1361.07.28

روزشمار جنگ سال 1361 1361.07.28
نام‌های دیگر	بیست و هشت مهر
تاریخ شمسی	1361.07.28
تاریخ میلادی	20 اکتبر 1982
تاریخ قمری	2 محرم 1403

1359.07.28

1360.07.28

1362.07.28

1363.07.28

1364.07.28

1365.07.28

1366.07.28

گزارش- 948

قرارگاه عملیاتی مشترک قائم (قرارگاه مشترک ارتش و سپاه)، امروز طرح عملیاتی محرم را با امضای مشترک حسین خرازی و سرهنگ منوچهر دژکام برای اقدام، به یگان‌های تحت امر ابلاغ کرد. در بخش‌هایی از این طرح آمده است: قرارگاه عملیاتی کربلا در جنوب، ضمن پدافند، در قسمتی از منطقه تک نموده، ارتفاعات حمرین را در حد فاصل رودخانۀ مهیمه (پاسگاه بیات) تا جادة چم‌هندی (پاسگاه ربوط) تصرف و خط مرز را تأمین می‌کند. سپس آماده می‌شود بنا به دستور، تک را به سمت جنوب ادامه دهد. نیروی هوایی ارتش مأموریت دارد روزانه با ده فروند هواپیمای اف ـ 4، به مدت هفت روز پوشش هوایی منطقۀ عملیات را برقرار کند. پایگاه چهارم شکاری با چهار سورتی پرواز هواپیمای اف ـ 5 به‌طور روزانه، پشتیبانی نزدیک هوایی یگان‌های تک‌ور را به عهده دارد. پایگاه یکم شکاری در طول مدت عملیات با حداکثر دو سورتی پرواز هواپیمای اف ـ 4، عکس‌برداری از منطقه را انجام می‌دهد. مأموریت: قرارگاه قائم با بخشی از یگان‌های خود و رعایت غافلگیری در ساعت (س) روز (ر) تک کرده، ارتفاعات حمرین را تصرف و خط پیروزی را تأمین می‌کند. سپس آماده می‌شود در امتداد خط پیروزی، پدافند یا بنابه دستور تک را به سمت جنوب ادامه دهد. اجرا‌: قرارگاه عملیاتی قائم با یگان‌های قائم‌ 1، 2، 3 و 4 به ترتیب از راست به چپ (شمال غربی به جنوب شرقی) تک کرده، جبال حمرین و چاه‌های نفتی بیات را تصرف و خط پیروزی را تأمین می‌کند. تیپ امام سجاد‌(ع) احتیاط یکم قرارگاه، آماده می‌شود تا بنابه دستور در منطقۀ هریک از یگان‌های قائم‌ 3 و 4 (تقدم کاربرد با قائم 4 است.) وارد عمل شود. تیپ قمربنی‌هاشم(ع) احتیاط دوم قرارگاه در منطقۀ دهلران، آماده می‌شود طبق دستور در منطقۀ هریک از یگان‌های قائم‌ 1 و 2 (تقدم کاربرد با قائم یک است.) وارد عمل شود. آتش‌: آتش تهیه به مدت 10 دقیقه طرح‌ریزی و بنابه دستور اجرا خواهد شد. مهندسی: وظایف و تکالیف مهندسی در این عملیات به‌عهدۀ برادران جهاد سازندگی، مهندسی رزمی سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی است. وظایف مهم مهندسی در عملیات، احداث خاکریز و جاده‌های مورد نیاز، زدن پل و کندن سنگر است. وسایل مهندسی مورد نیاز هر یگان شامل بیل مکانیکی، لودر، بولدزر از روز (2 ـ ر) تحت امر یگان‌های قائم‌ قرار می‌گیرند. برای هوانیروز نیز دو تیم آتش چهار هلیکوپتری و یک تیم آتش دو هلیکوپتری برای پشتیبانی و چهار هلیکوپتر شنوک برای عملیات تخلیۀ مجروح پیش‌بینی شده است.

گزارش- 949

با وجود آرامش نسبی در جبههها، تبادل آتش میان نیروهای ایران و عراق ادامه دارد، البته این وضعیت به طور معمول در مناطق عملیاتی شدیدتر از سایر مناطق است. بمباران و گلولهباران شهرهای مرزی نیز همچنان در دستور کار ارتش قرار دارد. در منطقۀ عملیاتی مندلی و سومار نیروهای عراقی به دلیل از دست دادن قدرت تعرض و عدم موفقیت در پاتک‌هایی که در روزهای گذشته اجرا کرده بودند، به استفاده از آتش توپخانه بسنده کردند. سرهنگ سهرابی فرمانده لشکر81 زرهی باختران، دربارۀ وضعیت این منطقه گفت: ارتش عراق پس از عملیات مسلم‌بن عقیل در مجموع حدود 40 ضدحمله به ارتفاعات مشرف به مندلی انجام داد که همۀ آنها خنثی شد و نیروهای اسلام با تثبیت و تحکیم مواضع خود، بخش وسیعی از جادۀ آسفالتۀ مندلی ـ بلدرود ـ بغداد را در کنترل دارند و با وجود ادعاهای رژیم صدامو تسلط دشمن بر شهر مندلی، تا کنون حتی یک گلوله‌ به سوی این شهر شلیک نکرده‌اند. شهر آبادان امروز نیز کماکان هدف آتش توپخانه‌های دوربرد ارتش عراق قرار داشت که براثر آن سه تن از مردم این شهر مجروح و دو منزل دچار حریق شدند. همچنین یک ساختمان اداری تخریب شد. ستاد مشترک ارتش اعلام کرد که براثر آتش نیروهای مسلح ارتش ایران یک هلی‌کوپتر عراقی در نوار مرزی منطقۀ پاوه هدف قرار گرفت و سرنگون شد. در ساعت‌های 9، 11 و 12 امروز، هواپیماهای عراقی سه بار به حریم هوایی دهلران تجاوز کردند و قصد بمباران شهر را داشتند که با واکنش به موقع پدافند هوایی مستقر در منطقه، ناکام شده، بمب‌های خود را خارج از شهر ریختند و متواری شدند.

گزارش- 950

قرارگاه حمزۀ سیدالشهدا(ع) که با اجرای چند عملیات گسترده و موفق، مقرهای اصلی گروه‌های تجزیه‌طلب را تصرف و مسیرهای ارتباطی آنها را به داخل عراق قطع کرده است، سبب انفعال این گروه‌ها شده و آنها را مجبور به فرار به سایر مناطق کرده است. اجرای عملیات‌های موفق نیروهای تحت امر قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در دو محور اصلی پیرانشهر ـ سردشت و میاندوآب ـ مهاباد ـ بوکان که سبب تصرف قرارگاه‌های اصلی حزب دمکرات و بسته شدن محل اصلی تجمع و تردد آنان به داخل عراق و پاک‌سازی بخش‌های مهمی از مناطق تحت نفوذ ضدانقلاب شد، این عناصر را بر آن داشت که به ناچار عملیات‌های خود را در مناطق شمال‌ غرب کشور متمرکز کنند. از سوی دیگر، گروه‌های تجزیه‌طلب مسلح به دلیل تلفات بالا و محدودیت‌های ایجاد شده از عملیاتهای نیروهای خودی، با هدف نشان دادن تحرک رزمی و بالا بردن روحیۀ باقیماندۀ نیروهایشان، عملیات‌های محدود و پراکندهای مانند مین‌گذاری جاده‌ها، اجرای عملیات‌‌های نفوذی محدود و بمبگذاری در شهرها و حومة برخی آنها‌، اجرای آتش و امثال این‌ها انجام دادند که این خود نشان‌‌دهندة تأثیر بالای ضربههایی است که در روزهای اخیر به آنان وارد شده است. این عملیاتها به این شرح هستند: ساعت 23 تعدادی از عناصر حزب دمکرات با اسب از ارتفاعات مشرف جنوب غرب ارومیه و روستاهای اطراف به داخل شهر رخنه و با سلاح‌های سبک و آر.پی.‌جی ـ7 به انبار تدارکات سپاه ارومیه حمله کردند. در این اقدام، مهاجمان دو گلولۀ آر.پی‌.جی به مقر شلیک کردند که با واکنش به موقع نیروهای سپاه مواجه شدند. در این حمله به نیروهای خودی آسیبی نرسید. در میاندوآب نیز یک تویوتا حامل نیروهای سپاه در اطراف این شهر روی مین رفت که براثر انفجار آن هفت نفر مجروح شدند. در حادثۀ مشابه دیگری در کامیاران، خودرو دیگری از سپاه به دلیل برخورد با مین و انفجار آن، منهدم شد و سه نفر از سرنشینان آن شهید و چهار نفر زخمی شدند. همچنین تعدادی از عناصر گروه‌های غیرقانونی از حوالی نیمه شب تا ساعت 2 بامداد امروز، پایگاه تپۀ خالدآباد را در حوالی پیرانشهر زیر آتش گرفتند که با اجرای آتش متقابل واحدهای خودی، مهاجمان از منطقه دور شدند. پس از بررسی این منطقه، دو نارنجک جنگی که از این افراد به جا مانده بود، کشف شد. در شهر سلماس نیز بمبی که عناصر وابسته به سازمان مجاهدین خلق در یک گاری دستی کار گذاشته بودند، در نزدیکی پمپ بنزین این شهر منفجر شد. براثر این انفجار شیشه‌های ساختمان‌های اطراف، از جمله شرکت دخانیات و ساختمان پمپ بنزین و شیشۀ چند اتومبیل شکست. این بمب‌گذاری هیچ تلفات جانی نداشت.

گزارش- 951

قرارگاه حمزۀ سیدالشهدا(ع) با ادامۀ عملیات در محور سردشت ـ پیرانشهر ضربات مؤثری به نیروهای ضدانقلاب وارد کرد و فرمانده نیروی زمینی ارتش نیز ابراز امیدواری کرد که عملیات تا پاکسازی کامل منطقه ادامه یابد. محور سردشت ـ پیرانشهر یکی از محورهای اصلی عملیات‌های قرارگاه حمزه در یک هفتۀ اخیر بود که نیروهای خودی با ادامۀ عملیات در این محور، شش روستای "سوساتان"، "علاوان"، "نیزه پایین"، "نیوش"، "شیباشان" و "پیبهلی" را از تصرف گروه‌های مسلح خارج و پاک‌سازی کردند. در این عملیات بیش از 70 نفر از نیروهای حزب دمکرات، از جمله یکی از سران مهم آنها به نام سید رسول دهقان ـ که فرماندهی این منطقه را بر عهده داشت ـ کشته و تعداد دیگری نیز زخمی شدند. همچنین یکی از رزمندگان اسلام شهید شد و 3 نفر دیگر مجروح شدند. در این عملیات وسایل غیرنظامی، اسناد درونگروهی، چند اسلحۀ برنو و ژ ـ 3 و مقادیری تی.‌ان.‌تی به غنیمت نیروهای خودی درآمد. در خصوص نحوة عملیات محور سردشت و پیرانشهر، نتایج حاصل شده از آن و عملکرد قرارگاه حمزۀ سیدالشهدا(ع)، سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، در مصاحبۀ اختصاصی با روزنامۀ اطلاعات گفت: در قسمت شمال غرب کشور نیروهای تحت امر قرارگاه حمزۀ‌ سیدالشهدا(ع)، با یک گرمی و حرارت خاصی مشغول ریشهکن ساختن ضدانقلاب هستند و موفق شدند از منطقۀ پیرانشهر به سردشت را پاکسازی کرده و پیشروی کنند و در نوار مرزی تا جنگل‌های "آلواتان" و نزدیکی "دوله‌تو" این پیشروی خوب را ادامه بدهند. در قسمت سردشت به طرف پیرانشهر، رزمندگان اسلام موفق به آزادسازی شهرک "ربط" شدند که مرکز ضدانقلاب بود و ارتفاعات "لیلانه" را نیز گرفته‌اند. هم‌اکنون ادامۀ عملیات از هر نظر میسر است تا نیروهای مستقر در سردشت به طرف پیرانشهر و نیروهای مستقر در پیرانشهر به طرف سردشت حرکت کرده و انشاءالله با هم الحاق کنند و با این عمل برای پاک‌سازی عمیق‌تر به جایی برسیم که ضدانقلاب برای همیشه از نظر نظامی در منطقه ریشه‌کن شود و ما به امید خدا به ابعاد عمرانی و اجتماعی در این منطقه بپردازیم‏.

گزارش- 952

با تسلط نیروهای امنیتی در شهرها و ضربات مؤثری که به گروه‌های تروریستی، از جمله سازمان مجاهدین خلق وارد شده است، تحرک آنها به حداقل رسیده و تنها راه باقیمانده برای آنها تهدید و ارعاب، آن هم از طریق رادیو بغداد است. بر اساس اطلاعات و گزارش‌های مردمی و پیگیری نیروهای سپاه، یک خانۀ تیمی در محل جمعه بازار رشت کشف شد. با حضور نیروهای سپاه در محل و محاصرۀ منزل، یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق که در منزل بود، شروع به تیراندازی کرد، اما با واکنش متقابل نیروهای خودی، زخمی و دستگیر شد. از این خانۀ تیمی، یک کلت کالیبر45، تعدادی نارنجک جنگی، مقادیری مهمات سلاح‌های یوزی و کلت، مقادیری اسناد و تعدادی عکس از نیروهای سپاه به دست آمد. در سبزوار نیز عوامل یکی از گروه های تروریستی، یک نارنجک جنگی به طرف مسجدی در حومۀ شهر پرتاب کردند که عمل نکرد. این نارنجک را مردم تحویل سپاه دادند. رادیو بغداد نیز در بخش فارسی خود در ساعت 9:30 متنی را با عنوان اطلاعیۀ سازمان مجاهدین خلق، پخش کرد. در این اطلاعیه، با ذکر اسامی 23 نفر از امامان جماعت مساجد تهران ـ که بیشتر مربوط به مساجد جنوب غرب تهران است ـ آنان را تهدید کردند، در صورتی که در ایام ماه محرم به نفع نظام صحبت کنند، ترور خواهند شد. این رادیو مدعی شد که اسامی این عده در شب‌نامه‌ای در تهران منتشر شده است.

گزارش- 953

کشف یک شبکه نفوذی سازمان مجاهدین خلق در ارتش جمهوری اسلامی، تشکیل جلسه سران سه قوه و بحث دربارة مسائل مختلف از جمله شرایط صلح با عراق و رسیدگی به پروندة انفجار نخستوزیری (شهادت رجایی و باهنر) از جمله موضوعاتی است که در خاطرات آقای هاشمی رفسنجانی در این روز ثبت شده است. وی در خاطرات روزانة خود چنین مینویسد: «آقای ریشهری خبر از کشف شبکه مجاهدین خلق در ارتش داد که مسئول کشتار و ترور پادگان لویزان است و راجعبه مسائل امنیتی و اطلاعاتی و دادگاههای انقلاب بحث شد. ... شب در دفتر [آیت‌الله] آقای خامنه‌ای با سران سه قوه جلسه مشورتی داشتیم. دربارة ترمیم کابینه، علاج گرانی و کمیِ کالاهای مورد نیاز مردم و شرایط صلح با عراق بحث کردیم. ... آقای [اسدالله] لاجوردی [دادستان انقلاب تهران] تلفن کرد و گفت که دادستان کل کشور پروندة انفجار نخستوزیری را به ایشان محول کرده، احتمالاً باید بعضی از افراد سطح بالای دولت به بازجویی احضار شوند. گفتم بدون اطلاع مسئولان اصلی اقدام نکنند. این یک اقدام مهم سیاسی ـ قضایی است که بیاطلاع مسئولان مملکت نباید انجام شود.»

گزارش- 954

آیت‌الله خامنه‌ای رئیس جمهور ایران، در دیدار با ایلتر ترکمن وزیر خارجۀ ترکیه که در ایران به سرمی‌برد، با اشاره به روابط دوستانۀ دو کشور و ابراز خشنودی از توسعۀ این روابط گفت: «اعتقاد ما بر این است که کشورهای همسایه‌ای که از فرهنگ، دین و منافع مشترکی برخوردارند، ضروری است که هرچه بیشتر در زمینه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خود را به یکدیگر نزدیک کنند و ما نیز با قاطعیت این موضوع را دنبال می‌کنیم.» رئیس جمهوری با اشاره به تجاوز عراق به ایران افزود: «در این جنگ مسئلۀ شرف و انقلاب ارزشمند یک ملت مطرح است و این چیزی است که ملت ما به آسانی از آن نمی‌گذرد. ما شرایطی را برای صلح اعلام نموده‌ایم که شما و همۀ مستضعفین عالم حقانیت این شرایط را تصدیق کرده‌اید.» رئیس شورای عالی دفاع با اشاره به سفرهای مکرر هیئت‌های صلح گفت: «ما با تلاش‌های هیئت صلح و کسانیکه دراینباره اقداماتی انجام می‌دهند، مخالفتی نکرده و از آنها استقبال نیز کرده‌ایم، ولی این رژیم عراق است که این جنگ و ادامۀ آن را به ما و مردم خودش تحمیل می‌کند.» درپی این دیدار، رسانه‌های خبری ترکیه امروز سفر ناگهانی و اعلامنشدۀ وزیر خارجۀ کشورشان به ایران را بدون هیچ تفسیری منتشر کردند. در این گزارشها تأکید شده است که این سفر برای میانجیگری ترکیه در جنگ نبوده و صرفاً به دعوت وزیر خارجۀ ایران، دکتر ولایتی انجام شده است. روزنامه‌های ترکیه مذاکرات دربارۀ احداث خط لولۀ گاز و نفت بین ایران و ترکیه را، از جمله موضوعاتی که دو کشور به آن پرداختند، اعلام کرده‌اند. درعینحال، به نظر می‌رسد، احتیاط روزنامه‌های ترکیه در مورد انتشار تفسیرهایی دربارۀ سفر ترکمن به ایران، به دلیل شکست کوشش‌های ترکیه برای میانجیگری و سفر نخست‌‌وزیر این کشور به تهران و تبلیغات پر سروصدای مطبوعات ترکیه در آن زمان باشد. دولت ترکیه این بار نیز برای منعکس نشدن گستردۀ سفر وزیر خارجۀ این کشور به تهران در مطبوعات ترکیه، از پخش این خبر تا رسیدن ترکمن به ایران خودداری کرد.

گزارش- 955

مدیر اجرایی کمیتة بین‌المللی صلیب سرخ، امروز با آیت‌الله خامنه‌ای رئیسجمهور و رئیس شورای عالی دفاع، دیدار و گفت‌وگو کرد. گزارش روزنامۀ کیهان از این دیدار چنین است: «در این دیدار ابتدا مدیر اجرایی کمیتة صلیب سرخ جهانی، گزارشی پیرامون دیدار چند روزۀ خود از ایران و همچنین فعالیت‌های صلیب سرخ جهانی در طول دو سال جنگ تحمیلی را به اطلاع رئیسجمهور رساند. رئیسجمهوری ضمن اظهار امیدواری در مورد اینکه ملاقات‌های متعدد این‌گونه هیئت‌ها بتواند به افشای حقایق کمک کند، گفت: سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سازمان صلیب سرخ جهانی باید به این نکته توجه کنند که کارشان تنها محصور به خدمت مادی برای انسانها نشود، بلکه باید برای آنها احترام و ارزش انسانی قائل شوند، زیرا انسانها تحمل گرسنگی توأم با سربلندی را بر سیری همراه با احساس حقارت و اندوه بیشتر ترجیح می‌دهند. ... رئیس شورای عالی دفاع گفت: نیروهای دشمن پس از اسارت، مورد همهگونه ملاطفت و مهربانی رزمندگان ما قرار می‌گیرند و این تا حدی است که اگر اسیر مجروحی نیاز به خون داشته باشد، رزمندة ما خون خود را در اختیار او می‌گذارد. اسرا در اردوگاه‌ها آزاد و از همهگونه مواهب زندگی یک سرباز ایرانی برخوردارند و حتی بیش از این به آنها توجه می‌شود. آقای خامنه‌ای به رفتار غیرانسانی رژیم صدام با اسرای ایرانی اشاره کرد و گفت: در مقابل همهگونه رفتار انسانی اسلامی ما با اسرا، رژیم بعث عراق به نیروهای خط مقدم خود دستور داده است که اسرای سپاه پاسداران ما را در همان میدان نبرد اعدام کنند و کسانی را هم که به پشت جبهه انتقال می‌دهند نیز، در شرایط بسیار سخت زندگی نگه می‌دارند. وی گفت: ما از چنین سازمان‌های بین‌المللی انتظار داریم تا از اعمال جنایت‌کارانۀ عراق اطلاع پیدا کرده و آن را در سطح جهانی مطرح سازند. آقای خامنه‌ای در ادامة سخنانش به اسارت محمدجواد تندگویان وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، اشاره کرد و گفت: ما نمی‌پرسیم چرا رژیم عراق این‌طور سبعانه با این اسیر رفتار می‌کند، ولی سؤال می‌کنیم که کمیتة صلیب‌ سرخ جهانی در این رابطه چه اقدامی کرده است. وی در مورد ملاقات خانواده‌های اسرا با فرزندانشان اشاره کرد و گفت: ما از صلیب ‌سرخ جهانی انتظار داشتیم که از این اقدام انسانی ما حمایت کرده و رژیم عراق را وادار کند تا متقابلاً خانواده‌های ایرانی بتوانند اسرای خود را در عراق ببینند. ایشان تأکید کرد: اسرای جنگی در کشور ما میهمان هستند و آنها خود به این حقیقت اعتراف می‌کنند و در شعارها و تظاهراتشان به صدام که باعث تحمیل جنگ شده است، نفرین می‌کنند. رئیسجمهوری در بخش دیگری از سخنانش که مدیر اجرایی کمیتة صلیب‌ سرخ جهانی را سخت تحتتأثیر قرار داده بود، گفت: ما و عراق شهرهای مرزی زیادی داریم و هر دو امکان بمباران و تخریب شهرهای یکدیگر را داریم که دراینمیان، [برخلاف ما] رژیم عراق مرتباً شهرهای مرزی ما را بمباران کرده و هزاران تن از مردم بی‌دفاع ما را کشته و آواره ساخته است. رئیسجمهوری از مدیر اجرایی کمیتة صلیب‌ سرخ جهانی دعوت کرد، ضمن مسافرت به شهرهای مورد تجاوز واقع شدۀ ایران، از نزدیک جنایات متعدد عراق را مشاهده کنند. در پایان این ملاقات مدیر اجرایی کمیتة بین‌المللی صلیب‌ سرخ با اظهار تأسف از وضع اسفبار اسرای ایرانی در عراق گفت: امیدوارم همة امضاکنندگان کنوانسیون ژنو به تعهدات خود عمل کنند.

گزارش- 956

مهندس میرحسین موسوی نخست‌وزیر ایران، در پایان جلسۀ هیئت دولت دربارۀ نتایج دیدار خود با هیئت‌های سیاسی کرۀ شمالی و ترکیه اظهار کرد‌: «هیئت کره شمالی تقریباً موضعی شبیه به ما دارند و در میان کشورهای آن منطقه، موضع مستقلی از خود نشان می‌دهند. آنها از پیروزی انقلاب ما شگفت‌زده بودند. برای رئیس مجلس کرۀ شمالی، مشاهداتش با آن چیزهایی که شنیده بود، تغییرات کیفی داشت و از روحیۀ انقلابی موجود در سطح جامعۀ ما ستایش می‌کرد.» وی همچنین در مورد مذاکره با وزیر خارجۀ ترکیه گفت: «ما در مذاکراتمان موضع خود را در قبال عراق اعلام کردیم و گفتیم که نیروهای ما حاضر هستند ضربات کوبنده‌ای بر رژیم صدام وارد آورند و تا احقاق شرایط کامل خود، به جنگ ادامه خواهیم داد. در این مذاکرات همچنین اوضاع منطقه و دیدگاه‌های خود را پیرامون صلح و امنیت در خلیج ‌فارس و اقیانوس هند بیان کردیم و گفتیم، این منطقه باید از نفوذ قدرت‌های استکباری کنار باشد و ملت‌های منطقه مستقل بمانند.» نخست‌وزیر دربارۀ پیشنهاد آقای هاشمی مبنی بر آمادگی ایران برای جبران کمک‌های مالی امریکا به سازمان بین‌المللی انرژی اتمی ـ که در پی تعلیق عضویت اسرائیل در این سازمان، قطع شده است ـ گفت: «دولت از این مسئله حمایت می‌کند و یقیناً اگر وجوه کار روشن شود، دولت اعتبار لازم را برای جبران این مسئله اختصاص خواهد داد.» میرحسین موسوی افزود: «کشور ما می‌تواند برای راندن اسرائیل از این مجامع کمک کند. در رابطه با اتحادیۀ انرژی اتمی نیز کمک‌هایی که از سوی امریکا می‌شود، وجه قابل ملاحظه‌ای نیست و کشور ما به تنهایی قادر است از عهدۀ آن برآید. ... امریکا باید بداند و این واقعیت تلخ را بپذیرد که دوران فرمانرواییاش که با پول و زور می‌توانست بر جهان حکمرانی کند، پایان پذیرفته است.»

گزارش- 957

حجت‌الاسلام سیدمحمد خامنه‌ای نایب رئیس دوم مجلس شورای اسلامی که به نمایندگی از ایران با مقامات آلمانی دربارۀ آزادی تعدادی از دانشجویان مسلمان ایرانی ـ که در جریان درگیری با برخی عناصر ضدانقلاب توسط پلیس دستگیر شده و در بازداشت به سر می‌بردند ـ مذاکره کرده بود، پس از بازگشت به ایران دربارۀ چگونگی مذاکرات و توافقات انجام شده اظهار کرد: «من از سوی دولت مأمور گفتوگو با مقامات آلمانی پیرامون آزادی دانشجویان ایرانی شدم و در مذاکراتی که با مقامات این کشور داشتم به آنها گفته شد که اخراج دانشجویان ایرانی برای ما یک ضایعه است و اگر شما آنها را اخراج کنید، موجب بدرفتاری سایر دولت‌ها با دانشجویان ما خواهد شد.» وی گفت: «در این مذاکرات ما اسامی 25 تن از دانشجویان زندانی را به عنوان داوطلب خروج، به مقامات این کشور دادیم و آنها اخراجی نیستند، بلکه داوطلب خروج از آلمان بودند و ما در یک قرارداد که هشت بند داشت به توافق رسیدیم و این برای ما پیروزی بزرگی بود.» نایب رئیس مجلس افزود: «در این مذاکرات تأکید کردم که این گفتوگو‌ها برای ختم یک واقعه نیست، بلکه برای ایجاد تفاهم و حسن روابط بین دو دولت در زمینه‌های مختلف است.» آقای خامنه‌ای همچنین گفت: «برای دور کردن کشورهایی از قبیل آلمان از امریکا، باید با آنها روابط حسنه‌ای برقرار کرد تا از این طریق بتوان دست‌های امریکا را که شبیه اختاپوس است، قطع کنیم.» خبرگزاری رسمی آلمان غربی در گزارشی که دیروز منتشر کرد با اشاره به تصمیم ایران مبنی‌بر تعطیل کردن فعالیت مؤسسۀ باستانشناسی آلمان در تهران و اخراج کارمندان آلمانی مؤسسه، دلیل آن را از طرف ایران، اخراج دانشجویان ایران اعلام کرده و این اقدام را اتخاذ یک "سیاست فرهنگی تحت نفوذ ایدئولوژی" نامیده است. این خبرگزاری در ادامه آورده است: پس از دیدار برادر رئیسجمهور ایران در "بُن"، توافقی انجام گرفت که بنابرآن، قرار شد اکثر بازداشتیان، یعنی 49 ایرانی که حالا آزاد شده‌اند، در آلمان بمانند و تحصیلات خود را پایان دهند، اما حکم اخراج آنان، رسماً معتبر بماند و بقیۀ ایرانیان بازداشتی قرار شد به ایران اعزام شوند. خبرگزاری آلمان سپس با لحنی حاکی از نارضایتی از توافقات انجام شده می‌افزاید: مقامات مسئول ایالتی، در بازتاب این توافقنامه، صحبت از تهدید‌هایی می‌کنند که احتمالاً برای هفتصد آلمانی ساکن در ایران به وجود خواهد آمد و همچنین خطر فشار علیه دو انستیتوی (گوته و باستانشناسی آلمان) آلمانی در ایران افزایش خواهد یافت.

گزارش- 958

روزنامۀ وال استریت ژورنال چاپ نیویورک، در شماره اخیر خود ضمن اعلام خبر ورود یک هیئت ایرانی به لندن برای تأدیة بدهی ایران به امریکا، چگونگی حل اختلافات مالی دو کشور را بررسی کرد. این روزنامه نوشت: یک هیئت بلند‌پایۀ بانک مرکزی ایران برای بازپرداخت وام اعطایی بانک‌های امریکا به ایران که در زمان شاه معدوم انجام شده و بالغ بر 4/1 میلیارد دلار است، 15 اکتبر (23/7/1361) وارد لندن شد. این روزنامه اعلام کرد که حساب‌های تضمینی که به منزلۀ بخشی از قطعنامۀ الجزایر که منتج به پایان بحران گروگان‌های امریکایی در ایران شد، در بانک انگلستان افتتاح شده است. اکثر سپردههای اولیۀ تضمینی (امانت انتقالی مشروط) ایران به این کشور بازپرداخت شده است، اما دولت امریکا از پرداخت باقیماندۀ آن خودداری کرده است. بانکداران انگلیسی در لندن انتظار دارند که هیئت ایرانی پیشنهاد جدیدی داشته باشد که از طریق آن بتواند امریکا را وادار به آزاد کردن وجوه توقیفشده کند. با توجه به کاهش ذخائر ارزی ایران، سفر هیئت ایرانی به لندن نیز در واقع، نشان دهندۀ عدول ایران از موضع سرسختانۀ قبلی خود در برابر بانک‌های غربی است. هدف از این سفر و گفت‌وگوها، بحث دربارۀ بازپرداخت وام‌های غیرسندیکایی است که قبل از انقلاب اسلامی ایران، 42 بانک امریکایی به ایران پرداخته بودند. بیشتر وام‌ها را "بانک ـ آوـ امریکا" (به مبلغ 500 میلیون دلار) و "چیس‌منهتن بانک‌" و سیتی بانک" نیویورک (در مجموع 300 میلیون دلار)، به‌عنوان وام غیرسندیکایی به ایران پرداخت کرده بودند. نمایندگان سه بانک مذکور قرار بود مذاکراتی با معنویراد یکی از مسئولان بانک مرکزی ایران، انجام دهند. بر اساس گزارش منابع بانکی، وجوهی که بابت بازپرداخت وام‌های غیرسندیکایی در نظر گرفته شده، در حساب تضمین ذخیره شده است که این حساب به حساب تضمین شمارۀ 2 معروف است که هنوز در بانک انگلستان مفتوح و گفته می‌شود که مبلغ آن حدود 5/1 میلیارد دلار است.

گزارش- 959

حبیب الشطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، در عربستان اعلام کرد: کمیتۀ حسن نیت اسلامی برای حل منازعات ایران و عراق کار خود را در جده از سر خواهد گرفت و این کمیته چند پیشنهاد جدید را به طرح قدیمی خود خواهد افزود. وی گفت: حضور و مشارکت سایر اعضای کمیتۀ حسن نیت و مسافرت مجدد آنان به تهران و بغداد بر اساس نتایج ملاقات و گفتوگو با احمد سکوتوره رئیسجمهور گینه، تعیین خواهد شد. دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی گفتوگوهای اخیر خود با وزیران خارجۀ عراق و ایران را گفتوگوهای مقدماتی توصیف کرد و گفت: آمادگی برای گفتوگو میان طرفین پابرجاست، ولی پرداختن به اصل موضوع تنها در سطح رهبران امکان‌پذیر است. در این خصوص خبرگزاری فرانسه از قاهره اعلام کرد: هیئت میانجی اسلامی بهزودی ضمن تماس‌هایی با بغداد و تهران در راه یافتن یک راه‌حل سیاسی برای پایان جنگ ایران و عراق کوشش خواهد کرد. سکوتوره ـ که به اتفاق نمایندگان پاکستان، ترکیه، بنگلادش، مالزی، سنگال، زامبیا سازمان آزادیبخش فلسطین و حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی که اعضای این هیئت را تشکیل می‌دهند ـ در یک کنفرانس مطبوعاتی در قاهره از دو کشور خواست تا خصومت‌ها را پایان دهند.

گزارش- 960

ژنرال عمر محمد الطیب معاون اول رئیس جمهور سودان، که از بغداد بازدید می‌کند در مراسم امضای چهار قرارداد اقتصادی بین دو کشور، بار دیگر بر حمایت و پشتیبانی کشورش از عراق تأکید کرد. باوجود گزارش‌های متعدد خبرگزاری‌ها مبنی‌بر بیمیلی کشورهای عربی در فرستادن نیرو به عراق برای شرکت در جنگ و ناممکن بودن این اقدام، به گزارش خبرگزاری اردن از بغداد، معاون رئیسجمهور سودان گفت که مشورت‌های همه‌جانبه‌ا‌ی میان دولت‌های عراق و سودان برای تعیین تعداد و کیفیت نیروهای سودانی که وارد جبهه‌های جنگ عراق خواهند شد، به عمل آمده است. وی افزود: آنچه که می‌توان دراینباره اعلام کرد، این است که نیروهای سودانی که هر آن وارد جبهه‌های جنگ در عراق می‌شوند، از لحاظ حجم و کارایی رزمی مایۀ سرافرازی سودانی‌ها و اعراب خواهند بود. وی در ادامه تلویحاً از کشورهای عربی به دلیل اعزام نکردن نیرو به عراق انتقاد کرد و گفت: ما با تصمیم خود دایر بر اعزام نیرو به عراق قصد نداریم دیگر کشورهای عربی را در تنگنا قرار دهیم، زیرا ما مصوبات کنفرانس "فاس" ـ که جوهر آن هنوز خشک نشده ـ و قرارداد دفاعی مشترک عربی را اجرا می‌کنیم و شایسته بود که دیگر کشورهای عربی نیز این نیروها را اعزام می‌کردند.

گزارش- 961

امین جُمیل، رئیس‌جمهور لبنان که پیش از سفر به فرانسه و ملاقات با رئیس‌جمهور این کشور در امریکا با ریگان دیدار کرده بود، امروز در یک کنفرانس مطبوعاتی در پاریس شرکت کرد و افزایش نیروهای پاسدار صلح و خروج نیروهای سوری، فلسطینی و اسرائیلی را از لبنان خواستار شد. به گزارش یونایتدپرس امین جُمیل رئیس‌جمهوری لبنان گفت: نقش امریکا در استقرار صلح در لبنان اهمیت ویژه‌ای دارد. وی درخواست کرد که شمار نیروهای به‌اصطلاح پاسدار صلح در لبنان به سی هزار تن افزایش یابد. جُمیل افزود: خروج کامل و فوری فلسطینی‌ها، سوری‌ها و اسرائیلی‌ها از لبنان و استقرار یک نیروی چندملیتی نیرومند، نخستین گام ضروری برای امنیت لبنان و کمک به بازسازی کشور است.

ضمیمة گزارش 953 حجتالاسلام سیدمحمد موسوی خوئینیها که در سال 1364 به سمت دادستان کل کشور منصوب شد، دربارة پروندة انفجار دفتر نخستوزیری مینویسد: «روزی مرحوم حجتالاسلام و المسلمین حاج سیداحمد آقا ـ رحمتالله علیه ـ از طریق تلفن اطلاع داد که حضرت امام فرمودهاند شما و آقای موسوی اردبیلی و آقای رئیسی بیائید کاری با آقایان دارم. ... ما سه نفر خدمت امام رسیدیم و حاج احمد آقا نیز در جلسه حضور داشتند. من اظهارات حضرت امام(ره) در این جلسه را پس از مراجعت از خدمت امام مکتوب کردم و به آقای رئیسی دادم تا به عنوان سند روی پرونده گذاشته شود و آقای رئیسی نیز این کار را کردند. ... پس از حضور ما خدمت امام، ایشان فرمودند که از اول که این پرونده (اشاره به پروندة انفجار نخستوزیری) تشکیل شد، می‌دانستم که عدهای میخواهند با این کار افراد به درد بخور را از ما بگیرند و خودشان جای آنها را بگیرند. ... سپس امام فرمودند، این پرونده را مختومه کنید و از این پس هیچکس حق ندارد این پرونده را باز کند. گفتنی است که حضرت امام از آغاز جلسه، قیافهای برافروخته داشتند و عصبانی به نظر میرسیدند.»

ضمیمه گزارش 956 موضوع اخراج اسرائیل از کنفرانس سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در وین و بهدنبال آن مطرح شدن پیشنهاد اخراج این کشور از اتحادیۀ ارتباطات بین‌المللی و مجمع عمومی سازمان ملل متحد که بیشتر از حمایت‌های ایران و برخی کشورهای جهان سوم و تعدادی از کشورهای پیشرو عربی برخوردار بود، واکنش‌های وسیعی را در محافل سیاسی امریکا و اسرائیل به دنبال داشت. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسۀ علنی مورخ 27 مهر 1361 نامه‌ای را با امضای 130 تن از نمایندگان، دراینباره منتشر کردند که در بخشی از آن آمده است: «معلق نمودن عضویت اسرائیل را از کمیسیون انرژی اتمی و نیز طرح اخراج این رژیم وحشی را از سازمان ملل، آغاز حرکتی مثبت در مبارزۀ ضداستکباری و ضدصهیونیستی به حساب آورده و به نمایندگان کشورهای جهان در سازمان ملل اعلام می‌کنیم که ایران اسلامی و انقلابی، آمادگی دارد که به کمک و هماهنگی کشورهای مترقی و مدافعان حقوق ملتها و عدالت بین المللی، تمام هزینه‌هایی که امریکا [پرداخت آن را] قطع نماید، تأمین کند.» با اعلام موضع ایران، مطبوعات انگلیس اعلام کردند، اخراج نشدن از اتحادیۀ بین‌المللی ارتباطات برای اسرائیل اهمیت ویژه‌ای دارد و نمایندۀ امریکا در این اتحادیه گفت: «دولت امریکا بسیار خوشحال خواهد شد اگر، دولت ایران سه میلیون دلاری که ایالات متحده قرار است بپردازد، به این اتحادیه پرداخت کند.» رادیو اسرائیل نیز اعلام کرد: «بودجۀ‌ اتحادیۀ بین‌المللی مخابرات 43 میلیون دلار است، درحالیکه ایالات متحده سه میلیون دلار آن را تأمین می‌کند. سهم پرداختی ایران 103 هزار دلار است.» از سوی دیگر، اعلام حمایت امریکا از اسرائیل با استقبال گرم مسئولان این رژیم مواجه شد. روزنامۀ فایننشال تایمز چاپ لندن، به نقل از یکی از مقامات اسرائیلی نوشت، تهدید امریکا مبنی‌بر تحریم مالی سازمان ملل در صورت اخراج اسرائیل با استقبال مقامات این کشور مواجه شده است. رادیو امریکا نیز در تفسیری که آن را "بازتابی از نظر دولت امریکا" خواند، دربارۀ پیشنهاد اخراج اسرائیل از سازمان بین‌المللی ارتباطات گفت: «سازمان ملل بهسوی بحرانی غیرضروری پیش می‌رود، بحرانی که کار این سازمان و دیگر مؤسسه‌های تخصصی وابسته‌اش را تهدید می‌کند و ضربه‌هایی مستقیم به قلب این سازمان جهانی وارد می‌آورد. بحران از تلاش‌های چند دولت و خاموشی بسیاری از دولت‌های دیگر برای تنبیه و مجازات اسرائیل نشئت می‌‌گیرد. ... حمله‌هایی که در سازمان‌های تخصصی مانند سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان مخابراتی بین‌المللی به اسرائیل شد، عملاً این سازمان‌ها را از کارهای اصلی خود بازمی‌دارد و آنان را از رسیدگی به وظایفی که بر عهده‌شان نهاده شده، منحرف می‌سازد. ... ایالات متحده در هیچ مجمعی که رای به اخراج اسرائیل دهد، شرکت نخواهد کرد و بههیچوجه کمک مالی در اختیار چنین مجامعی قرار نخواهد داد. این در مورد مجمع عمومی نیز مصداق پیدا می‌کند. اگر اسرائیل از مجمع عمومی سازمان ملل اخراج شود، ایالات متحده از ادامة حضور در این مجامع سر باز خواهد زد و تا زمان اعادة حق مشارکت اسرائیل در جلسات مجمع عمومی، همۀ پرداخت‌های خود را به سازمان ملل متحد قطع خواهد کرد. این تنها تصمیم دولت کنونی امریکا نیست، [بلکه] قطعنامه‌هایی که با اکثریتی چشمگیر به تصویب کنگرۀ امریکا رسیده است به شدت از این سیاست پشتیبانی می‌کند. زمانی که اسرائیل از یکی از کنفرانس‌های سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در وین کنار گذاشته شد، نمایندگان امریکا نیز جلسه را ترک کردند و همۀ کمک‌های امریکا به این سازمان قطع شد. هیچکس نباید دراین‌باره به خود تردیدی راه دهد که در صورت لزوم، امریکا با عزمی راسخ در هر مجمع دیگری نیز چنین خواهد کرد. حتی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد.» همزمان با این واکنشها، اخباری در سطحی وسیع مبنیبر خرید تسلیحاتی ایران از اسرائیل، در خبرگزاری‌ها منتشر شد. بر اساس این گزارش‌ها موشه آرنس، سفیر اسرائیل در امریکا مدعی شد، کشورش با توافق امریکا، پس از آغاز جنگ ایران و عراق، تسلیحات امریکایی به تهران تحویل داده است. به دنبال این ادعای سفیر اسرائیل در امریکا، سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا اعلام کرد: دولت امریکا هیچگاه توافقی با اسرائیل برای تحویل اسلحه از این کشور به ایران نداشته است. وی سخنان آرنس را تکذیب کرد، همچنین مدعی شد که احتمالاً تحویل تسلیحات، فقط با تصمیم اسرائیل بوده است و واشنگتن همچنان خود را در جنگ ایران و عراق بی‌طرف نگه می‌دارد.

 

منابع و مآخذ روزشمار 1361/07/28