1366.08.21
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.08.21 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و یک آبان |
| تاریخ شمسی | 1366.08.21 |
| تاریخ میلادی | 12 نوامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 19 ربيع‌الاول 1408 |
گزارش- 835
امام خميني در پاسخ به نامه شوراي عالي پشتيباني جنگ، بار ديگر بر اولويت جنگ و لزوم همت همه اقشار براي كسب پيروزي سريع‌تر تأكيد كردند. شوراي عالي پشتيباني جنگ امروز در نامه‌اي به امام خميني خواستار صدور فرمان ايشان براي تدارك بيش از پيش جبهه‌ها شد. متن نامه شوراي عالي پشتيباني جنگ چنين است: «بسم‌الله الرحمن الرحيم. رهبر معظم انقلاب و فرمانده كل قوا حضرت امام خميني مدظله العالي. تحركات سياسي نظامي استكبار و مهره‌هاي ارتجاع در دفاع از رژيم بعثي عراق و تلاش براي نجات آن، عقيده به آسيب‌پذيري و ضعف مفرط دشمن را بيش از پيش تقويت مي‌كند و لزوم وارد آوردن ضربات مؤثر و متوالي را حتمي مي‌سازد. از طرفي بي‌توفيقي تلاش‌هاي چند ماه اخير برخي مجامع بين‌المللي كه تاكنون علي‌رغم اتلاف وقت كه ممكن است موجب سوء استفاده دشمن شود، نتوانسته قضاياي جاري را به سمت حل عادلانه سوق دهد، خوش‌بيني به اين تلاش‌ها را كاملاً ضعيف ساخته است. شوراي عالي پشتيباني با غور و بررسي كامل طي جلسات متعدد و پس از تشكيل سميناري مركب از جمع كثيري از علماء اعلام و ائمه جمعه و مسئولين دولتي و نهادهاي انقلابي و با توجه به آمادگي مشتاقانه مردم براي شركت در دفاع مقدس به اين نتيجه رسيده است كه براي تهيه عِده و عُده‌هاي لازم جهت يك سلسله عمليات متوالي و مؤثر در سراسر خطوط تماس و تدارك تجهيزات ضروري براي اين مقطع حساس، لازم است از امكانات كشور بيش از گذشته استفاده شود. مستدعي است اوامر و ارشادات عالي را ابلاغ فرماييد. شوراي عالي پشتيباني جنگ - 19 ربيع‌الاول 1408 - 21/8/1366»[۱] امام خميني در پاسخ به نامه شوراي عالي پشتيباني جنگ نوشتند: «بسمه تعالي - شوراي عالي پشتيباني جنگ اعزهم الله تعالي. واضح است و كراراً گفته شده است كه اين جنگ تحميلي در رأس امور واقع است و لازم است به همت همه اقشار كشور هرچه سريع‌تر با عنايات حق تعالي پيروزي به دست آيد. بنابراين آنچه كه شوراي عالي پشتيباني جنگ و متخصصان امور جنگي ضرورت تشخيص داده‌اند بايد عمل شود و كوتاهي نگردد. در اين فرصت از تمام اقشار ملت مخصوصاً علماي اعلام و ائمه جمعه و جماعات و خطباي محترم لازم است تشكر كنم كه با صرف جان و عزيزان و مال خود در راه مقاصد اسلام به طور شايسته عمل به وظيفه الهي نمودند و از ملت عظيم كه با راه‌پيمايي‌هاي اخير پشت جنايت‌كاران پليد خصوصاً امريكا را لرزاند، با تمام وجود قدرداني بنمايم. از خداوند تعالي قدرت هر چه بيش‌تر رزمندگان و پيروزي آنان و رحمت و سعادت شهدا و جانبازان و آزادي اسرا و صبر داغ‌ديدگان و سلامت و پشتكار دست‌اندركاران را طلب مي‌كنم.»[۲]
گزارش- 836
خبرگزاري رويتر امروز در گزارشي نامه شوراي عالي پشتيباني جنگ و پاسخ امام خميني را به نقل از راديو تهران مخابره كرده و ضمن آن آورده است: «ايران خبر داد كه در حال بسيج نيرو براي تعرضي جديد عليه عراق است و اينكه اكنون اعتقاد چنداني به تلاش‌هاي بين‌المللي براي پايان جنگ ندارد.» رويتر اضافه كرده است: «اين موضع ايران زماني اتخاذ مي‌شود كه يك روز از اجلاس رهبران عرب در امان كه ايران را به خاطر عدم قبول و اجراي قطعنامه 598 شوراي امنيت محكوم كرد، مي‌گذرد.»[۳] روزنامه واشنگتن‌پست نيز با اشاره به اظهارات اخير رئيس‌جمهور ايران درباره ميزان آمادگي نيروهاي ايراني و زمان آغاز تهاجم جديد نوشت: «بيانات اخير مقامات ايراني حرف‌هاي توخالي نمي‌باشد و ايران اكنون نيروي عظيمي از داوطلبان را در جبهه‌ها بسيج نموده و داراي بيش از 250هزار نيرو در خوزستان واقع در 10 كيلومتري شهر بصره مي‌باشد. ايران در ماه آذر يا دي دست به يك تهاجم ديگر خواهد زد. عكس‌هاي ماهواره‌اي كه از بالاي خطوط جنگي برداشته شده حاكي است كه ايران با ساختن لااقل شش كانال عظيم سعي در خالي كردن خطوط دفاعي - آبي عراق دارد.» اين روزنامه در ادامه به نقل از يك تحليل‌گر مي‌افزايد: «فرض ما اين است كه درست قبل از آغاز تهاجم، خود ايران اين كانال‌ها را باز خواهد كرد و آب‌هايي را كه از خطوط دفاعي عراق حفاظت مي‌كنند منحرف خواهد ساخت.»[۴]
گزارش- 837
تلاش نيروي زميني سپاه‌پاسداران براي آماده‌سازي عمليات در منطقه ماووت ادامه دارد. اين عمليات كه براي اجرا در دو محور به وسيله يگان‌هاي دو قرارگاه نجف و قدس طراحي شده بود، به علت كمبود امكانات به محور گرده‌رش محدود شد. جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه پيش از ظهر امروز در پاسخ به گلايه برادر حسين همداني (مسئول معاونت عمليات قرارگاه قدس) كه براي يگان‌هاي قرارگاه قدس سهمية سوله اختصاص نيافته گفت: «شما به آنها (يگان‌ها) فشار نياوريد، ما مي‌خواستيم اين دو عمليات را هم زمان انجام بدهيم ولي با توجه به امكانات موجود، عملي نيست بايد اين عمليات انجام شود، بعد همان واحدهاي جهاد و ... را به قرارگاه قدس بدهيم وارد عمل كند.»[۵] راوي قرارگاه نيروي زميني (حسين اردستاني) در يادداشت‌هاي امروز خود هدف اين عمليات را تصرف ارتفاع گرده‌رش به منظور به دست آوردن سرپلي در غرب رودخانه قلعه‌چولان (قلاچولان) ذكر كرده است. گرفتن اين سرپل نيز در جهت ايجاد زمينه براي عمليات بزرگ زمستاني در جبهه شمال غرب طراحي شده است.[۶]
گزارش- 838
صدام حسين خواستار هشياري نيروهاي عراقي در برابر حملات آتي ايران شد. به گزارش خبرگزاري خليج از بغداد: «صدام حسين رئيس‌جمهور عراق در پايان جلسه مشترك شوراي فرماندهي انقلاب و فرماندهي حزب بعث حاكم كه امروز برگزار شد، از نيروهاي مسلح عراقي خواست تا در برابر هرگونه ماجراجويي تازه ايرانيان آماده و هشيار باشند. گرچه رسانه‌هاي گروهي عراق به محل درگيري احتمالي در جبهه‌ها اشاره‌اي نكردند، اما ناظران سياسي معتقدند كه شرق بصره محل نبردهاي آينده ايران عليه عراق خواهد بود. عدنان خيرالله معاون فرمانده كل نيروهاي مسلح و وزير دفاع عراق اخيراً از محل استقرار سپاه‌هاي هفتم، سوم و ششم ارتش عراق كه در جنوب عراق فعاليت دارند، بازديد كرد و گزارشي درباره آمادگي نيروهاي عراقي و روحيه عالي آنان را به صدام حسين داد.»[۷]
گزارش- 839
امروز چند پادگان و مركز تجمع نيروهاي عراقي هدف بمباران و آتش توپخانه نيروهاي خودي قرار گرفت. به گزارش ستاد مشترك ارتش در ساعت 12:43 امروز يك پادگان نظامي ارتش عراق در استان اربيل را جنگنده بمب‌افكن‌هاي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران بمباران كردند.[۸] همچنين ستاد كل سپاه‌پاسداران اعلام كرد كه عصر امروز به مدت 4 ساعت پادگان "بسن" در منطقه چوارته، قرارگاه فرماندهي دشمن در منطقه "سورقلات" و يك مركز تجمع نيرو در پايين ارتفاع گامو زير آتش شديد توپخانه قرار گرفت كه در جريان آن تعدادي خودرو و مقاديري سلاح و مهمات و ده‌ها تن از افراد ارتش عراق كشته و مجروح شدند.[۹]
گزارش- 840
نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق با اجراي كمين در جاده دوكان - سليمانيه دو دستگاه خودروِ ارتش عراق را منهدم كردند. در اين درگيري يك ارتشي عراقي كشته و سه تن ديگر به اسارت پيشمرگان مبارز كرد درآمدند.[۱۰] از سوي ديگر، رژيم عراق پنج تن از هواداران اتحاديه ميهني كردستان عراق را در شهر سليمانيه اعدام كرد. راديو بي.بي.سي با اعلام اين خبر افزود: «اتحاديه مذكور نيز به تلافي اين عمل پنج افسر عراقي را از ميان صدها اسيري كه در اختيار دارد. انتخاب و گلولـه‌باران كرد. اتحاديه ميهني همچنين ده خبرنگار خارجي را به اتهام همكاري با دولت عراق به اسارت گرفته است.[۱۱]
گزارش- 841
ستاد مشترك ارتش در اطلاعيه روز 22/8/1366 خود اعلام كرد: «نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران طي شبانه‌روز گذشته (21/8/66) علاوه بر انجام مأموريت‌هاي ويژه پدافند دريايي در كرانه‌هاي جنوب، تعداد 13 كشتي تجاري و نفتكش خارجي را هنگام عبور از آبراه تنگه هرمز شناسايي و پس از بازبيني محموله‌ها و اطمينان از اينكه كالايي به مقصد عراق حمل نمي‌گردد، به كشتي‌هاي مذكور اجازه ادامة مسير دادند.»[۱۲]
گزارش- 842
يك شناور تداركاتي جمهوري اسلامي ايران امروز در خليج فارس هدف حمله هواپيماهاي عراقي قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي شد. يك منبع مطلع در وزارت نفت اعلام كرد: مقارن ساعت 23:20 شناور تداركاتي "يوسف" متعلق به شركت نفت در وضعيت سفيد هدف حمله هواپيماهاي عراقي قرار گرفت. اين حمله در 5 مايلي جزيره لاوان در حالي صورت گرفت كه شناور يوسف به مقصد بوشهر در حركت بود.[۱۳]
گزارش- 843
نيروهاي امريكايي در خليج فارس به طور مكرر حقوق بين‌المللي دريانوردي و خطوط هوايي جمهوري اسلامي ايران را نقض مي‌كنند؛ رجايي خراساني نمايندة ايران در سازمان ملل امروز در نامه‌اي به دبيركل اين سازمان نوشت: «توجه شما را به نقض حقوق بين‌المللي به وسيله نيروهاي ايالات متحده در خليج فارس كه شامل تهديدات عليه ايمني دريانوردي و نيز خطوط هوايي غيرنظامي برفراز مسير هوايي بين‌المللي، دخالت در مأموريت هواپيماهاي گشتي ايران برفراز آب‌هاي بين‌المللي و ممانعت از پرواز هواپيماهاي گشتي ايران توسط جنگنده‌هاي ايالات متحده مي‌باشد، جلب مي‌نمايم.» نماينده ايران در پيوست اين نامه گزارش ده مورد اقدام نيروهاي امريكايي در زمينه نقض حقوق بين‌المللي را درج كرده است.[۱۴]
گزارش- 844
پاكستان به كشتي‌هاي نظامي كشورهاي خارجي كه در خليج فارس حضور دارند، اجازه بازديد و استفاده از بنادر پاكستان را نمي‌دهد. ضياءالحق، رئيس‌جمهور پاكستان در ديدار با عليرضا معيري، معاون سياسي نخست‌وزير جمهوري اسلامي ايران با اعلام اين مطلب افزود: «ايران بايد امنيت را در خليج فارس برقرار نمايد، زيرا بيش‌ترين منافع را در اين منطقه دارا مي‌باشد. اوضاع در خليج فارس به نقطه غليان رسيده و به سادگي مي‌تواند گسترش يابد.» وي افزود: «پاكستان در جهت منافع قدرت‌هاي بزرگ عمل نخواهد كرد.»[۱۵] وزير خارجه پيشين پاكستان نيز در سمينار همبستگي آسيا و افريقا در اسلام‌آباد گفت: «امريكا همواره در جهت تهديد عليه ايران حركت كرده است. امريكا با اقدامات اخير خود در خليج فارس تبليغات بي‌اساس خود مبني بر بي‌طرفي در جنگ را از بين برد و به طور آشكار از عراق حمايت كرد.» وي افزود: «به‌رغم حمايت امريكا از رژيم عراق، اوضاع خليج فارس را بدون همكاري ايران نمي‌توان عادي ساخت و بايد شرايط جمهوري اسلامي ايران مورد توجه قرار گيرد.»[۱۶]
گزارش- 845
محمدجواد لاريجاني نماينده تام‌الاختيار ايران براي ادامه مذاكره درباره قطعنامه 598 شوراي امنيت شد. راديو بي.بي.سي به نقل از سخنگوي سازمان ملل متحد تأييد كرد كه دكتر لاريجاني براي مذاكره با دبيركل سازمان ملل متحد، نيمه دوم نوامبر (25 آبان تا 9 آذر) به نيويورك خواهد رفت.[۱۷] اين در حالي است كه طارق عزيز وزير خارجه عراق كه از قبل براي انجام مذاكراتي مشابه با دكوئيار معرفي شده بود، فعلاً از تصميم خود منصرف شده است.[۱۸] محمدجواد لاريجاني معاون امور بين‌الملل وزارت خارجه قبل از ترك ايتاليا به مقصد يوگسلاوي، در يك مصاحبه مطبوعاتي با اشاره به نقش مثبت ايتاليا در شواري امنيت و تأييد اينكه نمايندگي ايران را براي مذاكره با دبيركل درباره اجراي قطعنامه به عهده دارد، گفت: «كليه بندهاي اين قطعنامه داراي ارزش مساوي هستند و هيچ دليلي وجود ندارد كه اجراي آتش‌بس بر اعلام متجاوز مقدم شمرده شود و اين مسئله در پاسخ ايران به دبيركل مورد تأكيد قرار گرفته است. پاسخ عراق به قطعنامه، كه در اختيار دبيركل قرار گرفته است، بيانگر تعابير نادرستي از مفاد قطعنامه است و در آن در عين حال به نوعي به دبيركل توهين شده است. عراق در آغاز تصور مي‌كرد كه اين بار نيز مي‌تواند از تصويب قطعنامه شوراي امنيت بهره‌برداري تبليغاتي كند، ليكن امروز براي دنيا مشخص شده كه عراق رژيم متجاوزي است كه به دروغ پرچم صلح به دست گرفته است. امريكا نيز قصد دارد از تلاش‌هاي آقاي دكوئيار به عنوان يك وسيله فشار عليه جمهوري اسلامي ايران استفاده كند و اين يكي ديگر از مشكلات ايشان است.»[۱۹]
گزارش- 846
ايران اجلاس سران عرب در امان را در جهت سياست‌هاي تجاوزگرانه امريكا و تأييد آتشافروزيهاي رژيم عراق اعلام كرد و وزير خارجه سوريه نيز در مصاحبه‌اي با سرزنش ايران در اين اجلاس مخالفت كرد. وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در اين باره بيانيه‌اي صادر كرد كه در آن آمده است: «جمهوري اسلامي تلاش‌هاي شكست خورده و عقيم سران مرتجع عربي در اجلاس اردن را در راستاي سياست تجاوزكارانه و رهنمودهاي هيئت حاكمه ايالات متحده به اجلاس مزبور تلقي نموده و با استواري و عزم راسخ پاسخ مناسب را به تهديدات دولت امريكا و وابستگان آن در منطقه خواهد داد. جمهوري اسلامي صراحتاً اعلام مي‌دارد كه امريكا و سران مرتجعي كه همچنان علي‌رغم نظر كشورهاي مترقي و واقع‌بين عرب، تصميم به صحه گذاشتن بر اقدامات گذشته و حال رژيم فاسد صدام نموده‌اند، بايد بدانند كه تأييدات آنها حاصلي به جز گسترش ماجراجويي و آتشافروزيهاي رژيم رو به زوال عراق نداشته و نتيجتاً مسئوليت تمامي رويدادهاي آتي منطقه بر عهده آنان مي‌باشد.»[۲۰] مهندس موسوي نخست‌وزير نيز در اين باره گفت: «اگر حضور نظامي امريكا توانست كاري انجام بدهد، قطعنامه كنفرانس امان هم مي‌تواند براي صدام كاري انجام دهد. حمايت‌هاي شيوخ و ابرقدرت‌ها نمي‌تواند صدام را نجات دهد و اين كنفرانس را بيش‌تر دلارهاي نفتي شيوخ مرتجع به راه انداخته است.»[۲۱] فاروق الشرع، وزير امور خارجه سوريه نيز در يك مصاحبه مطبوعاتي نظر اين كشور را درباره اجلاس امان و بيانيه آن اعلام كرد. وي گفت: «علي‌رغم بيانيه پاياني اجلاس امان، سوريه با سرزنش ايران مخالف است و با بازگشت مصر به جامعه عرب نيز موافق نيست. سوريه در امان همچنان مخالفت خود را با گسترش جنگ ايران و عراق و با اشغال خاك عراق به وسيله ايران اعلام كرده و ضمن جلوگيري از عربي فارسي شدن جنگ، بر آزادي كشتي‌راني تأكيد كرد.» وي افزود: «ما قطعنامه 598 شوراي امنيت را هيچ وقت رد نكرده‌ايم ولي اجراي آن به خاطر سوء استفاده امريكا با مشكل مواجه است و با ورود نيروهاي اين كشور به خليج فارس، كشتي‌هاي بيش‌تري مورد حمله قرار گرفته و بحران در اين منطقه بيش‌تر شده است.»[۲۲]
گزارش- 847
اجلاس سران عرب در امان و مسئله بازگشت مصر به جهان عرب تحليل‌هاي مختلف و گاه متضادي را در پي داشته است. روزنامه پروادا اجلاس سران عرب را يك رويداد غيرمعمولي و غيرعادي توصيف كرد و اظهار اميدواري كرد كه دوران نفاق در جهان عرب به پايان برسد و وحدت عملي آنها تحكيم يابد.[۲۳] راديو بي.بي.سي با اشاره به حمايت كامل اجلاس از عراق در قطعنامه پاياني و هم‌صدا نشدن سوريه و ليبي با آن گفت: «اين گردهمايي نشان داد كه اين دو كشور نمي‌توانند خود را به خاطر حمايت از ايران، در جهان عرب منزوي نگه‌دارند . ايران از بازگشت مصر به جهان عرب و اينكه اسرائيل بي‌طرفي رسمي خود را در جنگ به نفع عراق رها كند، نگران است. مصر از تحولات اخير خشنود است و ملك حسين نيز مي‌تواند ادعا كند كه تلاش‌هاي ديپلماتيك او در كنفرانس سران نتايج حقيقي به مراتب بيش‌تر از آنچه كه از اعلاميه پاياني كنفرانس مشهود بود، به دنبال داشته است.[۲۴] از سوي ديگر، بازگشت مصر به صحنه سياسي خليج فارس هر چند موجب تقويت روحيه كشورهاي عربي شده است، ليكن به نظر نمي‌رسد اين امر توازن قدرت را عليه ايران تغيير دهد. خبرگزاري رويتر در گزارشي به نقل از ديپلمات‌ها نوشت: «مصر تمايل به دخالت نظامي در جنگ خليج فارس ندارد. ليكن پس از برقراري مجدد روابط ديپلماتيك از سوي كشورهاي حاشيه خليج فارس و عراق با مصر، حسني مبارك متعهد شد كه از هر يك از كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس در صورت كشانده شدنشان به جنگ دفاع نمايد. يك مقام برجسته عربي در منطقه خليج فارس در اين باره گفت: «اكنون ايران غيرعرب به منظور حمله به هر يك از كشورهاي عرب متحد عراق بايدتعمق نمايد. ديپلمات‌هاي ايراني مي‌گويند: هيچ‌گونه تهديدي را از جانب مصر مشاهده نمي‌كنند. ايران از تجهيز ناوگان‌هاي امريكايي و شوروي در خليج فارس نهراسيده است. يك ديپلمات ايران اين سؤال را مطرح كرد: چه كاري است كه شرق و غرب نمي‌توانند بكنند و مصر از عهده آن برمي‌آيد.»[۲۵] مجله آلماني اشپيگل نيز در تفسيري نوشت: «كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس براي جنگ و مبارزه با جمهوري اسلامي ايران، احتياج به كشور بزرگ و قوي مصر دارند. متحد امريكايي آنان در منطقه به عنوان يك شريك بي‌مسئوليت و بدون فكر تلقي مي‌شود و اين ترديد تقويت شده است كه نكند امريكا آن گونه كه ايران ادعا مي‌كند يك ببر كاغذي باشد.»[۲۶]
گزارش- 848
شركت "شوواشل سكيوكي كي" وابسته به گروه "رويال داچ شل" كه در حال حاضر روزانه 60 هزار بشكه نفت خام ايران را به صورت قرارداد درازمدت و همچنين بازار آزاد توأماً خريداري مي‌كند، تصميم دارد در پايان مهلت قرارداد خود در ماه ژانويه، همچنان در همين حدود نفت از ايران را خريداري نمايد. ايران اخيراً حدود 6/6 درصد از كل واردات نفت خام ژاپن را تأمين مي‌كند. مقامات "شوواشل" گفتند كه با در نظر گرفتن روابط دراز مدت خود با كشورهاي توليد كننده نفت و تأمين با ثبات اين ماده تصميم گرفتند كه خريد روزانه 30 هزار بشكه نفت خام ايران بر اساس قرارداد درازمدت و ميزان مشابهي از بازار آزاد را همچنان ادامه دهند. مجموع خريد از ايران حدود 15 تا 20 درصد از كل واردات نفت خام اين كمپاني را تشكيل مي‌دهد.[۲۷]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/08/21
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 23/8/1366، ص12.
- ↑ سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، صحيفه نور، (مجموعه رهنمودهاي حضرت امام خميني)، جلد 20، تهران: سروش، 1369، ص160.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 238، 22/8/1366، ص11 و 12.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 239، 23/8/1366، ص55، واشنگتن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 21/8/1366، به نقل از روزنامه واشنگتن‌پست.
- ↑ سند شماره 1531 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه مركزي سپاه در عمليات نصر8 (حسين اردستاني)، 16/8 تا 26/8/1366، ص81.
- ↑ همان، ص87 و 88.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 242، 26/8/1366، ص6، بغداد - خبرگزاري خليج، 25/8/1366.
- ↑ مأخذ 1، ص2، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه كيهان، 23/8/1366، ص19.
- ↑ سند شماره 144647 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: آمار عمليات‌هاي انجام شده توسط گروه‌هاي مختلف عراقي، 30/8/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 249، 3/9/1366، ص9، بخش فارسي راديو بي‌بي‌سي، 2/9/1366.
- ↑ مأخذ 1، ص2.
- ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشريه"رويدادها"، شماره 171، 28/8/1366، ص8.
- ↑ سند شماره S/19267 شوراي امنيت سازمان ملل، 13 نوامبر 1987، ترجمة مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
- ↑ مأخذ 9، ص2.
- ↑ مأخذ 1، ص3، اسلام‌آباد - واحد مركزي خبر.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 240، 24/8/1366، ص16 و 17.
- ↑ مأخذ 9، ص2.
- ↑ مأخذ 1، ص12.
- ↑ روزنامه رسالت، 23/8/1366، ص2.
- ↑ مأخذ 1، ص4.
- ↑ مأخذ 4، ص36 تا 38، دمشق - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 22/8/1366.
- ↑ مأخذ 7، ص37، راديو صلح و ترقي، 25/8/1366، به نقل از روزنامه پراودا چاپ مسكو.
- ↑ مأخذ 7، ص40 و 41، به نقل از راديو بي‌بي‌سي، 25/8/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 250، 4/9/1366، ص10، بحرين - خبرگزاري رويتر، 3/9/1366.
- ↑ مأخذ 7، ص14، بن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 25/8/1366، به نقل از هفته‌نامه اشپيگل.
- ↑ مأخذ 9، ص17.