1366.08.28
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.08.28 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و هشت آبان |
| تاریخ شمسی | 1366.08.28 |
| تاریخ میلادی | 19 نوامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 26 ربیع‌الاول 1408 |
گزارش- 1
با آغاز سال 1366، جبهه اصلي نبرد از منطقه جنوبي به شمال‌غرب منتقل شد، سپس با درگيري محدود ايران و امريكا در خليج فارس، نبرد زميني فروكش كرد و خليج فارس منطقه اصلي نبرد شد. پس از كاهش درگيري در خليج فارس، بار ديگر نبرد در زمين، در منطقه شمال‌غرب در اولويت قرار گرفت. امروز هدف‌هاي تعيين شده سپاه در اين منطقه را جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه برادر سيد رحيم صفوي چنين برشمرد: «ما در اين منطقه ابتدا در صدد هستيم روي ارتفاعات "ازمر" مشرف بر شهر سليمانيه مستقر شويم؛ ورود به شهر در اين مرحله بايد مورد سنجش قرار گيرد. در گام دوم، سد دوكان و در مرحله بعد غرب ارتفاع ازمر به سمت كركوك مطمح نظر است. هدف اين مرحله، رسيدن به نقطه‌اي است كه بتوان شهر كركوك را به‌وسيله توپ دوربرد هدف قرار داد. فلش ديگر حمله آتي، منطقه عمومي سد دربنديخان و حلبچه مي‌باشد، بنابراين از سردشت، بانه، مريوان، پاوه، جوانرود تا دربنديخان منطقه عملياتي آتي به شمار مي‌رود. مهمترين معضل اين مناطق، آماده‌سازي عقبة آنها به لحاظ مهندسي است.»[۱]
گزارش- 2
در ادامه نبردهاي منظم نيمه اول سال جاري در منطقه شمال‌غرب و منطقه عمومي ماؤوت، تصرف ارتفاعات گرده‌رش در دستور قرار گرفته كه در نظر است با نام عمليات "نصر8" انجام شود. امروز اهتمام فرماندهان نيروي زميني سپاه، قرارگاه نجف(تابع نيروي زميني سپاه) و يگان‌هاي اين قرارگاه معطوف به كسب آخرين آمادگي‌ها به منظور آغاز مطمئن عمليات نصر8 بود. اين عمليات امشب انجام مي‌شود. جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه (برادر سيدرحيم صفوي) به همراه مسئول ادوات اين نيرو (برادر عساكره) در جلسه‌اي با 14 تن از خلبانان هوانيروز نيروي زميني ارتش، آنها را درخصوص منطقه عملياتي، هدف‌هاي آن و همچنين مأموريت هوانيروز توجيه كردند. اين هدف‌ها عبارت‌اند از: 1ـ ترابري آماد شامل مهمات، آب، … به بالاي ارتفاع گرده‌رش. 2ـ ترابري نيرو. 3ـ تخليه مجروحان. 4ـ پشتيباني آتش.[۲] همچنين فرمانده قرارگاه نجف (برادر نورعلي شوشتري) با فرماندهان چهار يگان عمل‌كننده در مرحله اول و مسئولان مهندسي و جهاد سازندگي قرارگاه، مسئله عبور از رودخانه قلعهچولان و نحوة احداث پل بر آن را مورد بررسي قرار دادند.[۳] برادر "اسماعيل قاآني" فرمانده لشكر21 امام رضا(ع)، از مسئولان مهندسي خواست ترتيبي اتخاذ كنند كه قبل از احداث پل بر رودخانه، امكان عبور خودرو ميسر گردد.[۴] تدبير ديگر تأمين جاده بود. با توجه به آلوده بودن عقبة منطقة عملياتي نصر8 به حضور عناصر ضدانقلاب، فرمانده قرارگاه نجف دستور داد در جاده ارتباطي حدفاصل خط مقدم تا شهر بانه نيروي تأمين گذاشته شود تا پشتيباني عمليات و انتقال مجروحان امكان‌پذير گردد.[۵] اين فرماندهان در جلسه ديگري كه جانشين و معاون عمليات نيروي زميني سپاه (برادر مصطفي ايزدي) حضور داشتند، وضعيت‌هاي احتمالي در حين عمليات را مورد بررسي قرار دادند. برادر صفوي گفت: «ما بايد نسبت به وضعيت‌هاي مختلف كه از جانب دشمن ايجاد مي‌شود و يا در درون جبهه خودي به‌وقوع مي‌پيوندد، آمادگي ذهني داشته باشيم.» وي همچنين اولويت هدف‌ها و چگونگي به‌كارگيري يگان‌ها را مشخص كرد. اين جلسه از ساعت 18:30 تا 20:20 به طول انجاميد.[۶]
گزارش- 3
عمليات نصر8 به فرماندهي قرارگاه نجف و با شركت لشكرهاي 57 حضرت ابوالفضل، 21 امام رضا و 11 اميرالمؤمنين و تيپ12 قائم در شرف انجام است؛ فرمانده قرارگاه نجف دستور داد يگان‌هاي عمل‌كننده گردان‌هاي خود را به نقطة رهايي برسانند و آماده عمليات شوند. با اين دستور، حركت نيروهاي رزمنده قبل از غروب آفتاب آغاز شد. آنان پس از اداي
نقشه
فريضة مغرب و عشاء، به‌وسيله وانت تويوتا و كاميون جادة پاسگاه پليس ـ ماؤوت را تا نزديك رودخانه قلعهچولان پيمودند، سپس از خودروها پياده شدند و به سمت رودخانه رفتند. رزمندگان پس از 5/1 تا 2 ساعت، حدوداً در ساعت 21 از پل نفررو كه روي رودخانة قلعهچولان نصب شده، گذشتند و عازم محورهاي حمله شدند.[۷] ساعت 21:33 لشكر57 ابوالفضل ـ كه مأموريت اصلي به او سپرده شده است ـ اعلام كرد نيروهايش مسير بيش‌تري را پشت سر گذاشته و احتمالاً زودتر از يگان‌هاي ديگر آماده عمليات خواهند شد. اين يگان از ساعت 18 حركت خود را شروع كرده است، اما برخي يگان‌ها ديرتر حركت كرده‌اند. فرمانده قرارگاه نجف به لشكر57 هشدار داد كه آهنگ حركت خود را كندتر كنند تا ميان آنها با ساير يگان‌ها ناهماهنگي به‌وجود نيايد. فرمانده لشكر57 ابوالفضل (برادر روح‌الله نوري)، دقايقي بعد اين دستور را به گردان‌هاي خود ابلاغ كرد.[۸] تيپ12 قائم نيز ساعاتي بعد خبر داد كه نيروهاي تخريب، پاك‌سازي ميدان مين را انجام داده‌اند و سيم‌هاي خاردار را نيز بريده‌اند. نيروهاي اين تيپ با عبور از معبر آماده حمله هستند، در حالي كه يگان‌هاي دشمن پي‌درپي گلوله‌هاي منور شليك مي‌كنند. اما هنوز كمين‌ها و نگهبانان آنها در غفلت به‌سر مي‌برند.[۹] در محور تيپ12 قائم وجود درخت‌هاي جنگلي، استتار نيروها را موجب شده و از خطر هوشياري دشمن كاسته است.[۱۰]
گزارش- 4
تلاش سپاه در منطقه شمال‌غرب به صورت نبردهاي منظم و نامنظم اجرا مي‌شود. نبردهاي نامنظم سپاه را سپاه پنجم رمضان فرماندهي مي‌كند و در چهار استان سليمانيه، كركوك، اربيل و دهوك انجام مي‌شود. امروز عمليات نامنظم ظفر4 در استان دهوك در عمق 250 كيلومتري خاك عراق انجام شد. در اين عمليات كه با قصد انهدام نيرو و تجهيزات ارتش عراق انجام گرفت، رزمندگان همراه با پشتيباني آتش مؤثر توپخانه و ادوات، توانستند با حمله به مقر تيپ119 پياده مستقر در دهوك ـ كه مسئوليت هدايت و حفاظت پايگاه‌هاي اطراف شهر دهوك را به عهده داشت ـ تعدادي از نيروهاي اين تيپ را هلاك يا زخمي كنند. در اين عمليات همچنين تأسيسات بهره‌برداري و انتقال برق سد دهوك و مقر پليس اين شهر هدف حمله قرار گرفت و جاده ترانزيتي دهوك به تركيه به مدت 9 ساعت مسدود گرديد. اين عمليات را ـ كه رمز آن يا رسول‌الله(ص) بود ـ نيروهاي تحت امر قرارگاه رمضان و حزب دمكرات كردستان عراق انجام دادند. معاونت اطلاعات قرارگاه رمضان در گزارش به فرمانده نيروي زميني سپاه، تلفات و خسارات حكومت عراق در اين حمله را چنين اعلام كرد: انهدام تيپ119 جيش‌الشعبي مستقر در شهر دهوك به ميزان 40 درصد؛ انهدام بخشي از ساختمان استخبارات؛ انهدام بخشي از تأسيسات برق شهر دهوك؛ انهدام مقر پليس شهر به ميزان 40 درصد.[۱۱]
نقشه
در جبهه شمال‌غرب و در ادامه عمليات ظفر3 [ر.ك به: روزشمار 25/8/1366]، مواضع ارتش عراق در بخش‌داري "سنگاو" از توابع استان كركوك، همچنان زير آتش مستمر سلاح‌هاي نيمه سنگين مجاهدين عراقي و پيش‌مرگان كرد اين كشور قرار دارد. در اين منطقه يك ستون امدادرساني دشمن كه با حمايت آتش هلي‌كوپتر و تانك‌ها از "چمچال" به طرف سنگاو در حركت بود، با حمله كمين‌هاي مشترك "قوات امام خميني" از لشكر9 بدر و پيش‌مرگان اتحاديه ميهني كردستان عراق مواجه شد كه تلفات و خساراتي بر آن وارد آمد. در گزارش قرارگاه رمضان سپاه پاسداران در اين باره آمده است: «دشمن با جا گذاشتن تعدادي كشته و 3 دستگاه زره‌پوش و يك دستگاه جيپ فرماندهي و مقداري سلاح و مهمات، از منطقه درگيري عقب‌نشيني نموده و راه سنگاو به چمچال كماكان در كنترل نيروهاي مذكور مي‌باشد.»[۱۲] عراق در واكنش به حمله رزمندگان اسلام در استان دهوك، ادعا كرد كه ايران به يك بيمارستان در شهر دهوك حمله هوايي كرده است. سخن‌گوي ستاد تبليغات جنگ (آقاي كمال خرازي) در مورد اين ادعاي عراق گفت: «نيروي هوايي كشورمان هيچ‌گونه عمليات پرواز در فضاي استان دهوك نداشته و تنها در استان سليمانيه نظاميان ارتش عراق را هدف بمباران‌هاي خود قرار داده‌اند.» وي افزود: «طرح اين ادعاها با هدف زمينه‌سازي براي دست‌زدن به جنايت جديد عليه مردم ايران است.»[۱۳] رسانه‌هاي تركيه اخبار حملات نامنظم ايران در جبهة شمال‌غرب را منعكس كرده‌اند. از جمله روزنامه "گونش" چاپ استانبول، در اين باره نوشته است: «نيروهاي بارزاني آماده اعمال كنترل بر منطقه كركوك و تخريب خط لوله نفت كركوك ـ يومورتاليك بوده و قصد ممانعت از انجام صادرات و واردات بين تركيه و عراق از طريق جادة "زاخو" را دارند.» اين روزنامه به نقل از گزارش محرمانه شهرباني كل تركيه افزوده است: «جمهوري اسلامي ايران حزب دمكرات كردستان عراق (بارزاني‌ها) را به عنوان يك نيروي ثانوي عليه عراق مورد استفاده قرار داده و سلاح‌هايي را كه از طريق سوريه و ليبي دريافت مي‌كند، در اختيار نيروهاي بارزاني قرار مي‌دهد.»[۱۴]
گزارش- 5
هم‌زمان با تلاش براي اجراي عمليات در منطقه شمال‌غرب، راه‌كارهاي احتمالي نبرد در جنوب نيز در دست بررسي است كه بدين منظور، راه‌هاي گسترش وضعيت خودي در منطقه عمومي فاو شناسايي شده است. از مهرماه سال 1366 پس از تعيين منطقه عمومي فاو براي عمليات اصلي جنوب در زمستان سال جاري، كار آماده‌سازي اين محور از نظر شناسايي، عقبه‌سازي، طراحي مانور و آمادگي يگان‌ها را قرارگاه كربلا آغاز كرده است. يكي از نيازهاي بسيار مهم اين عمليات، پوشش هوايي است كه تأمين آن به نيروي هوايي سپاه واگذار شده است. براي اين منظور جلسه‌اي با شركت فرمانده كل سپاه (محسن رضايي)، فرمانده نيروي هوايي سپاه (موسي رفان) و فرمانده پدافند هوايي اين نيرو (محسن انصاري) و جانشين نيروي زميني سپاه (رحيم صفوي)، تشكيل شد و به‌كارگيري سيستم موشكي ضدهوايي "HQ2" (به اصطلاح غربي‌ها "سام2") مورد بحث و بررسي قرار گرفت كه مقرر شد اين سيستم موشكي در منطقه فاو مستقر شود.[۱۵]
گزارش- 6
در ادامه تعرضات هواپيماهاي جنگي عراق به مناطق مسكوني، ساعت 10:05 چند فروند هواپيماي اين كشور به حريم هوايي شهرستان اهواز تجاوز كردند كه قبل از انجام دادن هرگونه عمليات، با آتش پدافند هوايي از منطقه گريختند..[۱۶] همچنين در ساعت 10:30 ديوار صوتي بر فراز شهر آغاجاري شكسته شد.[۱۷] در بوشهر نيز ساعت 10:20 هواپيماهاي عراقي وارد آسمان شهر شدند. هواپيماهاي دشمن هنگامي در آسمان شهر ظاهر شدند كه مردم بوشهر پيكرهاي 11 تن از شهداي بمباران نيروگاه اتمي بوشهر را تشييع مي‌كردند.[۱۸] در پاسخ به حملات هوايي عراق، جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران به برخي هدف‌هاي نظامي عراق در جبهه شمال غرب حمله كردند. در اين حمله، يك فروند هواپيماي افـ5 نيروي هوايي ارتش ايران در ساعت 10:15 سقوط كرد. به گزارش قرارگاه رمضان سپاه پاسداران، اين هواپيما حوالي منطقه حاج عمران در منطقه‌اي ميان مرز ايران و تركيه سقوط كرد.[۱۹] ارتش عراق در اطلاعيه شماره 2922 خود اعلام كرد: «اين دومين هواپيماي دشمن بود كه دفاع ضدهوايي ظرف روز جاري سرنگون ساخته است.»[۲۰] اما تلويزيون عراق فقط فيلم لاشة يك هواپيما را نشان داد.[۲۱] در جبهة جنوب نيز به گزارش قرارگاه كربلا، امروز بعد از ظهر از ساعت 16:30 تا 17:30 در دو مأموريت، تعداد 40 تا 50 فروند هواپيماي عراقي از نوع "توپولف" و "ميگ" منطقه عمومي خرمشهر، غرب كارون، شرق بهمن‌شير، كيلومتر 2 جادة خرمشهر و حوالي پل خيبري خرمشهر را بمباران كردند.[۲۲]
گزارش- 7
ارتش عراق در اطلاعيه نظامي شماره 2922 اعلام كرد كه هواپيماهاي اين كشور در ساعت 13:12 دو هدف و در ساعت 16:48 يك هدف دريايي را مورد حمله هوايي قرار داده‌اند.[۲۳] نيروي دريايي سپاه نيز ضمن اعلام خبر حمله دشمن به سه كشتي مربوط به ايران، نام آنها را توچال (دو حمله) و سالوتياس (يك حمله) بيان كردهاست.[۲۴] به گزارش رويتر نيز يك كشتي مين روب انگلستان صبح امروز يك مين را در آب‌هاي مركزي خليج فارس منفجر كرده است. رويتر ـ كه اين خبر را از قول منابع كشتي‌راني گزارش كرده ـ افزوده است كه اين كشتي اعلام كرده اين مين را در حوالي "شاهعَلَم شل" نزديك به 90 مايلي شرق سواحل بحرين منفجر كردهاست. در ادامه گزارش رويتر آمده كه نيروي دريايي انگلستان دو هفته پيش چهار كشتي مينروب را به منطقه فرستاده است تا حوزه‌هايي را كه ايران مي‌توانسته مين‌گذاري كند، بازرسي كنند.[۲۵] رويتر در گزارش ديگري آورده است كه صاحبان كشتي‌ها و كاركنان مديريت حمل و نقل جهاني "دبليو.سي.ام." گفته‌اند 10 نفت‌كش در سرويس حمل واسطهاي نفت ايران در خليج فارس به منظور حفاظت در مقابل تهاجمات هوايي، به ابزار الكترونيكي مدرن تجهيز خواهند شد. سرويس حمل واسطهاي، نفت را از "جزيره خارك" به ترمينال‌هاي امن‌تر مي‌برد تا از آن‌جا براي صادرات به ديگر نفت‌كش‌ها منتقل شود. نفت‌كش‌هاي واسطهاي از اهداف اصلي تهاجمات عراق براي فلج كردن توانايي نبرد ايران، محسوب مي‌شوند.[۲۶]
گزارش- 8
قشرهاي مختلف مردم در شهرهاي كشور از نظر مالي و حضور در جبهه‌هاي جنگ، دستورالعمل 10 ماده‌اي شوراي عالي پشتيباني جنگ [ر.ك. به: 21/8/1366] را مورد حمايت قرار دادند. در برخي شهرستان‌ها مانند زاهدان، ساري و سمنان، مردم حمايت خويش را با تلگرام به امام، ابراز كردند و در برخي شهرهاي ديگر، با راه‌پيمايي به اين مهم مبادرت ورزيدند.[۲۷] ائمه جمعه تهران نيز در گردهم‌آيي خود ـ كه با شركت رئيس‌جمهور و نخست‌وزير برگزار شد ـ حضور نيروهاي مردمي در جبهه و پشتيباني از طرح جهاد مالي را تنها راه پاسخ‌گويي به سياست‌هاي نظامي قدرت‌هاي بزرگ دانستند و ضمن حمايت از دستورالعمل شوراي پشتيباني جنگ، آمادگي خود را براي حضور فعال در جبهه‌هاي جنگ اعلام كردند.[۲۸] رئيس ديوان‌عالي كشور آيت‌الله موسوياردبيلي نيز در سمينار ائمه جمعه و جماعات و مدرسان حوزه علميه و وعاظ استان فارس گفت: «اكنون كه در كشور بسيج عمومي داده شده، بايد بيش از پيش در جنگ با دشمنان انقلاب مشاركت كنيم. اگر قرار باشد سهم [ثمرات] انقلاب تقسيم شود، 90 درصد آن متعلق به جبههروندگان مي‌باشد، لذا قوه قضاييه در احكام خود بايد مسائل رزمندگان را در نظر گرفته و از آنها حمايت نمايد.»[۲۹] همچنين حجت‌الاسلام هاشميرفسنجاني در جمع اعضاي انجمن‌هاي اسلامي وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌هاي دولتي و شركت‌ها و كارخانجات استان تهران از حضور مردم تجليل كرد و افزود: «ما امروز مي‌توانيم در تاريخ معاصر سربلند باشيم كه ملتي در مقابل اين همه تهديد و ارعاب ابرقدرت‌ها، اين چنين مقاوم بايستد.»[۳۰] آيت‌الله خزعلي عضو فقهاي شوراي نگهبان نيز در سخناني در قم گفت: «من بسيار خوش‌بين هستم زيرا وضع اقتصادي امريكا و اوضاع داخلي عراق بسيار خراب است و زمينه بسيار مناسب و جوان‌هاي ما آن قدر آماده‌اند كه صبح پيروزي نزديك است. ان‌شاءالله تا محرم به كربلا خواهيم رسيد. لذا همه بايد از فرمان امام و خواست شوراي عالي پشتيباني جنگ اطاعت كنند و افرادي كه بين سنين 17 تا 45 سال هستند سريعاً ثبت نام نمايند. ديگران هم كه توان جنگيدن ندارند، آناني كه توانايي مالي دارند، هزينة چندين رزمنده را بر عهده بگيرند و بقيه هر مقدار كه مي‌توانند كمك كنند. اكنون روز بهره‌برداري از انفاق است.» وي سپس خطاب به طلاب گفت: «آقايان طلاب، كتاب‌ها را زمين بگذاريد و جبهه‌هاي جنگ را دريابيد كه نابودي دشمن‌هاي اسلام و پيروزي ما نزديك است.»[۳۱] همچنين عده‌اي از تيپ رزمي ـ تبليغي طلاب (تيپ83 امام جعفرصادق(ع)) امروز با امام خميني ديدار كردند. امام در اين ديدار فرمودند: «از خداي تبارك و تعالي مي‌خواهم كه شما را در راهي كه بوده‌ايد حفظ كند و خداوند دشمنان اسلام را هدايت كند و اگر نمي‌شوند، فاني كند. اميدوارم كه همه شما آقايان و ساير قشرهاي ملت در كار خودتان مستقيم باشيد كه اين كار حق است. راه شما راه خداست و خداي تبارك و تعالي به شما نصرت عنايت مي‌كند.»[۳۲]
گزارش- 9
فرمانده نيروي دريايي سپاه پاسداران (حسين علايي) در سمينار "لبيك يا امام" كه در استان هرمزگان برگزار شد، بر ضرورت افزايش شمار نيروها در جبهه و لزوم توسعه سازمان رزم سپاه تأكيد كرد و اين دو را از شرايط پيروزي در جنگ دانست. وي گفت: «سازمان‌دهي كشور، نظامي و جنگي نيست. كمبود نيرو در جبهه مشكل گذشته و كنوني جنگ است.» برادر علايي با اشاره به وجود 40 لشكر و حدود 90 تيپ مستقل و جمعاً دويست تيپ رزمي در ارتش عراق، خاطرنشان كرد: «زماني كه سپاه درصدد توسعه تيپ و لشكر برآمد، برخي گفتند با كدام مصوبة قانوني و با اجازة چه مرجعي به اين امر مبادرت مي‌ورزيد.» وي دربارة تأثير عدم توسعه سازمان رزم سپاه در ميدان جنگ نيز گفت: «در اكثر عمليات‌ها در اوج پيروزي با كمبود نيرو [تيپ و لشكر] مواجه شديم. اگر در جريان پيروزي فاو، 4 لشكر ديگر مي‌داشتيم، مي‌توانستيم تا ام‌القصر پيشروي كنيم يا اگر پس از عمليات فتح‌المبين چنانچه قادر بوديم بلافاصله عمليات بيت‌المقدس را انجام دهيم، كل ارتش عراق در اختيار ما قرار مي‌گرفت. براي غلبه بر اين ضعف، بايد توان نظامي كشور افزايش يابد. در حالي كه اكنون كه شعار بسيج عمومي مطرح است، به‌كارگيري دو ميليون نفر در نظر مي‌باشد. فاصله زيادي ميان توان مورد نياز جنگ با توان موجود به چشم مي‌خورد و اين در حالي است كه امريكا نيز در خليج فارس رو در روي ما قرار دارد. اين نيروي عظيمي كه عليه انقلاب بسيج شده، با برنامه‌ريزي ساقط مي‌شود و در جنگي كه دشمن چنين توان بالايي را وارد صحنه كرده است، كشور بايد يك نيروي قوي را بسيج نمايد.»[۳۳] وي همچنين گفت: «امريكايي‌ها با هدف درگيري با جمهوري اسلامي به خليج فارس آمده‌اند. برنامه‌ريزي آنها نيز بر همين اساس صورت گرفته است، نشانة آن اين است كه حدود پنج ماه پيش ارتش امريكا در عربستان، بيمارستان اجاره كرده است. در مقابل، برنامه‌ريزي ما نيز مبتني بر بيرون راندن امريكايي‌ها از خليج فارس است كه مركز ثقل اين برنامه، نظامي است. در بسيج عمومي كنوني، هدف ما علاوه بر وارد آوردن ضربات پياپي بر ارتش عراق، بيرون كردن امريكايي‌ها از خليج فارس است كه طرح‌هاي عمده‌اي براي اين منظور آماده كرده‌ايم. ما كليه توان نظامي خود را براي نابودي ناوگان‌هاي امريكا به كار خواهيم گرفت و مسئله خليج فارس را براي هميشه حل خواهيم كرد.»[۳۴]
گزارش- 10
راديو بي.بي.سي. در تفسيري دربارة بسيج عمومي در ايران گفت: «هفتة گذشته مقامات ايران اعلام بسيج و آمادگي براي هجوم تازه‌اي عليه عراق كرده‌اند و فضاي حاكم بر تهران دوباره فضايي جنگ‌جويانه شده است. بسيج نيروهاي مردمي به منظور انجام يك رشته حملات گسترده و پي‌گير در جبهه‌هاي جنگ با عراق روز به روز شدت بيش‌تري مي‌يابد. اگرچه يك هفته از اعلام آغاز بسيج نيروها گذشته، هنوز به درستي روشن نيست كه گردآوري نفرات به منظور انجام يك حمله كامل و واقعي است يا هدف از آن تحت تأثير قرار دادن كوشش‌هاي ميانجي‌گرانه با هدف پايان دادن به جنگ است. گمان نمي‌رود كه حمله جديد عليه عراق در آينده نزديك صورت گيرد. يك رشته گزارش‌هاي غيررسمي حاكي از آن است كه ايران تنها زماني دست به حملات جديد خواهد زد كه كاملاً از تلاش‌هاي دبيركل سازمان ملل مأيوس شود، در آن صورت اين گونه حملات را تنها راه حل مسئله جنگ خواهد ديد.»[۳۵] روزنامة امريكايي كريستين ساينس مانيتور نيز دربارة حمله آتي ايران نوشته است: «هدف‌هاي ايران از حمله زميني مورد انتظارش عليه عراق، هم نظامي و هم ديپلماتيك است. ايران نه تنها خواستار پيشروي در داخل قلمرو عراق بلكه خواهان زير فشار گذاشتن هرچه بيش‌تر شوراي امنيت سازمان ملل متحد است تا عراق را به عنوان آغازگر جنگ هفت‌ساله خليج فارس بشناسد. اميد ايرانيان آن است كه با رسيدن به پيروزي‌هاي نظامي محدود اما مهم، اعضاي شوراي امنيت را وادار به تصويب قطع‌نامه‌اي كنند كه بيش‌تر پاسخ‌گوي درخواست‌هاي ايران باشد، اما اين نكته كه آيا تاكتيك‌هاي ايران براي رسيدن به اين هدف مؤثر خواهد بود يا در واقع مواضع اعراب و غرب را عليه رژيم تهران سخت‌تر خواهد كرد، هنوز كاملاً روشن نيست. از سوي ديگر، ديپلمات‌ها در بغداد بر اين باورند كه عراقي‌ها متكي به نفس‌تر از گذشته شده‌اند و احساس مي‌كنند كه وخيم‌‌ترين شرايط را پشت سر گذاشته‌اند.»[۳۶]
گزارش- 11
نخست‌وزير (مهندس ميرحسين موسوي) نظر دولت را درباره مسائل جنگ، نحوة چانه‌زني جمهوري اسلامي با سازمان ملل بر سر مسئله آتش‌بس، واكنش در برابر مواضع كشورهاي عرب و دخالت امريكا در رويدادهاي منطقه، بيان كرد. آقاي موسوي گفت: «ما مذاكره‌اي براي آتش‌بس نداريم و نمايندة ما براساس مذاكرات با دبيركل سازمان ملل, گفت‌وگو خواهد كرد و طبيعي است كه اين گفت‌وگوها در چارچوب اصول ما ادامه يابد.»[۳۷] وي در دهمين اجلاس ائمه جمعه و روحانيان استان تهران نيز تأكيد كرد: «حركت جديد مردم براي شركت در جبهه‌ها پاسخ به تمام تحركات و توطئه‌هايي است كه براي به سازش كشاندن ما در سطح جهان صورت مي‌گيرد.» نخست‌وزير در تشريح اين توطئه‌ها با اشاره به تحركات امريكا و قدرت‌هاي بزرگ پس از عمليات كربلاي5 در شوراي امنيت و حضور نظامي امريكا در خليج فارس، گفت: «هدف آنها جلوگيري از سقوط صدام و ضربه زدن به انقلاب اسلامي است.»[۳۸] وي سپس به مواضع اجلاس اخير سران عرب عليه جمهوري اسلامي ايران، اشاره كرد و افزود: «ارتجاع عرب با ميلياردها دلاري كه به طرف‌داري از صدام خرج كرد، احساس ناامني مي‌كند.»[۳۹] آقاي موسوي در سخنان ديگري در شوراي سياسي دولت گفت: «اعلام شرايط جنگي در كشور، بهترين پاسخ ممكن به تحركات خصمانه و عاجزانه مرتجعين منطقه است.»[۴۰] نخست‌وزير دربارة حضور امريكا در منطقه نيز گفت: «مقابله با دخالت استعمار امريكا، مبارزه‌اي است كه تا اخراج امريكايي‌ها از خليج فارس ادامه خواهد يافت و ما نبايد به امريكا فرصت تحكيم موقعيت خود در منطقه را بدهيم.»[۴۱] وي همچنين گفت: «ما نبايد اجازه دهيم كه اين حضور به يك مسئله فراموش شده تبديل شود. روزي كه امريكايي‌ها در منطقه امنيت پيدا كنند، ما بايد احساس خطر كنيم.»[۴۲] ازسوي ديگر، نمايندة جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل متحد(دكتر سعيد رجاييخراساني) در مصاحبه با نشريه كانادايي "كرسنت اينترنشنال" گفت: «ايران تصميم ندارد فريب توطئه‌هاي امريكا در خليج فارس را بخورد و از تجاوز عراق غافل شود. ما اقدام خصمانة امريكا را نيز بي‌جواب نخواهيم گذاشت. ناوگان‌هاي غربي به بهانة باز نگه‌داشتن خليج فارس، به حمايت از عراق برخاسته و با شروع درگيري مستقيم، با ايران وارد جنگ شده‌اند. اين به نفع رژيم صدام است كه امريكا به نحوي ما را درگير جنگي ديگر كند، و به اين دليل امريكا ممكن است اعمال تحريم‌آميز بيش‌تري انجام دهد تا توجه ما را عليه عراق كاهش دهد.» رجاييخراساني در مورد اقدامات ديپلماتيك سازمان ملل براي پايان دادن به جنگ، تأكيد كرد: «تا زماني كه سازمان ملل در پي يافتن راه حلي منصفانه و تأمين خواست ايران مبني بر مجازات متجاوز باشد، جمهوري اسلامي ايران مايل به همكاري خواهد بود.»[۴۳]
گزارش- 12
"هانس ديتريش گنشر" وزيرخارجة آلمان غربي، دربارة منافع اقتصادي بن، آزادي گروگان آلماني در عراق، اوضاع منطقه، مسائل بين‌المللي و همچنين يافتن راه‌حل صلح‌آميز براي جنگ ايران و عراق، امروز با "طارق عزيز" وزيرخارجة عراق گفت‌وگو كرد.[۴۴] در همين زمان سخن‌گوي سفارت آلمان غربي در بغداد اعلام كرد كه عراق در نظر دارد يك تبعه آلماني را كه در سال 1981 در بغداد دست‌گير و به 20 سال زندان محكوم شدهاست, آزاد كند. صدام حسين رئيس جمهوري عراق، براي نشان دادن حسن نيت به مناسبت ديدار "گنشر" از عراق، تصميم گرفته است تا اين آلماني را ـ كه جاكوب پتروس نام دارد ـ آزاد كند. صدام در ديدار با گنشر به وي گفته است كه پتروس ظرف دو روز آينده آزاد خواهد شد.[۴۵]
گزارش- 13
به‌دنبال برگزاري كنفرانس سران كشورهاي عربي در امان، تلاش براي حل اختلافات اعراب و اتخاذ موضع واحد در برابر ايران ادامه دارد. به نوشته روزنامه كويتي القبس، "حسين" شاه اردن، تماس‌هاي تلفني با "حافظ اسد" رئيسجمهوري سوريه، برقرار كرده تا زمان ملاقات وي با صدام حسين را تعيين كنند. به نوشتة اين روزنامه، تماس‌هاي امنيتي ميان مقام‌هاي سوريه و عراق از يك سال قبل برقرار بوده و در جريان اين ملاقات‌ها بخش اعظم مشكلات موجود ميان بغداد و دمشق حل شدهاست.[۴۶] "شيمون پرز" وزيرخارجة حكومت اسرائيل نيز در مصاحبه با روزنامه لوموند، ضمن ابراز خشنودي از تحكيم صفوف اعراب در برابر جمهوري اسلامي ايران، گفت: «اعراب ـ جز ليبي و سوريه ـ خطر ايدئولوژي خميني را به شدت احساس مي‌كنند. از نظر آنها اين موضوع از مناقشة اسرائيل و اعراب اهميت بيش‌تري دارد تا آن‌جا كه اين مناقشه براي آنها جنبه فرعي دارد.» وي با اشاره به تحول اعراب كه در اجلاسيه امان نمودار گشت، افزود: «در جبهة اعراب ميانه‌رو، بيش از پيش اين احساس وجود دارد كه با اسرائيل مي‌توان از طريق مذاكره به راه‌حلي دست يافت حال آن كه معلوم نيست بتوان با [امام] خميني وارد مذاكره شد.»[۴۷] برخي خبرها و تحليل‌ها حاكي از آن است كه حكومت‌هاي عراق و اسرائيل جسته و گريخته درصدد حل مسائل خود، حداقل در مقطع حساس كنوني، مي‌باشند. راديو لندن اين موضوع را مورد توجه قرار داده و با جمع‌بندي علائم موجود، گفته است: «شواهدي وجود دارد كه اسرائيل به طرف عراق متمايل مي‌شود. دلايل گوناگوني اين تغيير موضع را باعث شدهاست كه از آن جمله, آگاهي روزافزون به احتمال پيروزي ايران در جنگ است كه براي اشاعه بنيادگرايي اسلامي در خاورميانه عواقبي در بر خواهد داشت. در همين حال, اسرائيل متوجه ارسال علائمي از طرف عراق شدهاست كه به عقيدة اين كشور، نشان دهندة نرم شدن موضع عراق نسبت به اسرائيل است.» به گفته راديو لندن، يك علامت مهم در اين مورد، مصاحبه "نزار حمدون" سفير سابق عراق در واشنگتن و قائممقام فعلي نخست‌وزير عراق، با نشريه "گزارش خاور نزديك" است كه در اين مصاحبه حمدون گفته: «عراق اميدوار است كه جنگ ديگري بين اعراب و اسرائيل پيش نيايد و اميدوارم راه حل عاقلانه‌اي براي مسئله فلسطيني‌ها پيدا شود.» راديولندن سپس افزوده است: «در پي اين اظهارات، روزنامه اسرائيلي "پست بيت‌المقدس" در سرمقاله‌اي در ماه اوت، نتيجه‌گيري كرد كه خصومت عراق با اسرائيل ديگر نبايد حتمي تلقي شود.» به نظر اين راديو، عامل برانگيزندة چنين تفكري، ظاهراً كنفرانس سران جامعه عرب بودهاست كه در هفته گذشته برگزار شد و در قطع‌نامه نهايي آن، كشورهاي عربي تحريم هفتسالة مصر را لغو كردند. راديو بي.بي.سي. همچنين با توجه به صف‌بندي بسياري از كشورهاي عربي در مقابل ايران و فراهم شدن اوضاع مناسب براي اسرائيل در پيشبرد صلح با اعراب، گفته است: «منافع و هدف‌هاي بلندمدت اسرائيل از دست‌يابي به صلح، احتمالاً از طريق بهبود روابط با كشورهايي مانند اردن، عراق، عربستان سعودي و مصر بهتر تأمين خواهد شد، زيرا در حال حاضر اين كشورها ايران را خطر اصلي در منطقه تلقي مي‌كنند.»[۴۸]
گزارش- 14
روزنامه "الاتحاد" به نقل از خبرگزاري امارات نوشت كه برخي از اعضاي دولت انگليس از "مارگارت تاچر" نخست‌وزير اين كشور، درخواست كرده‌اند دفتر تجاري ايران در لندن به دليل مظنون بودن به اشتغال به خريدهاي تسليحاتي، تعطيل شود.[۴۹] همچنين حضور برخي افراد ايراني در سوئيس نيز به اتهام مظنون بودن به خريد سلاح، مورد اعتراض دولت اين كشور قرار گرفته است. وزارت خارجه سوئيس مدعي است افرادي كه قبلاً در دفاتر خريد سلاح ايران در لندن فعاليت داشته‌اند، اكنون در سوئيس مستقر هستند. به گزارش نمايندگي جمهوري اسلامي ايران، مدير سياسي وزارت خارجه سوئيس با احضار سفير كشورمان به وي گفته است: «شواهدي وجود دارد كه در سفارت شما دفتري مشابه دفتر خريد لندن باز شده و افرادي كه از لندن اخراج شده‌اند، اقدامات خود را به سوئيس منتقل كرده‌اند. پليس ما اصرار دارد كه اين افراد از اين‌جا خارج شوند.» براساس ملاحظات مندرج در پانوشت خبر يكي از نشريات داخلي ايران، تعدادي از پرسنل نيروهاي هوايي، زميني و دريايي ايران در سفارت‌خانه ايران در سوئيس مستقر شده‌اند تا مقدمات تشكيل دفتر خريد در اين كشور فراهم شود.[۵۰] هفته‌نامه "نيوزويك" نيز دربارة منابع تسليحاتي ايران نوشته است: «منابع نزديك به كابينة ريگان مدعي هستند كشورهاي بلوك شرق آماده‌اند تسليحات نظامي در اختيار ايران قرار دهند. اطلاعاتي در دست است كه نشان مي‌دهد بلغارستان مشغول تهيه تمهيدات لازم براي ارسال نفربرهاي نظامي به ايران است. همچنين گمان مي‌رود روماني و مجارستان نيز مشغول تهيه مقدمات ارسال جنگ‌افزار سبك به ايران هستند.»[۵۱]
گزارش- 15
با گذشت 48 ساعت از حمله عراق به نيروگاه اتمي بوشهر [ر.ك. به 26/8/1366]، همچنان اين حمله در اخبار انعكاس دارد. معاون نخست‌وزير و سرپرست سازمان انرژي اتمي ايران ضمن رد اين ادعاي عراق كه نيروي هوايي اين كشور يك مجتمع پتروشيمي را در بوشهر هدف قرار داده، گفت: «جمهوري اسلامي ايران به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اطلاع داده است كه در نيروگاه اتمي بوشهر سوخت اتمي موجود است و مسئوليت عواقب هرگونه حوادثي در اين زمينه متوجه رژيم عراق خواهد بود.»[۵۲] راديو مونت كارلو در واكنش به اين سخنان گفت: «تهران با درخواست كمك از "آژانس بين‌المللي انرژي اتمي" وانمود مي‌كند كه براثر اين بمباران امكان آزادشدن راديو اكتيو وجود دارد. اما به اعتقاد كارشناسان فرانسوي، هيچ گونه خطري از جانب نيروگاه اتمي ايران وجود ندارد، زيرا در محل هيچ‌گونه مواد اوليه اتمي وجود نداشته است. كارشناسان امريكايي نيز احتمال وقوع يك فاجعه هسته‌اي را رد كرده‌اند.»[۵۳] روزنامه "الانباء" چاپ كويت، با ابراز خوشحالي دربارة اين حمله عراق، نوشت: «انهدام نيروگاه اتمي بوشهر مايه افتخار امت عرب در سرتاسر ميهن عربي است. مجتمع هسته‌اي بوشهر براي ارعاب اعراب و به زير سلطه كشاندن آنان تأسيس شدهبود.»[۵۴] روزنامه "القبس" نيز همچون الانباء نوشت: «حمله هواپيماهاي عراقي عليه تأسيسات اتمي بوشهر، تلاش ايران براي تبديل [شدن] به يك قدرت هسته‌اي در منطقه خليج فارس را متوقف ساخت، زيرا دست‌يابي ايران به سلاح‌هاي هسته‌اي، بزرگ‌ترين خطر را براي جنگ خليج فارس و كشورهاي مجاور ايران و ثبات منطقه خليج فارس مي‌آفريند.» اين روزنامه افزوده است: «ايران سعي مي‌كند با در اختيار داشتن سلاح‌هاي هسته‌اي به يك برتري استراتژيك بر عراق و كشورهاي هم‌جوار دست يابد.»[۵۵]
گزارش- 16
سازمان مجاهدين خلق (منافقين) و راديو زحمت‌كشان، مردم را به مخالفت با جنگ فراخواندند. مسعود رجوي رهبر سازمان مجاهدين خلق، در بيانيه‌اي از مردم ايران خواست تا براي جنگيدن عليه عراق داوطلب نشوند و اشخاصي هم كه به زور به جبهه اعزام مي‌شوند[؟!]، بايد بگريزند يا به ارتش ملي آزادي‌بخش بپيوندند.[۵۶] راديو ضدانقلابي زحمت‌كشان نيز گفت: «كميته‌هاي مخفي ضدجنگ را براي بازداشتن ماشين جنگي رژيم بيش از پيش گسترش دهيد. در رشته‌هايي كه توليدات آن به سود جنگ مصرف مي‌شود، رژيم را در تغذيه جبهه‌ها زير فشار بگذاريد. از ثبت نام در بسيج به هر شكل ممكن خودداري كنيد. از رفتن به جبهه‌ها پرهيز كنيد. افراد خود را در شهر و روستا از اجراي فرمان شوراي عالي پشتيباني جنگ بر حذر داريد. حتي يك ريال به جبهه ندهيد و ….»[۵۷]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/08/28
- ↑ سند شماره 1532 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم در عمليات نصر8 (حسين اردستاني)، 26/8/1366 تا 11/9/1366، صص25 تا 27.
- ↑ همان،ص34.
- ↑ سند شماره 1534 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف اشرف در عمليات نصر8 (يدالله ايزدي)، 24/8/1366 تا 28/8/1366، ص148.
- ↑ همان، ص139.
- ↑ همان، ص132.
- ↑ سند شماره 1535 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف اشرف در عمليات نصر8 (يدالله ايزدي)، 28/8/1366 تا 1/9/1366، صص 2و11.
- ↑ سند شماره 454 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات نصر 8، تيپ 12 قائم، راوي: مجيد نادري، 28/8/1366، ص36.
- ↑ سند شماره 451 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات نصر8، لشكر57 ابوالفضل، راوي: كيوان محمدي، 28/8/1366، صص31و32.
- ↑ مأخذ7، صص36و37.
- ↑ مأخذ7، ص37.
- ↑ سند شماره 97898 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تلفن‌گرام ( تك برگ)، از فرمانده سپاه پانزدهم رمضان - معاونت اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني سپاه - معاونت اطلاعات، 1/9/1366.
- ↑ سند 076020 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان، 29/8/1366.
- ↑ روزنامه كيهان، 30/8/1366، ص3.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 246 (30/8/1366)، ص15، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 29/8/1366، آنكارا - به نقل از روزنامه گونش.
- ↑ سند شماره 0684 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات نيروي هوايي سپاه، عمليات انجام نشده فاو، راوي: مهدي انصاري، 28/8/1366، صص 6 تا 8.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 245 (29/8/1366)، ص6، اهواز - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366.
- ↑ همان، ص7.
- ↑ همان، ص 7، بوشهر.
- ↑ سند شماره 076000 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تلكس، از مركز فرماندهي كل سپاه، به قرارگاه رمضان، 28/8/1366.
- ↑ مأخذ16، صص 1و2، راديو صوت الجماهير، 28/8/1366.
- ↑ مأخذ 16, ص5.
- ↑ سند شماره 089507 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: برآورد اطلاعاتي معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا، 1/9/1366, ص37.
- ↑ مأخذ16، ص1، راديو صوتالجماهير، 28/8/1366.
- ↑ سند شماره 091540، نيروي دريايي سپاه.
- ↑ مأخذ16، ص 49، دوبي - خبرگزاري رويتر.
- ↑ مأخذ16، ص50، لندن - خبرگزاري رويتر.
- ↑ روزنامه كيهان، 28/8/1366، ص2.
- ↑ مأخذ 13,ص2.
- ↑ مأخذ 27.
- ↑ مأخذ 27.
- ↑ روزنامه رسالت، 30/8/1366، ص 2, قم - خبرنگار رسالت.
- ↑ مأخذ 13.
- ↑ مأخذ16، ص 29، بندر عباس.
- ↑ مأخذ 31, خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ16، صص14و13، راديو.بي.بي.سي 28/8/1366, ساعت 19:45.
- ↑ مأخذ16، صص 14و15، راديو امريكا، 28/8/1366، به نقل از روزنامه "كريستين ساينس مانيتور".
- ↑ سند شماره 213376 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي خارجي، 15/9/1366، ص8.
- ↑ مأخذ 13.
- ↑ مأخذ 13.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 28/8/1366، ص 2.
- ↑ مأخذ 13, ص18.
- ↑ مأخذ 40.
- ↑ مأخذ 40, ص3,خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه رسالت، 28/8/1366، ص12، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري رويتر از بغداد, 28/8/1366.
- ↑ مأخذ16، ص 37، بغداد - خبرگزاري رويتر، 28/8/1366.
- ↑ مأخذ16، ص61، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366، به نقل از روزنامه "القبس".
- ↑ مأخذ14، صص 33و34، پاريس - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 29/8/1366.
- ↑ مأخذ 16, صص51 و52، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از راديو لندن، 28/8/1366.
- ↑ مأخذ14، ص 29، ابوظبي - خبرگزاري امارات، 29/8/1366.
- ↑ سند شماره 201734 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي خارجي، 5/9/1366، صص1و2.
- ↑ مأخذ16، صص47و48، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366، از هفته‌نامه نيوزويك.
- ↑ مأخذ 27,ص3.
- ↑ مأخذ16، ص20، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366.
- ↑ مأخذ16، ص 17، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366، روزنامه "الانباء".
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي, "گزارش‌هاي ويژه", شماره 247, 1/9/1366، ص 33، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 30/8/1366، روزنامه "القبس" چاپ كويت.
- ↑ مأخذ 16، ص6 ضميمه، نيكوزيا - خبرگزاري يونايتدپرس, 28/8/1366.
- ↑ مأخذ 16، ص 8 ضميمه، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366.