1361.10.14
| روزشمار جنگ سال 1461 1461.10.14 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | چهارده دی |
| تاریخ شمسی | 1461.10.14 |
| تاریخ میلادی | 4 ژانویه 1983 |
| تاریخ قمری | 19 ربیع الاول 1403 |
گزارش - 133
در ادامه‌ي حملات عراق به شهرهاي غربي و جنوبي كشور عده‌يي شهيد يا زخمي شدند و خسارت‌هايي به بار آمد. هواپيماهاي عراقي نيز دو يدك‌كش را در بندر امام خميني هدف قرار دادند. 1. امروز با ادامه‌ي تبادل آتش بين نيروهاي خودي و دشمن در دو سوي نوار مرزي خرمشهر كه در مناطق پل‌نو، شلمچه، گمرك و اطراف كارخانه‌ي روغن نباتي در منطقه‌ي خرمشهر شدت بيشتري داشت، بر اثر اصابت گلوله‌ي سلاح سنگين دشمن خسارت‌هايي به ساختمان راه‌آهن خرمشهر وارد شد و 12 تن مجروح شدند.(1) در تهاجمات دشمن به آبادان نيز يك نفر شهيد و 8 نفر مجروح شدند و يك منزل مسكوني نيز تخريب شد.(2) 2. در ساعت 11 امروز، يك هواپيماي دشمن، منطقه‌ي چم‌سري را بمب‌باران كرد كه تلفاتي در بر نداشت.(3) 3. در مناطق قصرشيرين، گيلان‌غرب، اسلام‌آباد، كرند، مهران، دهلران، خرمشهر و جزيره‌ي مينو هواپيماهاي عراقي 19 بار به حريم هوايي ايران تجاوز كردند كه با اقدامات تاكتيكي به موقع پدافند هوايي مجبور به ترك منطقه شدند.(4) 4. در عمليات كمك‌رساني و نجات كشتي سنگاپوري ايسترن هانتر (Eastern Hanter) كه در 12 دي 1361 در دهانه‌ي خور موسي به وسيله‌ي موشك‌هاي عراقي آسيب ديده بود،* 2 فروند از يدك‌كش‌هاي بندر امام خميني به نام‌هاي كاوه و پولاد در ساعت 12:30 و 13:24 هدف حملات موشكي عراق واقع شدند كه اين موشك‌ها به هدف اصابت نكردند و در آب منفجر شدند. بر اثر تركش موشك‌ها يك نفر از كاركنان يدك‌كش پولاد شهيد شد و كار كمك‌رساني به طور موقت تعطيل و به يدك‌كش‌ها دستور داده شد كه منطقه را ترك كنند. ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران ضمن اعلام اين خبر افزود: «عمليات جا به جايي كشتي ايسترن هانتر در دستور كار است و كشتي مزبور به طرف خارك يا بوشهر يدك خواهد شد.» در اين حال، عراق در اطلاعيه‌ي نظامي شماره 955 مدعي شد كه نيروي دريايي اين كشور در آب‌هاي خور موسي، 2 هدف دريايي مزبور را منهدم نموده است.»(5)
گزارش - 134
نيروهاي سازمان مجاهدين در آستانه‌ي اشرفيه و بجنورد دست به اقدامات خراب‌كارانه زدند و شماري از افراد سازمان به حكم دادگاه انقلاب تربت حيدريه به حبس محكوم شدند. در جنگل‌هاي لاكان نيز سلاح و ادوات نظامي كشف شد. در آستانه‌ي اشرفيه، اكبر شكرگزار عضو سپاه پاسداران اين شهر، ساعت 19 در خيابان ابوذر، با شليك 4 گلوله‌ي افراد سازمان مجاهدين خلق ترور شد و به دليل شدت جراحات در بيمارستان لاهيجان به شهادت رسيد.(6) در بجنورد نيز نيروهاي سازمان مجاهدين خلق بمبي را در خيابان شريعتي جنوبي اين شهر كار گذاشتند كه اين بمب در ساعت 17:30 منفجر شد، ولي خسارتي در پي نداشت.(7) به حكم دادگاه انقلاب اسلامي تربت حيدريه، 3 تن از اعضاي سازمان مجاهدين خلق به دليل فعاليت‌هاي نظامي و سياسي، به حبس از 18 ماه تا 10 سال محكوم شدند.(8) در رودسر، فردي از اهالي حسن‌سرا به جرم فروختن اسلحه‌ي كلت به منافقين دستگير شد.(9) در جنگل‌هاي لاكان، 6 قبضه اسلحه و مقداري مواد منفجره و ادوات نظامي كشف شد.(10)
گزارش - 135
آيت‌الله خامنه‌اي در جمع روحانيون و طلاب اهل تسنن و تشيع استان‌هاي آذربايجان غربي، كردستان، گيلان‌غرب و مازندران كه براي شركت در سمينار هفته‌ي وحدت به تهران آمده‌اند، سخن‌راني كرد. محورهاي اصلي سخنان ايشان در اين ديدار عبارت بود از: توطئه‌ي اختلاف بين شيعه و سني؛ قطع دست‌هاي فسادانگيز به وسيله‌ي دولت؛ حفظ وحدت و يك‌پارچگي مردم و تأكيد بر هوشياري و آگاهي دولت و ملت. رئيس‌جمهور در اين ديدار با اشاره به توطئه‌هايي كه عليه انقلاب اسلامي ايران در حال شكل‌گيري است، گفت: «كساني‌كه سرمايه‌هاي‌شان متعلق به دشمنان اسلام است و براي جلب رضايت خاطر امريكا همواره در فكر چگونه ضربه زدن به انقلاب اسلامي هستند، امروز براي اختلاف بين شيعه و سني تلاش مي‌كنند كه بحمدالله اين توطئه تا كنون با هوشياري مردم و به فضل الهي با شكست رو به رو شده و تير آن‌ها به سنگ خورده است.» رئيس‌جمهور گفت: «كساني‌كه مستمسك‌هاي شيطاني را وسيله‌‌يي براي تاختن به انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي قرار مي‌دهند و سعي دارند ذهن ما را مشوش كنند و به معناي واقعي مفسد هستند، دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است دست فسادانگيز را قطع كند و اگر دولت بر مفسد ترحم كند، در حقيقت به وظيفه‌ي خود كه حمايت از انقلاب و توده‌هاي عظيم ملت مي‌باشد بي‌توجهي كرده است.» وي در پايان با اشاره به اين‌كه امروز برادران كرد، تركمن و بلوچ ما از مرزهاي كشور به خوبي صيانت مي‌كنند گفت: «امروز رشد و آگاهي وجود دارد و دولت جمهوري اسلامي ايران براي اين‌كه وحدت محفوظ بماند قاطعانه از آن حمايت مي‌كند. شما بايد بدانيد كه دشمنان ما عليه انقلاب اسلامي كمين كرده‌اند و درصدد هستند كه به نحوي، بر اسلام و مسلمين و بر اين انقلاب ضربه وارد كنند. هوشياري و آگاهي و دقت دولت و ملت ما است كه مي‌تواند توطئه‌هاي خائنانه‌ي آن‌ها را خنثي كند.»(11)
گزارش - 136
ولگانگ كنشل سفير جمهوري دمكراتيك آلمان (آلمان شرقي) در جمهوري اسلامي ايران، با آقاي هاشمي رفسنجاني رئيس مجلس شوراي اسلامي ديدار و گفت و گو كرد. در اين ديدار شيوه‌ي روابط موجود بين دو كشور بررسي شد. كنشل پيام دعوت رئيس مجلس كشور متبوعش را براي ديدار آقاي هاشمي رفسنجاني از جمهوري دمكراتيك آلمان تسليم ايشان كرد كه رئيس مجلس اين دعوت را پذيرفت.(12)
گزارش - 137
اعضاي هيئت ورزشي جمهوري اسلامي ايران اعزامي به نهمين دوره‌ي بازي‌هاي آسيايي دهلي‌نو به اتفاق مربيان و سرپرست تيم‌ها و داودي سرپرست سازمان تربيت بدني با مهندس ميرحسين موسوي نخست‌وزير، ديدار و گفت و گو كردند. در اين ديدار مهندس موسوي با تأكيد بر جدا نبودن موضوع ورزش از مكتب و سياست در كشورمان به تشريح نقش مردم در پيروزي انقلاب و سپس ايستادگي آنان در مقابل ابرقدرت‌ها و حفظ استقلال و دستاوردهاي انقلاب در همه‌ي زمينه‌ها پرداخت و گفت: «خوش‌بختانه محيط ورزشي ما محيطي است كه عميقاً به مردم پيوسته و از مردم الهام مي‌گيرد و نمونه‌ي آن را شما در هند ديديد كه چگونه دانشجويان عضو انجمن اسلامي با شما عجين و يكي شدند. البته، اين نشان‌دهنده‌ي پيوند عميقي است كه ما در داخل كشور به صورت بسيار گسترده‌‌يي تقريباً روزمره با آن مواجه مي‌شديم.» نخست‌وزير در بخش ديگري از سخنانش ضمن اظهار تأسف از شيوه‌ي انعكاس خبرهاي مربوط به فعاليت ورزشكاران و اعضاي انجمن اسلامي دانشجويان در هند و جوسازي رسانه‌ها در خصوص ورزش كشور گفت: «فعاليت‌هاي شما و برادراني كه در محيط فرهنگي غريب براي شناساندن ارزش‌ها و اصالت‌هاي انقلاب اسلامي تلاش مي‌كنيد بسيار ارزنده بود و به همين دليل مردم با ورزشكاران احساس يگانگي و هم‌سويي مي‌كنند و اگر شما ورزشكاران عنوان هم كسب كنيد و مدال بياوريد به علت زمينههاي طرح اصالت‌هاي انقلاب در اين گونه مجامع بين‌المللي مردم نيز احساس شعف و رضايت خواهند كرد، اما نبايد صرفاً به مدال انديشيد، زيرا آن چيزي كه در نظر مردم اصالت دارد ارزش‌هاي اعتقادي و وفاداري به آرمان‌هاي مردم مي‌باشد.» نخست‌وزير در بخش ديگري از سخنانش پس از اشاره به فرمان 8 ماده‌يي امام و اجراي مفاد آن در محيط ورزشي گفت: «در محيط ورزشي متأسفانه سم‌پاشي‌هايي وجود دارد كه جاي اختلاف سليقه را گرفته است. افراد در جامعه بايد به آن حد از رشد برسند كه اگر در روش اشكالي مي‌بينند با برخورد سالم و بررسي منصفانه آن روش را به نقد بكشند، بدون آن‌كه حيثيت افراد را با جوسازي و بدگويي لكه‌دار كنند. مطمئناً ادامه‌ي روش‌هاي آن‌چناني، ورزش را از محيط پاك و پر از ايثار مردم جدا مي‌كند و مانع رشد ورزش مي‌شود. و البته در حال حاضر همگي ما آينده‌ي بسيار درخشاني براي ورزش احساس مي‌كنيم، چون بين محيط ورزشي و فرهنگي و مساجد ما جدايي و دوگانگي وجود ندارد و چنين پيوندي به دليل وجود هم‌سويي آرمان‌هاي ورزشي در جامعه‌ي اسلامي و آرمان‌ها و اصالت‌ها در مساجد و ديگر محيط‌ها مي‌باشد. طبيعتاً در اين محيط، ورزش نيز رشدي مطلوب خواهد داشت.»(13)
گزارش - 138
احمد طالب ابراهيمي وزير امور خارجه‌ي الجزاير كه براي ديدار 3 روزه به تهران سفر كرده بود، امروز در پايان ديدار خود با مقامات ايراني، با بدرقه‌ي دكتر ولايتي وزير امور خارجه‌ي جمهوري اسلامي ايران، تهران را ترك كرد. ابراهيمي در مراسم بدرقه، در گفت و گويي كوتاه نتايج ديدارش از كشورمان را بسيار سودمند خواند.(14) دكتر ولايتي نيز با اشاره به سفر وزير خارجه‌ي الجزاير به ايران يادآور شد كه مذاكرات دو كشور بيش‌تر حول سه محور دور مي‌زد: ابتدا، درباره‌ي مناسبات دو كشور و تلاش براي توسعه‌ي آن بود و قرار شد در سه ماه اول سال جديد ميلادي هيئت‌هايي به منظور گسترش روابط دو جانبه‌ي اقتصادي، تجاري و فرهنگي به دو كشور سفر كنند. وزير خارجه افزود: «مسئله‌ي ديگري كه در اين ديدار مورد بحث و مذاكره قرار گرفت مسائل بين‌المللي بود. از جمله درباره‌ي كنفرانس وحدت افريقا؛ مسئله‌ي ناميبيا و تجاوزات رژيم صهيونيستي به جنوب لبنان گفت و گو و تبادل نظر شد.» وزير امور خارجه‌ي كشورمان گفت: «مسئله‌ي سوم درباره‌ي كنفرانس غير متعهدها و اجلاس آتي آن در دهلي‌نو كه پيرامون آن مذاكراتي به عمل آمد و چون ايران و الجزاير از وزنه‌هاي مهم نهضت عدم تعهد هستند، قرار است تا قبل از برپايي اجلاس آينده‌ي كنفرانس غير متعهدها اين ديدارها تكرار شود.»(15) خبرگزاري رويتر هدف سفر احمد طالب ابراهيمي را تلاش براي خاتمه‌ي جنگ دانست و اعلام كرد كه وي در اين سفر موفقيتي به دست نياورده است. رويتر چنين گزارش داد: «احمد طالب ابراهيمي وزير امور خارجه‌ي الجزاير پس از ظاهراً شكست در ترغيب رهبران روحاني ايران به نرم كردن موضع‌شان نسبت به پايان جنگ، امروز تهران را ترك كرد. گرچه مطبوعات خليج فارس نوشته‌اند كه ديدار ابراهيمي از ايران با هدف ميانجي‌گري براي پايان جنگ 28 ماهه صورت گرفته، ولي وسايل ارتباط جمعي رسمي ايران در مورد اين جنبه از ماموريت وي همچنان سكوت اختيار كرده‌اند. راديو تهران گفت: "وزير خارجه‌ي الجزاير در جريان سفرش تنها درباره‌ي مسائل اقتصادي و نيز اوضاع خاورميانه با رهبران ايران بحث و تبادل نظر كرد."(16) جفري لبن از مفسران بي‌بي‌سي خروج نيروهاي عراقي از خاك ايران؛ تنبيه متجاوز و دريافت غرامت كه از شرايط ايران براي صلح با عراق است را موانع عمده‌ي رسيدن به صلح برشمرد. وي گفت: "وزير خارجه‌ي الجزاير به ديدار خود از ايران خاتمه داد و هنوز معلوم نيست كه نتيجه‌‌يي از اين سفر عايد شده باشد يا نه". مقامات الجزاير اظهار مي‌دارند كه ايران و عراق هر دو آماده‌ي پايان دادن به جنگ‌اند و با ميانجي‌گري الجزاير موافقت كرده‌اند. شنيدن اين نكته نشان از اميد را به هم‌راه دارد. روز شنبه پس از جلسه‌ي شوراي عالي دفاع ايران، حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني رئيس مجلس، شرايط ايران را براي صلح بار ديگر تكرار كرد كه عبارت‌اند از: خروج نيروهاي عراق؛ دريافت غرامت براي ويراني‌هاي ناشي از جنگ و مجازات متجاوز. چنين پيداست كه اصرار ايران در متجاوز شناختن عراق و مجازات رهبران اين كشور سد راه مذاكرات شده است، چه اين خواسته روز به روز تداخل بيشتري با آرمان رهبران ايران جهت انجام انقلابي به گونه‌ي انقلاب ايران در عراق به كمك اكثريت شيعي‌مذهب جمعيت اين كشور پيدا مي‌كند. آيت‌الله منتظري هفته‌ي گذشته گفت: "چنانچه صدام و رژيم بعث عراق مردم مسلمان اين كشور را به حال خود بگذارند تا دولت محبوب خويش را انتخاب كنند، ايران هم از غرامت صرف نظر خواهد كرد.(17)
گزارش - 139
طارق ميخائيل يوحنا عزيز معاون نخست‌وزير عراق كه براي يك ديدار رسمي پنج روزه وارد فرانسه شده است با كلود شسون وزير خارجه‌ي فرانسه ديدار و گفت و گو كرد. به گزارش خبرگزاري آسوشتيدپرس: «طارق عزيز معاون نخست‌وزير عراق، به مدت 2 ساعت با كلود شسون وزير خارجه‌ي فرانسه ملاقات كرد. وي پس از اين ملاقات گفت: "در اين ملاقات تمامي زمينههاي هم‌كاري دو جانبه از جمله روابط نظامي مورد بحث قرار گرفته است."عزيز در گفت و گويي با خبرنگاران گفت: "در همه‌ي مسائل مورد علاقه‌ي دو كشور تفاهم متقابل و عميق ميان فرانسه و عراق وجود دارد."وي گفت و گوهاي خود را با شسون بسيار دوستانه، جدي و سازنده توصيف كرد. قرار است طارق عزيز با شارل هرنو وزير دفاع فرانسه ملاقات كند. وي روز پنج‌شنبه نيز با فرانسوا ميتران رئيس‌جمهوري فرانسه ديدار خواهد كرد. از سوي ديگر، منابع آگاه در پاريس گفتند: "در سال 1982، رژيم بغداد معادل 13 ميليارد فرانك سفارش اسلحه به فرانسه داده است.»(18) روزنامه‌ي ليبراسيون چاپ فرانسه نيز در خبري تحت عنوان "يك وزير عراقي در جست و جوي اسلحه و اعتبار" نوشته است: «طارق عزيز براي ديداري از پاريس كه از دوشنبه شروع شد و تا شنبه‌ي آينده ادامه خواهد داشت، وارد اين شهر شده است. وي در اين سفر سعي خواهد كرد كه از فرانسه يكي از صادركنندگان اصلي اسلحه به عراق، تسهيلات مالي براي خريد تسليحات نظامي كسب نمايد.(19)
بغداد براي اولين بار از شروع درگيري با تهران با دشواري‌هاي مالي جدي رو به رو شده است، به طوري كه حتي كمك كشورهاي عرب دوست قادر به جبران آن نمي‌باشد. عراق اولين مشتري صنايع تسليحاتي فرانسه مي‌باشد، اما از آن‌جايي‌كه شكست اين كشور در جنگ با ايران رژيم صدام را تهديد مي‌كند، براي پاريس، عراق در حال حاضر به صورت "مشكلي" درآمده كه محافل مطلع فرانسوي آن را "مشكلي دردآور" تلقي مي‌كنند.»(20) روزنامه‌ي لوموند چاپ فرانسه نيز درباره‌ي ديدار طارق عزيز از پاريس با اشاره به سفر طارق عزيز به پاريس درباره‌ي فروش اسلحه‌ي فرانسوي به عراق نوشت: «عراق در سال 1981 (1360)، 5/14 ميليارد فرانك و در سال 1982 (1361)، 13 ميليارد فرانك از فرانسه اسلحه خريداري نموده است.»(21)
گزارش - 140
خبرگزاري جمهوري اسلامي در مقاله‌‌يي ضمن اعلام خبر انتشار نتايج گفت و گوهاي صدام و استفان سولارز به تشريح علل و دلايلي پرداخته كه سبب شده است بغداد اين خبر را منتشر كند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي: «صدام كه در 25 اوت (3 شهريور)، با استفان سولارز به مدتي طولاني ديدار كرده، تمايل خود را نسبت به شناسايي رژيم صهيونيستي به وسيله‌ي فلسطيني‌ها انكار نكرده، اما آن را موكول به شناسايي دو طرفه‌ي اسرائيل و فلسطيني‌ها كرده است. خبرگزاري جمهوري اسلامي افزوده است: گو اين‌كه در كنار اعلام موضع بغداد شعارهايي نظير ايجاد يك كشور مستقل براي فلسطيني‌ها تكرار شده است، اما اين نخستين بار است كه رسماً پذيرش موجوديت رژيم اشغال‌گر قدس به وسيله‌ي مقامات رژيم بعثي و شخص صدام تكريتي اعلام مي‌شود. به اعتقاد ناظران سياسي، افشاي مطالب مطروحه در ديدار شهريورماه صدام با استفان سولارز كه پس از چهار ماه از وقوع اين ديدار انجام گرفته، معاني خاصي دارد و بايد آن را با توجه به نكات و مسائل زير بررسي كرد. 1. اظهار علاقه‌ي بغداد به برقراري روابط آشكار سياسي با واشنگتن كه چند روز قبل صورت گرفت و حكومت بعث ناچار ماسك تظاهر به ضد امريكايي بودن را كنار گذاشت و ادعاي چند ساله را به فراموشي سپرد. 2. موافقت امريكا با فروش 60 تا 90 فروند هلي‌كوپتر جهت مصارف مختلف به بغداد و دادن وامي برابر 230 ميليون دلار جهت تأمين غله‌ي مورد نياز اين كشور و ناگزيري واشنگتن از ناديده گرفته شدن ادعاي بي‌طرفي واشنگتن در جريان جنگ عراق عليه ايران و اعلام فروش تسليحات نظامي به حكومت بعث. 3. اجراي نقشه‌ي امپرياليزم براي پايان دادن به انزواي سياسي حكومت مصر و نقش فعالانه‌ي بغداد كه در اين زمينه متعهد به انجام تلاش جديدي شده و وزير خارجه‌ي اين رژيم آن را با پذيرش خفت ناشي از پس گرفتن ادعاي گذشته رسماً اعلام داشته است، چراكه بغداد با تظاهر به مخالفت با قرارداد كمپ‌ديويد و برپايي كنفرانس بغداد در انزواي سياسي قاهره ظاهراً توانسته بود به ميزان قابل توجهي اعتبار كسب كند. 4. اعلام واماندگي اقتصادي بغداد در پرداخت ديون خود و بالا رفتن ميزان فشار در داخل عراق و بروز علائم تزلزل رو به گسترش حكومت بعث نسبت به حكومت صدام و بعث. 5. كسب موفقيت مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در نقش جدي‌ترين مخالف داخلي حكومت بعث و بروز توانايي مجاهدين عراقي و طرف‌داران مجلس در ضربه زدن به نقاط حساس حكومت. 6. قريب‌الوقوع بودن حمله‌ي رزمندگان اسلام به نظاميان بي‌روحيه‌ي رژيم عراق و تأكيد بر تغييرناپذيري شرايط جمهوري اسلامي ايران بر پايان جنگ و تصميم به ادامه‌ي جنگ تا شكست صدام. بنابراين، هم‌زماني اعلام نتايج ملاقات صدام با عضو كميته‌ي امور خارجه‌ي كنگره‌ي امريكا و موافقت ضمني صدام با شناسايي اسرائيل تحت عنوان تأمين امنيت رژيم اسرائيل با تزلزل بيش از پيش حكومت بعث و پيروزي‌هاي فعلي و آتي رزمندگان اسلام رابطه‌‌يي مستقيم دارد. بي‌آبرويي ناشي از شكست‌هاي نظامي صدام در تحقق جاه‌طلبي‌ها، او را به هم‌نوايي با مبارك كشانيده است و بعيد نيست حال كه ديوار حائل فروريخته است، صدام در چهره‌ي نوكر امپرياليزم و دشمن اسلام ناچار از برداشتن نقاب مخالفت با امريكا شده است و در صورتي كه عمرش باقي باشد براي فرار از سقوط به عنوان سومين طرف مذاكره صهيونيست‌ها به اتفاق شاه اردن در كرانه‌ي شرقي رود اردن پذيراي مقدم بگين و ناظران امريكايي و مصري شود...»(22) اسحاق شامير وزيرخارجه‌ي اسرائيل در بخش شامگاهي راديو اسرائيل با موضع‌گيري بدبينانه در برابر سخنان صدام حسين گفت: «... دولت عراق مي‌كوشد با بهبود مناسباتش با ايالات متحده از آن كشور اسلحه‌ي زياد خريداري كند تا ارتش عراق را در ادامه‌ي جنگ با ايران تقويت نمايد. اخيراً فاش شده كه ايالات متحده فروش 60 فروند هلي‌كوپتر را به عراق تسريع كرده كه گرچه جنبه‌ي غير نظامي دارد، ولي در عمليات جنگي كاملاً قابل استفاده مي‌باشد. فروش اين هلي‌كوپترها با مخالفت كنگره‌ي امريكا رو به رو شده و اكنون صدام حسين مي‌كوشد با انتشار اظهارات به اصطلاح معتدل، اين مخالفت را خنثي كند.»(23) آسوشتيدپرس نيز علت انتشار متن صحبت‌هاي صدام و سولارز را از ديد ناظران سياسي چنين عنوان كرده است: «اگر چه امريكا آنچه را كه وي يك سياست مقتدر در خاورميانه مي‌داند تعقيب كند، او هم ميانه‌روي و آمادگي خود را براي از سرگيري روابط با امريكا به نمايش گذاشته باشد. اين ناظران همچنين بر اين باورند كه سخنان اخير چارلز پرسي رئيس و سه تن ديگر از اعضاي كميته‌ي روابط خارجي سناي امريكا علت ديگري براي انتشار متن سخنان صدام حسين مي‌باشد. (پرسي و سه تن ديگر از اعضاي كميته‌ي روابط خارجي خواهان جلوگيري از فروش 60 هلي‌كوپتر "هيوز" به عراق شدند و اين كشور را حامي تروريسم معرفي كردند.)»(24) روزنامه‌ي داور ارگان سنديكاي كل كارگران اسرائيل (كشو هسيتدروت) درباره‌ي "حس" جديد صدام حسين به اسرائيل چنين نوشته است: «عراق نه‌تنها دشمن قاطع اسرائيل به شمار مي‌رفت، بلكه كانون خطر جدي براي اين كشور در صورت بروز جنگ در جبهه‌ي شرقي به حساب مي‌آيد. از اين رو، موافقت رهبران آن كشور را براي قبول موجوديت و درك امنيت اسرائيل بايد قبل از هر چيز يك پيروزي براي ملك حسين به حساب آورد تا او دل‌گرم‌تر به گفت و گوهاي صلح بپيوندد.»(25)
گزارش - 141
حبيب شطي دبير كل سازمان كنفرانس اسلامي در گفت و گو با روزنامه‌ي سعودي عكاظ اقدامات كميته‌ي اسلامي حسن نيت را چنين تشريح كرد: «كميته‌ي اسلامي حسن نيت در نظر ندارد در آينده‌ي نزديك براي بررسي جنگ ايران و عراق جلسه‌يي تشكيل دهد.» وي گفت: «اعضاي اين كميته براي ارائه‌ي پيشنهادهاي جديد همچنان در مرحله‌ي مشورت و تبادل‌نظر با برخي از رهبران كشورها به سر مي‌برند.» حبيب شطي افزود: «جنگ ايران و عراق مسئله‌ي بسيار دقيقي است و علي‌رغم اين‌كه پيشنهادهاي مختلفي جهت پايان دادن به جنگ ارائه داديم، اما اين پيشنهادها هنوز نتايج مطلوب را به دست نياورده است.»(26) شيخ صباح الاحمد معاون نخست‌وزير و وزير امور خارجه‌ي كويت نيز در جديدترين موضع‌گيري‌اش درباره‌ي موضوع جنگ و روابط كشور متبوعش با ايران، در مصاحبه با مجله‌ي كل‌العرب چاپ پاريس، گفت: «اگر جنگ ايران و عراق نبود، اسرائيل جرئت اشغال لبنان را نداشت و اعراب اين‌چنين از هم نمي‌پاشيدند.» وي افزود: «ما روابط خود را با ايران حفظ كرده‌‌ايم و كليه‌ي كشورهاي حوزه‌ي خليج فارس نيز در ايران سفارت‌خانه دارند، ولي اين به معناي تأييد مواضع ايران نيست و من از كساني هستم كه براي توقف اين جنگ پافشاري مي‌كنم، زيرا ادامه‌ي جنگ در خارج از خاك ايران معني ندارد.»(27)
گزارش - 142
هيئت عالي‌رتبه‌ي اقتصادي چين در پايان سفر 5 روزه‌اش به ايران، پس از انجام مذاكرات، تهران را ترك كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، از نتايج سفر اين هيئت اقتصادي امضاي يك يادداشت تفاهم در زمينه‌ي اقتصادي و يك يادداشت بازرگاني بين دو كشور بود. به موجب اين يادداشت تفاهم اقتصادي، هدف مبادلاتي در طول يك سال آينده 42 ميليارد ريال تعيين شد كه تا 25 ميليارد ريال آن به طور تهاتري و به ريال و مازاد آن آزاد خواهد بود.(28)
گزارش - 143
به دنبال خروج پيمان‌كاران و متخصصان ژاپني طرح پتروشيمي بوشهر، امروز يك هيئت عالي‌رتبه از سوي شركت سهامي پتروشيمي ايران ـ ژاپن، براي مذاكره با پيمان‌كاران ژاپني و رسيدگي به ادعاي آنان عازم توكيو شد. جمهوري اسلامي ايران اميدوار است كه اين تماس و مذاكره به نتيجه‌ي مطلوب برسد. در غير اين صورت، براي اجابت خواسته‌ي دولت و ملت ايران كه شروع هر چه زودتر فعاليت ساختماني پروژه است از هرگونه امكانات نظير استفاده از متخصصان كشورهاي ديگر از جمله كره‌ي جنوبي استفاده خواهد كرد. مهندس مصطفي طاهري نجف‌آبادي معاون وزير نفت در امور پتروشيمي، در مصاحبه‌ي مطبوعاتي با خبرنگاران داخلي و خارجي در اين باره گفت: «مقامات مسئول ايران پس از خروج پيمان‌كاران و متخصصين ژاپني طرح از ايران، مذاكرات خود را با شركاي ژاپني براي تعيين آينده‌ي پروژه و انجام برنامه‌ريزي‌هاي لازم آغاز كردند. در دور پنجم مذاكرات با توجه به اين‌كه هنوز اختلاف نظر بين دو شريك وجود داشت، تصميم گرفته شد كه مسائل مشاركت حتي‌الامكان از مسائل اجرايي پروژه تفكيك شده و ضمن اين‌كه در يك برنامه‌ي 6 ماهه، مقدمات شروع مجدد عمليات ساختماني مجتمع انجام مي‌شود، مذاكرات براي حل مسائل مالي ادامه پيدا كند. در برنامه‌ي فعاليت‌هاي مربوط به اين دوره‌ي 6 ماهه، كارهايي وجود دارد كه بايستي در محل مجتمع در بندر امام خميني اجرا شود و با توجه به اين‌كه شريك ژاپني حاضر نيست كارشناسان و پرسنل خود را تا پايان جنگ تحميلي به منطقه بفرستد، لذا طرف ايراني براي كسب هم‌كاري‌هاي فني با كشورهاي ديگر نظير كره‌ي جنوبي و هند و چند كشور ديگر تماس گرفته تا اقداماتي در اين زمينه به عمل آورد.» وي در ادامه‌ي سخنانش افزود: «يكي از عوامل مهم اجراي پروژه‌ي ايران ـ ژاپن، پيمان‌كاران ژاپني اين پروژه مي‌باشند، چون تا كنون 80% از واحدهاي مجتمع را تكميل كرده‌اند، لازم است براي تكميل بقيه‌ي پروژه هم‌كاري‌هاي لازم را به عمل آورند. به اين منظور، امروز يك هيئت عالي‌رتبه‌ي ايراني عازم توكيو شد تا در صورت به نتيجه رسيدن مذاكرات، تسهيلاتي در امر تأمين مشكلات مالي ژاپني‌ها در اين طرح قائل شويم. در غير اين صورت، به هر اقدامي كه به صلاح‌مان باشد دست خواهيم زد*.»(29)
گزارش - 144
جيره‌بندي بنزين از ساعت 24 امروز پايان يافت."اين خبر، مهم‌ترين قسمت از مطالب دكتر شهاب، معاون پارلماني و حقوقي وزارت نفت بود. وي گفت: «با توجه به گشايشي كه در توليد بنزين به وجود آمده، از رأس ساعت 24 امشب توزيع بنزين در سراسر كشور آزاد اعلام مي‌شود و كليه‌ي جايگاه‌ها موظف‌اند اين اعلام را يك بخش‌نامه‌ي كتبي تلقي كنند و توجه داشته باشند كه تا ساعت 24 (12 امشب) بنزين كماكان با كوپن توزيع مي‌شود.»(30)
گزارش - 145
راديو بي‌بي‌سي در تفسيري به تحليل مناسبات اخير ايران و اتحاد جماهير شوروي پرداخت و با اشاره به وجود تعارضات بين دو كشور گفت: «اتحاد شوروي از نزديك به چهار سال پيش كه رژيم شاه در ايران سرنگون شد همواره سعي بر آن داشته است تا علي‌رغم اختلافات عقيدتي، روابط خود با رژيم جمهوري اسلامي آيت‌الله خميني را حسنه و دوستانه نگاه دارد. با اين حال، هفته‌ي پيش، اتحاد جماهير شوروي اعتراض‌نامه‌ي رسمي پيرامون تظاهرات ضد شوروي در تهران به دولت ايران تسليم كرد و آن را در رسانه‌هاي گروهي خود منعكس ساخت. تلاش شوروي براي حفظ روابط مسالمت‌آميز مسكو با دولت ايران، با دو مانع اصلي كه از اختلاف نظر تهران و مسكو پيرامون روابط خارجي‌شان ناشي مي‌گردد، رو به رو است. اول، مداخله‌ي شوروي در افغانستان و ديگري جنگ ايران و عراق است. لااقل تا چندي پيش اين طور به نظر مي‌رسيد كه دولت شوروي در جهت حفظ روابط با تهران حاضر بود اين مسائل را در درجه‌ي دوم اهميت قرار دهد، ولي اعتراض شديداللحن هفته‌ي پيش به ايران پيرامون تظاهرات ضد شوروي در تهران، احتمالاً نشانه‌يي از پايان اين بردباري سياسي رهبران مسكو است. تظاهرات تهران از طرف پناهندگان افغاني مقيم ايران و به مناسبت سومين سال مداخله‌ي شوروي در افغانستان در مقابل سفارت اتحاد شوروي در تهران صورت گرفت. [...] يكي ديگر از علل ناخشنودي رهبران شوروي از ايران، يك‌سان شمردن سياست‌هاي ايالات متحده‌ي امريكا و اتحاد جماهير شوروي از طرف رهبران ايران است. روي هم رفته، انتقادات و حملات اخير شوروي عليه دولت ايران را مي‌توان سياست جديد شوروي در قبال ايران، تحت رهبري آقاي آندروپف خواند كه ظاهراً رژيم آيت‌الله خميني را رژيمي قدرناشناس در مقابل كمك‌هاي شوروي مي‌شناسد. يكي ديگر از علل بروز كدورت در روابط ايران و شوروي، احتمالاً ادامه‌ي جنگ ايران و عراق [مي‌باشد] و به ويژه با روابط شوروي و بغداد مرتبط است. اخيراً گزارش‌هايي حاكي از نارضايتي عراق از كاهش ميزان كمك‌هاي نظامي و همچنين حمايت سياسي شوروي از اين كشور در جنگ با ايران انتشار يافته است. شوروي در طول اين جنگ تلاش كرده است تا موضعي بي‌طرف اختيار كند، ولي ظرف 2 هفته‌ي گذشته، گزارش منابع ايراني حاكي از افزايش حجم كمك‌هاي نظامي شوروي به عراق از جمله ارسال يك نوع موشك پيشرفته به اين كشور بوده است. اگر اين گزارشات صحت داشته باشد، افزايش سطح انتقادات شوروي از ايران را مي‌توان اقدامي از طرف رهبران شوروي براي كسب مجدد دوستي رهبران عراق خواند.»(31)
ضميمه‌ي گزارش 143 پروژه‌ي پتروشيمي كه طبق قرارداد بين ايران و ژاپن و شركت مساوي دو طرف قبل از پيروزي انقلاب اسلامي آغاز شد و به دنبال جنگ تحميلي عراق به ايران متوقف گشت، تا كنون حدود 85% آن به پايان رسيده كه البته در اوايل جنگ خساراتي به آن وارد شده است. پس از برقراري امنيت منطقه توسط رزمندگان اسلام، ايران از شركت‌هاي ژاپني خواست كه كار پروژه را دنبال كنند كه آن‌ها به بهانه‌هاي مختلف از جمله عدم تأمين جاني كارشناسان ژاپني در اثر جنگ، از پي‌گيري آن سر باز زده و پس از دادن اطمينان توسط ايران از لحاظ امنيتي، علاوه بر پذيرفتن آن، بهانه‌ي ديگري آورده كه حتي در صورت خاتمه‌ي جنگ به دليل غير اقتصادي بودن پروژه حاضر به ادامه‌ي سرمايه‌گذاري در اين مجتمع نيستند و آوردن بهانه‌ي اختلافات مالي و غيره... خلاصه با سفر مسئولان پتروشيمي ايران به ژاپن و سفر شركاي ژاپن به ايران در دوره پنجم مذاكرات، با توجه به اين‌كه هنوز اختلافات نظري بين دو شريك وجود داشت، تصميم گرفته شد كه مسائل مشاركت حتي‌الامكان از مسائل اجرايي پروژه تفكيك شده و ضمن اين‌كه طي يك برنامه‌ي 6 ماهه مقدمات شروع مجدد عمليات ساختماني مجتمع انجام مي‌گيرد، مذاكرات براي مسائل مالي ادامه داشته باشد تا با توجه به نقطه‌نظرهاي طرفين، اين مسائل نيز به نفع پروژه حل شود، ولي با توجه به اين‌كه در برنامه‌ي فعاليت‌هاي مربوط به اين دوره‌ي 6 ماهه كارهايي وجود دارد كه بايستي در محل مجتمع به مرحله‌ي اجرا در آيند، شريك ژاپني حاضر نيست كارشناسان و پرسنل خود را تا پايان جنگ تحميلي به منطقه بفرستد. با توجه به اين مسئله ايران براي كسب هم‌كاري‌هاي فني با كشورهاي ديگر نظير كره‌ي جنوبي، هند و چند كشور ديگر تماس گرفته تا اقداماتي در اين زمينه به عمل آورد و گرچه قبلاً در اين مورد توافق شريك ژاپني كتباً اخذ گرديده بود، ليكن شريك ژاپني با اعلام اين‌كه يك هيئت 9 نفره از كره‌ي جنوبي از اين پروژه بدون اجازه‌ي ژاپن ديدن كرده‌اند سر و صدا راه انداخته و به ايران اعتراض كرده است كه ايران طي نامه‌يي اعتراض آن‌ها را بي‌مورد خوانده است. به هر حال، با توجه به اين‌كه يكي از عوامل مهم اجراي پروژه‌ي پتروشيمي، پيمان‌كاران ژاپني اين پروژه مي‌باشند و تا كنون 85% آن را تكميل نموده‌اند، لازم است با هم‌كاري آن‌ها پروژه پايان يابد. از اين رو، اخيراً يك هيئت عالي‌رتبه‌ي ايراني به توكيو رفته تا آخرين تصميمات در اين مورد اتخاذ گردد. مدير كل پروژه‌ي ايران و ژاپن كه در رأس اين هيئت به ژاپن رفته، گفت كه ايران به طور رسمي از كليه‌ي شركت‌هاي ژاپني مقاطعه‌كار اين پروژه خواسته است كه تا 23 دي‌ماه جاري تصميم نهايي خود را براي ادامه و يا متوقف كردن پروژه‌ي مذكور اعلام نمايند. وي اضافه كرد كه ادامه‌ي توقف اين طرح خود بزرگ‌ترين ضرر است و ايران بيش از اين نمي‌تواند منتظر طرف ژاپني بماند. در پي مذاكرات اخير خوش‌بيني‌هايي به وجود آمده است و به گفته‌ي طرف ايران، كل ادعاهاي شركاي ژاپني مبلغ 60 ميليون دلار است كه با توجه به 5/3 ميليارد دلار سرمايه‌ي پروژه‌يي كه 85% كار آن تمام شده، نبايد باعث توقف طرح باشد. بر اساس اظهارات هيئت ايراني، توافق شده كه حتي در صورت اعلام موافقت رسمي از طرف ژاپن، 25% از مجموع ادعاهايي را كه در مورد آن‌ها توافق شده، ايران پرداخت نمايد و پرداخت 25% ديگر موكول به تعيين طرح عملي و برنامه‌ي كار‌شده و 50% باقي‌مانده نيز در طول اجراي پروژه پرداخت خواهد شد. رئيس هيئت ايراني گفته: "چنانچه جواب ژاپني‌ها تا 23 دي‌ماه مثبت باشد، مقامات ايراني براي حل هر مشكلي آماده‌اند و در صورت منفي بودن پاسخ ژاپني‌ها، ايران تصميم ندارد پروژه را رها كند و با يافتن راه‌حل‌هاي ديگر به هر حال آن را خاتمه خواهد داد." در رابطه با اخطار ايران به شركاي ژاپني، روزنامه‌هاي ژاپني در روز 24 دي‌ماه از قول منابع وابسته به پروژه‌ي پتروشيمي نوشتند: "آن‌ها انتظار ندارند نظرات اعلام‌شده‌ي مقامات ايران در مذاكرات اخير دو كشور پيرامون ادامه‌ي اجراي پروژه‌ي مذكور، آخرين عقيده‌ي مقامات ايراني باشد." همچنين، دو روزنامه‌ي ديگر به نقل از منابع ژاپني نوشتند: "كمپاني‌هاي ژاپني قادر نيستند قبل از پايان جنگ عراق و ايران، ادامه‌ي اجراي پروژه‌ي مذكور را از سر بگيرند." اين منابع مي‌افزايند كه در پيشنهادات هيئت ايراني راه‌هاي ديگر خاتمه‌ي پروژه‌ي پتروشيمي تعيين نشده است، ولي اتمام اين پروژه توسط كارشناسان كره‌ي جنوبي نيز غير ممكن است. در پايان، به علت طفره رفتن ژاپن از اتمام اين پروژه مي‌پردازيم. با وجودي كه ايران امتيازهايي براي ادامه‌ي كار آن قائل شده، چرا ژاپن از اين كار سرباز مي‌زند؟ آيا با توجه به اين مسئله كه ژاپن فكر مي‌كند از كشورهايي كه با ايران رابطه‌ي نزديك دارند قادر به اتمام اين پروژه نيستند، به اين وسيله مي‌خواهد امتيازات بيشتري كسب كند يا مهم‌تر از همه‌ي اين‌ها با توجه به هماهنگي سياست ژاپن با غرب و امريكا و اين‌كه ژاپن نمي‌تواند سياست مهمي خلاف سياست امريكا اتخاذ نمايد از انجام اين كار خودداري مي‌كند؟ و در ادامه‌ي همين مسئله، آيا با توجه به آگاهي ژاپن از نقشه‌هاي آينده‌ي امريكا در رابطه با ايران نيست كه از اتمام پروژه‌ي پتروشيمي طفره مي‌رود؟ در جواب بايد گفت كه اصلي‌ترين علت اين مسئله كه ساير علل هم از آن نشئت مي‌گيرند، پيوند ژاپن با غرب و امريكا مي‌باشد و با توجه به اين مسئله كه ژاپن يكي از هم‌پيمان‌هاي امپرياليسم امريكا مي‌باشد و به دليل اين‌كه امريكا شديداً مخالف رشد صنايع مادر و خودكفايي ايران است، با اين كار مخالفت مي‌ورزد. از طرف ديگر، با قبول ادامه‌ي كار توسط ژاپن در واقع غرب ثبات سياسي انقلاب اسلامي را پذيرفته و اين سرشكستگي سختي براي امريكا و غرب است كه دائم دم از عدم ثبات در ايران مي‌زنند. همچنين، با توجه به تأكيد ژاپن بر اين مسئله كه تا قبل از پايان جنگ حاضر به ادامه‌ي كار نيست، مي‌خواهد از اين طريق هم ايران را براي پذيرش صلح تحميلي تحت فشار قرار دهد و علاوه بر آن، چون عراق بازار خوبي براي مصنوعات ژاپن مي‌باشد، ژاپن با عدم پذيرش اتمام پروژه‌ي ايران امتيازاتي از عراق كسب مي‌كند. مسئله‌ي ديگر با توجه به شكست عراق در جنگ با ايران و اين‌كه با شكست نهايي عراق توسط ايران و گسترش انقلاب اسلامي امريكا در منطقه آينده‌ي شومي را براي خود پيش‌بيني مي‌كند، از اين جهت، براي جلوگيري از شكست نهايي صدام و گسترش انقلاب اسلامي، امريكا ممكن است در آينده نقشه‌هايي داشته باشد كه با توجه به آگاهي سران ژاپن از اين نقشه‌ها، ادامه‌ي مشاركت در اين پروژه را به نفع خود نمي‌بيند مخصوصاً اين‌كه ژاپن بارها اعلام كرده كه حاضر به سرمايه‌گذاري بيشتري در اين مجتمع پتروشيمي نمي‌باشد. و آخرين دليل را اين طور مي‌توان گفت كه چون ژاپن فكر مي‌كند از كشورهايي كه رابطه‌ي نزديك با ايران دارند هيچ كدام قادر به تكميل اين پروژه نيستند، به اين دليل با طفره رفتن از اتمام مجتمع پتروشيمي بندر امام خميني مي‌خواهد امتيازات بيشتري به دست آورد.(32)
منابع و مآخذ روزشمار 1461/10/14