1359.07.29

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.29
نام‌های دیگر	بیست و نه مهر
تاریخ شمسی	1359.07.29
تاریخ میلادی	21 اکتبر 1980
تاریخ قمری	11 ذیحجه 1400

1360.07.29

1361.07.29

1362.07.29

1363.07.29

1364.07.29

1365.07.29

1366.07.29

روز سيام-پيش بيني جنگ درازمدت

سي‌امين روز در حالي شروع شد كه خونين‌شهر شب را زير شديدترين حملات توپخانه و موشكي گذراند. در اين روز نيروهاي پياده عراقي تا مسجد‌جامع پيش آمدند. تانكهايشان پشت پادگان دژ مستقر شد و رزمندگان اسلام همچنان در اين سوي پل خونين‌شهر با پشتيباني دو دستگاه تانك به دفاع و مقاومت ادامه دادند. آبادان نيز همچنان زير آتش سنگين دشمن قرار داشت. درگيري در حدود 5 كيلومتري پل بهمنشير ـ آبادان ادامه يافت و نيروهاي دشمن از طرف جاده ماهشهر به 2 كيلومتري آبادان رسيدند و با آتش خمپاره، جاده خاكي ماهشهر ـ آبادان را نيز مسدود كردند. در جنوب‌غربي اهواز نيروهاي خودي در روستاي بزرگ فارسيات ( شرق كارون ) استقرار يافتند و نيروهاي زرهي دشمن در اين منطقه در فاصله 2 كيلومتري كارون، پشت جنگل مستقر بودند. در محور سوسنگرد، نيروهاي عراق مواضع خودي را در ارتفاعات ا... اكبر زير آتش گرفتند و آنها را مجبور به عقب‌نشيني كردند. دشمن در اين محور با پشتيباني تعداد زيادي تانك قصد قطع جاده را داشت. يك ستون زرهي ارتش عراق در محور فكه ـ بستان، به سوي بستان در حركت بود. در محور دزفول با اجراي آتش شديد توپخانه خودي، دشمن مجبور به عقب‌نشيني شد. در اطراف رادار دهلران درگيري شديدي بين نيروهاي خودي و دشمن رخ داد. از سوي ديگر، دشمن براي تحكيم مواضع خود در جبهه‌مياني تعداد زيادي تانك وارد اين منطقه كرد. در محور نوسود، رزمندگان اسلامي از شب گذشته عملياتي را به طرف نوسود شروع كردند. در جبهه‌شمالي از سوي عراق، ماموريتهايي به گروههاي ضدانقلاب واگذار گرديد. هواپيماهاي دشمن نقاط مختلف چند شهر را بمباران كردند و همچنين 4 فروند موشك به سوي دزفول شليك گرديد، جنگنده‌هاي ارتش جمهوري اسلامي تعدادي از مواضع و تاسيسات نظامي دشمن از جمله فرودگاه بصره را بمباران كردند.

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي « امروز نيروهاي دشمن كه تعدادي لباس شخصي و تعدادي لباس سپاه بر تن داشتند و به تفنگ ژ ـ 3 مسلح بودند، تا مسجد‌جامع خرمشهر پيش آمدند. تانكهاي دشمن پشت پادگان دژ مستقر شده، از آنجا به سوي شهر شليك مي‌كنند. مدافعين خرمشهر فقط تعدادي مرد عادي، سپاهي و تكاورند. 2 تانك چيفتن خودي در اين سوي پل به طرف زايشگاه مستقر هستند.» « دشمن براي دستيابي به پل خرمشهر، در اين محور اقدام به تك نمود كه با وجود طراحي و تدابير قبلي با شكست مواجه شد.» به گزارش ستاد مشترك ارتش: « يگانهاي منتخب لشكر 5 عراق شامل يك گردان از تيپهاي 15، 10 و 25 ارتش عراق با پشتيباني يگانهاي توپخانه در محور خرمشهر ـ آبادان به شدت در حال نبرد هستند.» « شهر آبادان همچنان زير آتش شديد دشمن است و عمليات سنگين جنگي در حدود 5 كيلومتري پل بهمنشير ـ آبادان ادامه دارد.» خبرگزاري پارس نيز اعلام كرد: « شب گذشته دشمن با استفاده از تاريكي شب قصد پيشروي به طرف آبادان را داشت كه هوشياري و مقاومت رزمندگان مانع اين تجاوز گرديد.» گزارش سپاه خوزستان حاكي است: « نيروهاي دشمن از طرف جاده ماهشهر در فاصله 2 كيلومتري آبادان مستقر شده‌اند و جاده خاكي ماهشهر آبادان را با خمپاره مي‌كوبند، طوري كه رفت و آمد از اين جاده نيز قطع شده است.»

سپاه خوزستان در مورد وضعيت جبهه جنوب‌غربي اهواز اعلام كرد: « محل استقرار نيروهاي خودي روستاي فارسيات بزرگ است كه شامل 20 نفر از افراد ژاندارمري و 90 نفر از برادران سپاه و 20 نفر از برادران كميته‌اند كه علاوه بر سلاحهاي انفرادي، آرپي‌جي‌و خمپاره‌انداز نيز در اختيار دارند.نيروهاي دشمن در اين منطقه، پشت درختان انبوه جنگل مستقرند و پشت‌سر آنها نفربر، تانك و كاميونهاي مختلف دشمن به فاصله 5/1 تا 5/2 كيلومتري كارون قرار دارند. امروز بر اثر شليك توپخانه دشمن 7 نفر از نيروهاي خودي در منطقه فارسيات شهيد و مجروح شدند كه در پي آن توپخانه خودي مواضع دشمن در روستاهاي بيوض، مقصر و فارسيات را زير آتش گرفت و فانتومهاي ارتش بر فراز مواضع دشمن به پرواز درآمدند كه توپخانه دشمن ساكت شد، ولي آتشبارهاي ضدهوايي دشمن با شدت شروع به شليك كردند.» به گزارش استانداري خوزستان: « از ساعت 9 امروز در جنوب اهواز، نيروهاي دشمن حملات شديد و مداومي روي مواضع خودي آغاز كردند و در صد‌متري ساحل غرب منطقه كوت عبدا... مستقر شدند كه با مقابله نيروهاي خودي از پيشروي آنها به طرف رودخانه جلوگيري شد. و پس از چند ساعت درگيري شديد و با پشتيباني توپخانه، عراقيها مجبور به عقب‌نشيني شدند. و حدود 6 كيلومتر عقب رفته، در حاشيه شرقي جاده اهواز ـ خرمشهر مستقر گرديدند.» گزارشهاي سپاه سوسنگرد حاكي است: « نيروهاي دشمن با پشتيباني 20 تانك در كوههاي ا... اكبر به طرف مواضع خودي حركت كرده، به سوي آنها شليك مي‌كنند. در پي آن نيروهاي خودي ـ عقب‌نشيني مي‌كنند و نيروهاي دشمن پيشروي كرده، توپخانه‌شان، تانكهاي خودي را زيرآتش مي‌گيرد. به قرار اطلاع، دشمن در اين جبهه حدود 90 تانك دارد. شب‌گذشته نيروهاي خودي روستاي سابله را ترك كرده‌اند. در اين محور در مقابل نيروهاي دشمن نيرويي نيست، براي همين عراقيها به 10 كيلومتري سوسنگرد رسيده‌اند. در جنوب شرقي سوسنگرد، بين روستاي جلاليه و كوت سيدنعيم، دشمن تعدادي تانك مستقر كرده كه با جاده سوسنگرد ـ اهواز 3 ـ 2 كيلومتري فاصله دارند و نيروهاي خودي در مقابل آنها مستقرند. در همين محور، در حوالي روستاي عزيرآباد، 10 تانك و خودروي زرهي مسلح به تيربار كاليبر 50 و خمپاره 120 و چندين كاميون مهمات خودي در محل استتار شده است.» گزارش ديگري از سپاه سوسنگرد حاكي است: « دشمن در شمال بستان حدود 120 تانك و خودرو در پاسگاههاي صفريه و رشيديه مستقر كرده است و در بستان 20 تانك و 7 توپ از نيروهاي عراقي پشتيباني مي‌كند و گروه مكلف حيدري مسلح به آرپي‌جي نيز با آنها همكاري مي‌كند.» طبق اعلام لشكر 92 اهواز: « يك ستون زرهي دشمن در محور فكه ـ بستان به طرف بستان حركت مي‌كند.» در جبهه دزفول، « بر اثر شدت عمل توپخانه خودي تعدادي از تانكهاي دشمن منهدم شد و نيروهايدشمن با به جاي گذاشتن 20 تانك سالم مجبور به عقب‌نشيني شدند. تانكها به جبهه خودي انتقال يافتند.» جبهه مياني به گزارش ستاد مشترك ارتش: « در اطراف رادار منطقه دهلران درگيري شديدي بين نيروهاي مهاجم عراقي و ارتش جمهوري‌اسلامي به وجود آمده. در اين درگيري كه نيروهاي خودي از حمايت هوايي يك فروند فانتوم برخوردار بودند، يك دستگاه تانك عراقي منهدم شد و يك افسر و يك سرباز كشته شدند.» « در عمليات امروز رزمندگان اسلام در محور هلاله ـ مهران، تعدادي از سنگرهاي دشمن منهدم و تعدادي از نيروهايش كشته شدند. همچنين طي عمليات هوانيروز در منطقه مهران، چند تانك و نفربر دشمن منهدم گرديد. علاوه بر اين، در درگيريهايي كه در ارتفاعات سد كنجان‌چم و ارتفاعات ميمك صورت گرفت، مواضعي از دشمن در هم كوبيده شد و تعدادي از نيروهاي متجاوز نابود شدند.» به گزارش خبرگزاري پارس: « در سه محور دشت‌ذهاب، سرپل و گيلان‌غرب نيروهاي رزمنده ارتش، سپاه، فدائيان امام‌خميني، بسيج و عشاير مسلمان منطقه ابتكار عمل را در دست گرفته‌اند و به پيشروي خود ـ كه از 3 روز پيش شروع كرده‌اند ـ ادامه مي‌دهند. در جبهه گيلان‌غرب نيروهاي بعث را از منطقه گورسفيد رانده و تعدادي از مواضع آنها را منهدم ساختند.» به گزارش همين خبرگزاري: « امروز نيروهاي ارتش، سپاه و هوانيروز طي يك عمليات هماهنگ در جبهه‌هاي جنوب‌شرقي قصرشيرين، ارتفاعات افشارآباد و بازي‌دراز ( مشرف بر قصرشيرين ) را به خود درآوردند. طي اين عمليات تعدادي تانك و خودروي دشمن منهدم شد و بسياري از نيروهايش به هلاكت رسيدند.» گزارش سپاه‌پاسداران غرب حاكي است: « در محور شمال‌شرقي قصرشيرين، حدود 100 تانك دشمن از طريق باباهادي وارد خاك ايران شد. و در پي آن قواي ارتش خودي عقب‌نشيني كردند. نيروهاي عراقي بيشگان را گرفته و به طرف پاسگاه قره‌بلاغ تيراندازي مي‌كنند و از روي جاده آسفالت سرپل‌ذهاب ـ قصرشيرين به سوي قصرشيرين در حركتند. يگان موتوريزه آنها را حمايت مي‌كند.» جبهه شمالي به گزارش سپاه غرب كشور: « از شب گذشته عمليات رزمندگان اسلامي در محور نوسود آغاز شده كه پيشروي به سوي نوسود ادامه دارد.» طبق اعلام ستاد مشترك ارتش: « مقامات تيپ 38 لشكر 7 عراق مدعي‌اند كه يك نيروي 300 نفري از افراد حزب دمكرات كردستان ايران در نوسود مستقر شده، قصد عزيمت به پاوه را دارد. تيپ مذكور كه تدارك نيروهاي ضدانقلاب را در منطقه كردستان به عهده دارد، به گروهكهاي منطقه دستور داده جاده سنندج ـ مريوان را مسدود كنند و ضمن گزارش هرگونه نقل و انتقال و و اكنش نيروهاي ايران در منطقه كردستان و كرمانشاه، عمليات نظامي ايران را در مريوان خنثي نمايند.» ستاد مشترك ارتش گزارش داد: « به درخواست دولت عراق پيشمرگان حزب دمكرات و كومله براي جلوگيري از پيشروي نيروهاي نظامي ايران به طرف مرزهاي ايران و عراق، در اطراف سردشت و مناطق كوهستاني و جنگلي آماده شده‌اند. همچنين، به اكراد مخالف جمهوري‌اسلامي دستور داده شده كه به نيروهاي ايراني مستقر در نقده حمله كنند.»

حملات و درگيريهاي هوايي و موشكي

اقدامات هوايي دشمن بوشهر: چهار ميگ عراقي به پايگاه هوايي بوشهر حمله كردند كه دو فروند آنها توسط آتشبارهاي ضدهوايي سقوط كردند. آبادان: امروز نقاط مختلف آبادان، از جمله كوي بازرگان و اطراف ايستگاههاي 7 و 12 توسط هواپيماهاي دشمن بمباران گرديد. اهواز: اهواز امروز چند بار مورد تجاوز هواپيماهاي دشمن قرار گرفت و نيروگاه رامين اهواز دچار آتش‌سوزي شد. يكي از هواپيماهاي دشمن هدف قرار گرفت و سرنگون گرديد. دزفول: در طول شب گذشته 3 موشك 3 متري به طرف دزفول شليك شده كه به شهر اصابت نكرد. موشك 9 متري ديگري كه از سوي دشمن پرتاب گرديد، در 11 كيلومتري غرب دزفول فرود آمد، ولي عمل نكرد. دزفول و همدان: از پنج هلي‌كوپتر عراقي كه صبح امروز وارد ايران شدند، 2 فروند در دزفول و 3 فروند ديگر در همدان سقوط كردند. قزوين: به گزارش لشكر 16 قزوين، اكثر روزها در فاصله ساعتهاي 12 ـ 11 و 19 ـ 17 يك هواپيماي عراقي ( شبيه توپولف ) كه توسط دو ميگ اسكورت مي‌شود در آسمان قزوين ظاهر مي‌شود كه به نظر مي‌رسد به طرف اهداف احتمالي در تهران مي‌روند. اقدامات هوايي رزمندگان اسلام دو فروند از فانتوم هاي نيروي هوايي با حمله به توپخانه مزدوران عراقي در شمال خرمشهر، توپهاي دورزن آنها را منهدم ساختند. توپخانه و انبار مهمات دشمن در جزيره ام‌الرصاص بمباران گرديد. يك انبار مهمات و تأسيسات نظامي عراق در خاك اين كشور بمباران شد. يك ميگ عراقي مورد تعقيب جنگنده‌هاي جمهوري‌اسلامي قرار گرفت و در خاك عراق سرنگون گرديد.

صبح امروز سه جت جنگي جمهوري‌اسلامي فرودگاه بصره را بمباران كردند. 

صبح امروز يك هواپيماي خودي منطقه المعامر را بمباران و ايستگاه رادار سيار عراق را در اين منطقه منهدم كرد. در اثر حمله جنگنده‌هاي جمهوري‌اسلامي ايران به تأسيسات نظامي شهر تكريت خساراتي وارد شد.

خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 214 ... ضرباتي كه نيروي هوايي ارتش ظرف روز 29 مهر به دشمن وارد كرده، چنين است: 1 ـ نابودي محل استقرار هلي‌كوپترهاي دشمن درجنوب سليمانيه و انهدام تعدادي از خودروهاي آنها به ميزان 70 درصد. 2 ـ بمباران پادگان « ديره » عراق با 20 درصد خسارت و انهدام يك تريلي حامل مهمات در اين پادگان. 3 ـ بمباران پادگان « افره » عراق با 50 درصد خسارت. 4 ـ بمباران انبار مهمات سليمانيه و يك كارخانه نظامي در غرب سليمانيه كه ميزان خسارت 40 درصد بوده است.

5 ـ نابودي كامل تاسيسات كنار يك آنتن بزرگ فرستنده عراق در سليمانيه. 6 ـ بمباران واحدهاي زرهي دشمن در 40 كيلومتري اهواز كه 80 درصد ضايعات و تلفات به دشمن وارد كرده است. 7 ـ بمباران يك گردان تداركاتي دشمن در نزديكي حميديه در غرب اهواز با 50 درصد خسارت. 8 ـ طي اين روز حملات هوايي سنگين عليه نيروهاي زرهي دشمن در مناطق آبادان و خرمشهر صورت گرفت كه تلفات و خسارات سنگيني به آنها وارد شد. اطلاعيه 216 ... گزارشگر خبرگزاري رويتر خبر از غرق يك سوپر تانكر در تنگه هرمز داده است. ستاد مشترك ارتش با اين اعتقاد كه اين شايعه نيز چون ديگر شايعات هواداران حاكم بغداد بي‌اثر خواهد بود، اعلام مي‌دارد گزارش رويتر كذب محض است... اطلاعيه 217 ... پيكارگران هوانيروز در مصاف مورخه 29/7/59، در منطقه جنوب‌غربي كشور، ضربات زير را به قواي كفر وارد ساختند: يك خودروي حامل سوخت و دو خودروي نظامي نابود شدند و تعدادي از نفرات دشمن به هلاكت رسيدند. در منطقه جنوب، 5 تانك و 7 قبضه توپ منهدم و حدود 40 نفر از مزدوران بعثي راهي جهنم شدند.

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق

بيانيه 92 ... نتايج فعاليتها در مناطق عمليات به اين شرح است: نيروي زميني: خسارات دشمن: 38 كشته، انهدام يك نفربر زرهي، يك خودروي حامل پاسداران، 3 خودرو، يك قبضه توپ، انبار مهمات در خسروآباد، به غنيمت گرفتن يك تانك، يك نفربر، يك توپ 106ميليمتري. سرنگوني يك جنگنده دشمن در منطقه جنوب. خسارات ما: 4 كشته، انهدام يك نفربر و 3 خودرو. نيروي هوايي: هواپيماي دشمن با مداد امروز به اهداف غيرنظامي زير حمله كردند كه با تيراندازي آتشبارها مجبور به فرار شدند:

در ساعت 55/6 و 30/10 حمله به سليمانيه، در ساعت 7 حمله به فاو، در ساعت 9 حمله به عماره، در ساعت 50/0 حمله به عقره. در اين اثر اين حملات 4 نفر كشته، 8 نفر زخمي و چند منزل و اتومبيل منهدم شد. هواپيماهاي ما به اهداف نظامي و اقتصادي زير حمله كردند: بمباران مواضع دشمن در شمال دزفول و انهدام آن، بمباران مخازن نفت شمال اهواز و به آتش كشيدن آن. . بيانيه 93 نيروهاي مسلح ما بعدازظهر امروز ضربه‌هاي زير را به دشمن وارد كردند: نيروي زميني: خسارت دشمن: سرنگوني دو هواپيماي دشمن در منطقه جنوب عمليات و انهدام دو تانك. خسارات ما دو كشته. نيروي هوايي: هواپيماهاي دشمن به اهداف غيرنظامي زير حمله كردند كه با مقابله ضدهوايي ما مجبور به فرار شدند. در ساعت 30/7 حمله به فاو، در ساعت 46/0 حمله به روستاي قلعه دره، در ساعت 50/0 حمله به جزيره ام‌الرصاص، در ساعت 40/12 و 10/13 حمله به استان سليمانيه، در نتيجه حملات هوايي دشمن 10 تن كشته، 13 تن مجروح و چند خانه منهدم شد و خساراتي به تاسيسات غيرنظامي وارد گرديد. يكي از هواپيماهاي ما امروز هنگام اجراي ماموريت در محور آبادان ـ شيخ بدير در نتيجه نقص فني سقوط كرد. راديو صوت‌الجماهير:... ارتش هم‌اكنون در آبادان است و در دو كرانه رودخانه كارون و در نزديكي الاحواز ( اهواز ) است و ما اگر بخواهيم، مي‌توانيم از طريق زميني به تهران برسيم، ولي اين كار را نمي‌كنيم و انتظار داريم ملت ايران خود دولت خميني را تغيير دهند.

بازتاب حملات و درگيريها

راديو لندن: خبرنگار روزنامه لوموند گزارش داد: مدافعين خرمشهر كه از چند صد نفر تجاوز نمي‌كنند، مرتباً تقاضاي ارسال آب، غذا، اسلحه و مهمات را دارند، اما مقامات ايراني كه از عهده كمك به اين جنگجويان برنمي‌آيند، آنها را تشويق به ادامه مبارزه و نوشيدن شربت شهادت مي‌نمايند. شهر دزفول و پايگاه هوايي نزديك به آن نيز بين يك حمله گاز‌انبري از غرب و جنوب واقع شده و فاصلهستونهاي ارتش عراق تا شهر فقط 20 كيلومتر است... رئيس جمهور ايران ديگر از حمله بزرگ ايران و پيروزي ظرف 5 روز كه تا 10 روز پيش مرتباً اظهار مي‌كرد، حرف نمي‌زند. راديو لندن: عراقيها هنوز به امكان تصرف اهواز نزديكتر نشده‌اند و با آن كه ادعا كرده بودند جاده اهواز به خرمشهر و آبادان را قطع كرده‌اند و از رسيدن اسلحه و مهمات به اين شهرها جلوگيري مي‌كنند، جاده اهواز هنوز كاملاً در دست عراقيها نيست. به نظر مي‌رسد نيروهاي ايران نتوانسته‌‌اند حملات متقابلي را آغاز نمايند. راديو كلن: نيروهاي ارتش عراق با تمام كوششي كه مي‌كنند، موفق به تسخير هيچيك از شهرهاي خرمشهر، آبادان، اهواز يا دزفول نشده‌اند. راديو اسرائيل: در كرمانشاه، سرپل‌ذهاب و گيلان‌غرب ابتكار عمل در دست ايرانيها بوده است. راديو آلمان: هلي‌كوپترهاي كبراي ايراني پس از تاخير بسيار، موفق شدند ضربات شديدي به عراق وارد كنند. بدون ترديد اقدامات چريكها و ضربات هلي‌كوپترهاي ايراني در روحيه سربازان عراقي اثرات منفي به جاي خواهد گذاشت. اينك روشن شده كه جنگ فعلي ايران و عراق قبل از ضربه زدن به رژيم خميني، رژيم خود صدام را به خطر انداخته، زيرا حمله به ايران با آن ابعاد وسيع نه تنها ضربه‌اي قاطع و غافلگير كننده به اين كشور نزد، بلكه بمباران متقابل منابع نفتي، تاسيسات نظامي و رادارها و منابع اقتصادي عراق توسط هواپيماهاي ايراني كه از كارآيي بيشتري برخوردار هستند، مقامات نظامي عراق را غافلگير كرد. راديو لندن: گزارش خبرنگار گاردين از بغداد حاكي است كه بمبارانهاي هوايي بغداد توسط ايران، نشان مي‌دهد كه نيروي هوايي ايران توانسته حتي يك ماه پس از شروع جنگ، حالت رزمي حداقل تعدادي محدود از هواپيماهاي شكاري بمب‌افكن خود را حفظ كند. اگرچه نتوانسته آن‌طور كه نيروي زميني ايران ميل دارد، به اين نيرو كمك كند.  

روزشمار سياسي 29/7/59

عدم‌پذيرش راه‌حلهاي غيرعادلانة پايان جنگ از سوي جمهوري‌اسلامي، موجب شده مسئولين عراقي با طرح شعارهايي چون « جنگ براي آزادسازي اعراب و نجات اسلام »، آمادگي خود را براي جنگ درازمدت اعلام كنند. آنها سعي دارند با وخيم جلوه دادن اوضاع جنگ در آينده، مسئولين جمهوري‌اسلامي را مجبور به پذيرش پيش‌شرطهاي خود كنند و اين در حالي است كه دولت متجاوز عراق حداقل شرط جمهوري‌اسلامي، يعني خروج نيروهاي عراقي از مناطق اشغالي ايران را براي برقراري آتش‌بس ناديده گرفته است. با‌توجه به روند موجود، دبيركل سازمان‌ملل نيز يك جنگ درازمدت را بين ايران و عراق پيش‌بيني كرد و نااميدي خود را از پايان سريع جنگ اعلام داشت. در اين ميان امريكا، كه هنوز نتيجة مطلوب را از تجاوز عراق به ايران به دست نياورده و هنوز جاسوسانش گروگان ايران هستند، با تأكيد بر بي‌طرفي و با توسل به شيوة تهديد و تطميع و ابراز اين كه « ما خواستار ايراني متحد هستيم و در صورت آزادي گروگانها، سپرده‌هاي 8 ميليارد دلاري ايران آزاد شده و تحريم اقتصادي لغو مي‌شود »، مجدداً درخواست رهايي گروگانها را مي‌كند.

جمهوري‌اسلامي ايران

رئيس جمهور:... ما از حبيب شطي و وزير امور‌خارجه كوبا دعوت كرديم هيأتي را تعيين كنند تا ببينند چرا عراق به كشور ما حلمه كرده تا حقيقت بر همگان روشن شود. نخست‌وزير ( آقاي رجايي ):... عراق بايد اول از خاك ما بيرون برود. آن وقت ببينيم آيا براي حل اين مساله، اين مقدار كشته و اين مقدار زخمي و اين مقدار توقف در يك حركت انقلابي كه مي‌خواهد خود را از زير بار امپرياليسم خارج كند، مذاكره دارد يا مجازات؟ ما يك كشور انقلابي هستيم. ما مذاكرات ديپلماتيك را مطابق عرف بين‌المللي قبول نداريم. وزير امور‌خارجه ايران طي پيامي كه در روز 21 اكتبر ( 29 مهر )، تسليم دبيركل سازمان‌ملل نمود، بار ديگر تاكيد كرد كه ايران متعهد به بازنگه‌داشتن تنگه‌هرمز براي كشتيراني بين‌المللي است.

عراق

صدام:... جنگ از روزي آغاز شد كه آتشبارهاي دوربرد ارتش ايران شهرهاي عراق را زير آتش گرفتند. جنگ‌كنوني براي آزاد ساختن همه اعراب و نجات اسلام از قيد رهبر تجاوزگر رژيم كنوني ايران است. طه ياسين رمضان، معاون اول نخست‌وزير عراق:... جنگ ايران و عراق دو سال يا شايد بيشتر ادامه مي‌يابد... اگر ارتش عراق شهر آبادان را تصرف كند، نفت آن منطقه تا زماني كه راه‌حلي براي منازعات مرزي پيدا شود، به عراق تعلق خواهد داشت... عراق و ارتش آن خواهان يك جنگ دراز مدت هستند، جنگي كه بيش از يك‌سال طول بكشد بدون آن كه مردم عراق آن را احساس كنند. عراقيها حاضر به پذيرش جنگي دوساله يا بيشتر نيز هستند... اگر ايران به عدم قبول آتش‌بس پافشاري كند، عراق به تصرف شهرهاي خوزستان و درهم كوبيدن تمام نقاط نظامي ادامه خواهد داد.

تلاشهاي صلح

كورت والدهايم، دبيركل سازمان‌ملل متحد: تصور نمي‌كنم جنگ ايران و عراق به اين زوديها پايان پذيرد، ولي اميدوارم 52 گروگان امريكا در تهران به زودي آزاد شوند... هر دو طرف ( محمدعلي رجائي ـ سعدون حمادي )، از خود سرسختي نشان مي‌دهند. ايرانيان مي‌گويند عراق بايد نيروهاي خود را عقب ببرد تا آنها آماده پذيرش آتش‌بس شوند و عراق در حال حاضر آمادگي چنين كاري را ندارد... من يك جنگ طولاني را پيش‌بيني مي‌كنم. ... مقامات رسمي ايران در سازمان‌ملل، طرح سه ماده‌اي را براي پايان دادن به جنگ از راه مذاكره ارائه دادند. اين طرح شامل فراخوانده شدن همه نيروهاي عراق از خاك ايران، اعلام آتش‌بس و اقدامات ميانجي‌گرانه و حضور ناظران سازمان‌ملل در مرزهاي دو كشور است.

مواضع و اقدامات كشورها

كارتر:... وجود ايراني نيرومند و توانا و حفظ وحدت آن در جهت منافع امريكاست. ما نمي‌خواهيم جنگي كه اكنون ميان ايران و عراق درگرفته، به ساير نقاط سرايت كند. از اين‌رو خواستار ايراني هستيم كه در صلح و صفا باشد، ايراني متحد و قدرتمند با حكومتي كه مورد علاقه و مطلوب مردم ايران است. ما بلافاصله پس از آزادي هموطنانمان با ايران روابط عادي بازرگاني برقرار خواهيم كرد... اگر ايران گروگانها را آزاد كند، من نيز دستور خواهم داد سپرده‌هاي ارزي ايران به مبلغ 8 ميليارد دلار كه در بانكهاي امريكا و اروپا مسدود است، آزاد شود و تحريم اقتصادي و داد و ستد با ايران را لغو خواهيم كرد. ادموند ماسكي:... امريكا در جنگ ايران و عراق بي‌طرف است و مايل است كه اين جنگ با ميانجي‌گري سازمان‌ملل يا كنفرانس اسلامي يا از هر طريق ديگري خاتمه يابد... هدف از ارسال رادارهاي پرنده به عربستان فقط تقويت دفاع اين كشور است... هيچ دولتي نبايد در درگيري ايران و عراق دخالت كند. براي پايان دادن به اين اختلاف بايد بر‌اساس قوانين بين‌المللي، از راه‌حلهاي مسالمت‌آميز استفاده شود... ايالات متحده در اين جنگ جانب هيچيك را نمي‌گيرد و هيچكدام را سرزنش نمي‌كند، ولي امريكا با تجزيه ايران مخالف است... عراق تماميت ارضي ايران را با تجاوز به خاك آن كشور مورد تهديد قرار داده است... ما از تمام كشورهاي منطقه و ديگر كشورها مي‌خواهيم از درگيري در اين اختلافات برحذر باشند و كوشش كنند اين نبرد محدود بماند تا راهي براي حل آن پيدا شود.

تحليلها و تفسيرها

راديو آمريكا به نقل از روزنامه كريستين ساينس مانيتور:.. براي آزادي گروگانها دو چيز بايد اتفاق بيفتد. نخست آن كه امريكا به رهبران ايران بفهماند كه امريكا از عراق پشتيباني نمي‌كند. دوم اين كه ايران بفهمد وقتي به تقاضاي سازمان‌ملل براي آزادي گروگانها وقعي نمي‌نهد، نبايد انتظار داشته باشد جامعه جهاني از او پشتيباني كند. نمي‌توان يك روز به افكار عمومي جهان توهين كرد و روز بعد از آن انتظار همدردي و تأييد داشت. راديو امريكا به نقل از روزنامه نيويورك تايمز:... ايران به لوازم يدكي تجهيزات نظامي نياز دارد و اگر امريكا اين قطعات را در اختيار ايران بگذارد، عراق و ساير كشورهاي عربي با امريكا دشمن مي‌شوند. امريكا در مرحله دشواري به‌سر مي‌برد، چرا كه از يك‌سو نمي‌تواند به گروگانها پشت كند و از سوي ديگر نمي‌تواند به اقداماتي چون پايان دادن به تحريم بازرگاني ايران دست بزند، زيرا اين كار نقص بي‌طرفي امريكا در جنگ ايران و عراق است. (56)

روزنامه فرانسوي لوماتن ... بر روي صفحه شطرنج خاورميانه كه به سبب بروز جنگ ايران و عراق متزلزل گرديده است، بين دو ابرقدرت كه سعي مي‌كنند با آتش زدن به تر و خشك مهم‌ترين موضع را در جنگ به دست آورند، رقابت سرعت بيشتري مي‌گيرد. بروز جنگ ايران و عراق... اينك واشنگتن و مسكو را وادار كرده اقدامات و مانورهاي سياسي خود را نزد تمامي دولتهاي منطقه دو برابر كنند. ... وقايعي كه از ماه سپتامبر تاكنون اتفاق افتاده است: 12 سپتامبر ( 21 شهريور ): كودتاي نظامي در تركيه، صدام قرارداد مربوط به شط‌العرب را فسخ مي‌كند. به مرزهاي ايران حمله مي‌كند. 25 سپتامبر: ادموند ماسكي در نيويورك با آندره گروميكو ( وزير خارجه شوروي ) ملاقات و گفتگو مي‌كند. 5 اكتبر ( 13 مهر ): واشنگتن اعلام مي‌كند كه 5 هواپيماي آواكس براي حمايت از عربستان سعودي به امارات فرستاده است. 18 اكتبر: شوروي با سوريه معاهده دوستي و همكاري امضاءمي‌كند. ظرف چند هفته امريكا مواضعش را در تركيه تقويت مي‌كند و مواضع از دست رفته خود را در شبه جزيره عربستان تحكيم مي‌بخشد. در اين زمان روسها با وجود حفظ موقعيت ممتازشان در عراق، مخفيانه به ايران نزديك مي‌شوند.

... در كرانه‌هاي خليج، برد كاملاً با روسهاست. به همين خاطر امريكائيها مي‌كوشند با گرفتن جانب تهران عليه عراق و با معرفي عراق به عنوان متجاوز، از تماميت ارضي ايران حمايت كنند و روسها را از مواضعشان بيرون برانند. راديو مونت كارلو:... يك ماه از جنگ عراق و ايران مي‌گذرد و هنوز هيچ عامل خوشبيني براي متوقف شدن اين جنگ... به چشم نمي‌خورد. به نظر مي‌رسد درگيريهاي شديد هنوز در دو منطقه آبادان و خرمشهر جريان دارد. درگيريهايي در خيابانهاي شهر صورت مي‌گيرد. در آبادان نيروهاي عراقي به جز يك گذرگاه كه حمايت از آن كاملاً مطمئن نيست، شهر را در محاصره دارند. راديو لندن به نقل از روزنامه تايمز مالي:... با وجود اظهار بي‌طرفي دولت امريكا در جنگ ايران و عراق، اين دولت مرتباً سعي در ايجاد تفاهم با ايران دارد. به دلايل استراتژيكي و با توجه به پيشروي آهسته ولي مداوم عراق و شوروي، امريكا مضطرب است كه مبادا با ظهور عراق به منزله قدرت برتر خليج‌فارس مواجه شود."

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/29