1362.09.26
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.09.26 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیست و شش آذر |
| تاریخ شمسی | 1362.09.26 |
| تاریخ میلادی | 17 دسامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 12 ربیع‌الاول 1404 |
گزارش- 902
امروز فرماندهی کل سپاه در نامهای به فرماندهان مناطق 7 (استان‌های کرمانشاه، ایلام و همدان) و 1 (سپاه قم) سپاه کشوری با یادآوری رسالت و مسئولیت سپاه در این برهه از تاریخ جنگ ایران و عراق و چشم‌انداز پیروزی‌های نظامی، از آنان خواست تا برای تأمین نیروهای مورد نیاز یگان‌ها حداکثر تا 30/10/1362 اقدامات لازم را انجام دهند. فرماندهی کل سپاه از فرمانده منطقه7 سپاه کشوری خواسته است که به‌منظور تکمیل سازمان رزمِ تیپ انصارالحسین(ع) 4 گردان رزمی و 3 گردان پشتیبانی و برای تیپ نبی‌اکرم(ص) و تیپ امیرالمؤمنین(ع) هرکدام 3 گردان رزمی، جمعاً به تعداد 4000 نفر تأمین کند. همچنین از فرمانده منطقه 1 سپاه کشوری نیز خواسته شده است که برای تأمین 9 گردان رزمی و 5 گردان پشتیبانی و 5 گردان احتیاط برای لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و (جمعاً 5700 نفر) اقدامات لازم را به عمل آورد.[۱]
گزارش- 903
نیروهای سپاه پاسداران در سه عملیات در مناطق مختلف کردنشین شمال‌غرب کشور، ضرباتی را به گروه‌های مسلح ضدانقلاب وارد کردند. همچنین 13 تن از افراد خودی که از بند ضدانقلاب رها شده بودند، خود را به یگان‌های مربوطه معرفی کردند. نیروهای سپاه با آگاهی از محل عبور شبانة عناصر حزب دمکرات کردستان در جنوب‌غربی صائین‌دژ، بر سر راه آنها در حوالی روستای جوانمرد در محور صائین‌دژ به بوکان کمین کردند و به‌محض ورود چته‌های حزب دمکرات به منطقه کمین، به‌سمت آنها تیراندازی کردند. در این درگیری که 4 ساعت ادامه یافت، 3 تن از افراد ضدانقلاب کشته و 5 تن از آنها زخمی شدند، اما آسیبی به افراد خودی وارد نشد.[۲] در عملیات دیگری، نیروهای سپاه ارومیه در شمال این شهر به‌قصد پاک‌سازی روستاهای شگفتک 1 و 2 و صوفی کانی به آن منطقه اعزام شدند و باوجود بارش شدید برف توانستند در یک درگیری طولانی این روستاها را پاک‌سازی کنند. در این عملیات 3 تن از افراد وابسته به گروه‌های مسلح کشته و 2 تن دیگر از آنان زخمی شدند. همچنین یک تن از نیروهای مشمول سپاه زخمی شد.[۳] در شمال‌غربی نقده نیز نیروهایی از سپاه این شهر درحال اجرای عملیات گشت و جوله در حوالی روستای علی‌آباد بودند که به آنان خبر رسید عده‌ای از افراد وابسته به سازمان کومه‌له وارد این روستا شده‌اند. بلافاصله نیروهای خودی به روستای علی‌آباد رفته و با مهاجمان درگیر شدند. در این حادثه تعدادی از افراد کومه‌له کشته یا زخمی شدند که جنازة 2 تن از آنان در ورودی روستا جا ماند، از افراد خودی نیز یک تن شهید و یک تن دیگر زخمی شد.[۴] دراین‌حال، ستاد مشترک ارتش اعلام کرد که در طول روز گذشته و امروز، 13 تن از افراد خودی که در گروگان ضدانقلاب بوده‌اند در منطقه سردشت آزاد شده و خود را به یگان‌های مربوط معرفی کرده‌اند. هرچند هویت گروگان‌گیران و گروگان‌ها و علت آزاد‌شدن این افراد اعلام نشده است، ولی به نظر می‌رسد افراد آزادشده از نیروهای ارتش و ژاندارمری بوده‌اند.[۵]
گزارش- 904
در اقدامات افراد مسلح غیرقانونی در مناطق پیرانشهر، غرب سردشت، شمال‌شرقی ارومیه و همچنین جنوب سلماس، 16 تن از افراد خودی شهید یا زخمی شده و 8 تن هم به گروگان گرفته شدند. از مهاجمان نیز 3 تن کشته و 1 تن زخمی شدند. در محور پیرانشهر - لاوین (جنوب‌شرقی پیرانشهر) 60 نفر از افراد حزب دمکرات کردستان در یک عملیات کمین به خودروی حامل 15 تن از نیروهای خودی که از پایگاه لاوین عازم پیرانشهر بود، حمله کردند. در این حادثه 3 تن از افراد خودی شهید و 6 تن زخمی شدند و مهاجمان 8 تن از سرنشینان خودرو را به گروگان بردند،* علاوه‌براین 4 قبضه سلاح نیز به دست مهاجمان افتاد.[۶] درپی این رخداد، فرمانده سپاه پیرانشهر در نامهای به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) ضمن گزارش این حادثه از بی‌تدبیری و کاستی‌هایی که موجب این ضایعه شده است، انتقاد کرد. در بخش‌هایی از این نامه آمده است: «چرا این تعداد نیرو بدون تأمین و فقط با 4 قبضه اسلحه در جاده فرعی تردد می‌کرد؟ چرا پایگاهی که قبلاً در نزدیکی محل حادثه قرار داشت، بدون هماهنگی و بدون توجه به موقعیت منطقه، برچیده شده است؟» فرماندهی سپاه پیرانشهر در ادامه باتوجه‌به وضعیت جوی و بارش برف و احتمال تکرار اقداماتی از این دست، پیشنهاد کرده است که در نقاط حساس شرق و جنوب‌شرقی پیرانشهر همچون ریگ‌آباد، گولان و کنده پایگاه حفاظتی احداث شود.[۷] در غرب سردشت نیز عناصر مسلح وابسته به گروه‌های غیرقانونی در مسیر نیروهای خودی اقدام به مین‌گذاری کردند. یک خودروی حامل نیروهای سپاه براثر برخورد به مین منهدم و یک تن از سرنشینان آن شهید شد و 2 تن دیگر زخمی شدند.[۸] همچنین افراد حزب دمکرات با حمله به پایگاه روستای کهریز در شمال‌شرقی ارومیه، 2 تن از افراد خودی را شهید و 2 تن را زخمی کردند.[۹] عناصر این حزب در جنوب سلماس هم به پایگاه قونی حمله کردند، اما به‌دلیل مقاومت و ابتکارعمل نیروهای پایگاه با تحمل 3 کشته و یک زخمی مجبور به ترک منطقه شدند.[۱۰]
گزارش- 905
اختلاف حزب دمکرات کردستان و سازمان کومه‌له پس از عملیات سازمان کومه‌له در روز بیست‌ودوم ماه جاری در روستای سروآباد (محور سنندج - مریوان)، امروز به درگیری مسلحانه بین این دو گروه انجامید و افراد این دو گروه در روستای گلیه در شمال سروآباد به‌طور مسلحانه باهم درگیر شدند. طبق گزارش‌ها در این درگیری شدید 18 تن از افراد سازمان کومه‌له و 15 تن از اعضای حزب دمکرات کشته شدند.* یادآوری می‌شود 4 تن از افراد حزب دمکرات زمانی که این حزب قصد اعزام نیروی کمکی به منطقه درگیری را داشت به‌دلیل انحراف خودرو از جاده و سقوط در دره کشته شدند.[۱۱]
گزارش- 906
امام خمینی در بیاناتی خطاب به علما، ائمه جمعه، نمایندگان مجلس، بازاریان و مردم درباره خط تضعیف دولت هشدار دادند. برخی از رسانه‌های خارجی ضمن انعکاس این سخنان به شرح و تفسیر مصادیق هشدار امام از دیدگاه خود پرداختند. رهبر انقلاب امروز در جمع اعضای کمیسیون‌های امور بازرگانی، رسیدگی به سؤالات و سازمان‌های وابسته به نخست‌وزیری ضمن اشاره مجدد به تجربه دوران مشروطه اظهار داشتند: «در دوران مشروطه را که همه آقایان شنیده‌اند، یک عده‌ای که نمی‌خواستند که در این کشور اسلام قوه داشته باشد و آنها دنبال این بودند که اینجا را آن‌وقت به‌طرف اروپا بکشند، آنها جوسازی کردند. به‌طوری‌که مثل مرحوم آقا شیخ فضل‌الله، که آن‌وقت یک آدم شاخصی در ایران بود و مورد قبول بود، همچو جوسازی کردند که در میدان علنی، ایشان را به دار زدند و پای آن هم کف زدند و این یک نقشه‌ای بود برای اینکه اسلام را منعزل کنند و کردند و از آن به بعد دیگر نتوانست مشروطه یک مشروطه‌ای باشد که علمای نجف می‌خواستند. حتی قضیه مرحوم آقا شیخ فضل‌الله را در نجف هم یک‌جور بدی منعکس کردند، که آنجا هم صدایی از آن در نیامد. این جوی که ساختند در ایران و در سایر جاها، این جو اسباب این شد که آقا شیخ فضل‌الله را با دست بعضی از روحانیون خود ایران محکوم کردند و بعد او را آوردند در وسط میدان و به دار کشیدند و پای آن هم ایستادند کف زدند و شکست دادند اسلام را در آن‌وقت و مردم غفلت داشتند از این عمل، حتی علما هم غفلت داشتند.» امام خمینی همچنین درمورد وقایع مشابهی که در دوران ملی‌شدن صنعت نفت رخ داد گفتند: «شروع کردند به جوسازی. آن‌طور جوسازی کردند که یک سگی را عینک به آن زدند - و آن‌طورکه من شنیدم - عینک زدند و ازطرف مجلس آوردند این طرف و به اسم آیت‌الله و من خودم در یک مجلسی بودم که مرحوم آقای کاشانی وارد شد در آن مجلس، مجلس روضه بود، هیچ‌کس پا نشد. من پا شدم و یکی از علمای تهران که الآن هم هستند و من جا دادم به ایشان - جا هم ندادند - این جو را درست کرده بودند برای آقای کاشانی که دیگر از منزلش نمی‌توانست بیرون بیاید. چند دفعه هم گرفتند چه کردند. آنجا هم شکست دادند، مسلمین را شکست دادند.» بنیان‌گذار جمهوری اسلامی سپس افزودند: «من حالا می‌خواهم یک هشداری به آقایان بدهم. مسئله الآن به یک وضعی درآمده است که انسان می‌بیند که مشغول جوسازی هستند. می‌شنود که مشغول جوسازی هستند و به‌تدریج می‌خواهند این کار را عملی‌اش کنند. یعنی دیدند که ایران با این مسائلی که در دنیا می‌خواهند حل کنند نتوانسته‌اند کاری بکنند؛ حمله کردند، حمله نظامی کردند - عرض می‌کنم که - اقتصادش را چه کردند، محصور کردند و همه کاری کردند، نشد آن کاری را که آنها می‌خواهند، یعنی منعزل‌کردن اسلام را می‌خواهند. الآن آنها آن‌قدری که از اسلام خوف دارند، نه شوروی از امریکا آن‌قدر خوف دارد، نه امریکا از شوروی. برای اینکه تمام این مصالحی که آنها به خیال خودشان می‌خواهند - از مصالحی - که برای خودشان تهیه کنند و تمام سوءاستفاده‌هایی که از تمام دنیا می‌خواهند بکنند، می‌بینند که اگر چنانچه این ترتیبی که ایران روی کار آمده است و مشغول است، این عملی بشود، همه‌جا لنگ خواهد شد.» ایشان اضافه کردند: «اگر مهلت به این کشور [ایران] بدهند ممکن است که منافع آنها را در تمام دنیا به خطر بیندازد. جنگ عمومی هم که نمی‌توانند راه بیندازند. بخواهند جنگ راه بیندازند، دنیا به هم می‌خورد، نمی‌کنند. آنها عاقل‌تر از آن هستند که جنگ عمومی راه بیندازند. اینها می‌خواهند با وسیله‌هایی، با حیله‌هایی از اینجا شروع کنند. از ایران شروع کنند. از ایران شروع‌کردن هم یک‌دفعه نمی‌شود بروند سراغ روحانیون. می‌دانند که نمی‌شود که از اول بروند سراغ روحانیون [که] روحانیون را شکست بدهند. می‌آیند هی از پایین‌تر شروع می‌کنند. از پایین‌تر جوسازی می‌کنند. مثلاً حالا برای دولت جوسازی می‌کنند، برای دولت دارند جوسازی می‌کنند. انسان هرجا که الآن اطلاع پیدا می‌کند می‌بیند که به دولت دارند ور می‌روند.» امام خمینی با بیان اینکه نظر ما این نیست که دولت، دولت خیلی "اعلایی" است، مشکلات ناشی‌از جنگ و وجود بیش از یک‌ونیم میلیون پناهجوی افغان و عراقی را مورد اشاره قرار داده و افزودند: «اینها یک چیزهایی است که اگر در یک کشوری غیر از کشور ایران بود، به هم خورده بود، یعنی شیرازه‌اش به هم ریخته بود. لکن ایران از باب اینکه مردم در صحنه هستند این‌طور نشده، اما می‌خواهند این کار را شروع کنند. من الآن به شما آقایان و به ملت ایران این گزارش را می‌دهم که سن من دیگر مقتضی این نیست که ببینم این چیزها را. من می‌روم، اما شما توجه بکنید، شما متوجه باشید. اینها شروع کردند که از اول یک جوی بسازند که این حکومت را بشکنند و بعد بروند سراغ رئیس‌جمهورتان و مجلستان و بعد بروند سراغ روحانیون و مسئله را از حالا این‌جوری شروع کردند و شما از حالا باید بیدار این مطلب باشید. بیخود نیست که انسان یک‌دفعه می‌بیند که در قم حرف درمیآید، در بازارها حرف درمیآید، در مساجد حرف درمیآید، در منابر حرف درمیآید، در منزل‌های علما حرف درمیآید، همه‌اش هم شبیه هم. اگر شما دیدید که یک مطلبی شبیه به هم در همه‌جا شد، بدانید که این دست دیگری در کار است، همین‌طور من‌باب اتفاق نشده است.» رهبر انقلاب درمورد فضاسازی‌ها درخصوص مسئله گرانی و کمبود کالا در کشور گفتند: «الان وضع این شده است که انسان می‌نشیند، در اینجا می‌بیند که همه‌چیز یادشان رفته، الا اینکه کمبود، گرانی. مگر کسی منکر این است که گرانی است. اما شما یادتان رفته است و شما بعضی‌هایتان یادتان است قضیه زمانی که متفقین ریختند اینجا. شما دیدید که نان چه وضعی داشت. برنج چه وضعی داشت. گرانی‌ها چه وضعی داشتند. آن‌وقت به پول آن‌وقت که یک قرانش به قدر صد تومان حالا گاهی ارزش داشت، آن‌وقت برنج نمی‌دانم شده بود دوازده تومان، قند شده بود چهل تومان، نمی‌دانم چی از این بساطی بود که بعضی آقایان مطلع‌اند.» بنیان‌گذار جمهوری اسلامی با اشاره به وقایع اخیر منطقه و اتهامات مطرح‌شده علیه جمهوری اسلامی ایران اظهار کردند: «شما رادیوها را ملاحظه کنید. در کویت یک قصه‌ای واقع شده است، الآن هم عراق اعلام کرده است به اینکه این عراقی بوده و این از چند بوده. مع‌ذلک دست برنمی‌دارند. می‌گویند عراقی‌ها طرف‌دار ایران‌اند. چون طرف‌دار ایران‌اند، پس ایران چی است. ایران همه مردم دنیا طرف‌دارش هستند. ایران کاری کرده است که مظلوم‌های دنیا همه طرف‌دارش هستند. پس مظلوم‌های دنیا هرجا کاری می‌کنند ایران کار می‌کند؟ وضع این‌جور شده است که الآن برای شما همه رادیوها دست می‌گیرند. یک قضیه‌ای در فرض کنید که کویت واقع می‌شود، یکی در لبنان واقع می‌شود، یکی در جای دیگر واقع می‌شود، هی ایران.» امام خمینی در ادامه افزودند: «الآن شروع کردند در خود ایران این کار را دارند می‌کنند. من به شما عرض می‌کنم نه دولت با من - عرض می‌کنم که - قوم و خویش است و نه من افرادش را اکثرش را می‌شناسم، اما من کلی قضیه را دارم می‌گویم. دولت با این‌همه کاری که می‌بینید کرده است، یعنی این مملکتی که به هم خورده است و این‌طوری است، نگذاشته به هم بخورد. نگذاشته که این‌همه جرح‌هایی که، این‌همه، این مصائبی که و مجروحینی که هر روز دارند می‌آورند، اینها زمین بمانند. نگذاشته است که مردم گرسنه بمانند. نگذاشته چه بشود. البته همه قبول دارند، خود دولت هم قبول دارد، گرانی هست. گرانی اولاً همه‌جا هست، اینجای تنها نیست. ثانیاً وضع انقلابی همچو اقتضا می‌کند، وضع جنگ این‌طوری است. نباید ما وقتی‌که وضع جنگ را می‌بینیم داریم، ما وضع انقلاب را می‌بینیم داریم، وضع دشمنی همه دنیا را داریم، همه‌مان بریزیم سر دولت.» رهبر انقلاب خاطرنشان کردند: «الآن می‌بینیم در مجلس به دولت حمله می‌شود، در محضر علما به دولت دارد حمله می‌شود، در بازار به دولت حمله می‌شود، مصاحبه‌های تلویزیونی به دولت ور می‌روند، عرض می‌کنم که بساط وقتی درست می‌کنند، به دولت ور می‌روند، این بی‌جهت نیست. خود آقایان ملتفت نیستند. آقا خودش خیلی خیلی آدم خوبی است، می‌رود ده نفر آدم از همین اشخاصی که می‌خواهند این کارها را بکنند [که در] ایران فراوان‌اند از این اشخاص. الآن در ایران سلطنت‌طلب ما داریم. در ایران مخالف با جمهوری اسلامی در این طبقات بالایی که می‌خواستند عیاشی بکنند [و] حالا نمی‌گذارند عیاشی بکنند داریم. از منافقین، موجودند. از اقلیت، موجود است. از احزاب، موجود است، هستند همه، زیادند آقایان. عرض می‌کنم که با ظاهر خیلی خوب می‌روند پیش فلان آقا می‌نشینند می‌گویند هی اسلام دارد از بین می‌رود، دیدید چی شد، چه شد، اینها می‌خواهند اینجا را مثل شوروی‌اش بکنند. آقا فوراً باور می‌کند، می‌رود می‌گوید نخیر، ای وای، چه واقع شد، ای ادارات چه شده، چه شده، چه شده. در ادارات الآن همچو ادارات صددرصد مورد مطلوبیت نیست، اما ما اساس را باید حفظش بکنیم. اگر اساس را ما حفظ نکنیم، نه اداره برای ما باقی می‌ماند، نه مجلس باقی می‌ماند، نه مدرسه باقی می‌ماند، هیچی.» امام خمینی تأکید کردند: «این دفعه اگر اینها تسلط پیدا بکنند بر ما، هیچی نمی‌گذارند. مثل زمان آقای کاشانی نیست حالا! مثل زمان مرحوم - عرض می‌کنم که - آقا شیخ فضل‌الله نیست. حالا یک زمانی است که اینها ادراک کردند که اگر این جمهوری رشد پیدا بکند، نخواهد گذاشت که اینها منافع خودشان را ببرند و این را با همه جدیت می‌خواهند ببرند و اسلام اگر اینجا سیلی بخورد، بدانید که دیگر تا آخر سرش بلند نمی‌شود، مگر اینکه باز یک وضع دیگری در دنیا پیش بیاید. الآن ماییم که باید این را حفظ بکنیم. ایران است که باید حفظ کند خودش را، مجلس باید همراهی بکند. می‌دانم شکایت هست، می‌دانم که همه‌چیز هست، لکن همه همراهی بکنید. آقا، دست به دست هم بدهید که هیچ ارگانی به زمین نخورد. زمین‌خوردن دولت امروز برای روحانیت هم مضر است. برای مجلس هم مضر است. همین‌طوری که مجلس زمین بخورد برای همه مضر است. همین‌طور که عرض می‌کنم که این دستگاه قضایی به زمین بخورد.» ایشان افزودند: «من هم می‌دانم شکایت زیاد هست. مگر کجا شکایت نیست؟ در امریکا شما خیال می‌کنید شکایت نیست؟ در امریکا بیشتر از اینجا هست! در هرچند دقیقه‌ای یکی کشته می‌شود. در هرچند دقیقه فحشا واقع می‌شود. در هرچند ثانیه حتی چه می‌شود. شما می‌خواهید بعد از انقلاب، بعد از دشمنی همه کشورهای عالم همین‌طور به‌طور رفاه بنشینید کار بکنید و به‌طور رفاه زندگی بکنید؟ نمی‌شود.» رهبر انقلاب درمورد نحوه کمک‌کردن به دولت برای حل مشکلات یادآور شدند: «بازار می‌بیند که دولت نمی‌رسد، خوب خودش همراهی بکند. الآن دولت در اطراف، در جاهایی که باید باشد برنج دارد، گندم دارد، همه‌چیز دارد، کامیون نیست. خوب همه علمای بلاد بنشینند باهم فکر بکنند، کامیون درست کنند. اگر در هر شهری چهار تا کامیون برود به اینجاها، تمام حل می‌شود مسئله. اگر همه بلاد دست به هم بدهند، بدانند که می‌خواهند ریشه این اسلام را بکنند! همه مردم این توجه را داشته باشند، علمای بلاد این توجه را داشته باشند، وکلا این توجه را داشته باشند، دولت این توجه را داشته باشد، این اسباب این می‌شود که اگر شکایت بشود بدانند که این‌طوری است. [مشکلات را] حل کنند. خودشان باهم بنشینند صحبت بکنند - نمی‌شود - این شکایت حل‌نشدن، اسباب این نمی‌شود که ما به دولت فشار بیاوریم، دولت را تضعیفش کنیم که دولت ناتوان بشود. دولتی که الآن باید همه کارها را انجام بدهد، ناتوانش نباید بکنیم. مجلسی که باید همه کارها را تسهیل بکند، نباید ناتوانش بکنیم و قوه قضائیه هم همین‌طور.» بنیان‌گذار جمهوری اسلامی بار دیگر تأکید کردند: «مسئله، مسئله مجلس نیست. مسئله دولت نیست، مسئله قوه قضائیه نیست، مسئله روحانیت نیست. مسئله، اسلام است. مسئله این است آنهایی که دشمن‌اند، با اسلام دشمن‌اند. با قوه قضائیه دشمن نیستند، با مجلس کار ندارند، با روحانی هم کار ندارند. همه اینها برای اینکه اینها دارند برای اسلام سینه می‌زنند، با شما مخالف‌اند. نه برای اینکه مخالف‌اند خودشان. مجلس یک چیزی است، نه، برای اینکه، اگر مجلس مطابق میل آنها بود، خیلی هم خوب بود، چنان‌که بود و دیدید. اگر دولت هم مطابق میل آنها بود خیلی هم تأییدش می‌کردند. اما آنها دولتی که بخواهد مخالف با آنها باشد، مجلسی که بخواهد مخالف با آنها باشد، از ارتشی که بخواهد مخالفت کند با همه اینها، مخالف‌اند و شما بدانید که اگر ما دست به دست هم ندهیم، همه‌مان باهم نباشیم، زمینمان خواهند زد. مجلس را زمین می‌زنند، دولت را زمین می‌زنند، روحانیت را زمین می‌زنند، همه، زمین می‌خورند. پس عقل اقتضا می‌کند که ما الآن مشکلات را تحمل کنیم. مردم مشکلات را تحمل کنند. مشکلات [ما] کمتر است... تا زمان رسول‌الله(ص). و آن مشکلات زمان رسول‌الله(ص)، آن مسئولیت رسول‌الله(ص) بدتر از این مسئولیتی است که ما داشتیم.» امام خمینی با اشاره به محیط دشمنی علیه جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور گفتند: «خودمان هم بریزیم به جان خودمان چه خواهد شد؟ مجلس با دولت مخالف، دولت با مجلس، مخالف. اینها چه خواهد شد؟ اینها البته ان‌شاءالله مخالف هم نیستند. اما باید بیشتر توجه بکنیم. علمای بلاد باید توجه بکنند که هرکه آمد یک نقی زد فوراً باور نکنند و صحبت بکنند و به رادیو برسد و به نمی‌دانم چه برسد. این‌طور صحبت نکنند، به مجالس نبرند. ائمه جمعه نبرند به مجالس صحبت‌ها را، می‌توانند حلش بکنند، نتوانستند هضم کنند. ما باید امروز تحمل کنیم. صبر باید بکنیم.» رهبر انقلاب همچنین درباره گزارش‌های رؤسای کمیسیون‌های امور بازرگانی، رسیدگی به سؤالات و سازمان‌های وابسته به نخست‌وزیری افزودند: «این مسائلی که می‌فرمایید، من هم اطلاع دارم که این مسائل سؤال می‌خواهد. ولیکن این‌طور نباشد که هر روز یک وزیر را بیاورید اینجا بنشانید، دعوا بکنید با او و تضعیف کنید دولت را. کاری بکنید تضعیف نشود. همه‌تان را دارند تضعیف می‌کنند. شما نیستید، همه است. خیال نکنید که شما دولت را تضعیف می‌کنید، نخیر. شما هم دولت را تضعیف کنید، تضعیف شماست. این مقدمه است برای او، و الآن یک خطی در این کار هست. مشغول‌اند الآن و شما باید خیلی توجه کنید، چشم‌هایتان را باز بکنید. ملت باید چشمش را باز کند، این دولت را، این مجلس را، این جمهوری اسلامی را حفظ کنند. مردم باید حفظ کنند. بازار باید حفظ کند اینها را. آقا می‌نویسد مالیات نباید داد. آخر شما ببینید بی‌اطلاعی چقدر! آقا، ما امروز روزی نمی‌دانم چند صد میلیون ما الآن خرج این جنگمان است. روزی چند صد میلیون خرج جنگ را با سهم امام می‌شود درستش کرد حالا؟ حالا ما می‌توانیم مردم را، همه را بنشانیم اینجا و به‌زور سهم امام بگیریم؟ سهم امام حالا به اندازه‌ای است که همین حوزه‌ها را بگردانیم. بیشتر از این هم نیست. یک کمی اگر بیشتر باشد می‌دهند به دولت. یک‌دفعه آدم بگوید که نخیر، ما می‌گوییم که دولت مالیات نگیرد، سهم امام بگیرد. چه جور؟ از کجا بیاوریم سهم امام این‌قدر؟ ما از کجا سهم امام و سهم سادات پیدا کنیم که دولت را اداره بکنیم. مملکت را اداره بکنیم. این‌همه اشخاصی که ریخته‌اند به جان دولت و خرج دارند و چی دارند اداره بکنیم. خوب، بی‌فکر حرف می‌زنند آقایان. یک کسی می‌رود یک چیزی به آنها می‌گوید، آنها هم باورشان می‌آید. آقایانِ دیگر هم همین‌طورند. با سلامت نفسی که دارند باورشان می‌آید. باید آقایان فکر بکنند که هرکس آمد هرچی زد، باید از اول حمل بر فساد بکنند که این می‌خواهد یک کاری بکند.» امام خمینی افزودند: «امروز که فساد زیاد است، حمل به صحت صحیح نیست که هر که آمد خیال کنیم راست می‌گوید. خیلی‌ها بودند، خوب، من یک ماه، بیست و چند روز یکی از همین منافقین با صورت صالح، با [اسلحه] ژ3، با همه‌چیز آمد آنجا نشست در نجف، من بودم. برای من گفت، هر روز [آمد] گفت. هر روز گوش کردم. از مرحوم آقای طالقانی سفارش آورده بود. از یکی از علمای دیگر سفارش آورده بود. آنها را هم بازی داده بود. آمد گفت، من دیدم خیلی این مسلمان است. خوب ما که این‌قدر مسلمان نیستیم! من به او سوءظن پیدا کردم. من هیچ جوابش را ندادم. فقط گفت ما می‌خواهیم قیام مسلحانه بکنیم. گفتم نمی‌توانید. خودتان را به کشتن ندهید ولو، دیگر جوابی به او ندادم. اینها از آن‌وقت نقشه می‌کشیدند برای این کار. حالا هم هستند در میدان. نرفته‌اند. حالا آن جهاتی که رفته است البته کاری نمی‌توانند بکنند، اما این شیطنت‌ها را می‌توانند بکنند که بیایند بروند در قم پیش آقایی. بروند در فرض کنید که اصفهان پیش آقایی. بروند در شیراز پیش آقایی [و] یک کاری بکنند که صدا دربیاید. حالا از اول، کی از همه ضعیف‌تر است برای این کار؟ به روحانیت حمله کنیم؟ نه. به مجلس؟ نه. به دولت باید حمله کنیم، حالا به دولت. مجلس را وادار می‌کنند به دولت - عرض می‌کنم - روحانیون را وادار می‌کنند به دولت، بازار را وادار می‌کنند به دولت، همه‌جا به دولت [حمله بکنند]. خوب، دولت از بین رفت، فردا می‌آیند سراغ شماها. فردا می‌روند سراغ رئیس‌جمهور و- نمی‌دانم - مجلس.» ایشان در پایان سخنان خود بار دیگر خاطرنشان کردند: «همه اینها مسائل، مسئله دولت نیست. مسئله، مسئله اسلام است. من این را برای خاطر اینکه آقایان توجه بکنند و برای خاطر اینکه تکلیفی را ادا کرده باشم عرض کردم و امیدوارم که خداوند به همه ما توفیق بدهد که همه‌مان باهم در رفع این گرفتاری‌ها بکوشیم. خوب، اگر آمدند شکایت کردند، برویم سراغ رفعش. نرویم سراغ اینکه دولت را تضعیف کنیم، یا برویم مجلس [را] تضعیف بکنیم یا برویم اشخاص را چه بکنیم. این مسئله‌ای است که من عرض کردم و من امیدوارم که مؤثر واقع بشود در این آقایان.»[۱۲] سخنان امروز امام خمینی بلافاصله در رسانه‌های گروهی جهان بازتاب یافت. خبرگزاری آلمان‌غربی گزارش داد: «رهبر انقلاب ایران امروز در سخنانی که از رادیو پخش شد نسبت به خطراتی که متوجه ثبات دولت است هشدار داد.» این خبرگزاری افزود: «وی گفت که دولت در مجلس به‌وسیله روحانیت و در بازار مورد حمله قرار می‌گیرد و بخشی از روحانیت را متهم کرد که تحت‌تأثیر کسانی که سعی می‌کنند جو سیاسی کشور را ماهرانه دستکاری کنند قرار دارند.» خبرگزاری آلمان‌غربی سپس به نقل از ناظران در تهران اضافه کرد: «هشدار [امام] خمینی عکس‌العملی است نسبت به فعالیت‌های اخیر گروه مهدی بازرگان نخست‌وزیر لیبرال اسبق که در 27 نوامبر گذشته [6 آذر] با نامه سرگشاده‌ای که توسط مطبوعات به چاپ رسید، شدیداً از دولت انتقاد کرده بود.» خبرگزاری مذکور همچنین افزود: «[امام] خمینی با اشاره به انفجارهای روز سه‌شنبه [دوشنبه] گذشته در کویت شرکت ایران را تکذیب کرد.»[۱۳] رادیو اسرائیل نیز در گزارشی گفت: «آیت‌الله خمینی امروز بدون اینکه نامی از کسی ببرد عده‌ای از روحانیون دولتی ایران را به‌خاطر اینکه از دولت انتقاد می‌کنند مورد نکوهش قرار داد.» این رادیو افزود: «آیت‌الله خمینی در قسمت دیگری از بیانات خود ... گفت حرف‌ها همه شبیه یکدیگر هستند و این اتفاقی نیست و بدانید دست دیگری در کار است. آیت‌الله خمینی سپس به یکی از روحانیون که تقاضا کرده بود مردم مالیات ندهند به‌شدت حمله کرد و گفت ما امروز چند صد میلیون خرج جنگ داریم که نمی‌شود که آن را با سهم امام تأمین کرد.» رادیوی مذکور در ادامه با گمانه‌زنی درمورد مخاطب هشدار امروز رهبر انقلاب یادآور شد: «اخیراً آیت‌الله منتظری در مواردی مختلف در شهر قم از نهادهای انقلاب و پاره‌ای دست‌اندرکاران حکومت انتقاد می‌کرد.» این رادیو همچنین ضمن اشاره به اظهارات اخیر رئیس دیوان‌عالی کشور در تشریح نتایج پیگیری اجرای فرمان هشت ماده‌ای امام خمینی که از رسیدگی به شکایات مردم درمورد عملکرد دستگاه‌های مختلف سخن گفته بود، افزود: «مطلعین همچنین دفاع و حمایت همه‌جانبه آیت‌الله خمینی از دولت میرحسین موسوی را نشانه‌ای از شدت حملات و انتقادات و نارضایی عمومی از دولت فعلی قلمداد می‌کنند.»[۱۴]
گزارش- 907
درپی سخنان امروز امام خمینی در حمایت از دولت جمهوری اسلامی، نخست‌وزیر پیامی خطاب به رهبر انقلاب صادر کرد. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی در پیام میرحسین موسوی آمده است: «دولت، قطره کوچکی است از اقیانوس عظیم ملت مسلمان ایران و اگر امروز دولت می‌تواند چشم در چشم ابرقدرت‌ها بدوزد و پنجه در پنجه نیروهای استکباری بیندازد، به‌خاطر اتصال آن به نیروی عظیم یک ملت اسلامی است و اشتباه است اگر دولتمردان گمان کنند که بدون پشتیبانی امام و امت، دولت دارای نیرویی است.» نخست‌وزیر سپس افزود: «به برکت همین پشتیبانی و اتصال است که در هنگامه‌ای که ابرقدرت‌ها به فلج اقتصادی کامل جمهوری اسلامی ایران چشم دوخته بودند، کشور در سال 61 در بخش صنایع به رشدی معادل 12 درصد و در نیمه اول سال 62 در همین بخش به رشدی معادل 15 درصد دست یافته است و هم‌زمان 15 درصد رشد تولید ناخالص داخلی در سال 61 [داشته] که رشد بی‌نظیری پس از رشد منفی سال‌های اول انقلاب است. اینها به اعتقاد دولت ثمره رهنمودها و حمایت‌های بی‌دریغ امام امت است.» وی همچنین درمورد نقش دولت در جنگ گفت: «نقش دولت در تدارک جنگ تحمیلی نیز جز در سایه حضور پرصلابت مردم در صحنه و در کنار روحانیت عزیز که حاصل آن جوی آرام و آماده برای کار در کنار جوسازی‌های این و آن است مقدور نمی‌باشد.» نخست‌وزیر تأکید کرد: «سخنان و رهنمودهای رهبر بزرگ انقلاب این‌بار نیز یقیناً بار مسئولیت را بر دوش تک‌تک برادران خدمتگزار سنگین‌تر می‌سازد. از سوی دیگر، شوق آنان را برای استمرار تلاش و مبارزه در راهی که اسلام بر روی ملت ما گشوده است بیشتر می‌سازد.»[۱۵]
گزارش- 908
رئیس‌جمهور تأکید کرد اتحاد حوزه و دانشگاه یک عمل سیاسی و تاکتیکی نیست، بلکه به معنای هماهنگی و ارتباط کامل این دو محیط علمی و دینی است. آیت‌الله خامنه‌ای در آستانه 27 آذر سالروز شهادت دکتر محمد مفتح و روز وحدت روحانی و دانشجو، در دیدار با اعضای شاخه دانشجویی حزب جمهوری اسلامی و تعدادی از اعضای انجمن‌های اسلامی و اساتید دانشگاه‌ها، ضمن اظهار امیدواری درمورد هماهنگی دو قشر روحانی و دانشجو ازطریق شیوه‌های منطقی و مؤثر، اظهار داشت: «روشنفکری یعنی یک نگاه آزاد به مسائل فرهنگی و فکری و این چیزی بود که روشنفکری جدید با داعیه و پیام آن به وجود می‌آمد. در ایران هم آغاز ولادت روشنفکری به‌وسیله کسانی بود که اعتقادی به دین نداشتند. حتی کسانی که سابقه طلبگی داشتند مثل تقی‌زاده‌ها که پدران روشنفکری ایران هستند، از همان‌وقت کار را با خصوصیاتی شروع کردند که ظاهراً اعتقاد آنها به دین را نشان می‌داد، ولی درعین‌حال مشخص بود که روشنفکری در همان زمان هم یک صبغه و جوهره بی‌دینی دارد.» رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به تحول ایجادشده در وحدت حوزه و دانشگاه پس از انقلاب گفت: «تا قبل از شروع این نهضت الهی، دانشگاه و حرکت روشنفکری به معنای مغایرت با مذهب بود و در آن زمان دین را به معنای امری صرفاً ایمانی و قلبی معرفی می‌کردند گویی که دین با اندیشه و استدلال و تحقیق رابطه‌ای ندارد و هزاران هزار کتاب استدلالی فقه، اصول، تفسیر، کلام، فلسفه و عرفان از مغز و اندیشه انسان‌های متدین سرچشمه نگرفته است.» آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه تأکید کرد که انقلاب اولین ضربه را به این فکر وارد کرد و بین این دو فضای بیگانه از هم کانال‌های مطمئنی زد و این دو را به هم نزدیک کرد، «به این ترتیب، دانشگاه‌ها طعم دین و اندیشه دینی و حرکت دینی و آرزوها و انگیزه‌های دین را چشیدند و حوزه‌های علمیه هم طعم حرکت‌های سیاسی، نگاه‌کردن به مرزهای دور و حرکت برای آرمان‌های اجتماعی را چشید و لمس کرد.» وی ضمن تأکید بر اینکه اتحاد روحانی و دانشجو یک عمل سیاسی و تاکتیکی نیست، خاطرنشان کرد: «اتحاد حوزه و دانشگاه یعنی هماهنگی و ارتباط کامل بین این دو محیط علمی تا محیط علم و دین [محیط دین]، پروردگان خود را با مسائل و پیشرفت‌های گوناگون جامعه آشنا کند و محیط دانشگاهی پروردگان خود را با جهت‌گیری دقیق اسلامی هماهنگ کند. به تعبیری دیگر، ما می‌خواهیم وحدت این دو محیط علم و دین، با بصیرت دنیایی و علم دنیا با جهت‌گیری دینی توأم شود.» رئیس‌جمهور در پایان تأکید کرد: «مراقب باشید که عنصر علم در هر دو حوزه فراموش نشود [و] اشتغالات دیگر باعث عدم توجه به تحقیق و مطالعه و تدبر و تعمق در علوم و مسائل فقهی و اسلامی نگردد.»[۱۶]
گزارش- 909
نخست‌وزیر اعلام کرد دولت جمهوری اسلامی با قوت و اطمینان کافی قادر است جنگ را تا پایان پیروزمندانه آن تدارک کند. روزنامه کیهان گزارش داد جمعی از فرماندهان واحدهای رزمی، پشتیبانی و فرماندهان مراکز آموزشی و فرهنگی نیروی زمینی ارتش به‌همراه سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده این نیرو، امروز با میرحسین موسوی نخست‌وزیر، ملاقات کردند. در این دیدار فرمانده نیروی زمینی ارتش ضمن ارائه گزارشی کوتاه، از دولت به‌دلیل تلاش و حمایت‌های انجام‌گرفته در اداره جنگ تشکر و قدردانی کرد. سپس نخست‌وزیر در سخنانی با اشاره به اینکه در هر جامعه نهادهایی براساس ارزش‌های نظام حاکم به وجود می‌آیند، گفت: «یکی از این نهادها که در همه کشورهای جهان وجود دارد ارتش است. ارتش ما بعد از انقلاب همسو و همپای دیگر نهادها دگرگون شد و در جهت و سمت اهداف انقلاب اسلامی حرکت کرد. این دگرگونی جنبه تحمیلی ندارد، بلکه ریشه در واقعیت‌های انقلاب دارد. یک ارتش وقتی جهت‌گیری‌اش عوض می‌شود و مانند ارتش ما به‌صورت پشت و پناهی برای همه حرکت‌های آزادی‌بخش جهان درمیآید که با واقعیت‌های جوشان یک جامعه اسلامی پیوند بخورد.» نخست‌وزیر راه کسب قدرت نظام‌های استکباری را شدت عمل و سرکوب مردم ذکر کرد و یادآور شد دولت جمهوری اسلامی به‌دلیل خدمتگزاری و تواضعی که دارد قدرتمند است. وی افزود: «ما در جهان سوم تنها کشوری هستیم که ژست‌های استکبار جهانی ما را نمی‌ترساند و سیاست مستقل خود را در جهان اعمال می‌کنیم و هیچ خوفی از هیچ قدرتی نداریم. ما در مقابل ملتمان خضوع می‌کنیم و دربرابر استکبار جهانی قوی و قدرتمند برخورد می‌نماییم.» موسوی سرنوشت جنگ را تعیین‌کننده سرنوشت بسیاری از ملت‌های در بند و محروم دانست و گفت: «این نیروی فیزیکی ما نیست که اثرات کوبنده و عمیق انقلاب اسلامی ما را در جهان به نمایش گذاشته است، بلکه آن چیزی که ما را در سراسر جهان قدرتمند می‌کند یقیناً نیروی ایمان است.» وی اضافه کرد: «نسبت دادن حرکت انقلابی و اسلامی مردم منطقه به ایران باوجود عدم دخالت دولت جمهوری اسلامی ایران در این وقایع، نشان‌دهنده خوفی است که استکبار جهانی از قدرت انقلاب اسلامی دارد.» نخست‌وزیر سپس به ضرورت پشتیبانی ملت و دولت از ارتش جمهوری اسلامی و تمامی رزمندگان به‌منظور تداوم جنگ تا پیروزی نهایی اشاره و تأکید کرد: «دولت جمهوری اسلامی ایران با قوت و اطمینان کافی قادر است این جنگ را تا پایان پیروزمندانه آن تدارک نماید. ملت ما تمام امیدهای خود را در جبهه‌ها جست‌وجو می‌کند. شما برادران نظامی نیز با اتحاد و قوت حرکت کنید و این پیروزی محتوم را شتاب بیشتری بخشید.»[۱۷]
گزارش- 910
"گردهمایی بررسی جنایات صدام" صبح امروز با حضور بیش از یک‌صد تن از شخصیت‌های سیاسی، مذهبی و حقوقی کشورهای مختلف در تهران گشایش یافت. در این گردهمایی که به دعوت مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق برگزار می‌گردد حجت‌الاسلام سیدمحمدباقر حکیم سخنگوی این مجلس در سخنانی ضمن برشمردن اقدامات رژیم عراق علیه مخالفان اعم از شکنجه، ترور، اعدام، مسموم و زنده‌به‌گور کردن آنان گفت: «عظمت جنایات رژیم به حدی است که حتی خود و یا دوستان ما، شگفت‌زده و یا دچار تردید می‌شویم و برای برگزاری این کنفرانس با موانعی دست به گریبان بوده‌ایم و پس از مرور زمان تاحدودی توانستیم آنها را مرتفع و یا از اهمیتشان بکاهیم که از آن جمله ترور و خفقان بوده است.» سخنگوی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق دراین‌باره توضیح داد: «کسانی‌که به‌نحوی از جنایات رژیم آسیب دیده‌اند فراوان‌اند، ولی اکثر آنها از واکنش وحشیانه رژیم نسبت به خانواده و یا فامیلشان نگران‌اند و از افشای [جنایات] رژیم خودداری می‌کنند.» حجت‌الاسلام حکیم افزود: «رژیم برای پرده‌پوشی بر جنایاتش برنامه‌ریزی کرده به حدی که هیچ ردپایی به دست مردم و یا صاحب‌نظران امور انسانی و یا سازمان‌های بین‌المللی به جای نمی‌گذارد. رژیم تاکنون، حتی شهادت آیت‌الله العظمی [سیدمحمدباقر] صدر و خواهر گرامی‌اش را اعلام ننموده است و زیر پرده‌ای از ابهام 6 تن از [افراد] خانواده مرجع مرحوم آیت‌الله العظمی سیدمحسن حکیم را اعدام و همه افراد این خانواده را زندانی کرده است.» وی تأکید کرد: «این کنفرانس که از گذرگاه اسناد و مدارک درپی افشای این جنایات است با این مشکل رودررو است.» سخنگوی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در ادامه با بیان اینکه شمار قربانیان رژیم عراق در داخل کشور بیش از ده‌ها هزار تن و تعداد زندانیان افزون بر 150 هزار نفر می‌باشد، گفت: «رژیم تاکنون به تبعید اجباری و دستگیری دسته‌جمعی مسلمانان اعتراف ننموده و از 14 سال پیش تاکنون، هیچ دادگاه علنی برپا نکرده است. این جنایات هنگامی صورت حقیقی خود را نشان خواهند داد که به مردم مسلمان عراق اجازه داده شود تا از خواسته خود سخن گویند و زمام امور را در دست گیرند.» وی درمورد اقدامات حکومت عراق علیه مخالفان خود در خارج از کشور گفت: «رژیم تاکنون چندین‌بار در کویت و امارات و انگلستان و بحرین و لبنان دست به جنایات فجیعی زده است. رژیم حتی بر روزنامه‌های لبنانی، هندی و پاکستانی و برخی از کشورهای خلیج [فارس] برای تحریف حقایق، فشار وارد می‌آورد. چنان‌که درمورد شهادت 6 تن از [اعضای] خانواده آیت‌الله حکیم روزنامه‌های فرانسه را وادار به سکوت کرد. رژیم عفلقی جنایتکار بعث برای آزادی زندانیان جانی خود در بریتانیا، که به دستور رژیم در آنجا دست به جنایت و آشوب می‌زنند، بازرگانان انگلیسی را بدون هیچ اتهامی دستگیر و سپس به‌عنوان تبادل زندانیان دو کشور آنها را آزاد می‌کند.» سخنگوی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: «رژیم عراق تنها کسانی را که بینش و یا فعالیت سیاسی دارند از بین نمی‌برد، بلکه قوانینی دارد که به‌موجب آن فامیل‌های درجه سوم و گاهی همه قبیله در معرض تهدیدهای رژیم قرار می‌گیرند.» وی همچنین اقداماتی نظیر دفن پیکر معدومین در محل‌های نامعلوم، ذوب اعدام‌شدگان در مواد شیمیایی و تجاوز به همسران زندانیان را جزء اقدامات رژیم عراق علیه مخالفان خود ذکر و اظهار کرد: «در طول برگزاری این کنفرانس، مسئله شهادت آیت‌الله سیدمحمد باقر صدر، جنگ تجاوزکارانه صدام علیه جمهوری اسلامی، بمباران مناطق مسکونی، کشتار افراد بی‌گناه، نابودی روستاها و مردم مسلمان کرد عراقی، شکنجه وحشیانه و بازداشت‌ها، مسئله دادگاه‌های فرمایشی، به‌شهادت‌رساندن افراد خانواده آیت‌الله حکیم، قیام بیستم صفر و هفدهم رجب، خالی‌بودن مساجد از نمازگزاران و سخنران مذهبی، مسئله ترورها در داخل و خارج عراق، قاچاق اسلحه و انفجارها در کشورهای مختلف توسط مزدوران امنیتی صدام، اعدام دسته‌جمعی، اخراج مسلمانان و مصادره دارایی‌های آنان ازجمله مسائلی است که مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و شرکت‌کنندگان در کنفرانس به عمق جنایات وحشیانه صدام پی خواهند برد.» در ادامه این گردهمایی حجت‌الاسلام سیدمحمود هاشمی، در سخنانی به تلاش رژیم عراق برای ازبین‌بردن علما و نشانه‌های دین اسلام پرداخت و گفت: «برشمردن جنایت‌های صدام دراین‌مورد به کتاب‌های زیادی نیازمند است. مبارزه با حوزه‌های علمیه، اذیت و آزار علما و مراجع بزرگ اسلامی، جلوگیری از اعزام مبلغین اسلامی به شهرها و روستاها، به‌شهادت‌رساندن علمای بزرگ اسلامی من‌جمله شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، بستن مساجد و کتابخانه‌ها و ایجاد خفقان و گسترش فرهنگ بعثی را می‌توان ازجمله جنایات صدام در حق علم و علما ذکر کرد.» همچنین امام‌جمعه شهر کردنشین شانه‌دری عراق که به‌تازگی به ایران پناهنده شده است، در تبیین اقدامات رژیم عراق به مواردی نظیر ایجاد اختلاف در میان طوایف مختلف عراقی، فراموش‌کردن مسئله فلسطین و دامن‌زدن به درگیری میان گروه‌های فلسطینی، تحمیل جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران، آواره‌ساختن هزاران عراقی و مصادره اموال آنها، اعدام افسران و نظامیان ارتش عراق، تخریب شهرها و روستاهای ایران، اقدام علیه جنبش‌های آزادی‌بخش، گسترش فساد و جلوگیری از انتشار کتاب‌ها و مجلات اسلامی، ازمیان‌برداشتن محاکم شرعی، آلوده‌کردن آب‌های خلیج‌فارس و بمباران چاه‌های نفت ایران اشاره کرد. در ادامه برنامه‌های این گردهمایی آیت‌الله مشکینی امام‌جمعه قم، اظهار داشت: «امروز شما به هر شهر و روستایی در ایران 40 میلیونی بروید مردمی را می‌بینید که فرزندان و وابستگانشان در این جنگ به‌دست رژیم صدام شهید شده‌اند.» آیت‌الله مشکینی همچنین گفت: «روزانه 300 میلیون تومان هزینه جنگ در ایران و بیش از این مقدار در عراق می‌شود و همه این مسائل به‌خاطر وابستگی رژیم صدام به استکبار جهانی است. یکی از سران کشورهای منطقه گفته است که صدام 42 میلیارد دلار کمک ما را بلعید. درصورتی‌که ایشان دروغ می‌گوید و تاکنون کشورهای مرتجع منطقه، 86 میلیارد دلار به این رژیم ظالم کمک کرده‌اند.» به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی در خلال برنامه‌های امروز گردهمایی، نماینده اسرای عراقی ضمن سخنانی گفت: «ما بارها از مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران خواستار اعزام به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل شده‌ایم.»[۱۸]
گزارش- 911
درحالی‌که موضع‌گیری‌ها و تحرکات سیاسی درباره خاتمه جنگ ایران و عراق همچنان ادامه دارد، خبرگزاری آلمان‌غربی از مسقط گزارش داد قابوس سلطان عمان، در مصاحبه‌ای، که خبرگزاری عمان پرس آن را منتشر کرد، اظهار عقیده کرد: «درحال‌حاضر به دشواری می‌توان نشانه‌هایی از فیصله یافتن این جنگ مشاهده کرد.» وی افزود: «باید تنها امیدوار بود که بین دو طرف یک راه‌حل رضایت‌بخش و بادوام مورد مذاکره قرار گیرد، نه‌فقط به‌دلیل خسارات و تلفات بسیار سنگین جانی و ویرانی اقتصادی بلکه به‌خاطر بی‌ثباتی‌ای که این جنگ در منطقه ما به وجود می‌آورد.» قابوس ضمن اشاره به مسئولیت مشترک عمان و سایر کشورهای جنوب خلیج‌فارس در قبال امنیت عبور کشتی‌ها از آبراه هرمز، درعین‌حال اضافه کرد: «عمان تنها کشور صاحب نفت است که در خارج خلیج [فارس] در خلیج عمان ترمینال دارد. بنابراین، بی‌اطمینانی‌ها و خطراتی که جنگ ایران و عراق و سایر تهدیدات مبنی‌بر بی‌ثباتی این منطقه برای خلیج [فارس] پیش آورده است، شامل حال عمان نمی‌شود.»[۱۹] همچنین گزارش خبرگزاری یونایتدپرس از قاهره حاکی است: جادالحق علی جادالحق شیخ اعظم الازهر مصر، در پیامی به مناسبت میلاد پیامبر با اشاره به جنگ ایران و عراق، خواستار پایان‌یافتن جنگ‌های جاری بین کشورهای اسلامی شد.[۲۰] به گزارش رادیو کویت عربی، سلطان بن عبدالعزیز وزیر دفاع عربستان سعودی نیز امروز در سخنانی درمورد جنگ ایران و عراق اظهار امیدواری کرد که «ایران نیز از عراق پیروی کرده و با آغاز مذاکرات مسالمت‌آمیز برای متوقف‌نمودن جنگ عراق و ایران موافقت نماید.»[۲۱] دراین‌میان، مطبوعات سوریه به انعکاس سخنان روز گذشته رئیس‌جمهور ایران درمورد سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ پرداختند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از دمشق، روزنامه‌های امروز سوریه در صفحه اول خود به نقل از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در خطبه‌های نمازجمعه دیروز تهران نوشتند: «جمهوری اسلامی ایران تا قبل از سرنگونی رژیم تحمیلی بر ملت عراق، جنگ را متوقف نخواهد کرد.» این روزنامه‌ها همچنین از قول آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: «هیچ راهی برای مصالحه با کسانی که بیش از سه سال است جنگ و وحشیگری را علیه ملت ایران آغاز کرده‌اند وجود ندارد و تنها راه حفظ صلح و امنیت منطقه سرنگونی رژیم حاکم بر بغداد است.»[۲۲]
گزارش- 912
در ادامه انتشار اخبار و گزارش‌ها از بمب‌گذاری‌های هفته گذشته در کویت، مقامات این کشور امروز از دستگیری 10 فرد مظنون ازجمله 7 عراقی وابسته به حزب الدعوه الاسلامیه خبر دادند. به گزارش رادیو کویت، عبدالعزیز حسین وزیر مشاور در امور شورای وزیران کویت، در گفت‌وگو با رادیو مونت کارلو ضمن اعلام خبر دستگیری افراد مشکوک به دست‌داشتن در انفجارات روز دوشنبه گذشته گفت: دستگاه‌های امنیتی برخی از وسایل و ادوات انفجاری را کشف کرده و مقامات دولتی اکنون راه صحیحی را برای شناسایی عاملان بمب‌گذاری‌ها طی می‌کنند.[۲۳] دراین‌باره رادیو اسرائیل نیز در گزارشی به نقل از مقام مذکور گفت: «تاکنون 10 نفر مسلمان شیعه بازداشت شده‌اند که 7 نفر آنها شیعیان عراقی و 3 تن شیعه لبنانی می‌باشند. 2 نفر شیعه عراقی هنوز تحت تعقیب هستند.» وزیر مشاور کابینه کویت مدعی شد که «همه 10 نفر بازداشت‌شدگان به شرکت در توطئه انفجار سفارتخانه‌های ایالات متحده و فرانسه و اجرای یک سلسله عملیات تروریستی دیگر در کویت اعتراف کرده‌اند.» رادیو اسرائیل ضمن اشاره به خبرهای ضدونقیض اولیه درمورد راننده کامیون بمب‌گذاری‌شده در حمله به سفارت امریکا، افزود: «راننده مقتول سعد عقیل البدران نام داشت که همانند سایر شیعیان عراقی که در بازداشت به سر می‌برند عضو حزب شیعه الدعوه الاسلامیه بود که ازجانب حکومت اسلامی ایران حمایت می‌شود. این حزب یکی از جناح‌های اصلی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق می‌باشد که از ائتلاف گروه‌های شیعه به‌وجود آمده و مرکز آن در تهران قرار دارد. آیت‌الله محمدباقر صدر رهبر حزب الدعوه، چهار سال پیش همراه با خواهر خویش به دستور پرزیدنت صدام حسین به قتل رسید و حکومت عراق شایع ساخت که آنها در یک تصادم اتومبیل کشته شدند.»[۲۴] روزنامه نیویورک تایمز نیز از قول خبرنگار ویژه خود در قاهره نوشت: «نظر مقامات کویت و امریکا آن است که مسلمانان شیعه قشری که از ایران و شاید از سوریه کمک می‌گیرند در این حملات دست داشته‌اند.» نیویورک تایمز ضمن اشاره به حملات هوایی و موشکی عراق به شهرهای ایران به‌عنوان تلافی عملیات تروریستی در کویت افزود: «کویت و پاره‌ای دیگر از کشورهای حوزه خلیج‌فارس ازنظر سیاسی و مالی عراق را در جنگ چهارساله با ایران یاری می‌دهند. دراین‌حال اقدامات امنیتی شدید در کویت همچنان پیگیری می‌شود، ولی پروازهای بین‌المللی و خروج اتباع کشورهای عربی از کویت به حالت عادی درآمده است، ولی خروج ساکنین خارجی از کویت همچنان با تأخیر و دشواری صورت می‌گیرد.»[۲۵] در همین حال، سلطان بن عبدالعزیز وزیر دفاع عربستان سعودی، در مصاحبه با روزنامه الشرق الاوسط در اظهارات شدید‌اللحنی گفت: «[مهاجمان] که اهدافی را در کویت منفجر نمودند باید محاکمه شده، به صلیب کشیده شوند، تبعید شوند و یا دست‌ها و پاهایشان قطع شود.» به گزارش رادیو اسرائیل وی همچنین تأکید کرد: «هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی خرابکاری را بگیرد، ولی این امکان وجود دارد که با خرابکاری توسط قوانین و مجازات‌های شدید مقابله کرد.»[۲۶] هفته‌نامه اکونومیست (چاپ لندن) در گزارشی نوشت مطبوعات کویت می‌کوشند با القای اینکه هدف انفجارهای اخیر فقط فرانسه و امریکا بوده، به این کشورها برای تغییر سیاست خود در لبنان اخطار دهند. این نشریه افزود: «درصورتی‌که این فرضیه را بپذیریم این سؤال مطرح می‌شود که چرا تروریست‌های اسلامی باید به فرودگاه کویت، به سازمان آب و برق این کشور و به تأسیسات صنعتی در خارج از کویت نیز آسیب وارد کند. برای آسیب‌رساندن به منافع امریکا، کویت نامناسب‌ترین مکان است؛ زیرا در بین کشورهای عربی خلیج‌فارس کمترین رابطه را با امریکا دارد و تنها کشوری است که با اتحاد جماهیر شوروی روابط سیاسی دارد و از آن کشور اسلحه می‌خرد.» به نوشته اکونومیست، انتخاب کویت به‌عنوان هدف انفجارهای اخیر بیش از آنکه دولت کویت می‌خواهد بپذیرد با جنگ ایران و عراق ارتباط دارد و دلیل آن این است که «زمانی‌که جمهوری اسلامی توانست موفقیت‌هایی در جنگ با عراق به دست آورد، روابط کویت و عراق یک‌باره به‌نحو چشمگیری بهبود یافت. درحال‌حاضر کویت نه‌تنها به عراق کمک مالی می‌کند بلکه اکثر سلاح‌های صادره به عراق ازطریق کویت به عراق وارد می‌شود.»[۲۷] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس، هفته‌نامه نول آبزرواتور (چاپ پاریس) نیز در شماره این هفته خود در مقاله‌ای با عنوان "جنگ خلیج آغاز شده است" با اشاره به احضار فوری پانزده روز پیش نمایندگان پلیس 6 کشور خلیج‌فارس به عربستان سعودی و هشدار داده‌شده درباره احتمال عملیات سازمان جهاد اسلامی در یکی از کشورهای مزبور آورده است: «امریکا و فرانسه نسبت به هشدار سازمان جهاد اسلامی مبنی‌بر لزوم خروج نیروهای این دو کشور از لبنان و عدم حمایت از عراق از حق انتخاب ضعیفی برخوردار هستند، زیرا اگر امریکا و فرانسه لبنان را ترک کنند امتیاز اعتبار خود را نیز در مقابل متحدان عربستان از دست خواهند داد و اگر در جوار آنان متعهد شوند این غربی‌ها احیاناً به‌زودی با یک ویتنام تازه روبه‌رو خواهند شد.» این هفته‌نامه افزوده است: «ازاین‌پس، فرانسویان مقیم ابوظبی و قطر و نقاط دیگر نیز ممکن است در معرض خطر باشند.» نول آبزرواتور در ادامه این احتمال را مطرح کرده است که اگر ایران خواهان بی‌ثباتی در کویت به‌منظور قطع راه ارتباطی عراق با خلیج‌فارس باشد و عراق نیز به اشغال نظامی کویت و انضمام سرزمینی این کشور برای جلوگیری از تحقق هدف ایران روی آورد، دراین‌صورت «یک جنگ بین‌المللی واقعی» برای حفظ موجودیت کویت به راه خواهد افتاد. این هفته‌نامه سپس یادآور شده است: «اما معلوم نیست که هدف ایران همین باشد، ولی هدف سازمان جهاد اسلامی ممکن است این باشد.» نول آبزرواتور همچنین با اشاره به آسیب‌پذیری کشورهای خلیج‌فارس نوشته است: «در شرایط کنونی باید اعتراف کرد که تنها حافظ نظامی این کشورها حفاظی امریکایی است ولی این سؤال مطرح می‌شود که به‌دنبال عملیات طبس و مرگ یا اسارت خلبانان امریکایی توسط سوری‌ها، چتر نظامی امریکا چه ارزشی دارد. آیا امریکایی‌ها توان دخالت مؤثر و سریع از راه زمینی را دارند؟ پاسخ اسرائیلی‌ها منفی است و حتی (میشل زینگر) امریکایی اعتراف می‌کند امریکا فاقد یک نیروی واقعی عملیاتی است.» هفته‌نامه مذکور براین‌اساس نتیجه گرفته است: «البته ساده‌ترین راه ایجاد پایگاه‌های نظامی دائمی امریکایی است که آن‌هم هنوز توسط دولت‌های عربی به‌سادگی نمی‌تواند حل شود. در این شرایط کشورهای خلیج [فارس] از خود می‌پرسند که آیا هنوز به‌عنوان منافع حیاتی امریکا تلقی می‌شوند یا خیر؟»[۲۸]
گزارش- 913
روزنامه امریکایی واشنگتن پست ضمن اذعان به متجاوزبودن عراق از مقامات امریکا خواست برای خاتمه جنگ ایران و عراق تلاش کنند. جوزف کرافت نویسنده سرشناس امریکایی، در شماره اخیر روزنامه واشنگتن پست در مقاله‌ای با عنوان "مخاطرات خلیج" نوشت: «درحالی‌که جنگ میان ایران و عراق در جریان است دیگر بی‌توجهی و چشم‌پوشی شایسته نیست. در کنار تهدیدهای جدی علیه قطع جریان نفت [از خلیج‌فارس] خطرهای دیگری نیز که مشابه آن را امریکایی‌ها در لبنان آزمودند در اینجا بالا گرفته است. بعضی مقامات امریکایی بایستی فکری برای خاتمه این جنگ نموده و به جست‌وجوی راه‌حل‌های مختلفی باشند.» وی ضمن اشاره به اینکه عراق با هدف سرنگونی جمهوری اسلامی در سپتامبر 1980 به ایران حمله کرد، «اما ایران پایدار باقی ماند»، افزوده است: «یک امریکایی آشنا با مسائل ایران می‌گفت آیت‌الله [خمینی] اول شاه را از میان برداشت و بعد کارتر را و حالا نیز نوبت صدام است. برای چنین سرانجامی ایران دیگر وارد یک جنگ فرسایشی علیه عراق شده است.» نویسنده واشنگتن پست در ادامه با اشاره به احتمال سقوط صدام حسین، قدرت‌گرفتن یک انقلاب شیعی در عراق و تقویت آنچه وی محور انقلابی ایران، سوریه و لیبی دانسته، خاطرنشان کرده است: «باید مطمئن بود حسین نیز یک ضداستراتژی تهیه کرده است، اما آن استراتژی یک فاجعه است. وی به‌طور آشکاری حملات عمده‌ای را علیه تأسیسات نفتی ایران در خلیج‌فارس تدارک دیده است.» جوزف کرافت که پیامد این وضع را تلاش احتمالی ایران برای بی‌ثبات‌سازی موقعیت کشورهای عرب صادرکننده نفت در حوزه خلیج‌فارس می‌داند، پیشنهاد داده است: «سومین نتیجه زیاد درخشان نبوده، اما از دو تای دیگر بدتر نیست [و آن] امکان خلع ید کردن از صدام به‌وسیله یک کودتای نظامی در بغداد است.» به عقیده وی درصورت انجام این کار «ارتش عراق به‌دلیل حیثیت خود برعلیه تسلط محور انقلابی بر خاورمیانه [غرب آسیا] خواهد ایستاد.» نویسنده واشنگتن پست اضافه کرده است: «حتی با راه‌های محدود، امریکا می‌تواند به‌طرف ارتش عراق کشانیده شود. امریکا می‌تواند چند هم‌پیمان خود را مانند اسرائیل و ژاپن و آلمان‌غربی وادار سازد که به ایران در فروش اسلحه و نفت کمک ننمایند. امریکا می‌تواند از دیگر دوستانش - که منظور فرانسه است - بخواهد که طرف‌داری از فاجعه استراتژی صدام حسین را متوقف سازد.» کرافت در پایان یادآور شده است: «به‌صورت دیگر می‌توان گفت که امریکا قادر خواهد بود احتمال وقوع حداکثر خطرات را به حداقل برساند یا به‌عنوان یک تئوریسین بازی‌ها، حداقلِ حداکثر را در خلیج [فارس] به نمایش گذارد.»[۲۹]
گزارش- 914
هم‌زمان با احتمال تداوم تنش‌های نظامی میان نیروهای امریکایی و سوری در لبنان، تلاش‌ها برای برگزاری مجدد اجلاس آشتی ملی لبنان امروز از سر گرفته شد. به گزارش خبرگزاری رویتر از جده سلطان بن عبدالعزیز وزیر دفاع عربستان، در مصاحبه با روزنامه الشرق الاوسط گفت که اعتقاد دارد درگیری‌های نیروهای سوری و امریکایی در لبنان به بروز یک جنگ در منطقه غرب آسیا منتهی نخواهد شد. وی درعین‌حال هشدار داد: «هیچ‌کس از این جنگ بهره نخواهد برد، حتی اسرائیل، زیرا درصورت وقوع جنگ ما ساکت نخواهیم نشست.» وزیر دفاع عربستان همچنین تصریح کرد که «فکر نمی‌کند هیچ‌یک از کشورهای عربی درحال‌حاضر خواهان جنگ با اسرائیل باشند، زیرا کشورهای عربی در کنفرانس سال گذشته اجلاس سران عرب در فاس که طی آن یک طرح صلحی را نیز ارائه دادند، مقاصد صلح‌جویانه خود را اعلام داشتند.» خبرگزاری رویتر یادآور شد: «طرح صلح فاس خواستار [تشکیل] یک کشور مستقل فلسطینی و همچنین شناسایی تلویحی اسرائیل شده است.» بن عبدالعزیز موافقت‌نامه اخیر همکاری‌های راهبردی امریکا و رژیم صهیونیستی را «یک گام نامقتضی» خواند و افزود: «واشنگتن همچنان زیر سایه اشتباهات اسرائیل باقی می‌ماند.»[۳۰] درباره پیامدهای انعقاد موافقت‌نامه همکاری راهبردی در مناسبات امریکا و رژیم صهیونیستی امروز رادیو اسرائیل گزارش داد: «طی یک سند سری که به اسرائیل رسیده پرزیدنت ریگان تعهد کرده است که نسبت به احتیاجات دفاعی رو به افزایش اسرائیل تفاهم نشان دهد و براین‌اساس، میزان کمک‌های نظامی ایالات متحده را طی سال‌های آینده تعیین نماید. این سند محرمانه ضمیمه درخواست کمک اقتصادی به اسرائیل می‌باشد.» رادیو اسرائیل افزود: «[این] نخستین تعهدی می‌باشد که تاکنون دراین‌مورد رئیس‌جمهوری ایالات متحده به عهده گرفته است.»[۳۱] از سوی دیگر، گزارش‌ها از سایر رویدادهای سیاسی در لبنان حاکی است امروز درپی سفرها و مذاکرات اخیر امین جمیل رئیس‌جمهور لبنان و نیز آتش‌بس همه‌جانبه‌ای که پس از یک اجتماع امنیتی در دمشق با شرکت جناح‌های مختلف درگیر به‌استثناء نماینده جنبش امل از ظهر دیروز در لبنان اعلام شد، تلاش‌ها برای برگزاری مرحله دوم اجلاس آشتی ملی لبنان از سر گرفته شد. به نوشته روزنامه کیهان، رفیق حریری میانجی پادشاهی سعودی در بحران لبنان، امروز وارد این کشور شد تا با مسئولان سیاسی و اعضای اجلاس آشتی ملی درباره تفاهم‌نامه 17 می(27 اردیبهشت) لبنان و رژیم صهیونیستی - که گروه‌های مخالف دولت لبنان خواهان لغو آن هستند - و نیز چگونگی برگزاری مجدد این اجلاس در سوئیس گفت‌وگو کند.[۳۲] در همین زمینه رادیو کلن امروز گزارش داد سفارت لبنان در برن پایتخت سوئیس به وزارت امور خارجه این کشور اطلاع داد که اجلاس مذکور بار دیگر در روز 9 ژانویه 1984 (19 دی 1362) در سوئیس تشکیل خواهد شد. این رادیو یادآور شد: «مذاکرات کنفرانس آشتی ملی لبنان در ماه نوامبر قطع گردید تا امین جمیل رئیس‌جمهور لبنان بتواند گفت‌وگوهای جدیدی با رهبران چند کشور عربی و ممالکی که ارتش پاسدار صلح در لبنان را تشکیل می‌دهند انجام دهد.»[۳۳]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/09/26
- ↑ سند شماره 68874 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی کل سپاه به سپاه منطقه1، 26/9/1362؛ و- سند شماره 68890 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی کل سپاه به سپاه منطقه7، 26/9/1362.
- ↑ سند شماره 68874 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی کل سپاه به سپاه منطقه1، 26/9/1362؛ و- سند شماره 68890 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی کل سپاه به سپاه منطقه7، 26/9/1362.
- ↑ سند شماره 318376 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ارومیه به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 6/10/1362؛ و- سند شماره 400617 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا به فرماندهی ژاجا، 21/9/1362.
- ↑ سند شماره 400945 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه نقده به ستاد قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 26/9/1362؛ و- سند شماره 68882 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 27/9/1362.
- ↑ سند شماره 68861 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (معاونت عملیات و اطلاعات)، 29/9/1362.
- ↑ سند شماره 356399 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات پیرانشهر به طرح و عملیات منطقه11 سپاه (قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)) 26/9/1362؛ و- سند شماره 68861 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص1.
- ↑ سند شماره 356400 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پیرانشهر به طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 26/9/1362.
- ↑ سند شماره 356446 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا (رکن3) به فرماندهی ژاجا (رکن3)، 28/9/1362؛ و- سند شماره 68861 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص2.
- ↑ سند شماره 80838 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات ستاد منطقه11 به طرح و عملیات ستاد مرکزی، 10/10/1362.
- ↑ سند شماره 400492 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ارومیه به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 3/10/1362.
- ↑ سند شماره 68872 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به عملیات ستاد مرکزی سپاه، 28/9/1362؛ و- سند شماره 68855 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه11 سپاه به فرماندهی کل سپاه، 29/9/1362.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، جلد 18، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1378، صص 256 - 247.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1362، ص10، تهران - خبرگزاری آلمان‌غربی، 26/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/9/1362، صص 6 و 7، رادیو اسرائیل، 26/9/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 27/9/1362، ص15.
- ↑ روزنامه کیهان، 27/9/1362، ص18.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه کیهان، 27/9/1362، ص18.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1362، ص5، مسقط - خبرگزاری آلمان‌غربی، 27/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1362، ص2، قاهره - خبرگزاری یونایتدپرس، 26/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/9/1362، ص4، رادیو کویت عربی، 26/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1362، ص3، دمشق - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 26/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/9/1362، ص4، رادیو کویت، 26/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/9/1362، صص 8 و 9، رادیو اسرائیل، 26/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1362، صص 17 و 18، رادیو امریکا، 26/9/1362.
- ↑ همان، ص34، رادیو اسرائیل (انگلیسی)، 26/9/1362.
- ↑ همان، ص27، رادیو ایران، 26/9/1362.
- ↑ همان، صص 10 - 8، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 26/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1362، واشنگتن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 26/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1362، صص 11 و 12، جده - خبرگزاری رویتر، 26/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/9/1362، صص 7 و 8، رادیو اسرائیل، 26/9/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 27/9/1362، ص20.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/9/1362، ص7، رادیو کلن، 26/9/1362.