1362.01.21
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.01.21 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و یک فروردین |
| تاریخ شمسی | 1362.01.21 |
| تاریخ میلادی | 10 آوریل 1983 |
| تاریخ قمری | 26 جمادی‌الثانی 1403 |
گزارش - 616
طبق اعلام فرماندهی مشترک قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) ساعت 23 امشب، عملیات والفجر1 آغاز می‌شود، ازاینرو، امروز یگان‌ها روز پرکاری را داشتند. از اولین ساعت‌های صبح امروز، فعالیت برای انتقال قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) به ارتفاع 202 (در عقبه منطقه خودی) آغاز شد.[۱] امروز همچنین قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) رمز عملیات والفجر1 را بدین شرح به قرارگاه‌های کربلا و نجف ابلاغ کرد: «بسم الله الرحمن الرحیم لاحول ولا قوة الا بالله العلی العظیم یا الله یا الله یا الله وانصرنا علی القوم الکافرین. یا محمد(ص)، یا امیرالمومنین، یا فاطمة‌الزهرا، یا حسن‌بن‌علی، یا اباعبدالله، یا علی‌بن‌الحسین، یا محمدبن‌علی، یا جعفربن‌محمد، یا موسی‌بن‌جعفر، یا علی‌بن‌موسی‌الرضا، یا جوادالائمه، یا ایها الهادی، یا حسن‌بن‌علی، یا حجة‌بن‌الحسن. یا ساداتنا و موالینا انا توجهنا بکم فاشفعوا لنا.»[۲] فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) از بعدازظهر امروز، در برنامهای فشرده از یگان‌های شرکت‌کننده در عملیاتِ شب اول، بازدید کردند. جواد زمان‌زاده راوی این قرارگاه، در گزارشی دراینباره که تاحدی بیانگر وضعیت یگان‌ها در ساعت‌های قبل از آغاز عملیات میباشد، آورده است: «بهاتفاق برادر رحیم صفوی حدود ساعت 17، به قرارگاه لشکر27 حضرت رسول(ص) رفتیم. همه قسمت‌ها و واحدها آماده بودند. ضمناً مسیر رفتن نیروها تا خط کمین دشمن برای حفظ ارتباط باسیم با نیروهای اطلاعات و تخریب‌چی و خط‌شکن از قبل سیم‌کشی شده بود. فقط تعدادی آمبولانس و اتوبوس تخلیه مجروح کم داشتند. ... ساعت 17:40، به مقر فرماندهی لشکر31 عاشورا رفتیم. برادر باکری برای توجیه و بدرقه گردان‌ها به نزدیکی خط رفته بود. برادر مرتضی یاخچیان [یاغچیان] معاون لشکر، برادر رحیم صفوی را توجیه کرد و گفت: همه نیروها، آمبولانس‌ها و مهمات پای کار هستند، پزشکان و جراح‌های بهداری در اورژانس‌ها آماده پذیرش مجروحان هستند. سکوهای آتش و قبضه‌ها آماده دستور برای اجرای آتش هستند و برای قبضه‌های 57 م.م، 2000 و قبضه‌های 5/14 م.م، 000,12 گلوله تحویل گرفته‌ایم. ... بهدلیل اصابت گلوله توپخانه دشمن در داخل شیاری که نیروهای این لشکر در آنجا مستقر بودند، 8 نفر به شهادت رسیده‌اند، 2 نفر هم در نقطهای دیگر به شهادت رسیده‌اند و جریان به این صورت بود که گلوله توپ دشمن بر روی اژدر بنگال و نارنجک‌هایی که در شیار بود خورده و براثر انفجار حاصله، این افراد شهید شده و 10، 12 نفر هم مجروح شدند.»[۳] در ادامه گزارش راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) آمده است: «بعد از قرارگاه عملیاتی لشکر عاشورا بهطرف قرارگاه نجف حرکت کردیم. برادر محسن رضایی هم آنجا بودند. او بعدازظهر، برای بدرقه نیروها رفته بود. سر و صورت برادر محسن و همه محافظ‌ها خاکی بود. برادر همت گفت: چند گردان از نیروی ما بهسمت خط حرکت کرده‌اند. ضمناً در جریان آوردن نیروها تا جلو خط حتی یک مجروح هم نداده‌ایم چون عراق در این قسمت آتش نداشته است. بهاتفاق نماز مغرب و عشا را در قرارگاه نجف خواندیم و از آنجا بهطرف قرارگاه تاکتیکی خاتم حرکت کردیم. قرارگاه تاکتیکی خاتم برای هدایت عملیات فراهم شده بود و برادر محسن و رحیم و سایر فرماندهان برای اجرای عملیات آماده شدند.»[۴]
گزارش - 617
با نزدیکشدن به ساعت آغاز عملیات، آخرین وضعیت قرارگاه‌های کربلا و نجف در عرض 40 کیلومتر از سه‌راهی زبیدات تا پیچ‌انگیزه از شمال به جنوب به این شرح بود:* الف) قرارگاه کربلا در محدوده این قرارگاه هم‌زمان 5 قرارگاه عملیاتی فرعی بهترتیب از شمال به جنوب، شامل قرارگاه‌های کربلای4، کربلای1، کربلای2، کربلای3 و کربلای5، گردان‌های شرکت‌کننده در عملیات را پس از غروب آفتاب وارد منطقه کرده و نیروها در فاصله نزدیکی از سنگرهای کمین و خط مقدم دشمن مستقر شدند.[۵] ب) قرارگاه نجف در محدوده قرارگاه نجف نیز 3 قرارگاه عملیاتی فرعی از شیار بجلیه بهسمت جنوب بهترتیب قرارگاه‌های نجف1، نجف2 و نجف4 گردان‌های خود را در نزدیکی خط مستقر کردند. این نیروها در بعضی نقاط بهحدی به عراقی‌ها نزدیک بودند که صدای آنها را می‌شنیدند.[۶] بدینترتیب، نیروهای دو قرارگاه کربلا در شمال (از زبیدات تا شمال شیار بجلیه) و قرارگاه نجف در جنوب (از جنوب شیار بجلیه تا پیچ‌انگیزه) با حدود 40 گردان از 7 لشکر و 2 تیپ از سپاه و یک لشکر و 4 تیپ از ارتش* در نزدیکی خط دشمن مستقر شدند. در همین حال، نیروهای ویژه و تخریب نیز با استفاده از تاریکی مطلق هوا مشغول گشودن معبر و رفع موانع سیم‌خاردار و میادین مین شدند تا با فرارسیدن زمان آغاز عملیات و دریافت پیام رمز به خط دشمن بزنند و پس از شکستن خط، این محدوده را در عمق 5 تا 10 کیلومتر که شامل بخش‌های جنوبی ارتفاع حمرین و شیارهای آن و بخش‌هایی از حاشیه رودخانه دویرج در جنوب این ارتفاع بود، تصرف کنند. سرانجام در ساعت 23، سرهنگ حسنی سعدی و رحیم صفوی رمز آغاز عملیات والفجر1 را به فرماندهان قرارگاه‌های کربلا و نجف اعلام کردند.**[۷] فرماندهان این دو قرارگاه نیز پس از دقایقی رمز عملیات را به فرماندهان قرارگاه‌های عملیاتی فرعی اعلام کردند و از آن طریق رمز به مسئولان محورها و فرماندهان گردان‌های خط‌شکن ابلاغ شد. درپی اعلام رمز عملیات، نیروهای ویژه ضدکمین با فاصله زمانی کمی از یکدیگر با عناصر کمین دشمن درگیر شدند.*** در ادامه، شرح عملیات یگان‌ها تا ساعت24 امروز، از شمال منطقه عملیات بهسمت جنوب و بهترتیب آرایش یگان‌ها آورده شده است. قرارگاه کربلا عملکرد قرارگاه‌های عملیاتی فرعی این قرارگاه بهترتیب استقرار از شمال به جنوب (کربلای4، کربلای1، کربلای2، کربلای3 و کربلای5) بدین شرح بود: کربلای4: در محدوده این قرارگاه نیروها پس از عبور از معبر در ساعت 24، با عناصر دشمن درگیر شدند.[۸] کربلای1: نیروهای اولین گردان این محور پس از عبور از معبر در پاک‌سازی دچار مشکل شده و در ساعت 24، دومین گردان وارد عمل شد.[۹] کربلای2: نیروهای این محور بهسختی و با دادن تلفات از معبر عبور کرده و در ادامه بهعلت شهادت فرمانده گردان، هدایت نیروها دچار مشکل شد. تعدادی از نیروها حدود نیمه‌شب در تپهای از ارتفاع175 مستقر شده و بهاشتباه تصور می‌کردند که همه این ارتفاع را تصرف کرده‌اند.[۱۰] کربلای3: نیروهای این قرارگاه پس از عبور از معبر در ساعت 23:30، درخواست اعزام نیروهای دنبال پشتیبان (گردان‌های ادغامی سپاه و ارتش) را کردند.[۱۱] کربلای5: بهرغم موفقیت‌های اولیه در پاک‌سازی کمین‌های دشمن، بهعلت مواجهشدن با میدان مین در عمق منطقه، مجروحشدن فرمانده گردان و آشفتگی نیروها، گردان خط‌شکن تا نیمه‌شب از دسترسی به اهداف خود بازماند.[۱۲] قرارگاه نجف عملکرد یگان‌های این قرارگاه نیز از شمال (جنوب شیار بجلیه) بهسمت جنوب بهترتیب استقرار یگان‌ها (نجف1، نجف2 و نجف4) چنین بود: نجف1: تا ساعت 24 در محور اول خط شکسته و پاک‌سازی طبق مانور درحال انجام بود، اما در محور دوم بهعلت تلفات زیاد زیر آتش دشمن نیروها تا ساعت 24 با دشمن درگیر نشده بودند.[۱۳] نجف2: بهدلیل عمق زیاد میدان مین، بازکردن موانع و پاک‌سازی میدان مین تا نیمه‌شب به طول انجامید.[۱۴] نجف4: گردان‌های تیپ سیدالشهدا(ع) با اجرای مانور احاطه، عناصر دشمن را غافلگیر کردند و تا ساعت 24 موفق به محاصره یک گروهان دشمن در پیچ‌انگیزه شده و بر اوضاع کاملاً مسلط بودند.[۱۵]
گزارش - 618
در ادامه عزیمت نیروهای داوطلب به جبهه‌های جنگ، امروز نیز گروهی از مردم شهرهای بوشهر، شاهرود، راور، یاسوج، دامغان و جهرم عازم جبهه‌های جنگ شدند.[۱۶] همچنین 20 تن از نیروهای فنی مهندسی شهرستان قائم‌شهر، برای بازسازی سوسنگرد عازم این شهر شدند.[۱۷] روزنامه جمهوری اسلامی نیز درباره کمک‌های نقدی و جنسی مردم شهرهای مختلف به جبهه‌های جنگ نوشت: «ستاد بسیج کمک‌رسانی مناطق جنگی استان مازندران در ساری کمک‌های امت حزب‌الله این شهر را بدین شرح اعلام کرد: کاهو 5 تن، گوشی و دهنی تلفن 9 عدد، ترمینال ارتباط تلفن یک بسته، بند گوشی و بند تلفن 11 عدد، چسب پنچرگیری 60 لول، آمپول دارویی 200 عدد، کپسول 000,22 عدد، آب نارنج 6 گالن. همچنین ازسوی اهالی روستاهای مرگاب سفلی، کریم دود آنگیه، کوی شهید صادقی، کوی بخش 8 ساری، قریه یلنگ آزاد، آهودشت، سکتا، سنگین‌شان، زرین‌آباد و حمیدآباد مبلغ 680,464,2 ریال و ازسوی انجمن اسلامی کارکنان صداوسیمای مرکز ساری، بیمارستان بوعلی ساری، کارکنان شرکت نفت ساری، بانک ملت و راهوترابری استان و شرکت فرش مازندران مبلغ 600,273 ریال وجه نقد به حساب جبهه جنگ واریز شده است.»[۱۸] امروز همچنین مردم کازرون و روستاهای اطراف مبلغ 800,951,9 ریال وجه نقد، یک جفت گوشواره و یک عدد اشرفی طلا، 1000 کیلو ماست، یک رأس گوسفند، 2000 بطری آبلیمو و مقداری نان را برای کمک به جبهه‌های نبرد تحویل کمیته امداد امام خمینی دادند.[۱۹] مردم آذرشهر و حومه نیز مبالغی را بهصورت نقدی برای کمک به جبهه‌های جنگ اختصاص دادند. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی، کمک‌های اهدایی این شهرستان در سه ماه آخر سال 1361، به این شرح بوده است: «اهالی شهیدپرور آذرشهر 000,513 ریال، اهالی قریه جان میر 920,72 ریال، اهالی قریه هفت‌چشمه 700,61 ریال، اهالی قریه امیر دیدر 600,53 ریال، اهالی قریه قلعه‌زار 000,60 ریال، اهالی روستای قادیجهان 000,295 ریال، اهالی روستای اخری جهان 550,222 ریال، اهالی قریه نادیلو 500,40 ریال، اهالی قریه پنج ده 65 ریال. که جمعاً مبلغ 000,000,6 ریال توسط حجتالاسلاموالمسلمین عظیمی امام‌جمعه محترم آذرشهر به حساب حضرت آیت‌الله ملکوتی در تبریز جهت استفاده در مسائل جنگ‌زدگان و رزمندگان واریز شده است.»[۲۰]
گزارش - 619
ستاد بازسازی و نوسازی کشاورزی مناطق جنگ‌زده امروز در گزارشی اهم اقدامات این ستاد تا پایان بهمن‌ماه سال گذشته را منتشر کرد: براساس این گزارش، تا پایان بهمن‌ماه 1361، در سطح 775,25 هکتار زمین، عملیات تسطیح 164 کیلومتر و تسطیح خاکریز به طول 714 کیلومتر انجام شده و نیز عملیات مرمت، لایروبی، احداث سیلبند و ترمیم آنها، شخم با دیسک، شخم با گاوآهن و غیره در سطح وسیعی در استان خوزستان انجام شده است. در همین مدت، با تلاش این ستاد دو دهنه بزرگ سد روی رودخانه کرخه احداث شده است که هرکدام 100متر طول، 2 متر عرض و 5 متر ارتفاع دارند. درضمن دهنه سوم رودخانه کرخه نیز به طول 100 متر هماکنون در دست احداث است. این ستاد در سطح استان خوزستان با کمک مردم و سازمان‌های مختلف کشاورزی اقدام به بازسازی و نوسازی بیش از 14 واحد مرغداری کرده. گزارش ستاد بازسازی و نوسازی کشاورزی مناطق جنگ‌زده همچنین حاکی است: «تا تاریخ یادشده، درمجموع، 5000 هکتار از نیزارهای استان [خوزستان] در منطقه دشت آزادگان بازسازی و مرمت شده است و جمعاً 7744 گلوله توپ، خمپاره، آ.ر.پی.جی7، مین ضدتانک، نارنجک دستی و غیره جمع‌آوری و تحویل مقامات ذی‌صلاح شده است. ادارات دامپزشکی و دامپروری نیز تا پایان بهمن‌ماه سال گذشته، 374,982,1 رأس دام را واکسینه کرده و 588,134 رأس دام را نیز معالجه کرده‌اند. همچنین این دو اداره فعالیت‌های بسیاری در زمینه‌های توزیع علوفه، توزیع جوجه، توزیع دان و... در همین مدت انجام داده‌اند. اهم فعالیت‌های گروه بازسازی و نوسازی اداره کشاورزی خرمشهر و آبادان در طول این مدت نیز به این شرح است: هرس 3 میلیون اصله نخل، اقدام به هرس 5 هزار اصله نخل در جزیره مینو و فعالیت‌های فراوان دیگری ازجمله کشت 1500 هکتار گوجهفرنگی و زیر نخیلات در آبادان.»[۲۱]
گزارش - 620
امروز درگیری‌ها در مناطق غرب و شمالغرب شدت بیشتری داشت و حزب دمکرات کردستان با اجرای دو عملیات جداگانه در غرب ارومیه و در داخل شهر سقز، تلفات فراوانی به نیروهای خودی تحمیل کرد. نیروهای امنیتی نیز بخشی از شمال سردشت را پاک‌سازی کردند. در ساعت 2:30 بامداد امروز، افراد نیروهای حزب دمکرات کردستان به پایگاه دوبره در منطقه موانا در غرب ارومیه، حمله کردند و در یک اقدام غافلگیرانه توانستند پایگاه را به تصرف خود درآورند. در این اقدام 18 تن از نیروهای خودی شهید و 10 تن زخمی شدند. نیروهای قرارگاه حمزه با آگاهی از ماجرا بهسرعت وارد عمل شدند و توانستند در یک عملیات سریع در ساعت 7 صبح، مهاجمان را وادار به عقب‌نشینی کنند. در این عملیات چندین تن از عوامل حزب دمکرات کشته یا زخمی شدند.* گفتنی است مهاجمان در چند ساعتی که پایگاه را دراختیار داشتند پیکر شهدا را سوزانده بودند.[۲۲] در اقدامی دیگر، حدود 1000 نفر عوامل حزب دمکرات در ساعت 17:30، بهقصد تصرف سقز وارد این شهر شدند و با موضعگرفتن در برخی نقاط به تیراندازی پرداختند. نیروهای سپاه و ژاندارمری بهرغم غافلگیری اولیه، در زمان کوتاهی به اوضاع مسلط شدند و با تیراندازی متقابل توانستند مهاجمان را از شهر بیرون برانند. در این حادثه 7 تن از نیروهای سپاه ازجمله حسینی فرمانده سابق سپاه سقز، 3 تن از نیروهای ژاندارمری و 5 تن از مردم شهر شهید شدند و 8 نظامی و 14 نفر از اهالی شهر زخمی شدند. براثر شدت درگیری در برخی محلهها بهویژه محله کریم‌آباد و اطراف مسجد جامع سقز، به برخی منازل مسکونی خساراتی وارد شد. در این درگیری 10 تن از مهاجمان کشته شدند.[۲۳] در سردشت نیز 2 تن از افراد حزب دمکرات در حوالی پاسگاه شهید عابدی به کمین نیروهای خودی نشسته بودند، اما با هوشیاری نیروهای ژاندارمری در حین غافلگیری هر دو به هلاکت رسیدند. از این افراد، 2 قبضه اسلحه کلاشینکف و تعدادی فشنگ به دست آمد.[۲۴] در اشنویه نیز عناصر مسلح غیرقانونی 3 عدد نارنجک به منزل یکی از اهالی این شهر پرتاب کردند که فقط خسارت مالی در پی داشت.[۲۵] نیروهای خودی در شمال سردشت، روستاهای دشتی و پارستان را پاک‌سازی کردند. در این عملیات 10 تن از افراد مسلح ضدانقلاب دستگیر و تعدادی از آنان نیز کشته یا زخمی شدند. همچنین یک قبضه سلاح سنگین گروه‌های غیرقانونی با آتش بالگردهای هوانیروز منهدم شد.[۲۶]
گزارش - 621
درپی افزایش میزان تسلیمشدن افراد حزب دمکرات به نیروهای سپاه، دفتر سیاسی این حزب به تمام رده‌های نظامی خود دستور داده است افراد مذکور را هرچه زودتر دستگیر یا ترور کنند.[۲۷] از سوی دیگر، شهربانی استان کردستان در نام‌های به استانداری این استان درباره رواج فساد اخلاقی در میان افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی نوشت: «گروهک‌های ضدانقلاب دختران زیادی را با حیله‌های مختلف و ظاهرسازی‌های سیاسی و ماجراجویی به میان خود برده و آنان را به فساد کشانده‌اند؛ برخی از این دختران باردار و بعضی دیگر نیز دارای اطفال نامشروع شده‌اند.»[۲۸] امروز همچنین عناصر حزب دمکرات کردستان 3 تن از کارگران ستاد پشتیبانی جهاد و یک نفر ارتشی را که قبلاً به گروگان گرفته بودند در حوالی سردشت آزاد کردند.[۲۹]
گزارش - 622
در اولین سالگرد هجوم عناصر کومه‌له به محله حاجی‌آباد سنندج که به شهادت 12 تن از مردم این شهر انجامید، مراسمی برای بزرگداشت شهدای این حادثه برگزار شد. روزنامه جمهوری اسلامی در گزارشی از این مراسم آورده است: «بزرگداشت شهدای 21 فروردین در سالروز فاجعه اسفناک حمله گروهک منحله کومه‌له به محله حاجی‌آباد، در سنندج با شکوه خاصی با شرکت جمعی از برادران روحانی، پیشمرگان مسلمان کرد، برادران جهاد سازندگی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کارکنان و کارمندان دولت و اقشار مختلف مردم برگزار شد. در این مراسم که برادر اصغرنیا استاندار کردستان، سیدصلاح‌الدین حسامی امام‌جمعه سنندج، اعضای شورای روحانیت سنندج، برادران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش، ژاندارمری و جهاد سازندگی شرکت داشتند، پس از راه‌پیمایی مردم بهسوی میدان شهدای حاجی‌آباد، ابتدا توسط یکی از برادران آیاتی چند از قرآن مجید قرائت شد و سپس حاج سیدمسعود حسامی که خود در این فاجعه به گروگان گروهک منحله کومه‌له درآمده و پس از راه‌پیمایی و اعتراضات هزاران نفر از مردم آزاد گشته بود، به ایراد سخن پرداخت. وی ضمن پشتیبانی از جمهوری اسلامی و رهبری سازش‌ناپذیر آن به افشاگری درمورد گروهک منحله کومه‌له پرداخت و از برادران رزمنده خواست تا هرچه زودتر شر این گروهک را از سر مردم کردستان کوتاه کنند تا مردم بتوانند آزادانه به امور روزمره و مذهبی خویش بپردازند. سپس نماینده مریوان دررابطهبا فاجعه سال گذشته حاجی‌آباد سنندج سخنرانی کرد.»*[۳۰]
گزارش - 623
در دو روز اخیر، 10 نفر از اعضای گروه‌های معارض چپگرا در شهرهای مختلف کشور دستگیر شدند. در یک درگیری بین نیروهای سپاه و 2 تن از افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که در خیابان بزرگمهر اصفهان روی داد، یکی از افراد سازمان دستگیر و دیگری با تیراندازی بهسمت مأموران، فرار کرد.[۳۱] در مشهد نیز یکی از افراد سازمان کمونیستی پیکار در راه آزادی طبقه کارگر دستگیر شد. در بازرسی از منزل وی 5 قبضه انواع اسلحه و تعداد فراوانی نیز فشنگ که جاسازی شده بود، به دست آمد.[۳۲] امروز همچنین یکی از رابطان چریک‌های فدایی خلق (گروه اشرف دهقان) در شاخه جنگل، در شهرستان نور دستگیر شد.[۳۳] دیروز نیز 2 تن از افراد وابسته به سازمان کمونیستی پیکار در راه آزادی طبقه کارگر، 3 تن از وابستگان به سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، یک فرد وابسته به سازمان چریک‌های فدایی خلق و یکی از افراد اتحادیه کمونیست‌های ایران در شیراز، تهران، ایذه، بوشهر، فیروزکوه و درگز دستگیر شدند.[۳۴]
گزارش - 624
امروز وزیر کشور و عده‌ای از مسئولان و اعضای کمیته‌های مرکزی انقلاب اسلامی سراسر کشور با امام خمینی دیدار کردند. رهبر انقلاب در این دیدار در سخنانی با تأکید بر جاریبودن حالت دفاعی در کشور به لزوم همدلی و اتحاد بین نیروهای دفاعی و اقشار مختلف اشاره کرده، گفتند: «ما امروز درحال دفاع هستیم گو که تبلیغات خارجی برضد ما هرچه باشد لکن شما می‌دانید که الآن بعضی از شهرهای ما و بعضی از زمین‌های ما در دست دشمن است و شهرهای مرزی ما هر روز در زیر توپ‌های دوربرد و موشک‌های دشمن است - و ما - و بر همه ما واجب است که دفاع کنیم از کشور خودمان، و دفاع این است که ما دشمن را تا آنجا برسانیم و برانیم که نتواند با موشک‌های خودش شهرهای ما را بکوبد. رفتن در خاک عراق نه هجمه به عراق است، دفاع از اسلام و کشور اسلامی است؛ نظیر اینکه اگر یک کسی در خارج منزل شما بایستد از داخل خانه خودش سنگ‌پرانی کند و موجب خسارت جانی و مالی بشود، اگر شما وارد بشوید در منزل او، شما هجمه نکردید به او، شما می‌خواهید دفاع کنید از خودتان. ما هیچوقت بنای هجوم به یک کشوری نداریم. ما بنای دفاع داریم از یک متعدی و از یک هجمه‌گر و از یک خدانشناس که در خارج، وقتی نتواند در داخل وارد بشود و کاری بکند، با توپ‌های دوربردشان و موشک‌ها از خارج، از جاهای دور می‌اندازد و کشور ما را ویران می‌کند و عزیزان ما را می‌کشد. ما درحال دفاع هستیم گو که این تبلیغات خارجی می‌گویند که نه شما وارد شدید در کشور دیگری. از اول جنگ تا حالا که آنها وارد بودند صحبتی نبود، حرفی نبود، اشکالی نبود، نه در سازمان‌ها و نه در رسانه‌های گروهی. امروز که ما برای دفاع خودمان می‌خواهیم این را تا جایی ببریم که نتواند به ما خسارت وارد کند، ما هجوم کردیم به عراق! طبع آنهایی که تبلیغ بر ضد اسلام می‌کنند همین است. بنابراین ما چون مدافع هستیم بر همه ما یک امر واجب است، منتها هرکسی دفاع را به یک نحوی باید بکند. کمیته‌ها بحمدالله در داخل دفاع می‌کنند و در مرزها هم هستند و در جبهه‌ها هم هستند، پاسدارها هم همینطور، ارتشی‌ها هم همینطور و این برای این است که ما یک ارتش جدای از سپاه و سپاه جدای از کمیته و کمیته جدای از بسیج و همه اینها جدای از عشایر نداریم. ما یک برادرهایی هستیم که اسماءشان مختلف است، لکن ارواحشان یکی است. چند تا برادر هرکدام اسم دارند، اسمشان مختلف است اما گروه‌های مختلف نیستند، برادرند. گروه‌های ما اسماءشان مختلف است، بسیج است، سپاه است، ارتشی است، کمیته است و امثال اینها، لکن روح آنها یکی است، وحدت عقیدتی، وحدت ایمانی دارند و این سبب شده است که شماها توانستید این همه قدرت‌های بزرگ را بشکنید و در مقابل تمام قدرت‌ها در عالم بایستید و تا این روح برادری محفوظ است و کمیته نمی‌گوید من در مقابل ارتش، ارتش نمی‌گوید من در مقابل سپاه، سپاه نمی‌گوید من در مقابل دیگران، تا این روح محفوظ است شما هم محفوظید.» ایشان درخصوص ایستادگی ملت ایران در مقابل هرنوع تجاوز علیه تمامیت ارضی و نوامیس کشور خاطرنشان کردند: «ما ایستاده‌ایم در مقابل دفاع از کشور خودمان و دفاع از اسلام عزیز در مقابل هر مهاجم. مهاجم می‌خواهد ابرقدرت باشد، می‌خواهد قدرت کم، فرقی در نظر ما نیست. ما واجب است برایمان دفاع کنیم از نوامیس اسلام و نوامیس خودمان و دفاع کنیم از کشور اسلامی خودمان و تا مادامیکه درحال دفاع هستیم، با هر قدرتی که بخواهد هجمه بکند بر ما، مقابله می‌کنیم و هیچ هراس نداریم، غایت امر این است که ما در راه خدا شهید می‌شویم و این غایت آمال جوان‌های ماست و من امیدوارم که این قدرت محفوظ بماند و شما با همین قوه و قدرت پیش بروید و چون درحال دفاع هستیم، مادامیکه جبهه‌ها احتیاج دارند به اینکه کمک بشود برایشان، بر همه واجب است که در جبهه بروند و دفاع کنند.» امام خمینی با اشاره به ترفندهای رسانه‌های جمعی در وارونه جلوهدادن حقایق سیاسی و اجتماعی، سکوت و رسانه‌های خبری در قبال اقدام عراق در آلودهکردن محیط زیست خلیجفارس را محکوم کرده، افزودند: «این نفتی که الآن نشت کرده است در خلیج و برادرهای خلیجی ما را به زحمت انداخته است و ملت عرب را دارد به زحمت می‌اندازد و الآن درحال زحمت هستند، شما ملاحظه بکنید که تمام این تبلیغات خارجی باز به ضد ماست. نظیر این است که بگویند که چرا شما نفت دارید تا اینکه صدام بزند و نفتتان بیاید، این تقصیر با شماست که نفت دارید، این تقصیر با شماست که مردمتان در خوزستان هستند، تقصیر از صدام نیست که اینها را می‌کشد، تقصیر از آنهاست که آنجا هستند و کشته می‌شوند. اینها وضعشان اینطوری است که یک کلمه راجع به صدام که چرا این کار را کردی، چرا این نفت را، حالا ما کار نداریم به - ما - ما که احتیاج به این نفت جزئی نداریم بحمدالله، ما راجع به این حرف می‌زنیم که خوب این برادرهای عربی که الآن در اطراف خلیج هستند، از کویت و نمی‌دانم قطر و دوبی و بحرین و امثال اینها، اینها الآن در مضیقه آب هستند، نمی‌گویند که چرا این کار را کردی، این دولت‌ها نمی‌گویند صدام چرا این کار را کرده، می‌گویند نفت‌های ایران آمده اینجا! نفت‌های ایران خودش راه افتاده رفته آنجا! اصلاً وضع دنیا یک وضع تأسف‌باری است که نمی‌شود گفت که این چهجور وضعی پیدا کرده، این چه روحیه‌ای است که این مردم دنیا پیدا کردند. یعنی اینهایی که رسانه‌های گروهی دستشان است و اینهایی که قدرت‌ها دستشان است اجتماع می‌کنند که ببینیم چه باید کرد. خوب، چه باید کرد؟ هرچه صدام اجازه فرمایند آنطور باید عمل کرد! یک نفر آدمی که اینهمه تاکنون جنایت کرده است و یک کلمه نگفتید شماها، خوب این جنایت به ما بوده، تقصیر ما هم این است که می‌گوییم اسلام باید باشد. اما این جنایت اخیری که کرده است و به اعراب این جنایت را کرده است، به ما که این جنایت نشده، جنایت به ما این است که نفت ما رفته است، اما بیچاره زن و بچه این عرب چه کرده؟ زن و بچه خلیج چه کرده است؟ در عین حالی که این جنایت به خود آنها وارد شده است، حالا هم که اشتباه می‌کنند نمی‌توانند جلو این را بگیرند، جلو این را بگیرند که تضمین بدهد که حمله نکند تا بروند درست کنند.» رهبر انقلاب در ادامه سخنان خود اهداف امریکا از حضور در منطقه را اینگونه تبیین کردند: «صدام یک روحی دارد که نمی‌شود جلویش را بگیرد، نمی‌تواند جلویش را بگیرد، اگر می‌توانست جلویش را بگیرد که خودش را به این وضع نرسانده بود. باز اینها کمک او می‌کنند، اینها خیال می‌کنند که اگر اینها گرفتار شدند، امریکا می‌آید و جلو این را می‌گیرد که مبادا به آنها صدمه‌ای وارد بشود. امریکا شماها را برای نفتتان می‌خواهد، امریکا شما را برای این می‌خواهد که بازار درست کند که نفتتان را ببرد و بنجل‌ها را بیاورد به شما بفروشد به قیمت گران، چه کار دارد امریکا به اینکه شما چه حال دارید. شما هر حالی می‌خواهید داشته باشید، ملت‌های شما هرچه می‌خواهند گرسنه باشند، ملت‌های شما هرچه می‌خواهند تشنگی بکشند. الآن، او چه کار به این کارها دارد. او می‌خواهد که از شما استفاده ببرد، نه استفاده‌ای که یک انسان از انسان می‌برد، نه استفاده‌ای که یک انسان از یک عبد می‌برد، استفاده‌ای که حتی از حیوانات هم پست‌تر ما را حساب می‌کنند و می‌خواهند استفاده ببرند.» امام خمینی راهبرد استقلالطلبانه ایران، کشورهای عربی را هم به ممانعت از دخالت امریکا در امور داخلیشان فراخوانده، گفتند: «همه نشسته‌اید هی منتظرید که امریکا برایتان کار بکند. همانطوریکه ما ننشستیم که امریکا یک کاری برای ما بکند، ما نشسته‌ایم که امریکا اگر بخواهد شیطنت کند جلویش را بگیریم، نشسته‌ایم که اگر شوروی بخواهد کاری بکند جلویش را بگیریم، دفاع بکنیم از خودمان. ما دنبال این نیستیم که امریکا برای ما کار بکند، ما امریکا را زیر پا می‌گذاریم در این امور، نمی‌گذاریم که دخالت در امور ما بکند، نمی‌گذاریم کسی دیگر هم دخالت بر ما بکند، بخواهند هم اگر چنانچه هجمه بکنند، ما نمی‌گذاریم اینها طیاره‌هایشان پیاده بشوند، چتربازهایشان را بین هوا می‌کشیم. از بین می‌بریم. مگر آنها می‌توانند به اینجا هجمه کنند؟ ولی آنها هیچوقت عقلشان به این کمی نیست که بخواهند یک هجمه‌ای بکنند، آنها دنبال نقشه‌اند که ما را به جان هم بیندازند. دنبال این هستند که بین شماها اختلاف بیندازند، دنبال این هستند که زمزمه اختلاف ایجاد کنند، یک جا بگویند کمبود هست. شما بدانید و باید بدانید اشخاصی که روشنفکرند بهاصطلاح، اشخاصی که کنار نشسته‌اند و فحش می‌دهند، اشخاصی که بیرون نشسته‌اند و توجه به مسائل داخل ندارند، بدانند که اگر یک سیلی بخورد امروز اسلام در این کشور، تا آخر دیگر باید ملت‌ها تحت این فشارها باشند. امروز اسلام در اینجا سربلند کرده است و بیرقش بلند شده است و من امیدوارم که این جلوه‌اش به همهجا برسد و مستضعفین از زیر بار این ظلم‌ها بیرون بروند. آنهایی که نق می‌زنند برای این کشور و به خیال خودشان دلشان برای اسلام می‌سوزد، آنها بدانند که اگر این اسلامی که الآن در اینجا هست سیلی بخورد اسلام تا آخر سیلی خورده است. باید هی بنشینید و حسرت ببرید. باز هم برگردد به آنجایی که یک نفر پاسبان بیاید همه‌تان را وقتی که از بین ببرد به همه‌تان اهانت کند جرئت حرفزدن نداشته باشید. زمان رضاشاه را یادتان هست، زمان اوایل محمدرضا هم یادتان هست.» ایشان در پایان افزودند: «نباید نق زد، باید نگهداری کرد از اینها برای خاطر خدا، برای خاطر نوامیس خودتان، برای خاطر کشور خودتان، اگر دلسوز برای کشور هستید هی ننشینید آنجا بگویید ما کشورمان دارد از بین می‌رود. شما دارید تبلیغ می‌کنید. با تبلیغ، شماها می‌خواهید کشور را از بین ببرید و الا عهد و پیمانبستن با - نمی‌دانم - صدام، کشور ما را حفظ می‌کند؟! خوب، یک قدر توجه بکنید به مسائل. و من امیدوارم که هرکس هر کاری می‌خواهد بکند، شما جوان‌های ما، این ملت ما، این ملت عزیز ما همه‌شان با هم همینطوری که الآن برادر هستند برادر باشند و همینطوری که باهم متحد هستند و من و تو ندارد در کار، اینطور باشند تا ان‌شاء‌الله کشورشان حفظ بشود و هیچکس هم نتواند به شما آسیب برساند.»[۳۵]
گزارش - 625
دستور نخست‌وزیر به نهادهای مسئول برای تأمین آب آشامیدنی کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس و گزارش معاون نخست‌وزیری از جلسات اخیر وزرای محیط زیست کشورهای عضو کنوانسیون کویت، مهم‌ترین خبرهایی است که از جلسه امروز هیئت دولت گزارش شد. در این جلسه ابتدا وزیر امور خارجه ضمن ارائه گزارش ملاقات خود با آیت‌الله منتظری، رهنمودهای ایشان ازجمله رساندن آب به کشورهای حوزه خلیجفارس را به اطلاع هیئت وزیران رساند. نخست‌وزیر نیز از وزارتخانه‌های امور خارجه، بازرگانی، راهوترابری و بنیاد مستضعفان خواست تا کلیه امکانات خود را جهت اجرای پیشنهاد آیت‌الله منتظری به کار گیرند. سپس آقای میرزا طاهری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، گزارش سفر خود به کشورهای عربی خلیجفارس و مذاکره با مقامات این کشورها را به هیئت دولت تقدیم و اظهار کرد: «در مذاکرات برای مسئولان این کشورها، کاملاً روشن بود عراق که خود مسبب آلودگی آب‌های منطقه بوده است، مذبوحانه تلاش می‌کند در راه حل این مشکل سنگ‌اندازی کرده و از نشت نفت بهره‌برداری کند.» در جلسه امروز هیئت دولت همچنین درباره وضعیت افغانهای مقیم ایران بحث و تبادلنظر شد.[۳۶]
گزارش - 626
میرزا طاهری معاون نخست‌وزیر و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، پس از بازگشت از کویت در مصاحبه با مطبوعات داخلی از روند جلسات نمایندگان عضو کنوانسیون کویت گزارش داد. وی ضمن تبیین مواضع غیررسمی برخی نمایندگان کشورهای عضو این کنوانسیون، کارشکنی عراق برای مهار فوران نفتی را عامل اصلی ناکامی این جلسات دانست. میرزا طاهری همچنین به تشریح طرح ایران و درک متقابل کشورهای عربی از مواضع مثبت ایران برای جلوگیری از نشت نفت پرداخت. معاون نخست‌وزیر گفت: «در این مدت و جلسات متعددی که این اجلاس داشت، غالب کشورهای شرکت‌کننده در آن، دیدگاه‌های مثبت و سازنده جمهوری اسلامی ایران را پذیرفته و از اینکه جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند است با توان هرچه بیشتر به رفع آلودگی اقدام کند، استقبال زیادی کردند. خوشبختانه بعضی از این کشورها هم نهایت علاقه خود را درمورد چگونگی شروع این مسئله معمول داشته و اظهار امیدواری کردند که این مهم هرچه زودتر انجام پذیرد، اما از آنجایی که هیئت عراقی شرکت‌کننده چندان اختیاری جهت قبول و اجرای تصمیم‌های این اجلاس را نداشته، ادامه کار اجلاس به روز چهارشنبه آینده موکول شد. همچنین در پایان کار اجلاس در پنجشنبه گذشته، اصول کلی و چگونگی همکاری‌های منطقهای ازنظر هیئت‌های شرکت‌کننده، در اطلاعیه کوتاهی اعلام شد.» وی افزود: «همانطوریکه مردم آگاه جهان می‌دانند دولت عراق همواره قصد داشته و دارد که بدینوسیله موضوع نشت نفت در آب‌های خلیجفارس را از حالت محیط زیستی به حالت سیاسی تبدیل کند که به نظر ما همانطوریکه بارها اعلام کرده‌ایم، این مسئله اصلاً ارتباطی با مسائل سیاسی ندارد. همچنین بعضی شرکت‌کنندگان در این اجلاس نیز غالباً این موضوع را مطرح می‌کردند که مسئله مهار چاه نفت و عملیات پاک‌سازی نفت‌های نشت‌شده در سطح دریا ارتباطی با مسئله جنگ ندارد و دولت جمهوری اسلامی ایران برای مهار چاه و رفع آلودگی حاضر است در منطقه مذکور امنیت حاصل از نتایج اجلاس کنوانسیون را تا زمان رفع آلودگی به مرحله اجرا درآورد، چراکه آلودگی مستقیماً کشورهای جنوبی منطقه را بیش از سایر مناطق تهدید می‌کند.» میرزا طاهری افزود: «جریان باد تاکنون از جنوب بهطرف شمال بود و جریان آب نیز یک حالت دورانی از جنوب به شمال داشته است و طبق گزارش‌های دیروز ستاد پیگیری در بوشهر، کماکان دراثر جریان باد لکه نفت بهسمت کشورهای جنوبی درحال حرکت است. ما امیدواریم که این کشورها این خطر را بیشازپیش احساس کرده و ازطریق لازم در اجلاس چهارشنبه آینده فعالانه و باتوجهبه اتحاد اسلامی که در تمام کشورهای منطقه وجود دارد تصمیم لازم اتخاذ شود.» وی یادآور شد: «نکته مثبت دیگری که در این اجلاس وجود داشت این بود که همه کشورهای منطقه در مقابل یک تجربه تاریخی قرار گرفته‌اند تا بتوانند ثابت کنند که تحت پوشش اعتقادی و اخوت اسلامی می‌توانند برای اولینبار هم که شده خودشان درجهت رفع این آلودگی اقدام کنند.» معاون نخست‌وزیر در پایان خاطرنشان کرد: «ما مجدداً با همان مواضع قبلی با برادرانی از وزارت امور خارجه و وزارت نفت در اجلاس بعدی کنوانسیون کویت شرکت خواهیم کرد و دیدگاه‌های سازنده و مثبت خود را که غالباً نیز مورد تأیید کشورهای عضو کنوانسیون بوده بیان و از موضع بحقمان دفاع خواهیم کرد.»[۳۷]
گزارش - 627
بهدنبال سفر یک هیئت اقتصادی عراق به سرپرستی حسن علی مجید فرخ وزیر بازرگانی این کشور به چکسلواکی، امروز دو کشور در پراگ یک پروتکل ادامه و گسترش همکاری دوجانبه درزمینههای اقتصادی و بازرگانی امضا کردند. به گزارش رادیو بغداد، این پروتکل پس از پایان جلسات پنجمین اجلاس کمیته دائم عراق و چکسلواکی برای همکاری اقتصادی و علمی و فنی میان دو کشور به امضای وزیر بازرگانی عراق و وزیر دارائی چکسلواکی رسید.[۳۸]
گزارش - 628
فرانسیس پیم، وزیر امور خارجه انگلستان که در عربستان سعودی به سر می‌برد، امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت کرد. وی درباره رایزنیهای خود با مقامات سعودی درخصوص جنگ تحمیلی عراق و ایران گفت: طرفین (انگلستان و عربستان سعودی) دراینمورد که دستیابی به راه‌حل این جنگ هرگز از راه‌های نظامی ممکن نبوده و کشورهای درگیر باید بهمنظور هموارکردن راه جهت بازسازی حیاتی، عملیات نظامی را متوقف کنند، توافق داشتند. وزیر امور خارجه انگلستان با بیان اینکه گفتوگوهای سازندهای درمورد جنگ اعراب و اسرائیل، جنگ ایران و عراق و روابط دوجانبه با رهبران سعودی داشته است، روابط عربستان سعودی و انگلستان را ریشه‌دار و عمیق خواند.[۳۹] ضمیمه گزارش617: شرح کامل عملکرد یگان‌های قرارگاه‌های کربلا و نجف در شب اول عملیات والفجر1 جزئیات عملیات 8 قرارگاه عملیاتی شرکت‌کننده در شب اول عملیات والفجر1 به تفکیک قرارگاه‌ها و یگان‌ها بهترتیب از شمال بهسمت جنوب؛ یعنی از زبیدات تا پیچ‌انگیزه، به این شرح است:
الف) قرارگاه کربلا در شمال منطقه عملیاتی، هم‌زمان 5 قرارگاه عملیاتی فرعی تحت امر قرارگاه کربلا به این ترتیب یگان‌های خود را در منطقه عملیاتی مستقر کردند: در جناح راست (شمال)، تیپ1 لشکر14 امام حسین(ع) (تحت امر قرارگاه کربلای4) 3 گردان از نیروهای خود را وارد منطقه و در نقطهای نزدیک خط مستقر کرده بود و باتوجهبه فاصله موجود تا خط دشمن قرار شد این نیروها ساعت 20 حرکت خود را برای رسیدن به خط دشمن آغاز کنند.[۴۰] در جنوب آن (سمت چپ) نیز 2 گردان امام جعفر صادق(ع) و فتح از لشکر41 ثارالله (قرارگاه کربلای1) که از قبل وارد منطقه شده بودند، ساعت 21 با شکافتن خاکریز از خط خودی عبور کرده و نیروهای گردان اول در فاصله 50 متری موانع دشمن منتظر دریافت رمز عملیات روی زمین نشستند و گردان دوم در فاصله 500 متری گردان اول استقرار یافت.[۴۱] در سمت چپ (جنوب) لشکر41 ثارالله، یک گردان از لشکر7 ولی‌عصر(عج) بههمراه 2 گردان مأمور از لشکر25 کربلا و 2 گردان از تیپ2 لشکر21 حمزه، (قرارگاه کربلای2) پس از تاریکی هوا و اقامه نماز و صرف شام ساعت 19، بهطرف خط حرکت کردند و در شیارهای نزدیک خط مستقر شدند.[۴۲] در محدوده قرارگاه کربلای3، 6 گردان نیرو شامل 3 گردان غیرادغامی از تیپ33 المهدی(عج) و 3 گردان ادغامی (3 گردان سپاه و 3 گردان ارتش) از قبل وارد منطقه شده بودند. 3 گردان خط‌شکن (غیرادغامی) در نزدیکی خط مستقر شدند.[۴۳] در جناح چپ (جنوب) منطقه عملیاتی قرارگاه کربلا نیز قرارگاه کربلای5 (لشکر19 فجر و لشکر8 نجف) از اولین ساعت‌های صبح امروز وارد منطقه شده و در چند شیار منطقه خودی مستقر شده بودند. از این نیروها یک گروهان ویژه خط‌شکن و 2 گردان عملیاتی (از لشکر8 نجف) ساعت 20 حرکت خود را آغاز کرده و در ساعت 21:30، در نزدیکی سنگرهای کمین نیروهای عراقی مستقر شدند. این نیروها بهحدی به عراقی‌ها نزدیک بودند که صدای آنها را می‌شنیدند.[۴۴]
ب) قرارگاه نجف در محدوده قرارگاه نجف که از شیار بجلیه بهسمت جنوب بود، 3 قرارگاه عملیاتی نجف1، نجف2 و نجف4 گردان‌های عملیاتی شرکت‌کننده در شب اول را به نزدیکی خط منتقل کرده بودند. لشکر31 عاشورا و تیپ 55 هوابرد (قرارگاه نجف1) از سه روز قبل از عملیات، نیروهای خود را بهتدریج وارد منطقه کرده، 4 گردان از این نیروها در نزدیکی دیدگاه شهید "شجری"* در سنگرهای از پیش آمادهشده مستقر شدند.[۴۵] این 4 گردان ساعت 19:30، حرکت خود را از دیدگاه آغاز کرده و قبل از ساعت 23، در محل تعیین‌شده در اطراف کانالی در نزدیکی خط مستقر شدند.[۴۶] تیپ1 عمار از لشکر27 حضرت رسول(ص) (تحت امر قرارگاه نجف2) گردان‌های خود را در 3 نقطه که نقطه رهایی آنان محسوب می‌شد، مستقر کرد، سایر نیروها در منطقه دورتری مستقر شده بودند. تیپ10 سیدالشهدا(ع) (قرارگاه نجف4) نیز نیروهای خود را در حوالی دیدگاه "محمد" جای داد. این نیروها آماده بودند تا با غروب آفتاب و برحسب فاصلهای که با خط دشمن داشتند در زمان‌های اعلام‌شده حرکت خود را بهسمت دشمن آغاز کنند. ترتیب این حرکت بهنحوی برنامه‌ریزی شده بود که گردان‌ها قبل از ساعت 23 به خط نیروهای عراقی برسند، لذا حرکت اولین گردان از ساعت 19 آغاز شد.[۴۷] عملیات یگان‌ها تا ساعت 24 از شمال منطقه عملیات بهسمت جنوب بدین شرح است:
قرارگاه کربلا 1. قرارگاه کربلای4 (لشکر14 امام حسین + تیپ2 لشکر77 خراسان) در محدوده این قرارگاه، اولین گردان خط‌شکن (گردان حضرت رسول(ص)) وارد عمل شد. پس از اعلام رمز عملیات، بهدلیل بازنشدن معبر، این گردان درگیر نشد، ولی درنهایت ساعت 23:45، گروهان اول این گردان موفق به بازکردن معبر شده* و بلافاصله سایر نیروها از معبر عبور کردند و در ساعت 24 با نیروهای دشمن درگیر شدند و پس از آن، اجرای آتش پرحجم توپخانه خودی در جناح راست عملیات قرارگاه کربلا آغاز شد.[۴۸]
2. قرارگاه کربلای1 (لشکر41 ثارالله + تیپ1 لشکر21 حمزه) گردان امام صادق از لشکر41 ثارالله مأمور شکستن خط اول دشمن بود. پس از دریافت رمز عملیات و تأکید فرمانده لشکر مبنیبر استفاده از حداکثر غافلگیری و درحالیکه نیروهای تخریب بهسرعت و بهدقت درحال خنثیکردن میدان مین بودند، فشار از قرارگاه کربلا برای درگیرشدن با دشمن افزایش یافت. این گردان باتوجهبه شرایط، ساعت 23:25، با انفجار اژدر بنگال ایجاد معبر کرد و پس از گذشتن نیروها از میدان مین درگیری آغاز شد. براساس طرح مانور قرار بود پس از عبور از موانع و شکستن خط اول توسط گروهان ویژه، دو گروهان از این گردان بهسمت راست (جنوب) ارتفاع135 رفته و بخشی از این ارتفاع را در حد مأموریت خود تصرف کنند و یک گروهان نیز به چپ رفته و با یگان سمت چپ (کربلای2) الحاق کند، ولی بهرغم تمرین‌های قبلی، پاک‌سازی منطقه با مشکل مواجه شد و مقارن ساعت 24 به گردان دوم (فتح) دستور ورود به منطقه داده شد.[۴۹]
3. قرارگاه کربلای2 (لشکر7 ولی‌عصر + تیپ2 لشکر21 حمزه) بهرغم آنکه نیروهای تخریب این قرارگاه قبل از دریافت رمز عملیات اقدام به بازکردن معبر و برداشتن موانع و میدان مین کرده بودند و اعلام رمز این قرارگاه نیز 15 دقیقه قبل از "س" عملیات اعلام شده بود،** این نیروها موفق به گشودن معبر نشدند. توقف و تجمع نیروها در پشت میدان مین و در زیر آتش دشمن، تلفاتی را به نیروهای گردان خط‌شکن وارد کرد و تاحدی موجب پراکندگی نیروها و نابسامانی در خط شد.[۵۰] سرانجام با فشار قرارگاه لشکر و تلاش مجدد نیروهای تخریب و تعدادی از نیروهای گردان خط‌شکن (گردان مسلم) معبر در ساعت 23:15، باز شده و گردان به خط دشمن زد.[۵۱] نیروهای این گردان پس از شکستن خط، در مسیر عبور دچار اشتباه شدند. دراینمیان، شهادت فرمانده گروهان اول موجب بههمریختگی نیروها شد. سایر نیروهای گردان سعی کردند خود را به ارتفاع175 برسانند و نهایتاً حدود نیمه‌شب در تپهای فرعی در قسمتی از ارتفاع175 مستقر شدند، درحالیکه بهاشتباه تصور می‌کردند تمامی ارتفاع175 را تصرف کرده‌اند.[۵۲]
4. قرارگاه کربلای3 (تیپ33 المهدی(عج) + تیپ3 لشکر21 حمزه) پس از اعلام رمز عملیات به فرماندهی مشترک کربلای3 در ساعت 22:45،* نیروهای تخریب این قرارگاه که از دو محور قصد نفوذ به خط دشمن را داشتند، در سمت چپ ارتفاع178 در بازکردن معبر توفیق زیادی نداشتند و بهدلیل هوشیارشدن دشمن و تیراندازی بهطرف نیروهای تخریب، درگیری در این نقطه در ساعت 23:10 آغاز شد. این نیروها تقاضای اجرای آتش روی مواضع دشمن را کردند، درنتیجه به توپخانه دستور اجرای آتش در این نقطه داده شد. اما در سمت راست (شمال) ارتفاع178، نیروهای تخریب تحت سرپرستی برادر صالح زارع موفق به خنثیکردن میدان مین و گشودن سیم‌خاردار و سایر موانع شده و نهایتاً در ساعت 23:30 توانستند از موانع عبور کنند و پس از آن درخواست کردند که نیروهای دنبال پشتیبان (گردان‌های ادغامی سپاه و ارتش) اعزام شوند.[۵۳] این نیروها پس از عبور از موانع اول با گردش به چپ در ساعت 24، برای عبور از کنار ارتفاع178 و انهدام مواضع دشمن در پشت (غرب) ارتفاع و تأمین آن آماده شدند.[۵۴]
5. قرارگاه کربلای5 (لشکر8 نجف + لشکر19 فجر) درپی دریافت پیام رمز در ساعت 23، گروهان ویژه خط‌شکن بلافاصله نیروهای تأمین میدان مین دشمن را با شلیک آر.پی.جی. و تیربار از پیش رو برداشته و به عمق منطقه نفوذ کردند. در دو طرف جادهای که به عمق منطقه دشمن منتهی می‌شد، سنگرهای کمین وجود داشت، اما مین‌گذاری در اطراف این سنگرها، مانع دسترسی سریع نیروهای ویژه به آنها بود، لذا مقابله با این سنگرها فقط با شلیک آر.پی.جی. و تیربار انجام می‌گرفت و این موجب می‌شد تا پاک‌سازی بهطورکامل انجام نشود.[۵۵] این گروهان پس از شکستن خط و پاک‌سازی جاده شنی (از موانع و عناصر کمین دشمن) که از داخل شیاری بهطرف ارتفاع165 می‌رفت، به گردان اول (فتح) اعلام کرد که می‌تواند جلو بیاید. عبور نیروهای گردان فتح از موانع اولیه بدون مشکل انجام شد، اما پس از رسیدن به جاده شنی منتهی به ارتفاع165 با نیروهای پاک‌سازی نشده دشمن، درگیری‌های پراکندهای به وجود آمد. بهرغم موفقیت‌های اولیه، این یگان به دلایلی از دستیابی به اهداف خود بازماند ازجمله: وجود شیارهای متعدد در یکی از معابر که موجب انحراف در مسیر حرکت 2 گردان و پیمودن مسافتی نسبتاً طولانی شد. درنتیجه این حرکت اشتباه، نیروها با میدان مین دیگری مواجه شدند؛ نیروهای بهدلیل تاریکی مطلق هوا و عدم شناسایی دقیق از میدان مین بهجای بازکردن میدان مین از عرض، این کار را از طول میدان مین شروع کردند. در همین هنگام، نجفیان فرمانده این گردان و دو بی‌سیم‌چی همراهش براثر انفجار یک مین مجروح شدند.[۵۶] زیادبودن حجم آتش دشمن و افزایش تعداد مجروحان و شهدا و آشفتگی و سردرگمی حاصله نیز باعث شد این گردان تا نیمه‌شب در دستیابی به اهداف خود ناکام بماند.[۵۷]
قرارگاه نجف عملکرد یگان‌های این قرارگاه نیز از شمال (جنوب شیار بجلیه) بهسمت جنوب بهترتیب استقرار یگان‌ها (نجف1، نجف2 و نجف4) تا ساعت 24 به شرح زیر بود:
1. قرارگاه نجف1 (لشکر31 عاشورا + تیپ55 هوابرد) رمز عملیات در ساعت 23:15 به گردان‌های این قرارگاه اعلام گردید و در معبر اول این قرارگاه، گردان حضرت علی‌اکبر (ع) ضمن پاک‌سازی موانع ساعت 23:30 با نیروهای دشمن درگیر شد و خط اول دشمن را شکسته و به پاک‌سازی محدوده مأموریت خود پرداخت. در معبر دوم، فرمانده گروهان اول نیروهای خود را بیش از حد جلو برده بود و گروهان دوم نیز بهاشتباه بهدنبال گروهان اول راهی شده بود، بهدلیل تجمع بیش از حد نیروها در زیر حجم انبوه آتش دشمن تلفات زیادی به نیروهای این گردان وارد شد و درنتیجه گردان دوم (گردان حر) تا ساعت 24 نتوانست با نیروهای دشمن درگیر شود.[۵۸]
2. قرارگاه نجف 2 (لشکر27 حضرت رسول(ص) + تیپ84 خرم‌آباد) نیروهای گردان مالک، که اولین گردان و خط‌شکن در محدوده قرارگاه نجف2 بود، با دریافت رمز عملیات در ساعت 23:15، عملیات خود را آغاز کردند، ولی بهدلیل عمق زیاد میدان مین، بازکردن موانع تا نیمه‌شب به طول انجامید.[۵۹]
3. قرارگاه نجف4 (تیپ10 سیدالشهدا + تیپ37 زرهی شیراز) نیروهای نجف4 رمز عملیات را ساعت 23:15 دریافت کردند.[۶۰] نفوذ گردان‌های تیپ سیدالشهدا(ع)* در منطقه با غافلگیری دشمن همراه بود. لذا در ساعت 23:30، دو گردان از این قرارگاه (حضرت قاسم و قمربنی‌هاشم) با عناصری از دشمن درگیر شدند، ولی گردان زهیر که مأموریت اجرای مانور در عمق منطقه دشمن را داشت تا ساعت 23:40، با دشمن درگیر نشده بود و حرکت خود را برای دورزدن بخشی از نیروهای دشمن (در حد یک گروهان) کماکان ادامه می‌داد. بالاخره ابراهیم همت به این گردان دستور داد درگیر شود.[۶۱] نیروهای این گردان در ساعت 23:50، درگیری‌های اولیه خود را آغاز کردند (در حد دو دسته) و سایر نیروهای گردان پس از عبور از جناحین و تکمیل محاصره در پیچ‌انگیزه در ساعت 24، با دشمن درگیر شدند. این نیروها باتوجهبه این شرایط از وضعیت خوبی برخوردار بوده و بر اوضاع کاملاً مسلط بودند.[۶۲]
ضمیمه گزارش622: گزارش روزنامه جمهوری اسلامی از ماجرای ماجرای حمله عناصر کومه‌له به محله حاجی‌آباد سنندج «سال گذشته 150 نفر از چته‌های گروهک مزدور کومه‌له در تاریکی شب به خانه‌های محله حاجی‌آباد در سنندج حمله و با آتشزدن منازل و کشتن ساکنان خانه‌ها سند جنایت دیگری برای خود در تاریخ ثبت کردند. در یورش این عناصر خودفروخته 12 نفر از مردم بی‌گناه ازجمله 2 کودک خردسال کشته و عده‌ای مجروح شدند. در میان کشته‌شدگان ملامحمد کریمیان یکی از روحانیون اهل سنت بود که او را زندهزنده در میان کتاب‌هایش آتش زدند. همچنین 9 نفر از اهالی ازجمله حاج سیدمسعود حسامی پدر امام‌جمعه موقت اهل تسنن سنندج را به گروگان گرفتند و یکی از آنها به نام سیدسلمان حسینی را پس از اسارت به فجیع‌ترین وضع به شهادت رساندند.»[۶۳] ماموستا سیدصلاح‌الدین حسامی امام‌جمعه موقت سنندج نیز در مصاحبه‌ای با این روزنامه بخشی از این حادثه را که خود شاهد آن بود بازگو کرد. وی گفت: «در ساعت 22:30 دقیقه حمله شروع شد. وقتیکه حمله آغاز شده بود از شدت حمله من تصور کردم که شاید کودتایی صورت گرفته، دشمن نارنجک به خانه ما می‌انداخت و مثل باران بر رویمان گلوله می‌آمد. البته ما پنج نفر بودیم مسلح و بحمدالله طرف مقابلمان نتوانستند به ما صدمه‌ای بزنند، ولی خانه ما سالم نمانده بود؛ شیشه‌ها، تأسیسات برق و تمام لوازم خانه را از بین بردند و تا ساعت 3:5 صبح، این حمله بهشدت ادامه داشت و شدیداً منطقه را در محاصره داشتند و روی ما تیراندازی می‌کردند. من صدایی از خانه پدرم شنیدم که "پدرم را کشتند" و صدای ناله و ضجه بلند بود و در آن شب این جانیان حدود 20 خانه را آتش زده بودند. البته 7 خانه بهکلی منهدم شده بود. خسارت خیلی زیاد بود. اموال 20 خانه غارت شد و خانه‌ها به آتش کشیده شد. تعداد کشته‌ها زیاد بود و خیلی‌ها را اسیر کرده بودند که پدر من نیز در بین آنها بود و بیش از 8 ماه او را در زندان نگاه داشتند. مردم تظاهرات کردند؛ حتی روز عید 1500 نفر در جلو زندانی که پدرم در آن زندانی بود تجمع کردند و خواستار آزادی او شدند و آخر هم با پرداخت 320 هزار تومان که برای فراهمشدن آن حتی جهیزیه خانواده همسر من هم به گرو گذاشته شد، توانستیم بههمراه برادرانم با پرداخت این مقدار پول به سازمان کومه‌له ایشان را آزاد کنیم.»[۶۴]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/01/21
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، 7/1/1362 تا 25/1/1362، ص237.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر1، جلد 2، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی نجف به قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) (ارتش و سپاه) جهت استحضار، 21/1/1362، ص106.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 239 و 240.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص241.
- ↑ سند شماره 105/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راویان لشکر14 امام حسین(ع) از عملیات والفجر1 (سیدمحمد اسحاقی و محمدرضا طالقانی)، 21/1/1362، ص12؛ و- سند شماره 107/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی لشکر41 ثارالله از عملیات والفجر1 (حسین سعادتی)، 11/2/1361، ص12؛ و- سند شماره 112/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی لشکر7 ولی‌عصر(عج) از عملیات والفجر1 (سلیمی)، 22/2/1362، ص7؛ و- سند شماره 106/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی تیپ33 المهدی(عج) از عملیات والفجر1 (مجید چراغی)، 12/2/1362، صص 7 و 15؛ و- سند شماره 110/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی لشکر19 فجر و نجف از عملیات والفجر1 (دیانی) 20/1/1362، ص17.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر1، جلد 2، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی نجف به قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) (ارتش و سپاه) جهت استحضار، 21/1/1362، ص106.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، 7/1/1362 تا 25/1/1362، ص237.
- ↑ سند شماره 105/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص8.
- ↑ سند شماره 107/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص13.
- ↑ سند شماره 112/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص7.
- ↑ سند شماره 106/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص16.
- ↑ سند شماره 110/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص15.
- ↑ سند شماره078502 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 21/1/1362، ص13.
- ↑ سند شماره 019245 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 26/1/1362، ص82.
- ↑ سند شماره 110/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص15.
- ↑ سند شماره 106/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص16.
- ↑ سند شماره 105/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راویان لشکر14 امام حسین(ع) از عملیات والفجر1 (سیدمحمد اسحاقی و محمدرضا طالقانی)، 21/1/1362، ص12؛ و- سند شماره 107/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی لشکر41 ثارالله از عملیات والفجر1 (حسین سعادتی)، 11/2/1361، ص12؛ و- سند شماره 112/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی لشکر7 ولی‌عصر(عج) از عملیات والفجر1 (سلیمی)، 22/2/1362، ص7؛ و- سند شماره 106/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی تیپ33 المهدی(عج) از عملیات والفجر1 (مجید چراغی)، 12/2/1362، صص 7 و 15؛ و- سند شماره 110/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی لشکر19 فجر و نجف از عملیات والفجر1 (دیانی) 20/1/1362، ص17.
- ↑ همان، ص4.
- ↑ همان، ص4.
- ↑ همان، ص4.
- ↑ روزنامه کیهان، 22/1/1362، ص17.
- ↑ سند شماره 350787 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا ارتش جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، 21/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 23، 23/1/1362، ارومیه، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 22/1/1362؛ و- سند شماره 89460 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن هفتگی دفتر فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 23، 28/1/1362، ص13؛ و- سند شماره 103939 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران، شماره 272، 22/1/1362، ص2؛ و- سند شماره 355366 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به واحد طرح و عملیات ستاد مرکزی، گزارش عملیاتی از 16/1/1362 الی 21/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 113233 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی ستاد مرکزی سپاه پاسداران (واحد اطلاعات)، ویژه قرارگاه حمزه سیدالشهدا منطقه11، شماره 1، 4/2/1362، ص4؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 25، 25/1/1362، ص30، رادیو صدای کردستان، 24/1/1362.
- ↑ سند شماره 354247 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه از سقز - بانه - سردشت، از اطلاعات ستاد قرارگاه قدس به اطلاعات ستاد قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 24/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 355366 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 343447 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استاندار کردستان، 24/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 67467 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، از ستاد منطقه11 مرکز فرماندهی به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی سپاه، 20/1/1362 الی 31/1/1362، ص6؛ و- سند شماره218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خبرنامه سیاسی و اطلاعاتی، واحد اطلاعات و تحقیقات کمیته مرکزی انقلاب اسلامی، شماره 26، 10/2/1362، ص22.
- ↑ سند شماره 346562 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی (رکن3 مرکز فرماندهی) به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن3)، 21/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 35959 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزیری (دفتر اطلاعات و تحقیقات)، 21/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص17.
- ↑ سند شماره 67467 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص2؛ و- سند شماره 89552 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی ستاد مرکزی سپاه پاسداران (واحد اطلاعات) ویژه قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) منطقه11، شماره 2، 10/2/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 24/1/1362، ص18؛ و- سند شماره 89464 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری روزانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، قرارگاه مرکزی حمزه سیدالشهدا، شماره 4، 23/1/1362، ص3.
- ↑ سند شماره 355372 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه11 (اطلاعات) به کلیه پایگاه‌های تابعه ناحیه اطلاعات، 21/1/1362، سند تک‌برگی.
- ↑ سند شماره 346203 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استاندار کردستان، 21/1/1362، سند تک‌برگی.
- ↑ سند شماره 354247 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 89552 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص8.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 22/1/1362، ص2.
- ↑ سند شماره218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص25؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 23، 23/1/1362، ص11، اصفهان، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 22/1/1362.
- ↑ سند شماره218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص33.
- ↑ سند شماره218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص33.
- ↑ سند شماره 218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 6 و 26؛ و- سند شماره 103920 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران، شماره 279، ص2؛ و- سند شماره 227380 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اخبار و اطلاعات دفتر فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه10 (مرکز فرماندهی)، شماره 25، 31/1/1362، ص6؛ و- سند شماره 89497 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص6؛ و- سند شماره 88921 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن هفتگی، دفتر فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 24، 4/2/1362، ص6.
- ↑ مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، صحیفه نور، جلد هفدهم، تهران: شرکت سهامی چاپخانه وزارت ارشاد اسلامی، بهمن 1364، صص 234 - 230.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 22/1/1362، ص12.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، 7/1/1362 تا 25/1/1362، ص237.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 23/1/1362، صص 3 و 4، رادیو بغداد 22/1/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 22، 22/1/1362، ص3، ریاض، خبرگزاری بین‌المللی اسلامی، 21/1/1362.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 239 و 240.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص241.
- ↑ سند شماره 112/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص7.
- ↑ سند شماره 106/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 7 و 15.
- ↑ سند شماره 110/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص17.
- ↑ همان؛ و- سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص245.
- ↑ سند شماره 103/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص62.
- ↑ سند شماره 103/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص47.
- ↑ سند شماره 105/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص8.
- ↑ سند شماره 107/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص13.
- ↑ سند شماره 112/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص6.
- ↑ سند شماره 019202 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه هفتم حدید، 22/1/1362، ص16.
- ↑ سند شماره 112/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص7.
- ↑ سند شماره 106/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص16.
- ↑ سند شماره 019202 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص18.
- ↑ سند شماره 110/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص18.
- ↑ سند شماره 110/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص15.
- ↑ همان.
- ↑ سند شماره 103/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص62.
- ↑ سند شماره 019245 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص82.
- ↑ سند شماره 019245 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص81.
- ↑ سند شماره 019245 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص82.
- ↑ سند شماره 109/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی لشکر31 عاشورا از عملیات والفجر1 (محمدناصر نعمتی)، 22/1/1362، ص31؛ و- سند شماره 103/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی قرارگاه نجف سپاه11 قدر از عملیات والفجر1 (اصغر معرفت‌جو)، 22/1/1362، صص 47 و 62.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 23/1/1362، ص10.
- ↑ همان، صص 9 و10.