1366.09.16
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.09.16 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | شانزده آذر |
| تاریخ شمسی | 1366.09.16 |
| تاریخ میلادی | 7 دسامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 15 ربیع‌الثانی 1408 |
گزارش- 284
زمانبندي عمليات آتي، بحث امروز فرماندهان سپاه بود. ابتدا تاريخ پنجم دي ماه براي حمله فاو تعيين شد،[۱] اما اين زمان از نظر فرماندهان رده دوم قابل قبول نبود. از نظر آنها به دليل لزوم انجام دادن عمليات در غافل‌گيري، حمله فاو در آن تاريخ ناشدني بود، زيرا براي آماده شدن بايد تحرك بيش‌تري صورت بگيرد كه غافل‌گيري را منتفي مي‌سازد، به خصوص حساسيت بسيار فوقالعاده دشمن در اين منطقه، حفظ غافل‌گيري را دشوارتر مي‌كند. آن‌گونه كه شواهد نشان مي‌دهد، در طول دوران جنگ هيچ‌گاه به اين ميزان عراق به حمله ايران در جنوب حساس نبوده است. شكست در عملياتهاي والفجر8 و كربلاي5، مانورهاي ميليوني و بسيج كشور براي عمليات بعدي و عواقب غيرقابل پيش‌بيني شكست احتمالي عراق در حمله آينده در جنوب، ارتش عراق و تصميمگيرندگان حكومت اين كشور را واداشته است كه به هر روش ممكن مانع شكست خود شوند. از اين رو با شرط ناممكن بودن عمليات در پنجم دي ماه، فرماندهي كل با تاريخ بيستم دي براي اجراي عمليات موافقت كرد.[۲] زمان عمليات روي اسكله العميه و البكر نيز يك هفته پس از عمليات فاو تعيين شد. كسب آمادگي و حمله در اين زمان، تلاش بيش‌تر نيروي دريايي را مي‌طلبد، لذا با تعيين وظايف بخش‌هاي مختلف و گذاشتن مسئول مشخص براي آنها، سرعت بيش‌تر كار مد نظر قرار گرفت.[۳] ضمن آن‌كه اين مهم نيز مورد توجه قرار داشت كه پيچيدگي عمليات در دريا و روي اسكله‌ها به زمان كافي نيازمند است.[۴] چون مناطق عملياتي فاو و العميه و البكر هر سه در نزديكي مرزهاي كويت و سپس عربستان قرار دارند، جلوة سياسي اقدام نظامي جنوب از منظر بيروني، بيش‌تر ضدعربي است. براي كاهش اين بازتاب ونيز مقابله با افزونطلبي امريكا در خليج‌فارس, فرمانده سپاه پيشنهاد حمله به هدف‌هاي امريكايي را مطرح كرد تا جنبه ضدامريكايي حملات ايران افزايش يابد و بُعد ضدعربي آن كم شود. براي اين منظور، آقاي رضايي حمله به چند ناو امريكايي را پيشنهاد داد.[۵]
گزارش- 285
منابع خبري گزارش دادند در ساعات اوليه غروب امروز، يك موشك به سوي كويت پرتاب شده است.[۶] گزارش راوي نيروي دريايي سپاه برادر سعيد سرمدي نيز به نقل از ديدهبانها حاكي است كه درساعت 19:50 موشك ديگري نيز به دريا سقوط كرده است.[۷] علاوه بر اين، به گزارش خبرگزاري رويتر، صبح امروز يك موشك به يك دوبه نزديك بندر الاحمدي اصابت كرده است.[۸] پس از اين حادثه، سخن‌گوي وزارت دفاع كويت، ايران را به شليك موشك به خاك كويت متهم كرده است. معاون وزارت خارجه كويت نيز با فراخواندن كاردار ايران در كشورش، اعتراض مسئولان عالي‌رتبه خود را به وي اعلام كرد. معاون وزارت خارجه كويت همچنين با سفيران كشورهاي عضو دائمي شوراي‌امنيت در اين باره گفت‌وگو كرد و پيام‌هايي نيز براي دبيركل اتحاديه عرب، دبيركل شوراي هم‌كاري خليج‌فارس و دبيركل سازمان كنفرانس اسلامي فرستاد. [۹] خبر ديگري حاكي است كه نماينده كويت در سازمان‌ملل در نامه‌اي به خاوير پرز دكوئيار دبيركل اين سازمان، نوشته است كه ايران با پرتاب يك موشك كرم ابريشم به بخش جنوبي آب‌هاي داخلي كويت، مرتكب يك عمل تجاوزگرانه ديگر عليه اين كشور شد. نماينده كويت درخواست كرده است كه نامه‌اش به عنوان يك سند رسمي شوراي‌امنيت بين كشورهاي عضو توزيع گردد.[۱۰]
گزارش- 286
امروز هواپيماهاي عراقي بر فراز فاو و رأس آبادان در دو نوبت و هر بار در يك دستة 4تايي به پرواز درآمدند. در نوبت دوم كه ساعت 15:15 صورت گرفت، يك فروند "ميگ21" سايت موشكي بعثت را بمباران كرد كه به سايت ضدهوايي به علت آن‌كه دستگاه‌هاي پرتاب‌كننده سيّار هستند، هيچ گونه خسارتي وارد نشد و حتي موشك‌هاي عراقي به محوطه سايت نيز اصابت نكردند. اين هواپيما پس از بمباران در حالي‌كه بيش از 700متر از زمين فاصله نداشت و به آساني ديده مي‌شد، به‌وسيله تيپ پدافند هوايي امام سجاد (ع) سرنگون گرديد.[۱۱] هواپيماهاي عراقي همچنين در ساعت 10:45 به حريم هوايي استان ايلام[۱۲] و در ساعت 10:51 به استان اصفهان حمله كردند. در هر دوي اين حملات، بمباران صورت نگرفت و فقط ديوار صوتي شكسته شد.[۱۳]
گزارش- 287
رسانه‌هاي همگاني از آمادگي عراق براي مقابله با حمله آتي ايران خبر مي‌دهند. روزنامه "ساندي تلگراف" نوشته است: «خبرنگار ما كه به تازگي از شهر بصره ديدن كرده است، طي گزارشي پيروزي ايران در حمله آيندهاش ـ كه به گمان وي احتمالاً آخرين حمله عظيم جنگ هفتساله خليج‌فارس خواهد بود ـ را غيرمحتمل دانست.» اين روزنامه افزوده است: «علي‌رغم اين‌كه ايران خود را براي ادامه جنگ مصمم نشان مي‌دهد، ديپلمات‌هاي غربي از پيش‌بيني ارتش عراق حمايت مي‌كنند؛ ارتش عراق انتظار دارد از هجوم جديد ايران به بصره جلوگيري كند و اميدوار است جريان جنگ را بار ديگر به نفع صدام تغيير دهد.» اين روزنامه مي‌افزايد: «جداكردن بصره از ساير نقاط عراق و تشكيل يك حكومت جديد شيعي در بصره، يكي از اهداف ديرينه ايران بوده است، اما هيچ يك از ناظران غربي در عراق به اين‌كه ايران مي‌تواند بار ديگر خسارات عظيمي متحمل شود، متقاعد نشده‌اند.»[۱۴] راديو اسرائيل نيز به نقل از آگاهان نظامي گفته است: «عراق در جبهه بصره 250هزار سرباز مستقر ساخته و اين نيروها در سنگر‌‌هاي بتوني و در پناه تانك‌ها و توپ‌هاي خود آماده دفع حمله مي‌باشند. نيروي هوايي عراق نيز با داشتن 450 هواپيماي قادر به پرواز، آماده است حمله آينده ايران را درهم شكند.»[۱۵] اين راديو به نقل از خبرگزاري رويتر افزوده است: «آگاهان نظامي گفتند شكست يا موفقيت اين تهاجم، ممكن است سرنوشت جنگ هفت ساله ايران و عراق را تعيين كند. رويتر از قول آگاهان نظامي گزارش داد هر لحظه احتمال مي‌رود تهاجم تازه ايران در جبهه بصره آغاز گردد. عراق اعلام داشته بود كه ارتش آن كشور در حال آمادهباش كامل به سر مي‌برد و اين بار نيز همانند دفعات قبل خواهد توانست تهاجم ايران را دفع كرده، تلفات سنگيني به نيروهاي آن كشور وارد سازد.»[۱۶] روزنامه "شيكاگوتريبيون" آثار سقوط بصره را مورد توجه قرار داده و نوشته است: «تصرف بصره نيروهاي ايران را در موقعيت مناسبي براي هجوم به كويت و عربستان قرار مي‌دهد و باعث نگراني دو ابرقدرت مي‌شود. هيچ‌يك از دو ابرقدرت خواستار پيروزي ايران نيستند. احتمال دارد سقوط بصره به سرنگوني حكومت بغداد منجر شود و بنيادگرايي را در منطقه به حركت در آورد. شايد هم در جمع مسلمانان جنوب شوروي ناآرامي ايجاد شود و عزم نيروهاي مسلمان افغانستان را جزم‌تر سازد.»[۱۷]
گزارش- 288
خبرگزاري آسوشيتدپرس گزارش داده است: «به دنبال حمله به يك نفت‌كش دانماركي در خليج‌فارس كه باعث كشته و مجروح شدن دو نفر دانماركي گرديد، ملوانان اين كشور به سفارت ايران در دانمارك اعتراض كردند. نفت‌كش 50600 تني "استيل مارسك" كه با پرچم دانمارك حركت مي‌كرد، روز يكشنبه در نزديكي سواحل امارات عربي متحده به‌وسيله يك قايق تندرو ايراني مورد حمله قرار گرفت.»[۱۸] راديو بي.بي.سي. در مورد بازتاب اين حمله گفت: «حمله روز گذشته قايق‌هاي تندرو به دو كشتي دانماركي و سنگاپوري در نزديكي امارات و دهانه تنگه هرمز كه از سوي رسانه‌هاي غربي به ايران منسوب شد، بازتاب گسترده‌اي در مطبوعات و راديو تلويزيون انگليس داشته است. اكثر ايستگاههاي راديو ـ تلويزيوني انگليس اين دو خبر را در بولتنهاي مختلف خبري خود منعكس كردند.» خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران در اين باره نوشته است: «گزارشگر شبكه تلويزيوني "اي.تي.ان" ـ كه گزارش مفصل‌تري نسبت به بي.بي.سي. از منطقه فرستاده بود ـ گفت: حملات اخير ايران نشان مي‌دهد ايران مي‌تواند به تمام كشتي‌هايي كه از اسكورت نظامي برخوردار نيستند، حمله كند.»[۱۹]
گزارش- 289
روزنامه جمهوري اسلامي درباره استراتژي امريكا در خليج فارس نوشته است: «استراتژي جديد امريكا در منطقه خليج‌فارس كه به صورت حضور گسترده نظامي نيروهاي اين كشور در آب‌هاي خليج‌فارس پديدار شده، به دلايل متعددي شكست خورده است. مقامات امريكايي تا كنون به طور ناهماهنگ درباره حضور نظامي نيروهاي امريكايي در آب‌هاي خليج‌فارس دلايل مختلفي ارائه كرده‌اند. مجموعه اين دلايل به ترتيبي كه تاكنون از سوي مقامات امريكايي بيان شده، دو هدف عمده را دنبال مي‌كند: 1ـ حركت‌هاي ايذايي در خليج‌فارس به منظور گسترش جبهه‌هاي جنگ عليه ايران اسلامي و سوق دادن رزمندگان اسلام از شهرها و جبهه‌هاي جنگ به مرزهاي آبي جنوب كشور با هدف جلوگيري از تحركات تعيينكننده نظامي آنان عليه رژيم عراق. 2ـ دلگرمي بخشيدن به ارتجاع عرب و به‌ويژه به آن دسته از رژيم‌هاي عربي كه به‌خاطر نقش مخرب خويش در حمايت علني از رژيم صدام، بيش از ساير حكام منطقه از ادامه جنگ تحميلي وحشت دارند و در حقيقت خود را به خاطر اين جنگ در خطر مي‌بينند.» به نوشته روزنامه جمهوري اسلامي، تلاش‌هاي امريكا تاكنون شامل اين موارد بوده است: «الف) جلب حمايت شوروي در لشكركشي مشترك با امريكا به آب‌هاي خليج‌فارس. ب) تلاش براي قطع اميد دبيركل سازمان‌ملل متحد از مواضع جمهوري اسلامي ايران نسبت به قطع‌نامه 598. ج) تشويق ارتجاع عرب به قطع روابط سياسي با جمهوري اسلامي ايران. د) تلاش براي تحريم جهاني تسليحاتي و اقتصادي جمهوري اسلامي ايران. ها) تلاش براي حفاظت از كشتي‌هاي نفتي رژيم‌هاي كويت و عربستان سعودي. و) تلاش براي بدبين ساختن مسلمين جهان نسبت به انقلاب اسلامي در جريان مناسك حج.»[۲۰] اين روزنامه در مقاله خود به كثرت حمله به كشتي‌ها و افزايش ناامني نيز پرداخته است: «تنها در 8 ماه اول سال جاري 8 فروند كشتي كويتي يا حامل محموله‌هاي كويت در آب‌هاي خليج‌فارس هدف قرار گرفته‌اند، در حالي كه مجموع كشتي‌هاي كويتي كه از آغاز سال 1363 تا پايان سال 1365 هدف حملات دريايي قرار گرفته‌اند از 13 فروند تجاوز نمي‌كند. حتي كشتي‌هاي نظامي و نفتي امريكا نيز از حملات انتقامجويانه و از چنگال عدالت در امان نبوده است. در روزهاي 22 و 24/6/1366 دو كشتي امريكايي, زير پرچم امريكا در آب‌هاي خليج فارس هدف حمله موشكي قرار گرفتند و به شدت آسيب ديدند. در 8 ماه اول سال جاري جمعاً 5 فروند نفت‌كش تحت مالكيت امريكا و يك نفت‌كش كويتي تحت پرچم امريكا هدف حمله قرارگرفتند و آسيب جدي متحمل شدند، در حالي‌كه در سرتاسر سال 1365 تنها يك فروند نفت‌كش تحت مالكيت يا با پرچم امريكا در خليج‌فارس هدف حمله قرار گرفت.» به نوشته اين روزنامه، فقط در سال جاري تا پايان آبان گذشته، 60 حمله به وسيله ارتش عراق و نيز 44 حمله تلافيجويانه به كشتي‌هاي تجاري و نفت‌كش‌هاي بين‌المللي انجام شده است كه اين رقم بيش از مجموعه كشتي‌هايي است كه در سال 1365 در آب‌هاي خليج‌فارس هدف قرار گرفته بودند. روزنامه جمهوري اسلامي سپس افزوده است: «از زمان حضور گسترده نظامي امريكا در خليج‌فارس (يعني آخرين روزهاي تيرماه) تا آخرين روزهاي آبان ماه به فاصله 4 ماه جمعاً 84 حمله عليه كشتي‌ها صورت گرفته است، بنا بر اين بيش‌ترين آمار حمله عليه كشتي‌راني بين‌المللي در خليج‌فارس در سال جاري منحصر به مدت زماني است كه از حضور نظامي امريكا تاكنون مي‌گذرد. بنابراين اگر طرح اسكورت نفت‌كش‌هاي كويتي توسط امريكايي‌ها با هدف جلوگيري از حمله عليه اين كشتي‌ها يا ساير نفت‌كش‌ها صورت گرفته، بايد با صراحت گفت اين طرح نيز موفق نبوده و كاملاً به شكست انجاميده است.»[۲۱]
گزارش- 290
با وجود آثار سخت جنگ بر كشور و تلاش براي حفظ تماميت ارضي، عمران و سازندگي نيز مورد توجه دولت مي‌باشد. امروز سيستم پست تصويري با سخن‌راني و ارسال پيام نخست‌وزير به 29 نقطه كشور كه مجهز به اين دستگاه مي‌باشند، افتتاح شد و مورد بهره‌برداري قرار گرفت. در مراسم افتتاح اين سيستم، مهندس "ميرحسين موسوي" نخست‌وزير، در سخناني گفت: «يكي از اهداف دشمنان ما و حتي يكي از هدف‌هايي كه در تحميل اين جنگ وجود دارد اين است كه كشور ما از سازندگي و انجام كارهاي اداري خود باز ماند و يك گسيختگي در امور كشور به‌وجود آيد. اگر تاكنون ما تسليم اين توطئه شده بوديم, بايستي دست از سامان‌دهي برميداشتيم. هم اكنون بحث محاصره اقتصادي و تسليحاتي جمهوري اسلامي مطرح است و از اول انقلاب محدوديت‌هايي از طريق سيستم‌هاي پولي عليه ما وجود داشته است تا ما دچار بي‌نظمي در امور بشويم ولي علي‌رغم اين‌ها، مردم و مسئولين اجرايي ما اين تلاش‌ها را خنثي كردند. آنها (مردم و مسئولين) مسئله جنگ و ساختن را با هم متناقض نديدند و سعي در ايجاد شرايط مناسب‌تر در امور اجرايي كشورداشتند.» مهندس موسوي در قسمت ديگري از سخنان خود گفت: «دفاع موقعي مؤثر است كه مجموعه كشور بتواند خوب عمل كند و نيازهاي كشور و نيازهاي خودي و اجتماعي افراد را در حد ضرورت برآورده سازد. بنابراين، اگر در داخل كشور، نظامي نبود و دستگاه منسجم حكومتي وجود نداشت, يقيناً در جبهه‌ها هم دچار شكست مي‌شديم.» وي درباره برخي ديدگاه‌ها كه دخالت دولت در جنگ را چندان جدي نمي‌دانند، گفت: «بعضاً لزوم شركت دولت در جنگ مطرح مي‌شود، [اما] كمك مالي و خدمات مختلف دولت در امور جنگ مورد نظر و توجه قرار نمي‌گيرد و فراموش مي‌شود كه گرداندن فعاليت‌هاي جاري كشور نيز از فعاليت‌هاي دولت در زمينه جنگ است.» نخست‌وزير سپس افزود: «ما در سخت‌ترين شرايط جنگي از بهبود شرايط خود و ايجاد تكنولوژي نو غافل نيستيم. نظام جمهوري اسلامي، نظامي است كه در عين برگشت به ارزش‌هاي اصولي, مي‌خواهد نشان دهد كه اين اصول اسلامي با استفاده از امكانات و تكنولوژي نو منافات ندارد.»[۲۲]
گزارش- 291
آقاي "لاريجاني" معاون وزارت خارجه، در بازگشت از نيويورك دربارة مذاكرات خود با "دكوئيار" دبيركل سازمان‌ملل، گفت: «چهار دور گفت‌وگوي بسيار فشرده و مستمر با دبيركل داشتيم.» وي درمورد مذاكره درباره مواد قطع‌نامه گفت: «ما تمام پنج موضوع را مورد بحث قرار داديم، به‌ويژه دو گام اول مربوط به اجراي طرح شوراي‌امنيت مبني بر تعيين متجاوز و آتش‌بس، محور اصلي گفت‌وگو‌ها بود. ما راه‌ها و شيوه‌هاي دست‌يابي به اين اهداف را مورد بررسي قرار داديم. در حقيقت ما از تأخيري كه در اجراي طرح دبيركل پديد آمده، ناخشنود هستيم. تقريباً دو ماه از زمان پيشنهاد اين طرح مي‌گذرد و ما وقتي طرح را به صورت جزء به جزء مورد بحث و بررسي قرار داديم، موافقت خود را با آن اعلام كرديم ولي هنوز هيچ‌گونه گام عملي برداشته نشده است. ما ناخشنودي خود را در اين باره به اطلاع دبيركل رسانديم و مؤكداً خواهان آن شديم كه جناحي كه در مقابل روند مذاكرات مانع ايجاد مي‌كند، زير فشار گذاشته شود.» لاريجاني درباره آينده طرح دبيركل افزود: «ما قصد داريم به گفتوگوهاي خود با دبيركل ادامه دهيم و اميدواريم شاهد يك امنيت تضمين شده براي آينده منطقه باشيم. ايران عملي شدن طرح اجرايي دبيركل را قبول كرده و مطابق اين تفكر در جهت دست‌يابي به اين روند، عمل مي‌كند، اما رژيم عراق تنها اعلام كرده است كه قطع‌نامه را قبول دارد ولي در عمل به صراحت و آشكارا، اجراي طرح دبيركل را رد كرده است. ما بر اين عقيده هستيم كه برخي از كشورها به‌ويژه امريكا و ديگر كشورهايي كه هيچ‌گونه علاقه‌اي به اجراي قطع‌نامه 598 ندارند، سعي دارند از اين قطع‌نامه تنها به‌عنوان يك حربه تبليغاتي عليه جمهوري اسلامي ايران استفاده كنند. ما فكر مي‌كنيم حضور امريكا در خليج‌فارس نه تنها تهديدي عليه تماميت ارضي كشورها در منطقه به شمار مي‌رود بلكه ضربه‌اي آشكار عليه فعاليت‌هاي مسالمتآميز دبيركل و ابتكار وي تلقي مي‌شود و اجراي قطع‌نامه598 را به طور قطع با اشكال مواجه مي‌كند.» وي افزود: «جمهوري اسلامي ايران كما فيالسابق به طور قطع در زمينه دست‌يابي به صلح و امنيت عادلانه و پايدار براي تمامي مردم منطقه هم‌كاري خواهد كرد.»[۲۳] روزنامه جمهوري اسلامي سخنان اخير ريچارد مورفي معاون وزير خارجه امريكا را كه گفته است: «شوراي‌امنيت سازمان‌ملل به زودي ايران را به خاطر نپذيرفتن قطع‌نامه598 تحريم تسليحاتي خواهد كرد.» نشانه علاقه امريكا به ايفاي نقش به عنوان طرف اصلي در جنگ ايران و عراق اعلام كرد و افزود: «علت اصرار واشنگتن براي ناموفق جلوه دادن تلاش‌هاي دبيركل سازمان‌ملل به‌خاطر آن است كه امريكا موفقيت خود را در شكست دكوئيار جست‌وجو مي‌كند و انتظار دارد با القاي ناتواني دبيركل و ناموفق جلوه دادن وي در انجام مأموريت خود، زمينة اجراي مراحل بعدي طرح‌هاي خود در زمينهي جنگ تحميلي را فراهم سازد.»[۲۴]
گزارش- 292
دولت امريكا با اشاره به حملات اخير ايران در منطقه خليج‌فارس, ادعاكرد كه ايران قصد پايان دادن به جنگ را ندارد و مجدداً خواستار اعمال تحريم عليه ايران شد. "رابرت وود" سخن‌گوي وزارت امورخارجه امريكا، بعد از ملاقات و گفت‌وگوي "جرج شولتز" وزير امورخارجه امريكا با "طارق عزيز" معاون نخست‌وزير عراق، در اين مورد گفت كه شوراي‌امنيت سازمان‌ملل متحد بايد اكنون دست به يك اقدام مؤثر بزند. وي شوراي‌امنيت را دعوت كرد كه قطع‌نامه‌اي تصويب كند كه متضمن تحريم ارسال اسلحه به ايران باشد تا بدين وسيله ايران در تلاش‌هاي جنگي خود دچار مشكل شود و به مذاكره روي آورد. اين سخن‌گو اعلام كرد: «اين مسئله قرار است در مذاكرات "رونالد ريگان" رئيس‌جمهوري امريكا با "ميخائيل گورباچف" رهبر شوروي، مطرح شود.» رابرت وود همچنين خاطرنشان كرد كه ايران در روزهاي اخير حمله عليه كشتي‌راني بي‌طرف را افزايش داده است.[۲۵] راديو اسرائيل نيز درباره ديدار سران امريكا و شوروي و اهميت آن براي كشورهاي حوزه خليج‌فارس گفت: «مسئله افغانستان و جنگ ايران و عراق در كنار مسئله موشك‌هاي بالستيك و اتمي مهم‌ترين موضوع‌هايي است كه در ديدار ريگان با گورباچف مطرح مي‌شود و احتمالاً پيرامون آنها تصميمات سرنوشت‌سازي اتخاذ خواهد شد. اما جانِ كلام براي اهالي كشورهاي حوزه خليج‌فارس، گفت‌وگو‌ها و توافق‌هاي احتمالي ريگان و گورباچف درباره جنگ ايران و عراق است. ايالات متحده در ماه‌هاي اخير به جهت‌گيري آشكار عليه حكومت اسلامي ايران دست زده، رژيم تهران را تروريست‌پرور خوانده و رهبران جمهوري اسلامي را عاملين ادامه جنگ معرفي كرده است. دولت واشنگتن رژيم تهران را مورد تحريم اقتصادي قرار داده و اكنون تلاش مي‌كند در سازمان ملل نيز ممالك جهان را به تحريم تسليحاتي عليه حكومت اسلامي ايران بكشاند تا به اين وسيله و با اين فشار، رژيم تهران را به برقراري آتش‌بس و آغاز گفتوگوهاي صلح و پايان بخشيدن به تشنج در خليج‌فارس وادار سازد.» راديو اسرائيل درباره موضع شوروي گفت: «گرچه شوروي براي پايان دادن به جنگ ايران را زير فشار گذاشته و حتي گروميكو در ديدار هفته پيش با سفير حكومت اسلامي در مسكو، علناً از گرايش‌هاي جنگطلبانه حكومت اسلامي انتقاد كرد، ولي ايالات متحده عقيده دارد كه شوروي در اين ماجرا دو دوزه‌بازي مي‌كند و در عين حال كه مي‌خواهد مناسبات دوستانه خود را با عراق و ديگر كشورهاي عرب حفظ كند و حتي آن‌را گسترش بخشد، از رنجاندن رژيم تهران نيز دوري مي‌جويد و حاضر به تصويب تحريم تسليحاتي عليه ايران نيست و اين امري است كه اگر گورباچف و ريگان در كنفرانس عالي واشنگتن پيرامون آن توافق كنند و به مرحله اجرا گذاشته شود و مؤثر واقع گردد، سرنوشت جنگ را وارد مسير تازه‌اي خواهد كرد.»[۲۶]
گزارش- 293
تلاش امريكا براي دردست گرفتن روند تحولات جنگ و پايان دادن آن به نحو مورد نظر خود ـ كه به دليل نگراني از تحولات ميدان نبرد به طور جدي دنبال مي‌شود ـ فشار اين كشور بر متحدان خود و كشورهاي جهان را نيز در پي داشته است. در اين‌باره روزنامه "آساهي" چاپ توكيو با اشاره به مذاكرات "لاريجاني" معاون وزير خارجه جمهوري اسلامي با دبيركل سازمان‌ملل در نيويورك، نوشته است: «عدم موفقيت اين گفت‌وگو‌ها، بدون شك فشار براي اعمال تحريم عليه ايران را در شوراي امينت افزايش مي‌دهد و به اين ترتيب توكيو در مقابل اين انتخاب دشوار قرار مي‌گيرد كه چگونه با آن برخورد نمايد.» آساهي با بيان وجود اختلاف نظر در وزارت خارجه ژاپن در مورد تحريم، افزوده است: «مقامات وزارت خارجه در مورد اين سؤال كه چگونه با درخواست كشورهايي مانند امريكا و انگليس از جمله اعضاي شوراي امينت كه خواهان اعمال فشار بر ايران هستند، برخورد نمايند، اتفاق نظر ندارند. برخي از اين مقامات عقيده دارند كه براي اثبات مرجعيت و مؤثر بودن سازمان‌ملل، ژاپن چاره‌اي جز حمايت از پيشنهاد تحريم نخواهد داشت، در حالي كه گروهي ديگر معتقدند چنين اقدامي ايران را به دامن زدن به جنگ و نزديكي بيش‌تر به شوروي سوق خواهد داد.»[۲۷]
گزارش- 294
به گزارش تلويزيون اردن، امروز شاه حسين (شاه اردن) و حسني مبارك (رئيس‌جمهور مصر) درباره جنگ عراق و ايران در دو نوبت گفت و گو كردند. تلويزيون اردن ضمن اعلام اين خبر، اوضاع جنگ را بحراني و نگران‌كننده توصيف كرد و گفت: «ناظران سياسي در منطقه معتقدند كه با توجه به اوضاع بحراني عراق در جنگ، مشاركت فعال‌تر اردن و مصر در جنگ عليه ايران اكنون از مرحله احتمال تجاوز كرده و به يك واقعيت قابل وقوع تبديل شدهاست. همين ناظران به مانورهاي نظامي مشترك اردن و مصر كه ماه آينده مسيحي برگزار مي‌شود و نيز مذاكرات محرمانه نظامي ميان دو كشور اشاره مي‌كنند و آن را در چارچوب نقش آينده اردن و مصر در منطقه خليج‌فارس ارزيابي مي‌نمايند در عين حال برخي ديگر از ناظران مشاركت نظامي فعال مصر و اردن را در جنگ زميني عليه ايران به دلايل مختلف ـ كه عمدتاً به اوضاع داخلي مصر تكيه دارد ـ ضعيف مي‌دانند، اما ارسال كمك‌هاي نظامي و حتي اعزام خلبانان مصري و اردني به عراق را يك احتمال قابل وقوع تلقي مي‌كنند.»[۲۸] ديدار حسنيمبارك رئيس‌جمهور مصر و ملكحسين شاه اردن همچنين روزنامه شيكاگو تريبيون اين نگراني را از منظري ديگر چنين مطرح كرده است: «تلاش‌هاي مربوط به پايان دادن به دو بحران جاري خاورميانه يعني جنگ خليج‌فارس و اختلاف اعراب و اسرائيل با بن‌بست رو به رو شده است و احتمال تشديد خصومت‌هاي منطقه‌اي بيش از هرزمان ديگر است.» به نوشته اين روزنامه، انقلاب بنيادگرايي اسلامي ايران اينك بيش از صهيونيزم اعراب را مورد تهديد قرار داده و به عنوان مهم‌ترين عامل بيثباتي در منطقه شناخته شده است.[۲۹]
گزارش- 295
بعد از شهادت صدها تن از حجاج ايراني در مراسم حج امسال به دست پليس رژيم سعودي، سوريه در نقش يك ميانجي, مساعي جدي براي نزديكي مجدد ايران و عربستان به عمل آورده است. "فاروق الشرع" وزير خارجه اين كشور در ديدار با سفير ايران در دمشق، گفت: «سعودي‌ها خواستار توقف حملات تبليغاتي دو طرف و توقف هرگونه حمله به كشتي‌هاي سعودي هستند … سعودي‌ها آماده شنيدن هر پيشنهادي از جانب شما مي‌باشند.» سپس سفير جمهوري اسلامي ايران عذرخواهي رسمي آلسعود از محضر حضرت امام خميني را شرط عادي شدن روابط دو كشور عنوان كرد.»[۳۰]
گزارش- 296
در فاصله دو روز به تشكيل كنفرانس كشورهاي عضو اوپك در وين و درحالي كه دسته‌اي از اين كشورها از جمله ايران براي افزايش قيمت نفت ميكوشند، قطر و امارات متحده عربي رسماً مخالفت خود را با هرگونه افزايش قيمت از نرخ رسمي بشكه‌اي 18 دلار، مورد تأكيد قراردادند. خبرگزاري فرانسه در ادامه اين خبر نوشته است: «وزير نفت كويت و پنج كشور نفت‌خيز خليج‌فارس طي كنفرانس وين خواستار حفظ قيمت كنوني نفت و افزايش سقف توليد اوپك خواهند شد.»[۳۱] همچنين به گزارش خبرگزاري خليج، وزير نفت عراق، ايران را متهم كرد كه نفت خود را به قيمت هر بشكه 15 دلار مي‌فروشد. "عصام عبدالرحيم الچلبي" همچنين بر پاي‌بندي عراق به موضع خود كه خواهان اختصاص سهميه مساوي با ايران مي‌باشد, تأكيد كرد و گفت: «اين موضع ثابت عراق است و هرگونه تلاشي به منظور عدول از آن به عراق اين حق را مي‌دهد كه به سهميهبندي پاي‌بند نباشد.» وي قبلاً اعلام كرده بود كه عراق آماده است توليد فعلي نفت خود را به شرط سهميه برابر با ايران، به هر ميزاني كه سازمان اوپك تعيين كند، كاهش دهد.[۳۲]
گزارش- 297
خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از خبرگزاري فرانسه گزارش داد كه وزارت كشور فرانسه امروز با صدور اطلاعيه‌اي اعلام كرده است كه ده‌ها تن از اتباع ايراني كه به سازمان مجاهدين خلق تعلق دارند، بامداد ديروز تحت مراقبت اداري قرار گرفتند تا از خاك فرانسه اخراج گردند. در اين اطلاعيه همچنين آمده است كه اين افراد به دليل آن كه در اقدامات طرف‌دارانه از سازمان خود به شدت نظم عمومي را خدشه‌دار كردند, اخراج شده‌اند. اين تصميم در چارچوب ماده 26 بخش‌نامه مورخ 2 نوامبر 1985 در خصوص شرايط ورود و اقامت بيگانگان در فرانسه، اتخاذ گرديده است.[۳۳] اين اقدام دولت فرانسه در رسانه‌هاي گروهي اين كشور و ساير كشورها بازتاب داشته و عمدتاً آن‌را نتيجه روابط جديد ايران و فرانسه دانسته‌اند. رسانه‌هاي همگاني فرانسه عمليات پليسي عليه منافقين را ناشي از داد و ستد ميان فرانسه و ايران و گام جديدي در جهت عادي سازي روابط دو كشور توصيف كرده‌اند. هيچ يك از روزنامه‌ها اين تدابير وزارت كشور راتأييد نكرده و حتي روزنامه‌هاي نزديك به دولت در مورد اين اقدام لحن احتياط‌آميز اختيار كرده‌اند. روزنامه اقتصادي "لزاكو" نزديك به دولت فرانسه، در تفسيري نوشته است. «اين مرحله جديد در مناسبات ايران و فرانسه، يك احساس ناراحتي ايجاد مي‌كند، زيرا عجيب و شگفت‌آور است كه مقامات فرانسوي درست شش روز پس از آزادي دو تن از گروگان‌ها و چند روز پس از ابزار خشنودي چند تن از مقامات بلندپايه ايراني نسبت به رويه دولت فرانسه، تازه متوجه خطر مجاهدين خلق براي نظم عمومي كشور شده‌اند.»[۳۴] رهبران اين سازمان نيز همين مواضع را اتخاذ نمودند. راديو امريكا درباره واكنش آنها گفت: «سازمان مجاهدين خلق مي‌گويد دولت فرانسه براي آزادي دو گروگان و گروگان‌هاي ديگري كه در دست شيعيان افراطي در لبنان اسيرند، به باجپردازيهاي گوناگون به دولت ايران مشغول است و اخراج ده‌ها نفر از وابستگان و طرف‌داران و اعضاي سازمان مجاهدين خلق را از جمله اين باجپردازي به جمهوري اسلامي مي‌دانند.»[۳۵]
گزارش- 298
در سطح بين‌المللي, مسئله حقوق بشر به عنوان يك عامل فشار برجمهوري اسلامي، براي سومين بار متوالي در مجمع عمومي سازمان‌ملل مطرح شد. مجمع از ايران خواست تا شكنجه و اعدام زندانيان سياسي در زندان را ـ كه نماينده سازمان ملل مدعي وجود آنها در ايران شد ـ متوقف كند. همچنين مجمع خواستار ادامه كنترل براي اجراي حقوق بشر در ايران گرديد. خبرگزاري يونايتدپرس در اين‌باره گزارش داد: «مجمع عمومي با 64 رأي موافق در مقابل 22 رأي مخالف و 45 رأي ممتنع، نگراني شديد خود را پيرامون مواردي از شكنجه و اعدام در زندان‌هاي ايران اعلام كرد.» اين خبرگزاري روشن ساخت كه مبناي تصميم‌گيري در مجمع سازمان‌ملل, گزارشي بوده كه سازمان مجاهدين خلق در اختيار آن سازمان بين‌المللي قرار داده بود.[۳۶]
گزارش- 299
نشريه "قيام ايران" وابسته به گروه بختيار، با اشاره به حوادث خليج‌فارس، به طور تلويحي از حضور نظامي امريكا در اين آب‌راه حمايت كرده و نوشته است: «امروز اگر امريكا براي گوش‌مالي رژيمي كه مي‌پندارد بايد فقط از جنگ تغذيه كند، دست به اقدام محدود نظامي مي‌زند، افكار عمومي جهان اگر آن‌را نستايد، دستكم قابل درك مي‌شمرد. اگر ندايي در محكوميت امريكا برمي‌خيزد، انگيزه‌اي سياسي دارد نه انگيزه‌اي اخلاقي.» گفتني است كه نشريه ديگري با عنوان "پيام ايران" (وابسته به همين گروه) پيش از ورود غربي‌ها به خليج‌فارس، تنها راه پايان يافتن جنگ ايران و عراق را دخالت مستقيم قدرت‌هاي بزرگ اعلام كرده بود.[۳۷]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/09/16
- ↑ سند شماره 1562 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم (حسين اردستاني)، 11/9/1366 تا 16/9/1366 صص80 و81.
- ↑ همان، صص82تا84.
- ↑ سند شماره 1557 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي (سعيد سرمدي)، ص140.
- ↑ همان، ص138.
- ↑ همان، ص127.
- ↑ معاونت سياسي ستاد كل، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، نشريه "بررسي جنگ"، شماره 4 (9/9/1366)، ص 45.
- ↑ مأخذ3، ص145.
- ↑ همان، ص142.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 263 (17/9/1366)، ص23، كويت - خبرگزاري كويت، 16/9/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 266 (20/9/1366)، ص30، سازمان‌ملل - خبرگزاري كويت, 19/9/1366.
- ↑ مأخذ6, ص43.
- ↑ مأخذ9، 26، ص6، ايلام - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 26/9/1366.
- ↑ مأخذ9، ص6، خبرگزاري جمهوري اسلامي 16/9/1366.
- ↑ مأخذ9، صص16و17، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي, 16/9/1366.
- ↑ مأخذ9، ص16، راديو اسرائيل, 16/9/1366.
- ↑ مأخذ9، ص11، راديو اسرائيل، 16/9/1366.
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديو‌هاي بيگانه"، 17/9/1366، ص5، راديو امريكا، 16/9/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه"گزارش‌هاي ويژه"، شماره 264 (18/9/1366)، ص12، كپنهاك - به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 17/9/1366.
- ↑ مأخذ9، ص8و9، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/9/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 16/9/1366، ص9.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي, 17/9/1366, ص9.
- ↑ روزنامه كيهان، 16/9/1366، ص2.
- ↑ مأخذ21، ص8.
- ↑ مأخذ21، ص1.
- ↑ مأخذ18، ص10، واشنگتن - خبرگزاري فرانسه، 17/9/1366.
- ↑ مأخذ9، ص38و39، راديو اسرائيل، 16/9/1366.
- ↑ مأخذ9، ص20، توكيو - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/9/1366.
- ↑ مأخذ22. ص20.
- ↑ مأخذ17، ص4، راديو امريكا، 16/9/1366.
- ↑ سند شماره 201740 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي خارجي، 24/9/1366، ص1.
- ↑ مأخذ18، صص39و40، منامه - خبرگزاري فرانسه، 16/9/1366.
- ↑ مأخذ9، ص48، بغداد - خبرگزاري خليج، 16/9/1366.
- ↑ روزنامه كيهان، 17/9/1366، ص20.
- ↑ مأخذ18، صص26و27، پاريس - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 17/9/1366.
- ↑ مأخذ18، ص18، راديو امريكا، 16/9/1366.
- ↑ مأخذ18، ص45، سازمان‌ملل - يونايتدپرس, 17/9/1366.
- ↑ سند شماره 200684 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: 16/9/1366، صص3و4.