1362.08.24
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.08.24 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیست و چهار آبان |
| تاریخ شمسی | 1362.08.24 |
| تاریخ میلادی | 15 نوامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 9 صفر 1404 |
گزارش- 516
پس از چند روز بحث و بررسی دربارة ادامه عملیات والفجر٤ و اجرای مرحله چهارم این عملیات در منطقه عمومی شیلر و توافق فرماندهان ارتش و سپاه در رده قرارگاه خاتم در جلسه شورای‌عالی دفاع در تهران و قرارگاه مقدم حمزه در منطقه عملیاتی، امروز عزیز جعفری و سرهنگ امیربیگی فرماندهان مشترک قرارگاه مقدم حمزه سپاه و ارتش دستور جزءبه‌جزء این عملیات را به رده‌های ذی‌ربط ابلاغ کردند. در این طرح علاوه‌بر ابلاغ مأموریت محول‌شده به قرارگاه‌های فرعی حمزه١ (تیپ٢ لشکر٢١ حمزه و لشکر14 امام حسین(ع))، حمزه٢ (لشکر٢٧ حضرت رسول(ص) و تیپ٣ لشکر٢٨ کردستان)، حمزه٣ (لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و تیپ٢ لشکر٢٨ کردستان)، حمزه٤ (لشکر٥ نصر و تیپ یک لشکر٢٨ کردستان)، حمزه٥ (لشکر30 گرگان و تیپ٣٣ المهدی(عج)) و حمزه٦ (تیپ2 لشکر٢٣ نوهد و تیپ10 سیدالشهدا(ع)) برای تصرف و تأمین ارتفاعات کانی‌مانگا، جاده غرب کانی‌مانگا و ارتفاعات جنوب پنجوین (سنگ معدن)، درصورت موفقیت یگان‌ها در دستیابی به اهداف مذکور، ادامه عملیات به‌سمت جنوب و تصرف ارتفاعات سورن نیز پیش‌بینی شده است. در بخشی از تدابیر عملیاتی این دستور آمده است: قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) رده جلو ضمن پدافند در امتداد خط تماس با به‌کارگیری قرارگاه تاکتیکی حمزه٤ به‌عنوان تلاش اصلی هدف کربلا (سنگ معدن) را تصرف و تأمین و سپس تک را برای تصرف هدف آزادی (سورن) ادامه می‌دهد. قرارگاه‌های حمزه ٢ و ٣ هدف‌های نهایی محمد (کانی‌مانگا) و علی (جاده و منطقه غرب کانی‌مانگا) را تصرف می‌کنند. قرارگاه حمزه١ نیز هدف مظفر (شرق ارتفاع سنگ معدن) را تصرف و تأمین می‌نماید.*[۱] دراین‌حال، اخبار به‌دست‌آمده از شنود حاکی است دشمن از اجرای عملیات برای تصرف ارتفاع سنگ معدن آگاهی یافته است. طبق این خبر، یک منبع سری عراق اظهار کرده است که ایران قصد دارد با 15 هزار نفر از نیروهای بسیجی و پاسدار و یک لشکر ارتش و تعدادی تانک ارتفاع 1830 و ادامه آن به‌طرف تنگه روکان را تصرف کند. از سوی دیگر، لشکر٧ عراق نیز به‌منظور آمادگی واحدهای تابعه تأکید کرد که احداث میادین مین، کشیدن سیم‌خاردار و کانال‌های مواصلاتی حتماً دراسرع‌وقت تکمیل شود. این لشکر همچنین از واحدهای خود خواسته است که برای هوشیاری بیشتر در مقابله با تک نیروهای ایرانی همه درخت‌های جلوی خط مقدم را که مانع دید نیروهای پیاده می‌شود، قطع کنند.[۲]
گزارش- 517
هم‌زمان با افزایش استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی و ضرورت کسب آموزش‌های لازم برای مقابله با این‌گونه حملات، امروز واحد آموزش نظامی و واحد آموزش بهداری ستاد مرکزی سپاه در نامهای به مناطق یازده‌گانه سپاه اعلام کرد به‌منظور تکمیل آموزش پدافند شیمیایی هرچه سریع‌تر مربیان پدافند شیمیایی را تا پایان آبان‌ماه به تهران اعزام کنند.[۳]
گزارش- 518
امروز هم برای نیروهای خودی در مناطق کردنشین آذربایجان‌غربی خسارت‌بار بود و در اقداماتی که گروه‌های مسلح غیرقانونی در محورهای مختلف این استان انجام دادند، ٢٦ تن از نیروهای نظامی و مردم عادی شهید و ١٩ تن زخمی شدند. همچنین ٥ خودرو منهدم گردید. عناصر وابسته به گروه‌های مسلح ضدانقلاب ساعت 16 امروز، در حوالی پایگاه خلیفه در محور مهاباد - پسوه، به افراد خودی حمله کردند. در این حادثه 11 تن از نیروهای ژاندارمری به شهادت رسیدند، یک تن مفقود شد و ٨ قبضه انواع سلاح انفرادی نیز به دست مهاجمان افتاد. در گزارش‌ها از تلفات افراد ضدانقلاب آماری داده نشده است.[۴] در محور مهاباد به ارومیه نیز گروه‌های مسلح غیرقانونی سه عملیات را هم‌زمان در ساعت 17:30 اجرا کردند: در ٦ کیلومتری شمال مهاباد، خودروی نیروهای تیپ110 شهید بروجردی که پس از اجرای مأموریت تأمین جاده درحال بازگشت به مهاباد بودند مورد هجوم افراد مسلح ضدانقلاب قرار گرفت. در درگیری به‌وجودآمده، ٢ تن از افراد خودی شهید و ٤ تن نیز زخمی شدند. هم‌زمان و در همان منطقه یک دستگاه خودروی جیپ هنگ ژاندارمری و یک خودروی شخصی نیز مورد حمله قرار گرفتند. در این دو حادثه، ٣ تن از افراد هنگ ژاندارمری، ٣ تن از نیروهای تیپ مهاباد و ٥ تن از افراد بومی که سرنشینان یک خودروی پیکان بودند براثر اصابت گلوله و همچنین آتش‌سوزی خودرو به شهادت رسیدند و ٢ تن نیز زخمی شدند. علاوه‌براین ٣ خودرو هم به آتش کشیده شد.[۵] در همین حال، در غرب پیرانشهر و در حوالی پایگاه گرده‌بن، یک تراکتور متعلق به گردان 100 خوی براثر برخورد به مینی که گروه‌های مسلح غیرقانونی کار گذاشته بودند، منهدم و ٢ تن از سرنشینان آن شهید شدند.[۶] در حادثه مشابهی در منطقه بیوران در غرب سردشت نیز یک خودروی نظامی بر روی مین رفت و به‌کلی منهدم شد. در این حادثه 12 تن از نیروهای خودی زخمی شدند.[۷] در شهر مهاباد هم افراد ضدانقلاب در مسیر تردد نیروهای سپاه عملیات کمین اجرا کردند که در جریان آن یکی از افراد خودی زخمی شد.[۸] علاوه‌براین، در ادامه اخاذی گروه‌های مسلح غیرقانونی از مردم روستاها ساعت ٢١ امروز، حدود یک‌صد تن از وابستگان به این گروه‌ها وارد روستای شارانی در 95 کیلومتری مریوان شده و پس از جمع‌آوری 450 هزار ریال آنجا را ترک کردند.[۹]
گزارش- 519
درپی اجرای عملیات "شهید عباسی" در منطقه دولتو (در شمال‌غرب سردشت) به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، علاوه‌بر آزادسازی 19 ارتفاع مهم منطقه و 20 روستای مرزی ازجمله بنی‌خلف، دولتو، مزرعه و توژال، راه تدارکاتی گروه‌های مسلح غیرقانونی با عراق نیز بسته شد. بااین‌حال، نیروهای عمل‌کننده پس از چهار روز استقامت در اوضاع نامساعد جوی، به‌علت بازنشدن راه تدارکاتی از عقبه‌های خودی و نبود امکانات کافی برای ایجاد پایگاه مورد نیاز، امروز مجبور به ترک منطقه عملیاتی شدند. نیروهای خودی هنگام ترک این منطقه بخشی از غنائم به‌دست‌آمده؛ ازجمله چندین خودرو، یک قبضه توپ 105 میلی‌متری و... را که به‌علت نبود جاده انتقال آنها مقدور نبود، منهدم کردند.[۱۰]
گزارش- 520
امام خمینی در بیاناتی بر پرهیز از خودباختگی دربرابر بیگانگان با تکیه بر فرهنگ و ادب غنی ایران تأکید کردند. رهبر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی صبح امروز در حضور عبدالله جاسبی سرپرست دانشگاه آزاد، مسئولان و رؤسای شعب این دانشگاه در شهرستان‌ها ضمن بیان اینکه "میدانیم شرقیها و غربیها با ما خوب نیستند و نخواهند بود"، اظهار کردند: «باید فکری بکنیم که جوانهای ما در همین جا خوب تحصیل بکنند و بر فرض، احتیاجی به خارج‌رفتن باشد به کشورهایی بروند که استعماری نباشد و طمع اینکه ما تحت سلطۀ آنان باشیم، نداشته باشند و من امیدوارم که به‌زودی وضعی پیش بیاید که نیازی به خارج‌رفتن نباشد و این بسته به فعالیت شما آقایان و سایر دوستان در این امر حیاتی است.» رهبر انقلاب افزودند: «از گوش خودمان بیرون بکنیم که همه‌چیزمان باید از خارج بیاید و بر فرض که به‌خاطر احتیاج چیزی را وارد می‌کنیم، فرهنگ و ادبمان چرا از خارج باشد؟ ما دارای ادب و فرهنگ غنی هستیم و آیا صحیح است که چون آنها موشک درست می‌کنند ما باید تابع آنها باشیم، درحالی‌که آنها با این صنعتها دنیا را تخریب می‌کنند و ما میخواهیم صنعتی داشته باشیم که تخریبگر نباشد، بلکه مفید و سازنده باشد.» امام خمینی همچنین خطاب به مسئولان دانشگاه آزاد گفتند: «شما با روابطی که اکنون با حوزههای علمیه دارید، خدمات زیادی میتوانید انجام دهید. شاید شما توجه نداشته باشید که در مدت سلطنت رضاخان و پسرش، که من از اول تا آخر شاهد آن بودم، چقدر بر حوزههای علمیه فشار وارد میکردند تا حوزهای در کار نباشد. ... الحمدللّه موفق نشدند و حوزههای علمیه باقی ماند و با همان وضع اول حفظ گردید که الآن نیز باید به همان‌گونه حفظ گردد و دانشگاهها با حوزه باید روابط داشته باشند و مسائلشان را با یکدیگر مبادله کنند.» بنیان‌گذار جمهوری اسلامی بار دیگر درزمینه نیازهای علمی و فرهنگی تأکید کردند: «ما الآن در فرهنگ و اکثر علوم احتیاجی به خارج نداریم و اگر در صنعت هم مانند آنها نیستیم نباید خودمان را ببازیم و بگوییم که آنها پیشرفته هستند و ما همه‌چیزمان باید خارجی باشد. نه، مسئله این‌جور نیست. نباید اگر صنعتی از آنها میگیریم انگلیسی یا روسی یا امریکایی بشویم، بلکه باید مسلمان بود. البته استفاده از علوم و گرفتن آن از دیگران مانعی ندارد، ولی باید توجه داشت که از جایی علوم را بگیریم که نخواهند ما را منحرف کنند که در سابق اگر مقداری از علوم و تخصص‌ها را به ما میدادند، میخواستند ما را از همه‌چیزمان منحرف نموده و مصرفی بار بیاورند.»[۱۱]
گزارش- 521
نخست‌وزیر در دیدار با مسئولان ستادهای پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی و قرارگاه‌های کربلا، نجف، حمزه و نوح(ع) خواستار معرفی و انعکاس فعالیت‌های مهندسی در جنگ شد. در این دیدار مسئول ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی با اشاره به فعالیت‌ها و نیز ابتکارات نیروهای جهاد در امر پشتیبانی جنگ گفت: «این برادران از خیل کثیری هستند که قامتشان در مقابل سختی‌ها خم نگشته و بعد از شروع جنگ تحمیلی بار مهندسی جنگ را به دوش کشیده‌اند.» نخست‌وزیر نیز در سخنانی با اشاره به فعالیت چشمگیر اعضای جهاد درزمینه مهندسی جنگ تأکید کرد باید «از هر طریق ممکن درباره این فعالیت‌ها و چگونگی آنها صحبت شود.» وی همچنین با بیان اینکه فعالیت‌های جهاد «باید توأم با آینده‌نگری باشد»، خاطرنشان کرد: «وقتی دررابطه‌با جنگ حرکت شما تا این حد مؤثر بوده است، بعد از جنگ نیز باید چنین روش‌هایی ادامه پیدا کند و این تجارب، عقیم گذاشته نشود. ... اگر با این دید کار کنیم تحرک بیشتر خواهد شد.»[۱۲]
گزارش- 522
نخست‌وزیر با نفی ملی‌گرایی، فرمان امام خمینی در اجتناب از حمله به شهرهای عراق را براساس "ماهیت جهانی انقلاب اسلامی" قابل‌درک دانست. به گزارش روزنامه کیهان، میرحسین موسوی امروز در دیدار با جمعی از مربیان اولین دوره آموزشگاه فرماندهی سپاه پاسداران، ضمن بیان اینکه «صادقانه‌ترین حرکت‌ها از میان ملت‌ها ازطریق ناسیونالیسم به بیراهه کشانده می‌شود»، گفت: «در کشور خودمان شاهد بودیم که چگونه گرایش به ملی‌گرایی و هویت ملی قبل از همه از دهان شاه شنیده می‌شد و با همین احساس بود که کشور ما را به‌صورت ژاندارم منطقه درمی‌آورند. استکبار جهانی با ایجاد شناسنامه‌ها و هویت‌های جداگانه برای ملت‌های محروم جهان می‌کوشد از حرکت مستضعفین که ریشه استکبار را خواهد سوزاند جلوگیری بکند.» موسوی با اشاره به بعد جهانی انقلاب اسلامی ایران افزود: «ما با مستضعفین جهان زبان مشترکی داریم و این به‌واسطه اسلام است و نه ملیت. ... اگر بعد جهانی از انقلاب اسلامی ما حذف شود یقیناً گرایش‌های ملی به کانال‌های بازگشت قدرت‌های بزرگ تبدیل خواهند شد.» وی یادآور شد: «کینه استکبار جهانی از انقلاب ما دقیقاً به‌دلیل جهانی فکر کردن ما است. ما اگر جهانی فکر نمی‌کردیم، نمی‌توانستیم معنای فرمان امام در عدم حمله به شهرهای عراق و مقابله‌به‌مثل کردن با آنها را درک کنیم.» نخست‌وزیر در ادامه سخنان خود بر ضرورت تحلیل شعارهای دوران انقلاب به‌منظور حفظ قدرت رزمندگان اسلام تأکید کرد و گفت: «دولت اسلامی ایران مانند دول غیراسلامی پاسدار و تثبیت‌کننده منافع طبقه و گروه خاصی نیست. دولت اسلامی باید خدمتگزار ارزش‌ها باشد. دولت موظف است مردم را ولی‌نعمت خود بداند و در این جهت حرکت کند؛ چراکه اینها پرچم‌داران ارزش‌هایی هستند که ما تبلورش را با ایثار خون‌های بسیار در جامعه دیده‌ایم و هم‌اکنون در جبهه‌ها می‌بینیم.»[۱۳]
گزارش- 523
دیپلمات‌های غربی در خلیج‌فارس تصمیم احتمالی ایران به بازرسی از کشتی‌های تجاری در این منطقه را مطابق قوانین بین‌المللی می‌دانند. رادیو بی‌بی‌سی ضمن اعلام این مطلب توضیح داد: «قوانین بین‌المللی به کشورهایی که درحال جنگ هستند این حق را می‌دهند که کشتی‌های تجارتی کشورهای دیگر را اگر مشکوک به حمل سلاح و یا تجهیزات جنگی مورد استفاده دشمن خود تشخیص می‌دهند، مورد تفتیش و یا حتی توقیف قرار دهند.» این رادیو افزود: «دیپلمات‌های غربی در منطقه خلیج‌فارس از آن بیم دارند که ایران و عراق، که جنگ سه‌ساله میانشان ادامه دارد، به فکر استفاده از این حق بیفتند.» بی‌بی‌سی همچنین یادآور شد: به دیپلمات‌های مذکور «ازسوی دولت‌های متبوع خود گفته شده است که برای مثال اگر کشتی‌های جنگی ایران دست به توقیف کشتی تجارتی کشور دیگری در آبراه بین‌المللی بزنند، قانون بین‌المللی را زیر پا ننهاده و اگر آن کشتی عازم یکی از بنادر عراق نبوده و حامل کالاهایی که مورد استفاده عراق در جنگ قرار گیرد هم نباشد، باز به ایران این حق براساس قوانین بین‌المللی تفویض می‌گردد. وکلای قوانین بین‌المللی می‌گویند که در جنگ جهانی دوم، متفقین از این حق استفاده کرده و به‌ویژه هر دو کشور ایران و عراق اختیارات وسیعی برای کنترل خطوط کشتیرانی تجاری بی‌طرف دارند. اما درحال‌حاضر بیم آن می‌رود که اگر ایران نتواند عملاً تنگه هرمز را ببندد متوسل به استفاده از این حق خود شود. ایران تهدید کرده است که اگر عراق به تأسیسات نفتی‌اش حمله کند تنگه هرمز را خواهد بست.»[۱۴]
گزارش- 524
سلطان عمان امروز درحالی به تأیید موضع عراق درمورد جنگ پرداخت که پیش‌تر این کشور را درصدد بین‌المللی کردن جنگ معرفی کرده بود. در همین حال، مطبوعات پاریس مقاله دیروز روزنامه پراودا ارگان حزب کمونیست شوروی درباره جنگ ایران و عراق را نشانه گرایش مسکو به جانب عراق ارزیابی کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از وین، قابوس بن سعید سلطان عمان، در مصاحبه با هفته‌نامه فوخن پرسه (چاپ وین) گفت: «ایران برخلاف عراق که موضع صلح‌آمیزی اتخاذ کرده و به پایان‌دادن به کشمکش دعوت می‌کند، همچنان به مخالفت خود با هرگامی جهت پایان‌دادن به جنگ میان دو کشور اصرار می‌ورزد.» وی که چندی پیش به‌طور تلویحی عراق را درصدد بین‌المللی‌کردن جنگ دانسته بود،* در این مصاحبه «از جامعه بین‌المللی خواست ضمن تحمل مسئولیت‌های خویش برای جلب موافقت ایران به ابتکارعمل‌های صلح‌آمیز بین‌المللی، به این کشور فشار وارد کند.» قابوس افزود: «کشورهای منطقه و جهان امروزه به‌علت ادامه این جنگ که خطرات آن نه‌تنها متوجه دو کشور، بلکه متوجه تمام کشورهای جهان است، بیش‌ازپیش مورد تهدید قرار گرفته‌اند.» حاکم عمان در پایان گفت: «جهان باید تهدیدهای ایران مبنی‌بر بستن تنگه هرمز را جدی تلقی کند و این نه‌تنها به‌علت قرارگرفتن این تنگه در قلمرو آب‌های منطقه‌ای عمان بلکه به این علت [است] که تنگه هرمز یک آبراه بین‌المللی برای کشتیرانی به شمار می‌رود.»[۱۵] امروز همچنین مطبوعات پاریس ضمن درج یادداشت روز گذشته روزنامه پراودا درباره جنگ ایران و عراق به ارزیابی آن به‌عنوان تغییری در موضع اتحاد شوروی درمورد جنگ پرداختند. روزنامه لوماتن در مقاله‌ای با عنوان "شوروی به ایران پشت می‌کند" ضمن درج بخش‌هایی از مقاله پراودا نوشت: «این یک موضع‌گیری غیرمستقیم ازسوی شوروی است، زیرا درقالب پاسخی به نامه یکی از خوانندگان این روزنامه منتشر شده است.» روزنامه اقتصادی لزکو نیز دراین‌باره آورده است: «شوروی دیروز از بی‌طرفی خود در جنگ ایران و عراق خارج شد که به عقیده ناظران، این موضع‌گیری منعکس‌کننده وخامت تازه روابط ایران و شوروی از زمان اخراج 18 دیپلمات شوروی در ماه مه [اردیبهشت] گذشته می‌باشد.» روزنامه لیبراسیون دراین‌زمینه با عنوان "مسکو به بغداد متمایل می‌شود" یادآور شد: «شوروی بی‌طرفی ظاهری خود در جنگ ایران و عراق را کنار گذاشت و روز دوشنبه به‌طور علنی تهران را مسئول ادامه جنگ دانست.» این روزنامه افزود: «شوروی که تاکنون به‌ویژه در فکر حفظ همکاری‌های بین دو کشور بود، مواضع یکسانی را نسبت به بغداد و تهران اتخاذ کرده بود، اما انحراف از رفتار شوروی به سود بغداد احیاناً به این معنا است که کرملین دیگر هیچ امیدی به بهبود سریع روابطش با رژیم آیت‌الله خمینی ندارد.»[۱۶]
گزارش- 525
به‌دنبال سفر نیاز دیزدارویچ رئیس شورای فدرال روابط خارجی یوگسلاوی به تهران و گفت‌وگوهای وی با نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه ایران، خبرگزاری جمهوری اسلامی امروز از بلگراد گزارش داد این مقام بلندپایه یوگسلاوی پس از بازگشت به کشورش در مصاحبه با روزنامه بوربا (چاپ بلگراد) اعلام کرد: «سفر اخیر وی به تهران جهت انجام مذاکرات سیاسی با مقامات ایران برای تفاهم بیشتر، برطرف‌ساختن سوءتفاهمات و موانع احتمالی در راه توسعه و تحکیم روابط درازمدت دوجانبه لازم و ضروری بود. به‌ویژه آنکه تیرگی‌هایی طی چند ماه اخیر در روابط دو کشور ظاهر شده بود.» دیزدارویچ درمورد گفت‌وگوهای خود با مقامات ایران درخصوص جنگ ایران و عراق گفت: «ما مواضع یوگسلاوی را که از آغاز جنگ از [شرایط] ایران پیروی کرده است را مورد تأکید قرار دادیم و آنها عبارت‌اند از: همکاری با دو طرف درگیر در جنگ برای خاتمه هرچه سریع‌تر آن، عقب‌نشینی تمامی نیروها از مناطق اشغال‌شده در طول جنگ، مذاکرات صلح‌آمیز بر سر تمامی مسائل ناشی‌از بروز جنگ، مسئولیت آغازکننده جنگ، غرامت جنگی و غیره.» وی درباره مواضع ایران در همین زمینه گفت: «ایران نیز نظرات خود را ابراز داشت که این نظرات به رهبران یوگسلاوی اطلاع داده شد.»* رئیس شورای فدرال روابط خارجی یوگسلاوی ضمن اشاره به اینکه «اختلافات مانعی برای همکاری‌ها نبودند»، از قبول دعوت نخست‌وزیر یوگسلاوی ازسوی نخست‌وزیر ایران برای دیدار از بلگراد به‌عنوان گامی در راه بالابردن سطح همکاری‌های دوجانبه یاد کرد.[۱۷]
گزارش- 526
برخی جراید غربی از افزایش نسبی روابط بازرگانی ایران با کشورهای انگلیس و امریکا خبر دادند. هفته‌نامه انگلیسی مید به نقل از گزارش هیئت بازرگانی انگلیس که «پس از یک سفر موفق از تهران بازمی‌گردد»، نوشت: «علی‌رغم مشکلات سیاسی موجود، ایران بار دیگر در بازار انگلستان قرار گرفته است.» بر پایه این گزارش، صادرات انگلستان به ایران از 348 میلیون دلار در سال 1979 به 567 میلیون دلار در 8 ماه اول سال 1983 افزایش یافته است. مید یکی از علت‌های اصلی استمرار صادرات انگلیس به ایران را "قرارداد تالبوت و تأمین لوازم یدکی پیکان" دانسته است. هفته‌نامه مذکور افزود: «ایران حساب‌هایش را خوب می‌پردازد و بااین‌حال، دفتر اعتبار صادرات انگلیس رفتار محتاطانه‌ای درمورد ایران دارد. از سوی دیگر، وزارت بازرگانی انگلیس در گزارش عملاً بی‌سابقه‌ای، وضع بازرگانی و حقوقی ایران را مناسب توصیف کرده، به بازرگانان توصیه می‌کند درزمینه ماشین‌آلات و مواد دارویی و شیمیایی فعالیت کنند.» به نوشته مید، «صنعت‌گران انگلیسی در تأسیسات آمونیاک شیراز مشغول کارند و احتمالاً در تأسیسات گاز کنگان هم فعال خواهند شد.» این نشریه اضافه کرد: «اینکه انگلیس لوازم یدکی تانک‌های چیفتن را به ایران نداد ولی آنها را برای تانک‌های به‌غنیمت گرفته‌شده به عراق فرستاد موجب نارضایتی ایرانی‌ها شد. اما گزارش‌های اخیر حاکی است که هم‌اکنون لوازم یدکی تانک‌های چیفتن و هاورکرافت به ایران می‌رسد.»[۱۸] همچنین نشریه نیوز لتر میدل ایست ریپورت (چاپ نیویورک) درباره حجم مبادلات تجاری ایران و امریکا نوشت: «در 9 ماه اول سال 1983، ارزش صادرات امریکا به ایران به 145 میلیون دلار رسید درحالی‌که ارزش آن در همین مدت در سال 1982، 80 میلیون دلار بود. در همین مدت، صادرات ایران به امریکا - که بخش مهم آن را نفت تشکیل می‌دهد - 157 درصد افزایش داشت و از 306 میلیون دلار به 786 میلیون دلار رسید.» به نوشته نشریه مذکور «این ارقام براساس آمار دولت امریکا ارائه شده‌اند.» خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از نشریه نیوز لتر آورده است: «حجم بازرگانی ایران و امریکا درحقیقت حدود 10 برابر ارقام اعلام‌شده است، چراکه این معاملات ازطریق کشور سوم یا دلال انجام می‌شود. ... علت این امر بی‌علاقگی ایران به قبول روابط مستقیم با امریکا است، اما ایران به لوازم امریکایی نیاز دارد، چراکه اساس اقتصاد ایران ازجمله راه‌ها، فرودگاه‌ها و کارخانجات ساخت امریکا است و ایران نمی‌تواند بدون لوازم یدکی امریکایی کار کند.»[۱۹]
گزارش- 527
رادیو بی‌بی‌سی در تفسیری بر اوضاع اقتصادی ایران، به نقل از سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی در دیدار اخیرش با وزیر جدید بازرگانی و سایر مسئولان این وزارتخانه* گفت: «به‌طورکلی برنامه‌های اقتصادی دولت رضایت‌بخش بوده است، اما نقص در سیستم توزیع است که به‌جای خدمت به مردم ایران در انحصار یک گروه سودجو درآمده است.» این رادیو سپس با بیان اینکه تورم به‌دلیل ایجاد فشار بر مردم به‌ویژه طبقه فقیر و محروم جامعه، یک مشکل سیاسی نیز می‌باشد افزود: «علی‌رغم تثبیت قیمت و جیره‌بندی مواد غدایی حیاتی، اوایل تابستان سال‌جاری در تهران مقامات دولت مجبور شدند برای جلوگیری از کمبود بسیاری از مواد غذایی و نقص در خدمات عمومی دست به اقدامات فوری بزنند.» رادیو بی‌بی‌سی در ادامه به نقش درآمدهای نفتی در برنامه‌های اقتصادی و اقدامات حمایتی دولت پرداخت و اضافه کرد: «ایران کماکان توانسته است حتی در طول جنگ با عراق درآمد ناشی‌از نفت خود را حفظ کند، اما صنعت کشاورزی آن هنوز هم به‌خاطر تحولات ناشی‌از انقلاب با اشکال فراوان مواجه می‌باشد. درآمد نفت ایران که به حدود 20 میلیارد دلار در سال رقم زده می‌شود، توانسته است که کمبود در تولیدات کشاورزی صنعتی ایران را جبران کند. رونق صنعت نفت ایران برای این کشور 6 میلیارد و 500 میلیون دلار مازاد موازنه تجاری به‌همراه داشته است. این رقمی است که بانک مرکزی ایران، ماه گذشته انتشار داد و منعکس‌کننده بهبود اوضاع اقتصادی ایران می‌باشد. ذخایر ارزی ایران گرچه رسماً انتشار نیافته است، به حدود 12 میلیارد دلار حتی پس از کاهش فراوان در قروض خارجی کشور تخمین زده می‌شود.» بی‌بی‌سی درباره پیش‌بینی رشد اقتصادی کشور نیز گفت: «طرح اقتصادی پنج‌ساله ایران که در آن اولویت برای کشاورزی و استخراج معادن در نظر گرفته شده است، میزان رشدی بالغ‌بر 5 درصد پیش‌بینی می‌کند و شامل طرح‌های عظیمی برای سرمایه‌گذاری دولتی بانک‌ها و بخش خصوصی است، اما بعضی از ناظران خارجی شک دارند که این رشد اقتصادی باتوجه‌به مشکلاتی که درزمینه کشاورزی و صنعت وجود دارد، بتواند حتی پس از خاتمه جنگ دوام بیاورد.»[۲۰]
گزارش- 528
رادیو بی‌بی‌سی عراق را آغازکننده جنگ دانست. این رادیو در پاسخ به سؤال یکی از شنوندگان گفت: «بدون تردید عراق خود آغازکننده جنگ خلیج [فارس] بود، یعنی عراق خود حمله گسترده‌ای را در داخل خاک ایران شروع نمود، علی‌رغم اینکه چند ماه قبل از شروع آن حمله، تبادل آتش جدی میان دو کشور صورت گرفته بود.» این رادیو سپس توضیح داد: «جریان این‌طوری شروع شد که عراق در اول ماه سپتامبر سال 1980 [10 شهریور 1359] به‌عنوان شرطی برای برقراری مناسبات طبیعی میان دو کشور یک رشته درخواست‌هایی تقدیم ایران کرد. اهم این شرایط، تجدید مذاکره راجع به قرارداد 1975 الجزایر [بود] که میان عراق و شاه ایران به امضا رسیده بود. همچنین عراق خواستار حاکمیت کامل بر شط‌العرب [اروندرود] و خروج ایران از برخی مناطق مرزی (که به قول عراق براساس قرارداد 1975 الجزایر می‌بایستی تحویل عراق داده شود) بود. عراق همچنین از ایران خواست که جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک و بوموسی را تخلیه کند و به مردم عرب خوزستان خودمختاری بدهد و همچنین از دخالت در امور داخلی عراق خودداری ورزد. ایران این شرط‌ها را رد کرد. عراق در 22 سپتامبر سال 1980 [31 شهریور 1359] به فرودگاه‌های ایران حمله و به‌سوی منطقه خوزستان پیشروی کرد و بندر محمره [خرمشهر] را در ماه نوامبر [آبان] اشغال کرد. علی‌رغم اینکه عراق خود حمله تهاجمی را آغاز کرد، مرتباً مدعی شد که وی با اقدامات تحریک‌آمیز پیش‌بینی‌نشده ایران مواجه است. ازجمله این ادعاها بمباران‌کردن مواضع عراق و دخالت در امور کشتیرانی این کشور بوده است. عراق همچنین مدعی شد که رژیم ایران ازطریق رادیوهای خود مرتباً عراقی‌ها را به سرنگونی آنچه که ایران حکام بعثی کافر نام گذاشته بود، دعوت می‌کند.» رادیوی مذکور همچنین درمورد روند تحولات جنگ گفت: «عراق در آغاز جنگ پیشروی زیادی کرد، ولی مقاومت نیروهای ایران بیش از آنچه پیش‌بینی شده بود، بوده است. برای مدت کوتاهی جنگ رو به سردی گذاشت ولی از آغاز ماه اکتبر سال 1981 [مهر 1360] ایرانی‌ها شروع به عقب‌راندن عراقی‌ها کردند. نخست عراقی‌ها را به آن‌سوی رود کارون راندند و سپس در ماه مارس* 1982 [خرداد 1362] آنها را از شهر محمره [خرمشهر] خارج نمودند. ولی بازهم جنگ حالت سردی به خود گرفت و امروز وضعیت از این قرار است که ایران علی‌رغم اینکه همه سرزمین‌های خود را نسبتاً پس گرفته است، ولی تاکنون نتوانسته است به هدف‌های خود برسد؛ یعنی سرنگونی رژیم صدام حسین و تحمیل شرایط صلح خود علیه عراق. اگر به دو طرف درگیر نگاهی بیفکنیم، مشاهده می‌کنیم که عراق به‌طورکلی در وضعیت مشکل‌تری قرار گرفته است، زیرا به‌دنبال به تعطیل درآوردن اسکله‌های صدور نفتش ازطریق خلیج [فارس] و همچنین بستن خطوط لوله نفت دیگرش ازطریق خاک سوریه، قادر به صادرکردن بیش از 600 هزار بشکه نفت در روز نیست، درحالی‌که قبل از شروع جنگ، روزانه دو میلیون و نیم بشکه نفت به خارج صادر می‌کرد. اضافه بر این، میزان تولید نفت ایران نیز از روزانه 5 و یا 6 میلیون بشکه نفت در قبل از جنگ به کمی بیش از یک میلیون بشکه پس از جنگ رسید، ولی درحال‌حاضر تولید نفت ایران افزایش یافته و به 5/2 میلیون بشکه رسیده است. ذخیره‌های مالی عراق به‌شدت کاهش یافته درحالی‌که ذخیره‌های مالی ایران درحال‌حاضر افزایش یافته است. کشورهای شورای همکاری خلیج [فارس] به‌ویژه کویت و عربستان سعودی، به‌طور گسترده‌ای از عراق پشتیبانی مالی کرده‌اند.»[۲۱]
گزارش- 529
درحالی‌که پرواز هواپیماهای امریکایی بر فراز مواضع سوریه در لبنان ادامه دارد، وزارت امور خارجه ایران با صدور بیانیه‌ای تهدیدات اخیر امریکا و رژیم صهیونیستی علیه سوریه را محکوم کرد. به گزارش روزنامه کیهان، در بیانیه وزارت امور خارجه ایران با اشاره به تحولات اخیر منطقه، پروازهای شناسایی امریکا بر فراز خاک لبنان، تقویت ناوگان امریکا در مدیترانه و نیز تهدیدهای امریکا و رژیم اشغالگر قدس به استفاده از قدرت نظامی علیه سوریه و نیروهای مسلمان لبنان آمده است: «این عملیات و تهدیدات نه‌تنها اراده راسخ مسلمانان منطقه را در اخراج نیروهای متجاوز از سرزمین خود سست نخواهد کرد، بلکه نیروهای رزمنده و مبارز و مسلمان منطقه را در اجرای اهداف عالیه خود و اخراج صهیونیست‌های اشغالگر و حامیان امپریالیست آن از سرزمین لبنان و دیگر سرزمین‌های اشغالی مصمم‌تر خواهد گردانید.» بیانیه مذکور همچنین افزوده است: «وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن محکومیت شدید تجاوزات نیروهای مداخله‌گر چندملیتی به‌ویژه مانورهای نیروهای امریکایی و فرانسوی در لبنان مجدداً بر حمایت بی‌دریغ خود از کشور برادر سوریه و تمام نیروهای مسلمان و انقلابی لبنان و فلسطین تأکید و اعلام می‌دارد علی‌رغم درگیری‌هایی که در میهن اسلامی خود با نیروهای متجاوز رژیم عراق و استکبار جهانی دارد با تمام توان و امکانات خود در کنار برادران سوری، فلسطینی و لبنانی از حقوق حقه آنان دفاع نموده و تا بیرون‌راندن آخرین سرباز متجاوز از منطقه در کنار آنان خواهد بود.»[۲۲] از سوی دیگر، خبرگزاری فرانسه به نقل از روزنامه سوری تشرین اعلام کرد: «سوریه به هرگونه تهاجمی به حریم فضایی و یا نیروهای نظامی خود در لبنان پاسخ خواهد داد.» بر پایه این گزارش، روزنامه مذکور همچنین «درمورد تهدیدات امریکا عکس‌العمل نشان داده و منطق امریکایی مبنی‌بر آنکه هواپیماهای امریکا حق دارند بر فراز لبنان پرواز کنند درحالی‌که دمشق حق گشودن آتش بر روی هواپیماهای جاسوسی که مواضع آنها را ردیابی می‌کنند، ندارد را شدیداً مورد انتقاد قرار داد.»[۲۳]
گزارش- 530
با ادامه نبرد میان گروه‌های فلسطینی و پیشروی لحظه‌به‌لحظه ناراضیان سازمان آزادی‌بخش فلسطین در شمال لبنان، نخست‌وزیر هند خواهان برپایی اجلاس وزرای جنبش عدم‌تعهد برای رسیدگی به مسئله فلسطین شد. این اجلاس بنا به اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه هند در 18 و 19 نوامبر (27 و 28 آبان) در دهلی‌نو برپا خواهد شد. به نوشته روزنامه کیهان، «برپایی اجلاس کمیته جنبش عدم‌تعهد درمورد مسئله فلسطین، نتیجه تماس‌هایی است که نخست‌وزیر هندوستان با رهبران مختلف کشورهای عضو باتوجه‌به تحولات اخیر غرب آسیا برقرار کرده و همچنین نتیجه پیام‌هایی است که خانم گاندی از چند رئیس کشور و دولت جهان سوم دررابطه‌با تحولات اخیر در شمال لبنان دریافت کرده است.» کیهان یادآور شد: «کمیته فلسطینی جنبش عدم‌تعهد در هفتمین اجلاس سران جنبش در دهلی‌نو تشکیل شد و اعضای این کمیته عبارت‌اند از الجزایر، بنگلادش، کوبا، هندوستان، ساف، سنگال، یوگسلاوی و زامبیا.» این گزارش همچنین حاکی است نخست‌وزیر هند و رئیس جنبش عدم‌تعهد، در نامهای به حافظ اسد رئیس‌جمهوری سوریه، ضمن اشاره به «نقش مهم سوریه در دنیای عرب و خاورمیانه» تأکید کرده است: «سوریه در موضعی قرار دارد که می‌تواند به عادی‌کردن اوضاع در شمال لبنان کمک کند.»[۲۴] در همین حال به گزارش آسوشیتدپرس از طرابلس، «چریک‌های تحت حمایت سوریه امروز برای بیرون‌راندن یاسر عرفات از مقر خود در شمال لبنان اقدام به یک حمله با تانک کردند، لکن به ادعای مقر فرماندهی عرفات این حمله با شکست مواجه شد.» دفتر عرفات با صدور اعلامیه‌ای گفت: «باوجود اصابت گلوله‌های توپ به اطراف محل اقامت عرفات، مهاجمین پس از یک نبرد شدید هفت‌ساعته در حومه اردوگاه فلسطینی بداوی به عقب رانده شدند.»[۲۵] همچنین به گزارش خبرگزاری رویتر از طرابلس، این درگیری‌ها چند ساعت پس از آن صورت گرفت که عرفات آمادگی خود را برای اعزام یک گروه صلح به دمشق اعلام کرده بود.[۲۶]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/08/24
- ↑ سند شماره 20918 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب حمزه سیدالشهدا(ع)، 24/8/1362.
- ↑ سند شماره 20918 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب حمزه سیدالشهدا(ع)، 24/8/1362.
- ↑ سند شماره 45002 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (واحد آموزش نظامی و آموزش بهداری) به ستاد مناطق یازده‌گانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (واحد آموزش نظامی و آموزش بهداری)، 24/8/1362.
- ↑ سند شماره 113188 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، شماره 8، 17/9/1362، ص٣؛ و- سند شماره 113753 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 114، 12/9/1362، ص١؛ و- سند شماره 103263 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 378، 2/9/1362.
- ↑ سند شماره 352175 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی مهاباد به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 25/8/1362؛ و- سند شماره 399882 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا به فرماندهی ژاجا (رکن٣)، 26/8/1362؛ و- سند شماره 326236 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (طرح و علیات) به ستاد مرکز (طرح و عملیات)، 1/9/1362.
- ↑ سند شماره 103263 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 45036 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (طرح و عملیات) به ستاد مرکزی (طرح و عملیات)، 1/9/1362.
- ↑ سند شماره 113753 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١.
- ↑ سند شماره 352174 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی مهاباد به فرماندهی منطقه١١، 24/8/1362.
- ↑ سند شماره 341070 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 30/8/1362.
- ↑ سند شماره 352137 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی تیپ شهدا به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 24/8/1362؛ و- سند شماره 334373 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تیپ ویژه سیدالشهدا(ع) (طرح عملیات) به تیپ ویژه شهدا (اطلاعات)، 28/8/1362.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، جلد 18، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378، صص 218 و 219.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر٤، جلد ٥، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تشریح عملیات دشمن، 24/8/1362، ص212.
- ↑ همان.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 241، 25/8/1362، صص 29 و 30، رادیو بی‌بی‌سی، 24/8/1362.
- ↑ همان، ص6، وین - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/8/1362.
- ↑ همان، صص 4 و 5، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/8/1362.
- ↑ همان، صص 17 و 18، بلگراد - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/8/1362.
- ↑ همان، ص9، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/8/1362.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، جلد 18، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378، صص 218 و 219.
- ↑ همان، صص 30 و 31، رادیو بی‌بی‌سی، 24/8/1362.
- ↑ همان، صص 37 و 38، رادیو بی‌بی‌سی، 24/8/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 25/8/1362، ص2.
- ↑ همان، ص20.
- ↑ همان، ص20.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 241، 25/8/1362، ص21، طرابلس - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 24/8/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 25/8/1362، ص20.