1361.12.19
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.12.19 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نوزده اسفند |
| تاریخ شمسی | 1361.12.19 |
| تاریخ میلادی | 10 مارس 1983 |
| تاریخ قمری | 24 جمادی‌الاول 1403 |
گزارش - 257
پس از قطعیشدن عملیات در ارتفاعات حمرین و فوقی در شمال استان ایلام و استقرار تدریجی قرارگاه‌ها و یگان‌های عملیاتی که افزایش نقلوانتقالات در عقبه‌های منطقه عملیاتی را درپی داشت، ضرورت کنترل ترددها باعث شد تا در کنار سایر اقدامات حفاظتی قرارگاه‌های عملیاتی، قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) تصمیم بگیرد وضعیت امنیتی منطقه عمومی عین‌خوش - دهلران را از عقبه‌های دور تا جبهه‌ها تحت کنترل درآورد. به همین منظور، "کمیسیون تأمین منطقه" امروز در قرارگاه کربلا تشکیل شد و تصمیماتی را اتخاذ کرد.* در این جلسه مقرر شد: - کلیه ترددهای پیاده و سواره در منطقه کنترل شود تا هیچ تردد غیرمجازی به جنوب جاده سه‌راهی قهوه‌خانه، دشتعباس، عین‌خوش، دهلران، مهران (بهسمت منطقه عملیاتی) انجام نشود، ژاندارمری از پل‌های مهم منطقه روی رودخانه دویرج حفاظت کند. - تمامی راه‌های فرعی عقبه منطقه کنترل شود. - ژاندارمری دهلران از تردد چوپانان، عشایر و ایلات ناشناس بهطرف منطقه عملیاتی جلوگیری کند و ایلات و عشایر غیربومی به شمال جاده عین‌خوش، دهلران و مهران کوچ داده شوند. - فرمانداری و سپاه با همکاری افراد محلی به شناسایی افراد ستون پنجم دشمن در منطقه اقدام کنند. همچنین مقرر شد برای اشراف بر وضعیت عقبه منطقه، این کمیسیون هر پانزده روز تشکیل جلسه دهد.[۱] از سوی دیگر، قرارگاه‌های کربلا و نجف رأساً کنترل حفاظتی منطقه عملیاتی را بر عهده داشتند. گماردن دژبان برای جلوگیری از ترددهای بی‌مورد توسط قرارگاه‌های اصلی و فرعی؛ صدور کارت تردد محدود برای رفتوآمدهای ضروری؛ جابه‌جایی نیرو و امکانات در شب با استتار کامل؛ ممنوعیت تردد موتورسیکلت، تویوتا لندکروز (وانت استیشن) و خودروهای با بی‌سیم آنتن‌دار؛ جلوگیری از ورود خودروهای حامل کمک‌های مردمی به منطقه و تحویل آن در مقرهای عقب لشکرها؛ جلوگیری از تردد افراد غیرنظامی در منطقه استقراری سپاه‌های 7 حدید و 11 قدر؛ جلوگیری از نزدیکشدن چوپانان و افراد بومی به 5 کیلومتری مواضع استقرار یگان‌ها ازجمله تصمیمات برای کنترل وضعیت امنیتی منطقه عملیاتی در این دوره بود.[۲] همچنین قرارگاه خاتم در ابلاغیه‌ای به همه یگان‌های مستقر در منطقه اعلام کرد هر لشکر موظف است دراسرعوقت، محدوده مربوط به لشکر خود را از افراد بومی، روستاییان و عشایر تخلیه کند.[۳]
گزارش - 258
جنگنده های ارتش عراق، امروز در دو اقدام جداگانه، ضمن حمله به یک کاروان کشتی تجاری در خلیجفارس، یک مقر ارتش در سومار را نیز بمباران کردند. یک کاروان تجاری شامل 6 فروند کشتی که ازطریق خور موسی جهت تخلیه بار عازم بندر ماهشهر بود، در بین راه هدف حمله موشکی هواپیماهای عراقی قرار گرفت. در این حمله انبار یک کشتی تجاری به نام "ایران جنان" که حامل برنج و ابزار نظامی بود، مورد اصابت موشک قرار گرفته، آسیب دید و 4 تن از کارکنان آن ازجمله کاپیتان انگلیسی کشتی زخمی شدند.[۴] ارتش عراق در اطلاعیه نظامی امروز خود به شماره 1024 ضمن اشاره به این اقدام، مدعی شد که واحدهایی از نیروی دریایی ارتش این کشور، شش هدف دریایی ایران را منهدم و غرق کرده‌اند.[۵] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ظهر امروز چهار فروند از جنگنده‌های ارتش متجاوز صدام، تیپ30 نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران را در منطقه سومار بمباران کردند. از میزان تلفات و خسارات این حادثه گزارشی مخابره نشده است.[۶]
گزارش - 259
همزمان با اعزام تعدادی نیروی رزمی و فنی از مناطق شمالی کشور، کمک‌های مردمی این مناطق نیز به جبهه‌های جنگ ارسال شد. 23 تن از نیروهای داوطلب مردمی بندرترکمن پس از پایان دوره آموزشی عازم جبهه‌های جنگ شدند.[۷] همچنین 58 تن از نیروهای مردمی ازطریق جهاد نوشهر، چالوس، کلاردشت، تنکابن و محمودآباد با تخصص‌های معمار، بنا، مهندس کشاورزی و... جهت بازسازی سوسنگرد عازم این شهر شدند. یادآوری می‌شود که 23 تن از این افراد از اهالی روستایی در نزدیکی محمودآباد نور بودند.[۸] کمک‌های مردمی شهرهای بابل، رامسر و فریدونکنار برای ارسال به جبهه‌های جنگ به ستاد کمک‌های مردمی استان مازندران تحویل داده شد. فهرست شهرهای اهداکننده و اقلام اهدایی به این شرح است: «بابل: مبلغ یک میلیون و دویست و چهل هزار ریال وجه نقد و 5 حلقه انگشتری و گوشواره طلا و همچنین ازسوی دانش‌آموزان مبلغ یک میلیون ریال وجه نقد و کمک‌های جنسی ازقبیل برنج 1200 کیلو، پرتقال 900 کیلو، پتو 15 عدد، مربا 125 شیشه، پسته 100 بسته و همچنین مقادیری قند و چای و شکر، پیاز و سیب زمینی، دارو، بلوز و شال‌گردن. رامسر: مرکبات 421 صندوق، برنج 200 کیلو، پتو 60 تخته، فانوس 120 عدد، پیاز و سیب زمینی 20 گونی، قند 200 کیلو، گونی خالی 80 عدد، تلفن مغناطیسی 4 عدد به همراه وسایل دیگر ازقبیل آبلیمو، آب نارنج، مربا و غیره. فریدونکنار: برنج 3180 کیلو، پرتقال 14 صندوق، قند 760 کیلو، کلاه کاموایی 111 عدد، بلوز شلوار کاموایی 37 عدد، پودر رخت‌شویی 350 بسته، صابون 420 قالب، لباس 9 کیسه، اورکت 3 عدد، شال‌گردن 53 عدد، نخود و لوبیا 30 کیلو، گونی خالی 345 عدد، جارو 80 عدد، مربا 52 شیشه، خوراک لوبیا 100 قوطی، خوراک بادمجان 109 قوطی، کمپوت 121 قوطی، بیسکویت 4 کارتن، پیاز و سیب‌زمینی 4 کیسه، پاکت نامه یک بسته، چای یک کارتن، پتو 50 تخته و...»[۹]
گزارش - 260
امروز در چند عملیات نیروهای امنیتی، علاوهبر پاک‌سازی تعدادی روستا در اشنویه، نقده، سردشت و سلماس، تلفات فراوانی هم به گروه‌های مسلح غیرقانونی وارد شد. سپاه اشنویه با بهدستآوردن اطلاعاتی درباره تجمع افراد وابسته به حزب دمکرات کردستان ایران در روستاهای حلبی، کهریزه و یونسلو در شمال‌غربی نقده (محور اشنویه - نقده)، عملیاتی را برای پاک‌سازی این روستاها طرح‌ریزی کردند و در ساعت 2:30 بامداد، با همکاری نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) با رعایت کامل اصل غافلگیری وارد عمل شدند. در این عملیات که حدود 20 ساعت طول کشید، مناطق تجمع نیروهای حزب دمکرات محاصره و 35 تن از افراد این حزب کشته شدند که 10 نفرشان از فرماندهان رده‌های مختلف عملیاتی حزب بودند، همچنین 4 نفر از نیروهای این حزب زخمی و 20 نفر نیز دستگیر شدند. در این عملیات 3 نفر از نیروهای خودی شهید و 7 تن زخمی شدند.[۱۰] حزب دمکرات کردستان ایران در بیانیه‌ای که دراینباره انتشار داد بدون اشاره به عملیات نیروهای خودی، فقط به کشتهشدن 10 نفر از افراد خود اعتراف کرد.[۱۱] در شمال سردشت نیز در عملیات مشترک نیروهای سپاه، ارتش و پیشمرگان مسلمان کرد در روستای ورگل، ضمن پاک‌سازی این روستا تعدادی از عناصر مسلح غیرقانونی کشته و 6 نفر هم دستگیر شدند.[۱۲] امروز همچنین در جنوبغربی سلماس، در ساعت 7 صبح، عوامل حزب دمکرات قصد حمله به پایگاه براسپی را داشتند که با هوشیاری نیروهای خودی ناکام ماندند. درپی این اقدام، نیروهای سپاه به تعقیب آنها پرداختند و در ساعت 17 با مهاجمان درگیر شدند. طبق گزارش فرماندهی سپاه سلماس، در این عملیات اهالی روستاهای اطراف کمک فراوانی به نیروهای سپاه کرده‌اند.[۱۳] نیروهای سپاه پاسداران 2 تن از افراد وابسته به حزب دمکرات را در روستای اوزون دره در غرب مهاباد، دستگیر کردند؛ یکی از این افراد عضو تشکیلات شهری حزب بود و فرد دیگر هم 3 بسته تی.ان.تی، تعدادی چاشنی باروتی و الکتریکی و تعدادی اسناد و مدارک سازمانی در اختیار داشت.[۱۴]
گزارش - 261
حمله به نیروهای تأمین جاده ارومیه - سلماس، اقدام به بستن جاده مذکور و اخاذی از مسافران و ترور یکی از اهالی بوکان ازجمله اقدامات امروز گروه‌های مسلح غیرقانونی در منطقه شمالغرب کشور بود. نیروهای ژاندارمری که مسئولیت تأمین جاده ارومیه - سلماس را بر عهده داشتند ساعت 6 صبح عازم محل مأموریت بودند که در حدفاصل امام کندی و کارخانه قند هدف حمله عوامل حزب دمکرات کردستان و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) قرار گرفتند. در این درگیری که 2:30 ساعت طول کشید 3 تن از نیروهای ژاندارمری و 2 تن از اهالی بومی منطقه مجروح شدند و به یک کامیون ازنوع گاز نیز خساراتی وارد شد.*[۱۵] عناصر مسلح غیرقانونی در ساعت 17:30، با بستن جاده در گردنه قوشچی در کیلومتر 48 جاده ارومیه - سلماس و متوقفکردن یک اتوبوس قصد اخاذی از مسافران را داشتند، اما با مقاومت راننده اتوبوس و سررسیدن نیروهای انتظامی، مهاجمان گریختند. در این حادثه راننده اتوبوس زخمی شد.[۱۶] افراد مسلح غیرقانونی یکی از اهالی بوکان را بهجرم همکاری با نیروهای جمهوری اسلامی ترور کرده و به شهادت رساندند.[۱۷]
گزارش - 262
حزب دمکرات کردستان ایران به مناسبت سالگرد صدور منشور خودمختاری ازطرف رژیم عراق، پیام تبریکی به صدام حسین ارسال کرد. به گزارش رادیو صوت‌الجماهیر: حزب دمکرات کردستان در پیامی که برای صدام حسین رهبر و رئیس‌جمهور عراق فرستاده است، حمایت و پیروی از انقلاب 17 ژوئیه عراق به رهبری صدام حسین را اعلام کرده است. به مناسبت نهمین سالگرد صدور منشور خودمختاری کردستان عراق، دفتر سیاسی حزب دمکرات این پیام را برای صدام ارسال کرده است. حزب دمکرات تجاوز حکومت ایران به عراق (!) را محکوم و آمادگی شرکت افراد حزب را به‌عنوان سربازان قادسیه اعلام کرده است.[۱۸]
گزارش - 263
عوامل سازمان مجاهدین خلق (منافقین) علاوهبر ترور یکی از مسئولان ژاندارمری در مراسم صبحگاه نیروهای انتظامی در اهواز، چند نفر از مردم عادی را نیز در تهران شهید و زخمی کردند. در همین حال، تعدادی از افراد این سازمان ظرف دیروز و امروز در مناطق شمال و شمال‌غربی کشور دستگیر شدند. در مراسم صبحگاه گروه‌های مشترک ژاندارمری، شهربانی و کمیته که با حضور سرهنگ کوچک‌زاده فرمانده کل ژاندارمری و تنی چند از مقامات استان در شهر اهواز برگزار می‌شد، هنگام اجرای رژه، یکی از سربازان درحالیکه تیراندازی می‌کرد بهسمت جایگاه هجوم برد. در این حین، سرهنگ سپهری معاون ناحیه ژاندارمری خوزستان به شخص مهاجم حمله کرد و تعادل وی را به هم زد. با پیشآمدن این وضعیت افراد حاضر در جایگاه موفق به دستگیری مهاجم شدند. در این حادثه سرهنگ سپهری براثر اصابت گلوله به شهادت رسید و 3 تن دیگر زخمی شدند.* شخص ضارب در بازجویی‌ها اعتراف کرد که از وابستگان به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) بوده و قصد داشته است فرمانده کل ژاندارمری، مسئول دایره سیاسی ایدئولوژی ناحیه ژاندارمری و دادستان انقلاب اسلامی خوزستان را ترور کند.[۱۹] امروز همچنین دو تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) ساعت 22:30 در خیابان طالقانی حوالی میدان فلسطین تهران، دکتر حسین رضایی را هنگام خروج از مطبش ترور کرده و به شهادت رساندند. در این حادثه مهاجمان بهسمت یکی از کارگران شهرداری نیز که قصد داشت مانع کارشان شود، تیراندازی و او را زخمی کردند. دکتر رضایی از همکاران بنیاد شهید بود.[۲۰] در آستانه اشرفیه نیز یکی از وابستگان به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که بهجرم ترور یکی از نیروهای سپاه تحت تعقیب بود دستگیر شد. در بازرسی از منزل وی چندین قبضه کلت و ژ3 به دست آمد.[۲۱] همچنین در لاهیجان، 4 تن از افراد وابسته به این سازمان که قبلاً دستگیر شده بودند و با اظهار ندامت از اعمال گذشته خود مورد عفو قرار گرفته و آزاد شده بودند، بار دیگر بهجرم همکاری با این سازمان دستگیر شدند.[۲۲] دیروز نیز نیروهای سپاه میانه یک خانه تیمی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) را کشف و افراد ساکن در آن را دستگیر کردند. هنگام دستگیری این افراد یکی از نیروهای سپاه شهید شد. در بازجویی از دستگیرشدگان معلوم شد که این افراد اجرای عملیات‌های دیگری ازجمله انفجار محل برگزاری نمازجمعه، ترور امامجمعه، دادستان انقلاب اسلامی و فرمانده سپاه میانه و... را نیز در دستور کار خود داشته‌اند.[۲۳]
گزارش - 264
شورای عالی دفاع به ریاست آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس این شورا تشکیل جلسه داد. در این جلسه، هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس و نماینده امام در شورای عالی دفاع، سرتیپ ظهیرنژاد رئیس ستاد مشترک ارتش، سرهنگ سلیمی وزیر دفاع، محسن رفیق‌دوست وزیر سپاه، شمخانی قائممقام سپاه پاسداران، دکتر خرازی رئیس ستاد تبلیغات جنگ و نظران دبیر شورای عالی دفاع نیز حضور داشتند.[۲۴] آقای هاشمی درباره این جلسه نوشته است: «... شب، جلسة شورای عالی دفاع داشتیم. وضع جبهه‌ها راکد است و امروز دو کشتی در راه بندر امام موشک خورده که یکی از آنها آسیب جدی دیده.»[۲۵]
گزارش - 265
آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی شرکت کرد. مهم‌ترین محورهای سخنان رئیس‌جمهور در این گفتوگو چنین بود: پاسخ به گفته‌های اخیر مقامات عراقی در دهلی‌نو، نگاه ایران به جنبش عدمتعهد، بیان دیدگاه‌های ایران در قبال پیشنهادهای صلح و تأکید بر ایستادگی ایران بر مواضع اعلام‌شده دراینباره، توصیه به اجلاس غیرمتعهدها برای موضع‌گیری در قبال حوادث لبنان، تأکید بر اینکه بغداد محل مناسبی برای برگزاری هشتمین اجلاس سران عدمتعهد نیست، بیاعتباری مصر برای ایفای هرگونه نقش میانجیگرانه در جنگ ایران و عراق، لزوم استقلال بیشتر جنبش عدمتعهد از نفوذ قدرت‌های جهانی و ضرورت مستقلبودن اوپک و تثبیت قیمت جهانی نفت. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از این مصاحبه بدین شرح است: رئیس شورای عالی دفاع جمهوری اسلامی ایران مطالبی را که دیشب ازسوی هیئت عراقی در هفتمین اجلاس سران جنبش عدمتعهد در دهلی‌نو درخصوص جنگ تحمیلی مطرح شده بی‌اعتبار دانست و تأکید کرد دشمن با طرح این‌گونه مسائل درصدد ایجاد آتش‌بس و بازسازی مجدد نیروهایش برای تجاوز دیگر به ایران اسلامی است. آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهوری که در یک مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی به سؤالات خبرنگاران داخلی پاسخ می‌گفت، همچنین مسائل هفتمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدمتعهد را تشریح کرد و گفت: ما بهطورکلی به آینده جنبش خوش‌بین هستیم و معتقدیم که جریان عدمتعهد واقعی و حفظ جانب ملت‌ها و کشورهای مستضعف که روح اصلی جنبش است عاقبت در این جنبش حاکم خواهد شد. رئیس‌جمهوری در این نشست مطبوعاتی سیاست‌های کشورهایی را که برای سرپوش گذاشتن بر نابسامانی‌هایشان مسئله جنگ تحمیلی را مطرح و عمده می‌کنند محکوم کرد. آیت‌الله خامنه‌ای درمورد موضع ایران در قبال جنبش عدمتعهد گفت: جنبش عدمتعهد جریان و حرکتی است که ما و بسیاری از ملت‌های جهان به آن خوش‌بین هستیم، البته شک نباید کرد که قدرت‌های بزرگ بهوسیله عواملشان سعی دارند موضع‌گیری‌هایی را در اجلاس سران به دیگران تحمیل کنند و امیدواریم که جنبش عدمتعهد و بهویژه این اجلاس که حائز اهمیت نیز می‌باشد بتواند در مقابل این کوشش‌ها و تلاش‌ها مقاومت کند و همان موضعی را اتخاذ کند که امید ملت‌های مستضعف بر آن است. رئیس شورای عالی دفاع درباره مطالب مطرح‌شده ازسوی رئیس هیئت عراقی در اجلاس سران جنبش عدمتعهد در دهلی‌نو درزمینه جنگ تحمیلی گفت: حدود سی ماه است که عراقی‌ها درمورد جنگ مطالبی را خلاف واقع مطرح می‌کنند و آنچه در این اجلاس توسط هیئت عراقی ابراز شده سخنی بر روی آن سخن‌هاست و مطلب تازه‌ای گفته نشده است. ما درباره جنگ یک موضع‌گیری روشن و مشخصی داشته‌ایم که متکی بر واقعیت‌ها و حقایق انکارنشدنی بوده است. وی افزود: در همان زمانیکه هیئت عراقی دم از صلح‌طلبی در اجلاس غیرمتعهدها می‌زد، آبادان و خرمشهر و بعضی از نقاط مرزی دیگر بهوسیله عراقی‌ها کوبیده شد و غیرنظامیان و خانه‌های مسکونی مورد حمله وحشیانه قرار گرفتند و در همان حالی که آنها دم از عدم تعرض و صلح می‌زدند شهر معروف نفت‌شهر ما در تصرف آنها است، از ابتدای جنگ هم زمانیکه بیش از یازده هزار کیلومتر از اراضی ما در اشغال آنها بود دشمن دم از صلح‌دوستی و عدم تجاوز می‌زد. بنابراین آنچه عراقی‌ها می‌گویند از اعتبار برخوردار نیست و تمامی دستاندرکاران و کسانی که از نزدیک شاهد قضیه بودند، از این مسئله مطلع هستند. آیت‌الله خامنه‌ای درباره طرح‌هایی که احتمال دارد ازسوی جنبش عدمتعهد درباره خاتمه جنگ تحمیلی بهطور یک‌جانبه تصویب شود گفت: ما تصور نمی‌کنیم که جنبش طرح‌های یک‌جانبه را بپذیرد و مورد تصویب قرار دهد، البته کشورهای وابسته به امریکا و متحدان سیاست‌های امریکایی در منطقه تلاش زیادی در این اجلاس دارند و از ابتدا هم ما اظهار امیدواری کردیم و هم‌اکنون نیز می‌کنیم که جنبش و مسئولان جنبش تحتتأثیر این سیاست‌ها قرار نگیرند و جنبش عدمتعهد را از نفوذ ابرقدرت‌ها آزاد نگه دارند و به مسئله جنگ عراق علیه ایران مانند همه مسائل دیگر واقع‌بینانه بنگرند و این امید و نظر خوش‌بینانه ما نسبت به این جنبش است، اما اگر هر دستگاهی مثل شورای امنیت سازمان ملل نظرات غیر واقع‌بینانه، ناحق و جانبدارانه از باطل ابراز بکنند طبیعی است که ملت ایران خود را ملزم به پذیرش چنین نظراتی نخواهد کرد. ما به چیزی تسلیم می‌شویم که حق باشد. جوسازی و کارهای غیرمتکی به حق، از قدرت‌ها و افراد بانفوذ بین‌المللی نمی‌تواند ما را از موضع حقمان تنزل بدهد. آیت‌الله خامنه‌ای در پاسخ به این سؤال که نماینده رژیم بعث عراق در هفتمین اجلاس سران جنبش عدمتعهد مشخصاً پیشنهادهایی را برای خاتمه جنگ ارائه داده، موضع جمهوری اسلامی ایران دراینزمینه چیست، گفت: البته عراق از هر اقدامی که به آن کمک کند تا از درگیری کنونی نجات پیدا کند و خود را برای یک حمله مجدد به ایران آماده کند، استقبال خواهد کرد. اصراری را هم که دشمن امروز بر آتش‌بس و به قول خود آنها صلح (که حقیقت آن صلح نیست) دارند به همین دلیل است. دشمن می‌خواهد درگیری فعلاً متوقف بماند و با سلاح‌های فراوانی که از شرق و غرب گرفته‌اند تجدیدقوا کند و نیروهای ضربه‌خورده‌شان را بازسازی کنند و با آمادگی کامل مجدداً به مرزهای ما حمله کنند و این پیشنهادهایی هم که ازسوی عراق در اجلاس مطرح شده به همین منظور است. رئیس‌جمهوری سپس با مطرحکردن پیشنهادهای عراق که خواستار تعیین کمیته‌ای از اعضای جنبش عدمتعهد برای مشخصکردن طرف مسئول شروع تجاوز و جنگ و مسئول ادامه جنگ شده است، گفت: کیست که نداند متجاوز چه کسی است و کیست که تجاوز عراق به ایران اسلامی را نداند و کیست که ادامه‌دهنده جنگ را نداند. ما امروز هنوز مقدار زیادی از سرزمین‌هایمان در اشغال نیروهای متجاوز عراقی است بنابراین متجاوز، آغازکننده و ادامه‌دهنده جنگ مشخص است و به این ترتیب، هیچ چیز دیگری عامل و انگیزه عراقی‌ها برای مطرحکردن این پیشنهادها نیست جز اینکه فرصت و قدرتی پیدا کنند و مانند گذشته حملات خود را از سر بگیرند. رئیس‌جمهوری درباره اینکه هم‌اکنون احساس می‌شود خط سازشی بر هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد حاکم است گفت: ما از آغاز گفتیم که برای اجلاس غیرمتعهدها گستاخی و شجاعت یک ضرورت است و معتقدیم که در قطعنامه این اجلاس باید سخن معارضه با ابرقدرت‌ها بهخصوص با امریکا، لحن صریح‌تری داشته باشد. آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به این مطلب که اگر اجلاس درمورد قضیه افریقای جنوبی و نامیبیا اعلام موضع می‌کند باید مشخص کند که عامل اصلی در گستاخی و اعمال سیاست‌های نژادپرستانه افریقای جنوبی چه قدرتی است، گفت: همچنین اگر راجع به فلسطین اشغالی و فجایع جنوب لبنان در اجلاس سران موضع‌گیری می‌شود بایستی مشخصاً بگویند که چه عامل و نیرویی به اشغالگران قدس این قدرت و دلگرمی را بخشید که بتوانند خاک یک کشور عربی را تصرف کنند، تا پایتخت آن پیش بروند و بازهم محکم بگویند ما بیرون نمی‌رویم و برای بیرونراندنشان مذاکرات چندماهه‌ای لازم باشد و بالاخره هم ما تصور نمی‌کنیم که اینها به زبان خوش حاضر باشند از آن کشور خارج شوند. رئیس‌جمهوری مجدداً تأکید کرد چه کسی پشت صهیونیست‌ها به‌عنوان عامل دلگرم‌کننده حضور دارد، آیا غیر امریکا و قدرت‌های بزرگ غربی چه کسانی هستند. این مسئله را باید قطعنامه اجلاس مشخص بکند. بنابراین ما معتقدیم که اجلاس بایستی از هرگونه محافظه‌کاری در تنظیم قطعنامه خودداری کند و صریحاً و شجاعانه حقایق را بیان کند و این موجب افزایش امید ملت‌ها نسبت به این اجلاس است.[۲۶] آیت‌الله خامنه‌ای سپس درمورد هفتمین اجلاس سران جنبش عدمتعهد که هم‌اکنون در دهلی‌نو جریان دارد گفت: «راجع به این کنفرانس هم‌اکنون پیش‌بینی نمی‌کنم، لکن الآن شرق و غرب (ابرقدرت‌ها) سعی دارند در جنبش جای پا باز کنند و در مواردی هم هر دو ابرقدرت به نتایج واحدی می‌رسند. در قضیه جنگ تحمیلی و در مسئله عراق متأسفانه ما مشاهده می‌کنیم که هم ابرقدرت غرب و هم ابرقدرت شرق در کنفرانس خط حمایت از عراق را می‌دهند و طرفداران خود را به تعقیب این خط وا می‌دارند، لکن بااینحال، ما نمی‌توانیم پیش‌بینی قاطعی بکنیم و امیدوار هستیم که منطق حقگرای هیئت ایران که با مبانی اصولی و متین همراه است بتواند ذهن‌ها را به خودش متوجه کند و آنچه که بالاخره از این کنفرانس صادر خواهد شد به حقیقت نزدیک‌تر باشد.» رئیس‌جمهوری افزود: «مسائلی که باید در این کنفرانس از اهمیت خاصی برخوردار باشد و برروی آن تکیه شود، یکی مسئله اشغال کشور افغانستان بهوسیله یک نیروی نظامی مهاجم است که بسیار هم می‌باشد. قضایای مربوط به افریقا، قضیه نامیبیا که مسئله بسیار مهمی است و درخور این است که کنفرانس بر روی آن مطالعه و تصمیم‌گیری کند. همچنین مسائل خاورمیانه و فلسطین نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.» آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه خاطرنشان کرد: «مسئله بسیار قابلتوجهی که می‌تواند در اجلاس مورد بررسی قرار گیرد این است که امکانات نفت، ثروت و نفوذ کشورهای مرتجع منطقه ما در خدمت کسانی به کار گرفته می‌شود که درحقیقت آوارگی ملت فلسطین از ناحیه آنها است و اگر هرکدام از این مسائل بهطور واقعی مطرح شود بسیاری از صاحبان این سیاست‌ها محکوم خواهند شد.» رئیس‌جمهوری افزود: «تکیه بر روی جنگ تحمیلی در اجلاس غیرمتعهدها برای آن بود که جنایات استکبار جهانی پوشانده شود که فعلاً آن را عمده کردند و در کنفرانس بهصورت یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح می‌کنند. البته ما به اهمیت مسئله بیش از همه واقفیم و حدود سی ماه است که درگیر این جنگ هستیم و این جنگ را در اصل قدرت‌های مخالف با انقلاب اسلامی بر ما و ملت عراق تحمیل کردند و بیش از همه، رنج این جنگ را ما و ملت عراق بردیم، پس ما حق داریم که نسبت به این مسئله حساس باشیم نه آنهایی که برای جان انسان‌ها ارزشی قائل نیستند و نه آنهایی که کشتار جمعی صبرا و شتیلا را به‌راحتی تحمل می‌کنند و نه آنهایی که حاضرند با قاتلین با کمال گرمی پشت میز بنشینند و صحبت بکنند و اعلام همبستگی می‌کنند.» رئیس شورایعالی دفاع در ادامه این نشست مطبوعاتی گفت: «امروز مسئله اساسی کشورهای متحد امریکا در منطقه مسئله بقای رژیم موجود عراق است و احساس می‌کنند که بقای این رژیم به خطر افتاده است و به همین دلیل، سعی می‌کنند به هر قیمتی که شده او را نگهداری و راه حفظ این رژیم متوقفکردن جنگ است نه بهمعنای اینکه طالب صلح هستند و از کشتار انسان‌ها بیزارند، بلکه خود آنها این کشتار را به وجود آوردند. بلکه به این معنا که آنها فعلاً می‌خواهند یک نفسی رژیم عراق بکشد تا بتواند این تجاوز و ظلم را از سر بگیرد.» رئیس‌جمهوری درزمینه سفر هیئت اعزامی جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی مهندس موسوی به هفتمین اجلاس سران جنبش عدمتعهد در دهلی‌نو ضمن مفید و پربار خواندن این سفر و اشاره به تماسهای هیئت ایران با سران و مسئولان کشورهای دوست و مترقی در منطقه و نتیجهبخش دانستن این تماسها گفت البته چنین انتظاری از این سفر می‌رفت که این‌گونه باشد و نطق مهندس موسوی نیز مطالب بسیار مفید و خوبی برای روشن‌شدن اذهان حاضران و همه کسانی از سراسر دنیا متوجه این کنفرانس هستند خواهد بود. رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در این نشست مطبوعاتی تلاش‌هایی را که ازسوی برخی کشورهای انجام می‌گیرد تا مسئله تغییر محل هفتمین اجلاس سران جنبش عدمتعهد از بغداد به دهلی‌نو را، که به‌همت فعالیت‌های سیاسی و دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران و دلاوری‌های رزمندگان اسلام صورت گرفته، خواست رژیم مزدور عراق قلمداد کنند به‌شدت محکوم کرده و گفتند همه دنیا می‌دانند که این تغییر مکان براثر تلاش‌های دولت جمهوری اسلامی ایران بوده است. بدین معنا که ما توانسته‌ایم به رئیس قبلی جنبش و به همه کسانی که در جنبش مؤثر بودند ثابت کنیم که بغداد محل مناسبی برای این اجلاس نیست و لذا باید مکان آن تغییر یابد و مکان بعدی را ما اصرار نداشتیم که کجا باشد و هند اظهار آمادگی کرد و قرار شد هفتمین اجلاس در دهلی نو برگزار شود. رئیس‌جمهوری سپس درمورد تلاش‌هایی که برای تعیین بغداد به‌عنوان مکان برگزاری هشتمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها انجام می‌شود گفت: ما قاطعانه اعلام می‌کنیم که بههیچوجه بغداد جای مناسبی برای برگزاری هشتمین اجلاس نیست و دلایلی که موجب شد هفتمین اجلاس در این کشور برگزار نشود همان دلایل ایجاب می‌کند که هشتمین اجلاس نیز در بغداد برپا نشود. البته این درصورتی است که رژیم کنونی عراق تا سه سال دیگر بر سر کار باشد و ما در این شرایط معتقدیم که نباید در بغداد باشد. رئیس شورای عالی دفاع پیشنهاد رژیم امریکایی مصر برای میانجیگری در جنگ تحمیلی را تلاش برای مطرحشدن رژیم حسنی مبارک دانسته و اظهار کرد: «هم‌اکنون رژیم کنونی مصر در دنیای اسلام جایی ندارد تا چه رسد به اینکه بخواهد میانجیگری برای کار دیگری کند و اظهاراتی ازاینقبیل اصولاً برای مطرحشدن بیان می‌شود و این سخنان را کسانی که می‌خواهند مصر مطرح شود بزرگ و در دنیا پخش می‌کنند و اصولاً قابلتوجه نیست.» آیت‌الله خامنه‌ای سپس درزمینه چگونگی مقابله جنبش عدمتعهد با سیل تهاجمات امپریالیسم جهانی گفت: «در همه اتحادیه‌ها و حرکت‌های جهانی راز قدرت، مقاومت در مقابل قدرت‌های نفوذی و سلطه‌طلب است و اگر جنبش غیرمتعهدها بخواهند کاری قدرتی که از او انتظار می‌رود باشد و یا بشود تنها راهش مقاومت در مقابل نفوذ قدرت‌های سلطه‌‌گر جهانی یعنی ابرقدرت‌هاست و باید خودش را از آنها هرچه بیشتر مستقل نگه دارد و ما درباره کلیه اتحادیه‌های جهانی و واحدهای سیاسی و اقتصادی جهان ازجمله اوپک نیز همین عقیده را داریم.» رئیس‌جمهوری آن‌گاه درزمینه نقش جمهوری اسلامی ایران در هفتمین اجلاس سران غیرمتعهدها افزود: «حضور جمهوری اسلامی ایران جناح نیروهای مترقی و کشورهای مستقل را تقویت می‌کند و این نقش بزرگی است و ما با عدمتعهد واقعی که به آن ملزم هستیم می‌توانیم در این اجلاس نقش سازنده و مؤثری داشته باشیم و خوشبختانه تاکنون هم این نقش را داشتیم و این در کنفرانس محسوس بوده است.» آیت‌الله خامنه‌ای پایان درمورد پیشنهاد انقلابی جمهوری اسلامی ایران در اوپک مبنی‌بر اینکه ایران برای تثبیت قیمت پایه 34 دلار در هر بشکه حاضر است تولید خود را کاهش دهد، گفت: «ماهیت و جوهر اصلی پیشنهاد ما تثبیت قیمت اوپک است. ما به‌روشنی احساس می‌کنیم که سیاست‌های مسلط بر بعضی از کشورهای عضو اوپک می‌خواهند اوپک را تضعیف کنند و می‌خواهند که در خدمت کشورهای صنعتی غرب و مصرف‌کنندگان نفت اوپک قرار بگیرند.» وی افزود: «ما می‌گوییم اوپک باید مستقل باشد و درپی راههایی باشد که منافع کشورهای عضو تأمین شود و نفت کشورهای عضو اوپک باید در خدمت مردمشان باشد نه در خدمت قدرت‌های بزرگ که مصرف‌کننده و خریدار این نفت هستند و حضور و سیاست شجاعانه ایران باعث شد که قیمت نفت اوپک بالا رود و بهتبع آن، قیمت نفت همه جهان ترقی کرد و ما باتوجهبه فشاری که بر اوپک وارد می‌شود ما اعلام کنیم که از تثبیت قیمت اوپک دفاع می‌کنیم و تنزل قیمت را که در خدمت امریکا و متحدان امریکاست تحمل و قبول نمی‌کنیم.» رئیس‌جمهوری در پایان با تأکید خطاب به کشورهای مترقی اوپک گفت: «سیاست تنزل قیمت را بههیچوجه نپذیرید و قیمت اوپک را حفظ کنید و برای عدم شکستن بازار اوپک اعلام کردیم که حاضریم میزان تولید نفت خود را کاهش دهیم.»[۲۷]
گزارش - 266
آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس، امروز با گروهی از جانبازان بسیج سپاه پاسداران و اعضای شورای مرکزی خانه‌های کارگر سراسر کشور بهطور جداگانه دیدار کرد. قدردانی از ایثارگران بسیج، اشاره به عملکرد گروه‌های چپ در اوایل انقلاب در محیط‌های کارگری و سپاسگزاری از هوشیاری کارگران در بی‌اثر کردن این اقدامات ازجمله موضوعات سخنان آقای هاشمی در این دیدار بود. وی در دیدار با جانبازان گفت: شما که عضوی از بدن خود را از دست داده‌اید بهجای اینکه افسرده باشید با نشاط به نظر می‌رسید و این نشان می‌دهد که شما می‌دانید چه از دست داده‌اید و چه گرفته‌اید، زیرا در غیر این صورت این‌طور با نشاط نبودید و نهایتاً سعادت ما نیز موقعی خواهد بود که رضایت خدا را جلب کنیم. رئیس مجلس افزود: کسی نمی‌تواند در دنیا شادتر از فردی باشد که سلامت و آسایش و بخشی از لذات و امیدهای خود را در راه خدا قربانی کرده است و جانبازی که نقص عضو دارد هر لحظه‌ای که این کمبود را احساس می‌کند به خاطر می‌آورد که بهجای نقص عضو خدا را دارد.[۲۸] آقای هاشمی رفسنجانی در دیدار با اعضای شورای مرکزی خانه‌های کارگر گفت: اکثر گروه‌های چپگرا می‌گفتند باید از احساسات کارگران برای پیشبرد اهدافمان استفاده کنیم و با تحلیل‌های غلط شعار "انقلاب در انقلاب" می‌دادند، زیرا مارکسیست‌ها این مطلب را نمی‌فهمند که مکتب اسلام چه اثری در روحیه مردم دارد. رئیس مجلس شورای اسلامی ضمن قدردانی از ایثار و فداکاری کارگران گفت: قشر زحمتکش جامعه کارگران هستند و ما نیز خوب تشخیص می‌دهیم که خانه‌های کارگر در این مقطع حساس چه خدماتی به انقلاب اسلامی کرده‌اند و کارگران در عرض دو سال جنگ، با تحمل مشکلات و با استفاده از امکانات موجود تولید را افزایش داده‌اند و درعینحال در کمک‌رسانی به جبهه و پشت جبهه نیز فعال بوده‌اند و لذا این حرکت‌های سازنده کارگران در جمهوری اسلامی است که تحلیل‌های مارکسیستی را بهصورت کلاف سردرگمی درآورده است.[۲۹]
گزارش - 267
نخست‌وزیر صبح امروز در هفتمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدمتعهد در دهلی‌نو سخنرانی کرد. موضوع محوری سخنان آقای موسوی مناقشه ایران و عراق بود. وی همچنین در حاشیه این اجلاس، در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت کرد. نخست‌وزیر در سخنرانی خود به تشریح تجاوز نظامی عراق و اهداف آن کشور از لشکرکشی به ایران، رد درخواست برخی کشورها و مجامع بین‌المللی از ایران برای قبول صلح بدون قیدوشرط با عراق و برشماری کمک‌های مالی و تسلیحاتی کشورهای بزرگ و برخی کشورهای منطقه به صدام حسین پرداخت و بار دیگر شرایط ایران را برای برقراری صلح با عراق (عقب‌نشینی ارتش عراق از تمامی اراضی اشغال‌شده ایران، محکومیت و تنبیه متجاوز، پرداخت غرامت به ایران) بیان کرد. آقای میرحسین موسوی همچنین با اشاره به نقش امریکا در حمایت از رژیم صهیونیستی و تهدیدهای آن کشور مبنی‌بر قطع کمک به سازمان ملل درصورت اخراج آن رژیم، پیشنهادهایی را برای تأمین بودجه مورد نیاز این سازمان مطرح کرد. گزیده مهم‌ترین بخش از سخنان نخست‌وزیر به نقل از گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، چنین است: «شیطان بزرگ از نخستین روزهای پیروزی انقلاب بر آن بوده است تا ما را از این باور استقلال‌آفرین و آزادی‌بخش پشیمان کند و لذا انواع مشکلات را بر ما فرو باریده است که محاصره اقتصادی، حمله مستقیم نظامی، بهصورت انبار اسلحه درآوردن منطقه و ایجاد یک حرکت تبلیغاتی سراسری بر علیه ما، جزئی از آن است. اما آشکارا می‌گوییم هیچیک از این تهاجمات همانند حمله نظامی گسترده‌ای که توسط همسایه غربی ما علیه ما آغاز شد، برای ملت ما سنگین‌تر و زیانبارتر نبوده است. ما از امریکا شیطان بزرگی که مستقیماً هدف تهاجم انقلاب ما بود همه چیز را انتظار می‌بردیم، اما از دستگاهی که بر یک کشور همسایه و هم‌کیش و هم‌فرهنگ ما با 1200 کیلومتر مرز مشترک حکومت می‌کرد و دم از ترقی‌خواهی می‌زد، انتظار نداشتیم که بازویی برای انجام خواسته‌های امریکا شود. ریاست محترم و حضار گرامی، اجازه بدهید اندکی از جنگ بگویم که اکنون سی ماه است که ملت ایران و عراق را زیر فشار قرار داده و بزرگ‌ترین خسارت‌های اخیر را بر ملت‌های ما وارد آورده است. شما از بلندگوهای شبکه جهانی تبلیغات که یک‌جا دراختیار امپریالیسم و زبان گویای امریکا و یاران آن است، مطالبی درباره این جنگ شنیده‌اید، اما بگذارید از زبان نماینده ملتی که فقط بهجرم انقلاب بزرگش در معرض چنین جنگ سنگینی قرار گرفته است نیز سخنی به سمع شما برسد. این جنگ هنگامی آغاز شد که ما نهفقط قدرت حمله، بلکه قدرت دفاع نیز نداشتیم. هنوز از انقلاب بزرگ ما زمان زیادی نگذشته بود و ما به مسائل داخلی سرگرم بودیم، ترمیم ویرانی‌های قبل و بعد از انقلاب آنقدر نیرو و پول و همت می‌خواست که ما را از اقدام به یک عمل پرخرج و نیروطلب جدید باز دارد. آری ما نهتنها قصد تهاجم به هیچ کشوری نداشتیم، بلکه امکان آن را هم نداشتیم. بهعلاوه به صلح و روابط سالم با همسایگان نیاز مبرم نیز داشتیم و مهم‌تر از اینهمه، آنکه راهانداختن چنین جنگی با اهداف اسلامی ما سازگاری نداشت. در آن روزها تصور حمله نظامی عراق به ما که براثر تجاوزهای مرزی مکرر و رو به تزایدش در دل ما قوت می‌گرفت به همچون کابوسی بر روح ما سنگینی می‌کرد. ما سعی می‌کردیم این تصور را علیرغم قرائن روزافزونش از خود برانیم؛ حتی آن روزی که پس از 117 بار تجاوز مرزی در عرض سه ماه، اولین حمله زمینی عراق در شمال‌غربی ما آغاز شد، از ما یک حرکت دفاعی قابلملاحظه مشهود نگشت، بهطوریکه قوای زرهی و پیاده عراق در عرض 15 روز بعد از آنکه از سراسر مرزهای ما از اروندرود تا قصرشیرین به یک حمله بزرگ سراسری دست زدند، توانستند در هر نقطه بدون مقاومت چشمگیری ده‌ها کیلومتر به خط مستقیم پیشروی کنند و چند شهر مرزی مانند مهران، قصرشیرین و نفت‌شهر را تصرف کنند و در همان حال نیروی هوایی عراق نیز توانست چندین شهر بزرگ مانند اصفهان، تبریز، دزفول و حتی تهران را بمباران کند. این ناآمادگی به چه معنی است. نیروهای ایرانی که بعد از گذشت چند ماه؛ یعنی هنگامی‌که پس از اولین ضربه غافلگیرانه، خود را بازمی‌یافتند، توانستند همه این متجاوزان را قدرتمندانه از بیشترین بخش اشغال‌شده خارج سازند. در اولین روزهای جنگ، حتی یک روز هم قدرت دفاع جدی نیافتند. این همان ناآمادگی و عدم تصور حمله ناجوانمردانه ازسوی همسایه نزدیک ما بود. البته پس از اولین روزهایی که این حمله انجام گرفت و همان هنگامی‌که چند هزار کیلومتر شامل ده‌ها شهر و صدها روستای کوچک و بزرگ ما در اشغال عراقی‌ها بود، ما بهوسیله رژیم عراق و با پشتیبانی همان شبکه سراسری تبلیغات که همه می‌شناسید متهم به تجاوز شدیم. درست است که هیچکس از دستاندرکاران جهانی این تهمت را هرگز باور نکردند و میانجی‌های صلح بارها اعتقاد خود به تجاوز عراق را به زبان آوردند، اما اظهارات جهانی و سیاست کشورهای تابع قدرت‌های بزرگ همواره بر نادیدهگرفتن حقیقت استوار بود. ملت ما مظلومانه خساراتی را تحمل کرد که برای هیچ کشوری قابلتحمل نیست. هزاران روستای ما ویران شد، چندین شهر و ازجمله شهرهای بزرگی چون خرمشهر، شوش، دزفول، آبادان، گیلان‌غرب، نفت‌شهر و مهران بهکلی تخریب شد و شهرها و روستاهایی مانند هویزه بهکلی از نقشه جغرافیا محو شد، هزاران معلول و مجروح برجای ماند و هزاران جوان کارآمد قربانی شدند و همه اینها بدین خاطر انجام گرفت که رژیم حاکم بر کشور همسایه ما به تحریک ایادی امریکا می‌خواست انقلاب بزرگ ما پابرجای نباشد. رژیم عراق هدف‌های توسعه‌طلبانه خود از این تجاوز را در آغاز کار پنهان نیز نمی‌کرد و حتی آن را در نطق‌ها، کتاب‌ها و در نقشه‌های جغرافیایی رسمی علناً ابراز می‌داشت. نامیدن استان مرکزی خوزستان ایران به عربستان، تغییر نام شهرهایی که به تصرف آنان در آمده بود، تعیین فرمانداران دست‌نشانده از عراقی‌ها یا جنایتکاران فراری رژیم پهلوی در بعضی از آن شهرها، نهادن نام سردار قادسیه و فاتح کشور مجوس بر خود، نشانه‌های آشکاری از این اندیشه تجاوزطلبانه هستند. اکنون به ما می‌گویند که به دشمن متجاوز کینه‌توز و حیله‌گر [که] عربده‌های مستانه‌اش به استغاثه بدل شده است، رحم کنید. ما این را یک خیانت می‌دانیم، خیانت به ملت خود و خیانت به همه دولت‌های منطقه که هر روز ممکن است در معرض چنین تهاجمی قرار گیرند. ما می‌خواهیم متجاوز از تجاوز خود طرفی نبندد. همان سیاست‌هایی که این جنگ پرخسارت را بر ما تحمیل کردند و هنوز بهقدر توان خود رژیم متجاوز را یاری می‌دهند، امروز بر آن‌اند تا صلحی پرخسارت و نیز توأم با ذلت بر ما تحمیل کنند. دشمن متجاوز در تهاجم علیه ملت ایران و تجاوز به تمامیت ارضی آن پیوسته از انواع کمک‌های تسلیحاتی قدرت‌ها و ابرقدرت‌ها برخوردار بوده و هست. گذشته از ایالات متحده امریکا، قدرت‌های دیگر جهانی نیز با ارسال انواع تسلیحات و بهویژه موشک‌های زمینبهزمین و هوابههوا و جنگنده‌های فوق مدرن او را در این تجاوز کمک و تشویق کرده و بعضی از آنها مانند دولت فرانسه از تظاهر به این کمک ابا نیز نورزیده‌اند و همچنین برخی از کشورهای مرتجع منطقه با ارسال انواع کمک‌های مالی، انسانی و تسلیحاتی در ادامه این جنگ تحمیلی و تشویق متجاوز نقش مؤثری داشته‌اند، بااینهمه، ما هیچ‌گاه طالب ادامه جنگ نبوده و نیستیم. تاکنون بارها در مذاکرات خود با هیئت‌های صلح که به کشور ما آمده‌اند تأکید کرده‌ایم که خواستار صلحی عادلانه هستیم. صلحی که با شرافت انسانی منافات نداشته باشد. به اعتقاد ما، صلح واقعی و عادلانه و شرافتمندانه زمانی تحقق خواهد یافت که نیروهای اشغالگر از تمامی نقاط تحت اشغال در خاک جمهوری اسلامی ایران خارج گردند. تمامی خسارات ناشی از تجاوز تأدیه و متجاوز محکوم و مجازات شود. مطمئن باشید که اگر این جنگ بدون محکومساختن متجاوز و تنبیه متجاوز قطع شود، نهتنها ریشه تجاوز قطع نخواهد شد، بلکه متجاوز همانند صهیونیست‌های اشغالگر و غاصب، به نقض بیشتر قوانین انسانی و اصول بین‌المللی تشویق خواهد گردید و خود را برای هجوم دیگری به ایران با کمک‌های دیگران و اغوای امریکا آماده خواهد کرد. بگذارید تا ریشه تجاوز یک بار برای همیشه در این منطقه خشکانده شود و ملت‌ها با خاطری آسوده و ایمن از تعرض و تجاوز به زندگی خود ادامه دهند و ملت‌های کوچک‌تر اطمینان یابند که تجاوز، پیروزی بههمراه نخواهد داشت، بگذارید درس عبرت به متجاوزان داده شود که کشتن انسان‌ها و تخریب شهرها بی‌مجازات نخواهد ماند. نپذیرند که صلحی ظالمانه‌تر از جنگ به ملتی متعهد به موازین بین‌المللی و معتقد به اصول انسانی، تحمیل شود. باید جهان مطمئن گردد که نهضت عدمتعهد حامی مظلومان و مخالف متجاوزان است. ما نظرات خود را درباره شرایط متارکه جنگ پیش از این، به هیئت‌های مختلف اعلام داشته‌ایم. از این ملت بزرگ رعایت اصول اسلامی و انسانی را انتظار باید داشت، اما ننگ و خفت تندردادن به صلحی تحمیلی را نه. آنان که بهجای الزام متجاوز به قبول و اجرای اصول انسانی از ملتی مظلوم و زیان‌دیده انتظار صرفنظر از حقوق خویش را دارند، بدانند که این منطق بههیچوجه آنان را به منظورشان که برقراری صلح و آرامش است نخواهد رساند. ما این حرف را امروز که خود را قادر به دفع و سرکوب دشمن متجاوز می‌بینیم، نمی‌زنیم، آن روز هم که دشمن شهرهای آباد ما را در تصرف داشت و خود را پیروز می‌پنداشت حرف ما همین بود. هنگامی‌که پیشنهاد پاره‌ای از کشورهای عضو جنبش عدمتعهد مبنی‌بر اخراج حکومت صهیونیسم از سازمان ملل متحد و مؤسسات وابسته به آن در سیوهفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح گردید، شاهد اظهاراتی دررابطهبا احتمال قطع پرداخت سهمیه و کمک‌های مالی امریکا به سازمان ملل متحد بودیم. برای آنکه سازمان ملل متحد بهتدریج از شر نفوذ مخرب امریکا خلاصی یابد و در چهارچوب اصول منشور ملل متحد قادر به حفظ صلح و جلوگیری از تجاوز به حقوق ملل دیگر و اعمال محدودیت‌های اقتصادی و سیاسی علیه متجاوزان گردد لازم است دول غیرمتعهد با تأمین هزینه‌های ضروری سازمان ملل متحد آن را از زیر سلطه امریکا خارج کنند. برایناساس، پیشنهاد می‌کنم صندوق ویژه‌ای توسط جامعه غیرمتعهدها ایجاد گردد که درصورت مواجهشدن سازمان ملل متحد و سایر جوامع بین‌المللی با این‌گونه تهدیدات ازسوی ابرقدرت‌ها از عهده جبران آن برآید تا وقفه‌ای در فعالیت‌های مجامع بین‌المللی ایجاد نشود و سازمان ملل از شر قیمومیت قدرت‌های استکباری خلاصی یابد. هرچند تا هنگامی‌که حق وتوی دولت‌های بزرگ در شورای امنیت - که غیرعادلانه‌ترین امر است - باقی است، سازمان ملل بهطور کامل در خدمت ملت‌ها و دولت‌های مظلوم در نخواهد آمد. بااینحال این یک تدبیر عملی برای کاستن از نفوذ قدرت‌هایی است که بیشتر با ابهت و هیبت خود زندگی می‌کنند تا با امکانات مادی خود. اگر ملت‌های جهان سوم قادر باشند این ابهت کاذب را بشکنند، درحقیقت سد بزرگی را از برابر خود برداشته‌اند. این باوری است که ملت ایران برمبنای تعالیم اسلامی به آن گرویده و در مقابله با توانایی فرضی قدرت‌های متجاوز جهانی و کسب و حفظ استقلال خود از آن سود جسته است.»[۳۰] نخست‌وزیر همچنین در حاشیه اجلاس سران عضو جنبش عدمتعهد در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت کرد.* وی در پاسخ به پیشنهاد عراق برای پایاندادن به جنگ گفت: «خاتمه جنگ بستگی به تحقق شرایط برحق ایران دارد و این شرایط نیز منطبق با اصول منشور جنبش عدمتعهد بوده و تغییر نکرده است؛ چراکه ما براساس اعتقاد به آرمان و مکتب خود حرکت می‌کنیم و سیاست‌بازی را نمی‌پسندیم. نخست‌وزیر کشورمان ضمن اشاره به سخنان خود در مجمع عمومی کنفرانس سران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها گفت: پیشنهاد جدید بغداد سخن تازه‌ای نیست و این مسئله بارها ازسوی صدام مستمسک تبلیغات قرار گرفته، ولی صدام به هیچیک از حرف‌های خود پایبند نیست و این را در طول جنگ نشان داده است. مهندس موسوی در پاسخ به سؤالی گفت، هنوز 930 کیلومتر مربع از نقاط استراتژیک مرزی ایران در اشغال متجاوزان عراقی است و یادآور شد که بخشی از خاک عراق دراختیار نیروهای ایران قرار دارد. نخست‌وزیر درمورد دستگیری عده‌ای از سران حزب توده گفت، آنها درارتباطبا جاسوسی بازداشت شده‌اند و سخنان و اعترافات آنها نیز پس از محاکمه در معرض افکار عمومی جهان قرار خواهد گرفت و درمورد مجازات آنها قوه قضاییه تصمیم خواهد گرفت. وی درمورد محل برگزاری هشتمین کنفرانس سران جنبش عدمتعهد به خبرنگاران گفت: محل این کنفرانس مورد بحث و گفتوگوی زیاد بوده و ما دراینزمینه انتقادات و نظرات خود را بیان داشته‌ایم و مسلماً دراینزمینه کشورهایی داوطلب برگزاری هشتمین کنفرانس هستند که ما از کشور لیبی حمایت می‌کنیم. آقای نخست‌وزیر درمورد روابط ایران و فرانسه اظهار داشت: فرانسه با کشور ما روابط خصمانه‌ای دارد و از ابتدای جنگ و بهطور فزاینده‌ای همهگونه سلاح دراختیار رژیم عراق قرار داده است که ازجمله این سلاح‌های پیچیده می‌توان موشک‌های اگزوست و هلیکوپترهای سوپر فرلئون و رادارهای پیشرفته را نام برد. همچنین دررابطهبا قراردادهایی که از زمان رژیم سابق با فرانسه داشتیم این کشور کاملاً غیرعادلانه با ما رفتار می‌کند و من در اینجا برای شما خبرنگاران محترم درمورد یک میلیارد دلار طلبی که ما از فرانسه داریم صحبت می‌کنم. آقای نخست‌وزیر همچنین گفت: حکومت وقت ایران در زمان شاه معدوم این یک میلیارد دلار را به فرانسه داد و اطاق بازرگانی پاریس حکم داده است که این یک میلیارد دلار با بهره کم به دولت جمهوری اسلامی ایران مسترد شود، ولی به همین دلیل سیاسی و بازی‌های سیاسی فرانسه هنوز این پول به ما پرداخت نشده است و با سندسازی، کاغذبازی قصد دارند از پرداخت این به ما خودداری کنند، درصورتیکه خود دولت فرانسه بازپرداخت این یک میلیارد دلار را تضمین کرده است. آقای موسوی در همین باره سپس افزود: فرانسه در منطقه عمیقاً منافع خود را به عراق وابسته کرده و ما یقین داریم با ضرباتی که رژیم عراق بهخاطر همدستی با ابرقدرت‌ها از طرف انقلاب اسلامی ایران و ملت خودش خورد بر این منافع اثرات تعیین‌کننده‌ای خواهد گذاشت.»[۳۱]
گزارش - 268
سخنان نخست‌وزیر در اجلاس سران جنبش عدمتعهد، بلافاصله در رسانه‌های بین‌المللی ازجمله خبرگزاری فرانسه، خبرگزاری رویتر و رادیو امریکا بازتاب یافت. خبرگزاری فرانسه در بازتاب سخنان میرحسین موسوی با اشاره به برخی تلاش‌های صورتگرفته در اجلاس غیرمتعهدها برای پایاندادن به جنگ، مواضع نخست‌وزیر ایران را مانع بهثمررسیدن این تلاش‌ها قلمداد کرد. به گزارش این خبرگزاری: «ایران امروز کمترین بارقه امیدی [را] که برای پایان جنگ خلیج [فارس] در اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد وجود داشت با تأکید بر اینکه ایران به عراق اجازه بهره‌مندی یا خشنودی از پایان جنگ را نخواهد داد از بین برد. میرحسین موسوی نخست‌وزیر ایران، در چهارمین روز این اجلاس گفت که بغداد قصد دارد یک صلح خسارت‌بار و تحقیرآمیز را [در] پایان این جنگ سیماهه به تهران تحمیل کند. وی گفت ایران باید هیچ نوع رحمی به یک دشمن متجاوز، مکار و بی‌رحمی که فریادهای مستانه آن حالا به التماس مبدل گردیده است، نکند: ما مصمم هستیم نگذاریم متجاوز از تجاوز خود خشنود و بهره‌مند گردد. اظهارات آقای موسوی یک روز بعد از اینکه طه محی‌الدین معروف معاون رئیس‌جمهوری عراق، پیشنهاد کرد یک کمیته حکمیت برای حل جنگ ایجاد گردد و ادعا کرد که بغداد نتیجه بررسی‌های آن کمیته را از قبل می‌پذیرد، بیان شد. علیرغم تلاش‌های شدید پشت صحنه توسط هند میزبان کنفرانس و الجزایر، عکس‌العمل ایران (ظاهراً هرنوع) شانس را در دهلی‌نو برای اتمام جنگ بین دو کشور عضو جنبش عدمتعهد از بین برد، گفته می‌شود که مسئله غرامت اساسی‌ترین مانع در هر مذاکره‌ای است.» از سوی دیگر، خبرگزاری رویتر از دهلی‌نو گزارش داد: «آقای موسوی نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران، امروز در اجلاس سران جنبش عدمتعهد گفت ما مصمم هستیم که به تجاوزگر اجازه ندهیم هیچگونه سودی از این تجاوز عایدش بشود. وی گفت شروط قبلی ایران برای پایانگرفتن این جنگ سیماهه، که ماه گذشته بار دیگر با یک حمله جدید ایران و حملات عراق علیه تأسیسات نفتی ایران شعله‌ور شد، تغییر نیافته است. نخست‌وزیر از جنبش عدمتعهد خواست با نشاندادن این موضوع که جنبش حامی سرسخت مستضعفین و مخالف قاطع متجاوزین است، حمایت خود را از موضع ایران به عمل آورد. موسوی گفت بگذارید ما صلحی را که مضرتر از این جنگ تحمیلی بر ملت واقعاً متعهد به اصول بشردوستانه و بین‌المللی است، نپذیریم. انتظار می‌رود اجلاس سران درخواست شدیدی را جهت پایاندادن به جنگ به عمل آورد. تقریباً تمامی سخنرانان در این کنفرانس که قرار است فردا به کار خود پایان دهد، از ادامه این جنگ اظهار تأسف نموده‌اند. کشورهای عضو جنبش عدمتعهد همچنین احتمال دارد هیئت صلح این جنبش را که تلاش‌هایش طی دو سال گذشته برای میانجیگری در این جنگ موفقیتی بههمراه نداشته، مجدداً فعال سازند.»[۳۲] رادیو امریکا نیز با اشاره به سخنان امروز میرحسین موسوی در اجلاس سران غیرمتعهدها گفت: نخست‌وزیر ایران از تغییر موضع حکومت اسلامی درمورد پایاندادن به جنگ با عراق خودداری کرد و پیشنهاد دیروز عراق را مبنی‌بر میانجیگری نهضت کشورهای غیرمتعهد برای پایاندادن به جنگ سیماهه دو کشور، رد کرد.[۳۳]
گزارش - 269
باوجود تأکید فراوان دولت عراق و کشورهای حامی آن برای برگزاری هشتمین اجلاس غیرمتعهدها در بغداد، امروز خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع سیاسی، مطالبی را اعلام کرد که از ناکامی عراق در دستیابی به این امر حکایت می‌کند. به گزارش این خبرگزاری، منابع سیاسی گفتند امروز گفتوگوهای پشت پرده درمورد انتخاب هشتمین کشور میزبان برای برگزاری اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد با کاندیداتورای تانزانیا به‌عنوان یک آلترناتیو در دهلی‌نو همچنان ادامه داشت. منابع دیگر گفتند که حمایت کشورها از عراق برای برگزاری اجلاس بعدی غیرمتعهدها رو به تحلیل است، یادآوری می‌شود عراق مجبور شد بهعلت جنگ با ایران از میزبانی برای اجلاس فعلی منصرف شود. همین منابع گفتند امکان دارد تصمیم‌گیری درباره این موضوع به وزرای خارجه واگذار شود.[۳۴]
گزارش - 270
در مراسم چهلمین روز شهادت چند تن از فرماندهان سپاه،* محسن رفیق‌دوست وزیر سپاه، درباره پیشرفت نظامی سپاه پاسداران و راهبرد این نهاد در ابعاد بین‌المللی مطالبی را بیان کرد. در ادامه این مراسم حسن روحانی نیز درباره استقلال تسلیحاتی نیروهای جمهوری اسلامی ایران از یک سو و پشتیبانی قدرت‌های نظامی و اقتصادی از عراق از سوی دیگر و استقلال سیاسی و ایستادگی ایران در مقابل زورگویی‌های نظام بین‌الملل و نقش اساسی مردم در جنگ تحمیلی سخنانی ایراد کرد. وزیر سپاه در مراسمی که بعدازظهر امروز به مناسبت اربعین چند تن از فرماندهان شهید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر شهدای سپاه در عملیات والفجر در مدرسه عالی شهید مطهری برگزار شد، درمورد پیشرفت‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فنون جنگ گفت: خبرگان نظامی جهان شگفت‌زده هستند که این پاسداران که در هیچ دانشگاه نظامی درس نخوانده و بیش از یکی دو سال سابقه در امور نظامی ندارند، چگونه یک لشکر را فرماندهی می‌کنند. کاری که به بیش از بیست سال سابقه و تجربه نیاز دارد و کشورهای دوست طالب فراگیری شیوه جنگ از کشور اسلامی هستند. رفیق‌دوست خطاب به مرتجعین منطقه گفت: ما در ادامه این نبرد نهتنها حق خود را می‌گیریم، بلکه به دنیا ثابت خواهیم کرد که فلسفه و بساط زورگویی را در دنیا جمع می‌کنیم و بهزودی ملت فلسطین و لبنان را از یوغ صهیونیسم آزاد خواهیم کرد و صهیونیسم این لکه ننگ را از صفحه تاریخ پاک خواهیم کرد. در ادامه مراسم، حجت‌الاسلام حسن روحانی نماینده مجلس شورای اسلامی، درباره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران صحبت کرد و یادآور شد که بعد از جنگ جهانی دوم تاکنون، 141 جنگ و برخورد بین کشورهای مختلف صورت گرفته که در تمامی این جنگ‌ها در یک طرف جنگ اسلحه‌های غرب و در طرف دیگر اسلحه و کمک‌های شرق بهوضوح مشهود است. حتی در جنگ‌هایی که از جنگ‌های مردمی نیز به شمار می‌روند، این قضیه کاملاً حس می‌شود، لکن در جنگ تحمیلی عراق بر ایران در یک طرف هم کمک‌های شرق و هم غرب وجود دارد و در طرف دیگر فقط نیروی ایمان و نیروهای مردمی قرار دارند. وی افزود: از یک طرف، فرانسه هواپیماهای میراژ، امریکا هلیکوپترهای توپدار مدرن، عربستان سعودی دلارهای امریکایی به عراق می‌دهد و از طرف دیگر روسیه تانک‌های فوق مدرن تی72 و میگ25 به عراق می‌دهد و این چیزی است که تاکنون در دنیا سابقه نداشته است که هم شرق و هم غرب در یک جنگ در یک قطب به کشور ثالثی کمک کنند. حجت‌الاسلام روحانی در ادامه سخنان خود گفت: برای ما خیلی ساده بود که در ماه‌های اول جنگ را تمام کنیم و خیلی ساده بود که اصلاً جنگ شروع نشود، اما این قضیه یک شرط هم داشت و آن پذیرش شرطی بود که چیزی جز ذلت نبود. اگر دربرابر یکی از ابرقدرت‌ها با یک قدم عقب‌نشینی سر تسلیم فرود می‌آوردیم، ظاهراً خیلی از مسائل حل می‌شد، ولی همراه با نکبت‌های بعدی بود. وی افزود: جنگ ما جنگ شرف است. جنگی که یک ملت در مقابل تمام ابرقدرت‌ها ایستاده است و جنگ ما نبرد سرنوشت است هم برای مستضعفین و هم برای مستکبران. سپس حسن روحانی به کمک‌های همه‌جانبه مردم اشاره کرد و گفت: در این جنگ درحقیقت ارتش و سپاه به کمک مردم آمده‌اند نه مردم به کمک آنها؛ چون افراد بسیج نوک پیکان حملات ما در جبهه‌ها هستند و گرچه در بعضی جنگ‌ها مردم به نیروهای مسلح کمک کرده‌اند، اما ازخودگذشتگی خانواده شهدا و ایثار دیگر اقشار در این جنگ بعد از جنگ‌های انبیا در دنیا بی‌نظیر است.[۳۵]
گزارش - 271
طه یاسین رمضان معاون نخست‌وزیر و عضو شورای فرماندهی حزب بعث عراق در گفتوگویی با نشریه الوطن العربی (چاپ فرانسه) شرکت کرد. محورهای اصلی سخنان وی در این مصاحبه چنین است: ایجاد تحول در روابط اقتصادی با ترکیه، امضای قرارداد برای افزایش 40 درصدی صدور نفت از خاک ترکیه، غیرقابل پیش‌بینی بودن اقدام دولت سوریه در بستن راه صدور نفت عراق و تأثیر این اقدام در اقتصاد این کشور، درخواست مقامات عراقی از شرکت‌های خارجی طرف قرارداد برای تعویق طلب‌های سررسید شده و تهدید به قطع همکاری درصورت رد این درخواست، ادعای اتکا به اقتصاد ملی برای پرداخت هزینه‌های جنگ، اذعان به برآوردهنشدن انتظار عراق از همه کشورهای عربی برای کمک به این کشور در حمله به ایران و انتقاد شدید از سوریه و لیبی دراینباره و... . بخش‌هایی از مصاحبه یاسین رمضان با الوطن‌العربی به این شرح است: سؤال: شما در رأس یک هیئت بلندپایه عراقی به ترکیه سفر کردید و گفتوگوهایی با مقامات آن کشور به عمل آوردید که موجب تعبیر و تفسیرها و پیش‌گویی‌های متفاوتی در سطح جهان شد. ممکن است از واقعیت امر در مذاکرات با همسایه‌تان ترکیه توضیحاتی بدهید. جواب: دیدار من از کشور همسایه‌مان ترکیه در چهارچوب ادامه دیدارهای بین مقامات دو کشور بهمنظور افزایش همکاری دوجانبه برای ایجاد فرصت‌های هرچه بیشتر و بهتری که دربردارنده مصالح مشترک ما و ترکیه است، خلاصه می‌شود. البته عوامل مشترک بی‌شماری وجود دارند که می‌توانند موقعیت‌های مناسب‌تری را برای تحولبخشیدن به روابط بین دو کشور فراهم سازند. سؤال: آیا با این مذاکرات توانستید موقعیت‌هایی را که آرزو می‌کردید به دست آورید؟ جواب: بله، می‌توانم بگویم که به نتایج مثبت و رضایت‌بخش رسیدیم، خصوصاً دررابطهبا جنبه اصلی مذاکرات؛ یعنی تحولبخشیدن به زمینه‌های همکاری دوجانبه بین دو کشور، خواه درحال‌حاضر یا آینده، به تفاهم بیشتری نائل گشتیم. تصور می‌کنم که دراینزمینه به ایده‌آل خود دست یافتیم و سعی کردیم که باوجود موقعیت‌های کنونی عراق بهعلت ادامه جنگ، عواملی به وجود آوریم تا بتواند تقویت روابط تجاری بین دو کشور را تضمین کند. سؤال: طبعاً به مسئله گسترش لوله‌های نفتی که از خاک ترکیه می‌گذرد یا عبور محموله نفتی به وزن 700 هزار تن اشاره کردید، نظر شما دراینمورد چیست؟ جواب: این موضوع را از ماه‌ها قبل با مقامات ترکیه طرح و بررسی کرده و در خلال گفتوگوهای اخیرم با آنها، قراردادی مبنی‌بر افزایش حجم لوله‌ها در حدود 40 درصد ظرفیت فعلی خود را امضا کردیم و فردا یک هیئت ترک جهت امضای قراردادی مبنی‌بر پایانبخشیدن به عملیات گسترش در ماه (آوریل) سال آینده به بغداد وارد می‌شود و همچنین درمورد کشیدن لوله‌های گاز ازطریق ترکیه و پیوند شبکه نیروی برق قوی ترکیه - عراق مذاکراتی انجام شد. ما همان‌طورکه ملاحظه می‌کنید در طول این مذاکرات به خواسته‌های خودمان در سطح رشد و توسعه و تحولبخشیدن به روابط با همسایه‌مان ترکیه، نائل گشتیم. سؤال: بعد از گذشت دو سال و نیم از جنگ مداوم، وضع اقتصادی عراق آشفته به نظر می‌رسد ... شما با این اوضاع چگونه مقابله می‌کنید و چه طرح‌های جایگزینی برای کمک به اقتصاد جنگ بهجای اقتصاد صلحی که در مدت قبل از جنگ گام‌های مؤثری برداشت، اتخاذ کردید؟ جواب: ما در آغاز اتفاقنظر داشتیم که جنگ دارای سازوبرگ‌ها و هزینه‌های استثنائی است و کلاً کشش جنگ بهمدت طولانی باری اضافی است، ولی چیزی که ازلحاظ اقتصادی بیشتر در ما اثر گذاشت این بود که سوریه از عبور نفت عراق از خاکش جلوگیری کرد، شما همانند سایرین می‌دانید یکسوم نفتی که عراق صادر می‌کند ازطریق این کانال‌ها و لوله‌ها عبور می‌کند و درآمد آن بخش مهمی از بودجه عراق را تشکیل می‌دهد. ... بنابراین بستهشدن این خط لوله در زمانیکه ما صدور نفت را از بندر بصره بهعلت موقعیت‌های جنگی متوقف ساخته‌ایم و خط لوله ترکیه تاب تحمل بیش از 700 هزار تن نفت را ندارد، ما را در بن‌بست بزرگی قرار داده است و از طرف دیگر، سوریه بالاترین خدمت را به حکومت ایران کرده که همانا شرکت ارتش سوریه دوشادوش دشمن ما است. بعد از اینکه برای ما محرز شد که سوریه به سیاست خصمانه خود علیه ما ادامه خواهد داد، به بررسی‌های گسترده‌ای درمورد طرح‌های عمرانی که قبل از جنگ و در نخستین سال‌های شروع آن، اجرا می‌کردیم پرداختیم و بعد از رسیدن به چند طرح اقتصادی بلادرنگ آنها را اجرایی کردیم که در رأس آنها دادن اولویت‌هایی به امکانات جنگی بود. همچنین برای مثال به چند طرح عمرانی وسیع برخوردیم که در سال‌های اول جنگ اجرا می‌شد، ولی بعد از جنگ سرعت بیشتری نسبت به قبل از آن به خود گرفت و ما دریافتیم که حرکت رشد و توسعه بیش از امکانات شخصی ما است، بنابراین یک سری طرح‌های تضمینی برای تحقق ادامه این رشد و توسعه اتخاذ کردیم، ولی بهخاطر موقعیت‌ها و شرایطی که ادامه جنگ و طول مدت آن برای ما پیش آورد، مجبور شدیم که دراینزمینه گامبهگام پیش برویم. سؤال: من از این مسئله چنین استنباط می‌کنم که طرح‌هایی وجود دارد که شما از اجرای آن درحال‌حاضر بهعلت ناتمامنشدن جنگ صرفنظر کرده‌اید، نظرتان دراینمورد چیست؟ جواب: من در اینجا به شما تأکید می‌کنم که قبل از جنگ درمورد اجرای هر طرحی در نقاط مختلف کشور توافقی حاصل شده بود و ما درجهت اجرای آن با روشی که قبلاً اعمال می‌شد آمادگی داریم و هر مسئله‌ای که پیش آید ما با شرکت‌های خارجی که درخصوص اجرای این طرح‌ها در برنامه‌های جدید اقدام می‌کنند، توافقی به عمل آورده‌ایم که بهموجب آن تأخیر در بازپرداخت مالی برای مدت مناسبی صورت بگیرد که مورد توافق دو طرف است. سؤال: آیا تمامی شرکت‌های فعال در عراق دراینمورد موافقت کرده‌اند؟ جواب: اغلب آنها، بله. ... سؤال: موضع‌گیری شما در قبال شرکت‌هایی که با تأخیر بازپرداخت مخالف‌اند چگونه است؟ جواب: اگر شرکتی با ما توافق نداشته باشد و ما احساس کنیم که اجرای طرح درحال‌حاضر ضروری نیست، آن را متوقف می‌سازیم. وی سپس با قاطعیت اضافه کرد: بههرحال شرکتی که درحال‌حاضر با ما توافقی نکند بعد از جنگ جایی در کشور ما نخواهد داشت. سؤال: به اوضاع اقتصادی داخلی باز می‌گردیم، اجازه بدهید از شما درمورد موج گرانی که عراق در ایام اخیر شاهد آن بوده است سؤال بکنم، من در اینجا از برخی شنیدم که این وضع دولت را برآن داشته است که زمینه بخش خصوصی را توسعه دهد و از حمایت مصرف‌کننده عادی دست بردارد و این بدان علت است که تجار بخش خصوصی کالاها را در بازار پنهان کنند. جواب: این سؤال بسیار مهمی است ...، ولی اجازه بدهید آنچه در عراق و دراینخصوص جریان دارد برایتان توضیح دهم. کشور ما درحال جنگ به سر می‌برد و ما اینک وارد سومین سال آن می‌شویم و همچنان که قبلاً گفتم جنگ دارای هزینه‌های سنگینی است و ما به چیزی جز امکانات شخصی خود متکی نیستیم، بنابراین اوضاع و احوال اقتصادی که اینک شهروندان عراقی با آن دستبهگریبان هستند، یک اوضاع استثنائی است. هریک از شهروندان عراقی به ابعاد رفاه و آسایشی که قبل از جنگ در آن به سر می‌بردند بهخوبی واقف‌اند. آنها درک می‌کنند که موقعیت‌های اقتصادی کنونی، موقتی و ناپایدار است و عامل دیگری غیر از جنگ ندارد. البته کشورهایی وجود دارند که وضع اقتصادی آنها بهمراتب وخیم‌تر از اوضاع اقتصادی کنونی عراق است، بااینکه در جنگ پر هزینه و خسته‌کننده‌ای همانند جنگ ما شرکت ندارند. برادرم، من در اینجا به شما تأکید می‌کنم که عراق باوجود جنگ ازنظر اقتصادی بهترین موقعیت را در منطقه داراست و هنگامی‌که این جنگ تمام شود، نتایج و ثمرات طرح‌های عمرانی که درحال‌حاضر اجرا می‌شود ظاهر خواهد شد، این طرح‌ها درحال‌حاضر شامل کارخانجات و مؤسسات تولیدی است. سؤال: شاید گفتوگو درمورد ارز و فراهم‌کردن آن، ما را به مسئله کمک مالی برخی کشورهای عربی ثروتمند به عراق درحال جنگ بکشاند. سؤال من این است که آیا این کمک خواسته‌های ارزی شما را تأمین نمی‌کند؟ جواب: شما اینک مرا به گفتوگویی که مایل به آن نیستم می‌کشانید. خواهش می‌کنم که از این موضوع بگذریم، من حقیقتاً نمی‌خواهم دراینمورد صحبت کنم. عراق برنامه‌های اقتصادی و طرح‌های عمرانی خود را در پرتو امکانات شخصی‌اش قرار می‌دهد و ما مطمئنیم که این مرحله دشوار را که درحال‌حاضر بدون نیاز به کسی آن را سپری می‌کنیم، پشت سر خواهیم گذاشت و هر فرد عراقی بهخوبی با این واقعیت آشنا است. سؤال: شهروندان عربی در هر کشور عربی می‌خواهند از واقعیت امر سر در بیاورند و می‌خواهند بدانند که چه کسانی از شما حمایت می‌کنند و چه کسانی علیه شما در جنگتان با دشمن غیرعربی به طراحی مشغول‌اند؟ جواب: حال که اصرار دارید واقعیت را از زبان من بشنوید به شما می‌گویم که ما در عصر عدم همبستگی عربی زندگی می‌کنیم. شما از من می‌خواهید برایتان چه بگویم؟ ما از تمام موضع‌گیری‌های عربی خواه ازحیث جنگمان با ایران و خواه ازحیث مسئله فلسطین غصه در گلو داریم. اگر جهان عرب را از نظر بگذرانیم خواهیم دید عده‌ای هستند که از ما جانب‌داری می‌کنند و عده‌ای سکوت اختیار کرده‌اند و عده‌ای می‌گویند ما بی‌طرفیم. اخیراً با تأسف شدید، معلوم شد که کشورهای عربی تمامی امکانات نیروهای نظامی و تبلیغاتی خود را دراختیار دشمن قرار می‌دهند و عجیب اینکه دیگر کشورهای عربی به‌دنبال آنها به راه می‌افتند و چیزی را دریغ نمی‌ورزند. سؤال: طبعاً مقصود شما سوریه و لیبی است؟ جواب: بله، ولی من نمی‌دانم کشورهای عربی طرف‌دار ما یا ساکت و بی‌طرف چطور با سوریه و لیبی که از بیگانه‌ای در جنگ علیه ملت عرب طرف‌داری می‌کنند، وارد همکاری می‌شوند. ... سؤال: اجازه بدهید اضافه کنم که سوریه و لیبی با امضای قراردادی سه‌جانبه در دمشق، اوج همکاری صریح خود را با حکومت ایران ثابت کردند. ... جواب: برادر من، آیا قرارداد سه‌جانبه تنها دلیل و نشانه جانب‌داری سوریه و لیبی از ایران است؟ سؤال: ولی ... جواب: ولی چه؟ من تصور نمی‌کنم که حتی یک مقام عربی بر این موضوع واقف نباشد که سوریه و لیبی ایران را برای کشتن برادران عرب در مرز عراق و ایران به سلاح مجهز می‌کنند، ولی ارتش عراق اینک در مرزها چه کار می‌کند؟ آیا غیر از این است که با دشمن بیگانه غیرعربی به نبرد مشغول است، دشمنی که صبح و عصر ادعا می‌کند که تنها هدفش اشغال عراق عربی است؟ من با صراحت تمام به شما می‌گویم تمامی حکام عرب بهخوبی می‌دانند که منابع اطلاعاتی سوریه در خدمت به مصالح ایران تلاش می‌کنند و سوریه مرزهای خود را بر روی ما بسته و از عبور نفت عراق جلوگیری کرده است. ... تمامی این اقدامات ازجانب سوریه و لیبی قبل از امضای پیمان سه‌جانبه‌ای که وجودش تازگی ندارد، انجام می‌شود و این درواقع تبلیغات مکرری از موقعیت شناخته‌شده ما است که تمامی اعراب آن را از دیرباز بهخوبی می‌دانند. در آغاز سال 1982، یکی از مسئولان عرب در بغداد نزد ما آمد و گفت: من به نمایندگی ازطرف کشورهای عربی نزد حافظ اسد رفتم که در موضع‌گیری خود در قبال جنگ عراق و ایران تجدیدنظر کند و همچنین امکان استفاده از رابطه‌اش با حکام ایران برای پایاندادن به جنگ را بههمراه او مورد بحث و بررسی قرار دادیم. مقام مذکور افزود: حافظ اسد در تمامی مدت نشست خود با ما، عراق را مورد هجوم و انتقاد قرار داد و در مقابل، از حکام ایران تعریف و تمجید کرد و بالاخره در پایان جلسه گفت تا زمانیکه عراق از سرزمین‌های ایرانی که در اشغال خود دارد عقب‌نشینی نکند، من حاضر نیستم به آنچه از من می‌خواهید عمل کنم. ... طه یاسین رمضان اضافه کرد: بسیار خوب، بعد از صدور اطلاعیه (ژوئن) درخصوص عقب‌نشینی از سرزمین‌های ایران و پس از آنکه نیروهای ایرانی در خلال نبردهای شرق بصره و دیگر حملاتشان به سرزمین‌های عراق ما را مورد هجوم قرار دادند، حافظ اسد چه اقدامی صورت داد؟ بدیهی است که موضع‌گیری او بیشازپیش وقیحانه شد و من در اینجا این مسئله را برای برخی برادران عرب که قصد دارند خود را به تجاهل بزنند، خاطرنشان می‌سازم. از طرف دیگر، برخی اعراب که از موضع‌گیری‌های اسد علیه ما ایراد نمی‌گیرند، آیا فراموش کرده‌اند که او بههمراه ارتش سوریه که درواقع یک ارتش غیرجنگی است و شایستگی جنگیدن در نبردهای عظیمی همانند نبرد با اسرائیل را ندارد، چه کار کرد؟[۳۶]
گزارش - 272
امروز نهمین دور گفتوگوهای وزرای نفت کشورهای عضو اوپک در لندن، بهرغم خوش‌بینی‌های اولیه وزیر انرژی اندونزی، بدون نتیجه پایان یافت. خبرگزاری یونایتدپرس با اعلام این خبر در گزارشی ضمن ترسیم اوضاع کلی نشست وزرای اوپک اعلام کرد: در خاتمه این مذاکرات وزرایی که محل اجلاس را ترک می‌کردند به خبرنگاران گفتند مذاکرات درحال پیشرفت است، اما هنوز مشکلاتی وجود دارد که باید حل شود.[۳۷] رادیو کلن نیز در بررسی آخرین نشست اوپک و برخی موانع توافق کشورهای عضو گفت: امروز مذاکرات وزرای نفت اوپک همچنان ادامه یافت و باوجود اظهارنظرهای خوش‌بینانه برخی وزیران نفت کشورهای عضو سازمان اوپک، ناظران کار این اجلاس معتقدند که وزیران نفت کشورهای عضو سازمان اوپک تا حصول توافقنظر کامل فاصله زیادی دارند. براساس گزارش‌های رسیده از لندن، ایران و نیجریه همچنان با پذیرش پیشنهاد اکثر کشورهای عضو سازمان اوپک مبنی‌بر پایینآوردن قیمت نفت خام از بشکه‌ای 34 دلار به بشکه‌ای 26 دلار مخالفت می‌کنند. به گفته منابع اجلاس، دولت‌های کشورهای عضو سازمان اوپک رفتهرفته، از سیاست نفتی بریتانیا عصبانی می‌شوند؛ بهخصوص کشورهای عربی حوزه خلیجفارس از تلاش بریتانیا برای پایین نگه‌داشتن بهای نفت خام این کشور و حفظ میزان تولید در سطح کنونی انتقاد می‌کنند. بریتانیا در سازمان اوپک عضویت ندارد.[۳۸] باوجود این اظهارنظرها، خبرگزاری رویتر نیز به نقل از منابع مطلع، درباره تفاهمات بهدستآمده در این دور از گفتوگوها اعلام کرد: اوپک به تفاهمی درمورد کاهش قیمت پایه نفت بهمیزان پنج دلار در هر بشکه دست یافته است، لکن این مسئله هنوز به توافق درمورد سهم تولید هریک از اعضای اوپک بستگی دارد. یک کارگروه ویژه متشکل از سوبروتو وزیر نفت اندونزی و همتایان وی از امارات متحده عربی، کویت و لیبی امروز قبل از برگزاری نشست کامل وزیران تشکیل جلسه داد. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز گزارش داد: وزیران نفت اوپک امروز اعلام کردند به توافق نسبی درمورد سیاست‌هایی که هدفش جلوگیری از سقوط قیمت نفت جهان است، دست یافتند، لکن گفتند به زمان بیشتری برای تهیه جزئیات نهایی دراینمورد احتیاج دارند. اومبرتو کالدرون برتی وزیر نفت ونزوئلا، به خبرنگاران گفت ما به توافق کلی درمورد قیمت دست یافته‌ایم، لکن هنوز باید درمورد تکمیل آن و مسئله سهم تولید تصمیم‌گیری کنیم. وزیر نفت اکوادور نیز گفت در اصول به توافق رسیده‌ایم. از سوی دیگر، خبرگزاری یونایتدپرس به نقل از منابع اجلاس اوپک، گفت: وزیران سرگرم بررسی کاهش یک میلیون بشکه نفت از سقف تولید اوپک (که درحال‌حاضر 17 میلیون و 500 هزار بشکه در روز است) بهمنظور مقابله با فشار بر قیمت بهخاطر تولید اضافی هستند. یونایتدپرس یادآور شد از روزی که مذاکرات آغاز شد ایران و نیجریه در مقابل فرمول پیشنهادی عربستان سعودی مانع ایجاد کرده‌اند. ایران مخالف کاهش قیمت پایه نفت است و نیجریه در مقابل خواست اوپک مبنی‌بر گران‌تر کردن نفت خود بهمنظور ایجاد بازار برای نفت کشورهای خلیجفارس مقاومت می‌کند.[۳۹]
گزارش - 273
به‌دنبال عملنکردن شرکت‌های نفتی ژاپن به تعهدات خود برای خرید مقدار نفت تعیین‌شده در قراردادهایشان با شرکت نفت ایران، روزنامه اقتصادی نیهون کیزایی در شماره اخیر خود به نقل از منابع صنعت نفت ژاپن، از واکنش ایران دراینباره خبر داده و نوشته است: شرکت ملی نفت ایران به کمپانی‌های ژاپنی اطلاع داد که ایران ممکن است از ماه آوریل، تأمین نفت براساس قراردادهای جاری را برای کمپانی‌های ژاپنی قطع کند. این روزنامه همچنین نوشته است: یادداشت ایران را می‌توان نوعی هشدار به کمپانی‌های ژاپنی تلقی کرد که تاکنون حمل محموله‌های نفتی را که مطابق قراردادهای مستقیم از ایران خریداری کرده‌اند به تعویق می‌اندازد. به گفته منابع، اطلاع شرکت ملی نفت ایران به این مضمون است که کمپانی‌های ژاپنی نمی‌توانند انتظار داشته باشند که ایران لزوماً آن میزان از محموله‌های نفتی که کمپانی‌های ژاپنی از حمل آن خودداری کرده‌اند را پس از پایان مهلت قراردادها که در ماه آوریل است، تأمین کند. به نوشته نیهون کیزایی، کمپانی‌های ژاپنی مانند شواویل و یا دایکواویل سال گذشته قراردادهایی را برای خرید مستقیم نفت از ایران بهمیزان مجموعاً 000,322 بشکه در روز از جولای 1982 تا پایان مارس 1983، امضا کردند. ضمن آنکه قرارداد دیگری نیز برای خرید روزانه 000,65 بشکه نفت در ماه‌های ژانویه 1983 تا پایان مارس 1983 بعداً امضا شد. این روزنامه ژاپنی سپس افزوده است: اما با پایینآمدن قیمت نفت بهخصوص در بازار آزاد، کمپانی‌های ژاپنی حمل محموله‌های نفتی براساس قراردادهای مستقیم با ایران را کاهش دادند، بهطوریکه در ماه جاری این کمپانی‌ها در نظر دارند بهجای 000,368 بشکه در روز موضوع قراردادها، تنها 000,170 بشکه در روز نفت مستقیماً از ایران وارد کنند.[۴۰]
گزارش - 274
کمپانی‌های ژاپنی با تقاضای بغداد برای بهتعویقانداختن پرداخت بدهی‌های 68/1 میلیارد دلاری‌اش بابت سفارش‌های ساختمانی عراق به این کمپانی‌ها موافقت خواهند کرد. به نوشته آساهی شیمبون، وزارت تجارت بین‌المللی و صنعت ژاپن پس از مطالعه درخواست عراق به این نتیجه رسیده است که لازم است ژاپن با تقاضای بغداد موافقت کند. این وزارتخانه از کمپانی‌های ژاپنی خواهد خواست تا مذاکرات با عراق را آغاز کرده و درخواست بغداد را بپذیرند. آساهی می‌نویسد: گفته می‌شود که مجموع مبالغ درخواستی عراق به حدود 400 میلیارد ین (68/1 میلیارد دلار) بالغ خواهد شد. این روزنامه اضافه می‌کند عراق تقاضای مشابهی را با کمپانی‌های فرانسه، آلمانغربی و کره جنوبی مطرح کرده و کمپانی‌های ژاپنی پس از تبادل اطلاعات با این کمپانی‌ها با بغداد وارد مذاکره خواهند شد.[۴۱]
گزارش - 275
پس از اقدام عراق به بمباران چاه‌های نفتی نوروز در یازدهم اسفندماه جاری، کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس واکنش جدی از خود نشان ندادند، ولی بهتازگی با مشاهده برخی نشانه‌ها مبنی‌بر احتمال پیشروی لکه‌های نفتی بهسمت جنوب خلیجفارس و احتمال آسیبدیدن تأسیسات آب شیرین‌کن، این کشورها اقداماتی را هرچند با تأخیر و کندی آغاز کرده‌اند. اولین خبر منتشرشده دراینباره به نقل از آسوشیتدپرس چنین است: کشورهای نفت‌خیز حوزه خلیجفارس جلسه خود را برای بررسی مسئله نشت نفت یکی از چاه‌های نفت ایران - که روزانه حدود 2000 بشکه نفت خام تولید می‌کرده است - به تعویق انداختند. در بیانیه‌ای که در کویت انتشار یافت، آمده است جلسه سازمان محیط زیست کشورهای حوزه خلیجفارس که قرار بود روز شنبه با شرکت ایران و کشورهای عربی، تشکیل شود، به تعویق افتاده است. همین گزارش حاکیست زمان جدید برگزاری جلسه فوق و دلیل تعویق آن اعلام نشده است، لکن گزارش‌های اولیه حاکیاز آن بود که جهت باد تاکنون از گسترش نشت نفت از آب‌های ایران به عربستان جلوگیری کرده است. میزان نفت نشتیافته تاکنون بالغبر 50 هزار بشکه تخمین زده شده. نشت نفت ابتدا براثر بمباران هواپیماهای عراقی که در ماه گذشته صورت گرفته رخ داده است. در همین حال، گفته می‌شود که عراقی‌ها همین محل را چهارشنبه گذشته نیز بمباران کرده‌اند که این اقدام نشت بیشتری از نفت چاه مذکور را به‌دنبال داشته است.[۴۲]
ضمیمه گزارش شماره267: مشروح گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از پخش یک آلبوم با عنوان "دفاع علیه تجاوز" در میان خبرنگاران در دهلی‌نو «آلبوم یادشده محتوی 205 قطعه عکس رنگی و سیاه و سفید از صحنه‌های جنگ، پیامدها و نتایج تجاوز رژیم عراق به ایران، خرابی شهرها، زندگی جنگ‌زدگان و آوارگان جنگی، جنایات بعثیون علیه مردم غیرنظامی، بمباران شهرها، مساجد، مدارس، بیمارستان‌ها و کارخانجات میهن اسلامی و همچنین نقشه‌های دقیق از میزان اراضی اشغالی و سرزمین‌های آزادشده ایران و عراق و خیل عظیم اسرای عراقی، از نحوه مراقبت و چگونگی مواظبت از آنان همراه با تصویرهای بسیار زنده‌ای از دلاوری‌های بی‌نظیر رزمندگان اسلام در جبهه‌ها و حضور امت در تمام صحنه‌ها و ایثار بی‌سابقه آنان درج شده است. روی جلد آلبوم دفاع علیه تجاوز، جنگ تحمیلی که ازسوی ستاد تبلیغات جنگ منتشر شده، عکس رنگی بسیار جلب توجه‌کننده یک رزمنده گمنام در خون‌تپیده در یکی از جبهه‌های جنوب اختصاص یافته که بهوسیله کاظم اخوان خبرنگار عکاس خبرگزاری جمهوری اسلامی که در تابستان گذشته در لبنان ربوده شد و تاکنون از وی خبری به دست نیامده تهیه شده است. یادآوری می‌شود در جریان برگزاری کنفرانس سران در دهلی‌نو، یک بولتن خبری به زبان انگلیسی ازسوی خبرگزاری جمهوری اسلامی در 300 نسخه روزانه و در میان خبرنگاران توزیع می‌شود. در این بولتن علاوهبر اخبار کنفرانس و گفتوگوهای مقامات ایران درمورد جنبش عدمتعهد، انقلاب اسلامی ایران، مسائل جنگ و اخبار آن و همچنین گزارش‌هایی درباره اسرا، معاودین و پناهندگان عراقی به ایران و تحلیلی درمورد اوضاع عراق پس از رویکارآمدن حزب بعث در کودتای 1986 و نقطه‌نظرهای مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق درج می‌شود. در این بولتن همچنین [درباره] پیشرفت‌های اقتصادی، فرهنگی، صنعتی و اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران و همچنین معرفی تروریسم در ایران و لزوم سرکوب آنان مطالبی درج می‌شود. از این آلبوم استقبال کاملاً چشمگیری شد، بهطوریکه تا مدت‌ها پس از پایان توزیع آن، گروه‌هایی از خبرنگاران و نویسندگان که موفق به دریافت آن نشده بودند برای دستیابی به آن به مسئولان ایرانی مراجعه می‌کردند.»[۴۳]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1361/12/19
- ↑ سند شماره 18645 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه کربلا (رکن2)، 20/12/1361، ص159.
- ↑ سند شماره 068707 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه سپاه 11 قدر (فرماندهی) به فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا(ص)، 29/11/1361، ص149؛ و- سند شماره 018495 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه تاکتیکی لشکر21 حمزه (رکن2) به دژبان لشکر،10/12/1361، ص153؛ و- سند شماره 068686 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی مشترک نجف به کلیه یگان‌های تابعه قرارگاه (ارتش، سپاه پاسداران)، 12/12/1361، ص156؛ و- سند شماره 018727 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به سپاه7 حدید و 11 قدر، 25/12/1361، ص161.
- ↑ سند شماره 18645 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، ص10، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361؛ و- سند شماره 79419 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزیری (دفتر اطلاعات و تحقیقات)، 21/12/1361، سند تکبرگی؛ و- سند شماره 089215 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن شماره 193 - 12 - 2، اخبار داخلی مربوط به ضدانقلاب، 21/12/1361، ص2؛ و- سند شماره 79430 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه8 (مرکز فرماندهی) به مرکز فرماندهی (ستاد مرکزی)، 21/12/1361، سند تکبرگی.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، ص1، به نقل از اطلاعیه نظامی شماره 1024 فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق، مورخ 10/3/1983.
- ↑ همان، ص2، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361.
- ↑ سند شماره 228092 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه خبرها و گزارش‌ها، ستاد خبر سپاه منطقه3، شماره 44، 19/12/1361، ص3.
- ↑ همان، صص 3 و 4.
- ↑ سند شماره 18645 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه کربلا (رکن2)، 20/12/1361، ص159.
- ↑ سند شماره 349839 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای، از ستاد منطقه11 سپاه پاسداران (مرکز فرماندهی) به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی، شماره 487، 22/12/1361، ص5؛ و- سند شماره 79514 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای، از ستاد منطقه11 سپاه پاسداران (مرکز فرماندهی)، به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی، شماره 463، 23/12/1361، ص3؛ و- سند شماره 350038 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای عملیاتی، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن3) به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 208، 20/12/1361، ص3؛ و- سند شماره 212314 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین غرب کشور، دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 26/12/1361، ص2؛ و- سند شماره 79514 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای، از ستاد منطقه11 سپاه پاسداران (مرکز فرماندهی) به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی، شماره 463، 23/12/1361، ص3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 1، 1/1/1362، ص9، رادیو بغداد، 29/12/1361.
- ↑ سند شماره 79503 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 356، 22/12/1361، ص1؛ و- سند شماره 79514 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 350038 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص4.
- ↑ سند شماره 350040 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای عملیاتی، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن2)، به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 207، 19/12/1361، ص2؛ و- سند شماره 79600 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه11 سپاه پاسداران (مرکز فرماندهی) به ستاد مرکزی سپاه پاسداران (مرکز فرماندهی)، 24/12/1361، ص2؛ و- سند شماره 349831 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه سلماس به فرمانده قرارگاه بعثت، 19/12/1361، صص 1 و 2؛ و- سند شماره 350024 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای عملیاتی، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن3) به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 214، 26/12/1361، ص2.
- ↑ سند شماره 79505 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 357، 23/12/1361، ص1؛ و- سند شماره 350036 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای عملیاتی، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن3) به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 209، 21/12/1361، ص2؛ و- سند شماره 79541 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای، از منطقه7 به ستاد مرکزی (اطلاعات)، شماره 698، 23/12/1361، سند تکبرگی.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، ص9، ارومیه، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361؛ و- سند شماره 79514 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 350040 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص3.
- ↑ سند شماره 53175 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزیری (ستاد مرکزی اطلاعات و تحقیقات)، 20/12/1361، سند تکبرگی.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 358، 22/12/1361، ص6؛ و- سند شماره 103930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 257، 25/12/1361، ص7.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، ص10، رادیو صوت‌الجماهیر، 19/12/1361.
- ↑ سند شماره 125524 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای اطلاعاتی، از ستاد ناحیه ژاندارمری خوزستان، شماره 434، 19/12/1361، ص1؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، صص 8 و 9، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361؛ و- سند شماره 192921 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه8 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ( ا ط ت) به ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (ا ط)، 29/12/1361، صص 2 و 3؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 361، 25/12/1361، صص 5 و 6، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/12/1361.
- ↑ سند شماره 089215 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص1؛ و- سند شماره 218081 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن عملیاتی، روابط عمومی کمیته مرکزی انقلاب اسلامی، شماره 26، 18/1/1362، ص37؛ و- سند شماره 53153 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره شاجا به نخست‌وزیری (دفتر اطلاعات و تحقیقات)، 19/12/1361، سند تکبرگی.
- ↑ سند شماره 228092 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص9.
- ↑ همان.
- ↑ سند شماره 103851 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 253، 21/12/1361، ص2؛ و- سند شماره 56208 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعات داخلی اخبار مربوط به ضدانقلاب، دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، شماره 195، 26/12/1361، ص1.
- ↑ روزنامه کیهان، 21/12/1361، ص2.
- ↑ کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی (پس از بحران)، 1361، بهاهتمام فاطمه هاشمی، تهران: دفتر نشرمعارف انقلاب، چاپ سوم، 1386، ص298.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 9، 20/12/1361، صص 24 تا 27، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 21/12/1361، ص12.
- ↑ روزنامه کیهان، 21/12/1361، ص17.
- ↑ همان، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 9، 20/12/1361، صص 18 - 5، دهلی‌نو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 10، 21/12/1361، صص 7 - 5، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 9، 20/12/1361، صص 33 - 32، تهران، خبرگزاری فرانسه و خبرگزاری رویتر، 19/12/1361.
- ↑ همان، ص43، رادیو امریکا.
- ↑ همان، ص29، دهلی‌نو، خبرگزاری فرانسه، 19/12/1361، به نقل از منابع سیاسی.
- ↑ روزنامه کیهان، 21/12/1361، ص8 مکرر.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 324، 25/1/1362، صص 12 - 6، به نقل از الوطن العربی چاپ فرانسه.
- ↑ روزنامه کیهان، 21/12/1361، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، ص23، رادیو کلن، 19/12/1361.
- ↑ سند شماره 231680 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه خبرنامه، واحد خبر مجلس شورای اسلامی، شماره 425، 22/12/1361، ص12، واحد مرکزی خبر، به نقل از خبرگزاری رویتر از لندن.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، صص 13 و 14، توکیو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361، به نقل از روزنامه اقتصادی نیهون کیزایی به نقل از منابع صنعت نفت ژاپن.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 358، 22/12/1361، ص8، به نقل از روزنامه ژاپنی آساهی شیمبون؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 9، 20/12/1361، ص20، دهلی‌نو، خبرگزاری جمهوری اسلامی - 19/12/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 356، 20/12/1361، ص14،کویت، خبرگزاری آسوشیتدپرس، 19/12/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه مجموعه گزارش‌های هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد و بازتاب جهانی آن، شماره 9، 20/12/1361، ص20، دهلی‌نو، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/12/1361.