1362.01.26
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.01.26 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و شش فروردین |
| تاریخ شمسی | 1362.01.26 |
| تاریخ میلادی | 15 آوریل 1983 |
| تاریخ قمری | 1 رجب 1403 |
گزارش - 684
درحالی‌که فرماندهان برای ادامه عملیات یا حفظ وضع موجود مردّد هستند و دراین‌باره هنوز به تصمیم قطعی نرسیده‌اند، عراقی‌ها با دو حمله عمده و قدرتمند در محدوده قرارگاه نجف، موقعیت کلی خط پدافندی نیروهای خودی را به خطر انداختند. اولین حرکت عراق با استفاده از تیپ34 زرهی از حدود ساعت 6:30 صبح در محدوده قرارگاه نجف4 در حدفاصل ارتفاع112 تا پیچ‌انگیزه، آغاز شد. نیروهای عراقی سعی کردند از فاصله بین انتهای خاکریز پدافند جناح چپ (جنوب) عملیات و ارتفاع112 که به‌صورت یک شکاف بود، به مواضع تیپ سیدالشهدا(ع) نفوذ کنند.* باتوجه‌به شکست پاتک روز قبل دشمن در این نقطه، فرماندهان قرارگاه نجف4 (حسن رستگار فرمانده تیپ10 سیدالشهدا(ع) و سرهنگ عیالی فرمانده تیپ37 زرهی شیراز) معتقد بودند که عراق مجدداً و با توان بیشتری اقدام به پاتک خواهد کرد. به همین دلیل، رستگار از شب گذشته یک گردان ضدزره (حجر) را با رعایت استتار در دو شیار که بین نیروهای دشمن و خاکریز خودی واقع شده بود مستقر کرد. درصورت پیشروی دشمن این نیروها می‌توانستند از پهلو به آنها بزنند. پس از آغاز پاتک دشمن و هنگامی‌که تانک‌های عراقی به خاکریز رزمندگان نزدیک و درواقع وارد تله شدند، بنا به دستور، توپخانه خودی آتش پرحجمی را بر روی آنان اجرا کرد. پس از قطع آتش، نیروهای ضدزره گردان حجر و گردان قمر با آنان درگیر شدند و توانستند بالغ‌بر 40 دستگاه از تانک‌های دشمن را منهدم کنند و 5 دستگاه را نیز به غنیمت بگیرند. سرعت عمل نیروهای تیپ10 سیدالشهدا(ع) آن‌چنان بالا بود که فرماندهی تیپ زرهی عراق بلافاصله در تماس با فرماندهان رده‌های بالاتر درخواست موافقت با عقب‌نشینی کرد.[۱] در جریان این پاتک گردان اندلسی کاملاً منهدم شد.[۲] عراق همچنین در ساعت 16، تیپ37 زرهی از لشکر12 زرهی خود را وارد منطقه کرد، اما چون نیروهای ایرانی در موقعیت برتری قرار داشتند، این تیپ وارد عمل نشد و در 1000 متری خاکریز نیروهای خودی استقرار یافت؛ نیروهای تخریب تیپ10 سیدالشهدا(ع) هم اقدام به مین‌گذاری جلوتر از خاکریز خودی کردند. دومین پاتک عراق از ساعت 13:30، در محدوده قرارگاه نجف1 در ارتفاعات 143 و 145 آغاز شد که پدافند آن شب قبل به تیپ58 ذوالفقار واگذار شده بود.[۳] دشمن با استفاده از یگان زرهی، نیروهای تکاور و اجرای آتش پرحجم، پاتک خود را به این دو ارتفاع آغاز کرد و هم‌زمان، بالگردهای عراق نیز با استفاده از موشک و تیربار، واحدهای پیاده و زرهی را پشتیبانی می‌کردند. نیروهای دشمن پس از شش ساعت فشار سنگین، این دو ارتفاع را که درپی چهار شبانه‌روز جنگ و درگیری به تصرف نیروهای قرارگاه نجف1 درآمده بود از دست نیروهای تیپ58 ذوالفقار خارج و آنان را وادار به عقب‌نشینی کردند. پس از شهادت تعدادی از نیروها و دیدبان‌های روی دو ارتفاع143 و 145 براثر حجم انبوه آتش دشمن و تمام‌شدن مهمات، به‌مرور مقاومت نیروها کم شد و تا ساعت 19 آنها تا خط قبل از عملیات عقب آمدند.[۴] ازدست‌دادن ارتفاع143 و 145 موقعیت خط پدافندی خودی را در محدوده قرارگاه نجف تا حد زیادی نامطمئن کرد. حضور دشمن روی این دو ارتفاع آنان را در موضع برتر قرار داد تاحدی‌که جاده تدارکاتی قرارگاه‌های نجف2 و 4 نیز در معرض تهدید قرار می‌گرفت.[۵] علاوه‌براین، ارتفاع143 به ارتفاع112 و به خط خودی از 112 تا پیچ‌انگیزه، که نیروهای لشکر27 و تیپ10 سیدالشهدا(ع) در آنجا حضور داشتند، مسلط بود و باتوجه‌به احتمال پاتک مجدد عراق به ارتفاع112، حفظ آن با تلفات همراه بود و درصورت سقوط ارتفاع، حفظ خط تیپ سیدالشهدا(ع) که از زیر ارتفاع112 تا پیچ‌انگیزه بود، مشکل می‌شد.[۶]
گزارش - 685
باتوجه‌به رخدادهای روز جاری در منطقه عملیاتی والفجر؛ یعنی بازپس‌گیری ارتفاعات 145 و 143 توسط عراق و تهدیدشدن منطقه عمومی قرارگاه نجف، ساعت 17 امروز، جلسه‌‌ای با حضور تعدادی از فرماندهان یگان‌های سپاه و قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) برگزار شد. در این جلسه باآنکه تعدادی از فرماندهان مانند مرتضی قربانی (فرمانده لشکر5 نصر) و حسین خرازی (فرمانده سپاه3 صاحب الزمان(عج)) معتقد بودند که به‌دلیل عدم استقرار کامل عراق و نبود موانع در خط، می‌توان در شب جاری روی ارتفاعات 143، 145 و 165 عملیات کرد، لکن اکثر حاضران ازجمله محسن رضایی، مهدی باکری و احمد کاظمی هرکدام به دلایلی اعتقاد داشتند تصرف و تثبیت این ارتفاعات محتمل است، اما گسترش در منطقه با توان موجود امکان‌پذیر نیست و خسارات فراوانی به نیروهای خودی تحمیل می‌کند. لذا نظر غالب بر این بود که عملیات ادامه نیابد.[۷] در جلسه دیگری که ساعت 22 با حضور فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه نجف تشکیل شد، ابتدا فرماندهان یگان‌های قرارگاه نجف به شرح پاتک دشمن* در روز جاری پرداختند و پس از آن، وضعیت نیروهای خودی در خط لشکر حضرت رسول(ص) و تیپ سیدالشهدا(ع) تشریح شد. سرهنگ شریف‌النسب فرمانده تیپ84 خرم‌آباد، گفت: «اگر دشمن [ارتفاع] 112 را بگیرد مواضع توپخانه خودی کشف می‌شود.»[۸] ابراهیم همت فرمانده قرارگاه نجف نیز دراین‌خصوص گفت: «سقوط [ارتفاع] 143 باعث شده که دشمن روی [ارتفاع] 112 دید پیدا نماید، چون از ارتفاعات سرکوب منطقه است و با سقوط [ارتفاع] 143، عراق از سه جناح به پاسگاه سمیده، ارتفاع 115 و 143 می‌تواند فشار بیاورد.»[۹] وی افزود: «[ارتفاع] 143 تسلط کامل روی [ارتفاع] 112 دارد، ولی دشمن هنوز خودش را پیدا نکرده است. اگر [ارتفاع] 112 دست ما بماند از سه جهت تهدید می‌شویم. اگر دست دشمن بیفتد باید ببینیم آیا می‌شود پیچ‌انگیزه را نگه داشت یا خیر؟»[۱۰] در ادامه جلسه حاضران باتوجه‌به شرایط نیروهای خودی و دشمن به بحث دربارة یک موضوع اساسی؛ یعنی "ادامه عملیات یا "توقف آن" و "عقب‌آمدن" پرداختند. عده‌‌ای از فرماندهان کماکان بر حفظ مناطق تصرف‌شده و ادامه عملیات تا جبال فوقی تأکید داشتند و درعین‌حال باتوجه‌به عقبه محدود منطقه و آتش بسیار سنگین و مؤثر دشمن انجام‌دادن این کار را مشکل می‌دانستند.[۱۱] از سوی دیگر، همان‌طورکه ادامه عملیات باتوجه‌به توان باقیمانده مشکل بود، متوقفکردن عملیات نیز با مسائلی مواجه بود؛ چون درصورت توقف عملیات، نگهداری مناطق تصرف‌شده باتوجه‌به ویژگی‌های زمین و تسلط دشمن بر مواضع نیروهای خودی بسیار مشکل و با تلفات زیاد همراه بود. لذا در این جلسه تصمیم مشخصی اتخاذ نشد. در جلسه دیگری که با ترکیبی محدودتر و با حضور سرهنگ صیاد شیرازی، سرهنگ حسنی سعدی، سرهنگ موسوی قویدل و محسن رضایی، رحیم صفوی، غلامعلی رشید و محمدابراهیم همت تشکیل شد، موضوع ادامه یا توقف عملیات مورد بررسی قرار گرفت.[۱۲] در ابتدای جلسه، سرهنگ حسنی سعدی جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش، باتوجه‌به مشکلات موجود درمورد عقب‌نشینی از [ارتفاع] 112 گفت: «وقتی دشمن بر روی [ارتفاع] 143 قرار بگیرد، [ارتفاع] 112 به‌طور کامل تهدید می‌شود. اگر بخواهیم عملیات را ادامه بدهیم باید [ارتفاع] 112 را حفظ کنیم وگرنه ماندن در اینجا صلاح نیست.» رحیم صفوی نیز پیشنهاد عقب‌نشینی از ارتفاع112 را داد و گفت: «ابتدا خط نجف4 را نگه داریم و [ارتفاع] 112 را تخلیه کنیم و چند گروه آر.پی.جی‌زن را برای سردرگمی دشمن به کار بگیریم تا [ارتفاع] 112 را تخلیه کنیم.»[۱۳] فرماندهی کل سپاه نیز که به نظر می‌رسید باتوجه‌به دیدگاه‌های فرماندهان یگان‌ها و قرارگاه‌ها و وضعیت نیروهای خودی در مقایسه با دشمن، تاحد زیادی به نتیجه قطعی رسیده است، گفت: «به‌هرحال، با نیروی موجود جایی را نمی‌توانیم بگیریم، نگهداری و ادامه عملیات در این منطقه هم مشکل است؛ ما فردا می‌توانیم درحال درگیری عقب بیاییم.»[۱۴] درمجموع، مطالب مطرحشده حاکیاز آن بود که برای عقب‌آمدن از مناطق تصرف‌شده، اجماع حاصل شده است. بااین‌حال درمورد چگونگی عقب‌نشینی مشکلاتی وجود داشت. رحیم صفوی دراین‌باره گفت: «در روز به‌هیچ‌وجه نمی‌توانیم عقب‌نشینی کنیم، باعث روحیه‌دادن به دشمن و تلفات سنگین می‌شود.» ابراهیم همت نیز در پاسخ به سؤال رحیم صفوی درمورد امکان مقاومت روی [ارتفاع] 112 در روز بعد یادآور شد: «درصورتی‌که دشمن روی ارتفاع143 نرود و ما هم نیروهای در خط را تعویض کنیم، می‌توان فردا روی [ارتفاع] 112 ایستاد، اما دشمن آماده شده است که فردا از دو طرف روی [ارتفاع] 112 فشار بیاورد.»[۱۵] بدین‌ترتیب، عملیات والفجر1 با گذشت پنج شبانه‌روز از آغاز آن به اهداف پیش‌بینی‌شده در طرح مانور دست نیافت و فرماندهان جنگ به‌دلیل ملاحظات موجود، تصمیم به بازگرداندن نیروها پس از نیمه‌شب گرفتند.
گزارش - 686
درپی اقدامات ایذایی عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین آذربایجان‌غربی، 2 تن شهید و 12 تن زخمی شدند. امروز همچنین 2 تن از افراد وابسته به گروه‌های ضدانقلاب خود را به نیروهای سپاه مریوان تسلیم کردند. عناصر حزب دمکرات کردستان ایران به مقر نیروهای بارزانی (حزب دمکرات کردستان عراق) در روستای بادین‌آباد در جنوب پیرانشهر حمله کردند که با مقاومت بارزانی‌ها پایگاه از خطر سقوط نجات یافت. در این عملیات یک تن از افراد بارزانی شهید و 2 نفر زخمی شدند. از مهاجمان نیز 3 نفر به هلاکت رسیدند.[۱۶] در عملیات دیگری که افراد حزب دمکرات کردستان و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در جنوب سلماس، اجرا کردند، یکی از پیش‌مرگان مسلمان کرد شهید و یک درجه‌دار ژاندارمری زخمی شد.[۱۷] رادیو بغداد تلفات نیروهای خودی را در این عملیات 4 تن اعلام کرد.[۱۸] همچنین در حمله افراد این حزب به نیروهای تأمین روستای ایشکه‌سو، در شمال‌غربی ارومیه، 3 تن از افراد خودی زخمی شدند، یک تن از مهاجمان نیز به هلاکت رسید و اسلحه و مهمات وی به دست نیروهای خودی افتاد.[۱۹] عناصر مسلح غیرقانونی به نیروهای تأمین پایگاه برهان در جنوب‌شرقی مهاباد حمله کردند. در این حمله 4 تن از افراد خودی جراحت سطحی برداشتند.[۲۰] در جنوب‌غربی مهاباد نیز حمله مشترک چریک‌های فدایی خلق (شاخه اشرف دهقان) و جوانان اتحادیه دمکرات به پایگاه آمید ناکام ماند. در این حمله یک سرباز زخمی شد و از مهاجمان نیز 2 تن مجروح و دستگیر شدند.[۲۱] رادیو صدای کردستان با بیان خبر این حمله مدعی شد که مهاجمان قسمتی از پایگاه را منهدم و تعدادی از افراد آن را کشته یا زخمی کرده‌اند.[۲۲] در حادثه دیگری در روستای محمودآباد در 8 کیلومتری غرب بوکان، یک درجه‌دار ژاندارمری به مینی که عناصر مسلح ضدانقلاب کار گذاشته بودند برخورد کرد و براثر انفجار مین مجروح شد.[۲۳] یکی از عناصر کومه‌له و یک تن از افراد حزب دمکرات کردستان با تحویل‌دادن اسلحه و تجهیزات، خود را به نیروهای سپاه مریوان تسلیم و درخواست امان‌نامه کردند.[۲۴]
گزارش - 687
در ادامه اقدامات خرابکارانه عوامل سازمان مجاهدین خلق (منافقین) امروز 3 نفر از افراد این سازمان که مجهز به مسلسل بودند، در بزرگراه محمدعلی جناح تهران، 2 تن از نیروهای کلانتری منطقه18 را خلع سلاح کرده و گریختند.[۲۵] در تهران‌پارس نیز افراد این سازمان به محل جمع‌آوری دارو برای جبهه‌های جنگ حمله و پس از مجروح‌کردن نگهبان، داروها را با خود بردند.[۲۶] همچنین با تلاش نیروهای بسیج یکی از افراد وابسته به گروه‌های محارب که فعالیت تبلیغاتی می‌کرد در محلة جوادیه تهران دستگیر شد.[۲۷]
گزارش - 688
نمازجمعه این هفته تهران به امامت آیت‌الله خامنه‌ای برگزار شد. مهم‌ترین محورهای بیانات رئیس‌جمهور در خطبه‌های نماز عبارت بود از: دستاوردهای عملیات والفجر1 و اعلام تداوم عملیات‌های والفجر؛ تأکید بر تدافعی‌بودن عملیات‌های ایران و ایستادگی در مقابل هرگونه تجاوز ازسوی هر کشوری؛ اعتراض به سکوت کشورها و رسانه‌های جمعی منطقه دربرابر اقدام عراق در آلوده‌کردن محیط زیست خلیج‌فارس؛ اعلام شرط ایران برای بستن چاه‌های نفتی و اشاره به سیاست ایران در حفظ محیط زیست خلیج‌فارس و اقدامات عراق در آلوده‌کردن این محیط برای دستیابی به مقاصد سیاسی؛ بیان مواضع امام خمینی درخصوص ارتش و لزوم حفظ این نهاد. رئیس‌جمهور در بخشی از سخنانش گفت: «... عملیات والفجر ادامه دارد، باید مشت‌های گره کرده رزمندگان اسلام بر فرق دشمنان فرود بیاید. یک مدتی خوشحال بودند هم خودشان هم حامیانشان در سراسر عالم و امروز هم خود آنها و هم حامیانشان از همیشه مأیوس‌ترند، از همیشه دل شکسته‌تر و مضطرب‌ترند. جمهوری اسلامی حرف زیادی نمی‌زند، توقع زیادی نمی‌کند، ما می‌گوییم چرا به ما تعرض کرده‌اید، چرا اینهمه خسارت بر ما وارد آورده‌اید. چرا اینهمه جنایت کرده‌اید و بانیان و عاملان این جنایت آن کسانی که مسبب این امور بودند، شایسته آن نیستند که بر مردم مسلمان حکومت کنند. ما می‌جنگیم برای احقاق حقوقمان. جنگ ما جنگ دفاعی است. ما به کسی حمله نکرده‌ایم، امروز هم به کسی حمله نمی‌کنیم. در هیچ جبهه‌‌ای ما شروع‌کننده تعرض نظامی نبوده‌ایم و نیستیم. اما هر تعرض‌کننده‌‌ای را (اعم از عراقی یا غیرعراقی) با کمال قدرت می‌کوبیم. و امید استکبار جهانی را به اینکه نظام نوپای اسلامی را از بین ببرد ناامید می‌کنیم، اجازه نمی‌دهیم که این امید در دل نوکران و مزدوران آنها دیرزمانی بماند. ما یک حکومت نیستیم که دفاع از شرف و ارزش اسلامی و انقلابی‌مان می‌کنیم، ما یک ملتیم. در کجای دنیا شما پیدا می‌کنید که چهل میلیون جمعیت در مقابل دشمن متعرض قرار بگیرد؟ مسئله دیگری که مطرح می‌کنیم، مسئله روز؛ یعنی نشت نفت از چاه‌های ایران در خلیج‌فارس است. درباره این مسئله بحمدالله صحبت‌های لازم انجام گرفته، من فقط به شما می‌گویم باز هم رسانه‌های گروهی، که سخنگویان بعضی دولت‌های خلیج‌فارس هستند، تاکنون حاضر نشده‌اند عراق را محکوم کنند؛ عراقی که با حمله موشکی خود چاه‌های حوزه نفتی نوروز را که متعلق به ایران است منهدم کرده و نفت راه افتاده و سطح عظیمی از آب خلیج [فارس] را گرفته و زندگی را بر حیوانات دریا و اندکی بعد بر انسان‌های ساحل جنوبی تنگ کرده و خواهد کرد. عراق را حاضر نشدند محکوم کنند. من نمی‌دانم این چه انصافی است، این چه انسانیتی است، باید بگویم این چه بلاهت و حماقتی است. مگر نمی‌دانند که ملت‌ها می‌فهمند و می‌دانند که این بلا را چه کسی بر سر آنها آورده است و دارند سردمداران رژیم تحمیلی عراقی را در کوچه و خیابان لعنت می‌کنند و علیه آنها شعار می‌دهند. آن‌وقت روزنامه‌هایشان و مقامات رسمی آنها در مقام گفتن حاضر نیستند همین اندازه با ملت‌هایشان هماهنگی کنند. ما اعلام کرده‌ایم که آماده هستیم چاه‌ها را ترمیم و مهار کنیم و آنجایی که آتش هست، آتش را فروبنشانیم و احتیاج به کمک کسی هم نداریم. البته اگر کشورهای همسایه خلیج‌فارس بخواهند نظارت کنند ما مانعی نمی‌بینیم، اشکالی ندارد، اما کار را خودمان خواهیم کرد. شرطش فقط یک چیز است و دنیا بداند که ما برای خاموش‌کردن و بستن این چاه‌ها فقط یک شرط داریم و آن این است که عراق در این مدتی که این کار انجام می‌گیرد حرکت جنایت‌آمیز و جنون‌آمیز خودش را ادامه ندهد. همین یک شرط و هیچ شرط دیگری نداریم. برای آب دریا، برای محیط زیست، برای کشورهای منطقه و نه برای نفت خودمان و چاه خودمان، این نفت و چاه ازنظر اقتصادی برای ما چندان اهمیتی ندارد، البته ثروت ملی است. یک قطره نفت هم جزو ثروت ملی است، اما چاهی و نفتی نیست که برای ما تأثیر حیاتی اقتصادی داشته باشد. می‌توانیم از آن اغماض کنیم. می‌خواهیم محیط خلیج [فارس] سالم بماند. می‌خواهیم کشورهای خلیج [فارس]، مردم خلیج‌فارس که در حاشیه جنوبی خلیج‌فارس هستند دچار آسیب نشوند. اما آن حکومتی که ادعای عربیت می‌کند و ادعای هم‌پیمانی با آن کشورها را می‌کند او حاضر نیست بدون استفاده سیاسی، از این خر شیطان هم فرود بیاید و آنچه را که ما منصفانه و عادلانه در وسط گذاشته‌ایم آن را بپذیرد و قبول کند. ما یک بار دیگر خدا را شکر می‌کنیم که وحشی‌گری و حرکات جنون‌آمیز دشمنان توانست حقانیت ما را در چشم جهانیان و ملت‌های محروم منطقه بیش‌ازپیش آشکار کند. ... یکی از روزهای هفته آینده روزی است که امام عزیز و بزرگوارمان آن روز را به نام ارتش و برای بزرگداشت ارتش معین کردند. طرز فکر امام و همه کسانی که در خط امام حرکت می‌کردند درباره ارتش، طرز فکر روشن و مشخصی است. امام از اولین روزهای بعد از انقلاب حتی قبل از پیروزی انقلاب، ارتش را یک نهادی دانستند که جزو ملت و متعلق به ملت است و عناصری را که در ارتش نفوذی‌های دستگاه جبار گذشته بودند از ارتش جدا دانستند. ارتش را تشویق کردند که به آغوش مردم برگردد و ارتش هم این توصیه امام را پذیرفت و به آغوش مردم برگشت و بزرگ‌ترین امتحانی را که یک ارتش می‌تواند در مقابل ملت خود بدهد، دربرابر امام و ملت داد. یعنی بیش از دو سال و نیم در یک جنگ تحمیلی همه‌جانبه مقاومت کرد و از شرف ملت دفاع کرد. خیلی سعی کردند که ارتش را از مردم و از انقلاب جدا کنند. با شیوه‌های گوناگون، اول اظهار می‌کردند و شعار می‌دادند که ارتش باید منحل شود، مقصودشان این بود که این وسیله دفاعی انقلاب از دست انقلاب گرفته شود و چون بالاخره جامعه یک نیروی مسلحی لازم دارد، خود آنها عناصرشان را به سازماندهی یک ارتش جدید وادار کنند و سلاح متعلق به این ملت را بگیرند و به روی ملت بگشایند؛ همان کاری که با مقدار سلاحی که به غارت برده بودند، کردند. بعد که دیدند این توطئه اثر نکرد، سعی کردند در میان آن روش نغمه‌ها و زمزمه‌های خلاف حق و غیراسلامی را شروع کنند. در اوایل انقلاب، نغمه‌های قشرگرایی را در ارتش آغاز کردند: درجه‌داران، افسران، همافران، کارمندان، گویی که همه اینها مجموعه ارتش جمهوری اسلامی را تشکیل نمی‌دهند. گویی که افسران، همافران و درجه‌داران و کارمندان از یک کشور و متعلق به یک ملت و یک انقلاب نیستند. در همین صحن مقدس دانشگاه، مسائلی به وجود آورند، تجمعاتی درست کردند. همان روز هم ما در نمازجمعه خطاب به برادران مؤمنمان در قشرهای همافر و درجه‌دار توصیه کردیم که به تحریک دشمنان انقلاب و دشمنان ارتش متحرک نشوند و آنها هم مؤمن بودند، پذیرفتند، صادق بودند، عمل کردند و بحمدالله این توطئه هم خنثی شد.»[۲۸]
گزارش - 689
درپی تصمیم دولت جمهوری اسلامی ایران درباره فراهم‌آوردن آب سالم بهداشتی برای استفاده کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس، امروز روابط عمومی نخست‌وزیری در اطلاعیه‌‌ای آمادگی ایران را برای آغاز این کار اعلام کرد. در این اطلاعیه آمده است: «به‌دنبال دستور برادر موسوی نخست‌وزیر کشورمان به وزارتخانه‌ها و ارگان‌های ذی‌ربط مبنی‌بر رساندن سریع آب آشامیدنی به خواهران و برادران مسلمان کشورهای ساحلی خلیج‌فارس که براثر بمباران وحشیانه چاه‌های نفتی منطقه نوروز توسط رژیم صهیونیستی عراق با خطر شدید کمبود آب آشامیدنی مواجه شده‌اند، بدین‌وسیله اعلام می‌دارد براساس پیشنهاد وزارت راه‌وترابری و موافقت نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران، کشورهای ساحلی حوزه خلیج‌فارس می‌توانند با اعزام دوبه‌ها و کشتی‌های خود به بنادر امام خمینی و ماهشهر به هر مقدار که لازم باشد به‌طور رایگان آب آشامیدنی به کشورهای خود حمل کنند.»[۲۹]
گزارش - 690
نشریه کانادایی کرسنت اینترنشنال از اقدام دولت اردن در تخصیص یک اعتبار 65 میلیون دلاری به عراق خبر داد. به نوشته این نشریه، موارد استفاده از این اعتبار شامل خرید کالاهای اردنی و صدور آن از بندر عقبه به کشور عراق اعلام شده است. روزنامه اطلاعات با درج این خبر درباره تغییرات ذخایر ارزی عراق در قبل و بعد از حمله به ایران نوشت: «عراق که با ذخیره ارزی بیش از 20 میلیارد دلار و صادرات روزانه بیش از 3 میلیون بشکه نفت در سپتامبر 1980، به ایران اسلامی حمله کرد، اکنون ذخیره ارزی‌اش به کمتر از 5 میلیارد دلار و صادرات نفتش به کمتر از 500 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. از آغاز جنگ تاکنون نیز عراق بیش از 30 میلیارد دلار از کشورهای عربی حامی‌اش به‌ویژه عربستان سعودی و کویت کمک دریافت کرده است. بنابراین، با درنظرگرفتن 15 میلیارد دلار درآمد ناشی از صادرات نفت از سپتامبر 1980، هزینه مصرف‌شده عراق از این تاریخ تاکنون، تقریباً 75 میلیارد دلار بوده است. بانکداران امریکایی نیز در همکاری با بانک‌های عرب سه وام عمده را برای عراق ترتیب داده‌اند.»[۳۰] رادیو اسرائیل نیز دراین‌باره گفت: «در روابط اردن و عراق ورق کاملاً زیرورو شده و درحالی‌که تا پیش از جنگ ایران و عراق، دولت بغداد بود که کمک‌های مالی دراختیار ملک حسین قرار می‌داد، اکنون حکومت اردن است که به عراق وام اعطا می‌کند. بنا بر این گزارش، اردن اعطای یک اعتبار 65 میلیون دلاری را به عراق تصویب کرد. دولت بغداد با استفاده از این اعتبار کالاهای اردنی خواهد خرید و هزینه‌های استفاده از بندر اردنی عقبه را پرداخت می‌کند. عراق که عملاً با محاصره دریایی ایران روبه‌رو می‌باشد، برای حمل واردات خود ناچار است از یگانه بندر اردن استفاده کند.»[۳۱]
گزارش - 691
امروز اجلاس غیررسمی و سه‌روزه نمایندگان کشورهای عضو کنوانسیون کویت بدون دستیابی به نتیجه پایان یافت. این نشست به‌منظور یافتن راه‌حلی برای مسدودکردن نشت نفت با حضور کشورهای امارات متحده عربی، ایران، عراق، عربستان سعودی، قطر، بحرین، کویت و عمان در کویت تشکیل شده بود. خبرگزاری جمهوری اسلامی با اشاره به شکست مذاکرات این نشست اعلام کرد: «هیئت نمایندگی عراق بدون دلیل محل اجلاس را ترک کرد و به بغداد بازگشت. ... اجلاس قبلی کنوانسیون کویت نیز به‌دلیل اعلام هئیت عراقی مبنی‌بر نداشتن اختیارات کامل این هیئت بدون نتیجه پایان یافت.»[۳۲] رضا میرزا طاهری معاون نخست‌وزیر نیز که سرپرستی هیئت ایرانی شرکت‌کننده در اجلاس را برعهده داشت، درباره بی‌نتیجه بودن این اجلاس گفت: «کشورهای منطقه موضع ایران را تأیید کرده و همگی به خط مشی کلی رسیدیم، ولی در آخرین دقایقی که اجلاس می‌خواست تصمیم نهایی را بگیرد به‌دلیل اینکه نماینده عراق اجلاس را ترک کرد سایر کشورها نتوانستند به تصمیم نهایی برسند.» وی همچنین افزود: «عراق قصد داشت با حمله مجدد به میدان‌های نفتی خلیج‌فارس فشارهای بیشتری را به کشورهای منطقه وارد آورد که خوشبختانه برخی کشورهای شرکت‌کننده پیشنهادهای دولت جمهوری اسلامی را پذیرفته بودند، اما به دلایلی که بر مردم مسلمان پوشیده نیست، سعی شد که اجلاس به نتیجه نرسد و این به آن معنی نیست که اجلاس به بن‌بست کشیده شده است و احتمالاً با مذاکرات بعدی اجلاس مجدداً تشکیل خواهد شد.» میرزا طاهری درمورد حمله موشکی عراق به مناطق نفتی اردشیر و سیروس و تأثیر آن در تصمیمات اجلاس کویت گفت: «دولت عراق قصد دارد دستاویزی بیابد که به سازمان ملل مراجعه کند [و می‌کوشد] تا شاید ازطریق کنوانسیون راهی به سازمان ملل داشته باشد که بتواند حرف‌های گذشته خود را تکرار کند.» مهندس ابراهیمی مدیرعامل شرکت فلات قاره نیز درباره نظر مثبت سایر کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس درمورد طرح ایران، گفت: «دولت جمهوری اسلامی با تکیه به اصل 50 قانون اساسی و اصل 35 بین‌الملل و با تکیه بر قوانینی که در کنوانسیون محیط زیست منطقه‌‌ای وجود دارد، سعی کرد هرچه زودتر امکان کورکردن چاه‌ها و کنترل فوران نفت را به وجود آورد، اما عراق سعی در به‌هم‌زدن جلسات داشت. وزرای کشورهای دیگر اطمینان یافتند که ایران خواستار جلوگیری از خسارت بیشتر به کشورهای منطقه است و توان کنترل چاه‌ها را دارد و تنها عراق مانع اجرای این کار شده است.» وی درمورد مفاد توافقنامه، که در پایان اجلاس اعلام شد، گفت: «اصول کلی توافقنامه، جلوگیری از تهاجم و حمله موشکی عراق است تا جمهوری اسلامی با توانایی خود فوران چاه‌ها را کنترل کند و مانع از گسترش آلودگی شود. درحال‌حاضر علاوه‌بر نشت 2 هزار بشکه نفت که از چاه شماره3 مستقیماً وارد خلیج‌فارس می‌شود، لوله‌های اصلی دو چاه دیگر نیز درحال ذوب‌شدن است و به‌زودی روزانه 20 هزار بشکه نفت وارد خلیج‌فارس خواهد شد. طبق مطالعات مهندسی و با درنظرگرفتن جریان‌های درون آب و طوفان و شرایطی که در خلیج‌فارس وجود دارد، نفت به‌سوی قطر، بحرین و امارات عربی درحال پیشروی است و به‌دلیل تبخیر نفت و در بعضی مواضع رسوب آن در اعماق دریا، زیان‌های بسیاری به آبزیان می‌رسد؛ افزون‌براین، کارخانه‌های آب شیرین‌کن، تأسیسات برق، سکوهای تولید نفت، سکوهای حفاری و در بعضی نقاط تردد کشتی‌ها را به خطر می‌اندازد.» مدیرعامل شرکت فلات قاره درباره موقعیت لکه‌های نفتی افزود: «درحال‌حاضر، 150 مایل مربع از سطح خلیج [فارس] را لکه‌های نفتی پوشانده است و کمیته فنی برای جمع‌آوری آن به‌کاربردن مواد شیمیایی را منع کرده است. باید برای پاک‌سازی محیط زیست دریایی، کشورهای مختلف حوزه خلیج‌فارس زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست دریایی (کنوانسیون کویت) بسیج شوند تا بعد از اینکه منبع آلودگی از بین رفت، لکه‌های نفتی جمع‌آوری شود.»[۳۳] علی شمس اردکانی سفیر ایران در کویت نیز حملهنکردن عراق به‌هنگام تعمیر چاه‌های نفتی را تنها شرط ایران برای مسدودکردن چاه‌ها اعلام کرد. وی در گفت‌وگو با دو روزنامه کویتی الوطن و الانباء گفت: «ایران آمادگی دارد تا پس از اعلام موافقت عراق برای آتش‌بس در منطقه نفتی خلیج‌فارس اقدام به بستن چاه نفت نشت‌شده کند.»[۳۴] شمس اردکانی قبلاً نیز دراین‌باره گفته بود که اقدام مشترک فقط زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که عراق قول دهد به عملیات جنگی در منطقه آلوده‌شده، پایان دهد. عراق باید رسماً اعلام کند به این منطقه حمله نخواهد کرد. آن‌گاه کشورهای خلیج‌فارس تجهیزات لازم را برای مهارکردن نشت نفت به آنجا خواهند فرستاد.[۳۵] درهمین‌حال، خبرگزاری فرانسه ضمن بی‌نتیجه خواندن گردهمایی نمایندگان کشورهای عضو کنوانسیون کویت و اعلام تأخیر در برگزاری جلسات بعدی تا اطلاع ثانوی، در یک جمع‌بندی فشرده درباره مواضع دو کشور ایران و عراق در این اجلاس گفت: «وزرای محیط زیست هشت کشور حوزه خلیج‌فارس عضو سازمان منطقه‌‌ای حفاظت محیط زیست دریایی، سرانجام پس از سه روز مشاوره غیررسمی نتوانستند ایران و عراق را وادار به پذیرش طرحی برای مبارزه علیه آلودگی آب‌های خلیج‌فارس کنند. دراین‌حال، وزیر بهداری کویت از پیشرفت مباحث فنی در این اجلاس و کوشش مجدد برای تشکیل اجلاسیه بعدی خبر داد. وی گفت عراق ایران را متهم کرد که از پذیرش تضمین‌های بین‌المللی برای اجرای آتش‌بس در منطقه چاه‌ها به‌منظور تعمیرات سر باز می‌زند. عراق نیز ازطرف ایران متهم به پافشاری برای شرکت در عملیات ازجمله نظارت در کار شده است که به عقیده تهران، این عمل باید به سازمان منطقه‌‌ای حفاظت محیط زیست محدود شود. کوشش آینده کشورهای منطقه معطوف به یک گردهمایی دیگر وزرای سازمان منطقه‌‌ای حفاظت محیط زیست خواهد بود. وی امیدوارانه افزود کارشناسان سازمان محیط زیست، جنبه‌های فنی یک طرح عملیاتی روی چاه‌ها را تدوین و 95 درصد از مسائل را حل کرده‌اند.»[۳۶]
گزارش - 692
یک حزب مخالف دولت آلمان به اقدام این دولت در فروش تولیدات تسلیحاتی مشترک آلمان و فرانسه به عراق، اعتراض کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بن، یک حزب مخالف دولت آلمان در اطلاعیه‌‌ای با اعتراض به این اقدام کشور آلمان اعلام کرد که اقلام فروخته‌شده شامل سلاح‌های جنگی و لوازم و قطعات، موشک‌های "هات میلان رولاند" و هواپیماهای جنگنده آلفا می‌باشد. در این اطلاعیه تصریح شده است که دولت آلمان به‌موجب قوانین این کشور، مجاز به فروش سلاح‌های مذکور به کشورهای درحال جنگ و بحرانی نیست. در همین حال، یک سخنگوی حزب حاکم بر آلمان گفت که دولت جدید آلمان نباید سیاست سخت‌گیرانه‌‌ای درمورد منع صدور تسلیحات به کشورهای مختلف اعمال کند.[۳۷]
گزارش - 693
رادیو مسیحیان لبنان از ورود دو گردان دیگر از نیروهای سپاه به لبنان خبر داد. رادیو اسرائیل به نقل از این رادیو اعلام کرد: «امروز دو گردان دیگر از پاسداران دولتی و حزب‌الله ایران ازطریق سوریه به لبنان وارد و در ناحیه بقاع مستقر شدند. این افراد به‌زودی به پاسداران دولتی که در شهر بعلبک مستقر می‌باشند ملحق خواهند شد. پیش از ورود این 2 گردان، اعلام شده بود که تعداد پاسداران ایرانی در بعلبک بالغ‌بر 800 نفر می‌شود و آنها می‌گویند تحت حمایت سوریه در شمال‌شرق لبنان عملاً یک حکومت انقلاب اسلامی برپا میسازند. هنوز منبع دیگری این خبر را تأیید نکرده است.»[۳۸]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/01/26
- ↑ سند شماره 108/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی تیپ سیدالشهدا(ع) از عملیات والفجر1 (کمال موسوی)، 15/2/1362، صص 9 - 8.
- ↑ سند شماره 103/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی قرارگاه نجف از عملیات والفجر1 (معرفتجو)، 22/2/1362، ص75.
- ↑ سند شماره 220/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده و رخصت‌طلب)، 25/1/1362 تا 31/1/1362، ص25.
- ↑ همان، صص 29 - 25.
- ↑ سند شماره 103/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی قرارگاه نجف از عملیات والفجر1 (معرفتجو)، 22/2/1362، ص75.
- ↑ همان، ص36.
- ↑ همان، ص37.
- ↑ سند شماره 108/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی تیپ سیدالشهدا(ع) از عملیات والفجر1 (کمال موسوی)، 15/2/1362، صص 9 - 8.
- ↑ همان، ص33.
- ↑ همان ص40.
- ↑ همان، ص42.
- ↑ همان، ص43.
- ↑ همان، صص 44 - 43.
- ↑ همان، ص44.
- ↑ همان، صص 45 - 44.
- ↑ سند شماره 250825 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات نقده به اطلاعات قرارگاه حمزه، 29/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 67467 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، از ستاد منطقه11 مرکز فرماندهی به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی سپاه، 20/1/1362 الی 31/1/1362، ص4.
- ↑ سند شماره 350842 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه سلماس به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 27/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 350803 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن2) به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (شعبه طرح و عملیات)، شماره 235، 28/1/1362، سند تک‌برگی.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 5/2/1362، ص2، رادیو بغداد، 4/2/1362.
- ↑ سند شماره 44557 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین غرب کشور، دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، شماره 94، 3/2/1362، ص1؛ و- سند شماره 350792 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای عملیاتی، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (رکن3) ارتش جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 243، از ساعت 19:00 روز 26/1/1362 تا ساعت 19:00 روز 27/1/1362، ص4.
- ↑ سند شماره 228236 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری روزانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، قرارگاه حمزه سیدالشهدا (اطلاعات)، شماره 8، 28/1/1362، ص3؛ و- سند شماره 350792 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ همان، ص21.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 31، 31/1/1362، ص51، رادیو صدای کردستان، 29/1/1362.
- ↑ سند شماره 350792 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص4.
- ↑ سند شماره 346531 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر28 پیاده (رکن2) به فرماندهی ناحیه4 ژاندارمری کردستان (رکن2)، 30/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 350799 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 220/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده و رخصت‌طلب)، 25/1/1362 تا 31/1/1362، ص25.
- ↑ همان، ص12.
- ↑ سند شماره 218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خبرنامه سیاسی و اطلاعاتی، واحد اطلاعات و تحقیقات کمیته مرکزی انقلاب اسلامی، شماره 26، 10/2/1362، ص8.
- ↑ روزنامه کیهان، 27/1/1362، ص18.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 27/1/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/1/1362، ص17.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/1/1362، صص 6 و 7، رادیو اسرائیل، 26/1/1362.
- ↑ همان، ص32.
- ↑ همان، ص33.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 28، 28/1/1362، ص4، کویت، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 27/1/ 1362، روزنامه‌های کویتی الوطن و الانباء.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 25/1/1362، ص آخر.
- ↑ همان، ص36.
- ↑ همان، ص37.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 27، 27/1/1362، رادیو اسرائیل، 26/1/1362.