1366.07.14
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.07.14 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | چهارده مهر |
| تاریخ شمسی | 1366.07.14 |
| تاریخ میلادی | 6 اکتبر 1987 |
| تاریخ قمری | 12 صفر 1408 |
گزارش- 230
امروز بحث و بررسي درباره طرح مانور، اقدامات مهندسي و ديگر فعاليت‌ها جهت آمادگي براي عمليات در جبهه شمال غرب، با حضور فرمانده نيروي زميني سپاه، فرمانده قرارگاه نجف، فرمانده قرارگاه قدس و چند تن از ديگر فرماندهان سپاه با مسئولان مهندسي سپاه و جهاد سازندگي در قرارگاه شهيد بروجردي بانه ادامه يافت. ابتدا سليميان (مسئول مهندسي قرارگاه نجف) درباره چگونگي احداث جاده‌هاي ضروري در نقاط مختلف منطقه عملياتي توضيح داد و مأموريت لشكر40 مهندسي سپاه و واحدهاي مهندسي جهاد سازندگي زنجان، خوزستان، چهارمحال بختياري و زمان لازم براي احداث هر جاده و همچنين مشكلاتي كه بر سر راه بود و فعاليت‌هاي شناسايي را كه به همين منظور صورت گرفته بود، برشمرد. در ادامه، فرمانده قرارگاه نجف برخي مشكلات و كمبودها را يادآور شد. وي گفت: «رفتم بچه‌هاي تيپ12 قائم را ديدم ، گريه‌ام گرفت. بچه‌هاي مردم در زير چادرها [با چه مشكلاتي سر مي‌كنند]. اين تيپ 36 ماشين سر پا دارد كه اكثراً لاستيك ندارند.» وي در گزارشي از اقدامات شناسايي گفت: «بچه‌هاي لشكر19 فجر با شناسايي خوبي در دشت باساوا، چهار راه‌كار پيدا كرده‌اند. در اين شناسايي آنها از 50 متري كمين دشمن عبور كرده‌اند.» وي افزود كه دشمن روي ارتفاعات گامو و هزاركانيان خيلي فعال است. فرمانده قرارگاه قدس سپس مسئله طرح مانور و نكاتي را كه براي عمليات روي ارتفاعات دولبشك و الاغلو بايد در نظر گرفته شود، مطرح كرد: «ابهامات چنين است: دشمن ديد دارد. نيروهاي خودي عقبه مناسب ندارند. اين ارتفاعات جاي پدافند مناسب ندارد. با حضور نيروي خودي در اين ارتفاعات دشمن مجبور ميشود بيايد منطقه غرب گوجار را تصرف كند. لذا زماني كه روي دولبشك و الاغلو مي‌رويم بايد ادامه آن را هم پيش برويم؛ چون منطقه خالي است. نكته ديگر كمبود نيرو است. به همين چند دليل اينجا نميشود عمل كرد.» فرمانده نيروي زميني سپاه نظر مذكور را رد مي‌كند: «ميشود عمل كرد. وقتي گرده‌رش و قميش تصرف شد، همان يگان‌ها مي‌توانند بين قميش و گوجار پيش بروند و تنگه الاغلو، دولبشك، قميش و گوجار را حل كنند.» عزيز جعفري با ذكر اينكه جادة روي دولبشك به سمت شاخ آمدين بايد از طرف دشمن كشيده شود كه در اين صورت دشمن تلفات وارد مي‌كند، باز هم بر نظر خود تأكيد كرد. در ادامه جلسه گفته شد كه مجموع استعداد يگان‌هاي قرارگاه نجف 15 گردان و مجموع استعداد يگان‌هاي قرارگاه قدس با محاسبه اعزام‌هاي جديد به 10 گردان خواهد رسيد كه در اين صورت براي اجراي عمليات با كمبود نيرو مواجه خواهيم بود. در پايان جلسه فرمانده نيروي زميني سپاه به مسئول لجستيك اين نيرو (جمال آبرومند) تأكيد كرد كه لوازم ضروري از جمله استحكامات، لباس و... را از امروز در اختيار يگان‌ها قرار دهند.[۱]
گزارش- 231
در پاسخ به تشديد حملات هوايي عراق عليه نقاط مسكوني، منابع اقتصادي و تأسيسات صنعتي و نفتي ايران، به ويژه حملات روز گذشته به چهار نفتكش حامل نفت و تأسيسات نفتي ايران در خليج فارس، و در پي شليك يك موشك زمين به زمين در اواخر شب گذشته به بغداد، در آغاز بامداد امروز موشك ديگري به سوي بغداد شليك شد. ستاد تبليغات جنگ اطلاعيه‌اي در اين باره صادر كرد كه در آن آمده است: «در راستاي عمليات گسترده بازدارنده و مقابله به مثل ايران، رزمندگان اسلام در ساعت 22:30 روز دوشنبه (13/7/1366) و ساعت 38 دقيقه بامداد امروز (14/7/1366) مركز آموزشي دوره‌هاي عالي نظامي نيروهاي گارد ويژه جمهوري عراق را هدف دو فروند موشك زمين به زمين خود قرار دادند. عمليات تلافي‌جويانه سپاهيان اسلام پاسخ شديد و كوبنده جمهوري اسلامي ايران است به حملات هوايي و توپخانه دشمن به مناطق مسكوني شهرهاي آبادان، خرمشهر، زيوه، بيوران، درود و نيز هدف قرار دادن تأسيسات نفتي و اقتصادي و كارگري ايران در خليج فارس و استان‌هاي مركزي، خوزستان، مازندران، لرستان، باختران، همدان، ايلام و حومه تهران. اين حملات دشمن به شهيد و مجروح شدن صدها تن از هموطنان بي‌گناه و غيرنظامي ايران منجر شده و طي آن خساراتي نيز به مناطق مسكوني و تأسيسات صنعتي و كارگري ايران وارد آورده است. رزمندگان اسلام بدون شك در صورت تداوم شرارت‌هاي دشمن با قاطعيت تمام عمليات بازدارنده خود را ادامه داده و تا سرحد پشيماني حكام بغداد، آتش قهر انقلابي خود را متوجه تأسيسات اقتصادي، نظامي و صنعتي كليه شهرهاي عراق به جز چهار شهر امن خواهند كرد.»[۲] واحد خبر مجلس اعلاي انقلاب اسلامي گزارش داد كه نخستين موشك به پادگان الرشيد اصابت كرده است[۳] و معاونت اطلاعات ستاد مشترك ارتش نيز گزارش داد كه موشك دوم در فاصله پانصد متري از محل اول در پشت باغ" الزويته" فرود آمد و موجب آتش‌سوزي شد ولي خسارت مهمي به بار نياورد.[۴]
گزارش- 232
عراق با ادعاي اينكه موشك‌هاي پرتاب شده از سوي ايران، به مناطق مسكوني بغداد اصابت كرده است[۵]، تهديد كرد كه پاسخ آن را با حمله موشكي به تهران خواهد داد.[۶] علاوه بر اين، رژيم عراق امروز بار ديگر تهديد كرد در پاسخ به ادامه گلولـه‌باران شهرهاي عراق به وسيله ايران، با موشك، هواپيما و توپخانه شهرهاي ايران را هدف قرار خواهد داد.[۷] عراق همچنين سعي دارد با اتخاذ تاكتيك‌هاي سياسي، از مسئوليت خود در آغاز حمله به مناطق مسكوني شانه خالي كند و ايران را تحت فشار قرار دهد. وزير خارجه عراق امروز طي نامه‌اي به دبيركل سازمان ملل متحد، ادعا كرد از زمان تصويب قطعنامه598، ايران حمله به نقاط مسكوني عراق به ويژه بصره را تشديد كرده است. متن كامل نامه چنين است: «نامه مورخ 6 اكتبر 1987 معاون نخست‌وزير و وزير امورخارجه عراق خطاب به دبيركل هنگامي كه جامعه جهاني بر ضرورت خاتمه دادن به جنگ با اجراي همه جانبه و صادقانه قطعنامه 598 شوراي امنيت تأكيد مي‌نمايد، رژيم ايران با دورويي و نيرنگ و با ارتكاب جنايات بيشتر موضوع را منحرف ساخته و با طفره رفتن از خواسته بين‌المللي و تحميل ادامه جنگ، مواضع باج‌گيرانه خود را عليه عراق و نيز دولت‌هاي منطقه و به‌طور كلي جهان ادامه مي‌دهد. در نامه‌هاي مورخ 2 و 4 سپتامبر 1987 (S/19096 و S/19108) خود هشدار دادم كه يكي از ابزارهاي مهمي كه توسط رژيم متجاوز و توسعه‌طلب ايران در طرح توطئه‌آميز خود به‌كارگيري شده، تشديد جنگ شهرها مي‌باشد. همان‌طور كه جناب‌عالي اطلاع داريد از تاريخ 20 جولاي 1987 هميشه به اطلاع جناب‌عالي رسانده‌ام كه از تاريخي كه قطعنامه شوراي امنيت تصويب شده، در نامه‌هاي متعدد خطاب به جناب‌عالي توسط هيئت نمايندگي دائمي خود در نيويورك كه به‌عنوان سند شوراي امنيت انتشار يافته، حاكي از آن است كه رژيم ايران به بمباران شديد مناطق صرفاً غيرنظامي مسكوني در عراق به‌ويژه شهر بصره به بهانه حمله به مناطق اقتصادي اين شهر اصرار دارد، اگر چه در نامه‌هاي قبلي خود بر اين حقيقت تأكيد شده كه هيچ منطقه اقتصادي در شهر بصره از شروع تجاوزات رژيم ايران عليه عراق فعال نبوده است. تعداد شهداي بمباران مناطق صرفاً غيرنظامي از 20 جولاي تا 5 اكتبر مجموعاً 284 نفر مي‌باشد كه از جمله آنها 41 زن و 45 كودك است، 1165 نفر از جمله 196 زن و 217 كودك نيز مجروح شدند. به‌علاوه تأسيسات غيرنظامي به مقياس وسيع از جمله مناطق مسكوني و مدارس، مساجد و بيمارستان‌ها تخريب شده است. ديروز رژيم ايران طرح توطئه‌آميز شرورانه خود جهت تشديد جنگ شهرها را با شليك دو موشك زمين به زمين به شهر بغداد در ساعات 19:07 و 21:25 دقيقه به وقت گرينويچ ادامه داد. با محكوميت اين جنايات تنفرآميز و توطئه‌هاي شريرانه رژيم ايران، در زماني‌كه شوراي امنيت و دبيركل درگير بحث درباره اجراي قطعنامه 598 مي‌باشند، و نيز تلاش‌هاي آنها كه از حمايت كامل جامعه بين‌المللي برخوردار است، شديداً هشدار مي‌دهيم و اعتقاد داريم كه شوراي امنيت بايد به اين اقدامات ايران توجه دقيق نمايد. اين رژيم حقوق انساني را نقض كرده و دشمن بشريت است و بر ادامه جنگ كشتار و تخريب اصرار مي‌ورزد. همچنين تهديدي براي امنيت و ثبات كل منطقه محسوب شود. در پايان اعتقاد داريم كه گام‌هاي اساسي جهت دفاع از صلح و ثبات در منطقه بايد برداشته شود تا به رعايت مقررات بين‌المللي و تضمين رعايت مصوبات شوراي امنيت و سازمان ملل وادار شود و بدون درنگ با مصوبات سختگيرانه در مورد اين رژيم ضد قانون و جنايتكار، بر اساس منشور سازمان ملل اقدامات لازم صورت گيرد. طارق عزيز - معاون نخست‌وزير و وزير امورخارجه»[۸] علاوه بر اين، نمايندة عراق در سازمان ملل نيز امروز در نامه‌اي به دبيركل اين سازمان ادعا كرد كه ايران در روزهاي 4 و 5 اكتبر 1987 نقاط مختلف استان بصره، دياله، سليمانيه و شهر قلعه‌ديزه را بمباران كرده است كه بر اثر آن 31 تن كشته و 129 تن مجروح شدند و به تعدادي از ساختمان‌ها خسارت وارد شد.[۹]
گزارش- 233
حمله موشكي جمهوري اسلامي ايران به بغداد بازتاب نسبتاً وسيعي در رسانه‌هاي خارجي داشت. خبرگزاري رويتر اين حملات را پاسخ اعلام شده ايران به حملات هوايي عراق دانسته و نوشته است: «اين حملات درست يك روز پس از حملات هوايي سنگين در بخش جنوبي خليج فارس كه حداقل به چهار نفتكش ايراني - كه از آنها براي ذخيره نفت استفاده ميشود - آسيب رساند، روي داده است. يك سخنگوي ايران اعلام كرده بود كه اين كشور پاسخ سريعي به اين حملات خواهد داد. ايران همچنين روز شنبه به عراقي‌ها هشدار داد كه به تلافي كشته شدن افراد غيرنظامي در حملات هوايي به شهرهاي ايران، شهرهاي عراق از جمله بغداد را مورد حمله قرار خواهد داد.» راديو سوئد نيز با اعلام خبر حمله موشكي ايران به بغداد آن را در مقابل حملات عراق اجتناب‌ناپذير دانست و گفت: «اين اولين بار است كه ايران پس از جنگ شهرها در ماه فوريه سال جاري (اسفند 1365)، در پاسخ به حملات اخير عراق عليه منابع نفتي، كارخانجات صنعتي و مناطق مسكوني ايران، از موشك استفاده كرده است. آنچه احتمالاً موجب تحريك ايران در استفاده از موشك‌هاي زمين به زمين شد حملات هوايي بسيار شديد و غير معمولي روز گذشتة عراق بود. هواپيماهاي جنگي عراق با بيش از هزار كيلومتر پرواز از فراز خليج فارس گذشته و در بخش جنوبي خليج فارس و در نزديكي تنگه هرمز ترمينال نفتي ايران، جزاير فارسي و سيري و پنج كشتي نفتكش ايراني را مورد حمله قرار دادند.» گزارشگر راديو سوئد در پايان گزارش خود گفت: «پاسخ به اين حملات از جانب ايران اجتناب‌ناپذير بود و از آنجا كه ايران در مقابل نيروي هوايي عراق از موقعيتي پايين‌تر برخوردار است از موشك‌هاي زمين به زمين بهره گرفت.»[۱۰] همچنين مفسر بخش عربي راديو بي.بي.سي با اشاره به اينكه مقام‌هاي ايراني حملات موشكي را يك اقدام بازدارنده عليه بمباران‌هاي مناطق مسكوني و صنعتي ايران به وسيله عراق عنوان كرده‌اند، درباره واكنش عراق به اين حملات گفت: «اينك عراق با نيروي هوايي نيرومندش مي‌تواند حمله موشكي به بغداد را بهانه‌اي براي انجام حملات شديد‌تر در داخل ايران قرار دهد و ايران و عراق مي‌توانند دوباره جنگ را از سرگيرند.» مفسر راديو بي.بي.سي با بيان اينكه ايران جنوب شرقي بغداد را كه داراي ارودگاه نظامي، پايگاه هوايي، نيروگاه برق و پالايشگاه است هدف قرار مي‌دهد، درباره حملات ايران در خليج فارس گفت: «شگفت‌تر اينكه در حمله موشكي ايران مي‌توان خصوصيتي ديد كه مي‌تواند نشانه خويشتن‌داري نسبي ايران در حملات تلافي‌جويانه عليه عراق باشد. شايد اين نكته بسيار حائز اهميت باشد كه ايران علي‌رغم لفاظي‌هاي مقام‌هاي تهران در پاسخ به حملات عراق به نفتكش‌هايش از حمله به كشتي‌هاي تجارتي كه در خليج فارس با كشتي‌هاي جنگي همراهي مي‌شوند، خودداري كرده و در عوض به كشتي‌هايي حمله كرده است كه از حمايت كشتي‌هاي جنگي برخوردار نيستند.»[۱۱]
گزارش- 234
به دنبال پرتاب دو فروند موشك به بغداد و تهديد عراق مبني بر حمله به شهرهاي ايران، تعدادي از مردم شهرهاي باختران و ايلام از شب گذشته شهر را تخليه كردند. خبرگزاري جمهوري اسلامي از ايلام گزارش داده است: «طي شب گذشته و بامداد امروز تعداد زيادي از اهالي ايلام شهر را ترك كرده و به مناطق امن استان پناه برده‌اند. آنها با استفاده از وسايل نقليه سنگين و سبك و نيز با پاي پياده، با توجه به افزايش نرخ كرايه خودرو در چند روز اخير، از شهر خارج شده‌اند و در حال حاضر حدود 90 درصد اهالي ايلام در خارج از شهر به سر مي‌برند. هم اكنون حالت نگراني و وحشت بين آن دسته از مردم كه هنوز نتوانسته‌اند شهر را ترك كنند كاملاً مشهود است و هر كس سعي دارد به همراه خانواده‌اش از شهر خارج شود. مدارس شهر ايلام نيز به علت عدم حضور دانش‌آموزان به حالت تعطيل در آمده است.»[۱۲] در باختران نيز عده‌اي از مردم شب گذشته را در زير بارش باران در دامنه ارتفاعات و پارك‌ها به صبح رساندند و پس از آن به تدريج وارد شهر شدند. دانش‌آموزان نيز در گوشه و كنار براي رفتن به مدارس مشاهده مي‌شدند. مسئولان مدارس در زمينه حضور و غياب دانش‌آموزان از خود سلب مسئوليت كردند. آنچه در شهر باختران جلب توجه مي‌نمود خلوت بودن نانوايي‌ها و پمپ‌بنزين‌ها بود.[۱۳] در اين حال اولين جلسه كميته اسكان ستاد پشتيباني اجرايي مناطق بمباران شده در استانداري چهارمحال بختياري به منظور ايجاد هماهنگي‌هاي لازم براي مهاجرت هموطنان تشكيل شد كه احتمالاً با از سرگيري بمباران‌هاي ارتش عراق عليه مناطق مسكوني به اين استان مهاجرت كنند.[۱۴]
گزارش- 235
امروز مبادله آتش توپخانه در مناطق مختلف عملياتي از جمله شرق بصره، فاو، ميمك، مهران، قصرشيرين و نفت شهر ادامه داشت. هواپيماهاي عراقي نيز صرفاً به گشت و شناسايي مشغول بودند.[۱۵] از سوي ديگر، قرارگاه رمضان به نقل از نيروهاي مبارز كرد عراق گزارش داد: «هواپيماهاي رژيم بغداد روستاي"كاني‌البدير (الغدير)" واقع در داخل عراق را هدف موشك‌هاي خود قرار دادند. بر اثر اين حمله 11 تن شهيد شدند كه 4 تن آنها كودك مي‌باشند و 23 تن نيز كه بين آنها پيرمرد و پيرزن ديده ميشود، شديداً مجروح شده‌اند. همچنين بيش از ده‌ها خانه در اين روستا ويران شد.»[۱۶] روزنامه ترجمان چاپ آنكارا نيز نوشت: «رژيم عراق 50 تن از اهالي كركوك و روستاهاي اطراف اين منطقه را تيرباران كرده است. نيروهاي بعثي براي مقابله با حركت‌هاي مردمي و سركوب مخالفين، اهالي روستاها و قصبات حومه كركوك را مجبور به مهاجرت به ديگر نقاط عراق نموده و اين مناطق را با خاك يكسان كرده‌اند. همچنين مأمورين عراقي در تاريخ 31 مرداد و 2 شهريور 314 تن از زنان اهل كركوك را از كودكان و شوهرانشان جدا و به مناطق كردنشين شمال آن كشور تبعيد كردند.»[۱۷]
گزارش- 236
گروهي از نيروهاي جندالله كه براي گشت و جوله و اجراي كمين به روستاي خشكدره از توابع دهستان دشت طال در شمال بانه رفته بودند، با چته‌هاي هيز اربابا از حزب دمكرات درگير شدند. در اين درگيري تلفاتي به افراد ضد انقلاب وارد شد. همچنين فرمانده نيروهاي خودي، به شهادت رسيد.[۱۸] عناصر كومه‌له هم در محور بيساران واقع در جنوب جاده سنندج - مريوان چهار تن از نيروهاي خودي را كه يك نفرشان مسلح و بقيه بي‌سلاح بودند، به اسارت گرفتند.[۱۹]
گزارش- 237
كمبود اعتبارات مالي يكي از مشكلات نيروهاي مسلح است كه در جبهه‌ها تأثير منفي دارد. فرماندهان يگان‌ها و واحدهاي عمل‌كننده از مشكلات اقتصادي در فشارند. يگان حفاظت سپاه ششم سپاه پاسداران در نامه‌اي به رئيس ستاد مركزي سپاه نوشت: «اعتبار ارسالي فعلي از اعتبارات ارسالي سال 63 كمتر است...به دليل عدم نقد شدن فاكتورها به سبب كسري اعتبارات ناحيه، در حدود دو ماه است كه اعتباري به واحدهاي اين سپاه واگذار نشده است.»[۲۰] دفتر طرح و برنامه سپاه ششم نيز طي نامه‌اي به مركز نوشت: «اعتبارات اين ناحيه از اول سال 1366 به يك چهارم كل مواد تقليل يافته است، به طوريكه اين ستاد را در اداره كار خود با مشكلات عديده‌اي روبه‌رو ساخته و اين مهم در جلسات حضوري و تماس‌هاي تلفني و نامه نگاري‌هاي مكرر به برادران مركز انتقال يافته است كه تاكنون در جهت رفع آن هيچ اقدامي صورت نگرفته است.[۲۱]
گزارش- 238
مسائل عمومي جنگ و جبهه‌ها و مسائل ديگري كه يگان‌هاي رزم به دليل فشارهاي وارد بر آنان، با آن روبه‌رو هستند و همچنين مشكلات و ناهنجاري‌هايي كه يگان‌ها يا رزمندگان به دلايل مختلف از جمله بي‌توجهي‌ها با آن مواجه شده‌اند در جلسه امروز فرمانده نيروي زميني سپاه، فرماندهان قرارگاه‌هاي قدس، كربلا و نصرت و فرماندهان يگان‌هاي نيروي زميني سپاه: لشكر8 نجف، لشكر14 امام حسين(ع)، لشكر17 علي‌ابن‌ابي‌طالب(ع)، تيپ18الغدير، لشكر19 فجر، لشكر31 عاشورا ، لشكر41 ثارالله و چندتن ديگر از مسئولان سپاه در قرارگاه شهيد بروجردي بانه مورد بحث و بررسي قرار گرفت. در ابتداي اين جلسه علي شمخاني گفت: «امريكا برنامه‌هايي براي سركوب انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي تدارك ديده و مرحله به مرحله به اجرا مي‌گذارد و چنانچه مسئولين به موقع در اين زمينه تصميم نگيرند، برنامه‌هايش را به ما تحميل مي‌كند.» فرمانده نيروي زميني سپاه با اشاره به كمبودها و مشكلات، تأكيد كرد كه بايد در يگان‌هاي رزم، سيستم پشتيباني جنگ و در كشور تحولي ايجاد بشود تا بتوان متناسب با آن نيازمندي‌هاي عمليات‌ها و جنگ را تأمين و آن را اداره كرد. وي از فرماندهان و مسئولان حاضر خواست تا با ايجاد تحول در خود و در يگان‌هايشان از حداقل امكانات و نيرو حداكثر استفاده را بكنند. وي با ذكر اينكه ما بايد در ايجاد تحول پيشقدم شويم و از خودمان شروع كنيم، از حاضران خواست تا نظر و پيشنهادهاي خود را در اين باره ارائه كنند. سپس فرمانده لشكر8 نجف (احمد كاظمي) با اشاره به برخي معضلات جنگ و سپاه گفت: برخلاف گذشته كه پذيرش مأموريت‌ها براساس اعتقادات و تعهدات بود، به تدريج حالت رودربايستي بين فرمانده و فرمانبر به وجود آمده است و امكانات به طور صحيح تقسيم نميشود. وي همچنين بر ضرورت اقدامات تنبيهي و تشويقي تأكيد كرد. فرماندة لشكر41 ثارالله(ع) (قاسم سليماني) نيز از جمله مشكلات را برنامه‌ريزي سليقه‌اي و عدم انسجام ذكر كرد و پيشنهاد كرد گروه تحقيق و بازرسي براي سركشي به يگان‌ها تشكيل شود و تجربيات جمع‌بندي گردد. در ادامه فرماندة لشكر25 كربلا (مرتضي قرباني) تذكر مداوم و توجيه مناسب مأموريت‌هاي محوله را ضروري اعلام كرد و بر رسيدگي به مشكلات بسيجي‌ها تأكيد نمود. فرمانده لشكر31 عاشورا (امين شريعتي) نيز يادآور شد كه كسي بايد براي اعزام نيرو تبليغ كند كه هم جبهه ديده باشد، هم اخلاق نيكو داشته باشد. همچنين فرمانده قرارگاه قدس براي حل معضل ناهماهنگي مناطق و يگان‌هاي رزم، پيشنهاد كرد كه فرماندهان لشكر‌ها به فرماندهي سپاه مناطق منصوب شوند. فرمانده قرارگاه نصرت (علي هاشمي) نيز گله كرد كه مسئول بسيج در تصادف اتومبيل مجروح شد، رئيس مجلس، رئيس‌جمهور، همه برايش اطلاعيه دادند ؛ حاج احمدآقا به ملاقاتش رفت ولي هم‌زمان با آن آقاي حسن شفيع‌زاده (فرمانده توپخانه نيروي زميني سپاه) شهيد شد، تكه تكه شد، ولي كسي نه اطلاعيه‌اي داد و نه چيزي.[۲۲]
گزارش- 239
مسائل و مشكلات مناطق كردنشين كشور در جلسه امروز جانشين فرمانده كل سپاه با فرماندهان قرارگاه حمزة سيدالشهدا(ع) و فرماندهان يگان‌هاي اين قرارگاه، بررسي شد. در ابتداي جلسه فرمانده قرارگاه حمزه (هدايت‌الله لطفيان) به بيان مشكلات و كمبودها پرداخت، از جمله گفت: «حدود 1600 پايگاه در دو استان (كردستان و آذربايجان‌غربي) وجود دارد كه فرمانده تعدادي از پايگاهها، سرباز است. از سوي ديگر، وقتي پرداخت حقوق سرباز عقب افتاد روي روحيه و شايستگي رزمي او اثر مي‌گذارد، به خصوص وقتي بخواهد به مرخصي برود با 150 تومان حقوق[چگونه برود]...احتمال داده ميشود كه امسال حزب دمكرات نيروي بيش‌تري در منطقه نگه دارد، به خصوص اينكه ما در سال جاري ضعف‌هاي تاكتيكي داشته‌ايم. حدود 100 كيلومتر از مرز، از شمال سردشت تا سكران و تا مرز تركيه باز است. صورت جلسه با ارتش داريم كه قرار شد مرز را ببندد ولي اين كار نشد... خروج نيروهاي با تجربه و با سابقه از منطقه و آمدن نيروهاي موقت موجب شده تا كيفيت نيروهاي منطقه كاهش يابد. ضعف پشتيباني مسئولين از نيروهاي منطقه، از مشكلات ديگر است... حزب دمكرات از سربازان بومي منطقه كه سربازي‌شان تمام ميشود به دليل درگيري‌اي كه با افراد حزب داشته‌اند، از آنها پول مي‌گيرد و با آنها تسويه حساب مي‌كند... علي‌رغم اطلاعات قبلي، افراد كومه‌له در زمستان‌ها از منطقه خارج نمي‌شوند، بلكه زمستان‌ها را در خانه‌ها و جاهاي ديگر مي‌مانند.» در ادامه جلسه غلامرضا جلالي (مسئول معاونت اطلاعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا) گزارشي از عمليات‌ها و درگيري‌هاي منطقه ارائه كرد: «امكاناتي جمع‌آوري كرده بوديم تا در سه نقطه با دشمن درگير شويم. با وجود مشكلاتي كه داشتيم، موفقيت خوبي به دست آمد. گردان‌هاي اصلي ما در جريان عمليات‌هاي منظم ضربه خوردند، بازسازي هم نشدند. حزب دمكرات در 6 ماه گذشته از تاكتيك‌هاي جديدي استفاده مي‌كند از جمله: زدن به عقبه يگان در حين عمليات، يا حمله به ستون نيروهاي عازم عمليات با دوشكا و خمپاره... از يك سال قبل بسيجي رزمي به كردستان نمي‌فرستند و اغلب سرباز مي‌فرستند كه كيفيت خوبي ندارند... .»[۲۳] فرمانده قرارگاه حمزه در ادامه جلسه گفت: «برنامه‌مان اين بود كه با بسيج ويژه ، نقاط ييلاقي را پر كنيم كه در اين صورت حزب دمكرات مجبور مي‌شد در دسته‌هاي كوچك در منطقه حضور پيدا كند، ولي اين طرح به علت تأمين نشدن بودجه و عدم پشتيباني عملي نشد.» يكي از فرماندهان حاضر در جلسه مهم‌ترين مناطق درگيري قواي خودي با افراد حزب دمكرات را سقز ، بوكان، سردشت، جاده ميرآباد و اشنويه ذكر كرد. در ادامة جلسه يكي از مسئولان منطقه به تشريح حمله حزب دمكرات به پايگاه سپاه بوكان پرداخت: «دو هيز [تيپ] از حزب دمكرات با هم حركت كرده و ساعت 12 شب وارد روستا شده و در مدرسه‌اي مقابل پايگاه و به فاصله 20 متري آن مستقر مي‌شوند و حدود ساعت 2 بعد از نيمه شب به ستاد گردان در بوكان حمله مي‌كنند. حمله در اين ساعت بي‌سابقه بوده است. آنها با استفاده از اطلاعات دقيق و احتمالاً همكاري عناصر نفوذي داخل پايگاه كاملاً به آن نزديك شده و از پشت خاكريز شروع به تيراندازي مي‌كنند و دو جا را بيشتر از همه مي‌زنند: مقر فرمانده گردان و محل نيروهاي ضربت. دور تا دور پايگاه 10 سنگر وجود دارد. تا نيمه شب9 سنگر پر بوده، پس از آن 5 سنگر را خالي مي‌كنند. از 4 سنگر نگهباني كه در زمان حمله پر بوده فقط دو سنگر به سمت مهاجمان تيراندازي مي‌كنند. از افراد ضد انقلاب 40 تا 50 نفر به پايگاه حمله مي‌كنند و حدود 100 نفر هم در معابر وصولي كمين و تأمين بوده‌اند. در مجموع 85 تن از نيروهاي خودي داخل مقر بودند كه تعدادي شهيد و اسير شدند. با آغاز درگيري بي‌سيم زدند كه اگر به ما كمك نكنيد همه‌مان را مي‌گيرند و در ادامه تلاش مي‌كردندكه وارد اطاق بي‌سيم شوند تا اسناد را به دست بياورند، ما هم نيرو فرستاديم و از آنها خواستيم تا مقاومت كنند.» در اين جلسه از جمله علل موفقيت نيروهاي ضد انقلاب در اين حمله چنين برشمرده شد: 1 - ضعف اطلاعاتي خودي از دشمن. 2 - احتمال وجود عناصر نفوذي در پايگاه خودي. 3 - ضعف آرايش و حفاظت و ضعف اقدامات مهندسي كه ضعف حفاظت را در پي داشته است. 4 - خالي بودن قسمت زيادي از منطقه استحفاظي بوكان. 5 - ضعف آتش. 6 - غافل‌گير شدن نيروهاي خودي. در ادامه جلسه گفته شد كه در سال گذشته 5 عمليات ويژه در منطقه اجرا شد كه همة آنها موفق بود، ولي عمليات‌هاي گسترده غالباً ناموفق بوده، علت آن هم تعويض نيروهاست. ناصر صفرزاده فرماندة سپاه سردشت نيز گزارشي از اين منطقه ارائه داد: «پس از شبانه‌روزي كردن جادة بانه - سردشت درگيري‌هاي خوبي با نيروهاي ضد انقلاب داشتيم كه اكثر درگيري‌ها نزديك پايگاه ژاندارمري بود. 15 روز قبل در روستاي "احمد برو" درگيري داشتيم. آنجا جهاد سازندگي مي‌‌خواست جاده بزند كه ضد انقلاب حمله كرده، دو افسر عراقي هم آمده بودند. فيلم‌برداري هم مي‌كردند. در اين درگيري 11 شهيد و 7 اسير داشتيم. هفته گذشته افراد ضد انقلاب ابتدا با حمله به 6 پايگاه، اين پايگاهها را درگير كردند و سپس با دوشكا و تيربار به پايگاه زيوه حمله و آنجا را تصرف كردند كه فيلم آن را تلويزيون عراق نشان داد. ضعف استحكامات و سنگرهاي پايگاه از عمده‌ترين عوامل سقوط آن بود. يكي ديگر از فرماندهان قرارگاه حمزه نيز با تأكيد بر اينكه مشكلات اصلي ناشي از كمبود نيروهاي با تجربه و با كيفيت است، اضافه مي‌كند كه بسيجي بومي با ارزيابي و پيش‌بيني آينده خودش تصميم به همكاري با ما مي‌گيرد وقتي ما از نظر حقوقي و فرهنگي نتوانيم حال و آينده‌اش را تضمين كنيم، خودش را به خطر نمي‌اندازد. نيروي وظيفه و بسيجي كه مي‌آيد دو سال يا سه ماه خدمت مي‌كند و مي‌رود ولي افراد بومي آينده‌شان را در خطر مي‌بينند.» در ادامه جلسه فرمانده قرارگاه حمزه بر ضرورت همكاري بيشتر ارتش و ژاندارمري با سپاه براي تأمين منطقه و مقابله با ضدانقلاب و بستن مرزها و استقرار در خطوط پدافندي تأكيد كرد. پس از گزارش مسئولان قرارگاه حمزه از اوضاع مناطق كردنشين، جانشين فرمانده كل سپاه (علي شمخاني) چنين گفت: «تا به حال كومه‌له و دمكرات از عراق جيره و مواجب مي‌گرفتند ولي مأموريت نمي‌گرفتند. الان گروه‌هاي منافقين، كومه‌له و دمكرات در گرفتن مأموريت از عراق مسابقه مي‌گذارند... از همين حالا برادران بايد خود را براي زمستان آماده كنند... عراق 400 هزار نفر از نيروهاي آموزشي، شهرباني و پليس خود را جمع كرده و به جبهه‌ها فرستاده است. عراق قبلاً از سليمانيه تا بغداد 16 پاسگاه بازرسي داشت ولي الان به يك پاسگاه تقليل يافته است. بايد در جوّ حاكم بر مملكت تحولي ايجاد كرد. ستاد پشتيباني جنگ سالي 70 روز توان پشتيباني داشت ولي الان 15 روز هم نمي‌تواند. بايد در ستاد و پشتيباني و در يگان و پايگاه تحول ايجاد كرد. ما زماني به يك يگان 15 گردان مي‌داديم، تويوتا مي‌داديم ولي الان اين خبرها نيست. بايد از حداقل نيرو و امكانات حداكثر استفاده را بكنيم؛ يعني همپاي تحول در مملكت بايد در ستاد و يگان رزم هم تحول ايجاد شود. قطعاً طبق برنامه‌اي كه امريكا دارد، محدوديت‌هاي زيادي براي ما ايجاد خواهد كرد. امروز بخشنامه كرديم و ميزان آرد و برنج و گوشت براي يگان‌هاي آفندي را به 75% و براي پشت جبهه را به 50% كاهش داديم. امروز اين خطر بزرگي است كه با وجود اينكه خطر بيخ گوش ماست، جوّ غالب چنين باشد كه هيچ خبري نيست و صلح نزديك است. اين آرامش كاذبي است كه مردم و از جمله مسئولين را گرفته است… احساس خطر بزرگ‌تري مثل امريكا براي مردم ما مي‌تواند هشداري باشد كه مردم به صحنه بيايند.»[۲۴]
گزارش- 240
در منطقه خليج فارس پنج هواپيماي نظامي امريكا از نوع اف - 16 با نقض حريم هوايي جمهوري اسلامي ايران، در آسمان شهرستان چابهار دست به يك مانور هوايي زدند. دو فروند از اين هواپيماها در ارتفاع پايين و بقيه در ارتفاع بالا پرواز مي‌كردند.[۲۵] خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از شاهدان عيني گزارش داد: «اين هواپيماها كه از نوع جنگي و به رنگ سياه تيره بودند، در ساعت 13:20 ناگهان در آسمان بندر شهيد بهشتي چابهار ظاهر شدند. اين هواپيماها پس از آنكه دو فروند از آنها يك مانور هوايي روي بندر و كشتي‌هاي تجاري مستقر در آن انجام دادند، بدون مواجه شدن با عكس‌العمل واحدهاي نظامي مستقر در اين بندر، از منطقه دور شدند.»[۲۶] اربابي نماينده مردم چابهار در مجلس شوراي اسلامي كه خود شاهد پرواز هواپيماهاي نظامي امريكايي برفراز اين شهر بود، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: «دو فروند از هواپيماهاي فوق‌الذكر در ارتفاع بسيار پايين بر روي تأسيسات بندري و كشتي‌هاي مستقر در منطقه پرواز كردند، به طوريكه آرم هواپيماها كاملاً مشخص بود و يك دستگاه كاميون در حال حركت بر اثر دستپاچگي راننده واژگون شد و آتش گرفت كه با كمك آتش‌نشاني اداره بندر چابهار از آتش‌سوزي آن جلوگيري شد.» وي افزود: «هواپيماهاي متجاوز امريكايي به حدي پايين بودند كه چنانكه با تيركمان نيز به سوي آنان شليك مي‌شد مورد اصابت قرار مي‌گرفتند كه متأسفانه هيچ‌گونه عكس‌العملي از سوي واحدهاي نظامي و انتظامي مذكور صورت نگرفت.»[۲۷] با توجه به افزايش اقدامات تجاوزكارانه امريكا در منطقه، استاندار بوشهر در جلسه اداري اين استان گفت: «شيطان بزرگ مانند ديوانه‌اي شده است كه هر آن ممكن است سنگي بيندازد و زحمت ما را زياد كند. بايد طرح‌هايي در استان به مرحله اجرا درآيد كه نياز آنها بيشتر احساس ميشود. بايد تلاش اين باشد كه در زير بمباران بمانيم و كار كنيم. ما بمباران شهرهاي ايلام، اهواز و ده‌ها شهر بمباران شده ديگر را تجربه كرده‌ايم، لذا دستگاه‌هاي اجرايي بايستي آمادگي لازم را به دست آورند و چنانچه اين مهم مهيا نشود، در شرايط دشوار اذيت خواهيم شد.» استاندار بوشهر تأكيد كرد: «روند پناهگاه‌سازي بايد سريع‌تر به پيش رود و مردم توجيه شوند كه در خانه‌هاي خود پناهگاه بسازند.»[۲۸] نيروهاي امريكايي امروز علاوه بر تجاوز به حريم هوايي جمهوري اسلامي، يك كشتي تجاري ايران را در سواحل درياي عمان تحت تعقيب قرار دادند. هواپيماهاي امريكا با تعقيب كشتي تجاري "ايران - قدر"، از كاپيتان آن خواستند تا نوع محموله و مقصد كشتي را اعلام كند. كاپيتان هندي كشتي گفت: «هواپيماهاي امريكايي بيش از ده بار كشتي را دور زدند و از طريق بي‌سيم با من تماس گرفتند.» كشتي ايران - قدر كه حامل ذرت است، از آرژانتين به سوي چابهار در حركت بود و اكنون در بندر لنگر انداخته است.[۲۹]
گزارش- 241
قدرت‌هاي بزرگ غرب در قبال بحران خليج فارس ضمن همراهي با امريكا، به شيوه‌اي متفاوت عمل مي‌كنند. منابع نزديك به وزارت دفاع امريكا امروز اعلام كردند چندين واحد گشت حفاظت ساحلي امريكا كه با هواپيما و هلي‌كوپتر حمايت مي‌شدند جهت اجراي مأموريت‌هاي مراقبتي به خليج فارس اعزام شدند. [۳۰] در همين حال روزنامه اينديپندنت چاپ لندن به نقل از "آندره ژيرو" وزير دفاع فرانسه نوشت: «دولت فرانسه در نظر دارد در اولين اقدام جهت عادي‌سازي روابط با ايران، ناو هواپيمابر "كلمانسو" را از منطقه خارج كند. اين ناو هواپيمابر در اوج بحران سياسي ايران و فرانسه به منطقه اعزام شده بود و از پشتيباني لازم برخوردار نبود اما هم اكنون حضور آن نه تنها بي‌فايده خواهد بود بلكه ريسك زيادي به همراه خواهد داشت و با توجه به كاهش تشنج‌هاي موجود ميان ايران و فرانسه، مراجعت آن احتمالاً بررسي خواهد شد.»[۳۱] ژاپن نيز براي جلوگيري از افزايش تشنج در خليج فارس سعي دارد ضمن جلب رضايت امريكا، با مذاكره و تهديد اقتصادي عليه ايران و عراق، امكان صدور نفت از اين منطقه را تأمين كند. سخنگوي وزارت حمل و نقل ژاپن اعلام كرد: «تضمين‌هايي از طرف دولت ايران دريافت كرده كه هيچ‌گونه حمله‌اي عليه كشتي‌هاي ژاپني صورت نخواهد گرفت.»[۳۲] ژاپن روزانه حدود سيصدهزار بشكه نفت از ايران كه كل ظرفيت صادرات نفت آن روزانه بين 4/1 تا 7/1 ميليون بشكه است خريداري مي‌كند.[۳۳]
گزارش- 242
كشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس موقعيت نظامي و امنيتي سواحل خود را تقويت مي‌كنند. كشور كويت تعداد زيادي سلاح‌هاي سنگين و سبك در دو جزيره فيلكه و كوبر مستقر كرده و بيشتر اوقات روز ناوچه‌هايي بين اين دو جزيره رفت و آمد مي‌كنند. كويت همچنين در بندر الاحمدي سكوهاي جديد موشكي مستقر كرده است كه بعضي از شب‌ها بدون هدف با سلاح پدافند هوايي به اطراف بندر تيراندازي مي‌كنند. قطر نيز با اعزام نيروهاي جديد و اسلحه و مهمات به جزيره "هالول" اين جزيره را تقويت كرده است. گزارش منطقه دوم دريايي سپاه در اين باره حاكي است: «در اوايل ماه جاري تعداد قابل توجهي توپ و تانك و مهمات مربوطه در اسكله نظامي "دوحه" بارگيري و به طرف جزيره "هالول" حمل و تعداد 130 الي 150 نفر پرسنل دريايي قطر نيز به سمت جزيره موصوف حركت كرده‌اند. گفته شده كه از اوايل سال جاري تاكنون دولت قطر توجه بيش‌تري به اين جزيره دارد. به علاوه دولت قطر دو پرسنل گردان مرزي خود را كه ايراني بودند به علت طرفداري از جمهوري اسلامي ايران از خدمت معاف و به زودي از اين كشور اخراج خواهد كرد. بحرين نيز از حدود دو ماه قبل تاكنون مبادرت به تهيه سلاح و مهمات زيادي نموده است.»[۳۴]
گزارش- 243
با وجود حضور نظامي گسترده امريكا در خليج فارس و اعتقاد بر اينكه امريكا محرك اصلي جنگ تحميلي است، فرماندهان سپاه، جبهه جنگ با رژيم عراق را در اولويت اول مي‌دانند. محسن رفيق‌دوست با بيان اينكه تحركات خليج فارس نمي‌تواند مسئله جنگ را براي ما در درجه دوم قرار دهد، گفت: «در حالي‌كه امريكا ما را زير فشار گذاشته و با فشارهايي كه در خليج فارس به ما وارد مي‌كند و يا امكانات در اختيار عراق قرار مي‌دهد همه به خاطر نجات صدام است، اين را درك كرديم و با دقت همه مسائل خليج فارس را زير نظر داريم و مسئله جنگ را به عنوان مسئله اصلي در نظر داريم و اگر اين‌كار را نكنيم دشمن به هدف خودش رسيده است.»[۳۵] علي شمخاني نيز هدف از لشكركشي امريكا به منطقه را وادار كردن ايران به تبعيت از امريكا يا سركوب آن عنوان نمود و با اشاره به چگونگي حضور ابتدايي امريكا در خليج فارس و مخالفت‌خواني‌هايي كه در داخل امريكا مي‌شد، گفت: «ريگان با سياستي كه اجرا كرد اين مخالفت‌خواني‌ها تمام شد. همين‌طور مخالفت كشورهايي چون انگلستان و فرانسه پايان يافت و با سياست ريگان موافق شدند. مسئولين در زمينه مقابله صحيح با اين حضور از خود سهل‌انگاري نشان مي‌دهند. امريكا برنامه‌هايي را براي سركوب انقلاب اسلامي تدارك ديده و چنانچه مسئولين به موقع در اين زمينه تصميم نگيرند، امام موضع‌گيري نموده و حركت امريكا چنين تصميمي را بر ما تحميل خواهد كرد. البته اين بدترين شكل تصميم‌گيري در جنگ است.»[۳۶]
گزارش- 244
توان تسليحاتي طرفين هر جنگي از عوامل مهم و مؤثر در وضعيت توازن آن جنگ است. كشورهاي غربي درحالي كه سخاوتمندانه براي خريدهاي تسليحاتي عراق زمينه مناسب فراهم مي‌كنند، در مقابل، رفتار سختگيرانه و خصومت‌آميزي با خريدهاي نظامي ايران دارند. اوج اين اقدامات تلاش براي تصويب قطعنامه تحريم تسليحاتي ايران در شوراي امنيت و بستن بنادر ايران در جهت جلوگيري از فروش نفت خواهد بود. اينكه اين تلاش‌ها چقدر در استراتژي نظامي و سياست‌هاي ايران مؤثر خواهد بود، موضوعي است كه رسانه‌ها و صاحب‌نظران به بررسي آن پرداخته‌اند. فشارهاي غرب و احتمال تحريم ايران از عواملي است كه باعث شده است مسئولان جنگ به توليد تسليحات در داخل كشور توجه بيش‌تري بكنند. هفته‌نامه آبزرور چاپ لندن درباره دستاوردهاي اين سياست نوشته است: «ايرانيان تاكنون توانسته‌اند چندين نوع از انواع موشك‌هاي زمين به زمين را توليد كنند. يك نوع از اين موشك‌ها شبيه به موشك‌هاي "فراگ" چيني است كه 40 مايل برد دارد و ايران تاكنون با آن بارها بصره را هدف قرار داده است. نوع ديگر موشك‌هايي كه در ايران ساخته ميشود شبيه به موشك‌هاي اسكاد - بي است كه شوروي در ارتش خود از آن استفاده مي‌نمايد و 300 كيلومتر (180 مايل) بُرد دارد. علاوه بر اين ايرانيان داراي موشك‌هاي مختلف زمين به دريا و زمين به هوا بوده و دانش لازم براي استفاده از آنها را در اختيار دارند.»[۳۷] همچنين "گلدبرگ" عضو برجسته مركز مطالعات استراتژيك در واشنگتن در گفت‌وگو با راديو امريكا تحريم تسليحاتي ايران را بي‌اثر دانست و گفت: «ايران تسليحات مورد نياز خود را از منابعي مختلف از جمله ويتنام، چين و برخي از كشورهاي اروپايي و امريكاي لاتين خريداري مي‌كند. تحريم فروش تسليحات عليه ايران مؤثر واقع نخواهد شد. تنها يك راه وجود دارد و آن اين است كه بنادر ايراني بسته شوند. وي گفت: وقتي سخن از بستن بنادر ايران به ميان مي‌آيد منظور آن نيست كه در چنين شرايطي ايران قادر به دريافت تسليحات نخواهد بود بلكه منظور آن است كه ايران از بنادر خود براي صدور نفت استفاده مي‌كند و در صورت مسدود شدن بنادر، نفت خود را به قيمت نازل به فروش مي‌رساند تا بتواند با تأمين ارز خارجي بهاي جنگ با عراق را بپردازد. دولت امريكا تا چندي پيش به اين واقعيت پي نبرده بود كه با خودداري از خريد نفت از ايران تا چه اندازه مي‌تواند به آن كشور فشار وارد آورد.»[۳۸]
گزارش- 245
اجلاس فوق‌العاده آتي سران عرب و اجلاس سالانه شوراي همكاري خليج فارس به دليل بروز تحولات جديد در جنگ ايران و عراق به تعويق افتاد.[۳۹] اجلاس سران عرب آبان ماه و اجلاس شوراي همكاري در آذر ماه برگزار ميشود. خبرگزاري فرانسه به نقل از منابع ديپلماتيك در پايتخت اردن گزارش داد: «كشورهاي عرب در اجلاس فوق‌العاده سران عرب كه 17 آبان ماه در امان برگزار خواهد شد قطع روابط با ايران را در سر نمي‌پرورانند؛ زيرا قطع روابط راه حل جنگ خليج فارس نيست. هدف از اين اجلاس كه بسيار حساس نيز تلقي گرديده، دست‌يابي به يك موضع عربي واحد در مقابل جنگ ايران و عراق است. يك موضع افراطي نمي‌تواند اتفاق نظر اعراب را در پي داشته باشد.» اين منابع افزودند: «پيشنهادهايي كه مورد توجه اجلاس قرار گيرد به طور هماهنگ با تلاش‌هاي جامعه بين‌المللي جهت اجراي قطعنامه598 شوراي امنيت دنبال خواهد شد در غير اين صورت ابتكارهاي عربي خاصي انجام خواهد پذيرفت. بدين ترتيب كشورهاي عربي كه ايران و عراق آنها را (باور كردني) مي‌پندارند مأمور انجام يك گفت و شنود عاقلانه با ايران خواهند شد. اين كشورها سلطان‌نشين عمان و الجزاير هستند كه ضمن برخورداري از روابط حسنه با عراق، موفق به حفظ مناسبات عادي با ايران نيز شده‌اند.[۴۰]
گزارش- 246
اعضاي كميته سهميه‌بندي اوپك در رياض راه‌هاي وادار كردن اعضاي اوپك به رعايت سهميه‌هاي توليدي و مقدمات گردهمايي آتي اعضاي اوپك در وين را - كه به توزيع مجدد سهيمه‌ها اختصاص خواهد داشت - بررسي كردند. خبرگزاري فرانسه از رياض گزارش داد: «عربستان چندين سال است كه نقش يك توليدكننده داراي نرمش را بازي كرده و براي جبران اضافه توليد بعضي از كشورهاي عضو اوپك، توليد خود را كاهش داده است. اين كشور توليد روزانه خود را از 10ميليون بشكه در سال 1980 به 2/2 ميليون بشكه در سال 1985 كاهش داد. اما از اين پس عربستان از داشتن نقش تنظيم كننده در ميان اعضاي اوپك خودداري خواهد كرد. نشريه سعودي الشرق الاوسط به نقل از منابع رسمي سعودي نوشته است: عربستان از اين پس خود را مجبور به فداكاري نمي‌بيند و تنها همانند 12 عضو ديگر اوپك مسئول رعايت سهيمه خود است. اين نشريه همچنين خاطرنشان كرده كه به دليل اوضاع بازار نفت جهاني، كشورهايي كه بيش از سهميه خود نفت توليد مي‌كنند، به ويژه ايران كه روزي چهارصد هزار بشكه اضافه توليد دارد، بايد تصميمات اوپك را رعايت كنند. به نوشتة اين نشريه، عربستان ديگر نزد كشورهاي خليج فارس براي اتخاذ چنين تصميمي دخالت نمي‌كند. كميته سهميه‌بندي اوپك علاوه بر عربستان از كويت، قطر، امارات عربي متحده، ايران و عراق ديدار خواهد كرد.»[۴۱]
گزارش- 247
امريكا حمايت خود را از هرگونه اقدام براي تحريم نفت ايران اعلام كرد. "جان دونيگتون" وزير انرژي امريكا در كويت گفت: «بستن تنگه هرمز براي ايران و هر كشور ديگري مشكل است. تمامي كشورهاي جهان به‌ويژه آنها كه واردات نفت‌شان به منطقه خليج]فارس[ بستگي دارد، با بسته شدن تنگه‌هرمز به‌طور جدي آسيب خواهند ديد.» وي افزود كه با توجه به همكاري بين‌المللي براي باز نگه‌داشتن و تضمين امنيت و آزادي كشتي‌راني در خليج فارس فكر نمي‌كند كه تنگه هرمز بسته شود.[۴۲] وزير انرژي امريكا به امير كويت نيز اطمينان داده است كه امريكا خود را به باز نگه‌داشتن خطوط بين‌المللي كشتي‌راني در خليج فارس ملزم مي‌داند و عميقاً در مورد دوستانش متعهد است.[۴۳] هم‌زمان با حضور نيروي دريايي امريكا در خليج فارس مقدار نفت خريداري شده از ايران به صورت رقم عمده‌اي از واردات نفتي امريكا در آمد. "فرد اكسل گارد" كارشناس امور خاورميانه در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي واشنگتن در مصاحبه با راديو امريكا گفت: «بازار بين‌المللي نفت با عرضه بيش از حد روبه‌رو شده است. اين موضوع همراه با نقل و انتقالات متعددي كه دلال‌هاي نفتي و مؤسسات گوناگون انجام مي‌دهند، عامل جلب مشتري براي خريد نفت ارزان‌تر ايران شده است. منافع بازرگاني امريكا ايجاب مي‌كرد نفت ارزان‌تري خريداري كند كه از جانب ايران در بازارهاي جهاني عرضه شده بود.» وي به اختلاف نظري كه در اين باره بين وزارت بازرگاني و وزارت دفاع امريكا پيش آمد اشاره كرد و گفت: «با وجود اعتراض وزارت دفاع به معاملات نفتي با ايران، براي وزارت بازرگاني منافع حاصله از نفت ارزان قيمت ايران آنچنان جذاب بود كه اين اعتراضات ناديده گرفته شود.»[۴۴] فرد اكسل گارد ادعا كرد: «حضور نظامي امريكا در خليج فارس كمك مستقيمي به ايران بوده كه با حفاظت از نفتكش‌ها، عبور صحيح و سالم كشتي‌هاي حامل نفت ايران را تضمين كند. اين موضوع حاصل حفاظتي بوده كه ما براي نفتكش‌ها و عبور آزاد كشتي‌راني در خليج فارس تأمين كرده‌ايم به نظر بسياري از كارشناسان صادرات نفتي، كشوري كه در اين ميان صادرات نفتي‌اش حفاظت شد، ايران بود. كاهش حملات عراقي‌ها به كشتي‌هاي حامل نفت ايران طي چند ماه گذشته به خصوص پس از حمله عراق به استارك سبب شد كه ايران طي سه چهار ماه گذشته بيش از سال گذشته نفت از خليج فارس صادر كند و ميلياردها دلار عايدي نفتي ببرد و ارز تأمين كند كه در غير اين صورت يعني در صورت عدم حضور نظامي امريكا در خليج فارس عايد ايران نمي‌شد.» به نظر فرد اكسل گارد با اينكه حضور نظامي امريكا در خليج فارس ظاهراً نشانه مخالفت با ايران در خليج فارس است، در حقيقت منافع حاصله ايران از اين تحولات گوياي واقعيت اقتصادي به دور از شعارهاي سياسي است. وي افزود: معاملات اقتصادي بين ايران و امريكا وضعي متفاوت از برخوردهاي سياسي دارد و به احتمال زياد به‌رغم اعتراضات كنگره امريكا همچنان ادامه پيدا خواهد كرد.[۴۵]
گزارش- 248
با وجود افزايش تنش در روابط سياسي ايران و انگلستان، ماه گذشته روابط بازرگاني دو كشور از رونق خوبي برخوردار بود. راديو بي.بي.سي به نقل از منابع انگليسي گفت: «ارزش صادرات بريتانيا به ايران طي چهار ماه گذشته سال جاري بالغ بر 123 ميليون ليره استرلينگ بوده است كه نسبت به چهار ماه قبل از آن 43 درصد افزايش يافته است. متقابلاً ميزان واردات بريتانيا از ايران، ظرف همين مدت از 46 به 67 ميليون ليره استرلينگ افزايش يافته است. "ويليام ريو" يكي از مفسرين بخش شرقي بي.بي.سي در اين باره گفت: در سال جاري صادرات عمده بريتانيا به ايران متشكل از انواع ماشين‌آلات و وسايل حمل و نقل بوده است و پس از آن به ترتيب اهميت مواد شيميايي، اغذية و دام و احشام به ايران صادر شده است. در مقابل نزديك به 70 درصد از واردات بريتانيا از ايران نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي بوده است و منسوجات، ميوه و سبزي بخش ديگري از صادرات ايران به بريتانيا را تشكيل داده است. سخنگوي وزارت بازرگاني انگليس نيز دراين باره گفت: اين كشور فروش بعضي اجناس به خصوص تسليحات را كه بتواند به افزايش و ادامه جنگ خليج فارس كمك كند، به هر دو كشور ايران و عراق تحريم كرده است. همچنين سخنگوي وزارت خارجه بريتانيا كه در مورد آمار جديد بازرگاني اظهار نظر مي‌كرد، گفت: «به‌رغم اختلافات ديپلماتيك ايران و بريتانيا، روابط بازرگاني دو كشور همانند گذشته ادامه دارد.» راديو بي.بي.سي در ادامه گزارش خود گفت: «اما بريتانيا تنها كشور غربي نيست كه در سال جاري شاهد افزايش مبادلات بازرگاني خود با ايران مي‌باشد، بلكه هفته گذشته اعلام شد كه صادرات ايران به امريكا نيز رونق قابل توجهي گرفته است. بنابر آمار بازرگاني ايالات متحده امريكا، ايران در ماه جولاي گذشته دومين و بزرگ‌ترين تأمين كننده نفت آن كشور بوده است.»[۴۶]
گزارش- 249
مسائل جنگ، بحران خليج فارس و مواضع ايران در قبال پايان جنگ، از موضوعات قابل توجه رسانه‌هاي دنيا است. شهرام چوبين در مصاحبه با راديو بي.بي.سي حمله‌موشكي ايران به بغداد را صرفاً به لحاظ رواني مهم دانست و درباره علل توجه مجامع بين‌المللي به جنگ در چند ماه اخير گفت: «من‌فكر مي‌كنم مهم‌ترين مسئله، مسئله داخلي امريكا بود كه سعي مي‌كرد دوباره سياست مناسب خود را در خاورميانه پيدا كرده و موقعيت خودش را بهتر كند. موقعيتي كه به دليل فروش اسلحه به ايران و تا اندازه‌اي به علت حضور گسترده شوروي در خليج فارس بدتر شده بود.» چوبين درباره ميزان انعطاف‌پذيري جمهوري اسلامي در قبال قطعنامه598 گفت: «من‌فكر مي‌كنم كه ايران در واقع قبول كرده كه نمي‌تواند اين جنگ را ببرد. با وجود آن هدف‌ها و اصول اوليه خود را مبني بر اينكه رژيم عراق عوض بشود، دارد و اكنون كاملاً به دنبال راهي است كه بتواند جنگ را تمام كند. راهي كه اولاً بايد سازمان ملل قبول كند كه ايران حق دارد، ثانياً يك اندازه از هدف‌هايش را به آن بدهد و فكر نمي‌كنم كه حتي فشار هر دو ابرقدرت يا سازمان ملل باعث بشود كه ايران كنار بيايد. اگر در ايران خودشان تصميم بگيرند كه مي‌خواهند جنگ را تمام كنند و به قسمتي از خواسته‌هايشان برسند، كم‌كم جنگ را تمام مي‌كنند.»[۴۷] با اين حال ايران احساس‌مي‌كند كه به‌وسيله جامعه بين‌المللي و عراق تحت فشار قراردارد و اين امر ايران را براي انجام مذاكره انعطاف‌پذير نمي‌سازد، بلكه آن كشور را در اجراي يك حمله جديد مصمم مي‌كند.[۴۸] مردم ايران هنوز از جنگ خسته نشده‌اند و اين موضوع اخيراً در يك نظرسنجي عجيب به اثبات رسيد. خبرنگار روزنامه ايتاليايي"كوريره دلاسرا" در گزارشي از تهران نوشت: «در اين نظر سنجي كه نتيجه‌اش قابل ترديد نيست از ماهواره، دستگاه‌هاي الكترونيك يا مكالمه تلفني با مصاحبه شونده، استفاده نشد، بلكه قديمي‌ترين روش بيان عقيده به كار گرفته شد. در شب سالگرد جنگ از مردم ايران دعوت شد كه در صورت موافقت با ادامه جنگ پنجره‌ها را باز كرده و شعار الله‌اكبر سر دهند. طنين فريادها در سكوت ساعت 21 (9 شب) كه در سراسر اين شهر عظيم پراكنده بود، هيچ ترديدي باقي نگذاشت. در تهران تقريباً همه پنجره‌ها باز بود، از آپارتمان‌هاي مرفه در شمال تهران گرفته تا اهالي محلات جنوب شهر كه نيروي محركه انقلاب هستند.» اين روزنامه سپس با اشاره به اعزام 25هزار نفري نيروهاي داوطلب از تهران نوشت: «درصف رزمندگان جواناني از تمامي اقشار ديده مي‌شوندكه براي شهادت لباس سفيد بر تن دارند. شعارهاي آنان مفهوم نيست، اما در آنها كلمات صدام، امريكا، خميني و پيروزي قابل تشخيص هستند.»[۴۹] به نوشته اين روزنامه: «ملت ايران به هر طبقه اجتماعي كه تعلق داشته باشند در مورد لزوم ادامه جنگ تا تحقق پيروزي با هم هم‌نظرند.»[۵۰] اين روزنامه به نقل از محسن‌رضايي درباره تهية تجهيزات لازم براي ادامة جنگ نوشت: «از آغاز جنگ ما از عراقي‌ها اسلحه به غنيمت مي‌گرفتيم حال نيز مي‌توانيم از 20 تا 30 فروند ناو جنگي امريكايي عليه خودشان استفاده كنيم.»[۵۱]
گزارش- 250
يك هواپيماي افغاني در ساعت 18 امروز از بين ميله‌هاي 56 و 66 مرزي تا عمق 1000 متري فضاي جمهوري اسلامي ايران تجاوز كرد كه پس از اجراي به موقع آتش پدافند، به داخل خاك افغانستان متواري گرديد.[۵۲] نيروهاي ژاندارمري نيز با تعدادي از اشرار و ميليشياهاي افغاني كه قصد تجاوز و اجراي عمليات ايذايي در نوار مرزي را داشتند به مدت يك ساعت درگير شدند، كه در اين درگيري يك سرباز پاسگاه مجروح شد.[۵۳] در منطقه زابل نيز نيروهاي دولتي افغانستان به داخل خاك ايران خمپاره‌اندازي كردند كه پاسگاه ژاندارمري به آن پاسخ داد.[۵۴] علاوه بر آن، پاسگاه ژاندارمري "اسكان" از توابع سراوان هدف حمله اشرار مسلح قرار گرفت. تعداد سي چهل نفر از اشرار مسلح از سه طرف پاسگاه فوق را محاصره كردند و با آر.پي.جي.7، كلاشينكف و سيمينف به آن حمله كردند. در اين درگيري دو سرباز ژاندامري شهيد و دو تن مجروح شدند.[۵۵]
گزارش- 251
مسئولان اقتصادي ايران بر كنترل بيشتر دولت بر مؤسسات و قيمت كالاها و خدمات تأكيد دارند. معاون وزارت امور اقتصادي و دارايي امروز در سخنراني افتتاحيه سمينار مسئولان و مديران كل امور اقتصادي و دارايي استان‌هاي كشور ضمن تأكيد بر ضرورت نظارت بر مؤسسات مختلف و تداوم آن، گفت: «نيروهاي مخرب اقتصادي جدا از نظام كلي اقتصاد جامعه به فعاليت‌هاي پولي و مالي مبادرت مي‌ورزند و اكثراً از تأديه حقوق بيت‌المال خودداري مي‌كنند. فعاليت‌هاي پولي و مالي بعضي از صندوق‌هاي قرض‌الحسنه و بنيادهايي كه تحت پوشش فعاليت عام‌المنفعه و خيريه كار مي‌كنند نقش مخربي در اقتصاد كشور دارند.» وي تلاش‌هايي را كه براي نظارت و كنترل اين فعاليت‌ها صورت گرفته، گام‌هاي نخستين دانست و بر استمرار آن تأكيد كرد. در جلسه بعد از ظهر اين سمينار محمدجواد ايرواني، وزير امور اقتصاد و دارايي، در سخناني وضعيت وصول ماليات‌ها طي نيمه اول سال جاري را مناسب ارزيابي كرد و گفت: «علي‌رغم كاهش ماليات‌هاي غيرمستقيم در شش ماهه اول سال جاري نسبت به مدت مشابه سال گذشته، در كل وصولي ماليات‌ها با رشدي برابر 5/5 درصد به ثبت رسيده است.» وي همچنين گفت: « در آينده با كتمان كنندگان درآمد به خصوص درآمدهاي بالا با قاطعيت و شدت بيش‌تري برخورد خواهد شد و مسئله بنياد نبوت به همين جا ختم نشده و در زمينه استرداد اموال عمومي كه به طريقي چپاول شده است، استمرار خواهد داشت.»[۵۶]
گزارش- 252
قيمت كالاها و خدمات از جمله دغدغه‌هاي دولت است كه در موقعيت كنوني دولت تلاش دارد با كنترل آن، نياز خانواده‌ها را به شيوه‌اي متعادل برطرف نمايد. مركز آمار ايران در گزارشي به طور كلي هزينه خانواده‌ها را به دو دسته خوراكي و غيرخوراكي تقسيم كرده و ميزان هزينه اختصاصي خانواده‌هاي ايراني به هر دسته را در جدولي به شرح زير آورده است:
| رديف | شرح هزينه | درصد |
|---|---|---|
| 1 | آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌هاي مربوط | 15 |
| 2 | گوشت | 32 |
| 3 | شير، فرآورده‌هاي لبني و تخم پرندگان | 5/10 |
| 4 | روغن‌ها و چربي‌ها | 5/1 |
| 5 | ميوه و سبزي‌ها | 23 |
| 6 | خشكبار و حبوبات | 3 |
| 7 | قند و شكر و شيريني‌ها، چاي و قهوه و كاكائو | 5 |
| 8 | ادويه و چاشني‌ها و ساير تركيبات خوراكي | 1 |
| 9 | نوشابه‌ها و غذاهاي آماده | 4 |
| 10 | دخانيات | 5 |
| جمع | 100% |
فهرست كالاهايي كه دولت براي كنترل قيمت آنها تلاش مي‌كند شامل اكثر اقلام فوق است و حيطة اعلام شده كنترل حدود 90% از كل هزينه‌هاي خوراكي را در بر مي‌گيرد كه نشان دهندة توجه مسئولان به اين موضوع است و اگر اجراي برنامه‌هاي دولت در جهت تثبيت يا كاهش قيمت خوراكي‌ها به نتيجة مطلوب برسد، اثر آن به لحاظ حيطه شمول، كاملاً منطقي خواهد بود. مركز آمار ايران هزينه‌هاي غيرخوراكي خانوارها را كه جمعاً 61% از كل هزينة خانوار را تشكيل مي‌دهد، به شرح زير اعلام كرده است:
| رديف | شرح هزينه | درصد |
|---|---|---|
| 1 | پوشاك و كفش | 13 |
| 2 | مسكن | 48 |
| 3 | لوازم، اثاثيه، ملزومات و خدمات خانوار | 9 |
| 4 | بهداشت و درمان | 8 |
| 5 | حمل و نقل و ارتباطات | 11 |
| 6 | تفريحات و سرگرمي‌ها، تحصيل و آموزش | 3 |
| 7 | كالاها و خدمات متفرقه | 8 |
| جمــــــــــع | 100% |
روزنامه رسالت بعد از نقل گزارش فوق در توضيحي نوشت: «برخلاف دقت و جامعيّتي كه در برخورد با فهرست كالاهاي خوراكي توسط دولت انجام شده است، در مورد كالاهاي غيرخوراكي و خدمات، بي‌توجهي شده است. اقلام اعلام شده در فهرست 22 قلم كالاي اساسي جز در مورد مال الاجاره كه شايد بتواند بر هزينة مسكن تأثير داشته باشد در مورد ساير اقلام به فرض تحقق كامل امر كنترل، كه فرضي نادرست است، حتي5% از هزينه‌هاي غيرخوراكي را نيز شامل نخواهد شد و در عين حال منطق اولويت و اهميت نيز در انتخاب اقلام رعايت نگرديده است.»[۵۷]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/07/14
- ↑ سند شماره 1516/ د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ؛ دفترچه ثبت راو‌ي قرارگاه نيروي زميني(اسدالله احمدي)، 11/7 تا 20/7/1366، ص 63 تا69.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 14/7/1366، ص18.
- ↑ روزنامه كيهان، 16/7/1366، ص 2.
- ↑ سند شماره 97635. مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا 2 - معاونت اطلاعات، به قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، 14/7/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 201، 15/7/1366، ص1، راديو بغداد، 14/7/1366.
- ↑ سند شماره 97661 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ژاندارمري، ركن 2، 16/7/1366.
- ↑ سند شماره 97630 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا2 - معاونت اطلاعات، به قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)،14/7/1366.
- ↑ سند شماره S/19179 شوراي امنيت سازمان ملل، 6 اكتبر 1987، ترجمة مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
- ↑ - سند شماره S/19184 شوراي امنيت سازمان ملل، 7 اكتبر 1987، ترجمة مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
- ↑ مأخذ 5، ص7 و 9.
- ↑ مأخذ 5، ص20، بخش عربي راديو بي.بي.سي.
- ↑ مأخذ 5، ص4 ايلام - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 202، 16/7/1366، ص 3، و - مأخذ 5، ص 4، باختران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي نشريه"گزارش‌هاي ويژه، شماره 202، 16/7/1366، ص4، شهركرد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 15/7/1366.
- ↑ سند شماره 97666 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي نهاجا - معاونت اطلاعات، به سماجا - معاونت اطلاعات ،15/7/1366.
- ↑ سند شماره 29407 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان - معاونت اطلاعات، به فرماندهي نيروي زميني سپاه،19/7/1366؛ و - سند شماره 088297 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان - معاونت اطلاعات، به فرماندهي نيروي زميني سپاه، 19/7/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 18/7/1366، ص 14، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از روزنامه ترجمان چاپ آنكارا.
- ↑ سند شماره 088206 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع) كردستان - اطلاعات، به ستاد مشترك سپاه پاسداران - معاونت اطلاعات، 19/7/1366.
- ↑ سند شماره 97664 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع) كردستان، به ستاد مركزي سپاه - واحد اطلاعات، 16/7/1366، ص 3.
- ↑ سند شماره 147559 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد سپاه ناحيه مستقل ششم خوزستان، به رياست ستاد مركزي سپاه، دفتر طرح و برنامه، 14/7/1366، ص 2.
- ↑ همان ، ص1.
- ↑ مأخذ 1، ص 41 تا 61.
- ↑ مأخذ 1، ص 70 تا 76.
- ↑ مأخذ 1، ص 76 تا 96.
- ↑ سند شماره 97629 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد ناحيه دهم نبي‌اكرم(ص) - اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه - اطلاعات،14/7/1366.
- ↑ مأخذ 14، ص2، چابهار - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 15/7/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 204، 18/7/1366، ص 4 و 5، چابهار - خبرگزاري جمهوري اسلامي ،16/7/1366.
- ↑ واحد سياسي دفتر تبليغات حوزه علميه قم، نشريه "گزارش"، شماره 58، 24/7/1366، ص47.
- ↑ مأخذ 14، ص 16، چابهار - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 15/7/1366.
- ↑ روزنامه رسالت، 15/7/1366، ص آخر، واشنگتن - خبرگزاري فرانسه.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 16/7/1366 ص3.
- ↑ روزنامه رسالت، 14/7/1366، ص آخر، خبرگزاري فرانسه.
- ↑ مأخذ 5، ص 24، كويت - خبرگزاري رويتر، 14/7/1366.
- ↑ سند شماره 164341 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد منطقه دوم دريايي نوح نبي(ع) - اطلاعات، به ستاد نيروي دريايي - معاونت اطلاعات، ص 1، 14/7/1366.
- ↑ مأخذ 30 ، ص 2.
- ↑ مأخذ 1، ص 42.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 15/7/1366، ص 3، هفته‌نامه آبزرور، چاپ لندن.
- ↑ مأخذ 5، ص 48 و 49، راديو امريكا، 14/7/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 15/7/1366، ص آخر، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از روزنامه القبس، چاپ كويت.
- ↑ مأخذ 14، ص 52، امان - خبرگزاري فرانسه، 15/7/1366.
- ↑ مأخذ 28، ص 55 و 56، رياض - خبرگزاري فرانسه.
- ↑ مأخذ 14، ص 40، كويت - خبرگزاري فرانسه.
- ↑ مأخذ 30، تهران - واحد مركزي خبر.
- ↑ مأخذ 14، ص 41، راديو امريكا، 14/7/1366.
- ↑ مأخذ 14، ص42، راديو امريكا، 14/7/1366.
- ↑ مأخذ 5، ص 54 تا 56، راديو بي.بي.سي، 14/7/1366.
- ↑ مأخذ 5، ص 36، راديو بي.بي.سي، 14/7/1366.
- ↑ مأخذ 5، ص 33، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/7/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 15/7/1366، ص 18، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از روزنامه كوريره دلاسرا، چاپ رم.
- ↑ مأخذ 30 ، ص آخر، رم - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ 49.
- ↑ سند شماره 134671 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه عمليات ثارالله - اطلاعات، به ستاد نيروي زميني - معاونت اطلاعات، 15/7/1366، - و سند شماره 97628 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ از ژاجا - ر3 (مركز فرماندهي)، به دفتر نخست وزير، 15/7/1366.
- ↑ سند شماره 134662 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي عمليات ثارالله - اطلاعات، به ستاد نيروي زميني - معاونت اطلاعات، 15/7/.1366.
- ↑ سند شماره 88376 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد سپاه ناحيه مستقل دهم نبي‌اكرم(ص) - اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه - واحد اطلاعات، 23/7/1366 و - سند شماره 134653 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه عملياتي ثارالله - اطلاعات، به ستاد نيروي زميني - اطلاعات، 15/7/1366.
- ↑ سند شماره 088371 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد مركزي - واحد اطلاعات، به ستاد ناحيه مستقل دهم نبي اكرم(ص) - اطلاعات، 14/7/1366، و - سند شماره 88310 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از نزاجا، به دفتر نخست‌وزير، 19/7/1366.
- ↑ مأخذ 37، ص 12.
- ↑ روزنامه رسالت، 14/7/1366، ص 11.