1361.12.17
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.12.17 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هفده اسفند |
| تاریخ شمسی | 1361.12.17 |
| تاریخ میلادی | 8 مارس 1983 |
| تاریخ قمری | 22 جمادی‌الاول 1403 |
گزارش - 227
ساکنان مناطق نزدیک به مرزهای عراق، تقریباً همه‌روزه در معرض حملات هواپیماها و آتش توپخانههای ارتش عراق دارند و درنتیجه متحمل تلفات و خساراتی می‌‌شوند. هواپیماهای عراقی امروز در چندین نوبت به آسمان شهرهای خرم‌آباد و ایلام تجاوز کردند که با آتش سلاح‌های پدافند هوایی نیروهای خودی مجبور به ترک آسمان این دو شهر شدند.[۱] همچنین در حملات امروز ارتش عراق به شهر آبادان 2 نفر از اهالی این شهر زخمی شدند و 2 منزل مسکونی ویران شد.[۲] شهرهای آبادان و خرمشهر دیروز هم آماج گلوله‌های دشمن بود. براثر این حملات 3 نفر در این دو شهر زخمی شدند و به 2 منزل نیز خساراتی وارد شد.[۳] دو روز پیش نیز شهر آبادان هدف گلوله‌های توپخانههای دوربرد عراق قرار گرفت. در این حملات یک نفر زخمی و 3 منزل مسکونی ویران شد.[۴] در روز شنبه هفته جاری هم حملات توپخانه‌ای عراق به آبادان موجب تخریب یک منزل و بخشی از یک مسجد و آتشگرفتن یک منزل دیگر شد.[۵]
گزارش - 228
گروه‌‌های معارض کرد عراقی (بارزانی‌ها و طالبانی‌ها) در اقدامات امروز خود در مناطق دربندیخان و سلیمانیه، تعدادی از نیروهای نظامی عراق را کشته یا زخمی کردند. نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) دو عملیات در منطقه دربندیخان و در شهر سیدصادق اجرا کردند. در این عملیات‌ها 2 نفر از نیروهای نظامی عراق کشته و 7 تن زخمی شدند، از افراد بارزانی نیز 2 تن کشته و مجروح شدند.[۶] در عملیات دیگری، نیروهای این حزب به 2 تن از افراد ارتش عراق در نزدیکی مسجد کبیر سلیمانیه حمله کردند که یکی از آنان کشته و دیگری زخمی شد.[۷] نیروهای اتحادیه میهنی کردستان (طالبانی‌ها) نیز در نزدیکی شهر سلیمانیه با حمله به یک پایگاه نظامی، 4 تن از نیروهای نظامی عراق را کشته و 2 قبضه اسلحه کلاشینکف را به غنیمت گرفتند. نیروهای این سازمان همچنین یکی از فرماندهان نظامی سردار جاف* را به قتل رساندند.[۸]
گزارش - 229
حمله عوامل حزب دمکرات به بارزانی‌ها در حوالی ارومیه، گروگان‌گیری، تهدید روستانشینان، دریافت تسلیحات از دولت عراق و تسلیم‌شدن چند نفر، ازجمله اخبار امروز مربوط به گروه‌‌های ضدانقلاب در آذربایجان غربی و کردستان است. صبح امروز، حدود 100 نفر از عوامل حزب دمکرات کردستان که به آر.پی.جی7، تیربار و... مسلح بودند با اجرای یک عملیات کمین در سه کیلومتری بند در جنوب‌غربی ارومیه، به خودرو حامل افراد حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) حمله کردند. در این اقدام 5 نفر از افراد بارزانی کشته شدند و یک نفر مجروح شد. این افراد همچنین یک خودرو جهاد سازندگی را متوقف و سپس آن را منهدم کردند و سه سرنشین این خودرو را به گروگان بردند.[۹] عوامل کومه‌له به روستاهای بخش سرشیو مریوان مراجعه و با تهدید از اهالی این روستا خواستند که با گرفتن اسلحه به خدمت این گروه درآیند.[۱۰] افراد کومه‌له همچنین 40 بار قاطر اسلحه و مهمات را که دولت عراق از پایگاه قرتینه برای آنان فرستاده بود در روستای بژوه در جنوب سردشت، تحویل گرفتند.[۱۱] سه تن از افراد حزب دمکرات در تکاب و سلماس و 3 تن از افرادگروه کومه‌له در تکاب و سردشت با 3 قبضه اسلحه خود را به نیروهای سپاه معرفی و درخواست امان‌نامه کردند.[۱۲]
گزارش - 230
امروز 12 نفر از افراد وابسته به گروه‌‌های معارض چپ‌گرا در ایذه، زنجان و تبریز با هوشیاری نیروهای امنیتی دستگیر شدند. درپی فرار 2 تن از متهمان وابسته به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از زندان ایذه و تحقیقاتی که دراینباره انجام شد، 7 تن از افراد نفوذی این سازمان در سپاه و بسیج این شهرستان دستگیر شدند. دادستان دادسرای انقلاب اسلامی خوزستان با اعلام این خبر افزود: این افراد قصد داشتند با اجرای عملیاتی مسئول دادسرا، امامجمعه و حاکم شرع شهر را ترور کنند. وی افزود: 2 تن از دستگیرشدگان از گروه محافظان امامجمعه و مسئول دادسرای ایذه بودند.[۱۳] در زنجان نیز 4 تن از افراد ردهبالای سازمان چریک‌های فدایی خلق (شاخه اقلیت) دستگیر شدند. در این شهر یک خانه متعلق به تشکیلات اتحادیه کمونیست‌ها نیز کشف شد.[۱۴] همچنین نیروهای سپاه تبریز با یکی از افراد سازمان کمونیستی پیکار در راه آزادی طبقه کارگر درگیر شدند که درنتیجه این فرد زخمی و دستگیر شد.[۱۵]
گزارش - 231
آقای هاشمی رفسنجانی امروز با گروهی از اعضای سپاه پاسداران، بسیج و کمیته‌های انقلاب اسلامی شهرستان رشت دیدار کرد. نقش اساسی مردم در پیشبرد اهداف انقلاب، تأثیر اقدامات داوطلبانه مردم در رفع تنگناها و تقبیح عملکرد گروه‌‌های مسلح غیرقانونی در منطقه شمال کشور از محورهای اصلی سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی در این دیدار بود. آقای هاشمی رفسنجانی در بخشی از سخنان خود گفت: همان‌طورکه شما می‌بینید و می‌دانید پیروزی و ادامه این انقلاب به دست خود مردم بوده و هست و اگر مردم در متن انقلاب نباشند چیزی که بخواهد صاحب یا ادامه‌دهنده انقلاب اسلامی باشد وجود ندارد. البته برای خارجی‌ها درک این مطلب دشوار است. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی افزود: نیروهای مردمی خودشان اسلام و انقلاب را معرفی می‌کنند و اگر قرار بود با امکانات دولت اینقبیل کارها انجام شود عملی نبود. وی در ادامه گفت: بین یک ارتشی حرفه‌ای و کسی که بهقصد شهادت از خانه خارج شده و به جبهه می‌رود، تفاوت بسیاری وجود دارد و این حرکت‌های خودجوش در جامعه ما اثر عمیقی دارد. رئیس مجلس با اشاره به حوادث جنگل گفت: این تروریست‌های دیوانه فکر کردند با رفتن به جنگل می‌توانند ادای میرزا کوچک‌خان جنگلی را درآورند، ولی آنها نمی‌دانستند که میرزا کوچک‌خان محبوب روستاییان بود و حتی مردم مسائل شرعی‌شان را از میرزا کوچک‌خان می‌پرسیدند. ولی این تروریست‌ها در جنگل به فساد مشغول بودند و از این مطلب غافل هستند که فطرت مردم ما اسلامی است و اکثر مردم ما ذاتاً مسلمان هستند. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی در پایان گفت: حکومت گذشته می‌خواست منطقه شمال را مرکز فساد بکند، درصورتیکه این منطقه اکنون ازنظر تعداد نیرو در جبهه مقام سوم را دارد.[۱۶]
گزارش - 232
نخست‌وزیر امروز در محل برگزاری اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد در دهلینو با حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه، دانیل اورتگا هماهنگ‌کننده شورای بازسازی ملی نیکاراگوئه، عبدالسلام جلود نخست‌وزیر لیبی، شاذلی بن جدید رئیس‌جمهور الجزایر و استامبولیچ رئیس‌جمهور یوگسلاوی دیدار و گفتوگو کرد. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از این دیدارها چنین است: «در این ملاقات [نخست‌وزیر با حافظ اسد] که دکتر علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه کشورمان نیز حضور داشت، طرفین از روابط نزدیک دو کشور و گسترش آن ابراز رضایت کردند. آقای موسوی گفت: ما به این روابط و ادامه آن علاقه‌مندیم و به آن اهمیت زیادی می‌دهیم. وی افزود: بررسی مسائل مطروحه در منطقه و مسائل دوجانبه نیاز به مذاکرات دارد. رئیس‌جمهوری سوریه ضمن [اعلام] پشتیبانی کامل کشورش از جمهوری اسلامی ایران گفت: ما به موفقیت جمهوری اسلامی ایران در مبارزه علیه امپریالیسم اعتقاد کامل داریم و در کنار ایران هستیم. براساس همین گزارش، در این ملاقات مسائل مهم منطقه و توطئه‌های امپریالیسم امریکا در منطقه و مسائل جنبش عدم‌تعهد مورد بحث و تبادلنظر قرار گرفت. همچنین آقای موسوی امروز با دانیل اورتگا هماهنگ‌کننده شورای بازسازی ملی نیکاراگوئه، دیدار و گفتوگو کرد. در این ملاقات که وزیران امور خارجه ایران و نیکاراگوئه و وزیر تجارت نیکاراگوئه حضور داشتند، نخست‌وزیر کشورمان ضمن تقدیر از انقلاب نیکاراگوئه و برجستگی‌های آن بهویژه مردمیبودنش گفت: روابط خوب و رو به رشد و گسترش با نیکاراگوئه ادامه خواهد یافت. آقای موسوی سفر وزیر تجارت نیکاراگوئه به تهران را مثبت خواند. اورتگا گفت: ما شناخت زیادی از انقلاب شما داریم و مبارزات شما علیه شاه و امریکا را الهامی برای انقلاب خود می‌دانیم. وی گفت: ما با امپریالیسم امریکا بهعنوان یک نیروی تهدید‌کننده در امریکای مرکزی درگیر هستیم. آقای موسوی نخست‌وزیر همچنین با عبدالسلام جلود نخست‌وزیر لیبی دیدار و گفتوگو کرد. در این ملاقات که ولایتی نیز حضور داشت روابط دوجانبه و مسائل فیمابین مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت. در این ملاقات طرفین درمورد هماهنگی دو کشور در زمینه‌های مختلف ازجمله جنبش عدم‌تعهد بحث و گفتوگو کردند. در ادامه این ملاقات روابط دوستانه سه کشور ایران، لیبی و سوریه و همکاری نزدیک آنها در مبارزه با امپریالیسم و صهیونیسم و ارتجاع مورد تبادلنظر قرار گرفت. آقای موسوی گفت: لیبی یکی از دوستان خوب جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. وی بر هماهنگی نظرات دو کشور در تمامی زمینه‌ها تأکید کرد. همچنین در این دیدار پیرامون مسائل اوپک و مقابله با امپریالیسم امریکا بررسی‌هایی به عمل آمد. در ادامه این ملاقات‌ها نخست‌وزیر کشورمان [...] امروز با شاذلی بن جدید رئیس‌جمهوری الجزایر در محل کنفرانس دیدار و گفتوگو کرد. در این ملاقات که وزیران خارجه ایران و الجزایر نیز شرکت داشتند، مسائل منطقه خاورمیانه و شمال افریقا و جنبش عدم‌تعهد مورد بررسی قرار گرفت و بر هماهنگی‌ها دراینزمینه تأکید شد. آقای موسوی در این ملاقات ضمن اشاره به سفر اخیر رئیس مجلس الجزایر به ایران و مذاکرات سودمند وی با رئیس مجلس شورای اسلامی آن را یک سفر موفقیت‌آمیز خواند و بر تبادلنظر بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای مترقی عرب جهت حل مشکلات جهان اسلام، نقطه‌نظرها برای نزدیکی هرچه بیشتر که تأثیر مهمی در جهان اسلام دارد، تأکید کرد. آقای شاذلی بن جدید نیز گفت اسلام و اعتقادات اسلامی دو ملت ایران و الجزایر می‌تواند اساس مهمی برای روابط دو کشور باشد. وی همچنین پشتیبانی از ملت‌های مستضعف را اصل مهم در سیاست الجزایر خواند. لازم به تذکر است که مذاکرات متعددی بین هیئت نمایندگی جمهوری اسلامی ایران با سوریه، لیبی، الجزایر، یمن جنوبی و هند در زمان برگزاری اجلاس در سطوح مختلف در جریان بوده است و این تماس‌ها همچنان ادامه دارد.»[۱۷] آقای میرحسین موسوی با استامبولیچ رئیس‌جمهور یوگسلاوی نیز دیدار و گفتوگو کرد. در این ملاقات که علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه نیز شرکت داشت، آقای موسوی با یادآوری این مطلب که ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای روابط خود با کشورهای غیرمتعهد ازجمله یوگسلاوی اهمیت ویژه‌ای قائلیم، گفت: رهبر کشور شما شناخته‌شده است و آنچه سبب تحسین می‌شود علاقه تیتو به استقلال یوگسلاوی و متعهد باقیماندن آن به جنبش است. آقای موسوی همچنین گفت: اسلام مکتب تعیین‌کننده سیاست خارجی ماست و بدین علت ضروریست این امر را به همه کشورها اطلاع دهیم. همان‌طورکه سیاست خارجی دیگران براساس بینششان می‌باشد. نخست‌وزیر گفت: یکی از اصول نشئتگرفته از مکتب ما این است که یار و دوست مظلومان باشیم. وی تأکید کرد که سیاست خارجی ما ادامه‌دهنده سیاست داخلی‌مان است. در این ملاقات درباره نتایج مثبت سفر آقای ولایتی به یوگسلاوی گفتوگو شد و آقای استامبولیچ ضمن ابراز علاقه به روابط دو کشور، تمایل خود را درمورد گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و تجاری میان ایران و یوگسلاوی بیان کرد.[۱۸] حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی نماینده مجلس و عضو هیئت نمایندگی ایران در اجلاس عدم‌تعهد نیز درباره پیشنهاد حسنی مبارک برای میانجیگری بین ایران و عراق گفت: وزیر خارجه مصر چند ماه پیش، در یک نشست مطبوعاتی رسماً اعلام کرد که مصر به عراق برای جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران کمک کرده و به آن کشور تسلیحات نظامی می‌دهد، پس کشوری که کمک نظامی به عراق کرده و باعث طولانی‌تر شدن جنگ شده است چگونه می‌تواند میانجی باشد.[۱۹]
گزارش - 233
مهندس موسوی نخست‌وزیر، که روز گذشته برای شرکت در هفتمین اجلاس سران غیرمتعهدها وارد دهلینو شده است، امروز در یک گفتوگوی اختصاصی با خبرگزاری جمهوری اسلامی شرکت کرد.[۲۰] موسوی در این گفتوگو ضمن پاسخ به پرسش‌هایی درباره اعمال فشارهای غیررسمی به ایران جهت سازش با عراق، از ملاقات‌های خود با سران سایر کشورها ازجمله مقامات ارشد کشورهای سوریه، یوگسلاوی، لیبی، الجزایر، تانزانیا، موزامبیک و... نیز گزارش داد. بخش‌هایی از این گفتوگو چنین است: خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی از آقای نخست‌وزیر پرسید: بعضی ناظران پیش‌بینی می‌کنند که دررابطهبا پایاندادن به جنگ جاری بدون پذیرفتن سه شرط ایران، فشارهایی ازسوی مجمع سران غیرمتعهد و بعضی کشورها اعمال می‌شود، آیا تاکنون مقدمات چنین اعمال فشارهایی را در ملاقات‌های رسمی و غیررسمی خود ملاحظه کرده‌اید و اگر چنین تلاشی بهطور جدی آغاز شود، عکس‌العمل ایران چه خواهد بود؟ نخست‌وزیر در پاسخ گفت: دراینباره گفتوگوهای زیادی است و طبیعی است که کشورهای مختلف براساس وابستگی یا ارتباطاتی که با کشورهای بزرگ دارند دراینزمینه مواضع خاصی را بروز بدهند. در سطح اجلاس صحبت از آتش‌بس ازسوی برخی کشورها مطرح می‌شود، ولی ما بهصراحت برای همه روشن کرده‌ایم که نمی‌توانیم به متجاوز جایزه بدهیم و هرگونه عمل و تخریب و جوسازی دراینزمینه بی‌فایده است. همچنین ما روشن کرده‌ایم که ملت ما دراینمورد قبلاً تصمیمش را گرفته است و مگر دولتی می‌تواند از حقوق ملت خود بگذرد و ادعا کند خدمتگزار است. سؤال شد که اساساً جمهوری اسلامی ایران در عمل به درخواست‌های اجلاس سران عدم‌تعهد، خود را متعهد می‌داند؟ نخست‌وزیر در جواب اظهار کرد: برای ما منافع انقلاب اسلامی برتر از همه ملاحظات دیگر است. ما قبلاً این مسئله را برای همه و دررابطهبا سازمان‌های مختلف روشن کرده‌ایم که ما در هیچ موقعیتی اصول را فدا نمی‌کنیم. این اعتقاد نشان می‌دهد که ما تصمیمات سازمان‌های بین‌المللی را با اصول خودمان به محک می‌زنیم نه آنکه اصول خودمان را با قطعنامه‌های سازمان‌های بین‌المللی بسنجیم. نخست‌وزیر سپس در جواب این سؤال که سفر شما تاکنون چه نتایجی را همراه داشته است، گفت: من هنوز سخنرانی اصلی‌ام را نکرده‌ام، منتها ملاقات‌های بسیار مهمی با سران بعضی کشورها داشته‌ایم؛ من‌جمله مذاکرات رسمی با آقای حافظ اسد، آقای شاذلی بن جدید، آقای جلود، آقای نایرووه رهبر انقلاب نیکاراگوئه و همچنین با رئیس کشور نیجر، بهعلاوه ما در این اجلاس در مراسم مختلف با قریب 20 رهبر سیاسی جهان سوم صحبت‌های مختصری داشتیم که می‌تواند این صحبت‌ها یقیناً دستاوردهای خوبی برای ما داشته باشد؛ ازجمله با رهبر کشور تانزانیا و رؤسای جمهوری یمن جنوبی، زامبیا، موزامبیک، نماینده مالت و غیره گفتوگوهایی داشته‌ایم، گرچه مدت این مذاکره کوتاه بود، ولی بسیار مفید بوده است. البته ملاقات‌های رسمی ادامه پیدا می‌کند. در کمیسیون‌های مختلف اجلاس درارتباطبا قطعنامه و تصمیم‌گیری‌های دیگر اجلاس برادران ما فعالانه شرکت دارند؛ به این مسئله باید تماس‌های آقای ولایتی وزیر خارجه کشورمان را اضافه کنیم که برخوردهای سازنده‌ای با وزرای خارجه کشورهای جنبش داشته است. بههرحال، شرکت در این اجلاس فرصتی استثنایی برای کشور ماست برای توسعهدادن به روابط خود با جهان و اهمیت این گردهمایی بیشتر بهدلیل ملاقات‌های جنبی آن است نه مراسم اصلی که حالت تشریفاتی دارد. نخست‌وزیر سپس مفاد مذاکرات رسمی خود با بعضی سران کشورها را بیان و اظهار کرد که با آقای حافظ اسد درمورد جنگ تحمیلی عراق و مسائل خلیجفارس گفتوگو کرده‌ایم؛ در ملاقات با آقای جلود مسئله نفت بهصورت ویژه مورد بحث قرار گرفت؛ موضوع گفتوگو با آقای شاذلی بن جدید روابط فیمابین و مسئله انقلاب فلسطین بود؛ در ملاقات با آقای اورتگا توطئه‌های امریکا علیه انقلاب اسلامی و انقلاب نیکاراگوئه و شباهت‌های آنها عنوان شد، ما در این گفتوگو وجود نیروهای واکنش سریع امریکا را به‌شدت محکوم کردیم و با تشریح شعار "نه شرقی و نه غربی"، به رهبر انقلاب نیکاراگوئه حمایت بی‌شائبه خود و همه مستضعفان را اعلام کردیم.[۲۱]
گزارش - 234
باتوجهبه سخنان روز گذشته خانم ایندیرا گاندی در مراسم افتتاح اجلاس غیرمتعهدها که بدون اشاره به طرح خاصی برای صلح، تنها دو کشور ایران و عراق را به ترک مخاصمه دعوت کرد، امروز رویتر به نقل از مقامات رسمی هند، اعلام کرد: خانم ایندیرا گاندی نخست‌وزیر هند، درخواست روز گذشته برای پایانیافتن جنگ ایران و عراق را در گفتوگوهای خود با رهبران کشورهای مختلف دنبال می‌کند. خبرگزاری رویتر دراینباره افزود: همین مقامات گفتند هنوز بسیار زود است که گفته شود جنبش عدم‌تعهد تلاش تازه‌ای برای میانجیگری در جنگ سیماهه خلیج (فارس) انجام خواهد داد یا نه. نمایندگان ایران یک طرح تازه صلح را که توسط دولت‌های میانه‌رو عرب طرح‌ریزی شده، رد کرده‌اند، ولی دیپلمات‌ها گفتند دولت‌های حوزه خلیج (فارس) به رهبری عربستان سعودی برای جلب حمایت به گفتوگوها و مشورت‌های پشت پرده سرگرم‌اند.[۲۲] دراینحال، آقای دعایی عضو هیئت نمایندگی ایران در اجلاس عدم‌تعهد، در جواب یک خبرنگار استرالیایی که نظر وی را درمورد سخنان روز گذشته خانم گاندی پرسیده بود، گفت: ما به گفته‌های نخست‌وزیر هند احترام می‌گذاریم، اما فعلاً بیشتر در فکر جبهه‌های جنگی هستیم که رزمندگان مسلمان ما علیه تجاوزگران عراقی می‌جنگند و تصور می‌کنم باتوجهبه همت و تلاش رزمندگان ما برای سرکوب متجاوز، بهترین خدمت به آرمان‌های واقعی جنبش غیرمتعهدها درحال انجامشدن است. ما امیدواریم برای اولینبار متجاوز در جمع غیرمتعهدها سرکوب و فکر تجاوز برای همیشه دفن شود و ما برای انجام این مهم بهاندازه کافی قوی هستیم.[۲۳] خبرگزاری هندی ام.ان.ای. نیز در بازتاب سخنان آقای دعایی اعلام کرد: از شواهد چنین برمی‌آید که ایران این مطلب را روشن ساخته که تا زمانیکه دو شرط (پرداخت خسارات و ذکر نام متجاوز) تحقق نیابد جنگ متوقف نمی‌شود. این خبرگزاری با اشاره به اینکه هیئت ایرانی بر راه‌های خاتمهدادن به جنگ دو‌ساله در یک ملاقات غیررسمی در دهلینو تأکید کرده، به نقل از یکی از اعضای هیئت مذکور، یادآور شد که مناقشه با عراق در جبهه جنگ حل خواهد شد نه در کنار میز مذاکره.[۲۴] خبرگزاری فرانسه نیز دراینباره اعلام کرد یک عضو هیئت ایرانی در دهلینو امروز به درخواست ایندیرا گاندی که در نطق خود در افتتاحیه اجلاس از طرفین متخاصم خواسته بود به این جنگ تأسفبار هرچه زودتر پایان دهند، به‌شدت واکنش نشان داد. وی افزود، خدمتی که می‌شود به جنبش عدم‌تعهد کرد این است که عراق را از آن اخراج کنند.[۲۵]
گزارش - 235
با آغاز رسمی اجلاس عدم‌تعهد، برخی مسئولان نهادهای بین‌المللی و کشورها بدون ریشه‌یابی جنگ عراق علیه ایران یا اشاره به طرح خاصی برای برقراری صلح، صرفاً درحد شعارهای تبلیغاتی خواهان پایاندادن به جنگ شدند. خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنرانی امروز خود در اجلاس غیرمتعهدها، خواهان پایان جنگ ایران و عراق شد. وی گفت: این جنگ بهرغم کوشش‌های میانجیگرانه نماینده من اولاف پالمه، نخست‌وزیر سوئد و دیگر سازمان‌هایی که درمورد حل جنگ اقدام کرده‌اند، هنوز ادامه دارد. وی گفت تماس‌های خود را با آنهایی که خواستار حل این جنگ هستند، ادامه می‌دهد.[۲۶] شیخ جابر الصباح امیر کویت نیز در بخشی از سخنرانی خود در اجلاس سران غیرمتعهدها بدون اشاره به هجوم سراسری عراق به ایران و حمایت کشورش از عراق، خواهان پایان جنگ شد. الصباح گفت: برخی نکات وجود دارد که من مایلم به آن بپردازم؛ باید به خونریزی در کشورهای غیرمتعهد خاتمه داد چه آنها که بین کشورهای غیرمتعهد رخ داده است و چه آنها که یک قدرت خارجی از آن پشتیبانی می‌کند. این جنگ‌ها باید خاتمه یابد؛ جنگ بین ایران و عراق؛ جنگ لبنان و جنگ افغانستان از این نمونه است. باوجود تلاش‌های سازمان‌های بین‌المللی جوی خون هنوز در خاک ایران و عراق جاری است. جوانان آنها درحال ازبینرفتن هستند، شاهراه‌های آنها درحال خرابشدن است. انهدام دنباله دارد و خرابی‌ها در پشت سر باقی می‌ماند. ایران و عراق عضو جنبش هستند و عراق کراراً آمادگی خود را برای پایاندادن به این خونریزی اعلام کرده است. وظیفه ما است که با تمام قدرت تلاش‌های خود را صرف پایاندادن به جنگ و برقراری صلح و همکاری بین دو کشور همسایه بکنیم.[۲۷] یاسر عرفات رئیس کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین نیز همچون شیخ جابر الصباح پایان درگیری بین ایران و عراق را خواستار شد. وی گفت: جنگ برادرکشی بین ایران و عراق فقط درجهت افزایش نفوذ امریکا در منطقه و بهویژه در خلیج (فارس) پیش می‌رود. عرفات افزود: این فلسطینی‌ها هستند که بهدلیل حضور فزاینده امریکا دررابطهبا جنگ عراق و ایران، بیشترین ناراحتی‌ها را تحمل می‌کنند. وی از ایران و عراق خواست فوراً این جنگ فرساینده را متوقف سازند.*[۲۸] احمد طالب ابراهیم وزیر امور خارجه الجزایر نیز درباره اقدامات کشورش برای میانجیگری بین ایران و عراق گفت: کوشش‌های میانجیگرانه الجزایر برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق، هنوز هم ادامه دارد و مخفیبودن این تماس‌ها احتمال موفقیت را بیشتر می‌کند. وی در پایان، چنین نتیجه‌گیری کرد که کشورش دراینباره به اجلاس، پیشنهادی نخواهد داد ولی از هر تصمیمی که اجلاس برای پایاندادن به جنگ سیماهه ایران و عراق بگیرد، پشتیبانی خواهد کرد.[۲۹] دراینحال، طه یاسین رمضان معاون نخست‌وزیر عراق، امروز گفت که کشورش امیدی به موفقیت اجلاس دهلینو درخصوص انجام هر عملی جهت پایاندادن به جنگ ایران و عراق ندارد. رمضان در مصاحبه با روزنامه کویتی الوطن تصریح کرد که دولت بغداد علاقه‌مند است این جنگ که در سپتامبر 1980 شروع شده، پایان یابد. وی گفت: در مدت 20 ماه گذشته، دولت عراق تجاربی به دست آورده و تعداد سربازانش افزایش یافته است. رمضان اطمینان داد که عراق آماده است تا با هرکس که خواهان میانجیگری برای متارکه جنگ با ایران باشد همکاری کند.[۳۰]
گزارش - 236
درحالیکه محل برگزاری اجلاس هشتم جنبش غیرمتعهدها بهعلت درخواست عراق برای برگزاری آن در بغداد از مباحث عمده و پشت پرده هیئت‌های سیاسی کشورهای شرکت‌کننده در اجلاس غیرمتعهدها است، خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از منابع آگاه اعلام کرد: به نظر می‌رسد اکثر کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد برای برگزاری هشتمین اجلاس سران در بغداد به اتفاقنظر رسیده باشند، از آنجا که جمهوری اسلامی ایران با برگزاری نشست آینده در بغداد مخالف است، مقامات هند ازجمله خانم گاندی با تعدادی از سران و نیز هیئت‌های نمایندگی جهت دریافت نظر آنان دراینمورد مشورت‌هایی انجام داده‌اند. لیبی، کره شمالی و چند کشور دیگر نیز خود را برای میزبانی هشتمین اجلاس سران نامزد کرده‌اند. خانم گاندی با برخی سران کشورها و دولت‌ها در همین مورد مشورت‌هایی کرده است. این مشورت‌ها در میهمانی ناهار در هتل محل اقامت هیئت‌ها صورت گرفته است. گفته می‌شود چندین تن از سران شرکت‌کننده در اجلاس با برگزاری اجلاس آینده در بغداد موافقت کرده‌اند.[۳۱] رادیو ابوظبی نیز برگزاری اجلاس هشتم غیرمتعهدها در بغداد حتمی اعلام کرد. این رادیو افزود: مطبوعات هند امروز در این مطلب متفق‌القول‌اند که همه مشورت‌ها و تماس‌هایی که اکنون میان رهبران جنبش عدم‌تعهد درحال انجامشدن است حاکیاز تشکیل هشتمین اجلاس سران جنبش در سال 1985 در بغداد می‌باشد. این مطبوعات به نقل از منابع مسئول هندی نوشته‌اند که خانم ایندیرا گاندی نخست‌وزیر هند و رئیس کنفرانس، روز گذشته با رؤسای جمهور، پادشاهان و نخست‌وزیران کشورهای شرکت‌کننده تماس‌ها و مذاکرات گسترده‌ای دراینباره انجام داده است. خانم گاندی درباره این موضوع نیز در ضیافت شامی که به افتخار بیست تن از رهبران جنبش برپا کرده بود، گفتوگو کرده است. مطبوعات هندی افزوده‌اند که نتایج این مشورت‌ها حاکیاز تشکیل اجلاس آینده سران در بغداد است. فیدل کاسترو رئیس‌جمهوری کوبا و رئیس سابق جنبش نیز روز گذشته اعلام کرد که اکثر کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد باتوجهبه موضع تأییدکننده و پشتیبانی‌کننده عراق و فعالیت جنبش، موافقت کرده‌اند که اجلاس آینده در بغداد تشکیل شود.[۳۲] دراینحال، احمد عزیزی قائم‌مقام وزیر امور خارجه ایران، با آنکه این احتمال را رد نکرد، ولی امکان اتخاذ چنین تصمیمی را تقبیح کرد و گفت: جنبش غیرمتعهدها با نگرش واقع‌گرایانه به مسئله جنگ تحمیلی و رأی به تغییر محل اجلاس هفتم از بغداد به دهلینو یک حرکت اصولی درجهت حفظ موازین جنبش انجام داد و بی‌تردید چنانچه اجلاس هفتم چنین تصمیمی اتخاذ کند، این امر نشانه ضعف جنبش در برخورد با واقعیت‌ها و یک اقدام یأس‌آمیز در روند حرکت اصیل جنبش در آینده خواهد بود. عزیزی افزود: انتخاب احتمالی بغداد بهعنوان محل آتی اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد بهمعنی تزلزل در مواضع جنبش درزمینه حفظ اصول آن و نادیدهگرفتن تجاوز به زور به یک کشور غیرمتعهد است.[۳۳]
گزارش - 237
قبل از آغاز رسمی جلسات اجلاس غیرمتعهدها، اخبار فراوانی درباره تلاش کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد جهت ایجاد صندوقی برای پرداخت خسارت‌های جنگی ایران منتشر می‌شد، ولی پس از جدیشدن مباحث اجلاس این خبرها رفتهرفته به فراموشی سپرده شد که این امر حاکیاز آن بود که این‌گونه اخبار فقط جنبه تبلیغاتی و یا سیاسی داشته است. خبرگزاری جمهوری اسلامی خبری را منتشر کرد که بیانگر نبود اراده جدی در راه‌اندازی این صندوق است: تلاش‌هایی برای ایجاد یک صندوق بین‌المللی برای پرداخت خسارات جنگ درحال انجام است. در راهروهای ساختمان محل برگزاری اجلاس سران در دهلینو گفته می‌شود چندین کشور عضو جنبش به‌شدت درحال فعالیت برای تأسیس صندوقی هستند تا با تأسیس آن بهاصطلاح یکی از شرایط ایران برای پایان جنگ هرچند بهصورت نیم‌بند، تحقق یابد و ایران بتواند بخشی از خسارات خود را در جنگ دریافت دارد. براساس نظریات پیشنهاددهندگان، با تشکیل این صندوق حکومت عراق نیز می‌تواند بخشی از خسارات خود را از این صندوق دریافت کند.[۳۴] روزنامه هندوستان تایمز (چاپ دهلینو) از پیشنهاد ایران برای شناخت طرف متجاوز و پیشنهاد عراق برای اخراج ایران از جنبش عدم‌تعهد گزارشی داده است که خبرگزاری جمهوری اسلامی آن را این‌گونه مخابره کرد: هندوستان تایمز درخواست عراق برای اخراج ایران از جنبش را با تیتر کوچکی درج کرده است. این روزنامه در گزارش خود افزوده بعضی اقدامات سیاسی در دست اجرا است که عراق را وادار به پسگرفتن درخواست خود از کارگروه سیاسی کند. در این گزارش ضمن اشاره به نشست امروز کارگروه سیاسی اجلاس و طرح موضوع جنگ ایران و عراق در این کارگروه، آمده است: ایران در پیشنهادهای خود از اجلاس خواستار شناسایی عراق بهعنوان متجاوز شده است. هندوستان تایمز در ادامه آورده است: پیشنهادهای ایران برای عراق و دیگر کشورهای عربی غیرقابلقبول خواهد بود و دیگر احتیاجی نیست که نظر دیگر هیئت‌ها - که بهدنبال راه‌حل‌هایی منطقی برای آغاز گفتوگوهای صلح هستند - بیان شود. به نوشته این روزنامه، تبادلنظر درباره چگونگی پایاندادن به جنگ ایران و عراق از اهم موضوعات مطرح‌شده در دیدارها بوده است.[۳۵]
گزارش - 238
امروز نیز هیئت ایرانی شرکت‌کننده در اجلاس غیرمتعهدها کتابچه‌ای به نام انقلاب و تروریسم در ایران را در محل مطبوعات نشست سران و در میان خبرنگاران خارجی پخش کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. خبرگزاری جمهوری اسلامی از نتیجه پخش این کتابچه گزارش داد: در این جزوه نقش سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در کشتار مردم بی‌دفاع و همچنین خدمتگزاران مورد علاقه مردم تشریح شده است. جزوه مزبور روشن می‌سازد که روابط تنگاتنگ عوامل تروریسم در ایران با امریکا هدفی جز نابودی انقلاب اسلامی نداشته است. این جزوه با افشای گوشه‌هایی از جنایات کور مزدوران امریکا، مظلومیت ملت مسلمان ایران را که هدفی جز حفظ انقلاب خونبار نداشتند، نشان می‌دهد. خبرنگاران مستقل خارجی که به وقایع ایران علاقه‌مند هستند، با مشاهده این جزوه از جنایات مزدوران امریکا در ایران اطلاع یافتند. خبرنگاران همچنین برای دریافت این جزوه مکرراً به توزیع‌کنندگان مراجعه می‌کردند.[۳۶]
گزارش - 239
طه یاسین رمضان عضو شورای فرماندهی حزب بعث و معاون نخست‌وزیر عراق در گزارشی از سفر اخیر خود به شوروی و نتایج این سفر به روزنامه کویتی الوطن گفت: سفر به مسکو در چهارچوب ادامه تبادلنظر و ملاقات در سطح رهبری دو کشور عراق و شوروی صورت گرفته است و در ملاقات با مقامات شوروی درخصوص همکاری دوجانبه، جنگ ایران و عراق و موضع شوروی در قبال آن گفتوگوهایی انجام دادیم و موضع سوریه و لیبی در قبال این جنگ را برای مقامات آن کشور تشریح کردم. طه یاسین رمضان خاطرنشان ساخت که موضع شوروی درخصوص جنگ مانند موضعی که در نخستین سال آغاز جنگ اتخاذ کرده بود، درحالحاضر نیز خوب است. وی با بیان اینکه با رهبران شوروی گفتوگوهایی درباره نقش این کشور در پایاندادن به جنگ ایران و عراق انجام داده است، گفت: نظرها و پیشنهادهای ما مورد قبول آنها قرار گرفته، ولی ما نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که شوروی دراینباره چه اقدامی خواهد کرد. رمضان افزود که آشکارا به رهبران شوروی گفتیم اگر امریکا و شوروی برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق گام جدی بردارند، این جنگ پایان خواهد یافت.[۳۷]
گزارش - 240
امروز جلسه اصلی و درعینحال غیررسمی اوپک با شرکت 13 وزیر نفت عضو کشورهای صادرکننده نفت اوپک برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت با حضور 250 خبرنگار، فیلم‌بردار و عکاس خبری در لندن شروع به کار کرد،*[۳۸] ولی این جلسه بهعلت اختلافات موجود بدون دستیابی به توافقی در قیمت نفت، نیمه‌کاره رها شد. نگو‌ما دبیرکل اوپک، برگزاری جلسه بعدی را ساعت 13 روز پنجشنبه (19 اسفند 1361)، اعلام کرد. وی گفت کارها برای رسیدن به یک توافق خوب پیش می‌رود. مانع سعید العتیبه وزیر نفت امارات متحده عربی نیز قبل از تشکیل این جلسه گفته بود: کشورهای عربی حوزه خلیج (فارس) معتقدند قیمت جدید نفت پایه بین 29 تا 30 دلار تعیین شود. همچنین یکی از مقام‌های شرکت‌کننده در مذاکرات اوپک اعلام کرد: تقریباً همه وزیران بجز وزیر نفت ایران با کاهش قیمت نفت موافق‌اند، ولی اختلافنظر شدید درمورد میزان سهمیه تولید کشورها وجود دارد. وی گفت نیجریه به قبول یک راه‌حل فیمابین نزدیک شده است.[۳۹] این درحالی است که سیدمحمد غرضی وزیر نفت ایران، عقیده دارد که برای جلب نظر کشورهای مختلف درمورد تثبیت قیمت نفت براساس هر بشکه 34 دلار در اجلاس لندن شرکت می‌کند. وی اضافه کرد: ایران هیچ‌گاه پیشنهادهای کاهش قیمت نفت را نخواهد پذیرفت. مهندس غرضی گفت: تنها مطلبی را که ما از آن دفاع می‌کنیم تثبیت قیمت 34 دلار برای هر بشکه نفت است. غرضی همچنین از دیگر اعضای اوپک خواست تا در مقابل پادشاهی سعودی مقاومت کنند. وی گفت: موقعیت فعلی بازار یک حالت مصنوعی و موقتی است و چنانچه کشورهای عضو اوپک مقاومت کنند مسائل حل خواهد شد.[۴۰] اومبرتوکالدرون برتی وزیر نفت ونزوئلا نیز اخبار منتشرشده درباره توافق کشورهای صادرکننده نفت درمورد قیمت و میزان تولید نفت بدون شرکت ایران را تکذیب کرد. وی گفت: اعضای اوپک باید تصمیم مشترک بگیرند. این سازمان در گذشته مفید بوده و باید ثابت شود در حال و آینده نیز می‌تواند مفید باشد. آسوشیتدپرس با اعلام این خبر افزود: برتی این مطالب را هنگامی بر زبان راند که عده‌ای از وزیران نفت اوپک در میان بدبینی موجود درباره امکان بهتوافقرسیدن سیزده عضو اوپک درمورد کاهش بهای نفت، بهطور خصوصی ملاقات کردند. عتیبه وزیر نفت امارات عربی متحده، کمی قبل گفته بود اکنون مانند گذشته خوش‌بین نیست.[۴۱]
گزارش - 241
یک مقام وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) امروز هشدار داد که گسترش دامنه جنگ ایران و عراق و شرکت تعدادی از کشورهای نفت‌خیز در این جنگ حتی بدون مداخله ابرقدرت‌‌ها صادرات نفت از منطقه را روزانه 10 تا 15 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد داد. به گزارش خبرگزاری کویت از واشنگتن، فرانسیس جی وست معاون وزارت دفاع امریکا در امور امنیت بین‌المللی خطاب به کمیته فرعی مجلس نمایندگان امریکا اظهار کرد: امریکا در جنوب‌غربی آسیا درصدد بهبود فعالیتهای آموزشی و افزایش توانایی خود برای گسیلداشتن نیرو و دستیابی به پایگاه‌‌ها و تسهیلاتی است که عملیات دریایی و هوایی را امکان‌پذیر سازد و خطوط ارتباطی لازم را برای اعزام نیرو و تدارکات دراختیار داشته باشد. فرانسیس وست گفت: ما شاهد افزایش حضور شوروی در سوریه، لیبی، یمن جنوبی و شاخ افریقا و نیز ادامه تجاوز در افغانستان هستیم و هدف از این تاکتیک‌ها درنهایت سلطهیافتن و کنترل جنوب‌غربی آسیا است. وست افزود: جنگ‌‌های منطقه می‌تواند به نابودی تجهیزات نفتی و قطع جریان نفت منجر گردد و این نتیجه جنگ عراق و ایران است.[۴۲]
گزارش - 242
کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در ژنو روز گذشته با 17 رأی موافق دربرابر 6 رأی مخالف و 20 رأی ممتنع تصمیم گرفت نماینده‌ای به ایران اعزام کند تا گزارشی درباره آزادی‌های اساسی در این کشور تهیه کند. دراینحال، جعفر محلاتی نماینده ایران در پایان این رأی‌گیری که 43 عضو کمیسیون در آن شرکت داشتند خاطرنشان ساخت که جریان امور بههیچوجه عوض نخواهد شد و کشورهایی که به نفع این قطعنامه رأی داده‌اند باید بدانند که انقلاب عظیم ما به نقطه‌ای رسیده که بازگشت ندارد.[۴۳]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1361/12/17
- ↑ سند شماره 53138 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 353، 19/12/1361، ص4.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/12/1361، ص19.
- ↑ سند شماره 53114 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 352، 18/12/1361، ص3.
- ↑ سند شماره 53138 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 353، 19/12/1361، ص4.
- ↑ روزنامه کیهان، 16/12/1361، ص2؛ و- سند شماره 144651 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی)، به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 350، 17/12/1361، ص3.
- ↑ سند شماره 34674 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر28 (رکن2)، به فرماندهی تیپ2 مریوان (رکن2)، 23/12/1361، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 350032 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارشی نوبهای عملیاتی، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن3)، به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 210، 22/12/1361، ص3.
- ↑ سند شماره 132539 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش تحرکات نظامی بارزانی‌ها علیه رژیم و ارتش عراق، 22/12/1361، ص32.
- ↑ سند شماره 272337 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه مقدم نزاجا (رکن2) به ناحیه ژاندارمری باختران (رکن2)، 16/1/1362، سند تک‌برگی
- ↑ روزنامه کیهان، 18/12/1361، ص19.
- ↑ سند شماره 346774 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر28 (رکن2) به فرماندهی ناحیه4 ژاندارمری (رکن2)، 17/12/1361، سند تک‌برگی
- ↑ سند شماره 301044 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر28 (رکن2) به فرماندهی ناحیه4، کردستان (رکن2)، 23/12/1361، ص1.
- ↑ سند شماره 86976 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن هفتگی دفتر فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (مرکز فرماندهی)، شماره 19، 17/12/1361، صص 16 و 17.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 355، 19/12/1361، ص10، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 17/12/1361.
- ↑ سند شماره 56208 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعاتی داخلی اخبار مربوط به ضدانقلاب، دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، شماره 195، 26/12/1361، ص1؛ و- سند شماره 103863 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 254، 22/12/1361، ص1.
- ↑ سند شماره 53044 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به وزارت کشور، 17/12/1361، سند تک‌برگی
- ↑ روزنامه کیهان، 18/12/1361، ص17.
- ↑ سند شماره 86976 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن هفتگی دفتر فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (مرکز فرماندهی)، شماره 19، 17/12/1361، صص 16 و 17.
- ↑ همان، ص1، دهلینو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/12/1361.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/12/1361، ص19.
- ↑ همان، ص18.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/12/1361، صفحه آخر.
- ↑ سند شماره 231681 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه خبرنامه، واحد خبر مجلس شورای اسلامی، شماره 423، 18/12/1361، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/12/1361، ص آخر.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 8، 19/12/1361، ص32، دهلینو، خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 17/12/1361، به نقل از خبرگزاری هندی ام.ان.ای.
- ↑ همان، صص 38 - 37، دهلینو، خبرگزاری فرانسه ، 18/12/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 7، 18/12/1361، ص12، دهلینو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/12/1361.
- ↑ سند شماره 231681 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص6، به نقل از امیر کویت، دهلینو، واحد مرکزی خبر.
- ↑ سند شماره 231681 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص6.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 354، 18/12/1361، صص 3 و 4، الجزایر، خبرگزاری امارات، 17/12/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 7، 18/12/1361، ص36، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/12/1361، به نقل از روزنامه الوطن چاپ کویت.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 354، 18/12/1361، صص 11 و 12، دهلینو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/12/1361.
- ↑ سند شماره 132539 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش تحرکات نظامی بارزانی‌ها علیه رژیم و ارتش عراق، 22/12/1361، ص32.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 8، 19/12/1361، ص2، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/12/1361.
- ↑ سند شماره 231681 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص2، به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی از دهلینو.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 7، 18/12/1361، ص34، دهلینو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/12/1361، به نقل از روزنامه هندوستان تایمز چاپ دهلی.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 8، 19/12/1361، صص 3 و 4، دهلینو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/12/1361، به نقل از جزوهای ازطرف ایران.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 354، 18/12/1361، ص3، کویت، خبرگزاری عراق، 17/12/1361.
- ↑ سند شماره 231681 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص15، به نقل از واحد مرکزی خبر لندن.
- ↑ همان، ص14، به نقل از یونایتدپرس از لندن.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/12/1361، ص2.
- ↑ سند شماره 231681 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص14.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 355، 19/12/1361، صص 4 و 5، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/12/1361، به نقل از خبرگزاری کویت از واشنگتن.
- ↑ همان، ص27، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/12/1361، به نقل از قطعنامهای از کمیسیون حقوق بشر.