1362.09.06: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1362 |نام = 1362.09.06 |نام دیگر= شش آذر |روز=6 آذر 1362 |تاریخ شمسی= 1362.09.06 |تاریخ میلادی= 27 نوامبر 1983 |تاریخ قمری= 21 صفر 1404 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.09.06</div> <div class="bootstrap-btn">1360.09.06<...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۷: سطر ۲۷:


<div style="text-align:justify">
<div style="text-align:justify">
==  گزارش- 672 ==
در حمله بالگردهای عراقی به منطقه مریوان و گلوله‌باران خرمشهر و آبادان بالغ‌بر 19 تن شهید یا زخمی شدند.
در منطقه عملیاتی والفجر4 بالگردهای عراقی با نفوذ به منطقه عمومی مریوان، اقدام به پرتاپ چند راکت و بمب به منطقه دره‌تفی در شمال‌غربی این شهر کردند که براثر آن 2 تن از اهالی شهید و تعدادی نیز زخمی شدند.<ref>سند شماره 291093 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362؛ و- سند شماره 289337 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری، 7/9/1362؛ و- سند شماره 370485 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به اداره سیاسی انتظامی استانداری خوزستان؛ و- سند شماره 291084 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362.</ref>
شهرهای آبادان و خرمشهر و مناطق جنگی اطراف این دو شهر نیز همچنان هدف آتش توپخانه‌ و خمپاره‌های‌ ارتش عراق قرار دارد، به‌طوری‌که در 48 ساعت گذشته براثر این حملات در آبادان، 8 باب منزل مسکونی و مغازه تخریب شد و در خرمشهر نیز مناطق دیری‌فارم، شلمچه و زید مورد اصابت گلوله قرار گرفت. در این اقدامات دشمن یک تن از افراد خودی شهید و 16 تن نیز زخمی شدند.<ref>سند شماره 291093 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362؛ و- سند شماره 289337 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری، 7/9/1362؛ و- سند شماره 370485 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به اداره سیاسی انتظامی استانداری خوزستان؛ و- سند شماره 291084 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362.</ref>
==  گزارش- 673 ==
فرماندهی قرارگاه عملیاتی جنوب ارتش در ارزیابی عملکرد ارتش عراق در عملیات والفجر4، هماهنگی نیروهای هوایی و زمینی ارتش عراق به‌ویژه توپخانه را مورد توجه قرار داده و آن را به‌نوعی حاکی‌از ارتقاء تاکتیکی ارتش عراق اعلام کرده است.
در بولتن گزارش نوبه‌ای این قرارگاه آمده است: با کمک کشورهای شوروی و فرانسه آموزش خلبانان عراق نسبت به گذشته افزایش یافته است و نیروی زمینی عراق یگان‌های عملیاتی خود را به‌خصوص در عملیات اخیر به‌طور دقیق پشتیبانی کرده و کمتر دچار اشتباه شده است. هماهنگی بین نیروی هوایی و نیروی زمینی و همچنین همکاری دسته‌های توپخانه و پیادة دشمن تا حد چشمگیری افزایش یافته است، به‌نحوی‌که به‌محض تخلیة سنگرهای عراقی، نیروی هوایی و توپخانه دشمن مناطق تخلیه‌شده را با شدت زیر آتش قرار می‌دهند.
دراین‌حال، سند به‌دست‌آمده از یکی از مقرهای نیروی زمینی ارتش عراق نشان می‌دهد که فرماندهان عراق در این مقطع زمانی از جنگ، درصدد یافتن علل برتری نیروهای ایران، دلایل ناکامی نیروهای خود و بررسی نقاط ضعف و قوت دو طرف هستند. برپایه این سند، فرماندهی سپاه اول نیروی زمینی ارتش عراق در نامه‌ای به یگان‌های تابعه از آنان خواسته است‌ تا دیدگاه خود را درباره علل پیروزی و نقاط قوت و ضعف نیروهای ایرانی و نیز دلایل ناکامی یا موفقیت نیروهای عراق در عملیات‌های گذشته، به فرماندهی این سپاه اعلام کنند.*<ref>گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد 5، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تشریح عملیات دشمن، ص242؛ و- سند شماره 113753 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 144، 12/9/1362، ص3.</ref>
==  گزارش- 674 ==
عملیات پاک‌سازی شرق دریاچه زرینه‌رود، تسلیم‌شدن 2 تن از افراد مسلح گروه‌های غیرقانونی، و اقدام سازمان کومه‌له در تهدید مردم روستاهای دیواندره برای خودداری از عضویت در بسیج روستایی و رفتن به خدمت سربازی ازجمله وقایع امروز مناطق کردنشین شمال‌غرب کشور است.
نیروهای گردان ضربت سپاه صائین‌دژ با هماهنگی نیروهای جندالله سقز و دیواندره برای پاک‌سازی منطقه شرق دریاچه سد زرینه‌رود و روستاهای جنوب‌شرقی صائین‌دژ به آن منطقه اعزام شدند. نیروهای اعزامی در روستای گل‌تپه با عناصر حزب دمکرات درگیر و موفق شدند روستاهای گل‌تپه و کانی‌سفید بالا و کانی‌سفید پایین را پاک‌سازی کنند. در این درگیری طولانی که با تسلط کامل نیروهای خودی انجام شد تعداد زیادی از افراد حزب دمکرات کردستان کشته یا زخمی شدند و باوجود تلاش آنها برای خارج‌کردن اجساد کشته‌شدگان و مجروحان خود، جنازة 3 تن از افراد کشته‌شده و 6 تن از زخمی‌ها در منطقه باقی ماند. در این عملیات یک تن از افراد خودی شهید و 3 تن نیز زخمی شدند.<ref>سند شماره 361293 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه صائین‌دژ به سپاه منطقه11، 1/10/1362.</ref>
در همین ‌حال، امروز 2 تن از افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی که اسلحه و مهمات به‌ همراه داشتند در منطقه عمومی سردشت خود را به نیروهای ژاندارمری تسلیم و درخواست امان‌نامه کردند.<ref>سند شماره 126763 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه عملیات جنوب نزاجا، 6/9/1362، ص7؛ و- سند شماره 190411 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات نیروی زمینی سپاه به لشکرهای 5 نصر و 14 امام حسین(ع)، 24/2/1365. </ref>
دراین‌زمینه یک نشریه داخلی اعلام کرد که از 23 آبان تا 6 آذرماه سال جاری، 15 تن از افراد مسلح غیرقانونی خود را به نیروهای نظامی و انتظامی معرفی و تقاضای امان‌نامه کرده‌اند.<ref>سند شماره 113153 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 145، 20/9/1362، ص2.</ref>
در ادامه فعالیت‌های تبلیغاتی گروه‌های مسلح ضدانقلاب، امروز عده‌ای از افراد مسلح سازمان کومه‌له به یکی از روستاهای اطراف دیواندره رفته و ضمن سخنرانی برای اهالی روستا به آنان گفته‌اند که کسی حق رفتن به سربازی یا عضویت در بسیج روستایی را ندارد. این افراد تهدید کرده‌اند که اگر فردی از اهالی روستا عضو بسیج شده یا برای خدمت سربازی ثبت‌نام کند، به ازای هر یک نفر، 10 نفر از اهالی روستا را به گروگان خواهند گرفت.<ref>سند شماره 352186 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان سپاه به منطقه11 سپاه، 7/9/1362.</ref>
==  گزارش- 675 ==
رئیس‌جمهور در پیامی خطاب به نیروهای بسیجی از آنان خواست خود را برای سازندگی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در "ایران اسلامی آینده" آماده کنند.
آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای‌عالی دفاع، درپیامی به مناسبت سالروز تشکیل بسیج مستضعفین، ضمن اشاره به اوضاع ملتهب کشور پس از پیروزی انقلاب اظهار داشت: «عظمت اهداف انقلاب و گستردگی توطئه‌های دشمنان ایجاب می‌کرد که برای حفظ و صیانت انقلاب اسلامی و مردمی و به‌منظور مقابله با دشمنان و معاندان، نیرویی از خود مردم فراهم آید تا از انقلاب اسلامی و ارزش‌ها و اهداف آن دربرابر تهاجم و توطئه عمال ابرقدرت‌ها دفاع کند؛ چراکه دفاع مستمر و همه‌جانبه از انقلاب تنها با آموزش و سازماندهی مردمی که حاضرند در راه حفظ انقلاب وجود عزیز خود و عزیزان خود را فدا کنند می‌توانست کارساز باشد.» وی سپس افزود: «فرمان رهبر کبیر انقلاب و امام امت مبنی‌بر تشکیل بسیج مستضعفان در شرایطی که ایران اسلامی و انقلاب شکوهمند ما از هر سو مورد تجاوز دشمنان قرار گرفته بود حرکتی آگاهانه درجهت خنثی‌سازی نقشه‌های ابرقدرت‌ها بود که با تحمیل جنگ و محاصره اقتصادی می‌خواستند به خیال خود انقلاب را متوقف کنند و دستاوردهای ملت مسلمان ایران را بر باد دهند.»
رئیس‌جمهور بسیج را مکتبی‌ترین و مردمی‌ترین نیروی مقاومت جهانی خواند که بنا بر ضرورت انقلاب اسلامی و برای دفاع از اهداف و آرمان‌های آن به‌ وجود آمده است، وی اضافه کرد: «در ایران اسلامی شمع وجود جوانان دلباخته انقلاب، گرمی‌بخش و برافروزنده سنگرهای نبرد حق علیه باطل است.» آیت‌الله خامنه‌ای افزود: «امروز از این قدرت سر برآورده از متن مردم و جوشیده از دل انقلاب، هراسی در دل دشمنان خانه کرده است؛ چراکه می‌دانند نسلی که امروز با شرکت در بسیج چنین آگاهانه و عاشقانه از حریم انقلاب پاسداری می‌کند فردا همچون توده فولادی آبدیده دربرابر آنان قرار خواهد گرفت و سد راه مطامع آنان خواهد شد.» رئیس شورای‌عالی دفاع در ادامه پیام خود خطاب به بسیجیان گفت: «امروز جبهه‌های نظامی به نور وجودتان روشن است و پشت جبهه از همت مردانه شما گرم. اما فردا شما در همه جبهه‌های نبرد فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حضور خواهید یافت. از هم‌اکنون خود را برای ایران اسلامی آینده که در آن محرومان و مستضعفان همه نیروی خود را تنها صرف سازندگی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی خواهند کرد آماده کنید.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 7/9/1362، ص16.</ref>
==  گزارش- 676 ==
پزشکان ایرانی و خارجی شرکت‌کننده در همایش بین‌المللی پزشکی از مجروحان جنگی در چند بیمارستان تهران بازدید کردند.
به گزارش روزنامه کیهان، در این بازدید که از مجروحان بستری در بیمارستان‌های شهید دکتر لبافی‌نژاد، دکتر شریعتی، آیت‌الله طالقانی و شهید رجایی صورت گرفت، دکتر سهراب‌پور رئیس بیمارستان لبافی‌نژاد، از پزشکان ایرانی مقیم خارج دعوت به همکاری کرد. همچنین دکتر ایرج سعادت متخصص زنان، زایمان و مامایی که 16 سال است در امریکا اقامت دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار کیهان درمورد برگزاری همایش بین‌المللی پزشکی گفت: «این سمینار اثرات بسیار مطلوبی داشت، زیرا ما پزشکان از اوضاع طبی ایران کاملاً با اطلاع نبودیم و آمدن به کشورمان موجب روشن‌شدن حقایق زیادی شد و می‌توانیم در خارج راجع به آن بحث کنیم و متوجه شدیم دولت به همکاری اطباء مقیم خارج علاقه‌مند است و اهمیت می‌دهد که این مسئله باعث دلگرمی است.» وی افزود: «البته اینجا پزشکان شاید آن تسهیلات را نداشته باشند، ولی اگر ازخودگذشتگی باشد، بقیه مسائل حل می‌شود. البته ما مشکلاتی داریم که امیدواریم بتوانیم ازطریق گفت‌وگو با وزارت بهداری حل کنیم.» وی همچنین گفت: «خوشبختانه اطبای ایرانی خیلی مشتاق کار هستند و با [وجود] جنگ تحمیلی به‌طوری‌که مشاهده می‌کنیم واقعاً ایثارگرانه خدمت می‌کنند.»
بر پایه این گزارش، یک پزشک پاکستانی که در بیمارستان امام خمینی مشغول کار و تدریس است در گفت‌وگو با خبرنگار کیهان، مشاهده فیلمی از مجروحان جنگی ایران را در انگیزه خود برای ترک کار و زندگی در کانادا و آمدن به ایران مؤثر دانست. همچنین رئیس بیمارستان لبافی‌نژاد در مصاحبه با خبرنگار کیهان ضمن اشاره به تجربیات کسب‌شده از شرکت‌کنندگان در همایش بین‌المللی پزشکی درزمینه جنگ ویتنام، جنگ جهانی دوم و نیز علم پزشکی روز گفت: «این سمینار باعث شکستن موج تبلیغات رادیوها و رسانه‌های گروهی بیگانه شد که نشان‌دهنده این مسئله بود که ایران می‌تواند در بحبوحه جنگ چنین سمیناری برگزار کند.»<ref>روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص2.</ref>
==  گزارش- 677 ==
دیدار یک هیئت بلندپایه شوروی با معاون نخست‌وزیر عراق، ورود هیئتی از فنلاند به بغداد و بررسی راه‌های توسعه روابط اقتصادی عراق و کویت ازجمله اقداماتی است که به‌منظور گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی عراق با سایر کشورها صورت می‌گیرد.
رادیو بغداد گزارش داد: طارق عزیز معاون نخست‌وزیر عراق، امروز با رئیس کمیته مناسبات اقتصادی خارجی شوروی و هیئت همراه ملاقات و راه‌های گسترش روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف را بررسی کرد. در این دیدار سفیر اتحاد جماهیر شوروی در بغداد نیز حضور داشت.<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/9/1362، ص3، رادیو بغداد، 6/9/1362.</ref> همچنین در ادامه گسترش همکاری‌ها و بهبود مناسبات عراق و شوروی خبرگزاری تاس روز گذشته از امضای پروتکل اجرای پروژه‌های تولید انرژی میان دو کشور خبر داد. به گزارش رادیو اسرائیل این خبرگزاری اعلام کرد: «این پروتکل به‌دنبال بررسی‌هایی که در مسکو انجام گرفت، توسط رئیس اداره کل برق عراق و معاون وزیر انرژی شوروی به امضا رسید.» رادیو اسرائیل یادآور شد: «اتحاد شوروی قبلاً اعلام کرده بود که از یازده سال پیش تاکنون در اجرای بیش از یک‌صد طرح اصلی عراق شرکت کرده است. گسترش حوزه‌های نفتی عراق نیز در شمار همین طرح‌ها بود.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 6/9/1362، ص11، رادیو اسرائیل، 5/9/1362.</ref>
از سوی دیگر، امروز رئیس انجمن دوستی فنلاند و عراق در رأس هیئتی وارد بغداد شد. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری عراق گفت سفر این هیئت «در چارچوب تحکیم و پیشبرد روابط موجود میان عراق و فنلاند و در زمینه‌های مختلف به‌منظور منافع دو کشور می‌باشد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 253، 7/9/1362، ص26، رادیو صوت‌الجماهیر، 6/9/1362.</ref>
همچنین خبرگزاری اوپک از کویت گزارش داد: «در سومین دور مذاکرات اعضای کمیته مشترک تجاری رژیم عراق و کویت که از روز گذشته در کویت آغاز شده است، دو کشور راه‌های توسعه روابط اقتصادی متقابل را بررسی خواهند کرد.» به گفته مدیر کل بخش تجارت خارجی وزارت بازرگانی و صنایع کویت، در این ملاقات مسئله اعطای اعتبار برای خرید کالاهای کویتی توسط عراق و تسهیل روش‌های گمرکی برای ترانزیت صادرات و واردات کالاهای عراقی مورد بحث و تبادل‌نظر قرار خواهد گرفت. این گزارش یادآور شد: «کمیته مشترک اقتصادی رژیم عراق و کویت اولین‌بار در سال 1978، به‌دنبال موافقت‌نامه مشترک همکاری اقتصادی که در سال 1964 بین دو کشور امضا شد، تشکیل گردید. طبق آمار رسمی موجود صادرات کویت به رژیم عراق در سال 1979 معادل 971 میلیون دلار بوده و در سال 1981 بالغ‌بر 333 درصد افزایش یافته است.»<ref>همان، ص16، کویت - خبرگزاری اوپک، 6/9/1362.</ref>
==  گزارش- 678 ==
سازمان امنیت عراق و یک مرکز نظامی ارتش این کشور در بغداد هدف دو انفجار مهیب قرار گرفت. اعضای یک گروه وابسته به مجاهدین عراقی امروز ساختمان مرکزی سازمان امنیت عراق در مقابل قصر ابیض صدام رئیس‌جمهور عراق را با یک اتومبیل حاوی 230 کیلوگرم ماده منفجره در هم کوبیدند. در این انفجار انتحاری حداقل 100 نیروی امنیتی عراق کشته شدند. بر پایه گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، گروه دیگری از اعضای مجاهدین با کارگذاری 25 کیلوگرم مواد منفجره در مرکز نظامی العینه ارتش عراق واقع در باب‌المعظم، این ساختمان را منفجر کردند. خبرگزاری فرانسه خبر دو انفجار مذکور را از قول "سخنگوی مجاهدین مسلمان عراقی" اعلام کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز از مبدأ پاریس خبر انفجارهای امروز بغداد را منتشر کرد.<ref>روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.</ref>
درپی انتشار این خبر، رادیو مونت کارلو گزارش داد سخنگوی رسمی عراق وقوع دو انفجار در بغداد توسط سازمان عمل اسلامی را تکذیب کرد. این سخنگو گفت: «اوضاع در بغداد طبیعی و آرام است. ... به نظر می‌رسد افراد این سازمان [عمل اسلامی] نمی‌توانند میان آرزوهای خود و حقیقت تفاوت قائل شوند.» رادیو مونت کارلو در ادامه این گزارش افزود: در بیانیه امروز سازمان عمل «به کشورهای عربی خلیج‌ [فارس] و فرانسه حمله شده و تهدید کردند که اگر به حمایت خود از عراق علیه ایران ادامه دهند، منافع آنها را مورد حمله قرار خواهند داد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 253، 7/9/1362، ص27، رادیو مونت‌کارلو، 6/9/1362.</ref>
==  گزارش- 679 ==
ترکیه با تأیید مواضع غرب، نقشی گسترده‌تر درمورد مسائل منطقه غرب آسیا ازجمله جنگ ایران و عراق ایفا می‌کند.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از آنکارا، سناتور امریکایی آنجلا کودویلا عضو کمیته اطلاعات سنای امریکا، که امروز به دعوت یک بنیاد خیریه اجتماعی سیاسی وارد استانبول شد، ضمن آنکه ترکیه را مناسب‌ترین کشور برای ایفای نقش رهبری ناتو در منطقه دانست اضافه کرد: «مسائل موجود در خاورمیانه به‌طور تنگاتنگی درحال گره‌خوردن با ترکیه می‌باشد و این مسائل به‌علت نزدیکی به ترکیه فقط مربوط به این کشور نمی‌شود، بلکه مربوط به کل اتحادیه ناتو است مانند جنگ ایران و عراق که به اندازه ترکیه به ناتو ربط داشته و بر آن مؤثر است.» روزنامه گون آیدین ضمن درج این خبر اعلام کرد چند روز پیش نیز یکی از مقامات وزارت دفاع امریکا به ترکیه سفر کرده است.
از سوی دیگر ایلتر ترکمن وزیر امور خارجه ترکیه در مصاحبه با روزنامه ملیت گفت: «مهم‌ترین نقش ترکیه در منطقه داشتن رُل یک عنصر استقرار است و اگر اطمینان به ترکیه زیاد شود و روابط با ما گسترده‌تر شود، ترکیه می‌تواند برای ایفای نقش در مسائل منطقه نیز مورد بررسی قرار گیرد.» ترکمن افزود: «در وضعیت امروز ترکیه تنها می‌تواند دررابطه‌با جنگ ایران و عراق نقشی بازی کند، البته نه به‌صورت میانجی، بلکه مثل قبل این نقش می‌تواند برای نزدیک‌کردن طرفین به یک راه‌حل باشد.» وی تصریح کرد: «این را هم فراموش نکنید که در مسائل منطقه و لبنان، امریکا به میدان آمده است.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 7/9/1362، ص16.</ref>
درعین‌حال به نظر می‌رسد مقامات ترکیه ضمن تمایل به ایفای چنین نقشی، از هر فرصتی برای گسترش روابط با هر دو کشور ایران و عراق استقبال می‌کنند و این تلاش آنان نیز با دشواری‌ها و تناقضاتی همراه است. رادیو بی‌بی‌سی در گزارش اخیر خود درباره سفر ایکل وزیر نیرو و منابع طبیعی ترکیه به ایران ضمن اشاره به اینکه «ایران مهم‌ترین طرف بازرگانی ترکیه محسوب می‌شود»، شرایط معاملات پایاپای میان دو کشور را مسئله اصلی در روابط دو کشور خواند و گفت: «دولت ترکیه که تحت فشار صندوق بین‌المللی پول است، مایل به انجام معاملات نقد است، اما ایران معتقد است به معامله پایاپای و عرضه کالا در مقابل کالا.» این رادیو افزود: «از سوی دیگر، دولت ترکیه نگران آن است که درصورت گسترش دامنه جنگ ایران و عراق به چاه‌های نفت شمال عراق، به خط لوله 1600 کیلومتری که کرکوک را به اسکندرون متصل می‌کند خسارت وارد شود. در همین رابطه، در طول چند ماه اخیر مذاکرات گسترده‌ای میان مقامات ایران و ترکیه صورت گرفته است و دولت ایران تضمین کرده است که درصورت واردآمدن هرگونه خسارت به خط لوله مذکور میزان نفت ازدست‌رفته را برای ترکیه جبران نماید. اما دولت ترکیه این پیشنهاد را غیرقابل قبول خوانده است. ایران از سوی دیگر از برنامه‌های دولت ترکیه مبنی‌بر احداث یک خط لوله نفتی جدید میان ترکیه و عراق ناخشنود است.»
گزارش مذکور در ادامه، با اشاره به طرح احداث یک خط لوله گازرسانی میان ایران و ترکیه افزوده است: «درصورتی‌که این طرح به مورد اجرا گذاشته شود به‌عهده‌گرفتن عملیات مربوط به آن با استقبال و واکنش گسترده پیمانکاران بین‌المللی روبه‌رو خواهد شد، زیرا این امر باید با سرمایه‌گذاری و کمک‌های تکنیکی کشور دیگری احتمالاً از جهان غرب انجام پذیرد.» بی‌بی‌سی در پایان از عدم اشاره صریح مقامات ترکیه به هدف سفر وزیر نیرو و منابع طبیعی ترکیه به ایران نتیجه گرفت: «این دیدار بیشتر به قصد انجام یک معامله عمده میان دو دولت صورت گرفته است. معامله‌ای که احتمالاً بیشتر برای مقامات ایرانی از اهمیت برخوردار است تا برای دولت ترکیه.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 252، 6/9/1362، صص 8 و 9، رادیو بی‌بی‌سی، 5/9/1362.</ref>
==  گزارش- 680 ==
رهبر جنبش امل خواستار خروج نیروهای فرانسوی و چندملیتی از لبنان و استقرار نیروهای سازمان ملل به‌جای آنها شد. از سوی دیگر، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی برای مذاکره با مقامات امریکا وارد واشنگتن شد. گزارش خبرگزاری فرانسه از بیروت حاکی‌است نبیه‌ بری رهبر جنبش امل، در مصاحبه‌ با این خبرگزاری ضمن درخواست خروج نیروهای بیگانه از لبنان، گفت: «این درخواست به‌خاطر تنفر ما از فرانسوی‌ها نیست، بلکه ما می‌خواهیم روابطمان را با آنها حفظ کنیم.» نبیه بری افزود: «از این پس، هر سوءتفاهمی ‌می‌تواند به یک مسئله حاد مبدل شود زیرا پس از بمباران سربازخانه چریک‌های شیعه طرف‌دار ایران واقع در اطراف بعلبک بدگمانی نسبت به فرانسه به وجود آمده است.» وی همچنین بمباران بعلبک را یک شکست برای فرانسه خواند و تأکید کرد: «این اقدام به موقعیت فرانسه در لبنان صدمه زده است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 254، 8/9/1362، صص 12 و 13، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/9/1362.</ref>
در همین‌ حال، اسحاق شامیر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، امروز برای مذاکره با رونالد ریگان رئیس‌جمهور امریکا و دیگر مقامات امریکایی وارد واشنگتن شد. این دیدار درحالی صورت می‌گیرد که «ناظران گفته‌اند امریکا و اسرائیل بر سر لبنان کاملاً به تفاهم رسیده‌اند.» خبرگزاری آسوشیتدپرس با اعلام این خبر، به نقل از مقامات امریکا اضافه کرد: «دولت ریگان آماده است کمک‌های اقتصادی بیشتری به اسرائیل پیشنهاد کرده و راه‌های بهبود همکاری‌های نظامی میان دو کشور را بررسی کند.» علاوه‌براین گفته می‌شود شامیر به‌منظور بهبود اوضاع اقتصادی اسرائیل هنگام ملاقات با ریگان خواستار 2/1 میلیارد دلار کمک اقتصادی بلاعوض برای سال مالی آینده خواهد شد.<ref>روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.</ref>
از سوی دیگر، به‌دنبال بهبود حال حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه، خبرگزاری سوریه اعلام کرد به دستور رئیس‌جمهور و سرفرمانده نیروهای مسلح سوریه مانورهای تاکتیکی هوایی و زمینی در سوریه آغاز شد. این خبرگزاری افزود: «این تمرین از یک تعرض برای انهدام مواضع دشمن و اشغال مواضع در عمق خطوط دفاعی دشمن تشکیل ‌شده است.»<ref>روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.</ref>
امروز همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس گزارش داد مطبوعات فرانسوی علت تعطیلی دفتر گروه فلسطینی ابونضال در بغداد و اخراج وی به سوریه را استحکام روابط عراق با فرانسه اعلام کردند. روزنامه لیبراسیون دراین‌مورد نوشت: «یک منبع مطلع در بغداد طی یک تماس تلفنی با لیبراسیون اظهار داشت که عراق طی این هفته دفاتر گروه ابونضال و اعضای آن را عناصر نامطلوب خوانده و روابطش را با این گروه قطع کرده است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 253، 7/9/1362، ص16، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/9/1362.</ref>
==  گزارش- 681 ==
درپی اعلام آتش‌بس میان جناح‌های متخاصم فلسطینی گزارش‌هایی درباره تلاش هیئت اعزامی ایران برای مصالحه در میان گروه‌های فلسطینی منتشر شد. در همین حال جناح ناراضی سازمان آزادی‌بخش فلسطین تحکیم آتش‌بس را منوط به خروج عرفات از طرابلس دانست.
رادیو بی‌بی‌سی امروز در گزارشی با اشاره به سفر هیئت بلندپایه ایران به دمشق با هدف «حل مناقشات داخلی ساف» گفت: در دیدار مصطفی میرسلیم با وزیر امور خارجه سوریه پیام رئیس‌جمهور ایران به حافظ اسد رئیس‌جمهوری سوریه تسلیم شده است.<ref>همان، صص 10 و 11، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/9/1362.</ref>
رادیو اسرائیل نیز ضمن اشاره به سفر لواسانی مدیرکل سیاسی آسیا و افریقای وزارت امور خارجه به طرابلس، «برای مصالحه بین گروه‌های فلسطینی» مدعی شد: «حکومت اسلامی ایران که هفته گذشته تلویحاً از جناح شورشی سازمان تروریستی الفتح به رهبری ابوموسی جانب‌داری می‌کرد، اخیراً موضع خود را تغییر داده و از دو جناح متخاصم خواستار گردید که به برادرکشی پایان دهند.» این رادیو سپس با اشاره به حمایت دولت سوریه از شورشیان الفتح گفت: «میرسلیم مشاور عالی رئیس‌جمهور ایران درباره این موضوع با وزیر امور خارجه سوریه گفت‌وگوهای مفصلی به عمل آورد.»<ref>همان، ص23، رادیو اسرائیل، 6/9/1362.</ref>
این درحالی‌ است که امروز یک سخنگوی ناراضیان فلسطینی در طرابلس اعلام کرد: «ناراضیان فلسطینی با طرح آتش‌بس مخالف‌اند و پیش از آغاز اقدام‌های ضروری برای مجبورکردن عرفات به خروج از این شهر در انتظار تحولات سیاسی به سر می‌برند.» گزارش خبرگزاری فرانسه از رباط حاکی است: هانی‌ الحسن عضو کمیته مرکزی الفتح، که برای ملاقات با حسن دوم پادشاه مراکش به این کشور رفته است، در یک نشست مطبوعاتی اعلام کرد: یاسر عرفات رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین، تحت شرایطی از طرابلس در شمال لبنان خارج خواهد شد. وی این شرایط را «شامل حفاظت از جان غیرنظامیان در طرابلس و اردوگاه‌های فلسطینی مجاور دانست که به تصرف مخالفان عرفات درآمده است.» هانی الحسن ضمن رد مذاکره با ناراضیان ساف گفت: «گروه عرفات آماده مذاکره با سوریه است.» وی همچنین خاطرنشان کرد: «تصور می‌کند فرانسوا میتران رئیس‌جمهوری فرانسه، در انتظار لحظه‌ای است که ابتکار جدیدی را برای خاورمیانه [غرب آسیا] اعلام کند.» هانی الحسن افزود: «ساف چنین ابتکاری را تشویق می‌کند، زیرا اروپاییان نیز باید نقشی در خاورمیانه بازی کنند و امریکا را تحت فشار قرار دهند.» وی اظهار امیدواری کرد که «فرانسه قطعنامه‌ای را به تصویب شورای امنیت سازمان ملل برساند که طی آن حق تعیین سرنوشت فلسطینیان به رسمیت شناخته شود.»
از سوی دیگر خبرگزاری کویت گزارش داد: شاذلی بن جدید رئیس‌جمهور الجزایر در سخنانی در حضور فلسطینی‌ها و لبنانی‌هایی که اخیراً از زندان‌های اسرائیل آزاد شده‌اند* ضمن تأکید بر حمایت کشورش از یک دولت مستقل فلسطینی گفت: «ادعای پاسداری از انقلاب فلسطین تحت هیچ بهانه‌ای جایز نیست.» رئیس‌جمهور الجزایر «بر حمایت کشورش از انقلاب فلسطین در چارچوب سازمان آزادی‌بخش فلسطین به ریاست رهبرانی که به‌طور قانونی انتخاب شده‌اند، تأکید کرد.»<ref>روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.</ref> به گزارش رادیو بی‌بی‌سی، شاذلی بن جدید در این دیدار همچنین «شدیداً از آنچه قصور اعراب در عبرت‌آموزی از تجربیات گذشته توصیف کرده است انتقاد نمود.» وی گفت: «ملل عرب امکانات فراوانی دارند، اما درحالی‌که اسرائیل از جنگ با اعراب درس خود را فرا آموخته است، جهان عرب سعی کرده مسئولیت را به عهده دیگران اندازد و شجاعت بررسی نقاط ضعف خود را نداشته است.» رئیس‌جمهور الجزایر افزود: «دشمن از ضعف و چنددستگی اعراب نیرو می‌گیرد.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/9/1362، ص5، رادیو بی‌بی‌سی، 6/9/1362.</ref>
ضمیمه گزارش673: بخش‌هایی از نامه فرمانده گردان دوم تیپ504 ارتش عراق در پاسخ به درخواست فرمانده سپاه یکم درمورد بررسی نقاط قوت و ضعف نیروهای ایرانی و عراقی
بخش‌هایی از پاسخ فرمانده گردان2 تیپ504 از یگان‌های تحت امر سپاه سوم عراق به این شرح است:
1. نقاط قوت نیروهای ایران
• رزم شبانه
• جمع‌آوری اطلاعات دقیق
• هدف قرار دادن مکان‌های حیاتی نیروهای خودی (عراق) مانند قرارگاه‌ها، توپخانه، ارتفاعات و خط حدها
• راهیابی خوب به‌سوی اهداف
• گشودن معابر و شکاف‌ها در میادین مین و علامت‌گذاری آنها
• به‌کارگیری دقیق توپخانه‌
• احداث سریع خاکریزها و جاده‌ها در زمان استاندارد و ترمیم آنها
• حفظ دور حمله در چندین مرحله از عملیات با به‌کارگیری نیروی انسانی
• به‌کارگیری ضدتانک به‌ویژه موشک‌های تاو و تفنگ 106
• توانایی رزم در کلیه مناطق و تمامی شرایط جوی
• اجرای تاکتیک‌های فریب توسط نیروهای بسیجی
• قدرت مانور با واحدها و سلاح‌ها
• توانایی استتار و مخفی‌کردن نیروها
• تأثیر مثبت مذهب بر روحیة ایرانی‌ها
• گذراندن دوره‌های آموزشی خوب و اجرای عملیات نفوذ و ظاهرشدن در پشت نیروهای خودی (عراقی)
• توانایی در فرماندهی نیروهای مستقر کلاسیک و غیرکلاسیک (ارتش و سپاه)
2. نقاط ضعف نیروهای ایرانی
• ناتوانی نیروهای زرهی ایرانی برای مقابله با نیروی زرهی عراق
• خودداری از انجام حمله در روز
• محدودیت در به‌کارگیری نیروی هوایی
این فرمانده در بخشی از نامه خود به علل پیروزی و عدم موفقیت نیروهای عراقی در عملیات گذشته پرداخته که بدین‌ شرح است:
3. علل پیروزی نیروهای‌ عراقی‌
• دفاع مستقل نیروها در منطقه واگذارشده
• مقاومت در مواضع پدافندی - وجود نیروهای احتیاط قوی و نزدیک
• به‌کارگیری گسترده آتش توپخانه - پشتیبانی هوایی
4. دلایل عدم پیروزی عراقی‌ها در عملیات‌ها
• عدم آگاهی نیروهای پاتک‌کننده (عراقی) از منطقه و نداشتن شناسایی کافی از منطقه واگذارشده
• برخوردارنبودن یگان‌ها از اطلاعات میدانی و تکیه بر اطلاعات ارائه‌شده ازطرف مقامات بالا
• واگذاری مواضع پدافندی در مناطق درگیر و خطرناک به یگان‌های آسیب‌دیده
• ضعف آموزشی نیروها و نبود زمان کافی برای سازماندهی مناسب.<ref>سند شماره 190411 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.</ref>





نسخهٔ کنونی تا ‏۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۳۲

روزشمار جنگ سال 1362
1362.09.06
نام‌های دیگر شش آذر
تاریخ شمسی 1362.09.06
تاریخ میلادی 27 نوامبر 1983
تاریخ قمری 21 صفر 1404





گزارش- 672

در حمله بالگردهای عراقی به منطقه مریوان و گلوله‌باران خرمشهر و آبادان بالغ‌بر 19 تن شهید یا زخمی شدند. در منطقه عملیاتی والفجر4 بالگردهای عراقی با نفوذ به منطقه عمومی مریوان، اقدام به پرتاپ چند راکت و بمب به منطقه دره‌تفی در شمال‌غربی این شهر کردند که براثر آن 2 تن از اهالی شهید و تعدادی نیز زخمی شدند.[۱] شهرهای آبادان و خرمشهر و مناطق جنگی اطراف این دو شهر نیز همچنان هدف آتش توپخانه‌ و خمپاره‌های‌ ارتش عراق قرار دارد، به‌طوری‌که در 48 ساعت گذشته براثر این حملات در آبادان، 8 باب منزل مسکونی و مغازه تخریب شد و در خرمشهر نیز مناطق دیری‌فارم، شلمچه و زید مورد اصابت گلوله قرار گرفت. در این اقدامات دشمن یک تن از افراد خودی شهید و 16 تن نیز زخمی شدند.[۲]

گزارش- 673

فرماندهی قرارگاه عملیاتی جنوب ارتش در ارزیابی عملکرد ارتش عراق در عملیات والفجر4، هماهنگی نیروهای هوایی و زمینی ارتش عراق به‌ویژه توپخانه را مورد توجه قرار داده و آن را به‌نوعی حاکی‌از ارتقاء تاکتیکی ارتش عراق اعلام کرده است. در بولتن گزارش نوبه‌ای این قرارگاه آمده است: با کمک کشورهای شوروی و فرانسه آموزش خلبانان عراق نسبت به گذشته افزایش یافته است و نیروی زمینی عراق یگان‌های عملیاتی خود را به‌خصوص در عملیات اخیر به‌طور دقیق پشتیبانی کرده و کمتر دچار اشتباه شده است. هماهنگی بین نیروی هوایی و نیروی زمینی و همچنین همکاری دسته‌های توپخانه و پیادة دشمن تا حد چشمگیری افزایش یافته است، به‌نحوی‌که به‌محض تخلیة سنگرهای عراقی، نیروی هوایی و توپخانه دشمن مناطق تخلیه‌شده را با شدت زیر آتش قرار می‌دهند. دراین‌حال، سند به‌دست‌آمده از یکی از مقرهای نیروی زمینی ارتش عراق نشان می‌دهد که فرماندهان عراق در این مقطع زمانی از جنگ، درصدد یافتن علل برتری نیروهای ایران، دلایل ناکامی نیروهای خود و بررسی نقاط ضعف و قوت دو طرف هستند. برپایه این سند، فرماندهی سپاه اول نیروی زمینی ارتش عراق در نامه‌ای به یگان‌های تابعه از آنان خواسته است‌ تا دیدگاه خود را درباره علل پیروزی و نقاط قوت و ضعف نیروهای ایرانی و نیز دلایل ناکامی یا موفقیت نیروهای عراق در عملیات‌های گذشته، به فرماندهی این سپاه اعلام کنند.*[۳]

گزارش- 674

عملیات پاک‌سازی شرق دریاچه زرینه‌رود، تسلیم‌شدن 2 تن از افراد مسلح گروه‌های غیرقانونی، و اقدام سازمان کومه‌له در تهدید مردم روستاهای دیواندره برای خودداری از عضویت در بسیج روستایی و رفتن به خدمت سربازی ازجمله وقایع امروز مناطق کردنشین شمال‌غرب کشور است. نیروهای گردان ضربت سپاه صائین‌دژ با هماهنگی نیروهای جندالله سقز و دیواندره برای پاک‌سازی منطقه شرق دریاچه سد زرینه‌رود و روستاهای جنوب‌شرقی صائین‌دژ به آن منطقه اعزام شدند. نیروهای اعزامی در روستای گل‌تپه با عناصر حزب دمکرات درگیر و موفق شدند روستاهای گل‌تپه و کانی‌سفید بالا و کانی‌سفید پایین را پاک‌سازی کنند. در این درگیری طولانی که با تسلط کامل نیروهای خودی انجام شد تعداد زیادی از افراد حزب دمکرات کردستان کشته یا زخمی شدند و باوجود تلاش آنها برای خارج‌کردن اجساد کشته‌شدگان و مجروحان خود، جنازة 3 تن از افراد کشته‌شده و 6 تن از زخمی‌ها در منطقه باقی ماند. در این عملیات یک تن از افراد خودی شهید و 3 تن نیز زخمی شدند.[۴] در همین ‌حال، امروز 2 تن از افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی که اسلحه و مهمات به‌ همراه داشتند در منطقه عمومی سردشت خود را به نیروهای ژاندارمری تسلیم و درخواست امان‌نامه کردند.[۵] دراین‌زمینه یک نشریه داخلی اعلام کرد که از 23 آبان تا 6 آذرماه سال جاری، 15 تن از افراد مسلح غیرقانونی خود را به نیروهای نظامی و انتظامی معرفی و تقاضای امان‌نامه کرده‌اند.[۶] در ادامه فعالیت‌های تبلیغاتی گروه‌های مسلح ضدانقلاب، امروز عده‌ای از افراد مسلح سازمان کومه‌له به یکی از روستاهای اطراف دیواندره رفته و ضمن سخنرانی برای اهالی روستا به آنان گفته‌اند که کسی حق رفتن به سربازی یا عضویت در بسیج روستایی را ندارد. این افراد تهدید کرده‌اند که اگر فردی از اهالی روستا عضو بسیج شده یا برای خدمت سربازی ثبت‌نام کند، به ازای هر یک نفر، 10 نفر از اهالی روستا را به گروگان خواهند گرفت.[۷]

گزارش- 675

رئیس‌جمهور در پیامی خطاب به نیروهای بسیجی از آنان خواست خود را برای سازندگی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در "ایران اسلامی آینده" آماده کنند. آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای‌عالی دفاع، درپیامی به مناسبت سالروز تشکیل بسیج مستضعفین، ضمن اشاره به اوضاع ملتهب کشور پس از پیروزی انقلاب اظهار داشت: «عظمت اهداف انقلاب و گستردگی توطئه‌های دشمنان ایجاب می‌کرد که برای حفظ و صیانت انقلاب اسلامی و مردمی و به‌منظور مقابله با دشمنان و معاندان، نیرویی از خود مردم فراهم آید تا از انقلاب اسلامی و ارزش‌ها و اهداف آن دربرابر تهاجم و توطئه عمال ابرقدرت‌ها دفاع کند؛ چراکه دفاع مستمر و همه‌جانبه از انقلاب تنها با آموزش و سازماندهی مردمی که حاضرند در راه حفظ انقلاب وجود عزیز خود و عزیزان خود را فدا کنند می‌توانست کارساز باشد.» وی سپس افزود: «فرمان رهبر کبیر انقلاب و امام امت مبنی‌بر تشکیل بسیج مستضعفان در شرایطی که ایران اسلامی و انقلاب شکوهمند ما از هر سو مورد تجاوز دشمنان قرار گرفته بود حرکتی آگاهانه درجهت خنثی‌سازی نقشه‌های ابرقدرت‌ها بود که با تحمیل جنگ و محاصره اقتصادی می‌خواستند به خیال خود انقلاب را متوقف کنند و دستاوردهای ملت مسلمان ایران را بر باد دهند.» رئیس‌جمهور بسیج را مکتبی‌ترین و مردمی‌ترین نیروی مقاومت جهانی خواند که بنا بر ضرورت انقلاب اسلامی و برای دفاع از اهداف و آرمان‌های آن به‌ وجود آمده است، وی اضافه کرد: «در ایران اسلامی شمع وجود جوانان دلباخته انقلاب، گرمی‌بخش و برافروزنده سنگرهای نبرد حق علیه باطل است.» آیت‌الله خامنه‌ای افزود: «امروز از این قدرت سر برآورده از متن مردم و جوشیده از دل انقلاب، هراسی در دل دشمنان خانه کرده است؛ چراکه می‌دانند نسلی که امروز با شرکت در بسیج چنین آگاهانه و عاشقانه از حریم انقلاب پاسداری می‌کند فردا همچون توده فولادی آبدیده دربرابر آنان قرار خواهد گرفت و سد راه مطامع آنان خواهد شد.» رئیس شورای‌عالی دفاع در ادامه پیام خود خطاب به بسیجیان گفت: «امروز جبهه‌های نظامی به نور وجودتان روشن است و پشت جبهه از همت مردانه شما گرم. اما فردا شما در همه جبهه‌های نبرد فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حضور خواهید یافت. از هم‌اکنون خود را برای ایران اسلامی آینده که در آن محرومان و مستضعفان همه نیروی خود را تنها صرف سازندگی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی خواهند کرد آماده کنید.»[۸]

گزارش- 676

پزشکان ایرانی و خارجی شرکت‌کننده در همایش بین‌المللی پزشکی از مجروحان جنگی در چند بیمارستان تهران بازدید کردند. به گزارش روزنامه کیهان، در این بازدید که از مجروحان بستری در بیمارستان‌های شهید دکتر لبافی‌نژاد، دکتر شریعتی، آیت‌الله طالقانی و شهید رجایی صورت گرفت، دکتر سهراب‌پور رئیس بیمارستان لبافی‌نژاد، از پزشکان ایرانی مقیم خارج دعوت به همکاری کرد. همچنین دکتر ایرج سعادت متخصص زنان، زایمان و مامایی که 16 سال است در امریکا اقامت دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار کیهان درمورد برگزاری همایش بین‌المللی پزشکی گفت: «این سمینار اثرات بسیار مطلوبی داشت، زیرا ما پزشکان از اوضاع طبی ایران کاملاً با اطلاع نبودیم و آمدن به کشورمان موجب روشن‌شدن حقایق زیادی شد و می‌توانیم در خارج راجع به آن بحث کنیم و متوجه شدیم دولت به همکاری اطباء مقیم خارج علاقه‌مند است و اهمیت می‌دهد که این مسئله باعث دلگرمی است.» وی افزود: «البته اینجا پزشکان شاید آن تسهیلات را نداشته باشند، ولی اگر ازخودگذشتگی باشد، بقیه مسائل حل می‌شود. البته ما مشکلاتی داریم که امیدواریم بتوانیم ازطریق گفت‌وگو با وزارت بهداری حل کنیم.» وی همچنین گفت: «خوشبختانه اطبای ایرانی خیلی مشتاق کار هستند و با [وجود] جنگ تحمیلی به‌طوری‌که مشاهده می‌کنیم واقعاً ایثارگرانه خدمت می‌کنند.» بر پایه این گزارش، یک پزشک پاکستانی که در بیمارستان امام خمینی مشغول کار و تدریس است در گفت‌وگو با خبرنگار کیهان، مشاهده فیلمی از مجروحان جنگی ایران را در انگیزه خود برای ترک کار و زندگی در کانادا و آمدن به ایران مؤثر دانست. همچنین رئیس بیمارستان لبافی‌نژاد در مصاحبه با خبرنگار کیهان ضمن اشاره به تجربیات کسب‌شده از شرکت‌کنندگان در همایش بین‌المللی پزشکی درزمینه جنگ ویتنام، جنگ جهانی دوم و نیز علم پزشکی روز گفت: «این سمینار باعث شکستن موج تبلیغات رادیوها و رسانه‌های گروهی بیگانه شد که نشان‌دهنده این مسئله بود که ایران می‌تواند در بحبوحه جنگ چنین سمیناری برگزار کند.»[۹]

گزارش- 677

دیدار یک هیئت بلندپایه شوروی با معاون نخست‌وزیر عراق، ورود هیئتی از فنلاند به بغداد و بررسی راه‌های توسعه روابط اقتصادی عراق و کویت ازجمله اقداماتی است که به‌منظور گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی عراق با سایر کشورها صورت می‌گیرد. رادیو بغداد گزارش داد: طارق عزیز معاون نخست‌وزیر عراق، امروز با رئیس کمیته مناسبات اقتصادی خارجی شوروی و هیئت همراه ملاقات و راه‌های گسترش روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف را بررسی کرد. در این دیدار سفیر اتحاد جماهیر شوروی در بغداد نیز حضور داشت.[۱۰] همچنین در ادامه گسترش همکاری‌ها و بهبود مناسبات عراق و شوروی خبرگزاری تاس روز گذشته از امضای پروتکل اجرای پروژه‌های تولید انرژی میان دو کشور خبر داد. به گزارش رادیو اسرائیل این خبرگزاری اعلام کرد: «این پروتکل به‌دنبال بررسی‌هایی که در مسکو انجام گرفت، توسط رئیس اداره کل برق عراق و معاون وزیر انرژی شوروی به امضا رسید.» رادیو اسرائیل یادآور شد: «اتحاد شوروی قبلاً اعلام کرده بود که از یازده سال پیش تاکنون در اجرای بیش از یک‌صد طرح اصلی عراق شرکت کرده است. گسترش حوزه‌های نفتی عراق نیز در شمار همین طرح‌ها بود.»[۱۱] از سوی دیگر، امروز رئیس انجمن دوستی فنلاند و عراق در رأس هیئتی وارد بغداد شد. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری عراق گفت سفر این هیئت «در چارچوب تحکیم و پیشبرد روابط موجود میان عراق و فنلاند و در زمینه‌های مختلف به‌منظور منافع دو کشور می‌باشد.»[۱۲] همچنین خبرگزاری اوپک از کویت گزارش داد: «در سومین دور مذاکرات اعضای کمیته مشترک تجاری رژیم عراق و کویت که از روز گذشته در کویت آغاز شده است، دو کشور راه‌های توسعه روابط اقتصادی متقابل را بررسی خواهند کرد.» به گفته مدیر کل بخش تجارت خارجی وزارت بازرگانی و صنایع کویت، در این ملاقات مسئله اعطای اعتبار برای خرید کالاهای کویتی توسط عراق و تسهیل روش‌های گمرکی برای ترانزیت صادرات و واردات کالاهای عراقی مورد بحث و تبادل‌نظر قرار خواهد گرفت. این گزارش یادآور شد: «کمیته مشترک اقتصادی رژیم عراق و کویت اولین‌بار در سال 1978، به‌دنبال موافقت‌نامه مشترک همکاری اقتصادی که در سال 1964 بین دو کشور امضا شد، تشکیل گردید. طبق آمار رسمی موجود صادرات کویت به رژیم عراق در سال 1979 معادل 971 میلیون دلار بوده و در سال 1981 بالغ‌بر 333 درصد افزایش یافته است.»[۱۳]

گزارش- 678

سازمان امنیت عراق و یک مرکز نظامی ارتش این کشور در بغداد هدف دو انفجار مهیب قرار گرفت. اعضای یک گروه وابسته به مجاهدین عراقی امروز ساختمان مرکزی سازمان امنیت عراق در مقابل قصر ابیض صدام رئیس‌جمهور عراق را با یک اتومبیل حاوی 230 کیلوگرم ماده منفجره در هم کوبیدند. در این انفجار انتحاری حداقل 100 نیروی امنیتی عراق کشته شدند. بر پایه گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، گروه دیگری از اعضای مجاهدین با کارگذاری 25 کیلوگرم مواد منفجره در مرکز نظامی العینه ارتش عراق واقع در باب‌المعظم، این ساختمان را منفجر کردند. خبرگزاری فرانسه خبر دو انفجار مذکور را از قول "سخنگوی مجاهدین مسلمان عراقی" اعلام کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز از مبدأ پاریس خبر انفجارهای امروز بغداد را منتشر کرد.[۱۴] درپی انتشار این خبر، رادیو مونت کارلو گزارش داد سخنگوی رسمی عراق وقوع دو انفجار در بغداد توسط سازمان عمل اسلامی را تکذیب کرد. این سخنگو گفت: «اوضاع در بغداد طبیعی و آرام است. ... به نظر می‌رسد افراد این سازمان [عمل اسلامی] نمی‌توانند میان آرزوهای خود و حقیقت تفاوت قائل شوند.» رادیو مونت کارلو در ادامه این گزارش افزود: در بیانیه امروز سازمان عمل «به کشورهای عربی خلیج‌ [فارس] و فرانسه حمله شده و تهدید کردند که اگر به حمایت خود از عراق علیه ایران ادامه دهند، منافع آنها را مورد حمله قرار خواهند داد.»[۱۵]

گزارش- 679

ترکیه با تأیید مواضع غرب، نقشی گسترده‌تر درمورد مسائل منطقه غرب آسیا ازجمله جنگ ایران و عراق ایفا می‌کند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از آنکارا، سناتور امریکایی آنجلا کودویلا عضو کمیته اطلاعات سنای امریکا، که امروز به دعوت یک بنیاد خیریه اجتماعی سیاسی وارد استانبول شد، ضمن آنکه ترکیه را مناسب‌ترین کشور برای ایفای نقش رهبری ناتو در منطقه دانست اضافه کرد: «مسائل موجود در خاورمیانه به‌طور تنگاتنگی درحال گره‌خوردن با ترکیه می‌باشد و این مسائل به‌علت نزدیکی به ترکیه فقط مربوط به این کشور نمی‌شود، بلکه مربوط به کل اتحادیه ناتو است مانند جنگ ایران و عراق که به اندازه ترکیه به ناتو ربط داشته و بر آن مؤثر است.» روزنامه گون آیدین ضمن درج این خبر اعلام کرد چند روز پیش نیز یکی از مقامات وزارت دفاع امریکا به ترکیه سفر کرده است. از سوی دیگر ایلتر ترکمن وزیر امور خارجه ترکیه در مصاحبه با روزنامه ملیت گفت: «مهم‌ترین نقش ترکیه در منطقه داشتن رُل یک عنصر استقرار است و اگر اطمینان به ترکیه زیاد شود و روابط با ما گسترده‌تر شود، ترکیه می‌تواند برای ایفای نقش در مسائل منطقه نیز مورد بررسی قرار گیرد.» ترکمن افزود: «در وضعیت امروز ترکیه تنها می‌تواند دررابطه‌با جنگ ایران و عراق نقشی بازی کند، البته نه به‌صورت میانجی، بلکه مثل قبل این نقش می‌تواند برای نزدیک‌کردن طرفین به یک راه‌حل باشد.» وی تصریح کرد: «این را هم فراموش نکنید که در مسائل منطقه و لبنان، امریکا به میدان آمده است.»[۱۶] درعین‌حال به نظر می‌رسد مقامات ترکیه ضمن تمایل به ایفای چنین نقشی، از هر فرصتی برای گسترش روابط با هر دو کشور ایران و عراق استقبال می‌کنند و این تلاش آنان نیز با دشواری‌ها و تناقضاتی همراه است. رادیو بی‌بی‌سی در گزارش اخیر خود درباره سفر ایکل وزیر نیرو و منابع طبیعی ترکیه به ایران ضمن اشاره به اینکه «ایران مهم‌ترین طرف بازرگانی ترکیه محسوب می‌شود»، شرایط معاملات پایاپای میان دو کشور را مسئله اصلی در روابط دو کشور خواند و گفت: «دولت ترکیه که تحت فشار صندوق بین‌المللی پول است، مایل به انجام معاملات نقد است، اما ایران معتقد است به معامله پایاپای و عرضه کالا در مقابل کالا.» این رادیو افزود: «از سوی دیگر، دولت ترکیه نگران آن است که درصورت گسترش دامنه جنگ ایران و عراق به چاه‌های نفت شمال عراق، به خط لوله 1600 کیلومتری که کرکوک را به اسکندرون متصل می‌کند خسارت وارد شود. در همین رابطه، در طول چند ماه اخیر مذاکرات گسترده‌ای میان مقامات ایران و ترکیه صورت گرفته است و دولت ایران تضمین کرده است که درصورت واردآمدن هرگونه خسارت به خط لوله مذکور میزان نفت ازدست‌رفته را برای ترکیه جبران نماید. اما دولت ترکیه این پیشنهاد را غیرقابل قبول خوانده است. ایران از سوی دیگر از برنامه‌های دولت ترکیه مبنی‌بر احداث یک خط لوله نفتی جدید میان ترکیه و عراق ناخشنود است.» گزارش مذکور در ادامه، با اشاره به طرح احداث یک خط لوله گازرسانی میان ایران و ترکیه افزوده است: «درصورتی‌که این طرح به مورد اجرا گذاشته شود به‌عهده‌گرفتن عملیات مربوط به آن با استقبال و واکنش گسترده پیمانکاران بین‌المللی روبه‌رو خواهد شد، زیرا این امر باید با سرمایه‌گذاری و کمک‌های تکنیکی کشور دیگری احتمالاً از جهان غرب انجام پذیرد.» بی‌بی‌سی در پایان از عدم اشاره صریح مقامات ترکیه به هدف سفر وزیر نیرو و منابع طبیعی ترکیه به ایران نتیجه گرفت: «این دیدار بیشتر به قصد انجام یک معامله عمده میان دو دولت صورت گرفته است. معامله‌ای که احتمالاً بیشتر برای مقامات ایرانی از اهمیت برخوردار است تا برای دولت ترکیه.»[۱۷]

گزارش- 680

رهبر جنبش امل خواستار خروج نیروهای فرانسوی و چندملیتی از لبنان و استقرار نیروهای سازمان ملل به‌جای آنها شد. از سوی دیگر، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی برای مذاکره با مقامات امریکا وارد واشنگتن شد. گزارش خبرگزاری فرانسه از بیروت حاکی‌است نبیه‌ بری رهبر جنبش امل، در مصاحبه‌ با این خبرگزاری ضمن درخواست خروج نیروهای بیگانه از لبنان، گفت: «این درخواست به‌خاطر تنفر ما از فرانسوی‌ها نیست، بلکه ما می‌خواهیم روابطمان را با آنها حفظ کنیم.» نبیه بری افزود: «از این پس، هر سوءتفاهمی ‌می‌تواند به یک مسئله حاد مبدل شود زیرا پس از بمباران سربازخانه چریک‌های شیعه طرف‌دار ایران واقع در اطراف بعلبک بدگمانی نسبت به فرانسه به وجود آمده است.» وی همچنین بمباران بعلبک را یک شکست برای فرانسه خواند و تأکید کرد: «این اقدام به موقعیت فرانسه در لبنان صدمه زده است.»[۱۸] در همین‌ حال، اسحاق شامیر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، امروز برای مذاکره با رونالد ریگان رئیس‌جمهور امریکا و دیگر مقامات امریکایی وارد واشنگتن شد. این دیدار درحالی صورت می‌گیرد که «ناظران گفته‌اند امریکا و اسرائیل بر سر لبنان کاملاً به تفاهم رسیده‌اند.» خبرگزاری آسوشیتدپرس با اعلام این خبر، به نقل از مقامات امریکا اضافه کرد: «دولت ریگان آماده است کمک‌های اقتصادی بیشتری به اسرائیل پیشنهاد کرده و راه‌های بهبود همکاری‌های نظامی میان دو کشور را بررسی کند.» علاوه‌براین گفته می‌شود شامیر به‌منظور بهبود اوضاع اقتصادی اسرائیل هنگام ملاقات با ریگان خواستار 2/1 میلیارد دلار کمک اقتصادی بلاعوض برای سال مالی آینده خواهد شد.[۱۹] از سوی دیگر، به‌دنبال بهبود حال حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه، خبرگزاری سوریه اعلام کرد به دستور رئیس‌جمهور و سرفرمانده نیروهای مسلح سوریه مانورهای تاکتیکی هوایی و زمینی در سوریه آغاز شد. این خبرگزاری افزود: «این تمرین از یک تعرض برای انهدام مواضع دشمن و اشغال مواضع در عمق خطوط دفاعی دشمن تشکیل ‌شده است.»[۲۰] امروز همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس گزارش داد مطبوعات فرانسوی علت تعطیلی دفتر گروه فلسطینی ابونضال در بغداد و اخراج وی به سوریه را استحکام روابط عراق با فرانسه اعلام کردند. روزنامه لیبراسیون دراین‌مورد نوشت: «یک منبع مطلع در بغداد طی یک تماس تلفنی با لیبراسیون اظهار داشت که عراق طی این هفته دفاتر گروه ابونضال و اعضای آن را عناصر نامطلوب خوانده و روابطش را با این گروه قطع کرده است.»[۲۱]

گزارش- 681

درپی اعلام آتش‌بس میان جناح‌های متخاصم فلسطینی گزارش‌هایی درباره تلاش هیئت اعزامی ایران برای مصالحه در میان گروه‌های فلسطینی منتشر شد. در همین حال جناح ناراضی سازمان آزادی‌بخش فلسطین تحکیم آتش‌بس را منوط به خروج عرفات از طرابلس دانست. رادیو بی‌بی‌سی امروز در گزارشی با اشاره به سفر هیئت بلندپایه ایران به دمشق با هدف «حل مناقشات داخلی ساف» گفت: در دیدار مصطفی میرسلیم با وزیر امور خارجه سوریه پیام رئیس‌جمهور ایران به حافظ اسد رئیس‌جمهوری سوریه تسلیم شده است.[۲۲] رادیو اسرائیل نیز ضمن اشاره به سفر لواسانی مدیرکل سیاسی آسیا و افریقای وزارت امور خارجه به طرابلس، «برای مصالحه بین گروه‌های فلسطینی» مدعی شد: «حکومت اسلامی ایران که هفته گذشته تلویحاً از جناح شورشی سازمان تروریستی الفتح به رهبری ابوموسی جانب‌داری می‌کرد، اخیراً موضع خود را تغییر داده و از دو جناح متخاصم خواستار گردید که به برادرکشی پایان دهند.» این رادیو سپس با اشاره به حمایت دولت سوریه از شورشیان الفتح گفت: «میرسلیم مشاور عالی رئیس‌جمهور ایران درباره این موضوع با وزیر امور خارجه سوریه گفت‌وگوهای مفصلی به عمل آورد.»[۲۳] این درحالی‌ است که امروز یک سخنگوی ناراضیان فلسطینی در طرابلس اعلام کرد: «ناراضیان فلسطینی با طرح آتش‌بس مخالف‌اند و پیش از آغاز اقدام‌های ضروری برای مجبورکردن عرفات به خروج از این شهر در انتظار تحولات سیاسی به سر می‌برند.» گزارش خبرگزاری فرانسه از رباط حاکی است: هانی‌ الحسن عضو کمیته مرکزی الفتح، که برای ملاقات با حسن دوم پادشاه مراکش به این کشور رفته است، در یک نشست مطبوعاتی اعلام کرد: یاسر عرفات رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین، تحت شرایطی از طرابلس در شمال لبنان خارج خواهد شد. وی این شرایط را «شامل حفاظت از جان غیرنظامیان در طرابلس و اردوگاه‌های فلسطینی مجاور دانست که به تصرف مخالفان عرفات درآمده است.» هانی الحسن ضمن رد مذاکره با ناراضیان ساف گفت: «گروه عرفات آماده مذاکره با سوریه است.» وی همچنین خاطرنشان کرد: «تصور می‌کند فرانسوا میتران رئیس‌جمهوری فرانسه، در انتظار لحظه‌ای است که ابتکار جدیدی را برای خاورمیانه [غرب آسیا] اعلام کند.» هانی الحسن افزود: «ساف چنین ابتکاری را تشویق می‌کند، زیرا اروپاییان نیز باید نقشی در خاورمیانه بازی کنند و امریکا را تحت فشار قرار دهند.» وی اظهار امیدواری کرد که «فرانسه قطعنامه‌ای را به تصویب شورای امنیت سازمان ملل برساند که طی آن حق تعیین سرنوشت فلسطینیان به رسمیت شناخته شود.» از سوی دیگر خبرگزاری کویت گزارش داد: شاذلی بن جدید رئیس‌جمهور الجزایر در سخنانی در حضور فلسطینی‌ها و لبنانی‌هایی که اخیراً از زندان‌های اسرائیل آزاد شده‌اند* ضمن تأکید بر حمایت کشورش از یک دولت مستقل فلسطینی گفت: «ادعای پاسداری از انقلاب فلسطین تحت هیچ بهانه‌ای جایز نیست.» رئیس‌جمهور الجزایر «بر حمایت کشورش از انقلاب فلسطین در چارچوب سازمان آزادی‌بخش فلسطین به ریاست رهبرانی که به‌طور قانونی انتخاب شده‌اند، تأکید کرد.»[۲۴] به گزارش رادیو بی‌بی‌سی، شاذلی بن جدید در این دیدار همچنین «شدیداً از آنچه قصور اعراب در عبرت‌آموزی از تجربیات گذشته توصیف کرده است انتقاد نمود.» وی گفت: «ملل عرب امکانات فراوانی دارند، اما درحالی‌که اسرائیل از جنگ با اعراب درس خود را فرا آموخته است، جهان عرب سعی کرده مسئولیت را به عهده دیگران اندازد و شجاعت بررسی نقاط ضعف خود را نداشته است.» رئیس‌جمهور الجزایر افزود: «دشمن از ضعف و چنددستگی اعراب نیرو می‌گیرد.»[۲۵]

ضمیمه گزارش673: بخش‌هایی از نامه فرمانده گردان دوم تیپ504 ارتش عراق در پاسخ به درخواست فرمانده سپاه یکم درمورد بررسی نقاط قوت و ضعف نیروهای ایرانی و عراقی بخش‌هایی از پاسخ فرمانده گردان2 تیپ504 از یگان‌های تحت امر سپاه سوم عراق به این شرح است:

1. نقاط قوت نیروهای ایران • رزم شبانه • جمع‌آوری اطلاعات دقیق • هدف قرار دادن مکان‌های حیاتی نیروهای خودی (عراق) مانند قرارگاه‌ها، توپخانه، ارتفاعات و خط حدها • راهیابی خوب به‌سوی اهداف • گشودن معابر و شکاف‌ها در میادین مین و علامت‌گذاری آنها • به‌کارگیری دقیق توپخانه‌ • احداث سریع خاکریزها و جاده‌ها در زمان استاندارد و ترمیم آنها • حفظ دور حمله در چندین مرحله از عملیات با به‌کارگیری نیروی انسانی • به‌کارگیری ضدتانک به‌ویژه موشک‌های تاو و تفنگ 106 • توانایی رزم در کلیه مناطق و تمامی شرایط جوی • اجرای تاکتیک‌های فریب توسط نیروهای بسیجی • قدرت مانور با واحدها و سلاح‌ها • توانایی استتار و مخفی‌کردن نیروها • تأثیر مثبت مذهب بر روحیة ایرانی‌ها • گذراندن دوره‌های آموزشی خوب و اجرای عملیات نفوذ و ظاهرشدن در پشت نیروهای خودی (عراقی) • توانایی در فرماندهی نیروهای مستقر کلاسیک و غیرکلاسیک (ارتش و سپاه)

2. نقاط ضعف نیروهای ایرانی • ناتوانی نیروهای زرهی ایرانی برای مقابله با نیروی زرهی عراق • خودداری از انجام حمله در روز • محدودیت در به‌کارگیری نیروی هوایی این فرمانده در بخشی از نامه خود به علل پیروزی و عدم موفقیت نیروهای عراقی در عملیات گذشته پرداخته که بدین‌ شرح است:

3. علل پیروزی نیروهای‌ عراقی‌ • دفاع مستقل نیروها در منطقه واگذارشده • مقاومت در مواضع پدافندی - وجود نیروهای احتیاط قوی و نزدیک • به‌کارگیری گسترده آتش توپخانه - پشتیبانی هوایی

4. دلایل عدم پیروزی عراقی‌ها در عملیات‌ها • عدم آگاهی نیروهای پاتک‌کننده (عراقی) از منطقه و نداشتن شناسایی کافی از منطقه واگذارشده • برخوردارنبودن یگان‌ها از اطلاعات میدانی و تکیه بر اطلاعات ارائه‌شده ازطرف مقامات بالا • واگذاری مواضع پدافندی در مناطق درگیر و خطرناک به یگان‌های آسیب‌دیده • ضعف آموزشی نیروها و نبود زمان کافی برای سازماندهی مناسب.[۲۶]




پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/09/06

  1. سند شماره 291093 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362؛ و- سند شماره 289337 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری، 7/9/1362؛ و- سند شماره 370485 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به اداره سیاسی انتظامی استانداری خوزستان؛ و- سند شماره 291084 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362.
  2. سند شماره 291093 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362؛ و- سند شماره 289337 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری، 7/9/1362؛ و- سند شماره 370485 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به اداره سیاسی انتظامی استانداری خوزستان؛ و- سند شماره 291084 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/9/1362.
  3. گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد 5، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تشریح عملیات دشمن، ص242؛ و- سند شماره 113753 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 144، 12/9/1362، ص3.
  4. سند شماره 361293 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه صائین‌دژ به سپاه منطقه11، 1/10/1362.
  5. سند شماره 126763 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه عملیات جنوب نزاجا، 6/9/1362، ص7؛ و- سند شماره 190411 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات نیروی زمینی سپاه به لشکرهای 5 نصر و 14 امام حسین(ع)، 24/2/1365.
  6. سند شماره 113153 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 145، 20/9/1362، ص2.
  7. سند شماره 352186 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان سپاه به منطقه11 سپاه، 7/9/1362.
  8. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/9/1362، ص16.
  9. روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص2.
  10. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/9/1362، ص3، رادیو بغداد، 6/9/1362.
  11. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 6/9/1362، ص11، رادیو اسرائیل، 5/9/1362.
  12. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 253، 7/9/1362، ص26، رادیو صوت‌الجماهیر، 6/9/1362.
  13. همان، ص16، کویت - خبرگزاری اوپک، 6/9/1362.
  14. روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.
  15. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 253، 7/9/1362، ص27، رادیو مونت‌کارلو، 6/9/1362.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/9/1362، ص16.
  17. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 252، 6/9/1362، صص 8 و 9، رادیو بی‌بی‌سی، 5/9/1362.
  18. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 254، 8/9/1362، صص 12 و 13، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/9/1362.
  19. روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.
  20. روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.
  21. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 253، 7/9/1362، ص16، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/9/1362.
  22. همان، صص 10 و 11، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/9/1362.
  23. همان، ص23، رادیو اسرائیل، 6/9/1362.
  24. روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.
  25. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/9/1362، ص5، رادیو بی‌بی‌سی، 6/9/1362.
  26. سند شماره 190411 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.