1362.07.07
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.07.07 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | هفت مهر |
| تاریخ شمسی | 1362.07.07 |
| تاریخ میلادی | 29 سپتامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 21 ذیحجه 1403 |
گزارش - 600
پس از حضور جداگانه فرمانده نیروی زمینی ارتش و فرمانده کل سپاه در قرارگاه خاتم‌الانبیای باختران به‌منظور بررسی وضعیت عملیاتهای دهانه شیلر و دربندیخان - که در طول ده روز گذشته به تغییراتی در طرح مانور این عملیات‌ها انجامید - امروز اولین جلسه مشترک سرهنگ صیاد شیرازی و محسن رضایی با حضور فرماندهان ارشد ارتش و سپاه در قرارگاه خاتم‌الانبیای تهران* برای دستیابی به نتیجه‌ای قطعی درباره سرنوشت اجرای عملیات والفجر4 و عملیات والفجر5 برگزار شد. این درحالی است که نیروهای قرارگاه مقدم حمزه (عملیات والفجر4) و قرارگاه نجف (عملیات والفجر5) از چند ماه پیش اقدامات خود را برای اجرای عملیات آغاز کرده‌اند، ولی تاکنون اجرای دو عملیات به دلایل مختلف به تعویق افتاده است و تداوم این جریان کاهش غافلگیری و افزایش ضریب هوشیاری دشمن را درپی خواهد داشت. بنابراین، این جلسه نقش مهمی در تسریع اجرای عملیاتهای والفجر 4 و 5 در منطقه غرب و شمال‌غرب دارد. در این نشست مشترك فرماندهان ارتش و سپاه به بررسی کلیه راهکارهای موجود برای اجرای عملیاتهای مذكور پرداختند. ابتدا، سرهنگ علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، گفت: درپی اشکالات پیش‌آمده در طرح عملیات‌ها و پیشنهادهای آقای شمخانی درمورد تغییر مانور، طرح جدیدی با کمک ایشان تهیه شده است. در ادامه جلسه، سرهنگ سروری ضمن جمع‌بندی پیشنهادها و تصمیمات کمیسیونی مرکب از واحدهای اطلاعات - عملیات و فرماندهان قرارگاه‌های عملیاتی غرب و رده جلوی شمال‌غرب، نتایج جلسات برگزارشده درمورد طرح‌های عملیاتی والفجر4 و 5 را درقالب سه راهکار، بدین‌ترتیب مطرح كرد: «1. اجرای قاطعانه طرح‌های عملیاتی والفجر 4 و 5 به‌طور کامل و هم‌زمان با یکدیگر و یا با اختلاف چند روز فاصله زمانی. 2. حذف یکی از طرح‌ها به‌منظور اجرای کامل طرح دیگر(یا والفجر 4 یا 5). 3. اجرای کامل یکی از طرح‌های مذکور و اجرای یک تک محدود در منطقه دیگری.»[۱] پس از آن، فرماندهان ارتش و سپاه باتوجه‌به سه گزینه پیشنهادی، محاسن و معایب اجرای هرکدام از عملیاتهای دهانه شیلر و دربندیخان را جداگانه و به‌طور تخصصی بررسی کردند.* درمجموع استنباط فرماندهان این بود که «اجرای عملیات به‌صورت کامل در یک منطقه و اجرای تک محدود در منطقه دیگر، بهترین راهکار موجود خواهد بود.» براین‌اساس، حاضران در جلسه با مقایسه محاسن و معایب طرح‌های عملیاتی والفجر 4 و 5، اجرای کامل طرح عملیاتی والفجر4 در منطقه دهانه شیلر را منطقی‌تر دانسته و درباره اجرای محدود طرح عملیاتی والفجر5 در منطقه دربندیخان و متمرکزشدن آن بر عارضه حساس بمو به اتفاق‌نظر رسیدند.** براساس طرح جدید عملیاتی غرب و شمال‌غرب، اجرای عملیات محدود والفجر5 در منطقه دربندیخان و همچنین اجرای کامل عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر بررسی و راهکارهای اجرای عملیات محدود والفجر5 چنین بیان شد: 1. تصرف و تأمین سد دربندیخان و تداوم آن روی ارتفاعات بمو تا سرتک. 2. تصرف و تأمین سد دربندیخان و اجرای عملیات تخریب روی سد. 3. اجرای عملیات نامنظم و ایذایی روی تأسیسات سد دربندیخان و بازگشت به مواضع خودی. پس از بحث و تبادل‌نظر درمورد این راهکارها، سرانجام با اصرار فرمانده نیروی زمینی ارتش و اقناع و رضایت فرمانده كل سپاه راهكار اول در دستور کار قرار گرفت. براین‌اساس قرار شد لشکر سیدالشهدا پس از تقویت با 3 الی 4 گردان به‌همراه لشکر30 ارتش در این منطقه عمل کند، به این ترتیب که یک تیپ قوی‌تر لشکر30 به‌طور مستقل وارد عمل شود و تیپ ضعیف‌تر آن دراختیار لشکر27 حضرت رسول(ص) قرار بگیرد. لشکر27 هم با سه گردان تقویت شود. ادامه این نشست، به بررسی راهکارهای اجرای عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر اختصاص یافت. فرمانده نیروی زمینی ارتش درباره ترتیب و ترتب اجرای عملیاتهای والفجر4 و 5 گفت: «عملیات دربندیخان بایستی زمینه عملیات شیلر را فراهم کند.» فرمانده کل سپاه نیز افزود: «بین دو عملیات پنج روز کافی است؛ سریع و ضربتی می‌شود عمل کرد.»[۲] با اصرار فرماندهان سپاه، درمورد اولویت عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر توافق حاصل شد، اما درمورد فلش‌های حملة این عملیات در منطقه عمومی دشت شیلر نظرهای متفاوتی وجود داشت. فرمانده کل سپاه با تأكید بر اینكه «این عملیات یک تک لورفته است، دشمن مواضعش را اصلاح کرده ... [و] تمام قرارگاه‌های دشمن در جاده شانه‌دری - سیدصادق است»، معتقد بود با انتقال لشكرهای آزادشده به محور سورن،* می‌توان عملیات را روی جاده شانه‌دری - سیدصادق (در منطقه‌ای میان دوله سور تا نزدیکی شانه‌دری)[۳] گسترش داد. وی باتوجه‌به حجم گسترده امکانات و ادوات دشمن در پنجوین، عملیات در این منطقه را دشوار خواند و افزود: «ما پنجوین به بالا را حذف می‌کنیم، [لشكر] 25 کربلا را می‌فرستیم کمک احمد کاظمی. سورن هم دو لشکر را از پایین بدهیم بگذاریم سورن عمل کنند، نیروهایشان مأموریتشان تمام شده، باید زودتر عمل بشود.» رضایی همچنین بر تعیین زمان مناسب، تأمین نیرو و غافلگیری دشمن در عملیات تأکید کرد. بااین‌حال، صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، ضمن موافقت با اولویت اجرای عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر، بر ضرورت اجرای عملیات در منطقه پنجوین و سورن تأکید داشت. وی دراین‌باره گفت: «ما هم به این معتقدیم. البته در محورهای دیگر باید دشمن را تهدید کرد. ... تک اصلی ادامه سورن و به‌طرف کانی‌مانگا و بانه است و اگر پنجوین گرفته بشود، دالان (شرق سورن) بمو مال ماست. تا ارتفاع پنجوین عمل نشود نمی‌توانیم روی ادامه سورن عمل کنیم.»[۴]
گزارش - 601
فرمانده كل سپاه پس از اتمام جلسه مشترك فرماندهان ارشد ارتش و سپاه در قرارگاه خاتم‌الانبیای تهران، بلافاصله برای گفت‌وگو با رده‌های عملیاتی عازم قرارگاه نجف شد. در جلسه امروز فرماندهان سپاه* در گیلان‌غرب، امین شریعتی مسئول اطلاعات - عملیات قرارگاه نجف و کاشانی مسئول مهندسی این قرارگاه، درباره شناسایی‌های نیروهای سپاه در محورهای جدید** به‌ویژه امکان احداث جاده‌های مواصلاتی در محور شاخ شمیران - برددکان گزارش دادند. هرچند این گزارش نشان می‌داد که «شاخ شمیران قابل جاده‌کشی است»، اما عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، همچنان بر ضرورت عمل سراسری روی ارتفاعات منطقه دربندیخان تأكید و عقیده داشت که اگر ارتفاعات بمو در دست دشمن باقی بماند، احداث جاده در دامنه شاخ شمیران امكان‌پذیر نخواهد بود.[۵] در این نشست، محمدابراهیم همت فرمانده لشکر27 حضرت رسول(ص)، بار دیگر با گلایه از کم‌توجهی فرماندهان به اجرای عملیات در منطقه دربندیخان به فرمانده کل سپاه گفت: باوجود تذکرات قبلی درباره رصد نیروهای خودی ازسوی سپاه یکم عراق در کرکوک، نیروهای دشمن از پریشب به منطقه ما حساس شده و دست به اجرای عملیات چریکی و شناسایی زده‌اند. فرمانده کل سپاه در پاسخ، به نقل از فرمانده نیروی زمینی ارتش ضمن اعتراض به بی‌توجهی برخی نیروهای تداركاتی لشكرهای 27 و 17 در رعایت جنبه‌های حفاظتی عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان، بر تنبیه نیروهای خاطی به‌شدت تأکید کرد.[۶] در ادامه جلسه، پیشنهادهای مختلفی برای اجرای عملیات در منطقه عمومی دربندیخان مطرح شد که تأكید بیشتر آنها بر ارتفاعات منطقه بود. دراین‌زمینه فرمانده لشکر27 حضرت رسول(ص)، به‌عنوان مهم‌ترین یگان عمل‌کنندة قرارگاه نجف، باتوجه‌به برتری دید و تیر ارتش عراق روی سد دربندیخان[۷] و حساسیت‌های اخیر دشمن به منطقه عملیاتی والفجر5، بر اجرای عملیات روی ارتفاعات تأكید كرد و گفت: ما درباره عملیات روی ارتفاعات منطقه دربندیخان بر سه ارتفاع متمرکز شدیم و محاسن و معایب عملیات در ارتفاعات زیمناکوه، بمو و شاخ خشیک را بررسی کردیم و «این نتیجه را گرفتیم که کلید سد، زیمناکوه و کلید زیمناکوه، بمو است و ارتفاع شاخ خشیک واسطه بین کلید سد و کلید زیمناکوه است. این هدف واسطه است؛ لذا اگر ما بمو را بگیریم، درحقیقت کلید زیمناکوه به دست ما آمده، چون بمو ازنظر سطح مقطع حدود 1 الی 5/1 کیلومتر از بقیه ارتفاعات جلو هست؛ یعنی عراق قادر است از بمو پشت همه این ارتفاعات را با دیده‌بانش ببیند، مخصوصاً قله‌های 1848 و 1838 را می‌بیند، تمام عقبه‌ها را می‌بیند، لذا زیمناکوه کلید است و اگر عمل نشود کار دشوار می‌شود.» باوجوداین، فرمانده لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) با بیان دشواری‌های عملیات والفجر5 به‌خصوص مشکلات پشتیبانی بر روی ارتفاعات، درمورد اجرای عملیات در دربندیخان ابراز تردید كرد. محمدابراهیم همت كه تأمین سایر ارتفاعات منطقه را منوط به موفقیت‌آمیز بودن عملیات در مناطق بمو، زیمناکوه و شاخ خشیک می‌دانست، ضمن تأكید مجدد بر لزوم اجرای عملیات در کل ارتفاعات منطقه به فرماندهی کل سپاه گفت: باتوجه‌به وضعیت منطقه و پیوستگی ارتفاعات، عملیات باید به‌شكل سراسری اجرا شود، در غیر این صورت، بهتر است زمین بکر بماند تا بعدها با آزادسازی لشکرها، بتوان در سرتاسر آهنگران وارد عمل شد. در پایان، فرمانده لشکر27 با اشاره به حضور این یگان در اغلب مناطق غرب، آمادگی لشکرش را برای اجرای عملیات در همه محورها اعلام کرد.[۸] در جلسه غیررسمی دیگری که با حضور فرماندهان ارشد قرارگاهی و لشکری* در قرارگاه نجف برگزار شد، ابراهیم همت باوجود مشکلات بیان‌شده، اعلام کرد که ما به‌تنهایی حاضریم با حذف زیمناکوه، روی ارتفاعات شاخ خشیک و بمو عمل کنیم. از سوی دیگر، محسن رضایی فرمانده کل سپاه، معتقد بود عملیات باید از ارتفاعات زیمناکوه تا سمت راست شاخ خشیک و سمت چپ بمو اجرا شود و پس از آن، تک نیروهای خودی ادامه یابد، ولی فرمانده لشکر27 این راهکار را عملی نمی‌دانست. با طولانی‌شدن گفت‌وگوی فرماندهان درباره طرح مانور عملیات دربندیخان و تصمیم‌گیری برای اولویت‌بندی عملیاتهای مناطق دهانه شیلر و دربندیخان، نتیجه‌گیری دراین‌باره به جلسه صبح فردا (8/7/1362) موکول شد.[۹]
گزارش - 602
قرارگاه مقدم حمزه سیدالشهدا به‌منظور کسب آمادگی‌های لازم برای اجرای عملیات والفجر4 در منطقه شیلر، جلساتی را با هدف بررسی وضعیت قرارگاه‌های تاکتیکی تحت امر خود در دستور کار قرار داده است. براساس توافق اخیر فرماندهان ارتش و سپاه (در روز 29 شهریورماه) درخصوص تعداد، منطقه و مأموریت کلی قرارگاه‌های مشترک پنج‌گانه تاکتیکی حمزه و همچنین نحوه ادغام نیروهای ارتش و سپاه، همه قرارگاه‌های تاکتیکی حمزه تا امروز مهلت داشتند اقدامات لازم (شناسایی، طرح مانور و تشکیل قرارگاه به‌صورت مشترک) را برای اجرای مأموریت خود در عملیات والفجر4 در دهانه شیلر انجام داده و برای ارائه گزارش آماده شوند. به همین دلیل امروز فرماندهان ارشد قرارگاه مقدم حمزه به‌منظور ارزیابی وضعیت قرارگاه تاکتیکی حمزه1 در منطقه بیرانکو سورن جلسه‌ای تشكیل دادند.*[۱۰] در این جلسه، فرماندهان لشکر14 امام حسین(ع) (از سپاه) و تیپ2 لشکر21 حمزه (از ارتش)، كه به‌عنوان قرارگاه تاکتیکی حمزه1 عهده‌دار اجرای عملیات در محور سورن می‌باشند، راجع به اقدامات انجام‌شده و مشکلات پیش روی یگان‌های مزبور گزارش دادند. در ابتدا، حسین خرازی باتوجه‌به دو ماه حضور در جبهه مریوان به تشریح فعالیت‌های لشکر14 امام حسین(ع) برای آماده‌سازی مقدمات اجرای عملیات والفجر4 در دهانه شیلر پرداخت و سپس مشکلات یگان خود را در محور سورن بیان کرد. وی با اعلام اینكه جاده یکی از عناصر کلیدی منطقه سورن است، به احداث دو جاده توسط نیروهای لشکر14 امام حسین(ع) اشاره كرد و گفت: یکی جاده چاله‌سبز است که به‌دلیل سنگی‌بودن زمین تا دامنه کوه بیشتر پیش نرفت و دیگری هم جاده‌ای است که از اول سورن تا خود خط‌الرأس باید ایجاد شود، اما درحال‌حاضر، تداوم احداث این جاده نیازمند تجهیزات مهندسی مثل بلدوزر، کمپرسور و ادوات تخریب است. خرازی با اشاره به نبود محور تدارکاتی مناسب روی سورن عقیده داشت تا مشکل جاده سورن حل نشود، نمی‌توان روی مانور این محور بحث کرد و در وضعیت كنونی، باید یک عملیات محدود در این محور اجرا شود. وی کمبود وسایل تدارکاتی مورد نیاز برای تأمین نیروهای مستقر در منطقه را از مشکلات دیگر این یگان اعلام کرد و فراهم‌كردن قاطر و هماهنگی برای استفاده از بالگرد را راه‌حل این مشکل خواند. فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) با اشاره به هوشیاری دشمن در سورن افزود: ارتش عراق از یک‌سو در تلاش است تا خود را به ارتفاعات سرکوب در منطقه و ارتفاعات مرزی در سورن نزدیک سازد و از سوی دیگر، می‌کوشد ازطریق شناسایی زمینی و هوایی، وضعیت یگان‌های ما را در منطقه سورن ارزیابی کند. وی باتوجه‌به ملاحظات فوق، ضمن ابراز نگرانی درخصوص پدافند سمت چپ سورن به‌طرف دزلی، بر لزوم تأمین هرچه زودتر منطقه چپ سورن تا دزلی تأكید كرد. خرازی دراین‌باره گفت: درصورتی‌که دشمن به ارتفاعات سورن و چاله‌سبز برسد كل منطقه مریوان و جاده‌های آن زیر دید و تیر دشمن قرار خواهد گرفت و دو سه گردان برای عقب‌زدن نیروهای دشمن لازم است. وی در پایان نحوه ادغام نیروهای سپاه با ارتش و تأخیر استقرار ارتش در منطقه را از مشكلات دیگر قرارگاه تاکتیکی حمزه1 عنوان کرد و نظر فرماندهان ارتش را درمورد مکان احداث قرارگاه مشترک جویا شد.[۱۱] در ادامه جلسه، فرماندهان ارتش و سپاه درباره موضوعاتی ازقبیل کمبود نیرو، محدودیت زمان، مشکلات پشتیبانی و مهندسی و... بحث و گفت‌وگو کردند. همچنین مسئولان لشکر14 امام حسین(ع) و تیپ2 لشکر21 حمزه، گزارشی از شناسایی‌های خود ارائه کردند و قرار شد تا هفته آینده طرح مانور قرارگاه تاکتیکی حمزه1 به‌طور مشترک تهیه و تکمیل شود. درحال‌حاضر، به گفته علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، بر مبنای طرح قبلی، در مرحله اول لشکر14 روی ارتفاعات آزادی 1 و 2 عمل خواهد کرد و یک لشکر دیگر روی ارتفاع آزادی3 و لشکر دیگری نیز در سمت چپ کله‌اسبی وارد عمل خواهد شد. در مرحله دوم، یکی از لشکرهای فوق تنگه سورن را (از جناح چپ سورن) مسدود و یگان مأمور در آزادی3 عملیات را ادامه خواهد داد. باتوجه‌به تغییرات اخیر باید دوباره درمورد خط حد‌ها بحث و گفت‌وگو شود.[۱۲] گفتنی است امروز جلسه دیگری نیز در پادگان مریوان با حضور حسین خرازی، علی رضائیان، صالحی و علی فضلی به‌منظور بررسی وضعیت لشکر14 امام حسین(ع) برگزار شد. در این جلسه، فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) درباره میزان آمادگی یگان‌های تحت امر خود، خط حد آنها، جاده‌های احداث‌شده و اقدامات انجام‌شده برای اجرای عملیات به فرمانده قرارگاه مقدم حمزه گزارش داد.[۱۳]
گزارش - 603
ارتش عراق به‌منظور پیشگیری از حمله احتمالی ایران در منطقه عمومی دشت شیلر علاوه‌بر تلاش برای تصرف ارتفاعات سركوب منطقه، اقدامات مهندسی و شناسایی‌های هوایی خود در این منطقه را افزایش داده است. ارتش عراق که پس از تخلیه ارتفاعات شمال دهانه شیلر به‌منظور تثبیت خطوط پدافندی خود، همچنان تقویت نیرو و تحکیم پایگاه‌های خود در جنوب دهانه شیلر را در دستور کار دارد، در طول یك هفته گذشته، چندین‌بار برای نفوذ و تصرف ارتفاعات سورن اقدام كرده است كه با هوشیاری نیروهای خودی تلاش دشمن سرکوب شده و عراقی‌ها پس از تحمل تلفات و خسارات، متواری شده‌اند. دراین‌زمینه گزارش نیروهای خودی از منطقه دزلی حاكی است سحرگاه امروز یك گروهان دشمن به‌منظور شناسایی رزمی و آگاهی از استعداد نیروهای خودی، در محدوده سمت چپ دزلی و جنوب سورن* از شیار بیاره و روی ارتفاعات کولی‌جان و کمانگر نفوذ کردند که با واکنش نیروهای خودی مواجه شدند و درگیری بین طرفین تا صبح ادامه یافت. در این حادثه 8 تن از نیروهای عراقی کشته، 15 تن زخمی و 3 نفر نیز اسیر شدند. از نیروهای خودی هم یک تن شهید شد و 2 نفر مجروح شدند.[۱۴] قرارگاه حمزه در گزارشی اقدام اخیر ارتش عراق را چنین ارزیابی كرده است: «باتوجه‌به اینکه دشمن در بعضی مناطق کور است، نتیجتاً برای اینکه بتواند حرکات و جابه‌جایی نیروهای خودی را زیر نظر بگیرد، قصد تصرف مناطق سرکوب را دارد. گشتی‌های دشمن ... در منطقه بیشتر شده است و هدف دشمن از فرستادن گشتی‌های رزمی و شناسایی، گرفتن اسیر از نیروهای خودی جهت کسب خبر می‌باشد و نیز فعالیت‌های مهندسی دشمن در منطقه بیشتر شده است.»[۱۵] قرارگاه حمزه سیدالشهدا در گزارش دیگری درمورد افزایش اقدامات هوایی عراق در این منطقه آورده است: «هواپیماهای دشمن در طی دوره، عقبه نیروهای خودی را در منطقه پنجوین شناسایی و اطراف نیروهای خودی را بمباران کرده‌اند. ... دشمن درخواست نموده است که به‌وسیله هلیکوپتر مناطق و مواضع نیروهای خودی را شناسایی دقیق نمایند و درپی این درخواست هلیکوپترهای دشمن به‌صورت دو فروند، دو فروند در منطقه مشاهده گردیده است.» این گزارش تعداد گلوله‌های شلیک‌شده در منطقه پنجوین را 120 عدد ذکر كرده و افزوده است: «در طی دوره، جابه‌جایی دشمن در مناطق و پنجوین بیشتر مشاهده شده است.»[۱۶] درخصوص اقدامات مهندسی ارتش عراق نیز در گزارش قرارگاه حمزه آمده است: «فعالیت مهندسی دشمن در منطقه پنجوین مبنی‌بر ایجاد موانع و تحکیم مواضع و جاده‌سازی تجدید شده است و... ادامه دارد. نیروهای پیاده دشمن [در] اکثر میادین مین منطقه پنجوین درحال چک‌کردن مشاهده شده‌اند.» در این گزارش همچنین تأكید شده كه ارتش عراق در بیشتر معابر وصولی منطقه پنجوین اقدام به حفر کانال و ایجاد موانع كرده است.[۱۷]
گزارش - 604
امروز میزان حملات هوایی دشمن در مناطق نظامی و غیرنظامی قصرشیرین، سرپل ذهاب و نوسود و به‌طور مشخص در محدوده قرارگاه نجف، افزایش چشمگیری داشت. طبق اعلام نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، امروز 17 فروند هواپیمای عراقی مناطق سرپل ذهاب و مواضع یگان‌های لشکر81 زرهی باختران و قصرشیرین را بمباران کردند.[۱۸] براثر این حملات در منطقه شمال قصرشیرین، 10 نفر شهید و 38 نفر مجروح شدند.[۱۹] به نوشته روزنامه كیهان، ساعت 10 صبح امروز، هواپیماهای عراقی به سرپل ذهاب حمله کردند. 4 هواپیمای عراقی پس از پرواز در آسمان این شهر، با آتش پدافند هوایی نیروهای خودی مواجه شدند و به‌ناچار 8 راکت خود را در روستای قلعه‌شاهین در اطراف سرپل انداختند. با هوشیاری و سرعت عمل نیروهای سپاه مستقر در پادگان سرپل ذهاب، 2 راکت عمل‌نکرده، بلافاصله خنثی شد و 20 تن از اهالی یک خانه نجات یافتند.[۲۰] خبرگزاری جمهوری اسلامی هم اعلام كرد: درپی تجاوز امروز هواپیماهای عراقی به محور گیلان‌غرب - سرپل ذهاب، که عملیات آسفالت آن در دست اجرا بود، یک خودروی غلطک آسیب دید و یک دستگاه خودرو هم منهدم شد و كار آسفالت این جاده نیمه‌تمام ماند.[۲۱] امروز همچنین در دو نوبت، به‌ترتیب 4 و 6 جنگنده عراقی مواضع نیروهای خودی را در منطقه تنگه کورک بمباران کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران، در بمباران نخست، 3 تن شهید و 4 تن مجروح شدند و بمباران دوم نیز 6 مجروح بر جای گذاشت. در این گزارش همچنین آمده است که ساعت 16 امروز نیز بیش از 2 اسکادران از هواپیماهای دشمن به شهرهای گیلان‌غرب و سرپل ذهاب حمله و مواضع نیروهای خودی را در ارتفاعات شانه‌نشین و دشت ذهاب به‌شدت بمباران کردند که براثر آن 40 نفر شهید و 85 تن مجروح شدند. گفتنی است دشمن از روز گذشته بر شدت تجاوزات هوایی خود در مناطق قصرشیرین، سرپل ذهاب و نوسود افزوده است.[۲۲]
گزارش - 605
درپی گسترش حملات هوایی عراق به مناطق غیرنظامی ایران، امروز نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد نامهای تسلیم دبیرکل این سازمان کرد. در این نامه آمده است: «بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراماً به اطلاع می‌رسانم که در تاریخ 27 سپتامبر 1983، رادیو بغداد اعلام کرد که دولت بعث عراق قصد دارد حملات علیه اهداف غیرنظامی داخل خاک ایران را آغاز کند که ماهیت آن تدافعی نخواهد بود و صرفاً تأثیر منفی بر روحیه نظامی و سیاسی دشمن خواهد داشت. به‌طوری‌که تجربه نشان داده، این‌قبیل اعلامیه‌های نظامی عراق نشان‌دهنده قصد و نیت دولت آن کشور می‌باشد که بمباران اهداف مسکونی ایران را از سر گیرد و غیرنظامیان بی‌گناه را به قتل برساند و یا خانه‌ها و وسایل معیشتی آنها را از بین ببرد. این‌قبیل نگرش جنایتکارانه نسبت به غیرنظامیان ایران ویژگی اصلی رژیم حاکم بر عراق است و آن نگرشی است که تنها با بی‌تفاوتی مجامع بین‌المللی تقویت شده که رژیم عراق جنایات مکرری را علیه بشریت مرتکب شود.»[۲۳]
گزارش - 606
عناصر ضدانقلاب در ادامه فعالیت‌های ایذایی خود در غرب و شمال‌غرب کشور، امروز در نقده، مریوان و قروه با نیروهای خودی درگیر شدند. واحد اطلاعات سپاه نقده گزارش داد: درپی حمله چته‌های هیز سیمکو افشین حزب دمکرات به پاسگاه ژاندارمری شاوله از توابع نقده،[۲۴] این پایگاه پس از دو ساعت درگیری سقوط کرد و 21 تن از نیروهای خودی شهید و حدود 80 نفر نیز به گروگان برده شدند. پس از اطلاع نیروهای امنیتی، با تلاش سپاه نقده و نیروهای کمیته، پاسگاه دوباره به دست نیروهای خودی افتاد. در گزارش کمیته انقلاب اسلامی درمورد علت این حادثه آمده است: «تاکنون در منطقه آذربایجان‌غربی و کردستان چندین پاسگاه ژاندارمری به همین ترتیب مورد حمله ضدانقلاب قرار گرفته و هر بار نیز عده زیادی به اسارت گرفته شده‌اند. این حرکات جز با همکاری عواملی از داخل پایگاه‌ها و تنظیم برنامه حملات با ساعات استراحت و مرخصی برادران متعهد امکان‌پذیر نمی‌باشد؛ چنانچه [چنانكه] در حادثه فوق نیز هنگامی‌که اکثر برادران در مرخصی بوده و یا استحمام می‌کرده‌اند به پایگاه حمله شده است.»[۲۵] در این درگیری 3 قبضه تیربار ژ3، یک قبضه تیربار کالیبر75، 50 عدد نارنجک دستی، 70 قبضه تفنگ ژ3، 3 قبضه خمپاره، 2 دستگاه بی‌سیم، 2 قبضه آر.پی.جی7 و یک قبضه کالیبر50 به دست مهاجمان افتاد و 2 خودروی ایفا و تویوتا نیز به آتش کشیده شد. علاوه‌براین 2 نفر از افراد بومی به شهادت رسیدند[۲۶] و 2 تن از چته‌های دمكرات هم کشته شدند.[۲۷] از سوی دیگر، قرارگاه حمزه نیز در گزارشی اعلام كرد: «حزب منحله دمکرات و منافقین و قصد دارند از چند محور به جاده سردشت - پیرانشهر و بانه و سردشت و مهاباد حمله کرده و جاده را ببندند.»[۲۸] به گزارش شهربانی سنندج، امروز تعدادی از عوامل گروهک رزگاری به پایگاه رسالت واقع در محور دزلی - مریوان حمله کردند كه با مقاومت نیروهای خودی، مهاجمان مجبور به فرار شدند. در این درگیری یك نفر از نیروهای پایگاه به شهادت رسید و 4 نفر مجروح شدند.[۲۹] امروز همچنین در جریان درگیری میان یک گروه هفتادنفره از افراد ضدانقلاب با نیروهای جندالله قروه، در 20 کیلومتری کامیاران در حوالی هل‌توشان، 2 نفر از نیروهای خودی شهید شدند.[۳۰]
گزارش - 607
درپی اقدامات اطلاعاتی نیروهای خودی در چند روز اخیر، شماری از عناصر ضدانقلاب در شهرهای مختلف كشور دستگیر شدند. 2 تن از اعضای سازمان پیکار در شیراز،[۳۱] 3 تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق(منافقین) در شهرهای گرگان،[۳۲] تنکابن[۳۳] و تهران[۳۴] و همچنین یکی از مسئولان حزب دمکرات مریوان در کرج[۳۵] ازجمله دستگیرشدگان بودند. همچنین واحد مرکزی خبر به نقل از سپاه مهاباد اعلام كرد از اولین روز هفته جنگ تاکنون، 15 تن از افراد گروهک‌های کومه‌له و دمکرات با تحویل‌دادن چندین سلاح ژ3 و برنو خود را به سپاه مهاباد معرفی کرده‌اند. این گزارش حاکی است كه در طول سه هفته گذشته تا دیروز، 25 نفر از افراد فریب‌خورده تسلیم شده‌اند.[۳۶] امروز نیز یکی از افراد حزب دمکرات درحالی‌كه 4 قبضه اسلحه کلاش، 5 قبضه خشاب یوزی و کلت کمری و 2 عدد نارنجک دستی به‌همراه داشت، خود را به پایگاه چهارده شهید معرفی كرد.[۳۷]
گزارش - 608
درحالی‌که جنگ عراق و ایران وارد چهارمین سال خود شده است، جمهوری اسلامی ایران همچنان از حمایت‌های مردمی در داخل و خارج از كشور برخوردار است. این پشتیبانی كه به شیوه‌های گوناگون ازجمله اعزام نیرو، ارسال کمک‌های نقدی و غیرنقدی، بازسازی مناطق جنگ‌زده و... انجام می‌شود، در هفته جنگ شکل خاصی به خود گرفته و نسبت به قبل افزایش یافته است. به‌منظور كمك‌رسانی به جبهه‌ها، امروز نیروهایی درقالب یگان‌های رزمی و تخصصی از شهرهای شاهرود،[۳۸] مرند، همدان، خلخال، بروجرد، الیگودرز، ازنا، الشتر، خرم‌آباد، جهرم، لامرد، كارزین، شیراز، شهرکرد، گرمی، بروجن، قزوین، قائم‌شهر، بیرجند، گناباد و مشهد عازم مناطق جنگی شدند. همچنین در طول روز گذشته و امروز، کمک‌های اهدایی مردم شهرهای زاهدان، ایلام،[۳۹] اصطهبانات، قمشه، منجیل، مسجدسلیمان، قائم‌شهر، گنبدکاووس، شهرکرد، ابرقو و چابکسر،[۴۰] به جبهه‌ها فرستاده شد. انجمن‌های اسلامی بازار و اصناف،[۴۱] انجمن اسلامی پلاستی‌ران، هیئت‌مدیره شرکت پارس‌خودرو، انجمن اسلامی شرکت کف (داروگر) تهران، بسیج انجمن اسلامی شرکت ایران ترانسفور ری، انجمن اسلامی کارکنان شرکت جنرال، انجمن اسلامی کارکنان کارخانجات فرنخ و مه‌نخ قزوین،[۴۲] كاركنان سازمان صنایع دفاع خرمشهر، كارمندان شرکت ایران‌خودرو، ستاد مرکزی هیئت‌های هفت‌نفره واگذاری زمین سراسر کشور، کارکنان ماشین‌سازی تبریز، شرکت ساختمانی مانا تحت پوشش وزارت صنایع سنگین و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز هدایا و كمك‌های خود را به جبهه‌ها ارسال كردند.[۴۳] كمك‌های نقدی و غیرنقدی مردم استان‌های خراسان، گیلان، مازندران، تهران، باختران، مركزی، آذربایجان‌غربی، زنجان، كهكیلویه و بویراحمد، اصفهان، همدان، یزد، فارس، سمنان، لرستان و شهرهای بندرعباس، كرمانشاه، ارومیه و... هم به جبهه‌ها ارسال شد.[۴۴] جمعی از زنان مسلمان عراقی مقیم امارات متحده نیز 7 هزار درهم وجه نقد و 47 قطعه طلا و جواهر و دو تن از بانوان شیعه عربستان سعودی مقیم امارات متحده مقداری وجه نقد و طلا برای کمک به نیروهای جمهوری اسلامی ایران در جنگ با عراق اهدا كردند. در همین حال، سپاه پاسداران نیز امروز با انتشار اطلاعیه‌ای از نیروهای متخصص برای شرکت در جبهه‌ها دعوت کرد.[۴۵] علاوه‌بر حمایت‌های مردمی، نهادها و ارگان‌های دولتی و غیردولتی هم به‌منظور پشتیبانی از رزمندگان در جبهه‌های نبرد و نیز بازسازی مناطق جنگ‌زده اقداماتی را در دست اجرا دارند. در همین زمینه امروز مسئولان برخی از نهادهای مذكور در مصاحبه‌هایی به تشریح اقدامات حمایتی خود از جبهه‌ها پرداختند. محمدنبی حبیبی استاندار تهران، به مناسبت هفته جنگ، در گفتوگویی عملکرد ستاد معین بازسازی خرمشهر را تشریح کرد. وی یادآور شد این ستاد، که با همکاری مردم تهران و زیر نظر آیت‌الله خامنه‌ای امام‌جمعه تهران، از تاریخ 8/10/1361 شروع به كار كرده، از بدو تأسیس تا اول شهریور امسال، 1000 نفر از افراد داوطلب را برای بازسازی خرمشهر به این شهر اعزام کرده است. وی در ادامه، گزارش مفصلی درباره کمک‌های مردم تهران به جبهه‌ها ارائه كرد.[۴۶] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز به نقل از مسئول ستاد اعزام مبلغ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گزارش داد: این ستاد تاکنون بیش از 7 هزار روحانی را به جبهه‌ها اعزام كرده که از این تعداد، 400 تن شهید و صدها تن دیگر نیز مجروح شده‌اند. مسئول این ستاد همچنین خاطرنشان كرد: روحانیت ضمن نبرد در کنار رزمندگان، وظیفه اصلی‌اش اجرای برنامه‌های ارشادی و تبلیغی برای رزمندگان است و با همت برادران روحانی و همکاری واحدهای آموزش عقیدتی - سیاسی سپاه در جبهه‌ها، برنامه‌های تدریس قرآن، عقاید، نهج‌البلاغه، تفسیر، زبان عربی و مسابقات قرائت و حفظ قرآن و حدیث درسطح بسیار خوبی اجرا می‌شود. وی درمورد نحوه اعزام مبلغ به جبهه نیز گفت: همه طلاب به‌نوبت عازم جبهه می‌شوند و اکنون هفتمین گروه در سال 1362 به جبهه‌ها اعزام شده‌اند.[۴۷] احمد متمنی معاون سازمان انتقال خون کشور هم در مصاحبه با روزنامه کیهان به تشریح نقش این سازمان در جنگ پرداخت و گفت: در طول سه سال جنگ، ملت ایران قریب به 958,095,1 واحد خون به سازمان انتقال خون اهدا كرده‌اند که پس از تصفیه و پالایش دراختیار رزمندگان قرار گرفته است. وی با اشاره به استقبال بی‌نظیر مردم برای اهدای خون هم‌زمان با شروع جنگ افزود: این سازمان در شهر اهواز دارای پایگاه منطقه‌ای است و در شهرهای خط مقدم پایگاه‌های اقماری راه‌اندازی شده است. متمنی در بخش دیگری از سخنانش درباره انواع فراورده‌های خونی اظهار كرد: درحال‌حاضر، در سازمان انتقال خون ایران بیش از 27 نوع فراورده از خون و پلاسما به دست می‌آید.[۴۸]
گزارش - 609
پس از گذشت چند ماه از موفقیت نیروهای ایران در عملیاتهای والفجر 2 و 3، گزارش‌هایی از برکناری یا اعدام فرماندهان سپاه یکم و دوم عراق منتشر شده است. به نوشته هفته‌نامه الجهاد، درپی موفقیت‌های اخیر نیروهای ایرانی در جبهه‌های نبرد، صدام حسین در اقدامی سرلشکر سالم العلی فرمانده سپاه دوم عراق - که در زمان اجرای عملیات والفجر3 فرماندهی نیروهای عراقی را در منطقه مهران بر عهده داشت - و سرلشکر فارش الحیاوی فرمانده سپاه یکم مستقر در منطقه شمال عراق را از سمت‌های خود برکنار و سرلشکر هشام صباح الفخری فرمانده سپاه چهارم عراق مستقر در جبهه العماره را به سمت فرماندهی سپاه یکم و سرلشکر ضیاء فرمانده اسبق سپاه هشتم عراق را به سمت فرماندهی سپاه چهارم منصوب كرد.[۴۹]
گزارش - 610
علی‌اكبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران كه به‌منظور شركت در سی‌وهشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورك به سر می‌برد، امروز در محل اقامت خود با وزیر امور خارجه ژاپن دیدار كرد. در این دیدار، وزیر امور خارجه ژاپن ضمن تمجید از اقدام جمهوری اسلامی در مهاركردن یكی از چاه‌های نفتی نوروز، علاقه‌مندی دولت متبوع خود را به توسعه و تحكیم روابط با ایران ابراز كرد. ولایتی نیز با استقبال از گسترش روابط فی‌مابین خواستار پیگیری طرح راه‌اندازی و تكمیل پروژه پتروشیمی ازسوی دولت ژاپن شد.[۵۰]
گزارش - 611
باوجود ناکامی‌های نظامی عراق در جنگ با ایران، روند تحركات دیپلماتیك برای گسترش مناسبات عراق با سایر کشورها در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی به‌منظور برهم‌زدن موازنه سیاسی و اقتصادی به نفع این كشور همچنان ادامه دارد. امروز صدام حسین رئیس‌جمهور عراق در بغداد با فرستاده شخصی نخست‌وزیر ژاپن و این ناکایاما مشاور وزیر امور خارجه این کشور دیدار كرد. در این ملاقات ضمن بررسی مناسبات دوستی موجود میان عراق و ژاپن و زمینه‌های همکاری دو كشور در ابعاد مختلف، درباره جنگ ایران و عراق، مسائل مربوط به امنیت خلیجفارس و زمینه‌های همکاری میان عراق و ژاپن برای برقراری صلح در منطقه نیز گفت‌وگو و تبادل‌نظر شد.[۵۱] یک روزنامه تونسی امروز ضمن اشاره به تلاش برخی كشورهای منطقه به‌ویژه کویت، برای عادی‌سازی روابط میان سوریه و عراق، نوشت: «اختلافات جاری بین سوریه و عراق نه‌تنها تأثیر منفی بر روی دو کشور مزبور دارد، بلکه به‌دلیل وزنه سیاسی و استراتژیکی بودن این دو کشور در جهان عرب لطمه اختلافات آنها متوجه کل جهان عرب نیز می‌شود ... بدون عراق و سوریه، جهان عرب نمی‌تواند با مشکلات جاری مقابله کند.»[۵۲] این در حالی است که روز گذشته عبدالرازق الکندری سفیر کویت در دمشق، از تلاش‌های گسترده کشورش جهت عادی‌سازی روابط میان سوریه و عراق خبر داده بود.[۵۳] هفته‌نامه الکفاح العربی (چاپ لبنان) نیز در شماره اخیر خود از تلاش رژیم عراق برای همگام‌شدن با سیاست‌های امریکا در منطقه خبر داد. عصمت کتانی معاون وزیر امور خارجه عراق، در سفر اخیر خود به نیویورک با اشاره به اقدامات دولت متبوع خود در اخراج فلسطینی‌ها از خاک لبنان و ازسرگیری و توسعه روابط بغداد با قاهره، توجه مقامات امریكایی را به همسویی بغداد با مواضع واشنگتن جلب كرده است.[۵۴] از سوی دیگر، خبرگزاری رویتر به نقل از دفتر نخست‌وزیر انگلیس اعلام کرد: طه یاسین رمضان معاون نخست‌وزیر عراق، در تاریخ پنجم تا هفتم اکتبر (13 الی 15 مهر) برای دیداری رسمی به انگلیس سفر خواهد كرد. در این سفر قرار است رمضان با مارگارت تاچر نخست‌وزیر و سرجفری هاو وزیر امور خارجه انگلیس، دیدار و درمورد جنگ ایران و عراق گفت‌وگو كند. وزرای بازرگانی و نفت عراق نیز، یاسین رمضان را در سفر به انگلیس همراهی خواهند كرد.[۵۵]
گزارش - 612
در آستانه چهارمین سال تهاجم عراق به ایران، وضعیت اقتصادی عراق به‌دلیل هزینه‌های هنگفت جنگ، به‌شدت وخیم و بحرانی می‌باشد، طوری‌كه مقامات این كشور مجبور به اتخاذ تصمیماتی برای خروج از بحران شده‌اند. یکی از کارشناسان برجسته صندوق بین‌المللی پول در گفتوگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی در واشنگتن، درباره وخامت اوضاع اقتصادی عراق گفت: ذخایر ارزی عراق از 36 میلیارد دلار قبل از شروع جنگ با ایران، اینک به حداکثر 6 میلیارد دلار کاهش یافته است. وی خاطرنشان كرد: «در سال 1979، عراق حدود 5 درصد نفت جهان را تأمین می‌کرد و دومین تولیدکننده نفت اوپک و پس از شوروی، امریکا و پادشاهی عربستان سعودی چهارمین تولیدکننده نفت جهان به شمار می‌رفت و تولید روزانه این کشور تا مرز 7/3 میلیون بشکه نیز می‌رسید، اما اینک ... کل تولید آن حداکثر 700 هزار بشکه در روز است و درحال‌حاضر به‌دلیل نابودشدن ترمینال‌های نفتی عراق در خلیجفارس، صادرات نفتی عراق به خطوط لوله ازطریق ترکیه محدود شده است.»[۵۶] برآورد کلی نشان می‌دهد «عراق در سال 1982، دارای 2/4 میلیارد دینار درآمد و 8/8 میلیارد دینار هزینه بوده است. دراین‌رابطه، اکثر قریب‌به‌اتفاق طرح‌های عمرانی متوقف شده و فقط اجرای طرح‌هایی که نیمه‌تمام است و اهمیت حیاتی دارد تا‌حدودی ادامه دارد. ... پیش‌بینی می‌شود عراق با صدور 700 هزار بشکه در روز طی سال 1983، درآمدی حدود 5/7 میلیارد دلار طی این سال داشته باشد.»[۵۷] گفتنی است كه میزان استقراض این کشور از بانک‌ها و دولت‌های خارجی بسیار افزایش یافته، طوری‌که در طول سال 1983، عراق حدود 620 میلیون دلار وام از بازارهای اروپایی و 440 میلیون دلار اعتبار از امریکا دریافت خواهد کرد.[۵۸] این کارشناس با تأیید اخبار روزنامه‌های معتبر بین‌المللی درباره اوضاع نابسامان اقتصادی عراق افزود: بررسی‌های صندوق بین‌المللی پول مؤید این است که عراق در یک تنگنای واقعی اقتصادی قرار دارد و آینده اقتصادی این کشور اصلاً روشن نیست.[۵۹] روزنامه نیجرین هرالد (چاپ نیجریه) نیز در شماره اخیر خود درباره وضعیت اقتصادی عراق نوشته است: «نرخ تورم در عراق 50 درصد می‌باشد. ... ذخیره ارزی عراق که در اوایل جنگ 30 میلیارد دلار بود به 4 میلیارد دلار کاهش یافته است و رژیم عراق 46 میلیارد دلار به همسایگان خود در خلیجفارس بدهکار است.»[۶۰] در همین حال، دولت عراق سلسله اقداماتی را به شکل مستقیم و غیرمستقیم برای رهایی از این وضعیت در پیش گرفته است. دراین‌باره خبرگزاری رویتر از امان گزارش داد: علی دجانی مدیر اتاق صنایع پادشاهی اردن، اعلام کرده است که وزارت بازرگانی عراق از شرکت‌های اردنی خواسته است تا در قبال هر یک‌صد دلار کالایی که عراق از آنان خریداری می‌کند، آنان نیز معادل 35 دلار از بهای آن را به‌صورت کالای عراقی دریافت كنند. باقی دیون عراق نیز به‌صورت اوراق اعتباری - که حامیان این كشور آنها را تضمین می‌كنند - پرداخت خواهد شد.[۶۱]
گزارش - 613
روزنامه وال استریت ژورنال در شماره امروز خود به موضوع تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق پرداخته و احتمال عملی‌شدن تهدید ایران به بستن تنگه هرمز و واكنش امریكا به این امر را مورد بررسی قرار داده است. این روزنامه در مقاله‌ای با عنوان "فرانسه تقاضای امریکا را مبنی‌بر عدم تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق رد کرده است" نوشت: به نظر تحلیل‌گران امریکایی، ممکن است با این عمل درگیری ایران و عراق گسترش یافته و حمل‌ونقل نفت در خلیجفارس با خطر مواجه شود. این درحالی است كه مقامات فرانسه از انجام گفت‌وگوی معقول دراین‌زمینه اجتناب می‌کنند. وال استریت ژورنال همچنین احتمال انسداد تنگه هرمز ازسوی ایران و استفاده عراق از هواپیماهای سوپراتاندارد برای انهدام تأسیسات نفتی خارک را ضعیف ارزیابی کرد و با محتمل شمردن اقدامات پیشگیرانة امریکا برای حفظ امنیت خلیجفارس به هر نحو ممکن، افزود: «درهرصورت، حکومت ریگان مشاوره با هم‌پیمانان خود به‌منظور امکان جواب‌گویی به عمل مزبور[بستن تنگه هرمز] را آغاز کرده ... است. این طرح‌ها شامل اسکورت نظامی نفتکش‌ها ... توسط ناوهای دریایی غربی ... می‌شود.» این روزنامه در ادامه به حرکت ناو جنگی هواپیمابر "رنجر" امریکا به خلیجفارس و اعزام ناو هواپیمابر "اینوینسیبل" انگلیس به اقیانوس هند، اشاره كرد.[۶۲] وال استریت ژورنال درمورد ابعاد و پیامدهای بسته‌شدن تنگه هرمز نوشت: «به عقیده کارشناسان انرژی، حتی چند شلیک گلوله به تانکرهای نفت در خلیجفارس می‌تواند به بسته‌شدن خلیج [فارس] منجر شود، زیرا در چنان شرایطی نرخ بیمه تانکرهای نفتکش به‌سرعت سیر صعودی پیدا خواهد کرد و... نتیجه آن کاهش عرضه نفت و ترقی قیمت‌ها خواهد بود.» این روزنامه در ادامه ازنظر مقامات امریکایی، واکنش احتمالی ایران به نفتکش‌ها را کم‌تأثیر ارزیابی كرد. وال استریت ژورنال در پایان یادآور شد: «این احتمال وجود دارد که فرانسه برای تأخیر در تحویل هواپیماها راهی پیدا کند.»[۶۳]
گزارش - 614
رسانه‌های خبری امروز تفاسیر مختلفی درباره تعویق تحویل سوپراتانداردهای فرانسوی به عراق منتشر كرده و تهدیدهای اخیر مقامات ایران و نیز مخالفت متحدان فرانسه را از دلایل اصلی این تصمیم برشمردند. خبرگزاری رویتر از لندن دراین‌باره گزارش داد: «دیپلمات‌ها و تحلیل‌گران نظامی غرب امروز گفتند که ظاهراً فرانسه تحویل 5 فروند هواپیمای سوپراتاندارد را به عراق به‌دلیل مخالفت‌های بین‌المللی به تعویق انداخته است. ... دیپلمات‌های غرب عقیده دارند این تأخیر بیشتر به‌دلیل سیاسی است تا فنی و می‌گویند دولت فرانسه به‌واسطه عکس‌العمل متحدین غربی این کشور و همچنین ایران درمورد این معامله عقب‌نشینی کرده است. ... متحدان فرانسه ازجمله انگلیس و امریکا به دولت پرزیدنت فرانسوا میتران گفته‌اند که آنها تحویل سوپراتانداردها به عراق را موجبی برای تشدید جنگ تلقی می‌کنند و این چیزی است که غرب باید از آنها خودداری کند. ... دیپلمات‌های غربی درعین‌حال معتقدند مسئله تحویل سوپراتانداردها نه‌تنها با مشکل مخالفت نزدیک‌ترین متحدان فرانسه، بلکه همچنین با عکس‌العمل ناخوشایند ژاپنی‌ها و حتی بعضی از کشورهای عربی روبه‌رو شده است. ... ژاپنی‌ها به‌مانند امریکایی‌ها ... معتقدند چنین مسئله‌ای تأثیر غیرقابل‌انکاری بر روی قیمت‌های نفت علی‌رغم اشباع فعلی بازار خواهد داشت.»[۶۴] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز به نقل از مطبوعات امروز لندن اعلام كرد: «فرانسه سرگرم تهیه طرح جدیدی برای بازگشودن لوله نفت عراق از خاک سوریه [است] که از آغاز جنگ توسط سوری‌ها بسته می‌باشد. عراقی‌ها در ازای این خدمت اقتصادی عظیم، موافقت خواهند کرد که از درخواست خود برای ارسال سریع پنج هواپیمای جنگنده بمب‌افکن سوپراتاندارد مجهز به موشک‌های اگزوست چشم‌پوشی کنند.» این خبرگزاری در ادامه از تلاش‌های اخیر وزیر امور خارجه فرانسه برای برقراری تماس با نمایندگان عراق، سوریه و عربستان سعودی در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل خبر داده و ضمن اشاره به فشارهای اخیر هم‌پیمانان غربی فرانسه (به‌خصوص امریکا و انگلیس) برای وادارساختن این كشور به تجدیدنظر در تصمیم خود، درباره نگرانی مقامات فرانسوی از وضعیت بازپرداخت بدهی‌های عراق آورده است: «فرانسه از این معامله استفاده‌های عمده‌ای خواهد برد. ... فرانسه اکنون می‌ترسد که چنانچه جنگ در بن‌بست بماند و عراق فقیرتر گردد سقوط صدام باعث شود که وام‌های عراق به فرانسه به‌طور دائم پرداخت‌نشده بماند.»[۶۵] این اقدامات درحالی است که رادیو هلند به نقل از آریل شارون وزیر دفاع سابق رژیم صهیونیستی - که درحال‌حاضر سرگرم دیدار خصوصی از فرانسه می‌باشد - اعلام کرد که دولت یهود بنا به ابتکارات ویژه خود به کشورهایی مانند عراق یا ایران اجازه نخواهد داد به سلاح‌های مدرن دست یابند.[۶۶]
گزارش - 615
خبرگزاری رویتر گزارش داد: امروز سفیر سوریه در لندن ضمن اعلام حمایت از گروه‌های اسلامی لبنان كه درحال مبارزه با دولت قانونی این کشور می‌باشند، گفت: «چنانچه یک دولت تازة ملی تشکیل [شده] در لبنان، که نماینده تمامی مردم این کشور باشد، از سوریه بخواهد که خاک آن کشور را ترک کند سوریه این کار را خواهد کرد. ... نه سوری‌ها، بلکه خود لبنانی‌ها هستند که می‌کوشند دولت کنونی را منهدم کنند.»[۶۷] این درحالی است که یاسر عرفات رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین، در مصاحبه‌ای که امروز در روزنامه تونسی لاپرس منتشر شد، گفت‌و‌گوهای آتش‌بس لبنان را بی‌نتیجه خواند و درباره اختلافات این سازمان و سوریه گفت: «تمامی تلاش‌هایی که به‌منظور دست‌یافتن به تفاهم سوریه و ساف [انجام گردیده] با شکست روبه‌رو شده است، زیرا سوری‌ها سعی دارند نقش این سازمان را کاهش دهند.» وی اقدام سوریه در محاصره نیروهای فلسطینی در دره بقاع را تلاش برای نابودکردن سازمان مقاومت فلسطین و ایجاد یک سازمان آزادی‌بخش فلسطینی دیگر عنوان کرد.[۶۸]
گزارش - 616
در آستانه برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس، یک روزنامه کویتی مدعی شد مقامات امنیتی قطر موفق به كشف توطئه‌ای با هدف منفجرکردن محل تشكیل این نشست در دوحه شده‌اند. گفتنی است از یک هفته پیش شایعات فراوانی درمورد احتمال توطئه برای جلوگیری از برگزاری این اجلاس مطرح شده بود.[۶۹] روزنامه كویتی الانباء در شماره امروز خود ادعا کرد توطئه‌ای که توسط نیروهای امنیتی قطر کشف شده است ازسوی ایران با همکاری یکی از کشورهای عربی منطقه به‌منظور انهدام محل برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس در دوحه طرح‌ریزی شده بود. این روزنامه با اشاره به اینکه اجلاس مذكور هفتم ماه آینده میلادی در دوحه آغاز خواهد شد، افزود: دست‌اندرکاران این توطئه دستگیر شده‌اند.[۷۰]
گزارش - 617
رئیس‌جمهور امروز در جمع نیروهای گشت‌های ثارالله و القارعه بر اهمیت نقش این واحدها در مقابله با ضدانقلاب تأكید كرد. نخست‌وزیر نیز در دیدار با رزمندگان قرارگاه کربلا آنان را الگوی جامعه اسلامی خواند. ظهر امروز جمعی از نیروهای گشت ثارالله و القارعه به مناسبت اولین سالگرد تشكیل گشت ثارالله منطقه 10 كشوری با آیت‌الله خامنه‌ای دیدار كردند. در این دیدار، رئیس‌جمهور در سخنانی با اشاره به نقش قدرت‌های بزرگ مانند امریكا و شوروی در ایجاد گروه‌های مسلح غیرقانونی و ضدانقلاب داخلی در ایران گفت: «گروهك‌هایی كه در ایران خودنمایی می‌كردند، كسانی نبودند كه قدرت مقابله با حركت عظیم مردمی را داشته باشند. ... در میان اعضای همین گروه‌ها آن‌قدر دودستگی و دشمنی وجود داشت كه برای نابودی آنها كافی بود، ولی تنها چیزی كه باعث به‌راه‌انداختن آنها می‌شد دست استكبار جهانی ازقبیل امریكا و شوروی بود كه از انقلاب اسلامی در منطقه به‌خاطر ازدست‌دادن منافع خود می‌ترسیدند.» آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه افزود: «جمهوری اسلامی با اقدامی قاطع این ابزار آزار را از دست استكبار جهانی گرفت و به آنها فهماند كه اگر می‌خواهند با جمهوری اسلامی ایران مبارزه نمایند، بایستی در میدان با او مقابله كنند.» وی همچنین خاطرنشان كرد: «جزء سیاست‌های استكبار جهانی نیست كه رودرروی با انقلاب ما مبارزه كند، چون می‌داند كه شكست خواهد خورد، لذا برنامه آنها این است كه از درون به انقلاب ضربه بزنند.» رئیس شورای عالی دفاع در ادامه ضمن اشاره به برخی مخالفت‌ها در اوایل انقلاب با تشكیل دستگاه اطلاعاتی و تلاش برخی برای نفوذ دادن عناصر اطلاعاتی سیا و ك.گ.ب. به داخل كشور، بر نقش مؤثر نیروهای اطلاعاتی - كه نزد هیچ دستگاه اطلاعاتی‌ای آموزش ندیده بودند - در مقابله با ضدانقلاب تأكید كرد و گفت: «می‌توانیم ادعا كنیم كه توانستیم حركت موذیگرانه‌ای كه از اوایل انقلاب آغاز شده بود متوقف كنیم و شما برادران گشت ثارالله از مهم‌ترین عواملی بودید كه توانستید این كار را انجام دهید.» رئیس‌جمهور در ادامه مسئولیت و اهمیت فوق‌العادة گشت ثارالله در شهر و لزوم رعایت موازین اخلاقی ازسوی اعضای این واحد را یادآور شد: «اگر شما بداخلاقی کنید به حساب یک فرد گذاشته نمی‌شود، بلکه به حساب سپاه پاسداران می‌نویسند؛ به‌خصوص شما که در میان مردم هستید و مسئولیت حفظ نظم در مقابل ضدانقلابیون جاسوس و وابسته را به عهده دارید بایستی هرچه می‌توانید با احترام و ادب و قاطعیت برخورد کنید و از وظیفه‌ای که برعهده شما نهاده شده عدول نکنید.» وی در پایان با تأكید بر شكست‌ناپذیری انقلاب به‌دلیل پشتیبانی مردم گفت: «علی‌رغم همه مشکلات، آن روح و فضای غالبی که بر مردم حاکم است، فضای انقلابی و هرچه راسخ‌ترشدن خط امام است. خطی که اکنون حاکم است خط امام؛ یعنی خط اصیل انقلاب، خط عدم سازش با شرق و غرب، خط استقلال اسلامی این ملت و خط اتکا به احکام قرآن و حدیث که در رساله عملیه مجسم است، می‌باشد.»[۷۱] امروز همچنین گروهی از رزمندگان قرارگاه كربلا با میرحسین موسوی نخست‌وزیر، دیدار كردند. نخست‌وزیر در جمع رزمندگان به تلاش‌های رژیم گذشته برای رشد هرچه بیشتر ریشه‌های فرهنگ غرب در كشور و ایجاد جاذبه‌های جدید براساس خواسته‌های آنان و نیز دورساختن جوانان از ورود به كارهای جدی اشاره و خاطرنشان كرد كه پس از انقلاب اسلامی، معیارها و ارزش‌های جامعه تغییر كرده و ارزش‌های الهی جایگزین فرهنگ منحط طاغوتی شده است. وی در ادامه با مهم‌خواندن نقش رزمندگان در جامعه و الگوپذیری جوانان از آنان گفت: «عظمت کار شما عزیزان در جبهه‌ها نه‌تنها به دفاع از خاک میهن اسلامی و ازبین‌بردن دشمن معطوف می‌شود، بلکه آن چیزی که در روحیه ملت ما اثر می‌گذارد نحوه زندگی معنوی شما در آن محیط است [كه] الگوی زندگی جامعه اسلامی ما قرار می‌گیرد.» وی در ادامه با اشاره به تحلیل جهان غرب و ارزیابی آنها از جنگ تحمیلی و معیار قراردادن سلاح و موقعیت‌های جغرافیایی در پیروزی‌های رزمندگان گفت: «ما در این نبرد براساس سلاح‌ها تحلیل نمی‌کنیم؛ ما براساس معیارهای الهی و ایمان رزمندگان محاسبه می‌نماییم و یقین داریم که عظمت نیروهای رزمنده ما این قدرت را به ما می‌دهد که همان‌طورکه بازوان قدرت‌های استکباری را در داخل کشورمان شکستیم، در منطقه هم خرد می‌کنیم و همان‌طورکه این انقلاب در میان ناباوری‌های جهان راه خود را پیدا کرد، در منطقه هم این‌چنین خواهد شد و امروز ما نفوذ انقلاب اسلامی را در میان ملت‌های مسلمان لبنان با فالانژیست‌های جنایتکار مشاهده می‌کنیم و امروز مقاوم‌ترین نیروها در میان رزمندگان لبنانی نیروهایی هستند که به انقلاب اسلامی ایمان آورده‌اند.»[۷۲]
گزارش - 618
وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه که به آذربایجان‌غربی سفر کرده است، هنگام ورود به ارومیه در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی درمورد بازسازی و نوسازی مناطق جنگی گفت: «برای بازسازی مناطق جنگی پنج استان، یک‌صد میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده که به اعتقاد ما، این مبلغ می‌تواند جواب‌گوی نیازمندی‌ها باشد، اما دولت به‌هیچ‌وجه خود را در مضیقه ندیده است و اگر کمبودی احساس شود، از محل اعتبارات عمرانی و یا با کسب مجوز از مجلس تأمین اعتبار خواهد شد.» رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در ادامه برنامه‌های امروز خود در ارومیه در جلسه‌ای با حضور اعضای شورای برنامه‌وبودجه و استاندار آذربایجان‌غربی شركت كرد. وی در این جلسه با اشاره به برخی تنگناهای اقتصادی و اجرایی که به‌دلیل کمبود نیروی انسانی و فنی به وجود آمده است، افزود: «ما در شرایطی زندگی می‌کنیم که علی‌رغم پیروزی‌های بزرگی که به دست آورده‌ایم طرح‌ها و برنامه‌های سنگینی را نیز برای افزایش تولید در کشور در پیش داریم.» بانكی همچنین به موضوع تورم در سطح جهانی اشاره کرد و گفت: «در جمهوری اسلامی راه‌اندازی اقتصاد مملکت مشکل‌تر از مسئله جنگ نیست و ما باید در نبرد اقتصادی همه نیروهای خود را جمع کرده و مبارزه با تورم را تشدید کنیم.» رئیس سازمان برنامه‌وبودجه پس از این جلسه برای دیدار با رزمندگان و بازدید از طرح‌های عمرانی منطقه پیرانشهر عازم این شهرستان شد.[۷۳]
گزارش - 619
دادگاه انقلاب اسلامی ویژه امور صنفی تهران در راستای برخورد با متخلفان و سودجویان اقتصادی، 15 متخلف امور صنفی را به‌جرم گران‌فروشی و احتکار به جریمه نقدی، تبعید و زندان محکوم كرد. این دادگاه از مردم خواست تخلفات صنفی را به ستادهای مبارزه با گران‌فروشی و احتکار در مناطق بیست‌گانه تهران اطلاع دهند.[۷۴]
ضمیمه گزارش600: بررسی محاسن و معایب راهكارهای پیشنهادی برای اجرای عملیاتهای والفجر4 و 5 در جلسه مشترك فرماندهان سپاه و ارتش فرماندهان ارتش و سپاه در جلسه مشتركی كه با حضور فرمانده نیروی زمینی ارتش و فرمانده كل سپاه در قرارگاه خاتم‌الانبیای تهران برگزار شد، به بررسی محاسن و معایب سه راهكار پیشنهادی برای اجرای عملیاتهای والفجر 4 و5 در مناطق شیلر و دربندیخان پرداختند. اهم مباحث مطرح‌شده در این جلسه چنین است: در بررسی راهکار اول (اجرای کامل طرح‌های عملیاتی والفجر 4 و 5) ابتدا محاسن اجرای کامل عملیات والفجر4 بیان شد که عبارت بودند از: «الف) طرح عملیاتی والفجر4 (محاسبه اجرای طرح، پیشرفتگی شیلر به تصرف درآمده و خط گسترش بعدی یگان‌ها بر مواضع قابل‌پدافند متکی خواهد شد.) ب) با تصرف شیلر پادگان‌های پنجوین و گرمک تأمین می‌گردد. پ) نیروهای عمده دشمن منهدم و تعداد زیادی اسیر و میزان معتنابهی وسایل غنائمی به دست خواهد آمد. ت) با دردست‌داشتن ارتفاعات سورن و یال‌های غربی آن درحدود سیزده شهر کوچک و بزرگ و آبادی عراق مورد تهدید واقع خواهد شد. ث) باتوجه‌به آزادساختن منطقه‌ای از خاک دشمن که خود شهرها و پادگان‌هایی را در بر دارد، ازنظر سیاسی به‌خوبی می‌توان بهره‌برداری کرد. ج) شهر مریوان از زیر آتش توپخانه دشمن خارج می‌شود. چ) تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در فعالیت ضدانقلاب در منطقه مریوان، سردشت و بانه خواهند داشت. مبنای مناسبی برای ادامه عملیات در منطقه استان سلیمانیه به دست خواهد آمد.» پس از آن معایب اجرای کامل عملیات والفجر4 نیز چنین ذكر شد: «الف) کمبود نیروی مورد نیاز و عدم تطبیق نیروهای برآوردشده با نیروی پای کار آورده شده. ... ب) عدم وجود فرصت لازم جهت رفع نارسایی‌ها مندرج در بند الف و محدودیت نیرو به‌دلیل فراگیرشدن فصل سرما و یخبندان در منطقه. پ) ازبین‌رفتن غافلگیری مورد نظر به‌دلیل اطلاع دشمن از منطقه.» فرماندهان در بررسی محاسن اجرای کامل عملیات والفجر5 به این موارد اشاره كردند: «الف) ترمیم مرز و آزادساختن قسمتی از خاک عراق در محدوده بمو. ب) قطع تنها جاده شمالی و جنوبی واقع در شرق عراق و ایجاد محدودیت‌های ترابری برای دشمن در شرق. پ) خنثی‌نمودن دیده‌بانی دشمن در عمق نیروهای خودی باتوجه‌به تصرف مهم‌ترین عارضه حساس یعنی ارتفاعات بمو. ت) تصرف و تخریب قسمتی از تأسیسات سد دربندیخان که ازنظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی روی دولت و حزب بعث تأثیر عمده دارد. ث) بهره‌برداری سیاسی و تبلیغاتی. ج) داشتن دیده‌بانی کامل در عمق دشمن و به‌دست‌آوردن مبنایی خوب برای عملیاتهای آینده.» درنهایت معایب اجرای کامل عملیات والفجر5 چنین اعلام شد: «الف) عدم وجود معابر وصولی مناسب و صعب‌العبور بودن راه‌های موجود. ب) اشکال موجود در انجام پشتیبانی‌های رزمی و خدمات رزمی در حین و بعد از عملیات. پ) متکی‌بودن تک اصلی به تک پشتیبانی. ت) متکی‌بودن کلیه عملیات و امکانات به هلی‌برد به‌طور اعم، باتوجه‌به اینکه برتری نسبی هوایی از آن دشمن می‌باشد. ث) عدم دسترسی به سرتک به‌دلیل ایجاد استحکامات سنگین توسط دشمن در طرفین سرتک. ج) باتوجه‌به وضعیت زمین و متکی‌بودن توپخانه به جاده از امکانات پشتیبانی آتش به‌طور کامل برخوردار نخواهد [بود.] چ) نیروهای به‌کار برده‌شده باید از آموزش‌های ویژه‌ای برخوردار باشند.» در بررسی راهکار دوم (حذف یکی از طرح‌ها به‌منظور اجرای کامل دیگری) در دسترس‌بودن نیروی كافی برای اجرای طرح مورد نظر به‌عنوان حسن این راهكار ذكر شد و درباره معایب آن نیز به این موارد اشاره گردید: «1. دشمن کلیه امکانات خود را در یک جبهه متمرکز خواهد کرد. 2. به‌منظور پای‌کارآوردن نیروها از یک منطقه به منطقه دیگر اتلاف وقت خواهد شد. 3. محاسن موجود در انجام طراحی حذف می‌شود از دست خواهد رفت.» محاسن راهكار سوم (اجرای کامل یکی و اجرای یک تک محدود در منطقه دیگری) این‌گونه برشمرده شد: «1. ضمن حضور نیروهای مناسب در منطقه تک محدود، بیشترین تلاش در منطقه دیگر متمرکز خواهد شد. 2. دشمن در دو منطقه درگیر خواهد شد، به عبارت دیگر، تلاش دشمن در منطقه تقسیم خواهد شد. 3. محدودیت کمبود نیرو هم مرتفع خواهد.» درمورد معایب این طرح نیز سروری گفت: «عدم اجرای کامل یکی از طرح‌ها فقط عیب این راهکار این است که ما هر دو طرح را انجام نمی‌دهیم. یکی را باید ناقص اجرا کنیم.»[۷۵]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/07/07
- ↑ سند شماره 12771/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه ارزیابی محاسن و معایب عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 7/7/1362، نوار شماره 12771)، صص 5 - 1.
- ↑ همان، صص 25 - 7.
- ↑ سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر4، گزارش راویان قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 24/5/1362، ص90.
- ↑ سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 30/6/1362 تا 10/7/1362، صص 207 - 205.
- ↑ سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 30/6/1362 تا 10/7/1362، صص 207 - 205.
- ↑ همان، صص 17 - 15.
- ↑ همان، صص 25 - 7.
- ↑ سند شماره 12774/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه ارزیابی عملیاتهای زیمناکوه، بمو، شیلر و شاخ خشیک، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 7/7/1362، نوار شماره 12774)، صص 9 - 1.
- ↑ سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 235 - 211.
- ↑ سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 28/6/1362 تا 13/7/1362، ص91.
- ↑ سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 235 - 211.
- ↑ سند شماره 13029/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مسائل قرارگاه حمزه یک در عملیات والفجر4، (قرارگاه مقدم حمزه، 7/7/1362، نوار شماره 13029)، صص 38 - 1.
- ↑ سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 99 - 86.
- ↑ سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 217 - 214.
- ↑ همان، صص 17 - 15.
- ↑ سند شماره 20380 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص2.
- ↑ سند شماره146680 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 3 - 2؛ و - گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد3، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ص84.
- ↑ سند شماره 113736 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعات داخلی نخست‌وزیری، شماره 132، 9/7/1362، ص3.
- ↑ سند شماره 44601 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلکس مرکز فرماندهی ستاد مرکز به قرارگاه خاتم‌الانبیا، 7/7/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 10/7/1362، ص18.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 201، 15/7/1362، ص2، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 194، 8/7/1362، ص22، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/7/1362.
- ↑ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل، جلد2، ترجمه محمدعلی خرمی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول 1387، ص139.
- ↑ سند شماره 317586 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه نقده به واحد اطلاعات منطقه 11، 10/7/1362.
- ↑ سند شماره 218009 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن گزارش روزانه کمیته انقلاب اسلامی، واحد اطلاعات ستاد مرکزی، شماره 20، 10/7/1362، ص4.
- ↑ سند شماره 317596 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات سپاه پیرانشهر به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 9/7/1362.
- ↑ سند شماره 113724 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین غرب کشور، شماره 133، 16/7/1362، ص3.
- ↑ سند شماره 146680 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص2.
- ↑ سند شماره 329174 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی سنندج به استانداری کردستان، 9/7/1362.
- ↑ سند شماره 329162 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی سنندج به استانداری کردستان، 12/7/1362؛ و - سند شماره 113724 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص3.
- ↑ سند شماره 218009 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص19، شیراز، 6/7/1362.
- ↑ سند شماره 103880 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه سپاه، 23/7/1362، ص1، گرگان، 6/7/1362.
- ↑ سند شماره 113740 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی سپاه، 3/8/1362، ص3، تنکابن، 7/7/1362.
- ↑ سند شماره 218009 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص2، تهران، 7/7/1362.
- ↑ همان، ص1، تهران، 7/7/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 351615 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ارومیه به طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 12/7/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 9/7/1362، ص4.
- ↑ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل، جلد2، ترجمه محمدعلی خرمی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول 1387، ص139.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص4.
- ↑ همان، ص2.
- ↑ همان، ص16.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص21.
- ↑ روزنامه کیهان، 6/7/1362، ص6.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص19.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 6/7/1362، ص4.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص19.
- ↑ همان، ص22؛ و - روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص3.
- ↑ روزنامه کیهان، 9/7/1362، ص23.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 9/7/1362، ص6، رادیو بغداد، 7/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 194، 8/7/1362، ص35، تونس - خبرگزاری کویت، 7/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 193، 7/7/1362، ص25، کویت - خبرگزاری قطر، 6/7/1362.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص16.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 194، 8/7/1362، صص 31 - 30، خبرگزاری رویتر، 8/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 196، 10/7/1362، صص 22 - 18، واشنگتن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/7/1362.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 9/7/1362، ص5.
- ↑ روزنامه کیهان، 9/7/1362، ص19.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص18.
- ↑ همان.
- ↑ سند شماره 44601 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلکس مرکز فرماندهی ستاد مرکز به قرارگاه خاتم‌الانبیا، 7/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 194، 8/7/1362، صص 39 - 37، رادیو امریکا، 7/7/1362.
- ↑ همان، صص 7 - 5، لندن - خبرگزاری رویتر، 7/7/1362.
- ↑ همان، صص 8 - 7، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 9/7/1362، صص 12 - 11، رادیو هلند، 7/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 194، 8/7/1362، ص33، لندن - خبرگزاری رویتر، 7/7/1362.
- ↑ همان، صص 34 - 33، تونس - خبرگزاری فرانسه به نقل از روزنامه تونسی لاپرس، 7/7/1362.
- ↑ همان، ص25، کویت - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 7/7/1362.
- ↑ همان، ص53، رادیو عمان، 7/7/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 9/7/1362، ص3.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 9/7/1362، ص4.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص19.
- ↑ سند شماره 12771/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 25 - 1.