1364.09.22: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
سطر ۲۹: سطر ۲۹:




== گزارش - 688 ==
1
فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه امروز در دو ابلاغیه جداگانه سازمان رزم قرارگاه کربلای2 را اعلام و سپاه پاسداران شمال را مأمور طراحی عملیاتی در منطقه سومار ـ قصرشیرین کرد.
در ابلاغیه فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به قرارگاه کربلای2، سازمان رزم این قرارگاه چنین اعلام شده است:
لشکر5 نصر؛ لشکر7 ولی‌عصر(عج)؛ لشکر25 کربلا و لشکر31 عاشورا.<ref>سند شماره 011127 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه به قرارگاه کربلای2، 22/9/1364، گزیده اسناد جلد 1، عملیات بزرگ والفجر8، ص151.</ref>
در ابلاغیه دوم، فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) فرماندهی سپاه شمال (قرارگاه نجف) را مأمور کرد تا علاوه‌بر مأموریت‌های واگذارشده به قرارگاه کربلای1، با استفاده از کادر و سازمان قرارگاه سلمان حداکثر تا 10 دی 1364، یک عملیات فریب با توانی به استعداد 40 گردان را در منطقه میان سومار تا قصرشیرین طرح‌ریزی کند. در این ابلاغیه همچنین خواسته شده است همه اقدامات لازم برای آماده‌سازی منطقه عملیات برآورد و با امکانات موجود به اجرای آن اقدام شود. در این ابلاغیه سازمان رزم عملیات چنین اعلام شده است:
الف) گردان‌های رزمی قابل‌آزاد‌سازی از قرارگاه حمزه (حداقل 10 گردان)
ب) تیپ‌های پدافندی سپاه: تیپ114 امیرالمؤمنین(ع)، تیپ57 ابوالفضل(ع)، تیپ مسلم‌بن‌عقیل.
ج) کلیه نیروهایی که بعد از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل از نواحی منطقه شمال‌غرب و حمزه اعزام می‌شوند.
د) نیروهای اعزامی سایر نواحی سپاه اضافه بر استعداد سازمانی و احتیاط یگان‌های رزمی. (بند د جمعاً 20 گردان).
هـ) یک تیپ از لشکر72 ارتش.
در ادامه این دستورالعمل چند نکته یادآوری و بر آن تأکید شده است:
1. سپاه شمال می‌تواند در اداره سازمان رزم قوی از توان مدیریت و امکانات نواحی اعزام‌کننده استفاده نماید.
2. قبل از حضور نیروها در منطقه، ‌باید محل اسکان و امکانات پشتیبانی نیروها در منطقه حاضر باشند.
3. کلیه فعالیت‌های مقدماتی عملیات (شناسایی، مهندسی، تبلیغات و...) باید به‌صورت طبیعی طرح‌ریزی و اجرا شود.
4. کلیه دست‌اندرکاران عملیات (عناصر قرارگاه و یگان‌های رزمی) با مأموریت تحت عنوان عملیات پشتیبانی توجیه شوند.
5. درصورت امکان اجرای عملیات محدود در منطقه فوق‌الذکر، با سازمان داده‌شده، عملیات محدود طرح‌ریزی و درصورت تصویب در قرارگاه خاتم‌ به اجرا درآید.<ref>سند شماره 011111 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه به فرماندهی سپاه شمال (قرارگاه نجف)، 22/9/1364، گزیده اسناد عملیات بزرگ والفجر8، جلد1، ص40.</ref>
2
با اجرای آتش یک پل دشمن در غرب اروندرود منهدم شد. مدافعان لشکر25 کربلا‌ تک عراق به جزیره جنوبی را دفع کردند. ارتش عراق نیز در هورالهویزه اعلام آماده‌باش کرد.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «یک پل ارتباطی قوای دشمن در غرب اروندرود، روز جمعه 22 آذر 1364 هدف آتش سنگین و هدایت‌شده نیروهای اسلام قرار گرفت و منهدم شد. درنتیجه انهدام این پل ارتباطی ـ ‌که در محور جاده سیبه‌ ـ سیحان‌ قرار داشت ـ‌ تردد خودروهای نظامی دشمن برای ارسال مهمات و تدارکات به جبهه‌ها مختل شد.»<ref>روزنامه‌ ابرار، 24/9/1364، ص1.</ref>
از سوی دیگر، معاونت طرح و عملیات قرارگاه کربلا گزارش داد که در ساعت 9 صبح امروز در منطقه پدافندی لشکر25 کربلا در جزیره مجنون، نیروهای دشمن با 8 فروند خشایار [نفربرهای آبی ـ خاکی] و چند فروند قایق قصد پیشروی به‌سوی مواضع خودی را داشتند که با آتش سنگین ادوات و مقابله نیروهای در خط مواجه شدند که چند نفر تلفات دادند و مجبور به عقب‌نشینی شدند.<ref>سند شماره 011168 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه کربلا (واحد طرح و عملیات)، شماره 24، 25/9/1364، ص3.</ref>
رکن دوم ستاد مشترک ارتش در گزارشی به ستاد مرکزی سپاه اعلام کرد: در ساعت 19:55 جمعه (22 آذر 1364) دشمن به واحدهای خود مستقر در منطقه هورالهویزه تا جزایر مجنون شمالی اعلام آماده‌باش کرد و دستور داد که هرگونه تحرکات و فعالیت نیروهای ایرانی را فوراً اطلاع دهید.<ref>سند شماره 059429 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی ستاد مرکزی سپاه به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 26/9/1364.</ref>
3
پایانه نفتی جزیره خارک امروز چون روزهای گذشته هدف حملات هوایی عراق قرار گرفت که خسارتی درپی نداشت. خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد: «از نیمه‌شب گذشته تا حدود ساعت 8:30 صبح امروز (جمعه) جنگنده‌های متجاوز عراقی دو بار به حریم هوایی جزیره خارک حمله کرده‌اند. در حمله اول، دو میگ25 ضمن تجاوز به جزیره ‌خارک اقدام به پرتاب چند بمب کردند، ولی خوشبختانه تمامی بمب‌ها داخل آب‌های خلیج‌فارس فرود آمد.
مقارن ساعت 8:27 صبح امروز (جمعه) نیز چند میگ25 عراقی که در ارتفاع بالا پرواز می‌کردند، به محدوده هوایی جزیره خارک تجاوز کردند. در این حمله حدود 4 تا 5 بمب به اطراف جزیره خارک پرتاب گردید که یکی از بمب‌ها به لوله زائدی که در قسمت ساحلی جزیره تعبیه شده بود، اصابت نمود. بنا بر اظهار یک مقام استانداری بوشهر، در دو حمله مذکور خوشبختانه هیچ‌گونه خسارات مالی و تلفات جانی به بار نیامد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 269، 23/9/1364، ص3، بوشهر ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 22/9/1364.</ref>
دفتر فرماندهی سپاه پاسداران منطقه‌4 نوح درباره حمله صبح امروز اعلام کرد که: بمب‌ها به اطراف مخزن‌های گازوئیل اصابت و آتش‌سوزی ایجاد کردند. آتش‌سوزی دقایقی بعد مهار شد. <ref>سند شماره059394 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی منطقه 4 نوح (روابط عمومی) به دفتر فرماندهی کل (روابط عمومی)، 22/9/1364.</ref>
از سوی دیگر، ارتش عراق با صدور اطلاعیه نظامی شماره 2051 اعلام کرد که نیروی هوایی عراق در ساعت 8 صبح دست به حمله‌ای موفقیت‌آمیز علیه جزیره خارک زده و آن را طعمه آتش کرده است.<ref>مأخذ6، ص1، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، 22/9/1364.</ref>
4
نفتکش قبرسی ولکان ـ‌ که از جزیره ‌سیری عازم جزیره خارک بود ـ دقایقی قبل از ساعت یک بامداد 22 آذر مورد اصابت موشک دشمن قرار گرفت. به گفته مقامات نظامی، حریق ایجادشده در کشتی مهار شده و این نفتکش درحال حرکت به‌سوی جزیره سیری است.<ref>سند شماره 200119 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 119، 24/9/1364، ص1.</ref>
رادیو صوت‌الجماهیر عراق به نقل از اطلاعیه نظامی 2051 ارتش عراق اعلام کرد که هواپیماهای نیروی هوایی عراق در ساعت یک بعد از نیمه‌شب به یک هدف بزرگ دریایی در نزدیکی سواحل دریایی ایران حمله و آن را مورد اصابت قرار دادند.<ref>مأخذ6، ص1، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، 22/9/1364.</ref>
رادیو بی‌بی‌سی درباره ‌حملات هوایی امروز عراق گفت: «عراق می‌گوید هواپیماهایش امروز صبح برای سومین‌بار ظرف 24 ساعت گذشته ایستگاه بارگیری نفت ایران در جزیره خارک را بمباران کرده‌اند. عراقی‌ها همچنین می‌گویند به یک کشتی نیز در نزدیکی ساحل ایران حمله کرده‌اند.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیما جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 23/9/1364، ص6، رادیو بی‌بی‌سی، 22/9/1364.</ref>
5
امروز در مناطق مهاباد، سردشت و بانه درگیری‌هایی میان نیروهای خودی با افراد ضدانقلاب رخ داد:
1. نیروهای پایگاه‌های کله یک و لیلانه از توابع شهر مهاباد با ضدانقلابیون درگیر شدند. در این درگیری نیروهای خودی تلفاتی نداشتند.<ref>سند شماره 200120 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 120، 25/9/1364، ص1.</ref>
2. در منطقه سردشت نیروهای پایگاه دادینه یائن در هنگام حمل آب با ضدانقلابیون درگیر شدند که درنتیجه 4 تن از نیروهای خودی زخمی شدند.<ref>همان.</ref>
3. همچنین یکی از پرسنل نظامی در محور پایگاه بلیس در منطقه سردشت، با مین برخورد کرد که پای وی براثر انفجار مین مجروح شد.<ref>همان، ص2.</ref>
4. در درگیری میان نیروهای خودی با ضدانقلابیون در ارتفاعات روستای کلاه رول از توابع بانه، یکی از نیروهای خودی شهید و 3 تن دیگر مجروح شدند.<ref>همان.</ref>
6
آقای هاشمی رفسنجانی جانشین فرمانده کل قوا و فرمانده عالی جنگ امروز در خطبه ‌دوم نمازجمعه تهران به مطالب مهم و متعددی پرداخت ازجمله: نشاط و پرتحرکی رزمندگان و توجه ناظران جهان به آن؛ پندارهای غلط دشمن در حمله به خارک و ادعای نابود‌کردن اقتصاد ایران؛ مانور نیروهای واکنش سریع امریکا در منطقه برای ایجاد رعب؛ برنامه‌های نظامی ایران برای مقابله با دشمنان؛ غیرممکن‌کردن استفاده از خلیج‌فارس درصورت قطع نفت کشورمان؛ آسیب‌پذیری کشورهای منطقه؛ ایران کشوری صلح‌طلب به‌معنی واقعی؛ اعلام آمادگی به مردم درصورت ضرورت مواجه‌شدن با امریکا و ابرقدرت‌ها در خلیج‌فارس؛ عصبانیت استکبار جهانی و ضدانقلاب از انتخاب جانشین رهبری؛ طرح موضوع حقوق بشر در سازمان ملل و ادعاهایی علیه ایران و... .
آقای هاشمی گفت: «مقدمه این شرایط جاری کشور از سه چهار ماه پیش در تاریخ شکل گرفته است. در آن‌موقع دنیا به نقطه‌ای رسید که صدام را آماده کرد تا به خیال خودشان کاری‌ترین ضربه را به ما بزنند. بعد از اینکه جنگ شهرها و خیانت بمباران مردم غیرنظامی به نتیجه نرسید و رژیم عراق نتیجه معکوس گرفت، این بار آمدند و از جنبه‌های اقتصادی شروع کردند که آن تحریکات روانی علیه صدام را نداشته باشد، چون فکر می‌کردند زدن شهرها یک بدنامی برای رژیم عراق و حامیان او که اسلحه‌های مخصوص دراختیارش گذاشته بودند به وجود آورد و پایه‌های تبلیغات گذشته را خنثی کرد و بسیار در سطح جهانی در دل ملت‌ها به نفع ما تمام شد.
اینها فکر می‌کردند که زدن مراکز اقتصادی و مخصوصاً منابع نفتی این مسئله را ندارد. آنها مدعی بودند که ما جنگ‌افروزیم، جنگ‌خواهیم و زدن منابع اقتصادی نظام جنگ‌طلب برای کشاندن او به پای میز صلح می‌تواند یک قیافه درستی برای صدام ترسیم کند و در تبلیغاتشان روی این تکیه کردند. از اول گفتند که صدام می‌خواهد از‌طریق بمباران خارک ایران را به پای میز مذاکره بکشاند و این جهت تبلیغات دشمنان ما بود.
خواستند ملت ما را بترسانند و فکر می‌کردند وقتی این تبلیغات شروع شد در داخل کشور باز روحیه احتکار و انبار‌کردن مواد غذایی و رشد قیمت‌ها و ترس مردم و از این‌گونه چیزها توسعه پیدا می‌کند و مسئولین کشور ضمن اینکه دستشان از پول خالی می‌شود تحت فشار مردم نیز قرار می‌گیرند و این را با تبعات پذیرفتند؛ یعنی فکر کردند که ما هم درآن‌صورت در خلیج‌فارس اقدام به عمل متقابل می‌کنیم و در منطقه بحران درست می‌کنیم و معلوم بود که تبعات آن را هم پذیرفته بودند.
کشورهای جنوب خلیج‌فارس را آماده کردند که این تبعات را بپذیرند و نیروهای به‌اصطلاح واکنش سریع امریکا در منطقه مانور دادند و کشتی‌های بیشتر جنگی در خلیج‌فارس و اقیانوس هند آمدند و تبلیغات این‌طوری شد و شرایطی درست کردند که در کشور ما زمینه تسلیم ما را فراهم کنند و به این مسئله امیدوار بودند. [اما] کار باز برعکس شد؛ یعنی همان‌گونه‌که در جریان جنگ شهرها پیش آمد، اینجا هم قضیه برعکس شد. اولاً آنها در عمل فهمیدند که اقتصاد ما محکم‌تر از این حرف‌هاست و منابع نفتی ما آن‌طور نیست که اینها فکر کنند شیشه است و هروقت که خواستند آن را می‌توانند بشکنند. دیدند که ما جداً می‌توانیم از منابعمان دفاع کنیم و دیدند که منابع نفتی ما متنوع است و دیدند زدن آن به‌صورتی‌که دست ما را خالی کنند ممکن نیست و از این جهت مأیوس شدند.
مسئله دیگری که برای اینها پیش آمد، آنها خیال می‌کردند که ما به‌صورت انتقامی و عکس‌العملی خودمان را ممکن است در خلیج‌فارس محبوس کنیم و وارد یک ماجرایی شویم که پایان آن مشخص نیست و بحران درست ‌کنیم. ما هم از قبل سیاستمان را اعلام کرده بودیم؛ ما گفته بودیم که برای هر مرحله یک طرح داریم و این در برنامه‌های اقتصادی و نظامی ما یک واقعیت است ما خودمان می‌دانیم که اگر فردا فلان حادثه‌ای که ممکن است پیش آید، درصورت وقوع آن حادثه چه خواهیم کرد. ما قسمتی از برنامه‌مان را به دنیا اعلام کردیم و قسمتی از آن را هنوز دنیا نمی‌داند. ازلحاظ نظامی می‌دانیم که چه زمانی باید ضربه محدود بزنیم و کی باید حمله وسیع بکنیم و کی باید به مراکز عراق حمله کنیم و چه زمانی باید در داخل عراق برنامه‌مان را اجرا کنیم؛ برای هر مرحله برنامه داریم و نیروهای مجری آن را هم تنظیم کرده‌ایم. ما قبلاً اعلام کرده بودیم تا در خلیج‌فارس به‌صورت محدود مزاحم ما بشوند ما هم به‌صورت محدود دیگران را تحت فشار قرار می‌دهیم؛ یک کشتی از ما زده بشود کشتی دیگری هم زده می‌شود حالا از هرکه می‌خواهد باشد.
دنیا امکانات تخریبی زیادی دارد و صدام هم به‌اندازه کافی شقی و فرمان‌بردار است. ما گفتیم که اگر روزی به اینجا برسیم که صدور نفتمان به‌طورکلی قطع شود و برای ما صادرات و واردات از‌طریق خلیج‌فارس معنا نداشته باشد ما خلیج‌فارس را به‌کلی غیرقابل‌استفاده می‌کنیم و این هم جزء برنامه‌مان هست. آنها فکر می‌کردند که ما با عجله بحران درست خواهیم کرد؛ ما عجله نکردیم و فقط یک مانور دادیم. وقتی آنها یک مانور قساوت و تخریب دادند ما یک مانور نیروی دریایی دادیم تا بفهمند که نیروی‌ دریایی ما مرده نیست و وجود دارد. کشورهای جنوب خلیج‌فارس فهمیدند که این نیروی دریایی عظیمی که آنها بخشی از آن را دیدند و ما درحالی‌که از شمال خلیج‌فارس دفاع می‌کردیم بخشی از نیروی دریایی را در جنوب خلیج‌فارس وارد مانور کردیم فهمیدند که بنادر کوچک آنها که در تیررس امکانات ما است خیلی آسیب‌پذیر است و اگر روزی ما بخواهیم ماجراجویی کنیم حداقل آنجاها را می‌توانیم غیرقابل‌انتفاع کنیم و همه این کشورها متکی به بنادرشان هستند و آن بنادر هم وقتی تعطیل بشوند تقریباً ثلث دنیا از بی‌نفتی باید خاموش شوند.
اینها فهمیدند که ما این امکان را داریم و در عین اینکه این امکان را داریم، اما از آن استفاده نمی‌کنیم؛ [...] تخریب‌چی نیستیم، صلح‌طلب واقعی ما هستیم. آنها در دریا محیط زیست را آلوده می‌کردند و ما نیروهایمان با چه مهارتی می‌رفتند و چاه‌ها را مهار می‌کردند که دریا آلوده نشود و چاه را هم حفظ می‌کردند با آن همه شرارتی که آنها کردند، اما هنوز هم ما الآن حافظ امنیت خلیج‌فارس هستیم. بنابراین برای آنها هم ثابت شد که ایران کشوری است که سیاست متین و حساب‌‌شده دارد. ازلحاظ خطر، بله خطر وجود داشت و ما هم اعلام کردیم و از ملتمان هم مخفی نکردیم آنها فکر می‌کردند وقتی ما اعلام خطر کردیم و گفتیم امریکا‌یی‌ها در آستانه ایران هستند و خطر دارند یک دفعه مردم ما می‌ترسند. اینها تصورشان این بود رادیوهای بیگانه هم آن‌موقع دروغ گفتند که مردم ایران دارند خرید می‌کنند و چی می‌کنند. برعکس، ما به مردم گفتیم که چون خطر بروز جنگ‌های دیگری و توسعه جنگ وجود دارد مردم به میدان بیایند و آموزش ببینند و خودشان را برای دفاع آماده کنند. آنها یک‌دفعه دیدند این مردمی که آنها خیال می‌کردند ترسیده‌اند به میدان جهاد آمده‌اند و به‌جای اینکه بروند ذخیره‌سازی کنند، کامیون‌ها و کاروان‌های عظیم چند صد کامیونی از اطراف کشور به‌طرف جبهه‌ها حرکت کردند.
انصافاً این خیلی آموزنده و زیباست: ما اعلام خطر کردیم که ممکن است با امریکا و ابرقدرت‌ها در خلیج‌فارس مواجه شویم و مردم به‌طور طبیعی و همان‌طورکه کوردلان انتظار داشتند باید به‌طرف ذخیره‌سازی بروند. [اما این‌طور نشد] واقعاً گزارشات از سراسر کشور این بود که مردم حتی قند و شکر و موادی که با کوپن و در صف می‌ایستند و می‌گیرند، بخشی از آن را به مراکز جمع‌آوری کمک به جبهه‌ها داده‌اند. همین حالا که 500 کامیون از تهران به‌سوی جبهه‌ها می‌رود و 250 کامیون که چند روز پیش از کرمان به جبهه‌ها ارسال شد و این سیل کامیون‌هایی که از یزد، ‌اصفهان، خراسان، آذربایجان و حتی سیستان و بلوچستان و بندرعباس به جبهه‌ها سرازیر شده است و در شرایطی که ما خودمان اعلام خطر می‌کنیم، اینها با تحلیل‌های خارجی‌ها جور در نمی‌آید. آنها احساس می‌کنند که این مردم به‌جای اینکه 5 سال جنگ آنها را خسته کند، مردم را پولاد آبدیده کرده و آنها همانند کوه‌هایی شده‌اند که هر طوفانی به آنان بخورد غیر از اینکه طوفان ناله و فرار کند کاری نمی‌تواند بکند.
نمایشی که مردم در این جریان دادند که اوج آن‌ را امروز ما می‌بینیم امروز هفت‌ هشت هزار جوان که همگی آنها در خانواده‌ها و زندگی‌شان مشغول کار بودند، از استان زنجان آمده و به‌طرف جبهه‌ها می‌روند. من از برادران نماینده شنیدم که در مسیری که بسیجیان زنجان می‌آمدند مردم از 3، 4 کیلومتر، شب از دهات در مسیر جاده می‌آمدند و زن و مرد ساعت‌ها کنار جاده می‌ایستادند که عبور رزمندگانشان را از جاده ببینند و آنها را بدرقه کنند و در مسیر آنها گلاب و نقل و گل پخش می‌کردند. همچنین گفتند که در مسیری که این کاروان از زنجان می‌آمده این‌قدر مردم گاو و گوسفند قربانی کرده‌اند و آنها را به فقرا و رزمندگان هدیه کرده‌اند که در تاریخ استان زنجان این مقدار کشتار در یک روز هیچ‌وقت اتفاق نیفتاده است.
از یزد، این استان کوچک، دیروز 4 هزار نفر داوطلب آماده شهادت حرکت کرده و پشت سر آنها کامیون‌های حامل مایحتاج رزمندگان به جبهه‌ها ارسال شده است. مردم به خرج خودشان بچه‌هایشان را به جبهه‌ها می‌فرستند و این چقدر برای یک انقلاب و برای یک فکر و مکتب زیباست و چقدر آزاردهنده برای کفر جهانی و مستکبرانی است که برای تجهیز هر سربازشان باید میلیون‌ها خرج کنند. مردم این‌طور نمایش دادند از استان‌های فقیر و محرومی مثل سیستان و بلوچستان و از کردستان ـ‌ کردستانی که هفت ‌هشت سال است در فتنه عراق، ضدانقلاب و ابرقدرت‌ها دارد و به‌خاطر آن‌همه جنایاتی که آنها کردند، می‌سوزد ـ ‌این‌جور امواج نیروی انسانی با کوله‌باری از امکانات فقیرانه به‌طرف جبهه‌ها سرازیر می‌شوند.
و اینها نمایش عجیبی است و این صحنه‌هایی که این روزها ما می‌بینیم به خدا آن‌قدر برای یک ناظر منصف زیباست که در اُحُد و در بدر و خندق و کربلا و در هیچ‌جا نمی‌تواند این‌گونه و با این وسعت ایثار و فداکاری از مردم ببیند. در همه‌جا می‌بینیم وقتی این کاروان‌ها به‌طرف جبهه‌ها حرکت می‌کنند اکثر علمای شهر مثل بسیجیان نوار قرمزی به ‌صورتشان بسته‌اند و همراه با آنان راه افتاده‌اند و ما انتظار داریم که این موج همراهی علما که از اول هم بوده و همیشه به نسبت بیش از مردم عادی، طبقه روحانیت در جبهه‌ها شهید داده باز در جبهه‌ها حضور داشته باشند و همراه عزیزان ما باشند تا آنها این هماهنگی روحانیت و مردم و رهبریت و مردم را خوب احساس کنند.
سر استکبار و ارتجاع، ابرقدرت‌ها و عاملشان در این توطئه اخیرشان این‌چنین به سنگ خورد. یعنی درست همان چیزی که فکر نمی‌کردند اتفاق بیفتد و می‌خواستند این مقاومت را بشکنند به ضدش رسیدند. به مقاومت مردم رسیدند و امروز دارند می‌بینند چه وضعی است.
حالا پی‌درپی آمار می‌دهند که ایران یک میلیون سرباز در جبهه‌ها متمرکز کرده یا 500 هزار و بعضی‌ها می‌گویند دو میلیون.‌ نمی‌فهمند این بی‌شعوریشان هم خیلی زیاد است که نمی‌فهمند. این‌قدر که مدعی هستند که ماهواره و آواکس و جاسوس و از این جاسوس‌های بومی و اینها دارند، نمی‌فهمند اصلاً اینجا صحبت از عدد نیست؛ صحبت از این است که ما ‌چه مقدار نیاز داریم و مردم چه مقدار می‌آیند. همان مقداری که نیاز داریم این با یک میلیون و با صد هزار و اینها شما نمی‌توانید سرگرم بشوید. باید بپرسید جبهه چقدر می‌خواهد این مردم خودشان می‌فهمند چقدر می‌خواهد ...
حالا بعث عراق که به قول خودش برای به پای میز مذاکره کشاندن ما این شرارت جدید را شروع کرده بود، الآن همه نیروهایش را در سراسر جبهه آماده‌باش داده و من یک بار گفتم این آماده‌باش یعنی ‌چه؛ برای یک ارتشی که در جبهه است اگر بنا شد هرروز آماده‌باش بدهند پدر آن ارتش درمی‌آید. آنجا در سنگر آدم بماند و فکر کند هرلحظه الآن صدای تکبیر نیروهای اسلام بلند می‌شود و توی جبهه بالای سرش می‌ریزند که آن می‌داند وقتی اینها آمدند چه خبر است، این حالت برای کاخ‌نشینان بغداد، برای حامیان این کاخ‌نشینان، برای کسانی که در جبهه‌ها هستند، برای آنهایی که پشت دریاچه‌های آب و پشت کانال‌های آب و پشت سیم‌های خاردار و پشت بشکه‌های مملو از مواد منفجره و امثال اینها مخفی شدند و چند ردیف مین هم درست کردند و همیشه دیدند که این سدهای پوشالی همیشه به دست نیروهای رزمنده از میان برداشته شده و هروقت خواستند، به هرجا خواستند رسیدند، حالت آنها را شما مجسم کنید، حالت ما را هم مجسم کنید.
حالت این ملت را که یکپارچه شور و شعف است و یکپارچه اسلام است و در حالت تهاجم است و ما درمقابل شعارهایی که این بچه‌ها می‌دهند و می‌گویند اذن حمله بدهید، داریم عاجز می‌شویم. این، این‌طرف قضیه، آن‏هم آن‌طرف قضیه، آنها هرلحظه دارند از ترس اینکه مبادا الآن تکبیرگوها بیایند، چه حالتی پیدا می‌کنند. این حالت عراق است و این حالت ملت ماست و همین حالت الآن در کل دنیا منعکس است.
آنهایی که تابه‌حال این‌همه خرج کرده‌اند، آنهایی که این‌همه پول دادند، آنهایی که این‌همه اسلحه دادند، آنهایی که این‌همه کارشناس دادند، آنهایی که آبرو و حیثیت خودشان را در گرو این جنگ گذاشتند، الآن احساس می‌کنند درمقابل یک ملت انقلابی و اسلامی مثل موش ضعیف و ترسو دارند به لانه‌هایشان بر‌می‌گردند. یک مسئله دیگر، یک چیز دیگر پیش آمد که آنها را عصبانی‌تر کرده است: درد وقتی که شروع می‌شود دیگر می‌آید، مسئله تعیین رهبری آینده برای استکبار جهانی و ضدانقلاب بسیار ترس شده و شما نمی‌دانید شما آن مقداری که ما اخبار خارجی‌ها را می‌خوانیم شما نمی‌خوانید چون ما گزارش‌های همه مراکز مربوط را که صاحب‌نظرند می‌خوانیم. به‌قدری اینها عصبانی شدند، چه ضدانقلاب و چه حامیانشان، استکبار جهانی و مرتجعین، اینها مدتی است که وقتی که ضدانقلاب ما دیگر شکسته شد و ورشکسته شد و امیدشان نشاطش را از دست داد دیگر تحرکی نمی‌تواند داشته باشد. یک نغمه شروع کرده بودند که خوب رهبری انقلاب چون سنشان بالاست و ما داریم خودمان را آماده می‌کنیم برای دوران بعد از رهبری این یک چراغ کم‌نوری شده بود که برای اینها سوسو می‌داد. [...]
یکی از شخصیت‌های سیاسی معروف منطقه از یک جلسه‌ای نقل می‌کرد که در آن جلسه شخصیت‌های سیاسی منطقه نشسته بودند درباره آینده ایران و عمر رهبری و امثال اینها بحث می‌شد، یکی از اینها گفته بود که بابا بیخود این‌قدر منتظر نباشید این خانواده خیلی عمر می‌کنند، برادر بزرگ امام که چند سال از ایشان بزرگ‌تر است هنوز ماشاءالله آنجا مثل یک قهرمان می‌دود و راه می‌رود بعد یک خبر دیگری داده بود که مادر امام هنوز زنده و سالم هستند در جماران (تکبیر نمازگزاران و شعار خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار). و اصلاً این مسئله سلامتی امام و این‌قدرت روحی امام و این سلامتی جسمی امام برای اینها یک کابوس شده است. هروقت امام چند روز نمی‌آیند سخنرانی بکنند یک وقت یک چیزی توی دل اینها زنده می‌شود. یک خیال شیطانی که بلی یک خبری است. بنا می‌کنند به نوشتن.
ضدانقلاب و دشمنان ما در خارج الآن به یک فعالیتی افتاده‌اند که در تناسب‌های بحث من هم امروز می‌گنجد، مسئله حقوق بشر را به‌صورت یک حرکت مذبوحانه‌ای حالا شروع کرده‌اند. از شکست صدام، از مقاومت مردم، از حل مسائل رهبری آینده، از حل مشکلاتی که اینها فکر می‌کردند در جامعه ما ممکن است به وجود بیاید، از مجموع [اینها] عصبانی شدند، الآن یک تهاجم عجیب و غریبی در سراسر رسانه‌های غربی شروع شده است. مسئله حقوق بشر در ایران که از حربه‌های زنگ‌زده دوران ماست. حقوق بشر در یکی از کمیسیون‌های کمیته‌های سازمان ملل مسئله را برای ایران مطرح کردند. از حضار که حدود 120 نفر بودند حدود 54 کشور رأی دادند که در ایران حقوق بشر مراعات نمی‌شود. خوب چه کسی شک دارد که ما 55 دولت مخالف در دنیا داریم؟ اکثر اینها با ما مخالف‌اند. رأی اینها به‏تبع امریکا، فرانسه، بلژیک، کانادا یا انگلیس علیه ما چه ارزشی دارد. مگر اینها رأی است؟
آنها هیچ چیز غیر اسارت ما نمی‌خواهند، هرچه از اسارت کمتر باشد آنها بر خلافش رأی می‌دهند، این چه رأیی است. حالا 55 کشور دنیا اگر آنجا رأی دادند که شما حقوق بشر ندارید آیا ما روی این حساب می‌کنیم؟ سازمان ملل خیال می‌کند که با این ‌کارش، کاری می‌تواند از پیش ببرد. سازمان ملل دیروز شوروی را محکوم کرد که چرا در افغانستان شرکت می‌کنند؟ چه اثری داشت؟ حالا آن رأی آن‌جوری که وسیع هم بود. اکثریت هم رأی داده بودند خودشان را به یک مسئله‌ای آلوده کرده‌اند ضدانقلاب را دوباره راه انداختند، یک کارهایی که واقعاً برای ما تنفرآمیز است.
این خبر بی‌بی‌سی است که در تلکس‌های ما آمده است تیتر خبر این است: "تکدی آخرین راه برای منافقین فراری" بخش فارسی بی‌بی‌سی در برنامه خود گزارشی را راجع ‌به تکدی منافقین در امریکا بدین‌شرح پخش کرد.
اصلاً ملت ما ببینند، اینها به چه روزی افتاده‌اند، اینها‌یی که به‌عنوان مبارزه با امپریالیزم توی خانه‌های امن کشیده شدند حالا دارند این‌جور رفتار می‌کنند. مقامات رسمی امریکا می‌گویند یک گروه ایرانی به نام صندوق امداد ایران که به گفته این مقامات با سازمان مجاهدین خلق (منافقین) ایران رابطه دارد در واشنگتن پایتخت امریکا، از این خانه به آن خانه درپی کسب اعانه بوده‌اند و این اقدام صندوق امدادی ایران در دوازده ایالت دیگر امریکا نیز رخ داده است. براساس گزارش‌هایی که در واشنگتن انتشار یافته فعالیت‌های گروه مذکور به‌دنبال اعتراضات عده‌ای از ساکنین محلی از نحوه مصرانه اعانه‌طلبیدن به نظر مقامات رسمی رسیده است. از قرار معلوم افراد اعانه‌طلب پس از آنکه مردم در خانه‌هایشان را به روی آنها باز می‌کردند پای خود را لای در قرار می‌دادند و تا آنکه اعانه را دریافت نمی‌کردند از در خانه دور نمی‌شدند.
این شیوه گدایی‌شان است. این‌جوری بروند از امریکا گدایی کنند، گلوله بخرند بیایند این بسیجی‌ها را بزنند. این مبارزه با امپریالیزم است! با امپریالیزم، بچه‌های مردم را دعوت کردند بیاییم با امپریالیزم مبارزه کنیم، حالا این مبارزه است؟ خوب شما اگر می‌خواهید گدایی کنید خوب بیایید همین‌جا گدایی کنید اینجا پولدار هست، بیایید توی این بازار، توی این خیابان‌ها، پیش همین ‌بسیجی‌ها هم گدایی کنید بیشتر به شما می‌دهند. این چه نکبتی است که اینها گرفتار شدند. [...]
ما قبلاً اگر می‌دیدیم عکس ملک حسین در یک روزنامه‌ای است نمی‌خریدیم. اینها حالا افتخارشان این است بروند کنار ملک حسین بنشینند عکس بردارند و با هم لبخند بزنند. آخر آدمی‌که بخواهد با طارق عزیز و ملک حسین و تاچر و آقای ریگان و امثال اینها، با مجموعه اینها و این‌هم کمک‌گرفتن این‌جوری، البته اینها درآمدهای بسیاری هم از‌طریق جاسوسی دارند، اینها برای جاسوسی‌گری که در ایران می‌کنند از عراق حقوق می‌گیرند و برای یک هواپیمایی که می‌ربایند کلی از عراق چیز می‌گیرند از امریکا، فرانسه و جاهای دیگر حقوق می‌گیرند در عین اینکه می‌گیرند بلکه این خرج عیاشی‌های خارج، بیش از اینهاست. برای این کارها، برای فریب‌دادن‌ها بیش از اینهاست و به‌خاطر این مخارجی که می‌کنند به این بدبختی و گدایی افتاده‌اند. این مبارزه ضدانقلاب ایران شده است. [...]
حالا من داشتم آن قسمت را می‌گفتم با خشمی که استکبار جهانی از جریانات موجود کشور ما دارد، از جریانات سیاسی، نظامی، وحشتی که از تهاجم آینده ما پیدا کرده، هیاهوی حقوق بشر راه انداخته‌اند چهار تا بهایی‌ها را مثلاً ببرند در سازمان ملل، بهایی و منافق و شاه‌پرست و ملی‌گرا، مجموعه اینها این ترکیب چه ترکیبی است؟ حالا بهایی هم علیه ایران مبارز شد. خوب این هم یک جریان جاسوسی می‌باشد که از پیش شروع کرده‌اند از آن‌وقتی که اینها به کمک انگلستان و روسیه تزاری آمدند در یک جریان جاسوسی بود و امروز هم کاری که ما با آنها داریم درحد جاسوسی است. درحد قاچاقچی و درحد احتکار است، آنهایی‌که به‌جرم احتکار و یا جاسوسی و یا جنایت دیگری بازداشت می‌شوند. آنجا برایشان مسئله درست می‌کند. آقای ریگان بیاید صحبت بکند و رئیس‌جمهور کشور دویست‏وچهل، پنجاه میلیونی امریکا ابرقدرت گنده، بیاید آنجا بایستد و حرف بزند و از این تیپ‌ها دفاع بکند و سند ضدحقوق بشر بودن جمهوری اسلامی اینها است که تروریست را که پریروز بمبشان در کنار بیمارستان منفجر شد و دانشجویی را شهید کرد.
در همین نمازجمعه قطعات بدن مردم نمازگزار را بر سر درخت‌ها فرستادند، مجازات اینها برای ایران می‌شود ضدحقوق بشر، اما جنایات امریکا در ویتنام، در فیلیپین، در فلسطین، در لبنان، در خود ایران، در افریقا، در امریکای لاتین، در نیکاراگوئه این‌همه جنایتی که اینها دارند می‌کنند آدم‌کشی‌هایی که دارند انجام می‌دهند، اینها ضدحقوق بشر نیست؟ بمب‌هایی که دست اینها می‌دهند و منفجر می‌کنند اینها ضدحقوق بشر نیست؟ در خود امریکا سفیدپوست‌ها سیاه‌پوست‌ها و سرخ‌پوست‌ها را قتل‌عام می‌کنند اینها ضدحقوق بشر نیست؟ نسل سرخ‌پوست را دارند از امریکای لاتین و از کل امریکا می‌کنند اینها ضدحقوق بشر نیست؟
فرانسه جنایتکار دستش به خون مردم کالدونیا آن‌طرف دنیا در شرق دنیا آلوده است، این ضدحقوق بشر نیست؟ جزیره گرانادا را امریکایی‌ها با زور تصرف می‌کنند، ضدحقوق بشر نیست؟ اینجا چند تا جاسوس را محاکمه می‌کردند، آقای ریگان رئیس‌جمهور قلدر دنیا غصه می‌خورد برای حقوق بشر. این حربه امروز در دنیا جا می‌افتد، این حربه را کسی‌ می‌تواند بفهمد، این قابل‌تبلیغ است؟ اصلاً امریکا اگر حرف از حقوق بشر بزند مسخره است؛ یعنی وقتی که امریکا می‌گوید حقوق بشر، آدم می‌فهمد مسخره است، حقوق بشری که مدافعش ریگان باشد و یا میتران باشد، یا موشه‌دایان باشد آن چه حقوق بشری است؟
شما مگر بشر هستید که از حقوق بشر حرف می‌زنید بشریت که حساب در کارش هست. همه دنیا را آلوده کرده‌اند. سازمان ملل را آلوده کرده‌اند، شورای امنیت را آلوده کرده‌اند، یونسکو خواست یک قدم مستقل بردارد قهر کردند، بایکوت کردند و به امریکا و انگلستان رفتند. اینها حالا خیال می‌کنند حربه حقوق بشر علیه ایران در روزنامه‌های امریکایی و رادیوهای استکباری مطرح بشود و روی ایرانی‌ها اثر می‌گذارد. شماها، نه این ملت را شناخته‌اید، نه ملت‌های دیگر را شناخته‌اید، نه انقلاب را شناخته‌اید، نه اسلام را شناخته‌اید و این حربه‌های زنگ‌زده را بیخود هی به کار می‌گیرید و مؤسسات جهانی را با این چیزها آلوده می‌کنید و سازمان ملل بیچاره بدبخت فلاکت‌زده هم در دست این گردن‌کلفت‌ها اسیر هست و نیمه آبرویی که گاهی اوقات می‌خواهد پیدا کند تا اینکه در یک گوشه‌ای خدمت بکند این‌جوری از دست می‌دهد و من امیدوارم که همه این جریانات باعث بشود که ملت ما و ملت‌های دنیا هشیار بشوند و مثل ملت ما راه خودشان را پیدا کنند.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 23/9/1364، صص 5 و 10.</ref>
7
در بازتاب سخنان آقای هاشمی در نمازجمعه امروز تهران، رسانه‌های خارجی بیشتر به این نکات پرداخته‌اند: اجرا‌نشدن عملیات آتی ایران درصورت توقف جنایات صدام، شرایط ایران برای خاتمه جنگ، بستن تنگه هرمز، نقض حقوق بشر در ایران و...
خبرگزاری جمهوری اسلامی دراین‌باره گزارش داد: «مطبوعات ایتالیا قسمتی از سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی در نمازجمعه تهران را با عناوینی ازقبیل "ایران حاضر است با عراق صلح نماید" به چاپ رساندند. در گزارش‌هایی که دراین‌رابطه از تهران به مطبوعات ایتالیایی رسیده، آمده است مقامات ایران حاضرند عملیات مقدماتی حمله عظیمی را که در پیش است متوقف کنند به شرطی که نیروهای عراقی نیز دست از حملات خود بردارند. بنا بر این گزارش، هاشمی رفسنجانی با اشاره به این مطلب در نمازجمعه تهران بار دیگر شرایط ایران جهت خاتمه‌دادن به جنگ را موردتأکید قرار داد و گفت درصورتی‌که شرایط جمهوری اسلامی ایران مبنی‌بر محاکمه جنایتکاران جنگی عراق و پرداخت خسارت‌های ایران موردقبول واقع شوند ما حاضر به آغاز مذاکرات صلح هستیم.
این گزارش در ادامه می‌افزاید: رفسنجانی بار دیگر تهدید ایران را مبنی‌بر مسدود‌کردن تنگه هرمز که رگ حیاتی عبور کشتی‌های حامل نفت مصرفی غرب می‌باشد، تکرار کرد. روزنامه‌های ایتالیایی همچنین به اخبار تأییدشده‌ای که حاکی‌از تجمع بیش‌ از نیم‌میلیون نفر از نیروهای ایرانی در مرزهای ایران و عراق است، اشاره دارند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 270، 24/9/1364، ص11، رم ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1364.</ref>
خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین گزارش داد: «روزنامه‌های کویت ضمن درج خطبه‌های نمازجمعه امروز تهران نوشتند: تهران برای اولین‌بار از دو ماه پیش، از به‌تعویق‌انداختن حمله گسترده خود، در انتظار میانجیگری کشورهای خلیج [فارس] سخن به میان آورد. مطبوعات کویت اظهارات آقای رفسنجانی درمورد به‌تعویق‌انداختن تهاجم گسترده ایران علیه عراق را یک عقب‌نشینی از اجرای حمله عنوان کردند و نوشتند: ایران از بالابردن دامنه جنگ علی‌رغم حملات هوایی عراق به خارک و اهداف اقتصادی و غیرنظامی این کشور خودداری کرد. روزنامه‌های کویت سخنان آقای رفسنجانی درمورد بستن تنگه هرمز را نیز با عنوان تکرار تهدیدات ایران درج کردند.<ref>همان، ص12، کویت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1364.</ref>
خبرگزاری آسوشیتدپرس هم گزارش داد: «هاشمی رفسنجانی سخنگوی پارلمان ایران امروز تهدید خود مبنی‌بر انسداد تنها آبراه خلیج [فارس] تنگه هرمز را تکرار نمود و گفت: ایران هر زمان که احساس کند این امر لازم است نسبت به انجام آن اقدام خواهد کرد. هاشمی رفسنجانی که خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی سخنان او خطاب به نمازگزاران در دانشگاه تهران را مخابره کرده است، گفت: جمهوری اسلامی قادر به درک موقع مناسب برای واردآوردن ضربه به دشمن می‌باشد. رفسنجانی افزود: مانور اخیر نیروی دریایی در خلیج‌ [فارس] ثابت کرد که ما قادر به انجام عملیات و کنترل منطقه‌ای هستیم که درصورت قطع جریان نفت از آن یک‌سوم دنیا آسیب خواهد دید. در تهران نیز سخنگوی پارلمان هاشمی رفسنجانی به نمازگزاران روز جمعه گفت: ایران آماده است درصورت عدم ارتکاب جنایات بیشتر علیه ما ازجانب رژیم صدام حسین، حمله وسیع خود را متوقف کند.
براساس برآوردهایی برای انجام حملات زمینی در جنوب، ایران 500 هزار نفر نیرو به مناطق مرکزی و جنوب جبهه اعزام داشته است. رفسنجانی در سخنان خود به حملات اخیر عراق به جزیره خارک و مراکز تجمع نیروهای ایران در جبهه اشاره داشت. وی درعین‌حال تأکید نمود که جنگ تا پیروزی نهایی و با خلع کامل رژیم صدام ادامه خواهد یافت. رفسنجانی همچنین تأکید کرد که ایران خواهان محاکمه جنایتکاران جنگی در بغداد و اعطای شرایطی مناسب قبل از قبول ترک مخاصمه می‌باشد. وی افزود: مردم عراق باید آزادی خود را به دست آورند و ما آماده‌ایم، تا به آنها کمک کنیم تا یک عراق اسلامی (جمهوری) برپا کنند.»<ref>مأخذ6، ص22، نیکوزیا ـ خبرگزاری آسوشیتدپرس، 22/9/1364.</ref>
رادیو اسرائیل نیز سخنان رئیس‌ مجلس شورای اسلامی را چنین منعکس کرد: «حجت‌الاسلام رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در مراسم نمازجمعه امروز تهران گفت: عراق همه نیروهای خود را در جبهه‌ها به حالت آماده‌باش درآورده زیرا از حمله نیروهای جمهوری اسلامی بیم دارد. وی افزود: طرف‌داران صدام حسین نیز در سراسر جهان از ترس جمهوری اسلامی درحال تشویش به سر می‌برند. پیرامون گزارش سازمان عفو بین‌المللی درمورد پایمال‌شدن حقوق بشر در ایران اسلامی، حجت‌الاسلام رفسنجانی گفت: آنها به هیچ چیز کمتر از نابودی ما رأی نمی‌دهند و سپس مدعی گردید که رژیم اسلامی ایران فقط عده‌ای جاسوس را اعدام کرده و علیه حقوق بشر هیچ اقدامی به عمل نیاورده است.»<ref>مأخذ6، ص16، رادیو اسرائیل، 22/9/1364.</ref>
رادیو بی‌بی‌سی هم در گفتار خود به واکنش هاشمی رفسنجانی به قطعنامه سازمان ملل اشاره کرد: «رئیس مجلس ایران آقای هاشمی رفسنجانی، ایالات متحده و به تعبیر او اقمار آن کشور را به‌خاطر حمایت از یک قطعنامه سازمان ملل که در آن نقض حقوق بشر در ایران تقبیح شده بود، موردحمله قرار داده است. آقای رفسنجانی در خطبه نمازجمعه تهران گفت خود ایالات متحده، سرخ‌پوستان امریکا را نابود کرده، علیه سیاه‌پوستان مرتکب جنایت شده و در سراسر جهان بسیاری دیگر از حقوق بشر را زیر پا گذاشته است. وی افزود: باوجوداین، رئیس‌جمهور امریکا ریگان، اعدام چند جاسوس را نقض حقوق بشر خوانده است.»<ref>مأخذ6، ص18، رادیو بی‌بی‌سی، 29/9/1364.</ref>
رادیو امریکا نیز گفت: «هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس اسلامی ایران، می‌گوید تقویت نیروهای ایران در امتداد جبهه جنگ با عراق به تهاجم تازه‌ای علیه عراق منجر نخواهد شد، مگر اینکه به قول او عراق جنایات بیشتری مرتکب بشود. محافل خبری معتقدند که ایران دارد تهاجم تازه‌ای را به داخل بخش‌های مرکزی و جنوبی خاک عراق تدارک می‌بیند.»<ref>مأخذ17، ص7، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1364.</ref>
8
تقویت ارتش عراق با واگذاری تجهیزات و تسلیحات پیشرفته غربی، ازجمله فروش هاورکرافت امریکایی و موشک ای.اس.پی. فرانسوی به عراق ادامه دارد؛ اقداماتی که بیش از آثار فیزیکی آن، تأثیرات روانی آن علیه ایران، مدنظر است.
به نوشته نشریه رویدادها، امریکا 85 هاورکرافت به ارتش عراق تحویل داده است.<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 81، 15/11/1364، ص6.</ref> روزنامه کویتی القبس نیز به نقل از خبرنگار خود در پاریس نوشته است که فرانسه موشک‌های هوابه‌زمین جدیدی به نام ای.اس.پی. به عراق فروخته است که قدرت تخریب‌ آنها چند برابر موشک‌های اگزوسه است. عراق از این موشک‌ها که 520 کیلوگرم وزن و 240 کیلوگرم مواد منفجره دارد تاکنون استفاده نکرده است. دولت عراق از نادر کشورهایی است که به این موشک‌ها مجهز شده است. این موشک‌ها قدرت رزمندگی نیروی هوایی عراق را چند برابر افزایش خواهد داد. [...] موشک‌های جدید نیز ازجمله سلاح‌هایی است که بغداد در نظر دارد درصورت تعرض نیروهای جمهوری اسلامی به خاک آن کشور از آنها استفاده کند.
رادیو ایران (رسانه تبلیغاتی گروهی از ضدانقلابیون خارج کشور) که این خبر را از القبس نقل کرده، می‌افزاید: کارشناسان می‌گویند طی دو ماه آینده، چندین تعرض در جبهه‌های جنگ جمهوری اسلامی و عراق صورت خواهد گرفت و مثل گذشته هدف اصلی انجام آنها تسلط بر شاهراه بصره ـ بغداد است که هربار با شکست و ناکامی جمهوری اسلامی روبه‌رو شده است.<ref>مأخذ11، ص13، رادیو ایران، 22/9/1364.</ref>
9
درحالی‌که نخست‌وزیر مالزی از میانجیگری در جنگ ایران و عراق منصرف شده است، چین خواهان ایفای نقش عمده‌ای در یافتن راه‌حلی برای این جنگ می‌باشد. خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک در کوالالامپور گزارش داد که مهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی از میانجیگری در جنگ ایران و عراق منصرف شده است. این میانجیگری قرار بود تحت سرپرستی کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی انجام پذیرد. به گفته این منابع سفر این هیئت حسن‌نیت، به‌دلیل شرایط جدید دو متخاصم منتفی شده است.
مهاتیر محمد قرار بود روز شنبه به مقر سازمان کنفرانس اسلامی در جده رفته، سپس با شریف‌الدین پیرزاده دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی و احتمالاً رئیس‌جمهور گامبیا و رئیس کمیته منتخب صلح به بغداد و تهران عزیمت کند. کمیته منتخب صلح در اجلاس طائف در ژانویه 1981 به وجود آمد که شامل سران یا نمایندگان آنها از کشورهای مالزی، بنگلادش، گامبیا، ترکیه، پاکستان، سنگال و گینه و همچنین رئیس‌ کمیته اجرایی ساف و دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی می‌شود.<ref>مأخذ6، ص18، کوالالامپور ـ خبرگزاری فرانسه، 22/9/1364.</ref>
از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری رویتر: ‌«مدیرکل امور آسیای غربی و شمال افریقا در وزارت خارجه چین به خبرنگار رویتر گفت: "پکن دارای روابط دیپلماتیک با هر دو کشور ایران و عراق می‌باشد و برای پایان‌دادن به مناقشات از هرگونه تلاشی فروگذار نخواهد کرد." وی این اظهارات را در پایان دیدار سه‌روزه وزیر خارجه چین از بغداد ابراز کرد. [...] وی گفت: "چین امیدوار است نقشی عمده در پایان‌دادن به جنگ به‌عهده گیرد و از هرگونه فعالیت مثبت برای پایان‌دادن مسالمت‌آمیز از‌طریق مذاکرات ترک مخاصمه پشتیبانی می‌کند."
وی گفت: "پکن خواهان پایان‌یافتن سریع جنگی است که در تناقض با منافع دو ملت بوده و امنیت و حق حاکمیت منطقه خلیج [فارس] و همه جهان را تهدید می‌کند."
سفر وزیر خارجه چین به بغداد، بعد از سفر رفسنجانی به پکن، در تأکید بر بی‌طرفی چین در جنگ ایران ـ عراق ارزیابی شده است. وی به اردن، سوریه، مصر و امارات متحده عربی نیز سفر خواهد کرد. این سفر در ادامه تلاش و تمایل چین برای ایجاد روابط با کشورهای منطقه صورت می‌گیرد.<ref>مأخذ6، ص11، بحرین ـ خبرگزاری رویتر، 22/9/1364.</ref>
رادیو ریاض دراین‌باره گزارش داد: «وزیر خارجه چین درمورد ضرورت ایفای نقشی فعال توسط سازمان ملل متحد برای پایان‌دادن به جنگ عراق و ایران تأکید نمود. وزیر خارجه چین امشب در بغداد اظهار داشت که کشور او به‌عنوان عضو دائمی در شورای امنیت دراین‌مورد جدیت خواهد نمود و با دولت‌های دیگر جهت پایان‌دادن به این جنگ از‌طریق سازمان ملل متحد کوشش خواهد کرد. [...] وزیر خارجه چین از موضع مثبت عراق درقبال تمامی مساعی مبذوله جهت پایان‌دادن به این جنگ از راه‌های مسالمت‌آمیز قدردانی کرد.<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیو‌های بیگانه، 24/9/1364، ص3، رادیو ریاض، 23/9/1364.</ref>
وزیر امور خارجه چین ووشوکیان در پایان دیدار سه‌روزه خود از عراق، امروز عازم اردن شد.
10
طه یاسین رمضان عضو شورای فرماندهی انقلاب و معاون اول نخست‌وزیر عراق در دیدار با یک هیئت تبلیغاتی ترکیه که از عراق دیدن می‌کند گفت: «عراقی‌ها از سرزمین و کرامت خود دفاع می‌کنند و تا هر زمانی‌که دامنه این جنگ ـ‌ که رژیم ایران اصرار بر ادامه آن دارد ـ طول بکشد به دفاع خود ادامه می‌دهند.» به گزارش خبرگزاری عراق، وی افزوده است: «ملت عراق شرایط دشوار جنگی را تحمل کرده و اقتصاد خود را حتی اگر جنگ زمانی طولانی نیز به طول انجامد، مهیا ساخته است و قادر به ادامه دفاع از سرزمین و سیاست خود و مجازات متجاوز می‌باشد. وی تأکید کرد: اگر عراق دعوت به صلح می‌کند، ایمان دارد که صلح تنها راه صحیح حل مسائل میان دولت‌ها به دور از دخالت در امور داخلی یکدیگر است.»<ref>مأخذ6، صص 10و 11، بغداد ـ خبرگزاری عراق، 22/9/1364.</ref>
11
نماینده دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل امروز در نامه‌ای به دبیرکل این سازمان به نقض حقوق بین‌المللی بشردوستانه در حملات هوایی عراق به مناطق غیرنظامی ایران اعتراض کرد. متن نامه چنین است:
«بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراماً توجه جناب‌عالی را به موارد ذیل جلب می نمایم: در ساعت 10 (به وقت محلی) یکشنبه 8 دسامبر 1985 (17 آذر1364) رژیم جنایتکار عراق در ادامه حملاتش علیه مناطق مسکونی جمهوری اسلامی ایران و نقض آشکار قوانین و اصول حقوق بین‌المللی بشردوستانه و نیز مهلت قانونی 12 ژوئن 1984 (اسناد S/16609 S/16610,)، به تنگه حاجیان، گورسفید، تنگه جمر، قاسم‌آباد و چم امام حسن در استان باختران حمله هوایی کرد که در نتیجه این حملات هوایی وحشیانه به این مناطق صرفاً غیرنظامی، تاکنون گزارش شده که 6 کودک شهید و تعدادی از مردم به‌شدت مجروح شدند، 4 واحد مسکونی تخریب و 4 رأس از احشام از بین رفت. در اینجا متذکر می‌شویم که این حملات ددمنشانه عراق بی‌پاسخ باقی نخواهد ماند.
جامعه بین‌المللی جهت تنبیه گروه حاکم در بغداد به‌عنوان متجاوزین جنگ ناتوان بوده است. باوجوداین امیدواریم که در تصویب اقدامات مؤثر جهت تقویت اقتدار، اصول و معیارهای حقوق بین‌المللی بشردوستانه به‌ویژه پروتکل 1949 ژنو کوتاهی نشود.
سعید رجایی خراسانی ـ سفیر نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل.»<ref>سند شماره s/17683 شورای امنیت سازمان ملل، 13 دسامبر 1985 (22 آذر 1364)، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، جلد 4، ص297.</ref>
12
نماینده دائمی ایران در سازمان ملل متحد، قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران را ـ که امروز به تصویب رسید ـ محکوم کرد و با بیان ضعف حقوقی قطعنامه، درباره وضعیت آرای ریخته‌شده، تأثیر آن در تشدید اقدامات تروریستی در ایران، رویکرد سیاسی و غیرحقوقی این قطعنامه، و نیز رفتار تبعیض‌آمیز سازمان ملل مطالبی را بیان کرد.
روزنامه کیهان دراین‌باره گزارش داده است: «قطعنامه پس از رأی‌گیری در کمیته حقوق بشر، در مجمع عمومی مطرح گردید و نماینده جمهوری اسلامی ایران نیز پس از اتخاذ آرا، گفت: تقریباً یک‌سوم تمام کشورهای عضو سازمان ملل از این طرح (قطعنامه) حمایت کرده‌اند. تعداد حامیان قطعنامه به‌خوبی اعتبار حقوقی این به‌اصطلاح قطعنامه را نشان می‌دهد. صمیمانه به حضراتی که اهداف سیاسی خودشان را با آن همه زور و با اقلیت بسیار محقری؛ یعنی فقط یک‌سوم آرای کل اعضای سازمان ملل بر جامعه بین‌المللی تحمیل کرده‌اند، تبریک می‌گویم.
دکتر سعید رجایی خراسانی افزود: این قطعنامه یک اقدام شتاب‌زده است که بر اتهامات بی‌اساس و متأثر از انگیزه‌های سیاسی نامشروع تکیه دارد. این قطعنامه نه‌تنها نامعتبر است بلکه اثر معکوس دارد، زیرا همکاری‌ای که اخیراً بین دولت ما و کمیسیون حقوق بشر آغاز شده بود را به خطر می‌اندازد و همچنین نظر مردم ما را علیه سازمان ملل تشدید می‌کند. مهم‌تر اینکه این قطعنامه هم‌اکنون به اثبات رساند که به یک معنی بسیار مهم‌تری اثر معکوس داشته است و آن این است که تصویب مقدماتی آن در کمیته سوم باعث تقویت روحی تروریست‌ها گردید و نتیجتاً چهار اقدام تروریستی علیه مردم بی‌گناه مرتکب شدند: یکی دربرابر بیمارستان شهدا در تهران که درنتیجه انفجار یک اتومبیل حامل بمب درمقابل بیمارستان، یک کودک و یک خواهر دانشجو شهید شدند و هجده نفر از مردم بی‌گناه که در حوالی بیمارستان آمدورفت می‌کردند مجروح شدند. اثر یک انفجار ماشین حامل بمب را بر وضع مزاجی بیماران و همچنین برهم‌زدن آرامش محیط بیمارستان درک می‌کنید. بمب دیگری در کرج نزدیک یک مدرسه منفجر شد و دو بمب دیگر در معابر عمومی در تهران که خوشبختانه سه بمب اخیر تلفات جانی نداشتند و فقط خسارات مالی بر جای گذاشتند. حقیقت دردناک این است که شما اعضای محترم که به نفع این قطعنامه رأی دادید می‌دانستید که گروه تروریستی منافقین خلق همان منبعی است که اطلاعات نادرست خود را به آقای اوئلار گزارشگر حقوق بشر تسلیم نموده بود. [...]
من بسیار متأسفم که تصویب مقدماتی قطعنامه موجب تشویق و تأیید فعالیت‌های تروریستی علیه مردم ما گردید، و صرف‌نظر از اینکه قصد شما چه بوده، باعث تقویت روحی خرابکاران و فعالیت‌های آنان شد.
نمایندگی من کاملاً از انگیزه‌های سیاسی، فشارهای سیاسی و رأی این قطعنامه مخرب آگاهی دارد و از شجاعت و استقلالی که همه شما دربرابر آن‌همه فشارها نشان دادید صمیمانه قدردانی و سپاسگزاری می‌کنم، اما به حکم همین فشارهای شوم سیاسی و اهداف سیاسی نامشروع، نمایندگی من این طرح را که از این به بعد عنوان قطعنامه را یدک خواهد کشید، کاملاً رد می‌کند و معتقد است که این قطعنامه با این ماهیت و این تعداد آرا به‌اندازه قیمتی که برای کاغذ و نوشتن آن به کار رفته ارزش ندارد، اما علی‌رغم این قطعنامه نامعتبر و برخاسته از انگیزه‌های سیاسی ما حاضریم که حسن‌نیت و آمادگی خود را برای یک بررسی بی‌طرفانه و اتهامات وارده بر جمهوری اسلامی اعلام کنیم و مجدداً دعوت خود را به نماینده ویژه جناب دبیرکل بررسی کنیم تا ببینیم که چگونه می‌شود از‌طریق یک ناظر بی‌طرف و منصف توطئه‌ای را که علیه ما به راه افتاده خاتمه دهیم. [...]
دکتر رجایی‌خراسانی افزود ما در سال‌های گذشته درمورد قطعنامه‌هایی راجع‌ به کشورهای شیلی، گواتمالا و السالوادور رأی مخالف دادیم، اما تجربه ما از تشکیلات حقوق بشر سازمان ملل آن‌چنان ما را مأیوس کرده است که فکر کردیم اصلاً در این بازی وارد نشویم، خیلی بهتر است ولی محکومیت قاطع ما بر جنایاتی که علیه مردم السالوادور می‌رود به قوت خود باقی است؛‌ ما قویاً همه مداخلات کنونی را که باعث اعمال این‌گونه اقدامات و سیاست‌های غیراخلاقی و خفقان‌آمیز بر مردم السالوادور نیز وارد می‌شود محکوم می‌کنیم. آنچه درباره السالوادور گفتیم درمورد شیلی و گواتمالا نیز کاملاً صادق است. اما ما تجربه کرده‌ایم که چگونه انگیزه‌های سیاسی نامشروع می‌تواند صحنه‌پرداز داعیه‌های کاملاً بی‌اساس راجع به نقض حقوق بشر باشد.
وی افزود: متأسفانه به نظر می‌رسد که یک سکوت حساب‌شده و تعمدی درباره این کشورها اتخاذ شده است. موارد فوق برخی از دلایلی هستند که ما را متقاعد می‌کنند از هرگونه مشارکت در این قطعنامه‌ها خودداری کنیم. درمورد قطعنامه شماره 2 نیز به‌خصوص نمایندگی من بر این عقیده است که کاملاً غیرمنصفانه است که وضع غیراستثنایی افغانستان را تا سطح نقض حقوق بشر پایین می‌آوریم و مسئله اصلی و اساسی این کشور را فراموش کنیم، ازاین‌رو ما خود را از این قطعنامه کاملاً منفک کرده و از هرگونه اقدام راجع‌ به آن خودداری کردیم و دلیلش هم این است که این مسئله اساسی‌تر افغانستان را دست‌کم تلقی می‌کند.»<ref>روزنامه کیهان، 23/9/1364، ص2.</ref>
13
وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران امروز در سخنرانی قبل از خطبه‌های نمازجمعه شیراز به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل واکنش نشان داد.
به نوشته روزنامه اطلاعات آقای ری‌شهری گفت‌: «من می‌خواهم طرف‌داران حقوق بشر اعضای مجمع عمومی سازمان ملل بیایند از نمایشگاه جنایات گروهک‌ها ـ ‌که در شیراز تشکیل شده است ـ دیدن کنند تا بیشتر با اعمال آنهایی که ازشان دفاع می‌کنند آشنا شوند و ببینید آیا آنهایی که این جنایت‌ها را آفریدند بشر هستند؟ خود این جنایتکاران منافق طبق آماری که خودشان ارائه داده‌اند. از ابتدای جنگ مسلحانه‌شان تا امروز 15 هزار نفر را کشته‌اند.
ما نمی‌گوییم که این آمار درست است ولیکن این ادعای آنها است و همچنین خودشان آمار داده‌اند که از شهریور پارسال تا شهریور امسال 1500 نفر را کشته‌ایم، اینها اعترافات خود اینها است. من نمی‌گویم این آمارها صحیح است ولی آیا اعترافات خود اینها برای سازمان ملل سند نیست؟ آیا با کسانی که چنین جنایاتی را می‌آفرینند باید چه‌کار کرد؟ آیا با قاتل مردم کوچه و بازار چه باید کرد؟ اگر کسی قاتلی را گرفت و بعد از محاکمه اعدام کرد، این حقوق بشر را رعایت نکرده؟ آیا این سازمان‌ها هدفی جز دفاع از حقوق بشر ابرقدرت‌ها دارند؟
وی در قسمت دیگری از سخنانش گفت: در همین هفته گذشته که ایران در مجمع عمومی سازمان ملل محکوم می‌شود، مزدوران استکبار جهانی سه بمب در تهران منفجر کردند آیا عاملین انفجار مخالف حقوق بشر نیستند؟ و محکوم نمی‌شوند؟ شنیدید که در نمازجمعه تهران چه جنایتی آفریدند. ده الی پانزده نفر که جرمشان فقط شرکت در نمازجمعه بود فرش انفجاری زیر پایشان انداختند و منفجر کردند اینها مخالف حقوق بشر نیستند؟
وی گفت: در اینجا خوب است برای نمازگزاران عزیز عرض کنم که یک فرش انفجاری دیگر به ابعاد 2 در 4 که برای نمازجمعه شهر دیگری تهیه شده بود توسط برادران گمنام شما در وزارت اطلاعات کشف شد و توطئه آنها خنثی شد. همچنین این برادران موفق شدند 13 تا 15 مورد توطئه بمب‌ و بمب‌گذاری را کشف کنند.»<ref>روزنامه اطلاعات، 23/9/1364، ص2.</ref>
14
حجت‌الاسلام ری‌شهری وزیر اطلاعات که به دعوت بیت شهید آیت‌الله دستغیب به شیراز سفر کرده است، در مصاحبه‌ای با خبرنگاران به موضوعات متعددی پرداخت، ازجمله: حقوق بشر در ایران و قطعنامه سازمان ملل، توابین گروه‌های ضدانقلاب، حرکت انحرافی مبارزه با بدحجابی.
آقای ری‌شهری درباره قطعنامه سازمان ملل گفت: در مواقع حساسی که جمهوری اسلامی فعالیت چشمگیری در جبهه‌ها پیدا می‌کند، از یک‌طرف این سازمان‌ها به‌عنوان دفاع از حقوق بشر ایران را محکوم و از صدام و امریکا دفاع می‌کنند تا ازنظر افکار عمومی، به خیال خودشان ایران را سست کنند و از طرف دیگر، عوامل استکبار جهانی در داخل دست به ترور و انفجار می‌زنند.
وی درباره ملاقات رجوی و ملک حسین گفت که سازمان منافقین برای کمک‌گرفتن از استکبار جهانی احساس می‌کند به دو چیز نیاز دارد، یکی اثبات وفاداری کامل و هماهنگی با سیاست‌های استکبار جهانی که ملاقات با ملک حسین به این منظور است و دیگری اثبات قدرت و کارایی خود که ترورها و انفجارها با این هدف است.
آقای ری‌شهری درباره بازگشت افراد گروه‌های ضدانقلاب به دامان جمهوری اسلامی گفت که بازگشت امسال خیلی خوب بوده و رفتار جمهوری اسلامی با افرادی که واقعاً توبه کنند، رفتار بسیار خوبی خواهد بود و حتی پیش‌بینی کرده‌ایم آنهایی که می‌خواهند شغلی پیدا کنند کاری کنیم که بتوانند شرافتمندانه به جمهوری اسلامی خدمت کنند.
وی درباره بدحجابی و اقداماتی که دراین‌باره شد گفت که با بخشنامه‌ای که نخست‌وزیر به وزارتخانه‌ها ابلاغ کرده‌اند، وضع خوب شده و در ادارات بدحجابی به حداقل رسیده است. وی درباره تظاهراتی که قرار بود عده‌ای به نام حزب‌الله علیه بدحجابی بکنند و هیئت دولت اعلام کرد که بنا به سیاست دولت این‌گونه تظاهرات نباید انجام شود و به مردم هشدار داده شد که به این‌گونه تحرکات توجه نکنند، گفت مقابله با بدحجابی این نیست که عده‌ای بریزند و مزاحم شخصی بشوند که بی‌حجاب یا بدحجاب است، این اقدام نوعی تضعیف نظام جمهوری اسلامی است. همان‌طورکه در اعلامیه دولت آمده، در موقعی که مردم به‌سوی جبهه‌ها بسیج شده‌اند، بسیج علیه بدحجابی یک نوع انحراف افکار از جبهه‌هاست. همان‌طورکه بدحجابی تحریک استکبار جهانی است، ممکن است مقابله با آن نیز وسیله‌ای برای پیاده‌کردن استکبار جهانی بشود.
آقای ری‌شهری با اشاره به دستگیری عده‌ای از بمب‌گذاران در استان آذربایجان‌غربی گفت که این افراد از گروهک‌های مختلفی مثل منافقین، سلطنت‌‌طلب‌ها، حزب منحله دمکرات و دیگر گروهک‌هایی که خودشان را در ضعف و ناتوانی می‌بینند، هستند.<ref>همان.</ref>
15
هیئتی 14 نفره به سرپرستی حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی وزیر ارشاد اسلامی، قرار است امروز برای دیداری چندروزه از سوریه، وارد دمشق شود. خبرگزاری فرانسه از دمشق با اعلام این خبر به نقل از منابع نزدیک به وزارت اطلاعات سوریه افزود: «همین منابع گفتند که دیدار این هیئت ـ‌ که شامل چندین کارشناس درزمینه‌های اطلاعاتی و آموزشی می‌شود ـ در چارچوب ایجاد هماهنگی میان دو کشور دراین‌زمینه انجام می‌گیرد.»
در این گزارش آمده است که هیئت ایرانی احتمالاً با حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه نیز دیدار خواهد کرد.<ref>مأخذ6، ص14، دمشق ـ خبرگزاری فرانسه، 22/9/1364.</ref>
16
پس از اخبار ضدونقیض متعدد دو سه هفته گذشته درباره سفر هیئتی فرانسوی به ایران، سرانجام هیئت پارلمانی فرانسه به سرپرستی ژان ماری دایه شامگاه امروز وارد تهران شد. خبرگزاری جمهوری اسلامی، رادیو فرانسه و خبرگزاری فرانسه دراین‌باره گزارش‌هایی منتشر کردند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی با اعلام خبر ورود این هیئت فرانسوی به تهران که برای بهبود روابط دو کشور به ایران سفر کرده‌اند، افزود: «هیئت فرانسوی را دو نماینده از حزب حاکم سوسیالیست و یکی دیگر از مخالفین دولت تشکیل می‌دهند. فرانسه از عمده‌ترین حامیان تسلیحاتی رژیم بعثی حاکم بر بغداد در جریان جنگ تحمیلی است. همچنین پاریس مأمن ضدانقلابیون تروریست ایرانی می‌باشد. جمهوری اسلامی ایران برای بهبود کامل روابط با دولت فرانسه، قطع کمک‌های تسلیحاتی و اقتصادی پاریس به بغداد، اخراج تروریست‌های ایرانی و پرداخت طلب 5/1 میلیارد دلاری ایران از فرانسه را شرط قرار داده است.»<ref>مأخذ31.</ref>
رادیو بین‌المللی فرانسه درباره این سفر گفت: «این هیئت که از نمایندگان مخالف دولت و اکثریت تشکیل شده است، با مقامات ایرانی درمورد مسئله موردبحث مالی قدیمی میان پاریس و تهران به گفت‌وگو خواهند پرداخت. آنان همچنین درمورد گروگان‌های فرانسوی که در لبنان در حبس به سر می‌برند بحث‌ و گفت‌وگو خواهند نمود. تحلیل‌گر رادیو فرانسه می‌گوید که این حداقل چیزی است که می‌توان گفت که در تهران هم، چون پاریس یک گونه میل و گرایش به گفت‌وگو و تبادل‌نظر وجود دارد. اما ازسوی ایران جهت نزدیکی ایران و فرانسه سه شرط ابراز شده است: پایان پشتیبانی و کمک اقتصادی و نظامی ازسوی فرانسه به عراق، دیگر پایان‌دادن به دادن پناهندگی سیاسی به مخالفان ایرانی و سرانجام حل و تسویه مسئله مالی درمورد یک میلیارد دلار که در زمان شاه ازسوی ایران به فرانسه وام داده شد. امروز تهران خواستار واریز این مبلغ به‌اضافه بهره آن می‌باشد.
اگر موافقت شود که سه شرط فوق‌الذکر ایران پذیرفته شود ملایان ایران روابط عادی خود را با فرانسه از سر می‌گیرند. تنها آخرین یا سومین شرط از ازسرگیری گفت‌وگو میان دو کشور جلوگیری خواهد نمود و بدین دلیل است که دولت فرانسه جهت حل این مسئله یک دیپلمات فرانسوی را به نام ژاک‌ مارتن برگزیده است. به‌هرحال، در پاریس اندیشه بر این است که چانه‏زدن‌ها و گفت‌وگوها با خطر طولانی‌شدن مواجه خواهند شد. دراین‌حال اقدام هیئت پارلمانی که از نمایندگان مخالف و اکثریت تشکیل شده، دارای این‌قدرت است که درباره گروگان‌های فرانسوی که در لبنان بدون شک ازسوی گروه‌های هوادار ایران به زندان افتاده‌اند، صحبت کند. اما به‌طور رسمی تهران برآورد می‌کند که این مسئله، مسئله او نبوده و به‌طور رسمی رهبران ایران اعلام کرده‌اند که همگی کوشش‌های خود را جهت آزادی گروگان‌های فرانسوی به کار خواهند برد.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 25/9/1364، ص11، رادیو بین‌المللی فرانسه، 22/9/1364.</ref>
خبرگزاری فرانسه نیز از پاریس گزارش داد: «ژان ماری دایه قصد دارد با مخاطبین ایرانی خود به‌ویژه هاشمی رفسنجانی رئیس پارلمان ایران، مسئله چهار گروگان فرانسوی دربند در لبنان (دو دیپلمات، یک محقق و یک روزنامه‌نگار) و همچنین مسئول سابق ایرفرانس در تهران ژان ایوالبرتینی که در روز هجدهم آوریل گذشته بازداشت و به یک سال حبس محکوم گردید را مطرح کند.»<ref>مأخذ6، ص13، پاریس ـ خبرگزاری فرانسه، 22/9/1364.</ref>
17
از همکاری‌های جاسوسی و اطلاعاتی کویت و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) خبرهایی در شماره‌ای از نشریه گزارش که امروز منتشر شد، درج گردیده است: «براساس گزارش‌های به دست آمده، اخیراً با توافق دو دولت کویت و عراق، اداره استخبارات عراق مجاز به فعالیت در کویت شده است. به‌دنبال آن بغداد از‌طریق لنجداران ایرانی (که میان ایران و کویت تردد می‌نمایند) و نیز با استخدام و نفوذ عواملی که عمدتاً به‌صورت ملوانان لنج فعالیت دارند، به جمع‌آوری خبر از اوضاع داخلی و بنادر ایران می‌پردازد.
همچنین عراق توسط نیروهای منافقین که در داخل عراق سازماندهی شده‌اند، قصد اقدام به عملیات نفوذی در داخل خاک ایران به‌ویژه مناطق جنگی را دارد. تلاش اخیر عراق درزمینه سازماندهی منافقین بیشتر درجهت مقابله با تحرکات نیروهای مجاهدین عراقی و مجلس اعلای عراق به‌ویژه شرکت مستقیم آنان در آزادسازی مناطق جنگی عاشورای4 انجام گردیده، البته منافقین تاکنون تلاش‌هایی برای کسب اطلاعات در جبهه‌ها داشته‌اند.»<ref>واحد سیاسی تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نشریه گزارش، شماره 15، 22/9/1364، صص 8 ـ 7.</ref>
18
یک هواپیمای حامل نظامیان امریکا در کانادا سقوط کرد. برخی رسانه‌ها مدعی شدند که سازمان‌های لبنانی مسئولیت انفجار این هواپیمای امریکایی را به‌عهده گرفته‌اند.
به نوشته روزنامه کیهان، هواپیمای دی.سی8 امریکایی حامل سربازان تیپ110 هوابرد امریکا مستقر در صحرای سینا، چند دقیقه پس از پرواز از فرودگاه گاندر در شمال‌شرقی مونترال کانادا به مقصد امریکا، روز گذشته سقوط کرد و تا امروز اجساد 248 امریکایی این سانحه پیدا شده است. یونایتدپرس ضمن اعلام خبر فوق افزود: این هواپیما که عازم امریکا بود، قبل از سقوط در فرودگاه قاهره و فرودگاه کلن سوخت‌گیری کرده بود و بعد از توقف کوتاه دیگری در فرودگاه گاندر کانادا (به‌قصد سوخت‌گیری مجدد) راهی امریکا بود که سقوط کرد و همه سرنشینان آن، 250 نظامی امریکایی و خدمه هواپیما به هلاکت رسیدند.
ستاد مرکزی ارتش امریکا اعلام کرد تا روشن‌شدن علل سقوط هواپیمای دی.سی8 خطوط هوایی "ارو" که در اجاره ارتش بوده است، کلیه پروازهای خود با خطوط هوایی تجاری را قطع کرده و حتی‌المقدور از هواپیماهای نظامی برای حمل‌ونقل پرسنل ارتش استفاده خواهد کرد. مقامات امریکایی اعلام کرده‌اند که شواهدی دال‌بر انجام خرابکاری یافت نشده است.
به گزارش یونایتدپرس از کانادا، سازمان جهاد اسلامی مسئولیت بمب‌گذاری در هواپیمای حامل نظامیان امریکا را برعهده گرفته است. سازمان جهاد اسلامی گفته است قبل از حرکت هواپیما از قاهره در داخل آن بمب کار گذاشته است. مقامات کانادا می‌گویند هنوز ثابت نشده است که علت سقوط هواپیما خرابکاری بوده است. یک سخنگوی ناشناس جهاد اسلامی در گفت‌وگو با روزنامه‌های بیروت اعلام کرد اعضای این سازمان به کمک اعضای جنبش عربی مصر اقدام به بمب‌گذاری در هواپیما کرده‌اند. وی گفت می‌خواهیم به ریگان ثابت کنیم که قادریم به تهدیدات خود ادامه دهیم.
در همین حال، خبرگزاری ایتالیا (انسا) گزارش داد که شخص دیگری که ادعا می‌کرد عضو "سازمان آزادی مصر" می‌باشد، مسئولیت این حادثه را به‌ عهده گرفت. وی گفت ما به مبارزه خود تا آزادی مصر از اشغال امریکا و صهیونیسم ادامه خواهیم داد. در همین حال، یک مقام سازمان هوانوردی کانادا گفت: ما ادعای سازمان جهاد اسلامی را موردبررسی قرار می‌دهیم، اما قبل از بررسی اطلاعات موجود در جعبه سیاه هواپیما، ‌دراین‌باره قضاوت نخواهد شد.<ref>مأخذ30، ص24.</ref>
از سوی دیگر، رادیو اسرائیل اعلام کرد: «گروه تروریستی جهاد اسلامی مسئولیت سرنگونی هواپیمای امریکایی در کانادا را به ‌عهده گرفت. [...] گزارش‌های قبلی حاکی بود که سازمان تروریستی جهاد اسلامی با بودجه جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود و مجری دستورات و طرح‌های رژیم اسلامی تهران می‌باشد. هم‌اکنون نیز سران دو گروه تروریستی دیگر لبنانی در تهران به سر می‌برند و با سران حکومت اسلامی تهران گفت‌وگو دارند.»<ref>مأخذ6، ص16، رادیو اسرائیل، 22/9/1364.</ref>
رادیو کتائب هم در بخش‌های خبری امروز خود به نقل از منابع غربی، یک بار جهاد اسلامی و بار دیگر حزب‌الله لبنان را مسئول انفجار هواپیمای حامل نیروهای امریکایی در کانادا دانست.<ref>سند شماره 011111 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه به فرماندهی سپاه شمال (قرارگاه نجف)، 22/9/1364، گزیده اسناد عملیات بزرگ والفجر8، جلد1، ص40.</ref>
19
شیخ سعید شعبان رهبر جنبش توحید اسلامی لبنان، قبل از خطبه‌های نمازجمعه تهران ضمن سپاسگزاری خدا به‌دلیل عطا‌کردن امام خمینی به ملت ایران و نیز انتخاب‌شدن آیت‌الله منتظری به جانشینی امام خمینی، از پشتیبانی و موضع ایران درمورد فاجعه طرابلس لبنان و موضع آیت‌الله منتظری که موجب توقف کشتار در طرابلس شد، تقدیر کرد. وی افزود: شرف و عزتی که ملت ایران به دست آورد باید از آن حفاظت و از مسلمانان جهان پشتیبانی کند. سزاوار است که ایران و همه مسلمانان جهان از انقلاب افغانستان پشتیبانی کنند تا روس‌های ملحد از آن کشور طرد شوند.<ref>مأخذ16، ص10.</ref>
20
درپی تشدید اختلافات گروه‌های ضدانقلاب در کردستان، سازمان چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) در اطلاعیه‌ای خطاب به دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان، تهدید به افشاگری علیه این حزب کرد، در این اطلاعیه آمده است:
«طبق اطلاع رسیده از منطقه بانه، مسئولین حزب دمکرات در این منطقه در چند روز گذشته دو بار از حرکت نظامی رفقای ما و عملیات تعرضی آنها علیه رژیم جمهوری اسلامی در این منطقه جلوگیری به عمل آورده و با انواع تهدیدات ازجمله کشیدن اسلحه، ‌زدن گلنگدن، به تهدید و اهانت علیه پیش‌مرگان سازمان ما تلاش نمودند. آنها رسماً و علناً اعلام کرده‌اند که دفتر سیاسی حزب دمکرات دستور جلوگیری از فعالیت سیاسی ـ نظامی رفقای ما و دیگر نیروهای انقلابی را علیه مزدوران رژیم صادر کرده است. [...] دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان باید از هرگونه برخوردهای خصمانه و فاجعه‌بار علیه پیش‌مرگان انقلابی خلق کرد من‌جمله پیش‌مرگان سازمان ما دست برداشته و بیش از این، منطق سیاسی را کنار نگذارد و از تهدید درگیری‌های خونین نظامی به نیروهای انقلابی جداً بپرهیزد ... درصورت تکرار چنین شیوه‌های برخورد خصمانه ازسوی حزب دمکرات کردستان ما خود را ملزم می‌دانیم که چهره واقعی چنین سیاست‌هایی را هرچه بیشتر در پیشگاه جنبش انقلابی افشا نموده و با تمامی وسایل ممکن به دفاع عملی از دستاوردهای دمکراتیک جنبش انقلابی خلق کرد برخیزیم.»<ref>مأخذ37، صص 69 ـ 68.</ref>





نسخهٔ ‏۱۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۱

روزشمار جنگ سال 1364
1364.09.22
نام‌های دیگر بیست و دو آذر
تاریخ شمسی 1364.09.22
تاریخ میلادی 13 دسامبر 1985
تاریخ قمری 30 ربیع‌الاول 1406





گزارش - 688

1 فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه امروز در دو ابلاغیه جداگانه سازمان رزم قرارگاه کربلای2 را اعلام و سپاه پاسداران شمال را مأمور طراحی عملیاتی در منطقه سومار ـ قصرشیرین کرد. در ابلاغیه فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به قرارگاه کربلای2، سازمان رزم این قرارگاه چنین اعلام شده است: لشکر5 نصر؛ لشکر7 ولی‌عصر(عج)؛ لشکر25 کربلا و لشکر31 عاشورا.[۱] در ابلاغیه دوم، فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) فرماندهی سپاه شمال (قرارگاه نجف) را مأمور کرد تا علاوه‌بر مأموریت‌های واگذارشده به قرارگاه کربلای1، با استفاده از کادر و سازمان قرارگاه سلمان حداکثر تا 10 دی 1364، یک عملیات فریب با توانی به استعداد 40 گردان را در منطقه میان سومار تا قصرشیرین طرح‌ریزی کند. در این ابلاغیه همچنین خواسته شده است همه اقدامات لازم برای آماده‌سازی منطقه عملیات برآورد و با امکانات موجود به اجرای آن اقدام شود. در این ابلاغیه سازمان رزم عملیات چنین اعلام شده است: الف) گردان‌های رزمی قابل‌آزاد‌سازی از قرارگاه حمزه (حداقل 10 گردان) ب) تیپ‌های پدافندی سپاه: تیپ114 امیرالمؤمنین(ع)، تیپ57 ابوالفضل(ع)، تیپ مسلم‌بن‌عقیل. ج) کلیه نیروهایی که بعد از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل از نواحی منطقه شمال‌غرب و حمزه اعزام می‌شوند. د) نیروهای اعزامی سایر نواحی سپاه اضافه بر استعداد سازمانی و احتیاط یگان‌های رزمی. (بند د جمعاً 20 گردان). هـ) یک تیپ از لشکر72 ارتش. در ادامه این دستورالعمل چند نکته یادآوری و بر آن تأکید شده است: 1. سپاه شمال می‌تواند در اداره سازمان رزم قوی از توان مدیریت و امکانات نواحی اعزام‌کننده استفاده نماید. 2. قبل از حضور نیروها در منطقه، ‌باید محل اسکان و امکانات پشتیبانی نیروها در منطقه حاضر باشند. 3. کلیه فعالیت‌های مقدماتی عملیات (شناسایی، مهندسی، تبلیغات و...) باید به‌صورت طبیعی طرح‌ریزی و اجرا شود. 4. کلیه دست‌اندرکاران عملیات (عناصر قرارگاه و یگان‌های رزمی) با مأموریت تحت عنوان عملیات پشتیبانی توجیه شوند. 5. درصورت امکان اجرای عملیات محدود در منطقه فوق‌الذکر، با سازمان داده‌شده، عملیات محدود طرح‌ریزی و درصورت تصویب در قرارگاه خاتم‌ به اجرا درآید.[۲] 2 با اجرای آتش یک پل دشمن در غرب اروندرود منهدم شد. مدافعان لشکر25 کربلا‌ تک عراق به جزیره جنوبی را دفع کردند. ارتش عراق نیز در هورالهویزه اعلام آماده‌باش کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «یک پل ارتباطی قوای دشمن در غرب اروندرود، روز جمعه 22 آذر 1364 هدف آتش سنگین و هدایت‌شده نیروهای اسلام قرار گرفت و منهدم شد. درنتیجه انهدام این پل ارتباطی ـ ‌که در محور جاده سیبه‌ ـ سیحان‌ قرار داشت ـ‌ تردد خودروهای نظامی دشمن برای ارسال مهمات و تدارکات به جبهه‌ها مختل شد.»[۳] از سوی دیگر، معاونت طرح و عملیات قرارگاه کربلا گزارش داد که در ساعت 9 صبح امروز در منطقه پدافندی لشکر25 کربلا در جزیره مجنون، نیروهای دشمن با 8 فروند خشایار [نفربرهای آبی ـ خاکی] و چند فروند قایق قصد پیشروی به‌سوی مواضع خودی را داشتند که با آتش سنگین ادوات و مقابله نیروهای در خط مواجه شدند که چند نفر تلفات دادند و مجبور به عقب‌نشینی شدند.[۴] رکن دوم ستاد مشترک ارتش در گزارشی به ستاد مرکزی سپاه اعلام کرد: در ساعت 19:55 جمعه (22 آذر 1364) دشمن به واحدهای خود مستقر در منطقه هورالهویزه تا جزایر مجنون شمالی اعلام آماده‌باش کرد و دستور داد که هرگونه تحرکات و فعالیت نیروهای ایرانی را فوراً اطلاع دهید.[۵] 3 پایانه نفتی جزیره خارک امروز چون روزهای گذشته هدف حملات هوایی عراق قرار گرفت که خسارتی درپی نداشت. خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد: «از نیمه‌شب گذشته تا حدود ساعت 8:30 صبح امروز (جمعه) جنگنده‌های متجاوز عراقی دو بار به حریم هوایی جزیره خارک حمله کرده‌اند. در حمله اول، دو میگ25 ضمن تجاوز به جزیره ‌خارک اقدام به پرتاب چند بمب کردند، ولی خوشبختانه تمامی بمب‌ها داخل آب‌های خلیج‌فارس فرود آمد. مقارن ساعت 8:27 صبح امروز (جمعه) نیز چند میگ25 عراقی که در ارتفاع بالا پرواز می‌کردند، به محدوده هوایی جزیره خارک تجاوز کردند. در این حمله حدود 4 تا 5 بمب به اطراف جزیره خارک پرتاب گردید که یکی از بمب‌ها به لوله زائدی که در قسمت ساحلی جزیره تعبیه شده بود، اصابت نمود. بنا بر اظهار یک مقام استانداری بوشهر، در دو حمله مذکور خوشبختانه هیچ‌گونه خسارات مالی و تلفات جانی به بار نیامد.»[۶] دفتر فرماندهی سپاه پاسداران منطقه‌4 نوح درباره حمله صبح امروز اعلام کرد که: بمب‌ها به اطراف مخزن‌های گازوئیل اصابت و آتش‌سوزی ایجاد کردند. آتش‌سوزی دقایقی بعد مهار شد. [۷] از سوی دیگر، ارتش عراق با صدور اطلاعیه نظامی شماره 2051 اعلام کرد که نیروی هوایی عراق در ساعت 8 صبح دست به حمله‌ای موفقیت‌آمیز علیه جزیره خارک زده و آن را طعمه آتش کرده است.[۸] 4 نفتکش قبرسی ولکان ـ‌ که از جزیره ‌سیری عازم جزیره خارک بود ـ دقایقی قبل از ساعت یک بامداد 22 آذر مورد اصابت موشک دشمن قرار گرفت. به گفته مقامات نظامی، حریق ایجادشده در کشتی مهار شده و این نفتکش درحال حرکت به‌سوی جزیره سیری است.[۹] رادیو صوت‌الجماهیر عراق به نقل از اطلاعیه نظامی 2051 ارتش عراق اعلام کرد که هواپیماهای نیروی هوایی عراق در ساعت یک بعد از نیمه‌شب به یک هدف بزرگ دریایی در نزدیکی سواحل دریایی ایران حمله و آن را مورد اصابت قرار دادند.[۱۰] رادیو بی‌بی‌سی درباره ‌حملات هوایی امروز عراق گفت: «عراق می‌گوید هواپیماهایش امروز صبح برای سومین‌بار ظرف 24 ساعت گذشته ایستگاه بارگیری نفت ایران در جزیره خارک را بمباران کرده‌اند. عراقی‌ها همچنین می‌گویند به یک کشتی نیز در نزدیکی ساحل ایران حمله کرده‌اند.»[۱۱] 5 امروز در مناطق مهاباد، سردشت و بانه درگیری‌هایی میان نیروهای خودی با افراد ضدانقلاب رخ داد: 1. نیروهای پایگاه‌های کله یک و لیلانه از توابع شهر مهاباد با ضدانقلابیون درگیر شدند. در این درگیری نیروهای خودی تلفاتی نداشتند.[۱۲] 2. در منطقه سردشت نیروهای پایگاه دادینه یائن در هنگام حمل آب با ضدانقلابیون درگیر شدند که درنتیجه 4 تن از نیروهای خودی زخمی شدند.[۱۳] 3. همچنین یکی از پرسنل نظامی در محور پایگاه بلیس در منطقه سردشت، با مین برخورد کرد که پای وی براثر انفجار مین مجروح شد.[۱۴] 4. در درگیری میان نیروهای خودی با ضدانقلابیون در ارتفاعات روستای کلاه رول از توابع بانه، یکی از نیروهای خودی شهید و 3 تن دیگر مجروح شدند.[۱۵] 6 آقای هاشمی رفسنجانی جانشین فرمانده کل قوا و فرمانده عالی جنگ امروز در خطبه ‌دوم نمازجمعه تهران به مطالب مهم و متعددی پرداخت ازجمله: نشاط و پرتحرکی رزمندگان و توجه ناظران جهان به آن؛ پندارهای غلط دشمن در حمله به خارک و ادعای نابود‌کردن اقتصاد ایران؛ مانور نیروهای واکنش سریع امریکا در منطقه برای ایجاد رعب؛ برنامه‌های نظامی ایران برای مقابله با دشمنان؛ غیرممکن‌کردن استفاده از خلیج‌فارس درصورت قطع نفت کشورمان؛ آسیب‌پذیری کشورهای منطقه؛ ایران کشوری صلح‌طلب به‌معنی واقعی؛ اعلام آمادگی به مردم درصورت ضرورت مواجه‌شدن با امریکا و ابرقدرت‌ها در خلیج‌فارس؛ عصبانیت استکبار جهانی و ضدانقلاب از انتخاب جانشین رهبری؛ طرح موضوع حقوق بشر در سازمان ملل و ادعاهایی علیه ایران و... . آقای هاشمی گفت: «مقدمه این شرایط جاری کشور از سه چهار ماه پیش در تاریخ شکل گرفته است. در آن‌موقع دنیا به نقطه‌ای رسید که صدام را آماده کرد تا به خیال خودشان کاری‌ترین ضربه را به ما بزنند. بعد از اینکه جنگ شهرها و خیانت بمباران مردم غیرنظامی به نتیجه نرسید و رژیم عراق نتیجه معکوس گرفت، این بار آمدند و از جنبه‌های اقتصادی شروع کردند که آن تحریکات روانی علیه صدام را نداشته باشد، چون فکر می‌کردند زدن شهرها یک بدنامی برای رژیم عراق و حامیان او که اسلحه‌های مخصوص دراختیارش گذاشته بودند به وجود آورد و پایه‌های تبلیغات گذشته را خنثی کرد و بسیار در سطح جهانی در دل ملت‌ها به نفع ما تمام شد. اینها فکر می‌کردند که زدن مراکز اقتصادی و مخصوصاً منابع نفتی این مسئله را ندارد. آنها مدعی بودند که ما جنگ‌افروزیم، جنگ‌خواهیم و زدن منابع اقتصادی نظام جنگ‌طلب برای کشاندن او به پای میز صلح می‌تواند یک قیافه درستی برای صدام ترسیم کند و در تبلیغاتشان روی این تکیه کردند. از اول گفتند که صدام می‌خواهد از‌طریق بمباران خارک ایران را به پای میز مذاکره بکشاند و این جهت تبلیغات دشمنان ما بود. خواستند ملت ما را بترسانند و فکر می‌کردند وقتی این تبلیغات شروع شد در داخل کشور باز روحیه احتکار و انبار‌کردن مواد غذایی و رشد قیمت‌ها و ترس مردم و از این‌گونه چیزها توسعه پیدا می‌کند و مسئولین کشور ضمن اینکه دستشان از پول خالی می‌شود تحت فشار مردم نیز قرار می‌گیرند و این را با تبعات پذیرفتند؛ یعنی فکر کردند که ما هم درآن‌صورت در خلیج‌فارس اقدام به عمل متقابل می‌کنیم و در منطقه بحران درست می‌کنیم و معلوم بود که تبعات آن را هم پذیرفته بودند. کشورهای جنوب خلیج‌فارس را آماده کردند که این تبعات را بپذیرند و نیروهای به‌اصطلاح واکنش سریع امریکا در منطقه مانور دادند و کشتی‌های بیشتر جنگی در خلیج‌فارس و اقیانوس هند آمدند و تبلیغات این‌طوری شد و شرایطی درست کردند که در کشور ما زمینه تسلیم ما را فراهم کنند و به این مسئله امیدوار بودند. [اما] کار باز برعکس شد؛ یعنی همان‌گونه‌که در جریان جنگ شهرها پیش آمد، اینجا هم قضیه برعکس شد. اولاً آنها در عمل فهمیدند که اقتصاد ما محکم‌تر از این حرف‌هاست و منابع نفتی ما آن‌طور نیست که اینها فکر کنند شیشه است و هروقت که خواستند آن را می‌توانند بشکنند. دیدند که ما جداً می‌توانیم از منابعمان دفاع کنیم و دیدند که منابع نفتی ما متنوع است و دیدند زدن آن به‌صورتی‌که دست ما را خالی کنند ممکن نیست و از این جهت مأیوس شدند. مسئله دیگری که برای اینها پیش آمد، آنها خیال می‌کردند که ما به‌صورت انتقامی و عکس‌العملی خودمان را ممکن است در خلیج‌فارس محبوس کنیم و وارد یک ماجرایی شویم که پایان آن مشخص نیست و بحران درست ‌کنیم. ما هم از قبل سیاستمان را اعلام کرده بودیم؛ ما گفته بودیم که برای هر مرحله یک طرح داریم و این در برنامه‌های اقتصادی و نظامی ما یک واقعیت است ما خودمان می‌دانیم که اگر فردا فلان حادثه‌ای که ممکن است پیش آید، درصورت وقوع آن حادثه چه خواهیم کرد. ما قسمتی از برنامه‌مان را به دنیا اعلام کردیم و قسمتی از آن را هنوز دنیا نمی‌داند. ازلحاظ نظامی می‌دانیم که چه زمانی باید ضربه محدود بزنیم و کی باید حمله وسیع بکنیم و کی باید به مراکز عراق حمله کنیم و چه زمانی باید در داخل عراق برنامه‌مان را اجرا کنیم؛ برای هر مرحله برنامه داریم و نیروهای مجری آن را هم تنظیم کرده‌ایم. ما قبلاً اعلام کرده بودیم تا در خلیج‌فارس به‌صورت محدود مزاحم ما بشوند ما هم به‌صورت محدود دیگران را تحت فشار قرار می‌دهیم؛ یک کشتی از ما زده بشود کشتی دیگری هم زده می‌شود حالا از هرکه می‌خواهد باشد. دنیا امکانات تخریبی زیادی دارد و صدام هم به‌اندازه کافی شقی و فرمان‌بردار است. ما گفتیم که اگر روزی به اینجا برسیم که صدور نفتمان به‌طورکلی قطع شود و برای ما صادرات و واردات از‌طریق خلیج‌فارس معنا نداشته باشد ما خلیج‌فارس را به‌کلی غیرقابل‌استفاده می‌کنیم و این هم جزء برنامه‌مان هست. آنها فکر می‌کردند که ما با عجله بحران درست خواهیم کرد؛ ما عجله نکردیم و فقط یک مانور دادیم. وقتی آنها یک مانور قساوت و تخریب دادند ما یک مانور نیروی دریایی دادیم تا بفهمند که نیروی‌ دریایی ما مرده نیست و وجود دارد. کشورهای جنوب خلیج‌فارس فهمیدند که این نیروی دریایی عظیمی که آنها بخشی از آن را دیدند و ما درحالی‌که از شمال خلیج‌فارس دفاع می‌کردیم بخشی از نیروی دریایی را در جنوب خلیج‌فارس وارد مانور کردیم فهمیدند که بنادر کوچک آنها که در تیررس امکانات ما است خیلی آسیب‌پذیر است و اگر روزی ما بخواهیم ماجراجویی کنیم حداقل آنجاها را می‌توانیم غیرقابل‌انتفاع کنیم و همه این کشورها متکی به بنادرشان هستند و آن بنادر هم وقتی تعطیل بشوند تقریباً ثلث دنیا از بی‌نفتی باید خاموش شوند. اینها فهمیدند که ما این امکان را داریم و در عین اینکه این امکان را داریم، اما از آن استفاده نمی‌کنیم؛ [...] تخریب‌چی نیستیم، صلح‌طلب واقعی ما هستیم. آنها در دریا محیط زیست را آلوده می‌کردند و ما نیروهایمان با چه مهارتی می‌رفتند و چاه‌ها را مهار می‌کردند که دریا آلوده نشود و چاه را هم حفظ می‌کردند با آن همه شرارتی که آنها کردند، اما هنوز هم ما الآن حافظ امنیت خلیج‌فارس هستیم. بنابراین برای آنها هم ثابت شد که ایران کشوری است که سیاست متین و حساب‌‌شده دارد. ازلحاظ خطر، بله خطر وجود داشت و ما هم اعلام کردیم و از ملتمان هم مخفی نکردیم آنها فکر می‌کردند وقتی ما اعلام خطر کردیم و گفتیم امریکا‌یی‌ها در آستانه ایران هستند و خطر دارند یک دفعه مردم ما می‌ترسند. اینها تصورشان این بود رادیوهای بیگانه هم آن‌موقع دروغ گفتند که مردم ایران دارند خرید می‌کنند و چی می‌کنند. برعکس، ما به مردم گفتیم که چون خطر بروز جنگ‌های دیگری و توسعه جنگ وجود دارد مردم به میدان بیایند و آموزش ببینند و خودشان را برای دفاع آماده کنند. آنها یک‌دفعه دیدند این مردمی که آنها خیال می‌کردند ترسیده‌اند به میدان جهاد آمده‌اند و به‌جای اینکه بروند ذخیره‌سازی کنند، کامیون‌ها و کاروان‌های عظیم چند صد کامیونی از اطراف کشور به‌طرف جبهه‌ها حرکت کردند. انصافاً این خیلی آموزنده و زیباست: ما اعلام خطر کردیم که ممکن است با امریکا و ابرقدرت‌ها در خلیج‌فارس مواجه شویم و مردم به‌طور طبیعی و همان‌طورکه کوردلان انتظار داشتند باید به‌طرف ذخیره‌سازی بروند. [اما این‌طور نشد] واقعاً گزارشات از سراسر کشور این بود که مردم حتی قند و شکر و موادی که با کوپن و در صف می‌ایستند و می‌گیرند، بخشی از آن را به مراکز جمع‌آوری کمک به جبهه‌ها داده‌اند. همین حالا که 500 کامیون از تهران به‌سوی جبهه‌ها می‌رود و 250 کامیون که چند روز پیش از کرمان به جبهه‌ها ارسال شد و این سیل کامیون‌هایی که از یزد، ‌اصفهان، خراسان، آذربایجان و حتی سیستان و بلوچستان و بندرعباس به جبهه‌ها سرازیر شده است و در شرایطی که ما خودمان اعلام خطر می‌کنیم، اینها با تحلیل‌های خارجی‌ها جور در نمی‌آید. آنها احساس می‌کنند که این مردم به‌جای اینکه 5 سال جنگ آنها را خسته کند، مردم را پولاد آبدیده کرده و آنها همانند کوه‌هایی شده‌اند که هر طوفانی به آنان بخورد غیر از اینکه طوفان ناله و فرار کند کاری نمی‌تواند بکند. نمایشی که مردم در این جریان دادند که اوج آن‌ را امروز ما می‌بینیم امروز هفت‌ هشت هزار جوان که همگی آنها در خانواده‌ها و زندگی‌شان مشغول کار بودند، از استان زنجان آمده و به‌طرف جبهه‌ها می‌روند. من از برادران نماینده شنیدم که در مسیری که بسیجیان زنجان می‌آمدند مردم از 3، 4 کیلومتر، شب از دهات در مسیر جاده می‌آمدند و زن و مرد ساعت‌ها کنار جاده می‌ایستادند که عبور رزمندگانشان را از جاده ببینند و آنها را بدرقه کنند و در مسیر آنها گلاب و نقل و گل پخش می‌کردند. همچنین گفتند که در مسیری که این کاروان از زنجان می‌آمده این‌قدر مردم گاو و گوسفند قربانی کرده‌اند و آنها را به فقرا و رزمندگان هدیه کرده‌اند که در تاریخ استان زنجان این مقدار کشتار در یک روز هیچ‌وقت اتفاق نیفتاده است. از یزد، این استان کوچک، دیروز 4 هزار نفر داوطلب آماده شهادت حرکت کرده و پشت سر آنها کامیون‌های حامل مایحتاج رزمندگان به جبهه‌ها ارسال شده است. مردم به خرج خودشان بچه‌هایشان را به جبهه‌ها می‌فرستند و این چقدر برای یک انقلاب و برای یک فکر و مکتب زیباست و چقدر آزاردهنده برای کفر جهانی و مستکبرانی است که برای تجهیز هر سربازشان باید میلیون‌ها خرج کنند. مردم این‌طور نمایش دادند از استان‌های فقیر و محرومی مثل سیستان و بلوچستان و از کردستان ـ‌ کردستانی که هفت ‌هشت سال است در فتنه عراق، ضدانقلاب و ابرقدرت‌ها دارد و به‌خاطر آن‌همه جنایاتی که آنها کردند، می‌سوزد ـ ‌این‌جور امواج نیروی انسانی با کوله‌باری از امکانات فقیرانه به‌طرف جبهه‌ها سرازیر می‌شوند. و اینها نمایش عجیبی است و این صحنه‌هایی که این روزها ما می‌بینیم به خدا آن‌قدر برای یک ناظر منصف زیباست که در اُحُد و در بدر و خندق و کربلا و در هیچ‌جا نمی‌تواند این‌گونه و با این وسعت ایثار و فداکاری از مردم ببیند. در همه‌جا می‌بینیم وقتی این کاروان‌ها به‌طرف جبهه‌ها حرکت می‌کنند اکثر علمای شهر مثل بسیجیان نوار قرمزی به ‌صورتشان بسته‌اند و همراه با آنان راه افتاده‌اند و ما انتظار داریم که این موج همراهی علما که از اول هم بوده و همیشه به نسبت بیش از مردم عادی، طبقه روحانیت در جبهه‌ها شهید داده باز در جبهه‌ها حضور داشته باشند و همراه عزیزان ما باشند تا آنها این هماهنگی روحانیت و مردم و رهبریت و مردم را خوب احساس کنند. سر استکبار و ارتجاع، ابرقدرت‌ها و عاملشان در این توطئه اخیرشان این‌چنین به سنگ خورد. یعنی درست همان چیزی که فکر نمی‌کردند اتفاق بیفتد و می‌خواستند این مقاومت را بشکنند به ضدش رسیدند. به مقاومت مردم رسیدند و امروز دارند می‌بینند چه وضعی است. حالا پی‌درپی آمار می‌دهند که ایران یک میلیون سرباز در جبهه‌ها متمرکز کرده یا 500 هزار و بعضی‌ها می‌گویند دو میلیون.‌ نمی‌فهمند این بی‌شعوریشان هم خیلی زیاد است که نمی‌فهمند. این‌قدر که مدعی هستند که ماهواره و آواکس و جاسوس و از این جاسوس‌های بومی و اینها دارند، نمی‌فهمند اصلاً اینجا صحبت از عدد نیست؛ صحبت از این است که ما ‌چه مقدار نیاز داریم و مردم چه مقدار می‌آیند. همان مقداری که نیاز داریم این با یک میلیون و با صد هزار و اینها شما نمی‌توانید سرگرم بشوید. باید بپرسید جبهه چقدر می‌خواهد این مردم خودشان می‌فهمند چقدر می‌خواهد ... حالا بعث عراق که به قول خودش برای به پای میز مذاکره کشاندن ما این شرارت جدید را شروع کرده بود، الآن همه نیروهایش را در سراسر جبهه آماده‌باش داده و من یک بار گفتم این آماده‌باش یعنی ‌چه؛ برای یک ارتشی که در جبهه است اگر بنا شد هرروز آماده‌باش بدهند پدر آن ارتش درمی‌آید. آنجا در سنگر آدم بماند و فکر کند هرلحظه الآن صدای تکبیر نیروهای اسلام بلند می‌شود و توی جبهه بالای سرش می‌ریزند که آن می‌داند وقتی اینها آمدند چه خبر است، این حالت برای کاخ‌نشینان بغداد، برای حامیان این کاخ‌نشینان، برای کسانی که در جبهه‌ها هستند، برای آنهایی که پشت دریاچه‌های آب و پشت کانال‌های آب و پشت سیم‌های خاردار و پشت بشکه‌های مملو از مواد منفجره و امثال اینها مخفی شدند و چند ردیف مین هم درست کردند و همیشه دیدند که این سدهای پوشالی همیشه به دست نیروهای رزمنده از میان برداشته شده و هروقت خواستند، به هرجا خواستند رسیدند، حالت آنها را شما مجسم کنید، حالت ما را هم مجسم کنید. حالت این ملت را که یکپارچه شور و شعف است و یکپارچه اسلام است و در حالت تهاجم است و ما درمقابل شعارهایی که این بچه‌ها می‌دهند و می‌گویند اذن حمله بدهید، داریم عاجز می‌شویم. این، این‌طرف قضیه، آن‏هم آن‌طرف قضیه، آنها هرلحظه دارند از ترس اینکه مبادا الآن تکبیرگوها بیایند، چه حالتی پیدا می‌کنند. این حالت عراق است و این حالت ملت ماست و همین حالت الآن در کل دنیا منعکس است. آنهایی که تابه‌حال این‌همه خرج کرده‌اند، آنهایی که این‌همه پول دادند، آنهایی که این‌همه اسلحه دادند، آنهایی که این‌همه کارشناس دادند، آنهایی که آبرو و حیثیت خودشان را در گرو این جنگ گذاشتند، الآن احساس می‌کنند درمقابل یک ملت انقلابی و اسلامی مثل موش ضعیف و ترسو دارند به لانه‌هایشان بر‌می‌گردند. یک مسئله دیگر، یک چیز دیگر پیش آمد که آنها را عصبانی‌تر کرده است: درد وقتی که شروع می‌شود دیگر می‌آید، مسئله تعیین رهبری آینده برای استکبار جهانی و ضدانقلاب بسیار ترس شده و شما نمی‌دانید شما آن مقداری که ما اخبار خارجی‌ها را می‌خوانیم شما نمی‌خوانید چون ما گزارش‌های همه مراکز مربوط را که صاحب‌نظرند می‌خوانیم. به‌قدری اینها عصبانی شدند، چه ضدانقلاب و چه حامیانشان، استکبار جهانی و مرتجعین، اینها مدتی است که وقتی که ضدانقلاب ما دیگر شکسته شد و ورشکسته شد و امیدشان نشاطش را از دست داد دیگر تحرکی نمی‌تواند داشته باشد. یک نغمه شروع کرده بودند که خوب رهبری انقلاب چون سنشان بالاست و ما داریم خودمان را آماده می‌کنیم برای دوران بعد از رهبری این یک چراغ کم‌نوری شده بود که برای اینها سوسو می‌داد. [...] یکی از شخصیت‌های سیاسی معروف منطقه از یک جلسه‌ای نقل می‌کرد که در آن جلسه شخصیت‌های سیاسی منطقه نشسته بودند درباره آینده ایران و عمر رهبری و امثال اینها بحث می‌شد، یکی از اینها گفته بود که بابا بیخود این‌قدر منتظر نباشید این خانواده خیلی عمر می‌کنند، برادر بزرگ امام که چند سال از ایشان بزرگ‌تر است هنوز ماشاءالله آنجا مثل یک قهرمان می‌دود و راه می‌رود بعد یک خبر دیگری داده بود که مادر امام هنوز زنده و سالم هستند در جماران (تکبیر نمازگزاران و شعار خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار). و اصلاً این مسئله سلامتی امام و این‌قدرت روحی امام و این سلامتی جسمی امام برای اینها یک کابوس شده است. هروقت امام چند روز نمی‌آیند سخنرانی بکنند یک وقت یک چیزی توی دل اینها زنده می‌شود. یک خیال شیطانی که بلی یک خبری است. بنا می‌کنند به نوشتن. ضدانقلاب و دشمنان ما در خارج الآن به یک فعالیتی افتاده‌اند که در تناسب‌های بحث من هم امروز می‌گنجد، مسئله حقوق بشر را به‌صورت یک حرکت مذبوحانه‌ای حالا شروع کرده‌اند. از شکست صدام، از مقاومت مردم، از حل مسائل رهبری آینده، از حل مشکلاتی که اینها فکر می‌کردند در جامعه ما ممکن است به وجود بیاید، از مجموع [اینها] عصبانی شدند، الآن یک تهاجم عجیب و غریبی در سراسر رسانه‌های غربی شروع شده است. مسئله حقوق بشر در ایران که از حربه‌های زنگ‌زده دوران ماست. حقوق بشر در یکی از کمیسیون‌های کمیته‌های سازمان ملل مسئله را برای ایران مطرح کردند. از حضار که حدود 120 نفر بودند حدود 54 کشور رأی دادند که در ایران حقوق بشر مراعات نمی‌شود. خوب چه کسی شک دارد که ما 55 دولت مخالف در دنیا داریم؟ اکثر اینها با ما مخالف‌اند. رأی اینها به‏تبع امریکا، فرانسه، بلژیک، کانادا یا انگلیس علیه ما چه ارزشی دارد. مگر اینها رأی است؟ آنها هیچ چیز غیر اسارت ما نمی‌خواهند، هرچه از اسارت کمتر باشد آنها بر خلافش رأی می‌دهند، این چه رأیی است. حالا 55 کشور دنیا اگر آنجا رأی دادند که شما حقوق بشر ندارید آیا ما روی این حساب می‌کنیم؟ سازمان ملل خیال می‌کند که با این ‌کارش، کاری می‌تواند از پیش ببرد. سازمان ملل دیروز شوروی را محکوم کرد که چرا در افغانستان شرکت می‌کنند؟ چه اثری داشت؟ حالا آن رأی آن‌جوری که وسیع هم بود. اکثریت هم رأی داده بودند خودشان را به یک مسئله‌ای آلوده کرده‌اند ضدانقلاب را دوباره راه انداختند، یک کارهایی که واقعاً برای ما تنفرآمیز است. این خبر بی‌بی‌سی است که در تلکس‌های ما آمده است تیتر خبر این است: "تکدی آخرین راه برای منافقین فراری" بخش فارسی بی‌بی‌سی در برنامه خود گزارشی را راجع ‌به تکدی منافقین در امریکا بدین‌شرح پخش کرد. اصلاً ملت ما ببینند، اینها به چه روزی افتاده‌اند، اینها‌یی که به‌عنوان مبارزه با امپریالیزم توی خانه‌های امن کشیده شدند حالا دارند این‌جور رفتار می‌کنند. مقامات رسمی امریکا می‌گویند یک گروه ایرانی به نام صندوق امداد ایران که به گفته این مقامات با سازمان مجاهدین خلق (منافقین) ایران رابطه دارد در واشنگتن پایتخت امریکا، از این خانه به آن خانه درپی کسب اعانه بوده‌اند و این اقدام صندوق امدادی ایران در دوازده ایالت دیگر امریکا نیز رخ داده است. براساس گزارش‌هایی که در واشنگتن انتشار یافته فعالیت‌های گروه مذکور به‌دنبال اعتراضات عده‌ای از ساکنین محلی از نحوه مصرانه اعانه‌طلبیدن به نظر مقامات رسمی رسیده است. از قرار معلوم افراد اعانه‌طلب پس از آنکه مردم در خانه‌هایشان را به روی آنها باز می‌کردند پای خود را لای در قرار می‌دادند و تا آنکه اعانه را دریافت نمی‌کردند از در خانه دور نمی‌شدند. این شیوه گدایی‌شان است. این‌جوری بروند از امریکا گدایی کنند، گلوله بخرند بیایند این بسیجی‌ها را بزنند. این مبارزه با امپریالیزم است! با امپریالیزم، بچه‌های مردم را دعوت کردند بیاییم با امپریالیزم مبارزه کنیم، حالا این مبارزه است؟ خوب شما اگر می‌خواهید گدایی کنید خوب بیایید همین‌جا گدایی کنید اینجا پولدار هست، بیایید توی این بازار، توی این خیابان‌ها، پیش همین ‌بسیجی‌ها هم گدایی کنید بیشتر به شما می‌دهند. این چه نکبتی است که اینها گرفتار شدند. [...] ما قبلاً اگر می‌دیدیم عکس ملک حسین در یک روزنامه‌ای است نمی‌خریدیم. اینها حالا افتخارشان این است بروند کنار ملک حسین بنشینند عکس بردارند و با هم لبخند بزنند. آخر آدمی‌که بخواهد با طارق عزیز و ملک حسین و تاچر و آقای ریگان و امثال اینها، با مجموعه اینها و این‌هم کمک‌گرفتن این‌جوری، البته اینها درآمدهای بسیاری هم از‌طریق جاسوسی دارند، اینها برای جاسوسی‌گری که در ایران می‌کنند از عراق حقوق می‌گیرند و برای یک هواپیمایی که می‌ربایند کلی از عراق چیز می‌گیرند از امریکا، فرانسه و جاهای دیگر حقوق می‌گیرند در عین اینکه می‌گیرند بلکه این خرج عیاشی‌های خارج، بیش از اینهاست. برای این کارها، برای فریب‌دادن‌ها بیش از اینهاست و به‌خاطر این مخارجی که می‌کنند به این بدبختی و گدایی افتاده‌اند. این مبارزه ضدانقلاب ایران شده است. [...] حالا من داشتم آن قسمت را می‌گفتم با خشمی که استکبار جهانی از جریانات موجود کشور ما دارد، از جریانات سیاسی، نظامی، وحشتی که از تهاجم آینده ما پیدا کرده، هیاهوی حقوق بشر راه انداخته‌اند چهار تا بهایی‌ها را مثلاً ببرند در سازمان ملل، بهایی و منافق و شاه‌پرست و ملی‌گرا، مجموعه اینها این ترکیب چه ترکیبی است؟ حالا بهایی هم علیه ایران مبارز شد. خوب این هم یک جریان جاسوسی می‌باشد که از پیش شروع کرده‌اند از آن‌وقتی که اینها به کمک انگلستان و روسیه تزاری آمدند در یک جریان جاسوسی بود و امروز هم کاری که ما با آنها داریم درحد جاسوسی است. درحد قاچاقچی و درحد احتکار است، آنهایی‌که به‌جرم احتکار و یا جاسوسی و یا جنایت دیگری بازداشت می‌شوند. آنجا برایشان مسئله درست می‌کند. آقای ریگان بیاید صحبت بکند و رئیس‌جمهور کشور دویست‏وچهل، پنجاه میلیونی امریکا ابرقدرت گنده، بیاید آنجا بایستد و حرف بزند و از این تیپ‌ها دفاع بکند و سند ضدحقوق بشر بودن جمهوری اسلامی اینها است که تروریست را که پریروز بمبشان در کنار بیمارستان منفجر شد و دانشجویی را شهید کرد. در همین نمازجمعه قطعات بدن مردم نمازگزار را بر سر درخت‌ها فرستادند، مجازات اینها برای ایران می‌شود ضدحقوق بشر، اما جنایات امریکا در ویتنام، در فیلیپین، در فلسطین، در لبنان، در خود ایران، در افریقا، در امریکای لاتین، در نیکاراگوئه این‌همه جنایتی که اینها دارند می‌کنند آدم‌کشی‌هایی که دارند انجام می‌دهند، اینها ضدحقوق بشر نیست؟ بمب‌هایی که دست اینها می‌دهند و منفجر می‌کنند اینها ضدحقوق بشر نیست؟ در خود امریکا سفیدپوست‌ها سیاه‌پوست‌ها و سرخ‌پوست‌ها را قتل‌عام می‌کنند اینها ضدحقوق بشر نیست؟ نسل سرخ‌پوست را دارند از امریکای لاتین و از کل امریکا می‌کنند اینها ضدحقوق بشر نیست؟ فرانسه جنایتکار دستش به خون مردم کالدونیا آن‌طرف دنیا در شرق دنیا آلوده است، این ضدحقوق بشر نیست؟ جزیره گرانادا را امریکایی‌ها با زور تصرف می‌کنند، ضدحقوق بشر نیست؟ اینجا چند تا جاسوس را محاکمه می‌کردند، آقای ریگان رئیس‌جمهور قلدر دنیا غصه می‌خورد برای حقوق بشر. این حربه امروز در دنیا جا می‌افتد، این حربه را کسی‌ می‌تواند بفهمد، این قابل‌تبلیغ است؟ اصلاً امریکا اگر حرف از حقوق بشر بزند مسخره است؛ یعنی وقتی که امریکا می‌گوید حقوق بشر، آدم می‌فهمد مسخره است، حقوق بشری که مدافعش ریگان باشد و یا میتران باشد، یا موشه‌دایان باشد آن چه حقوق بشری است؟ شما مگر بشر هستید که از حقوق بشر حرف می‌زنید بشریت که حساب در کارش هست. همه دنیا را آلوده کرده‌اند. سازمان ملل را آلوده کرده‌اند، شورای امنیت را آلوده کرده‌اند، یونسکو خواست یک قدم مستقل بردارد قهر کردند، بایکوت کردند و به امریکا و انگلستان رفتند. اینها حالا خیال می‌کنند حربه حقوق بشر علیه ایران در روزنامه‌های امریکایی و رادیوهای استکباری مطرح بشود و روی ایرانی‌ها اثر می‌گذارد. شماها، نه این ملت را شناخته‌اید، نه ملت‌های دیگر را شناخته‌اید، نه انقلاب را شناخته‌اید، نه اسلام را شناخته‌اید و این حربه‌های زنگ‌زده را بیخود هی به کار می‌گیرید و مؤسسات جهانی را با این چیزها آلوده می‌کنید و سازمان ملل بیچاره بدبخت فلاکت‌زده هم در دست این گردن‌کلفت‌ها اسیر هست و نیمه آبرویی که گاهی اوقات می‌خواهد پیدا کند تا اینکه در یک گوشه‌ای خدمت بکند این‌جوری از دست می‌دهد و من امیدوارم که همه این جریانات باعث بشود که ملت ما و ملت‌های دنیا هشیار بشوند و مثل ملت ما راه خودشان را پیدا کنند.[۱۶] 7 در بازتاب سخنان آقای هاشمی در نمازجمعه امروز تهران، رسانه‌های خارجی بیشتر به این نکات پرداخته‌اند: اجرا‌نشدن عملیات آتی ایران درصورت توقف جنایات صدام، شرایط ایران برای خاتمه جنگ، بستن تنگه هرمز، نقض حقوق بشر در ایران و... خبرگزاری جمهوری اسلامی دراین‌باره گزارش داد: «مطبوعات ایتالیا قسمتی از سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی در نمازجمعه تهران را با عناوینی ازقبیل "ایران حاضر است با عراق صلح نماید" به چاپ رساندند. در گزارش‌هایی که دراین‌رابطه از تهران به مطبوعات ایتالیایی رسیده، آمده است مقامات ایران حاضرند عملیات مقدماتی حمله عظیمی را که در پیش است متوقف کنند به شرطی که نیروهای عراقی نیز دست از حملات خود بردارند. بنا بر این گزارش، هاشمی رفسنجانی با اشاره به این مطلب در نمازجمعه تهران بار دیگر شرایط ایران جهت خاتمه‌دادن به جنگ را موردتأکید قرار داد و گفت درصورتی‌که شرایط جمهوری اسلامی ایران مبنی‌بر محاکمه جنایتکاران جنگی عراق و پرداخت خسارت‌های ایران موردقبول واقع شوند ما حاضر به آغاز مذاکرات صلح هستیم. این گزارش در ادامه می‌افزاید: رفسنجانی بار دیگر تهدید ایران را مبنی‌بر مسدود‌کردن تنگه هرمز که رگ حیاتی عبور کشتی‌های حامل نفت مصرفی غرب می‌باشد، تکرار کرد. روزنامه‌های ایتالیایی همچنین به اخبار تأییدشده‌ای که حاکی‌از تجمع بیش‌ از نیم‌میلیون نفر از نیروهای ایرانی در مرزهای ایران و عراق است، اشاره دارند.»[۱۷] خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین گزارش داد: «روزنامه‌های کویت ضمن درج خطبه‌های نمازجمعه امروز تهران نوشتند: تهران برای اولین‌بار از دو ماه پیش، از به‌تعویق‌انداختن حمله گسترده خود، در انتظار میانجیگری کشورهای خلیج [فارس] سخن به میان آورد. مطبوعات کویت اظهارات آقای رفسنجانی درمورد به‌تعویق‌انداختن تهاجم گسترده ایران علیه عراق را یک عقب‌نشینی از اجرای حمله عنوان کردند و نوشتند: ایران از بالابردن دامنه جنگ علی‌رغم حملات هوایی عراق به خارک و اهداف اقتصادی و غیرنظامی این کشور خودداری کرد. روزنامه‌های کویت سخنان آقای رفسنجانی درمورد بستن تنگه هرمز را نیز با عنوان تکرار تهدیدات ایران درج کردند.[۱۸] خبرگزاری آسوشیتدپرس هم گزارش داد: «هاشمی رفسنجانی سخنگوی پارلمان ایران امروز تهدید خود مبنی‌بر انسداد تنها آبراه خلیج [فارس] تنگه هرمز را تکرار نمود و گفت: ایران هر زمان که احساس کند این امر لازم است نسبت به انجام آن اقدام خواهد کرد. هاشمی رفسنجانی که خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی سخنان او خطاب به نمازگزاران در دانشگاه تهران را مخابره کرده است، گفت: جمهوری اسلامی قادر به درک موقع مناسب برای واردآوردن ضربه به دشمن می‌باشد. رفسنجانی افزود: مانور اخیر نیروی دریایی در خلیج‌ [فارس] ثابت کرد که ما قادر به انجام عملیات و کنترل منطقه‌ای هستیم که درصورت قطع جریان نفت از آن یک‌سوم دنیا آسیب خواهد دید. در تهران نیز سخنگوی پارلمان هاشمی رفسنجانی به نمازگزاران روز جمعه گفت: ایران آماده است درصورت عدم ارتکاب جنایات بیشتر علیه ما ازجانب رژیم صدام حسین، حمله وسیع خود را متوقف کند. براساس برآوردهایی برای انجام حملات زمینی در جنوب، ایران 500 هزار نفر نیرو به مناطق مرکزی و جنوب جبهه اعزام داشته است. رفسنجانی در سخنان خود به حملات اخیر عراق به جزیره خارک و مراکز تجمع نیروهای ایران در جبهه اشاره داشت. وی درعین‌حال تأکید نمود که جنگ تا پیروزی نهایی و با خلع کامل رژیم صدام ادامه خواهد یافت. رفسنجانی همچنین تأکید کرد که ایران خواهان محاکمه جنایتکاران جنگی در بغداد و اعطای شرایطی مناسب قبل از قبول ترک مخاصمه می‌باشد. وی افزود: مردم عراق باید آزادی خود را به دست آورند و ما آماده‌ایم، تا به آنها کمک کنیم تا یک عراق اسلامی (جمهوری) برپا کنند.»[۱۹] رادیو اسرائیل نیز سخنان رئیس‌ مجلس شورای اسلامی را چنین منعکس کرد: «حجت‌الاسلام رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در مراسم نمازجمعه امروز تهران گفت: عراق همه نیروهای خود را در جبهه‌ها به حالت آماده‌باش درآورده زیرا از حمله نیروهای جمهوری اسلامی بیم دارد. وی افزود: طرف‌داران صدام حسین نیز در سراسر جهان از ترس جمهوری اسلامی درحال تشویش به سر می‌برند. پیرامون گزارش سازمان عفو بین‌المللی درمورد پایمال‌شدن حقوق بشر در ایران اسلامی، حجت‌الاسلام رفسنجانی گفت: آنها به هیچ چیز کمتر از نابودی ما رأی نمی‌دهند و سپس مدعی گردید که رژیم اسلامی ایران فقط عده‌ای جاسوس را اعدام کرده و علیه حقوق بشر هیچ اقدامی به عمل نیاورده است.»[۲۰] رادیو بی‌بی‌سی هم در گفتار خود به واکنش هاشمی رفسنجانی به قطعنامه سازمان ملل اشاره کرد: «رئیس مجلس ایران آقای هاشمی رفسنجانی، ایالات متحده و به تعبیر او اقمار آن کشور را به‌خاطر حمایت از یک قطعنامه سازمان ملل که در آن نقض حقوق بشر در ایران تقبیح شده بود، موردحمله قرار داده است. آقای رفسنجانی در خطبه نمازجمعه تهران گفت خود ایالات متحده، سرخ‌پوستان امریکا را نابود کرده، علیه سیاه‌پوستان مرتکب جنایت شده و در سراسر جهان بسیاری دیگر از حقوق بشر را زیر پا گذاشته است. وی افزود: باوجوداین، رئیس‌جمهور امریکا ریگان، اعدام چند جاسوس را نقض حقوق بشر خوانده است.»[۲۱] رادیو امریکا نیز گفت: «هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس اسلامی ایران، می‌گوید تقویت نیروهای ایران در امتداد جبهه جنگ با عراق به تهاجم تازه‌ای علیه عراق منجر نخواهد شد، مگر اینکه به قول او عراق جنایات بیشتری مرتکب بشود. محافل خبری معتقدند که ایران دارد تهاجم تازه‌ای را به داخل بخش‌های مرکزی و جنوبی خاک عراق تدارک می‌بیند.»[۲۲] 8 تقویت ارتش عراق با واگذاری تجهیزات و تسلیحات پیشرفته غربی، ازجمله فروش هاورکرافت امریکایی و موشک ای.اس.پی. فرانسوی به عراق ادامه دارد؛ اقداماتی که بیش از آثار فیزیکی آن، تأثیرات روانی آن علیه ایران، مدنظر است. به نوشته نشریه رویدادها، امریکا 85 هاورکرافت به ارتش عراق تحویل داده است.[۲۳] روزنامه کویتی القبس نیز به نقل از خبرنگار خود در پاریس نوشته است که فرانسه موشک‌های هوابه‌زمین جدیدی به نام ای.اس.پی. به عراق فروخته است که قدرت تخریب‌ آنها چند برابر موشک‌های اگزوسه است. عراق از این موشک‌ها که 520 کیلوگرم وزن و 240 کیلوگرم مواد منفجره دارد تاکنون استفاده نکرده است. دولت عراق از نادر کشورهایی است که به این موشک‌ها مجهز شده است. این موشک‌ها قدرت رزمندگی نیروی هوایی عراق را چند برابر افزایش خواهد داد. [...] موشک‌های جدید نیز ازجمله سلاح‌هایی است که بغداد در نظر دارد درصورت تعرض نیروهای جمهوری اسلامی به خاک آن کشور از آنها استفاده کند. رادیو ایران (رسانه تبلیغاتی گروهی از ضدانقلابیون خارج کشور) که این خبر را از القبس نقل کرده، می‌افزاید: کارشناسان می‌گویند طی دو ماه آینده، چندین تعرض در جبهه‌های جنگ جمهوری اسلامی و عراق صورت خواهد گرفت و مثل گذشته هدف اصلی انجام آنها تسلط بر شاهراه بصره ـ بغداد است که هربار با شکست و ناکامی جمهوری اسلامی روبه‌رو شده است.[۲۴] 9 درحالی‌که نخست‌وزیر مالزی از میانجیگری در جنگ ایران و عراق منصرف شده است، چین خواهان ایفای نقش عمده‌ای در یافتن راه‌حلی برای این جنگ می‌باشد. خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک در کوالالامپور گزارش داد که مهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی از میانجیگری در جنگ ایران و عراق منصرف شده است. این میانجیگری قرار بود تحت سرپرستی کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی انجام پذیرد. به گفته این منابع سفر این هیئت حسن‌نیت، به‌دلیل شرایط جدید دو متخاصم منتفی شده است. مهاتیر محمد قرار بود روز شنبه به مقر سازمان کنفرانس اسلامی در جده رفته، سپس با شریف‌الدین پیرزاده دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی و احتمالاً رئیس‌جمهور گامبیا و رئیس کمیته منتخب صلح به بغداد و تهران عزیمت کند. کمیته منتخب صلح در اجلاس طائف در ژانویه 1981 به وجود آمد که شامل سران یا نمایندگان آنها از کشورهای مالزی، بنگلادش، گامبیا، ترکیه، پاکستان، سنگال و گینه و همچنین رئیس‌ کمیته اجرایی ساف و دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی می‌شود.[۲۵] از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری رویتر: ‌«مدیرکل امور آسیای غربی و شمال افریقا در وزارت خارجه چین به خبرنگار رویتر گفت: "پکن دارای روابط دیپلماتیک با هر دو کشور ایران و عراق می‌باشد و برای پایان‌دادن به مناقشات از هرگونه تلاشی فروگذار نخواهد کرد." وی این اظهارات را در پایان دیدار سه‌روزه وزیر خارجه چین از بغداد ابراز کرد. [...] وی گفت: "چین امیدوار است نقشی عمده در پایان‌دادن به جنگ به‌عهده گیرد و از هرگونه فعالیت مثبت برای پایان‌دادن مسالمت‌آمیز از‌طریق مذاکرات ترک مخاصمه پشتیبانی می‌کند." وی گفت: "پکن خواهان پایان‌یافتن سریع جنگی است که در تناقض با منافع دو ملت بوده و امنیت و حق حاکمیت منطقه خلیج [فارس] و همه جهان را تهدید می‌کند." سفر وزیر خارجه چین به بغداد، بعد از سفر رفسنجانی به پکن، در تأکید بر بی‌طرفی چین در جنگ ایران ـ عراق ارزیابی شده است. وی به اردن، سوریه، مصر و امارات متحده عربی نیز سفر خواهد کرد. این سفر در ادامه تلاش و تمایل چین برای ایجاد روابط با کشورهای منطقه صورت می‌گیرد.[۲۶] رادیو ریاض دراین‌باره گزارش داد: «وزیر خارجه چین درمورد ضرورت ایفای نقشی فعال توسط سازمان ملل متحد برای پایان‌دادن به جنگ عراق و ایران تأکید نمود. وزیر خارجه چین امشب در بغداد اظهار داشت که کشور او به‌عنوان عضو دائمی در شورای امنیت دراین‌مورد جدیت خواهد نمود و با دولت‌های دیگر جهت پایان‌دادن به این جنگ از‌طریق سازمان ملل متحد کوشش خواهد کرد. [...] وزیر خارجه چین از موضع مثبت عراق درقبال تمامی مساعی مبذوله جهت پایان‌دادن به این جنگ از راه‌های مسالمت‌آمیز قدردانی کرد.[۲۷] وزیر امور خارجه چین ووشوکیان در پایان دیدار سه‌روزه خود از عراق، امروز عازم اردن شد. 10 طه یاسین رمضان عضو شورای فرماندهی انقلاب و معاون اول نخست‌وزیر عراق در دیدار با یک هیئت تبلیغاتی ترکیه که از عراق دیدن می‌کند گفت: «عراقی‌ها از سرزمین و کرامت خود دفاع می‌کنند و تا هر زمانی‌که دامنه این جنگ ـ‌ که رژیم ایران اصرار بر ادامه آن دارد ـ طول بکشد به دفاع خود ادامه می‌دهند.» به گزارش خبرگزاری عراق، وی افزوده است: «ملت عراق شرایط دشوار جنگی را تحمل کرده و اقتصاد خود را حتی اگر جنگ زمانی طولانی نیز به طول انجامد، مهیا ساخته است و قادر به ادامه دفاع از سرزمین و سیاست خود و مجازات متجاوز می‌باشد. وی تأکید کرد: اگر عراق دعوت به صلح می‌کند، ایمان دارد که صلح تنها راه صحیح حل مسائل میان دولت‌ها به دور از دخالت در امور داخلی یکدیگر است.»[۲۸] 11 نماینده دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل امروز در نامه‌ای به دبیرکل این سازمان به نقض حقوق بین‌المللی بشردوستانه در حملات هوایی عراق به مناطق غیرنظامی ایران اعتراض کرد. متن نامه چنین است: «بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراماً توجه جناب‌عالی را به موارد ذیل جلب می نمایم: در ساعت 10 (به وقت محلی) یکشنبه 8 دسامبر 1985 (17 آذر1364) رژیم جنایتکار عراق در ادامه حملاتش علیه مناطق مسکونی جمهوری اسلامی ایران و نقض آشکار قوانین و اصول حقوق بین‌المللی بشردوستانه و نیز مهلت قانونی 12 ژوئن 1984 (اسناد S/16609 S/16610,)، به تنگه حاجیان، گورسفید، تنگه جمر، قاسم‌آباد و چم امام حسن در استان باختران حمله هوایی کرد که در نتیجه این حملات هوایی وحشیانه به این مناطق صرفاً غیرنظامی، تاکنون گزارش شده که 6 کودک شهید و تعدادی از مردم به‌شدت مجروح شدند، 4 واحد مسکونی تخریب و 4 رأس از احشام از بین رفت. در اینجا متذکر می‌شویم که این حملات ددمنشانه عراق بی‌پاسخ باقی نخواهد ماند. جامعه بین‌المللی جهت تنبیه گروه حاکم در بغداد به‌عنوان متجاوزین جنگ ناتوان بوده است. باوجوداین امیدواریم که در تصویب اقدامات مؤثر جهت تقویت اقتدار، اصول و معیارهای حقوق بین‌المللی بشردوستانه به‌ویژه پروتکل 1949 ژنو کوتاهی نشود. سعید رجایی خراسانی ـ سفیر نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل.»[۲۹] 12 نماینده دائمی ایران در سازمان ملل متحد، قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران را ـ که امروز به تصویب رسید ـ محکوم کرد و با بیان ضعف حقوقی قطعنامه، درباره وضعیت آرای ریخته‌شده، تأثیر آن در تشدید اقدامات تروریستی در ایران، رویکرد سیاسی و غیرحقوقی این قطعنامه، و نیز رفتار تبعیض‌آمیز سازمان ملل مطالبی را بیان کرد. روزنامه کیهان دراین‌باره گزارش داده است: «قطعنامه پس از رأی‌گیری در کمیته حقوق بشر، در مجمع عمومی مطرح گردید و نماینده جمهوری اسلامی ایران نیز پس از اتخاذ آرا، گفت: تقریباً یک‌سوم تمام کشورهای عضو سازمان ملل از این طرح (قطعنامه) حمایت کرده‌اند. تعداد حامیان قطعنامه به‌خوبی اعتبار حقوقی این به‌اصطلاح قطعنامه را نشان می‌دهد. صمیمانه به حضراتی که اهداف سیاسی خودشان را با آن همه زور و با اقلیت بسیار محقری؛ یعنی فقط یک‌سوم آرای کل اعضای سازمان ملل بر جامعه بین‌المللی تحمیل کرده‌اند، تبریک می‌گویم. دکتر سعید رجایی خراسانی افزود: این قطعنامه یک اقدام شتاب‌زده است که بر اتهامات بی‌اساس و متأثر از انگیزه‌های سیاسی نامشروع تکیه دارد. این قطعنامه نه‌تنها نامعتبر است بلکه اثر معکوس دارد، زیرا همکاری‌ای که اخیراً بین دولت ما و کمیسیون حقوق بشر آغاز شده بود را به خطر می‌اندازد و همچنین نظر مردم ما را علیه سازمان ملل تشدید می‌کند. مهم‌تر اینکه این قطعنامه هم‌اکنون به اثبات رساند که به یک معنی بسیار مهم‌تری اثر معکوس داشته است و آن این است که تصویب مقدماتی آن در کمیته سوم باعث تقویت روحی تروریست‌ها گردید و نتیجتاً چهار اقدام تروریستی علیه مردم بی‌گناه مرتکب شدند: یکی دربرابر بیمارستان شهدا در تهران که درنتیجه انفجار یک اتومبیل حامل بمب درمقابل بیمارستان، یک کودک و یک خواهر دانشجو شهید شدند و هجده نفر از مردم بی‌گناه که در حوالی بیمارستان آمدورفت می‌کردند مجروح شدند. اثر یک انفجار ماشین حامل بمب را بر وضع مزاجی بیماران و همچنین برهم‌زدن آرامش محیط بیمارستان درک می‌کنید. بمب دیگری در کرج نزدیک یک مدرسه منفجر شد و دو بمب دیگر در معابر عمومی در تهران که خوشبختانه سه بمب اخیر تلفات جانی نداشتند و فقط خسارات مالی بر جای گذاشتند. حقیقت دردناک این است که شما اعضای محترم که به نفع این قطعنامه رأی دادید می‌دانستید که گروه تروریستی منافقین خلق همان منبعی است که اطلاعات نادرست خود را به آقای اوئلار گزارشگر حقوق بشر تسلیم نموده بود. [...] من بسیار متأسفم که تصویب مقدماتی قطعنامه موجب تشویق و تأیید فعالیت‌های تروریستی علیه مردم ما گردید، و صرف‌نظر از اینکه قصد شما چه بوده، باعث تقویت روحی خرابکاران و فعالیت‌های آنان شد. نمایندگی من کاملاً از انگیزه‌های سیاسی، فشارهای سیاسی و رأی این قطعنامه مخرب آگاهی دارد و از شجاعت و استقلالی که همه شما دربرابر آن‌همه فشارها نشان دادید صمیمانه قدردانی و سپاسگزاری می‌کنم، اما به حکم همین فشارهای شوم سیاسی و اهداف سیاسی نامشروع، نمایندگی من این طرح را که از این به بعد عنوان قطعنامه را یدک خواهد کشید، کاملاً رد می‌کند و معتقد است که این قطعنامه با این ماهیت و این تعداد آرا به‌اندازه قیمتی که برای کاغذ و نوشتن آن به کار رفته ارزش ندارد، اما علی‌رغم این قطعنامه نامعتبر و برخاسته از انگیزه‌های سیاسی ما حاضریم که حسن‌نیت و آمادگی خود را برای یک بررسی بی‌طرفانه و اتهامات وارده بر جمهوری اسلامی اعلام کنیم و مجدداً دعوت خود را به نماینده ویژه جناب دبیرکل بررسی کنیم تا ببینیم که چگونه می‌شود از‌طریق یک ناظر بی‌طرف و منصف توطئه‌ای را که علیه ما به راه افتاده خاتمه دهیم. [...] دکتر رجایی‌خراسانی افزود ما در سال‌های گذشته درمورد قطعنامه‌هایی راجع‌ به کشورهای شیلی، گواتمالا و السالوادور رأی مخالف دادیم، اما تجربه ما از تشکیلات حقوق بشر سازمان ملل آن‌چنان ما را مأیوس کرده است که فکر کردیم اصلاً در این بازی وارد نشویم، خیلی بهتر است ولی محکومیت قاطع ما بر جنایاتی که علیه مردم السالوادور می‌رود به قوت خود باقی است؛‌ ما قویاً همه مداخلات کنونی را که باعث اعمال این‌گونه اقدامات و سیاست‌های غیراخلاقی و خفقان‌آمیز بر مردم السالوادور نیز وارد می‌شود محکوم می‌کنیم. آنچه درباره السالوادور گفتیم درمورد شیلی و گواتمالا نیز کاملاً صادق است. اما ما تجربه کرده‌ایم که چگونه انگیزه‌های سیاسی نامشروع می‌تواند صحنه‌پرداز داعیه‌های کاملاً بی‌اساس راجع به نقض حقوق بشر باشد. وی افزود: متأسفانه به نظر می‌رسد که یک سکوت حساب‌شده و تعمدی درباره این کشورها اتخاذ شده است. موارد فوق برخی از دلایلی هستند که ما را متقاعد می‌کنند از هرگونه مشارکت در این قطعنامه‌ها خودداری کنیم. درمورد قطعنامه شماره 2 نیز به‌خصوص نمایندگی من بر این عقیده است که کاملاً غیرمنصفانه است که وضع غیراستثنایی افغانستان را تا سطح نقض حقوق بشر پایین می‌آوریم و مسئله اصلی و اساسی این کشور را فراموش کنیم، ازاین‌رو ما خود را از این قطعنامه کاملاً منفک کرده و از هرگونه اقدام راجع‌ به آن خودداری کردیم و دلیلش هم این است که این مسئله اساسی‌تر افغانستان را دست‌کم تلقی می‌کند.»[۳۰] 13 وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران امروز در سخنرانی قبل از خطبه‌های نمازجمعه شیراز به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل واکنش نشان داد. به نوشته روزنامه اطلاعات آقای ری‌شهری گفت‌: «من می‌خواهم طرف‌داران حقوق بشر اعضای مجمع عمومی سازمان ملل بیایند از نمایشگاه جنایات گروهک‌ها ـ ‌که در شیراز تشکیل شده است ـ دیدن کنند تا بیشتر با اعمال آنهایی که ازشان دفاع می‌کنند آشنا شوند و ببینید آیا آنهایی که این جنایت‌ها را آفریدند بشر هستند؟ خود این جنایتکاران منافق طبق آماری که خودشان ارائه داده‌اند. از ابتدای جنگ مسلحانه‌شان تا امروز 15 هزار نفر را کشته‌اند. ما نمی‌گوییم که این آمار درست است ولیکن این ادعای آنها است و همچنین خودشان آمار داده‌اند که از شهریور پارسال تا شهریور امسال 1500 نفر را کشته‌ایم، اینها اعترافات خود اینها است. من نمی‌گویم این آمارها صحیح است ولی آیا اعترافات خود اینها برای سازمان ملل سند نیست؟ آیا با کسانی که چنین جنایاتی را می‌آفرینند باید چه‌کار کرد؟ آیا با قاتل مردم کوچه و بازار چه باید کرد؟ اگر کسی قاتلی را گرفت و بعد از محاکمه اعدام کرد، این حقوق بشر را رعایت نکرده؟ آیا این سازمان‌ها هدفی جز دفاع از حقوق بشر ابرقدرت‌ها دارند؟ وی در قسمت دیگری از سخنانش گفت: در همین هفته گذشته که ایران در مجمع عمومی سازمان ملل محکوم می‌شود، مزدوران استکبار جهانی سه بمب در تهران منفجر کردند آیا عاملین انفجار مخالف حقوق بشر نیستند؟ و محکوم نمی‌شوند؟ شنیدید که در نمازجمعه تهران چه جنایتی آفریدند. ده الی پانزده نفر که جرمشان فقط شرکت در نمازجمعه بود فرش انفجاری زیر پایشان انداختند و منفجر کردند اینها مخالف حقوق بشر نیستند؟ وی گفت: در اینجا خوب است برای نمازگزاران عزیز عرض کنم که یک فرش انفجاری دیگر به ابعاد 2 در 4 که برای نمازجمعه شهر دیگری تهیه شده بود توسط برادران گمنام شما در وزارت اطلاعات کشف شد و توطئه آنها خنثی شد. همچنین این برادران موفق شدند 13 تا 15 مورد توطئه بمب‌ و بمب‌گذاری را کشف کنند.»[۳۱] 14 حجت‌الاسلام ری‌شهری وزیر اطلاعات که به دعوت بیت شهید آیت‌الله دستغیب به شیراز سفر کرده است، در مصاحبه‌ای با خبرنگاران به موضوعات متعددی پرداخت، ازجمله: حقوق بشر در ایران و قطعنامه سازمان ملل، توابین گروه‌های ضدانقلاب، حرکت انحرافی مبارزه با بدحجابی. آقای ری‌شهری درباره قطعنامه سازمان ملل گفت: در مواقع حساسی که جمهوری اسلامی فعالیت چشمگیری در جبهه‌ها پیدا می‌کند، از یک‌طرف این سازمان‌ها به‌عنوان دفاع از حقوق بشر ایران را محکوم و از صدام و امریکا دفاع می‌کنند تا ازنظر افکار عمومی، به خیال خودشان ایران را سست کنند و از طرف دیگر، عوامل استکبار جهانی در داخل دست به ترور و انفجار می‌زنند. وی درباره ملاقات رجوی و ملک حسین گفت که سازمان منافقین برای کمک‌گرفتن از استکبار جهانی احساس می‌کند به دو چیز نیاز دارد، یکی اثبات وفاداری کامل و هماهنگی با سیاست‌های استکبار جهانی که ملاقات با ملک حسین به این منظور است و دیگری اثبات قدرت و کارایی خود که ترورها و انفجارها با این هدف است. آقای ری‌شهری درباره بازگشت افراد گروه‌های ضدانقلاب به دامان جمهوری اسلامی گفت که بازگشت امسال خیلی خوب بوده و رفتار جمهوری اسلامی با افرادی که واقعاً توبه کنند، رفتار بسیار خوبی خواهد بود و حتی پیش‌بینی کرده‌ایم آنهایی که می‌خواهند شغلی پیدا کنند کاری کنیم که بتوانند شرافتمندانه به جمهوری اسلامی خدمت کنند. وی درباره بدحجابی و اقداماتی که دراین‌باره شد گفت که با بخشنامه‌ای که نخست‌وزیر به وزارتخانه‌ها ابلاغ کرده‌اند، وضع خوب شده و در ادارات بدحجابی به حداقل رسیده است. وی درباره تظاهراتی که قرار بود عده‌ای به نام حزب‌الله علیه بدحجابی بکنند و هیئت دولت اعلام کرد که بنا به سیاست دولت این‌گونه تظاهرات نباید انجام شود و به مردم هشدار داده شد که به این‌گونه تحرکات توجه نکنند، گفت مقابله با بدحجابی این نیست که عده‌ای بریزند و مزاحم شخصی بشوند که بی‌حجاب یا بدحجاب است، این اقدام نوعی تضعیف نظام جمهوری اسلامی است. همان‌طورکه در اعلامیه دولت آمده، در موقعی که مردم به‌سوی جبهه‌ها بسیج شده‌اند، بسیج علیه بدحجابی یک نوع انحراف افکار از جبهه‌هاست. همان‌طورکه بدحجابی تحریک استکبار جهانی است، ممکن است مقابله با آن نیز وسیله‌ای برای پیاده‌کردن استکبار جهانی بشود. آقای ری‌شهری با اشاره به دستگیری عده‌ای از بمب‌گذاران در استان آذربایجان‌غربی گفت که این افراد از گروهک‌های مختلفی مثل منافقین، سلطنت‌‌طلب‌ها، حزب منحله دمکرات و دیگر گروهک‌هایی که خودشان را در ضعف و ناتوانی می‌بینند، هستند.[۳۲] 15 هیئتی 14 نفره به سرپرستی حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی وزیر ارشاد اسلامی، قرار است امروز برای دیداری چندروزه از سوریه، وارد دمشق شود. خبرگزاری فرانسه از دمشق با اعلام این خبر به نقل از منابع نزدیک به وزارت اطلاعات سوریه افزود: «همین منابع گفتند که دیدار این هیئت ـ‌ که شامل چندین کارشناس درزمینه‌های اطلاعاتی و آموزشی می‌شود ـ در چارچوب ایجاد هماهنگی میان دو کشور دراین‌زمینه انجام می‌گیرد.» در این گزارش آمده است که هیئت ایرانی احتمالاً با حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه نیز دیدار خواهد کرد.[۳۳] 16 پس از اخبار ضدونقیض متعدد دو سه هفته گذشته درباره سفر هیئتی فرانسوی به ایران، سرانجام هیئت پارلمانی فرانسه به سرپرستی ژان ماری دایه شامگاه امروز وارد تهران شد. خبرگزاری جمهوری اسلامی، رادیو فرانسه و خبرگزاری فرانسه دراین‌باره گزارش‌هایی منتشر کردند. خبرگزاری جمهوری اسلامی با اعلام خبر ورود این هیئت فرانسوی به تهران که برای بهبود روابط دو کشور به ایران سفر کرده‌اند، افزود: «هیئت فرانسوی را دو نماینده از حزب حاکم سوسیالیست و یکی دیگر از مخالفین دولت تشکیل می‌دهند. فرانسه از عمده‌ترین حامیان تسلیحاتی رژیم بعثی حاکم بر بغداد در جریان جنگ تحمیلی است. همچنین پاریس مأمن ضدانقلابیون تروریست ایرانی می‌باشد. جمهوری اسلامی ایران برای بهبود کامل روابط با دولت فرانسه، قطع کمک‌های تسلیحاتی و اقتصادی پاریس به بغداد، اخراج تروریست‌های ایرانی و پرداخت طلب 5/1 میلیارد دلاری ایران از فرانسه را شرط قرار داده است.»[۳۴] رادیو بین‌المللی فرانسه درباره این سفر گفت: «این هیئت که از نمایندگان مخالف دولت و اکثریت تشکیل شده است، با مقامات ایرانی درمورد مسئله موردبحث مالی قدیمی میان پاریس و تهران به گفت‌وگو خواهند پرداخت. آنان همچنین درمورد گروگان‌های فرانسوی که در لبنان در حبس به سر می‌برند بحث‌ و گفت‌وگو خواهند نمود. تحلیل‌گر رادیو فرانسه می‌گوید که این حداقل چیزی است که می‌توان گفت که در تهران هم، چون پاریس یک گونه میل و گرایش به گفت‌وگو و تبادل‌نظر وجود دارد. اما ازسوی ایران جهت نزدیکی ایران و فرانسه سه شرط ابراز شده است: پایان پشتیبانی و کمک اقتصادی و نظامی ازسوی فرانسه به عراق، دیگر پایان‌دادن به دادن پناهندگی سیاسی به مخالفان ایرانی و سرانجام حل و تسویه مسئله مالی درمورد یک میلیارد دلار که در زمان شاه ازسوی ایران به فرانسه وام داده شد. امروز تهران خواستار واریز این مبلغ به‌اضافه بهره آن می‌باشد. اگر موافقت شود که سه شرط فوق‌الذکر ایران پذیرفته شود ملایان ایران روابط عادی خود را با فرانسه از سر می‌گیرند. تنها آخرین یا سومین شرط از ازسرگیری گفت‌وگو میان دو کشور جلوگیری خواهد نمود و بدین دلیل است که دولت فرانسه جهت حل این مسئله یک دیپلمات فرانسوی را به نام ژاک‌ مارتن برگزیده است. به‌هرحال، در پاریس اندیشه بر این است که چانه‏زدن‌ها و گفت‌وگوها با خطر طولانی‌شدن مواجه خواهند شد. دراین‌حال اقدام هیئت پارلمانی که از نمایندگان مخالف و اکثریت تشکیل شده، دارای این‌قدرت است که درباره گروگان‌های فرانسوی که در لبنان بدون شک ازسوی گروه‌های هوادار ایران به زندان افتاده‌اند، صحبت کند. اما به‌طور رسمی تهران برآورد می‌کند که این مسئله، مسئله او نبوده و به‌طور رسمی رهبران ایران اعلام کرده‌اند که همگی کوشش‌های خود را جهت آزادی گروگان‌های فرانسوی به کار خواهند برد.»[۳۵] خبرگزاری فرانسه نیز از پاریس گزارش داد: «ژان ماری دایه قصد دارد با مخاطبین ایرانی خود به‌ویژه هاشمی رفسنجانی رئیس پارلمان ایران، مسئله چهار گروگان فرانسوی دربند در لبنان (دو دیپلمات، یک محقق و یک روزنامه‌نگار) و همچنین مسئول سابق ایرفرانس در تهران ژان ایوالبرتینی که در روز هجدهم آوریل گذشته بازداشت و به یک سال حبس محکوم گردید را مطرح کند.»[۳۶] 17 از همکاری‌های جاسوسی و اطلاعاتی کویت و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) خبرهایی در شماره‌ای از نشریه گزارش که امروز منتشر شد، درج گردیده است: «براساس گزارش‌های به دست آمده، اخیراً با توافق دو دولت کویت و عراق، اداره استخبارات عراق مجاز به فعالیت در کویت شده است. به‌دنبال آن بغداد از‌طریق لنجداران ایرانی (که میان ایران و کویت تردد می‌نمایند) و نیز با استخدام و نفوذ عواملی که عمدتاً به‌صورت ملوانان لنج فعالیت دارند، به جمع‌آوری خبر از اوضاع داخلی و بنادر ایران می‌پردازد. همچنین عراق توسط نیروهای منافقین که در داخل عراق سازماندهی شده‌اند، قصد اقدام به عملیات نفوذی در داخل خاک ایران به‌ویژه مناطق جنگی را دارد. تلاش اخیر عراق درزمینه سازماندهی منافقین بیشتر درجهت مقابله با تحرکات نیروهای مجاهدین عراقی و مجلس اعلای عراق به‌ویژه شرکت مستقیم آنان در آزادسازی مناطق جنگی عاشورای4 انجام گردیده، البته منافقین تاکنون تلاش‌هایی برای کسب اطلاعات در جبهه‌ها داشته‌اند.»[۳۷] 18 یک هواپیمای حامل نظامیان امریکا در کانادا سقوط کرد. برخی رسانه‌ها مدعی شدند که سازمان‌های لبنانی مسئولیت انفجار این هواپیمای امریکایی را به‌عهده گرفته‌اند. به نوشته روزنامه کیهان، هواپیمای دی.سی8 امریکایی حامل سربازان تیپ110 هوابرد امریکا مستقر در صحرای سینا، چند دقیقه پس از پرواز از فرودگاه گاندر در شمال‌شرقی مونترال کانادا به مقصد امریکا، روز گذشته سقوط کرد و تا امروز اجساد 248 امریکایی این سانحه پیدا شده است. یونایتدپرس ضمن اعلام خبر فوق افزود: این هواپیما که عازم امریکا بود، قبل از سقوط در فرودگاه قاهره و فرودگاه کلن سوخت‌گیری کرده بود و بعد از توقف کوتاه دیگری در فرودگاه گاندر کانادا (به‌قصد سوخت‌گیری مجدد) راهی امریکا بود که سقوط کرد و همه سرنشینان آن، 250 نظامی امریکایی و خدمه هواپیما به هلاکت رسیدند. ستاد مرکزی ارتش امریکا اعلام کرد تا روشن‌شدن علل سقوط هواپیمای دی.سی8 خطوط هوایی "ارو" که در اجاره ارتش بوده است، کلیه پروازهای خود با خطوط هوایی تجاری را قطع کرده و حتی‌المقدور از هواپیماهای نظامی برای حمل‌ونقل پرسنل ارتش استفاده خواهد کرد. مقامات امریکایی اعلام کرده‌اند که شواهدی دال‌بر انجام خرابکاری یافت نشده است. به گزارش یونایتدپرس از کانادا، سازمان جهاد اسلامی مسئولیت بمب‌گذاری در هواپیمای حامل نظامیان امریکا را برعهده گرفته است. سازمان جهاد اسلامی گفته است قبل از حرکت هواپیما از قاهره در داخل آن بمب کار گذاشته است. مقامات کانادا می‌گویند هنوز ثابت نشده است که علت سقوط هواپیما خرابکاری بوده است. یک سخنگوی ناشناس جهاد اسلامی در گفت‌وگو با روزنامه‌های بیروت اعلام کرد اعضای این سازمان به کمک اعضای جنبش عربی مصر اقدام به بمب‌گذاری در هواپیما کرده‌اند. وی گفت می‌خواهیم به ریگان ثابت کنیم که قادریم به تهدیدات خود ادامه دهیم. در همین حال، خبرگزاری ایتالیا (انسا) گزارش داد که شخص دیگری که ادعا می‌کرد عضو "سازمان آزادی مصر" می‌باشد، مسئولیت این حادثه را به‌ عهده گرفت. وی گفت ما به مبارزه خود تا آزادی مصر از اشغال امریکا و صهیونیسم ادامه خواهیم داد. در همین حال، یک مقام سازمان هوانوردی کانادا گفت: ما ادعای سازمان جهاد اسلامی را موردبررسی قرار می‌دهیم، اما قبل از بررسی اطلاعات موجود در جعبه سیاه هواپیما، ‌دراین‌باره قضاوت نخواهد شد.[۳۸] از سوی دیگر، رادیو اسرائیل اعلام کرد: «گروه تروریستی جهاد اسلامی مسئولیت سرنگونی هواپیمای امریکایی در کانادا را به ‌عهده گرفت. [...] گزارش‌های قبلی حاکی بود که سازمان تروریستی جهاد اسلامی با بودجه جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود و مجری دستورات و طرح‌های رژیم اسلامی تهران می‌باشد. هم‌اکنون نیز سران دو گروه تروریستی دیگر لبنانی در تهران به سر می‌برند و با سران حکومت اسلامی تهران گفت‌وگو دارند.»[۳۹] رادیو کتائب هم در بخش‌های خبری امروز خود به نقل از منابع غربی، یک بار جهاد اسلامی و بار دیگر حزب‌الله لبنان را مسئول انفجار هواپیمای حامل نیروهای امریکایی در کانادا دانست.[۴۰] 19 شیخ سعید شعبان رهبر جنبش توحید اسلامی لبنان، قبل از خطبه‌های نمازجمعه تهران ضمن سپاسگزاری خدا به‌دلیل عطا‌کردن امام خمینی به ملت ایران و نیز انتخاب‌شدن آیت‌الله منتظری به جانشینی امام خمینی، از پشتیبانی و موضع ایران درمورد فاجعه طرابلس لبنان و موضع آیت‌الله منتظری که موجب توقف کشتار در طرابلس شد، تقدیر کرد. وی افزود: شرف و عزتی که ملت ایران به دست آورد باید از آن حفاظت و از مسلمانان جهان پشتیبانی کند. سزاوار است که ایران و همه مسلمانان جهان از انقلاب افغانستان پشتیبانی کنند تا روس‌های ملحد از آن کشور طرد شوند.[۴۱] 20 درپی تشدید اختلافات گروه‌های ضدانقلاب در کردستان، سازمان چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) در اطلاعیه‌ای خطاب به دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان، تهدید به افشاگری علیه این حزب کرد، در این اطلاعیه آمده است: «طبق اطلاع رسیده از منطقه بانه، مسئولین حزب دمکرات در این منطقه در چند روز گذشته دو بار از حرکت نظامی رفقای ما و عملیات تعرضی آنها علیه رژیم جمهوری اسلامی در این منطقه جلوگیری به عمل آورده و با انواع تهدیدات ازجمله کشیدن اسلحه، ‌زدن گلنگدن، به تهدید و اهانت علیه پیش‌مرگان سازمان ما تلاش نمودند. آنها رسماً و علناً اعلام کرده‌اند که دفتر سیاسی حزب دمکرات دستور جلوگیری از فعالیت سیاسی ـ نظامی رفقای ما و دیگر نیروهای انقلابی را علیه مزدوران رژیم صادر کرده است. [...] دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان باید از هرگونه برخوردهای خصمانه و فاجعه‌بار علیه پیش‌مرگان انقلابی خلق کرد من‌جمله پیش‌مرگان سازمان ما دست برداشته و بیش از این، منطق سیاسی را کنار نگذارد و از تهدید درگیری‌های خونین نظامی به نیروهای انقلابی جداً بپرهیزد ... درصورت تکرار چنین شیوه‌های برخورد خصمانه ازسوی حزب دمکرات کردستان ما خود را ملزم می‌دانیم که چهره واقعی چنین سیاست‌هایی را هرچه بیشتر در پیشگاه جنبش انقلابی افشا نموده و با تمامی وسایل ممکن به دفاع عملی از دستاوردهای دمکراتیک جنبش انقلابی خلق کرد برخیزیم.»[۴۲]


پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1364/09/22

  1. سند شماره 011127 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه به قرارگاه کربلای2، 22/9/1364، گزیده اسناد جلد 1، عملیات بزرگ والفجر8، ص151.
  2. سند شماره 011111 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه به فرماندهی سپاه شمال (قرارگاه نجف)، 22/9/1364، گزیده اسناد عملیات بزرگ والفجر8، جلد1، ص40.
  3. روزنامه‌ ابرار، 24/9/1364، ص1.
  4. سند شماره 011168 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه کربلا (واحد طرح و عملیات)، شماره 24، 25/9/1364، ص3.
  5. سند شماره 059429 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی ستاد مرکزی سپاه به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 26/9/1364.
  6. خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 269، 23/9/1364، ص3، بوشهر ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 22/9/1364.
  7. سند شماره059394 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی منطقه 4 نوح (روابط عمومی) به دفتر فرماندهی کل (روابط عمومی)، 22/9/1364.
  8. مأخذ6، ص1، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، 22/9/1364.
  9. سند شماره 200119 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 119، 24/9/1364، ص1.
  10. مأخذ6، ص1، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، 22/9/1364.
  11. واحد مرکزی خبر صداوسیما جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 23/9/1364، ص6، رادیو بی‌بی‌سی، 22/9/1364.
  12. سند شماره 200120 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 120، 25/9/1364، ص1.
  13. همان.
  14. همان، ص2.
  15. همان.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، 23/9/1364، صص 5 و 10.
  17. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 270، 24/9/1364، ص11، رم ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1364.
  18. همان، ص12، کویت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1364.
  19. مأخذ6، ص22، نیکوزیا ـ خبرگزاری آسوشیتدپرس، 22/9/1364.
  20. مأخذ6، ص16، رادیو اسرائیل، 22/9/1364.
  21. مأخذ6، ص18، رادیو بی‌بی‌سی، 29/9/1364.
  22. مأخذ17، ص7، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1364.
  23. دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 81، 15/11/1364، ص6.
  24. مأخذ11، ص13، رادیو ایران، 22/9/1364.
  25. مأخذ6، ص18، کوالالامپور ـ خبرگزاری فرانسه، 22/9/1364.
  26. مأخذ6، ص11، بحرین ـ خبرگزاری رویتر، 22/9/1364.
  27. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیو‌های بیگانه، 24/9/1364، ص3، رادیو ریاض، 23/9/1364.
  28. مأخذ6، صص 10و 11، بغداد ـ خبرگزاری عراق، 22/9/1364.
  29. سند شماره s/17683 شورای امنیت سازمان ملل، 13 دسامبر 1985 (22 آذر 1364)، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، جلد 4، ص297.
  30. روزنامه کیهان، 23/9/1364، ص2.
  31. روزنامه اطلاعات، 23/9/1364، ص2.
  32. همان.
  33. مأخذ6، ص14، دمشق ـ خبرگزاری فرانسه، 22/9/1364.
  34. مأخذ31.
  35. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 25/9/1364، ص11، رادیو بین‌المللی فرانسه، 22/9/1364.
  36. مأخذ6، ص13، پاریس ـ خبرگزاری فرانسه، 22/9/1364.
  37. واحد سیاسی تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نشریه گزارش، شماره 15، 22/9/1364، صص 8 ـ 7.
  38. مأخذ30، ص24.
  39. مأخذ6، ص16، رادیو اسرائیل، 22/9/1364.
  40. سند شماره 011111 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه به فرماندهی سپاه شمال (قرارگاه نجف)، 22/9/1364، گزیده اسناد عملیات بزرگ والفجر8، جلد1، ص40.
  41. مأخذ16، ص10.
  42. مأخذ37، صص 69 ـ 68.