیض در پرداخت حقوق و مزایا بین نیروهای نظامی، یادآوری برخی مشکلات مالی و پشتیبانی سپاه و درخواست تخصیص امکانات و بودجه به سازمان‌های درگیر در جنگ با در نظر گرفتن مقدار و نوع فعالیت و توانایی اجرای عملیات از جمله مطالبی بود که رحیم‌ صفوی و غلامعلی رشید به آن پرداختند.
هاشمی رفسنجانی در پاسخ به این درخواست‌ها اظهار کرد: امسال بودجه دفاعی از 430 میلیارد ریال به 700 میلیارد ریال افزایش یافته و دراین‌باره مشکل حادی وجود ندارد. وی افزود: در این شکی نیست که سپاه با ایثار می‌جنگد و اصلاً با دیگران قابل مقایسه نیست. من این را می‌دانم که حقوق یک فرمانده سپاه مثل حقوق یک درجه‌دار ارتش است و این روشن است.<ref>سند شماره 1475/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا، 14/3/1366 تا 18/3/1366، صص 48 - 39؛ و - سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 106 - 103.</ref>
 
==  گزارش- 90 ==
در منطقه عملیاتی نهر عنبر در جنوب موسیان در ساعت 2:30 بامداد امروز، یک واحد گشتی رزمی ارتش جمهوری اسلامی - تحت امر تیپ1 همدان از لشکر16 زرهی قزوین - با استفاده از شناسایی‌های قبلی، از موانع دشمن عبور کردند و به سنگرهای تأمین آنها یورش بردند و با غافلگیر کردن نیروهای تأمین در خاکریزهای اول و دوم، تا عمق 1500 متری منطقه دشمن نفوذ کردند. در این حمله تعدادی از نیروهای دشمن کشته یا زخمی و سه تن نیز اسیر شدند. در این عملیات همچنین چند سنگر اجتماعی و دیدبانی دشمن منهدم شد و تعدادی از وسایل و ادوات جنگی به غنیمت نیروهای خودی درآمد.<ref>سند شماره 28382 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی نیروی زمینی ارتش، شماره 12، 23/3/1366، ص1.</ref>
 
==  گزارش- 91 ==
به گزارش واحد اطلاعات سپاه، در درگیری بین نیروهای خودی با نیروهای هیز زمزیران و هیز پیشوا وابسته به حزب دمکرات ایران، در محور مهاباد - سردشت دو تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند و تعدادی نیز مجروح شدند. همچنین در این درگیری هفت تن از نیروهای خودی که پنج تن از آنان سپاهی بودند، به اسارت
نیروهای حزب دمکرات درآمدند. عناصر حزب دمکرات پس از اسیر کردن این هفت تن، آنان را با انواع شکنجه‌ها از قبیل کندن پوست صورت، فرو کردن سرنیزه به بدن، سوراخ کردن پاها و... به شهادت رساندند. گفتنی است که در این درگیری چهار تن از افراد حزب دمکرات نیز کشته شدند.<ref>سند شماره 1475/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا، 14/3/1366 تا 18/3/1366، صص 48 - 39؛ و - سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 106 - 103.</ref>
بر اساس گزارش مذکور در پیرانشهر نیز یک خودروی سپاه که در حال تردد بین سیلو و خالدار بود به کمین افراد ضد انقلاب برخورد کرد. در این درگیری هفت تن از نیروهای خودی شهید و دو تن دیگر مجروح شدند.<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 149، 26/3/1366، ص10.</ref>
 
==  گزارش- 92 ==
هم‌زمان با افزایش حضور نظامی امریکا و امنیتی‌تر شدن منطقه خلیج‌فارس، نیروهای نظامی ایران نیز دراین‌باره موضع‌گیری کرده و برخی اقدامات مقدماتی را آغاز کردند. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز در قبال احتمال استفاده امریکا از پایگاه‌های کشورهای منطقه موضع گرفت و استفادة امریکا از این پایگاه‌ها در مناقشات جاری را تحریک کننده خواند و آمادگی این نیرو را برای مقابله با اقدامات نامعقول امریکا اعلام کرد: «استفاده نیروهای امریکایی از پایگاه‏های نظامی خلیج‌فارس و اشغال خاک کشورهای اسلامی یک عمل تحریک‌آمیز علیه استقلال و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و منافع جمهوری اسلامی ایران تلقی می‌شود. جمهوری اسلامی ایران به‌طور طبیعی بیشترین سهم را در دفاع از خلیج‌فارس و دریای عمان به عهده دارد و پرسنل نیروی دریایی با عزمی راسخ‌تر از همیشه دفاع در مقابل تجاوزات دشمن اصلی ملل منطقه را وظیفه خود دانسته و آماده‌اند تا توانایی‌های رزمی خود را در مقابله با حضور نظامی امریکا با تصرف پایگاه‏های نظامی در منطقه ثابت کنند.» در ادامه این بیانیه آمده است: جهانیان در صورت اقدام نامعقول امریکا، یک‌بار دیگر شاهد شکست سیاست‏های جنگ‌طلبانه دولت ریگان خواهند بود.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11.</ref>
نیروی دریایی سپاه نیز اقدامات تأمینی خود را برای مقابله با هرگونه حادثة نظامی در آب‏های خلیج‌فارس افزایش داد. در این زمینه امروز ده‌ها تن از فرماندهان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در واحدهای این نیرو در سراسر کشور به منظور بررسی و ارزیابی موقعیت سنگرها و مناطق جزایر استراتژیک حوزه خلیج‌فارس و تنگه هرمز، از این مناطق دیدار کردند. خبرنگار روزنامة کیهان دراین‌باره گزارش داد: «فرماندهان نیروی دریایی سپاه پاسداران سراسر کشور در سفر به مناطق یاد شده ضمن برخورداری از آموزش‌های لازم در آشنایی با آب‏های جنوب کشور و بررسی موقعیت نظامی و استراتژیکی جزایر، در جریان چگونگی فعالیت و نحوة تأمین نوار ساحلی از سوی پاسداران که حفظ و حراست از آب‏های خلیج‌فارس، دریای عمان و تنگه هرمز را برعهده دارند، قرار گرفتند.»<ref>روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص3.</ref>
 
==  گزارش- 93 ==
به گزارش روزنامه کیهان، در گردهمایی دو روزه مسئولان واحد بسیج مستضعفین تشکیل 1500 گردان از نیروهای آموزشی برای حضور در جبهه‌ها و مقابله با شرارت‌های اخیر استکبار جهانی در خلیج‌فارس بررسی شد.<ref>همان.</ref>
در ادامه اعزام نیرو به جبهه‌های نبرد، امروز چهارمین کاروان سپاهیان صاحب‌الزمان(عج) از استان فارس و نیروهای رزمنده شهرهای اردبیل، مرند، کوهبنان، شفت، اهر، کرج، ساوجبلاغ و شهریار به جبهه‌های نبرد روانه شدند.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص5.</ref>
 
==  گزارش- 94 ==
امروز نیروهای سازمان عمل اسلامی - از گروه‌های مبارز عراقی که با قرارگاه رمضان همکاری می‌کند - به یک مرکز پلیس امنیت عراق در منطقه الدورین الکرخ بغداد حمله کردند. در این حمله یک افسر پلیس به‌نام احمد سالم کشته شد و چند تن زخمی شدند.<ref>سند شماره 28829 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، 12/5/1366.</ref>
همچنین شیخ ‌عمر نقشبندی یکی از رهبران جاش‌های عراق به همراه 600 تن از نیروهای تحت فرماندهی‌اش تسلیم قرارگاه رمضان شدند.<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 149، 26/3/1366، ص10.</ref>
 
==  گزارش- 95 ==
رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و رئیس شورای عالی دفاع که برای بازدید از نوشهر و پایگاه دریایی آن و شرکت در مراسم پایان‌دورة افسران فارغ‌التحصیل نیروی دریایی ارتش به این شهر سفر کرده است، امروز در مصاحبه‌ای مطبوعاتی در فرودگاه این شهر، دربارة تشتت آرا در اجلاس هفت کشور صنعتی جهان در مورد مناقشه خلیج‌فارس و عدم پشتیبانی این کشورها از برنامه‌های امریکا در خلیج‌فارس مطالبی اظهار کرد.
رئیس‌جمهور ضمن تأکید بر مواضع ایران در این منطقه گفت: «ملت ایران و جمهوری اسلامی زیر بار تحمیل زور نخواهد رفت و از حقوق خود در منطقه دفاع می‌کند.» وی افزود: «دنیا نیز این قاطعیت ایران را در منطقه متوجه شده و این احساس بر جوّ اجلاس مذکور سایه افکنده است.» رئیس شورای عالی دفاع همچنین گفت: «در داخل اجلاس اتفاق نظر در مورد خلیج‌فارس نیست. امریکا می‌خواهد متحدان اروپایی را به این میدان خطرناک بکشاند، لیکن طبق اطلاعات موجود اکثر آنها در این زمینه توافق ندارند. ما اخیراً تماس‌هایی در سطح وزارت خارجه با برخی از این کشورها داشته‌ایم و اکثر این کشورها گفته‌اند حاضر نیستند زیر بار امریکا بروند و مایل هستند در این منطقه امنیت با حضور خود کشورهای منطقه وجود داشته باشد.» رئیس‌جمهوری تأکید کرد: «حضور امریکا در منطقه نتیجه‌ای جز ایجاد اغتشاش و ناامنی نخواهد داشت و اجلاس هفت کشور صنعتی نیز در این زمینه نتیجه‌ای در بر ندارد.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11.</ref>
آیت‌الله خامنه‌ای همچنین در مراسم فارغ‌التحصیلی افسری نیروی دریایی دربارة استقلال نظامی ایران، ایستادگی مردم ایران در برابر قدرت‏های جهانی به‌ویژه امریکا و علاقة ایران به داشتن رابطه حسنه با کشورهای حاشیة خلیج‌فارس گفت: «امروز در دنیا کسی نیست که ادعا کند برای مقابلة ملت ایران با قدرت‏های زورگو این ملت را حمایت کرده و تسلیحات نظامی در اختیار ما قرار داده باشد، زیرا همة دنیا قبول دارد ملت ایران در سایة اسلام و قرآن فداکاری می‌کند و در دفاع از حق خود و حقوق ملت‌های مستضعف تلاش می‌کند.» رئیس‌جمهور تأکید کرد: «ما برای تحقق این اهداف تمامی ابزار لازم را در اختیار داریم.» وی افزود: «در روزهای اول جنگ، فرستادگان کشورهای عربی از ما می‌خواستند که آتش‌بس را بپذیریم. آنها به ما می‌گفتند شما نمی‌توانید خاک خود را از عراق پس بگیرید، اما دیدید که به برکت ایمان و مقاومت مردم به پیروزی دست یافتیم. اکنون نیز می‌گوییم که به برکت همین ایمان و مقاومت، متجاوزان را تنبیه خواهیم کرد.» آیت‌الله خامنه‌ای در ادامة اظهارات خود بیان کرد که حضور ناوگان امریکایی در کنار ناوگان انگلیسی، فرانسوی و روسی در خلیج‌فارس حتی دل یک کودک را در ایران نلرزاند.
رئیس‌جمهور سپس با اشاره به عدم استقبال کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از واگذاری پایگاه نظامی به ابرقدرت‏ها که باعث نابودی منافع این کشورها می‌شد، گفت: «بارها گفته‌ایم اگر این کشورها در کنار ما باشند بهتر از این است که با دشمن ما هم‌پیمان شوند. ملت ما نمی‌تواند نسبت به دفاع دریایی خود بی‌تفاوت باشد. ملت ما هیچ مانعی را در مقابل خود به حساب نمی‌آورد و گستاخی و شجاعت ملت، امروز سردمداران قدرت‏های جهانی را متوحش کرده است.» وی اضافه کرد: «در منطقه خلیج‌فارس از یک حق مشروع بین‌المللی و انسانی و قابل قبول برای همه انسان‌های با انصاف دفاع می‌کنیم.» رئیس‌جمهور تأکید کرد که امنیت در خلیج‌فارس تجزیه‌پذیر نیست.<ref>روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص2.</ref>
محسن رفیق‌دوست، وزیر سپاه نیز در اجتماع دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف گفت: «نیروهای اسلام آماده‌اند در خلیج‌فارس شیطنت‌های استکبار جهانی و [در رأس آن] امریکا را قاطعانه پاسخ دهند.» وی از کلیه نیروهای متخصص خواست برای پیوستن به صنایع خودکفایی وزارت سپاه به دفتر جذب نیروهای متخصص این وزارت‏خانه مراجعه کنند. وی در اظهارات خود به توطئه‌های قدرت‏های جهانی در خلیج‌فارس اشاره کرد و گفت: «ابرقدرت‏ها درصدد از بین بردن اقتصاد کشورمان بودند که با شکست قطعی مواجه شدند.» رفیق‌دوست دربارة ‌نقش‌ نیروهای بسیج در دریا اظهار کرد: «همبستگی نیروی دریایی سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی باعث گردید که شوروی عقب‌نشینی کند و امریکا این چنین ذلیل و خوار گردد.» وی همچنین گفت: «ما آماده‌ایم که با مسائل بسیار بزرگ‌تر در خلیج‌فارس برخورد کنیم و نیروهای اسلام و بسیجیان دوره دیده و زبده دریایی با هرگونه شیطنت و توطئه، قاطعانه مقابله خواهند کرد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص18.</ref>
 
==  گزارش- 96 ==
جلسة غیررسمی سران هفت کشور صنعتی امروز در ونیز ایتالیا تشکیل شد. در این جلسه کشورهای شرکت‌کننده موظف به تهیه چهار پیش‌نویس دربارة مسائل بین‌المللی از جمله آزادی کشتی‏رانی در خلیج‌فارس شدند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص5، خبرگزاری فرانسه، 19/3/1366.</ref>
یونایتدپرس دربارة تلاش‏های امریکا برای بهره‌برداری سیاسی از این گردهمایی گزارش داد: «امریکا یک قطعنامه عمومی را برای تصویب در کنفرانس سران ونیز توزیع کرد که در آن به جزئیات اقدامات پیشنهادی اشاره نشده است، اما از اروپا و ژاپن خواسته شده است که برای اعاده صلح در خلیج‌فارس یاری کنند. یک مقام بلندپایه امریکایی گفت: دولت امریکا امیدوار است اتفاق‌‌نظر شرکت‌کنندگان در مورد انجام یک تلاش دسته‌جمعی با هدف پایان بخشیدن به جنگ پنج شش ساله میان ایران و عراق به‌ اندازه‌ای باشد که تلاش بعد از اتمام این کنفرانس را برای اتخاذ تدابیری از جمله تحریم در مورد دو کشور متخاصم و مجازات‌های اقتصادی علیه کشورهای نقض‌کننده این تحریم میسر سازد. مقام یاد شده گفت: ما سرگرم تنظیم پیش‌نویس قطعنامه‌ای هستیم که حمایت گسترده‌ای جلب کند. وی اضافه کرد: ما انتظار نداریم قطعنامه‌ای حاوی جزئیات تدابیر در این زمینه در کنفرانس ونیز مطرح شود. به گفته مقامات مرتبط با کنفرانس سران ونیز که مایل نبودند نامشان فاش شود، در پیش‌نویس قطعنامه‌ای که از سوی امریکا برای تصویب در کنفرانس توزیع شده است، دفاع مشترک از کشتی‏رانی در خلیج‌فارس مطرح نشده اما در آن، پایان سریع جنگ ایران و عراق، به رسمیت شناختن لزوم امنیت کشتی‏رانی و همکاری ممالک غربی در این زمینه خواسته شده است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 81، 19/3/1366، صص 3 و 4، خبرگزاری یونایتدپرس، 18/3/1366.</ref>
در این حال، یونایتدپرس از اختلاف‌نظر میان امریکا و کشورهای اروپایی خبر داد. این خبرگزاری درباره وجوه مختلف این اختلاف‌نظر گزارش داد: «کشورهای اروپایی در کنفرانس سران کشورهای صنعتی غرب نسبت به صحبت‌های احتمالی تند رونالد ریگان و مشاوران او درباره حملات ایران به کشتی‏ها در خلیج‌فارس واکنش هشداردهنده نشان دادند. انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان ‏غربی نسبت به هرگونه حملة بدون مقدمه امریکا به موشک‌های سیلک‌ ورم ساخت چین در صورت مستقر شدن آن از طرف ایران، هشدار دادند. مقامات اروپایی هیچ‌گونه مقایسه مستقیم میان این تصمیم و حمله امریکا به لیبی در آوریل 1986 به عمل نیاوردند اما گفتند نتایج حمله ممکن است مانند آن باشد. یک سخنگوی هیئت نمایندگی انگلیس گفت: ایرانی‌ها به آسانی می‌توانند در اقدام تلافی‌جویانه اروپایی‌ها را گروگان بگیرند. یک مقام فرانسوی گفت: فرانسه نیز در رابطه‌اش با ایران با مسائلی روبه‌رو است؛ غیر از اتباع امریکا عده‌ای از اتباع انگلیس و فرانسه نیز در لبنان توسط رادیکال‌های تحت حمایت ایران به گروگان گرفته شده‌‌اند. انگلیس و ایران همچنین اخیراً در اقدام تلافی‌جویانه، دیپلمات‏های یکدیگر را اخراج کرده‌اند. انگلیس، فرانسه و ایتالیا - قدرت‏های دریایی اروپا - از پیوستن به امریکا برای اسکورت تانکرها
توسط کشتی‏های جنگی خود در خلیج‌[فارس] امتناع کرده‌اند. یک سخنگوی فرانسوی گفت: ما باید محتاط باشیم. کشتی‏های جنگی نباید تانکرها را اسکورت نمایند بلکه باید دور بمانند. سخنگوی هیئت فرانسه مانند مقامات انگلیسی نسبت به خطر گروگان گرفته شدن اروپایی‌ها در ایران هشدار داد. سخنگوی هیئت نمایندگی آلمان گفت: دولت آلمان عقیده دارد که هرگونه تشدید وخامت اوضاع برای کوشش‌های صلح زیان‌بخش خواهد بود.
رونالد ریگان و مشاوران بلندپایه او در حالی ‌که در حاشیه کنفرانس ونیز راجع به خلیج‌فارس به تندی صحبت کرده‌اند، انتظار نمی‌رود که به قدرت‏های دریایی اروپا برای اقدام، فشار وارد نیاورند. مقامات سایر هیئت‌های نمایندگی کنفرانس ونیز گفتند: در اشاره‌ای که به خلیج‌‌فارس در بیانیه آماده‌شده کنفرانس سران شده، موضوع تدابیر ویژه مطرح نگردیده است و به جای آن، درخواست پایان جنگ خلیج‌[فارس] از طریق صلح‌آمیز شده و از کوشش‌های سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ حمایت شده است.»<ref>همان، صص 20 و 21، خبرگزاری یونایتدپرس، 18/3/1366.</ref>
نشریه امریکایی سانفرانسیسکو اگزمیز نیز پیشاپیش برای کنفرانس ونیز تعیین تکلیف کرد و نوشت: «گردهمایی هفت قدرت صنعتی جهان در اجلاس اقتصادی ونیز بدون شک، حفاظت از کشتی‏رانی در خلیج‌فارس را مصرّانه مورد بحث قرار می‌دهد و این بدان خاطر است که چنین موضوعی رگ حیات اقتصادی اکثر آنان به حساب می‌آید. اجلاس باید بیانیه‌ای قوی در حمایت از قطعنامه شورای امنیت جهت پایان دادن به جنگ ایران و عراق منتشر نماید. گفته می‌شود که ریگان و دیگر سران متحدین در ونیز بر چنین نکته‌ای تأکید دارند.»<ref>روزنامه کیهان، 18/3/1366، ص17.</ref>
 
==  گزارش- 97 ==
دربارة تلاش برای پایان دادن به جنگ، کلادیس مقصود نماینده اتحادیه عرب در سازمان ملل متحد، در مصاحبه‌ای با رادیو امریکا گفت: «به‌جای تمرکز برای رفع تشنج از خلیج‌فارس باید سعی کرد به فشار این تشنج یعنی درگیری میان ایران و عراق پایان داد.» وی افزود: «از نظر اتحادیه عرب سیاست کویت مبنی‌بر درخواست حمایت کشتی‏هایش در آب‏های خلیج‌فارس از کشورهای عضو شورای امنیت و پاسخ مثبت شوروی و امریکا به این درخواست، نشان دهنده سیاست غیرمتعهد کویت است. این بدان معنی است که هدف کویت و سایر کشورهای عرب جلوگیری از تبدیل شدن خلیج‌فارس به صحنه درگیری میان دو ابرقدرت است.»
مقصود گفت: «ممکن است حضور ابرقدرت‏ها در خلیج‌فارس باعث رقابت شود ولی باعث درگیری نخواهد شد.» وی دربارة واگذاری پایگاه‏های نظامی به کشورهای خارجی اظهار داشت: «حضور پایگاه‏های نظامی و لجستیکی کشورهای خارجی در کشورهای خلیج‌فارس از نظر اتحادیه عرب جنبه موقتی و غیردائمی دارد و این پایگاه‏ها نباید دائمی تلقی شوند. اتحادیه عرب وجود پایگاه‏های نظامی خارجی در منطقه را تنها به‌عنوان پیش‌درآمدی برای مسئولیت بین‌المللی می‌داند و نه ویژه قدرت‏های بزرگ.»
کلادیس مقصود درباره نقش شورای امنیت در حل مسائل خلیج‌فارس گفت: «من معتقدم اکنون پنج عضو دائمی شورای امنیت و به‌ویژه دو ابرقدرت تمایل بسیار بیشتری در به‌ کار انداختن مکانیزم شورای امنیت سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ دارند ولی از طرف دیگر، امریکا تمایل آن‌چنانی در به کار انداختن این مکانیزم برای حل مسئله اعراب و اسرائیل ندارد.» مقصود در پاسخ به این پرسش که از نظر اتحادیه عرب شانس موفقیت شورای امنیت برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق چه مقدار است؟ گفت: «کلیه اعضای شورای امنیت تمایل آشکاری برای پایان دادن به جنگ دارند و تصمیمات شورا این‌بار قابل اجرا خواهد بود. ناهماهنگی‌ها نیز در حال حل شدن است. این‌بار اگر یکی از دو طرف متخاصم از تصمیمات شورای امنیت پیروی نکند، هدف تحریم اقتصادی بین‌المللی خواهد بود.»<ref>روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص18.</ref>
 
==  گزارش- 98 ==
روزنامه ملی گازته (چاپ ترکیه) در تفسیری از اوضاع خلیج‌فارس و برخورد امریکا و ایران نوشت: «توطئه‌های امریکا در برابر ایران همواره به شکست انجامیده است و چنین به نظر می‌رسد که سران فعلی امریکا در انتظار سرنوشتی نظیر آنچه برای کارتر رئیس‌جمهور اسبق این کشور، رخ داد، به سر می‌برند.» این روزنامه می‌نویسد: «حوادث اخیر خلیج‌فارس این واقعیت را اثبات می‌کند که تکنولوژی برتر امریکا همیشه کارساز نبوده و حتی ماهواره‌های جاسوسی و هواپیماهای آواکس نیز سودی به حال آن کشور ندارند. ریگان نخواهد توانست به آسانی از مشکلاتی که در خلیج‌فارس گریبانگیرش شده است، رهایی یابد و علی‌رغم آنکه رئیس‌جمهور امریکا همواره از اهمیت برقراری امنیت در خلیج‌فارس سخن به میان می‌آورد، ولی هرگز قادر به توجیه این موضوع در نزد افکار عمومی امریکا نمی‌باشد و تابوت‌های سربازان امریکایی به‌عنوان سؤالی در افکار عمومی امریکا مطرح و باقی است.»
نویسنده روزنامه گازته سپس چنین نتیجه می‌گیرد که ریگان برای رهایی از معضلاتی که با آن روبه‌روست، قصد دارد با شرکت دادن کشورهای حوزه خلیج‌فارس و در زیر پرچم متفقین خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، وارد عمل شود. این نشریه ادامه می‌دهد: «بدون شک توطئه اخیر امریکا موجبات تشدید بحران در منطقه را فراهم خواهد ساخت و ترکیه به‌عنوان عضو پیمان ناتو باید هشیارانه عمل کرده و از شرکت در ماجراهای امریکا خودداری کند.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 18/3/1366، ص3.</ref>
 
==  گزارش- 99 ==
در پی اوج‌گیری تنش سیاسی میان ایران و انگلیس و آخرین اقدام ایران در اخراج پنج تن از دیپلمات‏های این کشور، خبرگزاری جمهوری اسلامی از بازتاب این اقدام ایران در مطبوعات انگلیس گزارش داد: «به نوشته مطبوعات لندن، تصمیم ایران مبنی‌بر اخراج ادوارد چاپلین، دیپلمات متهم انگلیسی و چهار دیپلمات دیگرِ دفتر حافظ منافع انگلیس در تهران نگرانی دولت این کشور را تسکین داده و امیدوار است بحران بین دو کشور فروکش کند. در همین حال، برخی از مطبوعات نیز اشاره کرده‌اند که اقدام متقابل ایران علیه انگلیس کلاً شدیدتر بوده است زیرا انگلیس پنج دیپلمات عالی‌رتبه‌اش را از دست داده در حالی که تنها پنج مقام کنسولی ایران از انگلیس اخراج شده‌اند.
گاردین می‌نویسد: چنین برداشت می‌شود که قرار داشتن نام آقای چاپلین در لیست دیپلمات‏های اخراجی نگرانی وزارت خارجه انگلیس را تسکین داده است و معنای آن این است که دیگر لازم نیست وی در دادگاه حاضر شود.
جورج جاف تحلیل‌گر امور خاورمیانه نشریه اکونومیست، تصمیم متقابل ایران را پیروزی میانه‌روها توصیف کرد و ساندی تایمز نیز نوشت: اقدام ایران از آنچه انتظار می‌رفت، ملایم‌تر بود.
به نوشته ساندی ‌تایمز، در صورتی که انگلیس واکنشی نسبت به عمل متقابل ایران نشان ندهد، بحران سیاسی بین دو کشور ظاهراً به پایان می‌رسد. دولت انگلیس احتمالاً محاسبه کرده است که بعد از خروج چاپلین بهتر است مسئله به فراموشی سپرده شود.
تایمز مالی می‌نویسد: دولت انگلیس به‌طور خصوصی از اینکه ایران در برابر تعطیل کنسولگری منچستر و اخراج پنج دیپلمات ایرانی واکنش شدیدتری نشان نداد، آسوده‌خاطر شده است. این روزنامه می‌افزاید: یک مقام دولت انگلیس یکشنبه (دیروز) گفت اولویت نخست ما این است که موج کنونی اخراج‌ها خاتمه یابد. وی اضافه کرد که ما برای انجام یک واکنش سریع در برابر اقدام تازه ایران تحت فشار جدی نیستیم.
وزارت خارجه که در مورد هرگونه اقدام متقابل به ایران هشدار داده بود، بلافاصله اقدام ایران در اخراج پنج دیپلمات انگلیس را رسماً غیرمنصفانه و غیرقابل قبول خواند. تایمز مالی در ادامه می‌نویسد: مقامات انگلیسی اشاره می‌کنند اکنون ایران 19 دیپلمات در لندن دارد در حالی که تعداد دیپلمات‏های انگلیسی در تهران به شدت کاهش یافته است.
در همین حال، ساندی تلگراف ضمن پرداختن به جوانب مختلف اخراج دیپلمات‏های انگلیسی و ایرانی نوشت: سرپاتریک رایت معاون دائمی وزارت خارجه این کشور و گروه مشاورینش به دولت توصیه خواهند کرد که تلاش کند بحران بین دو کشور را تحت کنترل درآورد و احتمالاً ظرف چندماه آینده دیپلمات‏های جدید را به تهران اعزام کند.
ایندیپندنت نیز اظهار عقیده کرده است که دولت انگلیس مایل است مسئله سیاسی دو کشور به‌منظور حفظ مبادلات اقتصادی ایران که در سال گذشته 300 میلیون پوند برای انگلیس سود داشت، کنار گذاشته شود.
از سوی دیگر، ساندی تلگراف و ساندی تایمز خاطرنشان ساخته‌اند که مارگارت تاچر در حین مبارزات انتخاباتی نمی‌تواند خود را در صحنه سیاست خارجی ضعیف نشان دهد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 81، 19/3/1366، صص 30 و 31، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/3/1366.</ref>
 
==  گزارش- 100 ==
نشریه میدل ایست اکونومیک در گزارشی از وضعیت صدور نفت ایران و درآمدهای آن نوشت: «میانگین تولید نفت خام ایران در ماه آوریل سال جاری (دوازدهم فروردین تا دهم اردیبهشت) روزانه بین 2/2 تا 4/2 میلیون بشکه بوده است و درآمد حاصل از صدور نفت کشور در سه ‌ماهه اول امسال به 1800 میلیون دلار رسید.» این نشریه به نقل از تحلیل‌گران نفتی غربی می‌افزاید: «کل تولید نفت خام ایران در آوریل 1987 (فروردین - اردیبهشت 1366) در سطح مارس همین سال (اسفند 1365 - فروردین 1366) بوده است. این در حالی است که سهمیه تعیین شده این کشور از سوی اوپک برای نیمه اول سال جاری (دی‌ 1365 - تیر 1366) روزانه 2/2 میلیون بشکه است.»<ref>هفته‌نامه کیهان هوایی، شماره 730، 27/3/1366، ص3.</ref>
خبرگزاری آناتولی نیز از بهره‌برداری آزمایشی خط جدید صدور نفت عراق خبر داد. به گزارش این خبرگزاری دومین خط لولـه نفتی عراق به ترکیه که تأسیسات نفتی کرکوک را به ترمینال نفتی یومورتالیک واقع در جنوب ترکیه متصل می‌سازد، روز شنبه (پریروز) به‌طور آزمایشی گشایش یافت. با راه‌اندازی این خط، حجم نفت صادراتی عراق به یک‌میلیون و پانصد هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 18/3/1366، ص9.</ref>
 
 




نسخهٔ ‏۳۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۴

روزشمار جنگ سال 1366
1366.03.18
نام‌های دیگر هجده خرداد
تاریخ شمسی 1366.03.18
تاریخ میلادی 8 ژوئن 1987
تاریخ قمری 11 شوال 1407
1360.03.18
1361.03.18
1362.03.18
1363.03.18
1364.03.18
1365.03.18
1367.03.18



گزارش- 89

در جلسه هماهنگی و توجیهی فرماندهان سپاه با آقای هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورای عالی دفاع، امروز رحیم ‌صفوی جانشین فرماندهی نیروی زمینی سپاه، غلامعلی رشید مشاور عملیاتی فرمانده کل سپاه، ابراهیم سنجقی رابط سپاه و قرارگاه خاتم‌الانبیا، احمد غلامپور فرمانده قرارگاه کربلا، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس، مرتضی صفاری مسئول عملیات نیروی دریایی سپاه (قرارگاه نوح) و نورعلی شوشتری فرمانده قرارگاه نجف، گزارشی از اقدامات آتی سپاه برای فعال کردن جبهة شمال غرب و همچنین برخی مشکلات سپاه در امور بودجه و پشتیبانی را به اطلاع آقای هاشمی رفسنجانی رساندند. در آغاز این جلسه رحیم صفوی موقعیت جغرافیایی منطقة شمال غرب و میزان آمادگی نیروها برای اجرای عملیات در محور ماؤوت را تشریح کرد. وی دلیل تأخیر در عملیات آتی (نصر4) را هوشیاری و آماده‌باش صددرصد دشمن، کامل نشدن ظرفیت گردان‌های عمل‌کننده و وضعیت نامناسب نور ماه اعلام کرد. رحیم صفوی هدف از اجرای عملیات را دستیابی به خط پدافندی بهتر برای آزاد کردن یگان‌های در خط فعلی و گرفتن اسیر اعلام کرد. وی اهداف این عملیات را تصرف کامل ارتفاعات قشن و ژاژیله و دشت و شهر ماؤوت و رسیدن به رودخانه قلعه‌چولان برشمرد. در ادامه این نشست آقای هاشمی رفسنجانی دربارة عملیات در غرب رودخانه قلعه‌چولان و روی ارتفاعات گرده‌رش و امکان الحاق با نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانی‌ها) پرسش‌هایی مطرح کرد که در پاسخ به آن، رحیم صفوی گفت: پرآب بودن رودخانه، بالا بودن سطح آب و میسّر نبودن عبور از آن مانع اساسی عبور نیروهای خودی است. غلامعلی رشید نیز ناتوانی نیروهای طالبانی را در اجرای عملیات گسترده و حفظ مناطق تصرف شده، از مشکلات این کار برشمرد. پس از آن نورعلی شوشتری دربارة مانور عملیات و یگان‌های موجود و محورهای عملیاتی هر یگان توضیحاتی داد. در این جلسه آقای هاشمی رفسنجانی بار دیگر ابهامات خود را دربارة مشکلات و حفظ مناطق تصرف شده با توجه به عدم الحاق با نیروهای معارض عراقی مطرح کرد. در پاسخ به این ابهامات رحیم صفوی طرح دیگر سپاه را برای اجرای عملیات در غرب سردشت و شمال ماؤوت تشریح کرد. عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس نیز دربارة طرح مانور این عملیات در دوپازا، تپه جنگلی (تپه منافقین) و ارتفاعات بلفت و چگونگی رسیدن به رودخانه زاب و الحاق از طریق این رودخانه با نیروهای طالبانی، توضیحاتی ارائه داد. در ادامة این جلسه احمد غلامپور و مرتضی صفاری گزارشی از وضعیت خط پدافندی، نحوه استقرار و کمبود توپخانه و همچنین فعالیت مهندسی عراق در منطقه عملیاتی فاو ارائه دادند که آقای هاشمی رفسنجانی با نتیجه‌گیری از گزارش آنها گفت: پس ما در فاو تهدید می‌شویم. وی افزود: عراق بعد از عملیات کربلای5 نیروهایش را آماده‌تر کرده است. غلامعلی رشید نیز در پایان صحبت‌های آقای هاشمی رفسنجانی گفت: باید برای از دست دادن فاو خوفناک باشیم چون اگر عراق فاو را پس بگیرد وضع جنگ تغییر خواهد کرد. در ادامة جلسه، کمبود بودجه، ناهماهنگی و تبعیض در پرداخت حقوق و مزایا بین نیروهای نظامی، یادآوری برخی مشکلات مالی و پشتیبانی سپاه و درخواست تخصیص امکانات و بودجه به سازمان‌های درگیر در جنگ با در نظر گرفتن مقدار و نوع فعالیت و توانایی اجرای عملیات از جمله مطالبی بود که رحیم‌ صفوی و غلامعلی رشید به آن پرداختند. هاشمی رفسنجانی در پاسخ به این درخواست‌ها اظهار کرد: امسال بودجه دفاعی از 430 میلیارد ریال به 700 میلیارد ریال افزایش یافته و دراین‌باره مشکل حادی وجود ندارد. وی افزود: در این شکی نیست که سپاه با ایثار می‌جنگد و اصلاً با دیگران قابل مقایسه نیست. من این را می‌دانم که حقوق یک فرمانده سپاه مثل حقوق یک درجه‌دار ارتش است و این روشن است.[۱]

گزارش- 90

در منطقه عملیاتی نهر عنبر در جنوب موسیان در ساعت 2:30 بامداد امروز، یک واحد گشتی رزمی ارتش جمهوری اسلامی - تحت امر تیپ1 همدان از لشکر16 زرهی قزوین - با استفاده از شناسایی‌های قبلی، از موانع دشمن عبور کردند و به سنگرهای تأمین آنها یورش بردند و با غافلگیر کردن نیروهای تأمین در خاکریزهای اول و دوم، تا عمق 1500 متری منطقه دشمن نفوذ کردند. در این حمله تعدادی از نیروهای دشمن کشته یا زخمی و سه تن نیز اسیر شدند. در این عملیات همچنین چند سنگر اجتماعی و دیدبانی دشمن منهدم شد و تعدادی از وسایل و ادوات جنگی به غنیمت نیروهای خودی درآمد.[۲]

گزارش- 91

به گزارش واحد اطلاعات سپاه، در درگیری بین نیروهای خودی با نیروهای هیز زمزیران و هیز پیشوا وابسته به حزب دمکرات ایران، در محور مهاباد - سردشت دو تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند و تعدادی نیز مجروح شدند. همچنین در این درگیری هفت تن از نیروهای خودی که پنج تن از آنان سپاهی بودند، به اسارت 

نیروهای حزب دمکرات درآمدند. عناصر حزب دمکرات پس از اسیر کردن این هفت تن، آنان را با انواع شکنجه‌ها از قبیل کندن پوست صورت، فرو کردن سرنیزه به بدن، سوراخ کردن پاها و... به شهادت رساندند. گفتنی است که در این درگیری چهار تن از افراد حزب دمکرات نیز کشته شدند.[۳]

بر اساس گزارش مذکور در پیرانشهر نیز یک خودروی سپاه که در حال تردد بین سیلو و خالدار بود به کمین افراد ضد انقلاب برخورد کرد. در این درگیری هفت تن از نیروهای خودی شهید و دو تن دیگر مجروح شدند.[۴]

گزارش- 92

هم‌زمان با افزایش حضور نظامی امریکا و امنیتی‌تر شدن منطقه خلیج‌فارس، نیروهای نظامی ایران نیز دراین‌باره موضع‌گیری کرده و برخی اقدامات مقدماتی را آغاز کردند. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز در قبال احتمال استفاده امریکا از پایگاه‌های کشورهای منطقه موضع گرفت و استفادة امریکا از این پایگاه‌ها در مناقشات جاری را تحریک کننده خواند و آمادگی این نیرو را برای مقابله با اقدامات نامعقول امریکا اعلام کرد: «استفاده نیروهای امریکایی از پایگاه‏های نظامی خلیج‌فارس و اشغال خاک کشورهای اسلامی یک عمل تحریک‌آمیز علیه استقلال و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و منافع جمهوری اسلامی ایران تلقی می‌شود. جمهوری اسلامی ایران به‌طور طبیعی بیشترین سهم را در دفاع از خلیج‌فارس و دریای عمان به عهده دارد و پرسنل نیروی دریایی با عزمی راسخ‌تر از همیشه دفاع در مقابل تجاوزات دشمن اصلی ملل منطقه را وظیفه خود دانسته و آماده‌اند تا توانایی‌های رزمی خود را در مقابله با حضور نظامی امریکا با تصرف پایگاه‏های نظامی در منطقه ثابت کنند.» در ادامه این بیانیه آمده است: جهانیان در صورت اقدام نامعقول امریکا، یک‌بار دیگر شاهد شکست سیاست‏های جنگ‌طلبانه دولت ریگان خواهند بود.[۵] نیروی دریایی سپاه نیز اقدامات تأمینی خود را برای مقابله با هرگونه حادثة نظامی در آب‏های خلیج‌فارس افزایش داد. در این زمینه امروز ده‌ها تن از فرماندهان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در واحدهای این نیرو در سراسر کشور به منظور بررسی و ارزیابی موقعیت سنگرها و مناطق جزایر استراتژیک حوزه خلیج‌فارس و تنگه هرمز، از این مناطق دیدار کردند. خبرنگار روزنامة کیهان دراین‌باره گزارش داد: «فرماندهان نیروی دریایی سپاه پاسداران سراسر کشور در سفر به مناطق یاد شده ضمن برخورداری از آموزش‌های لازم در آشنایی با آب‏های جنوب کشور و بررسی موقعیت نظامی و استراتژیکی جزایر، در جریان چگونگی فعالیت و نحوة تأمین نوار ساحلی از سوی پاسداران که حفظ و حراست از آب‏های خلیج‌فارس، دریای عمان و تنگه هرمز را برعهده دارند، قرار گرفتند.»[۶]

گزارش- 93

به گزارش روزنامه کیهان، در گردهمایی دو روزه مسئولان واحد بسیج مستضعفین تشکیل 1500 گردان از نیروهای آموزشی برای حضور در جبهه‌ها و مقابله با شرارت‌های اخیر استکبار جهانی در خلیج‌فارس بررسی شد.[۷] در ادامه اعزام نیرو به جبهه‌های نبرد، امروز چهارمین کاروان سپاهیان صاحب‌الزمان(عج) از استان فارس و نیروهای رزمنده شهرهای اردبیل، مرند، کوهبنان، شفت، اهر، کرج، ساوجبلاغ و شهریار به جبهه‌های نبرد روانه شدند.[۸]

گزارش- 94

امروز نیروهای سازمان عمل اسلامی - از گروه‌های مبارز عراقی که با قرارگاه رمضان همکاری می‌کند - به یک مرکز پلیس امنیت عراق در منطقه الدورین الکرخ بغداد حمله کردند. در این حمله یک افسر پلیس به‌نام احمد سالم کشته شد و چند تن زخمی شدند.[۹] همچنین شیخ ‌عمر نقشبندی یکی از رهبران جاش‌های عراق به همراه 600 تن از نیروهای تحت فرماندهی‌اش تسلیم قرارگاه رمضان شدند.[۱۰]

گزارش- 95

رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و رئیس شورای عالی دفاع که برای بازدید از نوشهر و پایگاه دریایی آن و شرکت در مراسم پایان‌دورة افسران فارغ‌التحصیل نیروی دریایی ارتش به این شهر سفر کرده است، امروز در مصاحبه‌ای مطبوعاتی در فرودگاه این شهر، دربارة تشتت آرا در اجلاس هفت کشور صنعتی جهان در مورد مناقشه خلیج‌فارس و عدم پشتیبانی این کشورها از برنامه‌های امریکا در خلیج‌فارس مطالبی اظهار کرد. رئیس‌جمهور ضمن تأکید بر مواضع ایران در این منطقه گفت: «ملت ایران و جمهوری اسلامی زیر بار تحمیل زور نخواهد رفت و از حقوق خود در منطقه دفاع می‌کند.» وی افزود: «دنیا نیز این قاطعیت ایران را در منطقه متوجه شده و این احساس بر جوّ اجلاس مذکور سایه افکنده است.» رئیس شورای عالی دفاع همچنین گفت: «در داخل اجلاس اتفاق نظر در مورد خلیج‌فارس نیست. امریکا می‌خواهد متحدان اروپایی را به این میدان خطرناک بکشاند، لیکن طبق اطلاعات موجود اکثر آنها در این زمینه توافق ندارند. ما اخیراً تماس‌هایی در سطح وزارت خارجه با برخی از این کشورها داشته‌ایم و اکثر این کشورها گفته‌اند حاضر نیستند زیر بار امریکا بروند و مایل هستند در این منطقه امنیت با حضور خود کشورهای منطقه وجود داشته باشد.» رئیس‌جمهوری تأکید کرد: «حضور امریکا در منطقه نتیجه‌ای جز ایجاد اغتشاش و ناامنی نخواهد داشت و اجلاس هفت کشور صنعتی نیز در این زمینه نتیجه‌ای در بر ندارد.»[۱۱] آیت‌الله خامنه‌ای همچنین در مراسم فارغ‌التحصیلی افسری نیروی دریایی دربارة استقلال نظامی ایران، ایستادگی مردم ایران در برابر قدرت‏های جهانی به‌ویژه امریکا و علاقة ایران به داشتن رابطه حسنه با کشورهای حاشیة خلیج‌فارس گفت: «امروز در دنیا کسی نیست که ادعا کند برای مقابلة ملت ایران با قدرت‏های زورگو این ملت را حمایت کرده و تسلیحات نظامی در اختیار ما قرار داده باشد، زیرا همة دنیا قبول دارد ملت ایران در سایة اسلام و قرآن فداکاری می‌کند و در دفاع از حق خود و حقوق ملت‌های مستضعف تلاش می‌کند.» رئیس‌جمهور تأکید کرد: «ما برای تحقق این اهداف تمامی ابزار لازم را در اختیار داریم.» وی افزود: «در روزهای اول جنگ، فرستادگان کشورهای عربی از ما می‌خواستند که آتش‌بس را بپذیریم. آنها به ما می‌گفتند شما نمی‌توانید خاک خود را از عراق پس بگیرید، اما دیدید که به برکت ایمان و مقاومت مردم به پیروزی دست یافتیم. اکنون نیز می‌گوییم که به برکت همین ایمان و مقاومت، متجاوزان را تنبیه خواهیم کرد.» آیت‌الله خامنه‌ای در ادامة اظهارات خود بیان کرد که حضور ناوگان امریکایی در کنار ناوگان انگلیسی، فرانسوی و روسی در خلیج‌فارس حتی دل یک کودک را در ایران نلرزاند. رئیس‌جمهور سپس با اشاره به عدم استقبال کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از واگذاری پایگاه نظامی به ابرقدرت‏ها که باعث نابودی منافع این کشورها می‌شد، گفت: «بارها گفته‌ایم اگر این کشورها در کنار ما باشند بهتر از این است که با دشمن ما هم‌پیمان شوند. ملت ما نمی‌تواند نسبت به دفاع دریایی خود بی‌تفاوت باشد. ملت ما هیچ مانعی را در مقابل خود به حساب نمی‌آورد و گستاخی و شجاعت ملت، امروز سردمداران قدرت‏های جهانی را متوحش کرده است.» وی اضافه کرد: «در منطقه خلیج‌فارس از یک حق مشروع بین‌المللی و انسانی و قابل قبول برای همه انسان‌های با انصاف دفاع می‌کنیم.» رئیس‌جمهور تأکید کرد که امنیت در خلیج‌فارس تجزیه‌پذیر نیست.[۱۲] محسن رفیق‌دوست، وزیر سپاه نیز در اجتماع دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف گفت: «نیروهای اسلام آماده‌اند در خلیج‌فارس شیطنت‌های استکبار جهانی و [در رأس آن] امریکا را قاطعانه پاسخ دهند.» وی از کلیه نیروهای متخصص خواست برای پیوستن به صنایع خودکفایی وزارت سپاه به دفتر جذب نیروهای متخصص این وزارت‏خانه مراجعه کنند. وی در اظهارات خود به توطئه‌های قدرت‏های جهانی در خلیج‌فارس اشاره کرد و گفت: «ابرقدرت‏ها درصدد از بین بردن اقتصاد کشورمان بودند که با شکست قطعی مواجه شدند.» رفیق‌دوست دربارة ‌نقش‌ نیروهای بسیج در دریا اظهار کرد: «همبستگی نیروی دریایی سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی باعث گردید که شوروی عقب‌نشینی کند و امریکا این چنین ذلیل و خوار گردد.» وی همچنین گفت: «ما آماده‌ایم که با مسائل بسیار بزرگ‌تر در خلیج‌فارس برخورد کنیم و نیروهای اسلام و بسیجیان دوره دیده و زبده دریایی با هرگونه شیطنت و توطئه، قاطعانه مقابله خواهند کرد.»[۱۳]

گزارش- 96

جلسة غیررسمی سران هفت کشور صنعتی امروز در ونیز ایتالیا تشکیل شد. در این جلسه کشورهای شرکت‌کننده موظف به تهیه چهار پیش‌نویس دربارة مسائل بین‌المللی از جمله آزادی کشتی‏رانی در خلیج‌فارس شدند.[۱۴] یونایتدپرس دربارة تلاش‏های امریکا برای بهره‌برداری سیاسی از این گردهمایی گزارش داد: «امریکا یک قطعنامه عمومی را برای تصویب در کنفرانس سران ونیز توزیع کرد که در آن به جزئیات اقدامات پیشنهادی اشاره نشده است، اما از اروپا و ژاپن خواسته شده است که برای اعاده صلح در خلیج‌فارس یاری کنند. یک مقام بلندپایه امریکایی گفت: دولت امریکا امیدوار است اتفاق‌‌نظر شرکت‌کنندگان در مورد انجام یک تلاش دسته‌جمعی با هدف پایان بخشیدن به جنگ پنج شش ساله میان ایران و عراق به‌ اندازه‌ای باشد که تلاش بعد از اتمام این کنفرانس را برای اتخاذ تدابیری از جمله تحریم در مورد دو کشور متخاصم و مجازات‌های اقتصادی علیه کشورهای نقض‌کننده این تحریم میسر سازد. مقام یاد شده گفت: ما سرگرم تنظیم پیش‌نویس قطعنامه‌ای هستیم که حمایت گسترده‌ای جلب کند. وی اضافه کرد: ما انتظار نداریم قطعنامه‌ای حاوی جزئیات تدابیر در این زمینه در کنفرانس ونیز مطرح شود. به گفته مقامات مرتبط با کنفرانس سران ونیز که مایل نبودند نامشان فاش شود، در پیش‌نویس قطعنامه‌ای که از سوی امریکا برای تصویب در کنفرانس توزیع شده است، دفاع مشترک از کشتی‏رانی در خلیج‌فارس مطرح نشده اما در آن، پایان سریع جنگ ایران و عراق، به رسمیت شناختن لزوم امنیت کشتی‏رانی و همکاری ممالک غربی در این زمینه خواسته شده است.»[۱۵] در این حال، یونایتدپرس از اختلاف‌نظر میان امریکا و کشورهای اروپایی خبر داد. این خبرگزاری درباره وجوه مختلف این اختلاف‌نظر گزارش داد: «کشورهای اروپایی در کنفرانس سران کشورهای صنعتی غرب نسبت به صحبت‌های احتمالی تند رونالد ریگان و مشاوران او درباره حملات ایران به کشتی‏ها در خلیج‌فارس واکنش هشداردهنده نشان دادند. انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان ‏غربی نسبت به هرگونه حملة بدون مقدمه امریکا به موشک‌های سیلک‌ ورم ساخت چین در صورت مستقر شدن آن از طرف ایران، هشدار دادند. مقامات اروپایی هیچ‌گونه مقایسه مستقیم میان این تصمیم و حمله امریکا به لیبی در آوریل 1986 به عمل نیاوردند اما گفتند نتایج حمله ممکن است مانند آن باشد. یک سخنگوی هیئت نمایندگی انگلیس گفت: ایرانی‌ها به آسانی می‌توانند در اقدام تلافی‌جویانه اروپایی‌ها را گروگان بگیرند. یک مقام فرانسوی گفت: فرانسه نیز در رابطه‌اش با ایران با مسائلی روبه‌رو است؛ غیر از اتباع امریکا عده‌ای از اتباع انگلیس و فرانسه نیز در لبنان توسط رادیکال‌های تحت حمایت ایران به گروگان گرفته شده‌‌اند. انگلیس و ایران همچنین اخیراً در اقدام تلافی‌جویانه، دیپلمات‏های یکدیگر را اخراج کرده‌اند. انگلیس، فرانسه و ایتالیا - قدرت‏های دریایی اروپا - از پیوستن به امریکا برای اسکورت تانکرها توسط کشتی‏های جنگی خود در خلیج‌[فارس] امتناع کرده‌اند. یک سخنگوی فرانسوی گفت: ما باید محتاط باشیم. کشتی‏های جنگی نباید تانکرها را اسکورت نمایند بلکه باید دور بمانند. سخنگوی هیئت فرانسه مانند مقامات انگلیسی نسبت به خطر گروگان گرفته شدن اروپایی‌ها در ایران هشدار داد. سخنگوی هیئت نمایندگی آلمان گفت: دولت آلمان عقیده دارد که هرگونه تشدید وخامت اوضاع برای کوشش‌های صلح زیان‌بخش خواهد بود. رونالد ریگان و مشاوران بلندپایه او در حالی ‌که در حاشیه کنفرانس ونیز راجع به خلیج‌فارس به تندی صحبت کرده‌اند، انتظار نمی‌رود که به قدرت‏های دریایی اروپا برای اقدام، فشار وارد نیاورند. مقامات سایر هیئت‌های نمایندگی کنفرانس ونیز گفتند: در اشاره‌ای که به خلیج‌‌فارس در بیانیه آماده‌شده کنفرانس سران شده، موضوع تدابیر ویژه مطرح نگردیده است و به جای آن، درخواست پایان جنگ خلیج‌[فارس] از طریق صلح‌آمیز شده و از کوشش‌های سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ حمایت شده است.»[۱۶] نشریه امریکایی سانفرانسیسکو اگزمیز نیز پیشاپیش برای کنفرانس ونیز تعیین تکلیف کرد و نوشت: «گردهمایی هفت قدرت صنعتی جهان در اجلاس اقتصادی ونیز بدون شک، حفاظت از کشتی‏رانی در خلیج‌فارس را مصرّانه مورد بحث قرار می‌دهد و این بدان خاطر است که چنین موضوعی رگ حیات اقتصادی اکثر آنان به حساب می‌آید. اجلاس باید بیانیه‌ای قوی در حمایت از قطعنامه شورای امنیت جهت پایان دادن به جنگ ایران و عراق منتشر نماید. گفته می‌شود که ریگان و دیگر سران متحدین در ونیز بر چنین نکته‌ای تأکید دارند.»[۱۷]

گزارش- 97

دربارة تلاش برای پایان دادن به جنگ، کلادیس مقصود نماینده اتحادیه عرب در سازمان ملل متحد، در مصاحبه‌ای با رادیو امریکا گفت: «به‌جای تمرکز برای رفع تشنج از خلیج‌فارس باید سعی کرد به فشار این تشنج یعنی درگیری میان ایران و عراق پایان داد.» وی افزود: «از نظر اتحادیه عرب سیاست کویت مبنی‌بر درخواست حمایت کشتی‏هایش در آب‏های خلیج‌فارس از کشورهای عضو شورای امنیت و پاسخ مثبت شوروی و امریکا به این درخواست، نشان دهنده سیاست غیرمتعهد کویت است. این بدان معنی است که هدف کویت و سایر کشورهای عرب جلوگیری از تبدیل شدن خلیج‌فارس به صحنه درگیری میان دو ابرقدرت است.» مقصود گفت: «ممکن است حضور ابرقدرت‏ها در خلیج‌فارس باعث رقابت شود ولی باعث درگیری نخواهد شد.» وی دربارة واگذاری پایگاه‏های نظامی به کشورهای خارجی اظهار داشت: «حضور پایگاه‏های نظامی و لجستیکی کشورهای خارجی در کشورهای خلیج‌فارس از نظر اتحادیه عرب جنبه موقتی و غیردائمی دارد و این پایگاه‏ها نباید دائمی تلقی شوند. اتحادیه عرب وجود پایگاه‏های نظامی خارجی در منطقه را تنها به‌عنوان پیش‌درآمدی برای مسئولیت بین‌المللی می‌داند و نه ویژه قدرت‏های بزرگ.» کلادیس مقصود درباره نقش شورای امنیت در حل مسائل خلیج‌فارس گفت: «من معتقدم اکنون پنج عضو دائمی شورای امنیت و به‌ویژه دو ابرقدرت تمایل بسیار بیشتری در به‌ کار انداختن مکانیزم شورای امنیت سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ دارند ولی از طرف دیگر، امریکا تمایل آن‌چنانی در به کار انداختن این مکانیزم برای حل مسئله اعراب و اسرائیل ندارد.» مقصود در پاسخ به این پرسش که از نظر اتحادیه عرب شانس موفقیت شورای امنیت برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق چه مقدار است؟ گفت: «کلیه اعضای شورای امنیت تمایل آشکاری برای پایان دادن به جنگ دارند و تصمیمات شورا این‌بار قابل اجرا خواهد بود. ناهماهنگی‌ها نیز در حال حل شدن است. این‌بار اگر یکی از دو طرف متخاصم از تصمیمات شورای امنیت پیروی نکند، هدف تحریم اقتصادی بین‌المللی خواهد بود.»[۱۸]

گزارش- 98

روزنامه ملی گازته (چاپ ترکیه) در تفسیری از اوضاع خلیج‌فارس و برخورد امریکا و ایران نوشت: «توطئه‌های امریکا در برابر ایران همواره به شکست انجامیده است و چنین به نظر می‌رسد که سران فعلی امریکا در انتظار سرنوشتی نظیر آنچه برای کارتر رئیس‌جمهور اسبق این کشور، رخ داد، به سر می‌برند.» این روزنامه می‌نویسد: «حوادث اخیر خلیج‌فارس این واقعیت را اثبات می‌کند که تکنولوژی برتر امریکا همیشه کارساز نبوده و حتی ماهواره‌های جاسوسی و هواپیماهای آواکس نیز سودی به حال آن کشور ندارند. ریگان نخواهد توانست به آسانی از مشکلاتی که در خلیج‌فارس گریبانگیرش شده است، رهایی یابد و علی‌رغم آنکه رئیس‌جمهور امریکا همواره از اهمیت برقراری امنیت در خلیج‌فارس سخن به میان می‌آورد، ولی هرگز قادر به توجیه این موضوع در نزد افکار عمومی امریکا نمی‌باشد و تابوت‌های سربازان امریکایی به‌عنوان سؤالی در افکار عمومی امریکا مطرح و باقی است.» نویسنده روزنامه گازته سپس چنین نتیجه می‌گیرد که ریگان برای رهایی از معضلاتی که با آن روبه‌روست، قصد دارد با شرکت دادن کشورهای حوزه خلیج‌فارس و در زیر پرچم متفقین خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، وارد عمل شود. این نشریه ادامه می‌دهد: «بدون شک توطئه اخیر امریکا موجبات تشدید بحران در منطقه را فراهم خواهد ساخت و ترکیه به‌عنوان عضو پیمان ناتو باید هشیارانه عمل کرده و از شرکت در ماجراهای امریکا خودداری کند.»[۱۹]

گزارش- 99

در پی اوج‌گیری تنش سیاسی میان ایران و انگلیس و آخرین اقدام ایران در اخراج پنج تن از دیپلمات‏های این کشور، خبرگزاری جمهوری اسلامی از بازتاب این اقدام ایران در مطبوعات انگلیس گزارش داد: «به نوشته مطبوعات لندن، تصمیم ایران مبنی‌بر اخراج ادوارد چاپلین، دیپلمات متهم انگلیسی و چهار دیپلمات دیگرِ دفتر حافظ منافع انگلیس در تهران نگرانی دولت این کشور را تسکین داده و امیدوار است بحران بین دو کشور فروکش کند. در همین حال، برخی از مطبوعات نیز اشاره کرده‌اند که اقدام متقابل ایران علیه انگلیس کلاً شدیدتر بوده است زیرا انگلیس پنج دیپلمات عالی‌رتبه‌اش را از دست داده در حالی که تنها پنج مقام کنسولی ایران از انگلیس اخراج شده‌اند. گاردین می‌نویسد: چنین برداشت می‌شود که قرار داشتن نام آقای چاپلین در لیست دیپلمات‏های اخراجی نگرانی وزارت خارجه انگلیس را تسکین داده است و معنای آن این است که دیگر لازم نیست وی در دادگاه حاضر شود. جورج جاف تحلیل‌گر امور خاورمیانه نشریه اکونومیست، تصمیم متقابل ایران را پیروزی میانه‌روها توصیف کرد و ساندی تایمز نیز نوشت: اقدام ایران از آنچه انتظار می‌رفت، ملایم‌تر بود. به نوشته ساندی ‌تایمز، در صورتی که انگلیس واکنشی نسبت به عمل متقابل ایران نشان ندهد، بحران سیاسی بین دو کشور ظاهراً به پایان می‌رسد. دولت انگلیس احتمالاً محاسبه کرده است که بعد از خروج چاپلین بهتر است مسئله به فراموشی سپرده شود. تایمز مالی می‌نویسد: دولت انگلیس به‌طور خصوصی از اینکه ایران در برابر تعطیل کنسولگری منچستر و اخراج پنج دیپلمات ایرانی واکنش شدیدتری نشان نداد، آسوده‌خاطر شده است. این روزنامه می‌افزاید: یک مقام دولت انگلیس یکشنبه (دیروز) گفت اولویت نخست ما این است که موج کنونی اخراج‌ها خاتمه یابد. وی اضافه کرد که ما برای انجام یک واکنش سریع در برابر اقدام تازه ایران تحت فشار جدی نیستیم. وزارت خارجه که در مورد هرگونه اقدام متقابل به ایران هشدار داده بود، بلافاصله اقدام ایران در اخراج پنج دیپلمات انگلیس را رسماً غیرمنصفانه و غیرقابل قبول خواند. تایمز مالی در ادامه می‌نویسد: مقامات انگلیسی اشاره می‌کنند اکنون ایران 19 دیپلمات در لندن دارد در حالی که تعداد دیپلمات‏های انگلیسی در تهران به شدت کاهش یافته است. در همین حال، ساندی تلگراف ضمن پرداختن به جوانب مختلف اخراج دیپلمات‏های انگلیسی و ایرانی نوشت: سرپاتریک رایت معاون دائمی وزارت خارجه این کشور و گروه مشاورینش به دولت توصیه خواهند کرد که تلاش کند بحران بین دو کشور را تحت کنترل درآورد و احتمالاً ظرف چندماه آینده دیپلمات‏های جدید را به تهران اعزام کند. ایندیپندنت نیز اظهار عقیده کرده است که دولت انگلیس مایل است مسئله سیاسی دو کشور به‌منظور حفظ مبادلات اقتصادی ایران که در سال گذشته 300 میلیون پوند برای انگلیس سود داشت، کنار گذاشته شود. از سوی دیگر، ساندی تلگراف و ساندی تایمز خاطرنشان ساخته‌اند که مارگارت تاچر در حین مبارزات انتخاباتی نمی‌تواند خود را در صحنه سیاست خارجی ضعیف نشان دهد.»[۲۰]

گزارش- 100

نشریه میدل ایست اکونومیک در گزارشی از وضعیت صدور نفت ایران و درآمدهای آن نوشت: «میانگین تولید نفت خام ایران در ماه آوریل سال جاری (دوازدهم فروردین تا دهم اردیبهشت) روزانه بین 2/2 تا 4/2 میلیون بشکه بوده است و درآمد حاصل از صدور نفت کشور در سه ‌ماهه اول امسال به 1800 میلیون دلار رسید.» این نشریه به نقل از تحلیل‌گران نفتی غربی می‌افزاید: «کل تولید نفت خام ایران در آوریل 1987 (فروردین - اردیبهشت 1366) در سطح مارس همین سال (اسفند 1365 - فروردین 1366) بوده است. این در حالی است که سهمیه تعیین شده این کشور از سوی اوپک برای نیمه اول سال جاری (دی‌ 1365 - تیر 1366) روزانه 2/2 میلیون بشکه است.»[۲۱] خبرگزاری آناتولی نیز از بهره‌برداری آزمایشی خط جدید صدور نفت عراق خبر داد. به گزارش این خبرگزاری دومین خط لولـه نفتی عراق به ترکیه که تأسیسات نفتی کرکوک را به ترمینال نفتی یومورتالیک واقع در جنوب ترکیه متصل می‌سازد، روز شنبه (پریروز) به‌طور آزمایشی گشایش یافت. با راه‌اندازی این خط، حجم نفت صادراتی عراق به یک‌میلیون و پانصد هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت.[۲۲]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/03/18

  1. ↑ سند شماره 1475/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا، 14/3/1366 تا 18/3/1366، صص 48 - 39؛ و - سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 106 - 103.
  2. ↑ سند شماره 28382 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی نیروی زمینی ارتش، شماره 12، 23/3/1366، ص1.
  3. ↑ سند شماره 1475/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا، 14/3/1366 تا 18/3/1366، صص 48 - 39؛ و - سند شماره 1472/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نصر در عملیات فتح6، حسین شفیعی، 7/3/1366 تا 19/3/1366، صص 106 - 103.
  4. ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 149، 26/3/1366، ص10.
  5. ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11.
  6. ↑ روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص3.
  7. ↑ همان.
  8. ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص5.
  9. ↑ سند شماره 28829 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، 12/5/1366.
  10. ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 149، 26/3/1366، ص10.
  11. ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/3/1366، ص11.
  12. ↑ روزنامه کیهان، 19/3/1366، ص2.
  13. ↑ روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص18.
  14. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 82، 20/3/1366، ص5، خبرگزاری فرانسه، 19/3/1366.
  15. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 81، 19/3/1366، صص 3 و 4، خبرگزاری یونایتدپرس، 18/3/1366.
  16. ↑ همان، صص 20 و 21، خبرگزاری یونایتدپرس، 18/3/1366.
  17. ↑ روزنامه کیهان، 18/3/1366، ص17.
  18. ↑ روزنامه اطلاعات، 19/3/1366، ص18.
  19. ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/3/1366، ص3.
  20. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 81، 19/3/1366، صص 30 و 31، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/3/1366.
  21. ↑ هفته‌نامه کیهان هوایی، شماره 730، 27/3/1366، ص3.
  22. ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/3/1366، ص9.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.03.18&oldid=2557»