1360.02.03
| روزشمار جنگ سال 1360 1360.02.03 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | سه اردیبهشت |
| تاریخ شمسی | 1360.02.03 |
| تاریخ میلادی | 23 آوریل 1981 |
| تاریخ قمری | 18 جماد‌الثانی 1401 |
گزارش- 1
1. در ادامه عملیات موفقیت‌آمیز نیروهای ایرانی در ارتفاعات راهبردی بازی‌دراز (منطقه سرپل ذهاب) امروز نیز تعدادی از نیروهای عراقی کشته یا زخمی شدند و دو منطقه دیگر از اشغال آنها خارج شد. در مقابل، جنگنده‌های عراق مناطقی از گیلان‌غرب را بمباران کردند. همچنین نیروهای خودی دو پاسگاه اشغالی در منطقه مریوان و پیرانشهر را بازپس گرفتند. براساس اطلاعیه شماره ۴۷۹ ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، به‌دنبال عملیات گسترده و موفقیت‌آمیز تصرف ارتفاعات بازی‌دراز در سرپل ذهاب که از روز قبل آغاز شده و همچنان ادامه دارد، نیروهای ایرانی امروز نیز موفق شدند دو منطقه دیگر از ارتفاعات مهم غرب کشور را آزاد و تلفاتی به نیروهای عراقی وارد کنند. بنا بر اعلام ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، آمار نیروهای عراقی که از ابتدای این عملیات تاکنون به اسارت درآمده‌اند ۳۲۰ نفر است.[۱] امروز همچنین تپه‌های زیر ارتفاعات ۱۰۵۰ و ۱۰۰۰ به‌همت نیروهای خودی پاک‌سازی شد.[۲] معاون لشکر۸۱ زرهی کرمانشاه از ۳۵۰ اسیر و ۳۰۰ کشته در عملیات امروز، خبر داد و گفت تسلط راهبردی ایران بر کل منطقه در‌صورت تصرف ارتفاع ۱۱۵۰ فراهم خواهد شد. شایان ذکر است ارتفاعات ۱۱۰۰ شمالی و ۱۱۰۰ جنوبی بازی‌دراز در روز گذشته به تصرف رزمندگان ایرانی درآمد. درحالحاضر انتقال ۲۴۰ نفر از اسرای ارتش عراق به پشت‌جبهه‌های سرپل ذهاب پایان یافته است و انتقال بقیه اسرا ادامه دارد. ستاد مشترک ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در اطلاعیه‌هایی جداگانه گزارشی از کیفیت نبرد در بازی‌دراز به مردم داده و تعداد کشته‌شدگان و اسرای عراقی را در‌مجموع ۹۰۰ نفر ذکر کردند.[۳] عصر امروز نیز ۳ فروند هواپیمای عراقی به مناطقی در جبهه گیلان‌غرب حمله کردند که با پدافند نیروهای ایرانی ناچار به فرار شدند. از میزان تلفات این حمله آماری در دست نیست.[۴] همچنین در عملیات مشترک نیروهای سپاه، ارتش، پیشمرگان مسلمان کرد و بسیج در مناطق جنگی مریوان، پاسگاه کانی‌چناره در نوار مرزی و پاسگاه بین پیرانشهر و کانی‌برانه از اشغال نیروهای عراقی خارج شد و نیروهای دشمن چند کیلومتر عقب‌نشینی کردند.[۵] ارتش عراق با انتشار بیانیه نظامی شماره ۳۱۵ خود ادعا کرد که در درگیری‌های شب گذشته و امروز، در جبهه‌های سرپل‌ذهاب، گیلان‌غرب، میمک، مهران، دزفول، شوش و آبادان ضمن کشتن ۱۶۶ نفر از رزمندگان ایرانی، یک موضع پیاده‌نظام، ۴ دستگاه تانک، ۲ قبضه توپ، ۴ دستگاه خودرو، ۳ لودر، ۶ پست دیدبانی، یک چادر مهمات، یک ایستگاه بی‌سیم و یک فروند بالگرد نیروهای ایرانی را منهدم کرده است. در این بیانیه نیز همانند روزهای گذشته، میزان تلفات عراقی‌ها کمتر از میزان واقعی و بدین‌شرح اعلام شد: ۱۵ کشته، ازکارافتادن ۵ خودرو و انهدام ۲ خمپاره‌انداز.[۶]
گزارش- 2
2. در درگیرهای امروز جبهه‌های جنوب، تعدادی از نیروهای عراق در مناطق جنگی دزفول، آبادان و خرمشهر کشته یا زخمی شدند. ارتش عراق امروز نیز به گلوله‌باران شهرهای دزفول، آبادان و اهواز ادامه داد. در درگیری امروز نیروهای ایران در منطقه عنکوش دزفول تلفات و خسارات قابل‌توجهی به ارتش عراق وارد آمد. در این درگیری ۲ دستگاه تانک عراقی منهدم شد و یک عدد دوربین دید در شب، ۲ عدد دوربین آر.پی.جی۷، یک زاویه‌یاب خمپاره‌انداز ۶۰ میلی‌متری و ۶ عدد خشاب کلاشینکف به غنیمت نیروهای خودی درآمد. علاوه‌براین از نیروهای عراق کشته و ۱۵۳ نفر اسیر شدند.[۷] در نتیجه این حمله، تپه‌های سمت شلیبه به تصرف نیروهای ایران درآمد و ۲ نفر از قوای خودی به شهادت رسیدند.[۸] امروز، براثر حملات توپخانه دورزن ارتش عراق به شهر دزفول، اداره کلانتری یکی از بخش‌های این شهر هدف قرار گرفت که در‌نتیجه، ۲ نفر از کارکنان شهربانی مجروح شدند. همچنین، به یک پمپ‌بنزین در این شهر خساراتی وارد آمد.[۹] در جبهه دب‌حردان اهواز نیز براثر ترکش خمپاره یک نفر شهید و یک نفر مجروح شد.[۱۰] ازسوی‌دیگر شهر آبادان زیر آتش توپخانه و خمپاره‌اندازهای ارتش عراق قرار داشت که در نتیجه این حملات ۱۶ نفر زخمی شدند و ۶ نفر به شهادت رسیدند.[۱۱] امروز همچنین درگیری در مناطق مختلف خرمشهر، آبادان و دو سوی اروندرود جریان داشت که به‌موجب این درگیری‌ها بیش از ۵۰ سرباز عراقی کشته و مجروح شدند. به‌علاوه، نیروهای خودی موفق شدند چندین دستگاه تانک، نفربر، موضع خمپاره‌انداز، سنگر و چادر مهمات نیروهای عراقی را منهدم کنند.[۱۲]
گزارش- 3
3. ستاد امداد پزشکی استان خوزستان، آمار شهدا و مجروحان این استان را در دو مقطع ۶ ماهه دوم سال ۱۳۵۹ (از آغاز جنگ تا پایان اسفندماه ۱۳۵۹) و فروردین‌ماه، به‌صورت تفکیکی اعلام کرد. از آغاز جنگ، بمباران شهرها یکی از اولویت‌های عراق برای تخلیه شهرها و تضعیف روحیه رزمندگان ایرانی بوده است. بااینحال، بسیاری از مردم همچنان در این شهرها مانده و به حمایت از رزمندگان ایرانی در جبهه‌های جنگ و دفاع از شهرها می‌پردازند. امروز، ستاد امداد پزشکی استان خوزستان آماری از شهدا و مجروحان جنگ منتشر کرد. براساس این آمار، میزان تلفات شهرها و جبهه‌های اهواز، سوسنگرد، آبادان، مسجدسلیمان و شوشتر در شش ماه اول جنگ، ۲۰۸۱ شهید و ۱۴۴۸۸ مجروح بوده است. همچنین در این گزارش آمده است که تا پایان روز دوم اردیبهشت‌ماه سال جاری (دیروز)، براثر حملات موشکی و اصابت توپ به دزفول، ۵۹۱ نفر شهید و ۴۷ تن مجروح شده‌اند. درباره میزان تلفات در خرمشهر نیز به‌علت در دسترس نبودن اطلاعات صحیح، در این گزارش آماری اعلام نشده است. از طرفی بنا به اعلام ستاد امنیت اهواز، ارتش عراق از زمان شروع جنگ تا پایان فروردین‌ماه سال جاری، ۹۷۵ گلوله توپ، ۱۹ موشک زمین‌به‌زمین و ۳۰ راکت به‌سمت اهواز شلیک کرده که به‌موجب آن تعداد ۹۵۰ واحد مسکونی تخریب شده و ده‌ها وسیله نقلیه عمومی و خصوصی آسیب دیده‌اند.[۱۳]
گزارش- 4
4. عناصر گروه‌های مسلح غیرقانونی امروز، در ادامه اقدامات و تحرکات خود علیه نظام جمهوری اسلامی، در مناطقی از شهرهای کامیاران، مریوان، سنندج و ارومیه به نیروهای سپاه پاسداران و ارتش حمله کردند. در حمله عناصر مسلح غیرقانونی به یک خودروی نیروهای سپاه پاسداران در جاده کامیاران (گردنه مروارید)، هر ۳ نفر سرنشین خودرو مجروح شدند. پس از اعزام نیروهای کمکی به منطقه مهاجمان منطقه را ترک کردند.[۱۴] براساس گزارش ژاندارمری مریوان، از ساعت ۲۳ شب گذشته، عناصر گروه‌های مسلح غیرقانونی با سلاح سبک و سنگین به پایگاه مِرِگ گروهان مریوان حمله کردند که با واکنش نیروهای پایگاه مواجه شدند.[۱۵] همچنین صبح امروز، یک گروه مسلح غیرقانونی در گردنه صلوات‌آباد در حوالی سنندج، یک دستگاه اتوبوس را در جاده متوقف و ۲ تن از مسافران را که لباس ارتش جمهوری اسلامی به تن داشتند همراه ۲ نفر دیگر پیاده کردند و قصد گروگان گرفتن آنان را داشتند که با وساطت راننده و سایر مسافران از این کار منصرف شدند.[۱۶] در ارومیه نیز به یکی از سران کرد که با نیروهای ژاندارمری در سطح منطقه همکاری داشت، سوءقصد شد. وی که در درگیری‌های هفته گذشته همراه نیروهای ژاندارمری و سپاه با عناصر حزب دمکرات جنگیده بود، امروز، هنگام عزیمت از ارومیه به منطقه صومای از‌طرف ۲ موتورسوار مورد سوءقصد قرار گرفت و از ناحیه دست مجروح شد.[۱۷]
گزارش- 5
5. طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق و سایر گروه‌ها مانند سازمان پیکار که فعالیت‌های خود را در هفته‌های اخیر تشدید کرده‌اند، ضمن ادامه ایجاد ناآرامی در قائم‌شهر دامنه درگیری‌ها و آشوب‌های خیابانی را به شهرهای بروجرد، شهرکرد، بابل، بابلسر، ساری و گرگان گسترش دادند. امروز، یکی از افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که در درگیری روزهای گذشته بر اثر انفجار یک سه‌راهی در دستش از ناحیه سر زخمی شده بود، درگذشت. براین‌اساس، آمار تلفات درگیری‌های قائم‌شهر در روزهای گذشته تاکنون، ۳ کشته از نیروهای وابسته به گروهک‌ها، ۲ شهید از نیروهای مذهبی و بیش از هزار نفر زخمی از هر طرف اعلام شد.[۱۸] به‌علاوه، تعدادی از افراد حزب‌اللهی به‌دست طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق در قائم‌شهر به گروگان گرفته شدند. در مقابل، گروهی از افراد این سازمان هم در بازداشت کمیته و تحت‌نظارت دادستان انقلاب هستند.[۱۹] همچنین عناصر وابسته سازمان مذکور ساعت ۲۱ امشب، در همین شهر نارنجکی به داخل یک بانک پرتاب کردند که ضمن شکسته‌شدن شیشه‌های بانک خساراتی نیز به ساختمان آن وارد شد.[۲۰] شاخه مازندران سازمان مجاهدین خلق ایران امروز، با انتشار بیانیه‌ای نیروهای سپاه پاسداران را عامل کشته‌شدن ۲ تن از طرف‌داران این سازمان معرفی کرد. در این بیانیه ضمن تبریک و تسلیت به مردم قائم‌شهر و خانواده‌های این افراد و نیز هشدار به مسئولان و مقامات مملکتی، از همه مردم و هواداران سازمان خواسته شد تا «با هوشیاری و مقاومت انقلابی هرگونه توطئه‌ای را افشا و خنثی کنند.» همچنین در اطلاعیه دیگر سازمان مجاهدین خلق در قائم‌شهر طرف‌داران این سازمان آمادگی خود را برای شرکت در مراسم تشییع‌جنازه کشته‌شدگان اعلام کردند.[۲۱] از سوی دیگر، برخی افراد مذهبی مانند آیت‌الله محمدتقی عالمی از همدان و شیخ علی تهرانی از مشهد و همچنین گروه‌هایی مانند انجمن حقوق‌دانان مسلمان با انتشار بیانیه‌هایی ضمن محکوم‌کردن درگیری‌های قائم‌شهر و کشتار طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق خواستار رسیدگی به این مسئله شدند.[۲۲] اما مسئله درگیری‌های قائم‌شهر به همین جا ختم نشد و به شهرها و روستاهای مجاور نیز سرایت کرد، زیرا طرف‌داران سازمان مذکور از شهر خارج و در شهرها و روستاهای اطراف پراکنده شدند. شهر ساری یکی از این شهرها بود که شاهد درگیری‌های پراکنده و تبلیغات نیروهای وابسته به سازمان برای وارونه جلوه‌دادن حوادث قائم‌شهر بود. برهمین‌اساس، ساعت ۱۹ عصر امروز، براثر حمله هواداران گروهک‌های سیاسی در شهر ساری، یک دکه فروش کتاب و نوارهای مذهبی به آتش کشیده شد.[۲۳] در گرگان نیز امروز، هواداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) اقدام به برپایی نمایشگاه عکس و پوستر کردند که این مسئله با مقاومت عده‌ای از مردم به‌ویژه نیروهای حزب‌اللهی همراه و منجر به درگیری بین دو طرف شد که در این درگیری بیش از ۵ نفر مجروح شدند. در بروجرد هم طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق در یک اقدام مشابه ضمن در دست داشتن روزنامه‌ها و مجلات سازمان، شعارهایی درباره حوادث قائم‌شهر سر دادند که گروه‌های مذهبی به مقابله با آنها پرداختند. پس از مدتی، درگیری بین دو طرف با پرتاب آجر و سنگ آغاز و منجر به زخمی‌شدن بیش از ۲۰ نفر شد. همچنین در شهرهای بابل و بابلسر بین طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق با گروه‌های مذهبی درگیری رخ داد که در نتیجه آن چندین تن مجروح شدند. در شهرکرد هم بین طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق با هواداران حزب جمهوری اسلامی درگیری رخ داد. این درگیری به‌دنبال راه‌پیمایی طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق در اعتراض به حوادث قائم‌شهر اتفاق افتاد و درپی آن، طرف‌داران سازمان مذکور به دفتر حزب جمهوری اسلامی حمله کردند که براثر آن حدود ۲۵ تن مجروح شدند.[۲۴] همچنین یک خانه تیمی سازمان مجاهدین خلق در بیرجند با هوشیاری نیروهای سپاه پاسداران کشف شد. از خانه مزبور بیش از شش‌هزار شماره روزنامه ممنوع‌الانتشار مجاهد و مقادیری روزنامه نسل انقلاب و همچنین بایگانی کاملی از نشریات مجاهدین خلق در سراسر ایران به دست آمد. نیروهای پاسدار که با حکم دادستانی وارد این خانه تیمی شده بودند، ۲ تن از گردانندگان این خانه را دستگیر کردند.[۲۵]
گزارش- 6
6. رهبر انقلاب اسلامی در جمع معاونان فنی آموزش‌و‌پرورش سراسر کشور تأکید کردند ملتی که آزادی و استقلال می‌خواهد باید گرفتاری‌ها را تحمل کند و برای رفع مشکلات مهیا باشد. امام خمینی امروز، در دیدار با معاونان فنی وزارت آموزش‌و‌پرورش سراسر کشور، ضمن تأکید بر مهیابودن برای رفع مشکلات و گرفتاری‌ها اظهار کردند: «ملتی که بخواهد خودش روی پای خودش باشد، آزاد باشد، مستقل باشد این ملت باید مهیا باشد برای اینکه بعد از پیروزی، آن گرفتاری‌هایی که برای هر انقلابی حاصل می‌شود تحمل کند. هیچ انقلابی نمی‌شود مگر اینکه دنبالش گرفتاری‌ها هم هست ... ما علاوه‌بر‌آن گرفتاری‌هایی که بعضی انقلابات داشتند، گرفتاری جنگ را هم داشتیم. برای اینکه کشور ما با خیلی کشورها فرق دارد. کشور ما محل مطامع همه کشورهای بزرگ است. هم از باب سوق‌الجیشی ما یک وضع خاصی داریم و هم از حیث مخازن یک وضع خاصی داریم. از‌این‌جهت، کشور ما بعد از انقلاب به‌دست این قدرت‌های بزرگ تا آن اندازه که بتوانند، گرفتاری دارد و این کسانی هم که در داخل هستند و بسته به آن قدرت‌های بزرگ هستند، اینها هم به این زودی‌ها دست بردار نیستند. لکن آنچه هست این است که ما برای اسلام قیام کردیم و برای اسلام هم تحمل می‌کنیم.» بنیان‌گذار جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه باید پیامبر(ص) و ائمه(ع) را در تحمل گرفتاری‌ها الگوی خود قرار دهیم افزودند: «همان‌طوری‌که رسول خدا آن‌قدر تحمل کرد در مکه و ده سال آن‌قدر رنج کشید، تازه وقتی‌که تشریف آوردند به مدینه که رنج‌های مکه تمام شده بود، رنج‌های جنگ‌های پیغمبر، آن‌همه جنگ در مدت ده سالی که در مدینه تشریف داشتند و آن همه رنج که اصحاب ایشان بردند آن‌همه رنج که ایشان برد. این حال برای ما این‌قدرها تا حالا حاصل نشده است ... ما باید آن را الگوی خودمان قرار بدهیم. مایی که خودمان را امت پیغمبر اکرم(ص) می‌دانیم باید ببینیم که آنها در مدت زندگی‌شان برای اسلام تحمل چه ناروایی‌ها و چه گرفتاری‌هایی را کرده‌اند.»[۲۶]
گزارش- 7
7. رئیس‌جمهور و فرمانده کل قوا که برای بازدید از مناطق جنگی به استان خوزستان سفر کرده بود، امروز، پس از بازگشت به تهران با شرکت در یک مصاحبه مطبوعاتی و رادیو - تلویزیونی، ضمن برشمردن اشتباهات صدام در حمله به ایران و تشریح مسائل مربوط به تلاش‌های هیئت‌های صلح، به مردم ایران اطمینان داد که صدام دست پر از ایران نخواهد رفت. سیدابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور و فرمانده کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران که به‌منظور بازدید از جبهه‌های جنگ و نظارت و بررسی عملیات نیروهای ایرانی در نبرد با ارتش عراق عازم خوزستان شده بود، بعدازظهر امروز، به‌اتفاق مصطفی چمران نماینده امام در شورای‌عالی دفاع و سرپرست جنگ‌های نامنظم و سرتیپ فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران به تهران بازگشت.[۲۷] رئیس‌جمهور امروز، همراه سرتیپ قاسم‌علی ظهیرنژاد فرمانده نیروی زمینی ارتش، در یک نشست مطبوعاتی که دفتر ریاست‌جمهوری ترتیب داده بود، شرکت کرد. وی باتوجه‌به پیروزی‌های اخیر، روحیه نیروهای مسلح ایران را خوب توصیف کرد و وضع کنونی جبهه‌ها را بازتاب اشتباهات اساسی صدام دانست. بنی‌صدر دراین‌باره اظهار کرد: «رژیم صدام در حمله به ایران چهار اشتباه اساسی مرتکب شد و وضع امروز جبهه‌ها بازتاب این اشتباه‌ها است: اشتباه اول او درمورد [مردم] عرب [زبان] خوزستان بود. صدام گمان می‌کرد به‌محض حمله به خوزستان، [مردم] عرب [زبان] خوزستان جانب دولت عراق را خواهد گرفت. از این دولت اسلحه خواهد گرفت و به‌روی ما اسلحه خواهد کشید. امروز، این تجربه بسیار مهم در پیش چشم ماست. تنها عراق نبود که اشتباه کرد، رژیم پیشین ایران نبود که اشتباه می‌کرد، خود ما هم در این اشتباه کم‌وبیش بودیم. این درس بزرگ (پذیرفتن سختی‌ها و مشکلات آوارگی از‌سوی مردم خوزستان) برای ما تجربه‌ای است که این معنا را روشن می‌کند که اشتراک در فرهنگ به‌مراتب قوی‌تر از اشتراک در عربیت است. اشتباه دوم او درباره ارتش ما بود. مشاوران ایرانی و امریکایی رژیم بعث عراق به او این‌طور گفته بودند که به‌محض حمله شما، ارتش ایران لوله تفنگ، توپ و تانک‌ها را برمی‌گردانند و باهم به تهران خواهید رفت. اشتباه آنها این بود که نمی‌دانستند ارتشی که از ابتدای تشکیل خود براثر حاکمیت رژیم‌های وابسته هیچ‌گاه فرصت نیافته بود به وظیفه اساسی خود که دفاع از میهن است عمل کند، این فرصت را یک فرصت تاریخی به‌حساب خواهد آورد، برای اینکه به طبیعت خود بازگردد و همان‌طور که همه دیدید، کمبود وسایل را با فداکاری خارج از حدی جبران کرد. اشتباه سوم رژیم بعث و مشاوران نظامی او خصوصاً این بود که درمورد رهبری انقلاب ما دچار اشتباه بزرگی شدند و گمان می‌کردند که این رهبری متزلزل است و جنگ نیز تزلزل او را بیشتر خواهد کرد و به‌هم خواهد ریخت و چون طرز فکر احزاب خودکامه، همیشه این است که سازماندهی از بالاست و رهبری زورگو اگر نبود، هیچ‌چیز نیست و چنین اشتباهی را درمورد رهبری امام و در مورد مردم ما کرد. عمل نشان داد که مردم ما حاضرند در صحنه و برخلاف انتظار او آماده فداکاری تا همه‌جا هستند. [چهارمین اشتباه رژیم صدام این بود که] او نمی‌دانست که جامعه‌های بشری بعضی محرومیت‌ها دارند که جنبه تاریخی دارد. محرومیت ملت‌های مسلمان از رشد و از ابتکار محرومیتی است تاریخی که لااقل از دو قرن پیش است و این جنگ در شرایط محاصره اقتصادی که رژیم عراق این شرایط داخلی و بین‌المللی را فرصت تاریخی برای خود به‌حساب می‌آورد، مجالی شد برای اینکه نسل امروز ایران این محرومیت تاریخی را از راه ابتکار جبران نماید.» وی سپس افزود: «این چهار اشتباه حساب‌های او (صدام) را به‌هم ریخت و وضعیتی را به‌وجود آورد که امروز، همه شاهد آن هستیم و شاید رژیم عراق هنوز این اشتباه را از دست نداده و گمان می‌کند با فشار نظامی می‌تواند از ما امتیاز بگیرد. گمان من این است که جنگ با همه ضررهایی که داشته است، برای ما این سود را داشته است که ما در این چهار زمینه تجربه کردیم و امروز، در میدان‌ها و جبهه‌ها همه می‌کوشند تا از راه ابتکار، مسئولیت، کار، تلاش و فداکاری این تجربه را به‌صورت پایه و مایه استقلال و زندگی در استقلال و آزادی هم در ایران و هم در خاورمیانه دریابند.»[۲۸] فرمانده کل قوا همچنین درخصوص ارزیابی تلاش‌های هیئت‌های صلح گفت: «این هیئت‌ها چه وزرای خارجه غیرمتعهد و چه سران ۸ کشور اسلامی به کشور ما آمدند و پیشنهادهایی دادند که از آن آگاهید. درهرحال حرف ما با هردو هیئت یکی بود، ما می‌خواهیم نیروهای متجاوز به مرزهای خود برگردند. می‌خواهیم به این تجاوز رسیدگی و دادرسی بشود و موافقت‌نامه الجزایر را به‌عنوان مرزهایی که باید به آن مرزها برگردند، پذیرفتیم. آنها گفته بودند که رژیم عراق می‌گوید: من به کدام مرز برگردم و ناچاراً پیشنهاد کرده بودند که قبلاً مرزها معین بشود، بعد آنها به این مرزها بروند، چون این کار در ۱۹۷۷ انجام گرفته بود، رژیم قبول کرده و در سال ۱۹۷۷ امضا کرده و دیگر جواب به ما نداده‌اند و ما ناچار جنگ را ادامه می‌دهیم و آنچه ما می‌خواستیم، چیز زیادی نبود و حق ما بوده است و فکر نمی‌کنم در دنیا هیچ ملتی از ما بخواهد که از این حداقل حق خودمان هم صرف‌نظر کنیم و به آن هیئت ۴ نفری هم همین را گفتیم.» رئیس‌جمهور درمورد حدود آزادی مطبوعات خاطرنشان کرد: «من در نامهای که به آقای اشراقی نوشتم، نظر خود را راجع به مطبوعات گفتم. مسئله آزادی ازنظر من همان مسئله‌ای نیست که برای کشورهای صنعتی لیبرال وجود دارد و مسئله حضور مردم است در صحنه برای دفاع از انقلاب و دفاع از موجودیت کشور و این حضور بدون آگاهی بی‌معنا است. ممکن نیست شما جامعه را در بی‌خبری نگه دارید و جامعه بی‌خبر بتواند جامعه رو به رشدی باشد. پس حدود آزادی هم از همین جا روشن می‌گردد.» بنی‌صدر درمورد وظیفه مطبوعات اضافه کرد: «مطبوعات ما [باید] یک محرومیت مهم تاریخی کشورمان را که عبارت است از محرومیت از آگاهی و اطلاعات صحیح از بین ببرند و اگر بخواهیم کاری را بکنیم که سابق بر این می‌شد و مطبوعات نتوانند هیچ‌چیزی را بگویند و بنویسند ادامه محرومیت موجب خواهد شد که کشور ما با خطرهای بزرگی روبهرو شود و مهم‌ترین آنها غیبت مردم است در صحنه که نیروهای اصلی ماست در مواجهه و مقابله با مشکلاتی که داریم و اینکه آزادی متضمن هیچ تجاوز از حدود نباشد. این [تاحدودی] غیرواقع‌بینانه است و به‌هر‌صورت تجاوزهایی از حدود صورت می‌گیرد و آنها را نمی‌توان مانع حذف اصل آزادی قرار داد. نسل امروز باید عقب‌ماندگی‌های چند قرن را جبران بکند و چگونه می‌خواهیم ما چند قرن عقب‌ماندگی را در عدم آگاهی جبران کنیم. اما یک قسمت وظیفه و سنگین‌ترین آن، برعهده خود مطبوعات است و این است که انتقاد کند و انتقاد غیر ناسزا است. بعضی می‌گویند مردم این را گرم نمی‌یابند، ولی خیال می‌کنم اشتباه می‌کنند بر فرض هم عادت نداشته باشند خیلی زود خو می‌گیرند با این روش درست. مسئله دوم استقامت است و حفظ آزادی بدون زحمت و مشقت آسان نیست. همه باید بایستیم و استقامت کنیم و نگذاریم آنچه انقلاب به ما داده، از بین برود.» رئیس‌جمهور درباره توقیف روزنامه میزان و لزوم استقلال دستگاه قضایی ابراز کرد: «هربار که این کار شده من اعتراض کردم. رئیس‌جمهوری مجری قانون اساسی است و باید به ارگان‌ها بگوید وظایف خود را طبق قانون اساسی اجرا کنند. البته وظیفه من است که پیگیری کنم، خود روزنامه‌ها هم باید پیگیری کنند. ... از دیگر محرومیت‌های تاریخی ما این بوده است که ما دستگاه قضایی مستقل و بی‌طرف در گذشته نداشته‌ایم. دستگاه قضایی وسیله کار قدرت سیاسی بود و امروز، وقت این است که دستگاه قضایی ما مستقل بشود و امام دراین‌مورد چند بار تأکید کردند معنای استقلال این است که آنها طرف‌داری از قانون بکنند و اجرای قانون و ما به‌عنوان مجری قانون اساسی جز این نمی‌توانیم که آرزو کنیم و اصرار کنیم و بخواهیم که دستگاه قضایی ما دستگاه بی‌طرف به معنای مستقل از ضوابط سیاسی حاکم بر فعالیت سیاسی گروه‌ها باشد و یک ضابطه بیشتر نشناسد و آن قانون باشد. دستگاه قضایی بزرگتری ما داریم که افکارعمومی است که اعمال ما را زیر ذره‌بین می‌گیرد و درباره آنها قضاوت می‌کند.»[۲۹] وی سپس در خصوص نحوه برخورد با مسئله کردستان اظهار کرد: «من درمورد خوزستان هم‌اکنون تجربه‌ای را برای شما گفتم. قبل از این جنگ، عده‌ای هم خود را قیم مردم عرب خوزستان می‌شمردند و به نام آنها به تخریب و بمب‌گذاری می‌پرداختند، ولی جنگ خیلی واضح و روشن معلوم کرد که نه، ما یک فرهنگ و اعتقاد داریم و یک کشور هستیم و من از ابتدا بر این باور بودم که مردم کرد هم اگر بیشتر از عرب خوزستان نباشند، کمتر نیستند. چون آنها (کردها) جزو هفت طایفه‌ای هستند که ایران را به‌عنوان کشور پدید آورده‌اند، پس مردم کردستان جدایی از ایران را نمی‌خواهند و این مطلب از اول برای من روشن بوده و همیشه بر این عقیده بوده‌ام که باید به مردم کرد اعتماد کرد. ما در قانون اساسی آنچه لازمه مشارکت مردم هر قسمت از کشورمان در اداره منطقه خودشان هست، آورده‌ایم، قاعده این بود که می‌گذاشتند قانون اساسی اجرا شود، ببینیم کمبودی هست؟ آن‌وقت اظهار شود. من گمان نمی‌کنم ما راضی باشیم کمبودی در جایی داشته باشیم. ما معتقدیم که مردم باید در صحنه باشند چگونه ممکن است مردم را از اداره امور خودشان محروم کنیم و باز بخواهیم که آنها در صحنه باشند. یک محرومیت را نمی‌شود وسیله برای ایجاد یک موقعیت قرار داد. همان‌طور‌که ملت بر ما نمی‌بخشد، بر دیگران هم هرکه بخواهد این کار را بکند نمی‌بخشد. در شرایط فعلی تمایل خود مردم کردستان بر این است که وضعیتی که به نام آنها به‌وجود آمده است، پایان بپذیرد. من گمان می‌کنم این جنگ ضمن ضررهای زیاد، منافعی هم داشته و یکی از آنها همین است که باورها را عوض کرد. یعنی یک تبلیغات غلطی “به‌اصطلاح مرسوم جوسازی” انجام می‌گیرد و این‌قدر از این ناسیونالیسم به همان معنایی که گفتم یعنی معنای غربی کلمه حرف می‌زنند که همه و حتی خود ما باورمان می‌شود که واقعیت دیگری خودنمایی نمی‌کند، اما مسئله جنگ نشان داد که واقعیت‌های تاریخی را نمی‌شود با فکر وارداتی و تبلیغات داخلی و خارجی تغییر داد و من یقین دارم که مسئله کردستان رو به حل است و به همین ترتیب حل می‌شود و مردم آنجا خواهند دید که ما رژیمی نیستیم که بخواهیم فشار و اختناق را به‌عنوان شیوه حکومت به کار ببریم.» بنی‌صدر درمورد امکان تجدید روابط با امریکا نیز گفت: «ما باید از نظام جهانی که قائمه آن را ابرقدرت‌ها تشکیل می‌دهند، بیرون برویم و معنای استقلال ازنظر من این است. پس ما به هیچ نوع از روابطی که ما را در مدار این نظام جهانی تابع این یا آن ابرقدرت بکند نمی‌توانیم و نباید برگردیم. تجربه این جنگ به این ملت روشن ساخت که ما جنگیدیم، بدون اینکه کمکی از جایی بگیریم. البته ممکن است امریکایی‌ها بگویند ما قبلاً این امکانات و وسایل را به شما فروخته بودیم و شما با آنها جنگیدید، ولی اگر جنگ تمام شود ما یک ترازنامه‌ای منتشر می‌کنیم تا دنیا بداند چه مقدار ما با ابتکار کار کرده‌ایم.» رئیس‌جمهور در ادامه مصاحبه درخصوص مسائل دیگری نظیر کسری بودجه، بحث آزاد، انتخابات میان‌دوره‌ای، جبهه متحد اسلامی، سازمان آزادی‌بخش فلسطین و اعلام جرم درخصوص تخلف در قانون حل‌وفصل اختلافات مالی و حقوقی با امریکا سخن گفت.[۳۰]
گزارش- 8
8. به‌دنبال گسترش اقدامات گروه‌ها در نقاط مختلف کشور، رئیس مجلس، سخنگوی دولت و نماینده امام در شورای‌عالی دفاع در مورد وجود توطئه و تفرقه‌افکنی افراد و گروه‌های ضدانقلاب در داخل کشور و تلاش آنها برای ایجاد جنگ داخلی هشدار دادند. حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس، در جلسه امروز مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به پیروزی‌های اخیر رزمندگان ایران در جبهه‌های جنگ، به فعالیت‌های گروه‌های مخالف نظام در تهران و بعضی شهرها پرداخت و اظهار کرد: «اطلاع داریم که نیروهای رزمنده ما ارتفاعات حساس سوق‌الجیشی بازی‌دراز را با نابودی و اسارت جمع زیادی از نیروهای صدام تصرف کرده‌اند که این پیروزی در آینده راهی است برای پس‌گرفتن شهر عزیز قصرشیرین و انهدام صدام. ... اما در همین لحظه، ضدانقلاب و ستون‌پنجم و متأسفانه نیروهایی که اسم مسلمان هم روی خود گذاشته‌اند و کینه‌توزترین منافقان این کشورند، نقش ستون‌پنجمی را ایفا می‌کنند (به‌طوری) که امریکا هم از آنان انتظار نداشت. در کجای دیگر هنگام جنگ به گروهی اجازه می‌دهند که در پشت‌جبهه به مردم ضربه بزنند و آشوب ایجاد کنند و بمب‌اندازی کنند ... حوادث اطراف دانشگاه* و قائم‌شهر، شیراز، بابل، آمل و بسیاری از شهرهای دیگر که امروز، منافقین و جنایتکارهای ستون‌پنجم که تجاوز صدام را در معرض شکست می‌بینند و به فرمان اربابشان یا به فرمان وجدان زشت و پلیدشان می‌خواهند دستاوردهای این ملت و خون این‌همه شهید و آسیب‌های به‌این همه معلول و مجروح را با ایجاد آشوب و ضعف داخلی در هم بشکنند، این چگونه قابل‌توجیه است! اینها باز‌هم عربده می‌کشند و دم از آزادی‌خواهی می‌زنند. دستگاه‌های قضایی و اجرایی ما را که بخش ناچیزی از وظایف ایجاد امنیتشان را انجام می‌دهند متهم به چماق‌داری می‌کنند. بدترین نوع چماق‌داری جنایت و خیانت و جاسوسی و در هم شکستن وحدت مردم و ندیده‌گرفتن فرمان امام و دروغ‌پردازی از زبان اینها و کارهای اینها و در تظاهرات اینها به چشم می‌خورد. متأسفانه بعضی دروغ‌گو و منافق‌تر از آنها به قیافه دفاع از آزادی و مبارزه با خفقان می‌خواهند اعمال زشت اینها را تثبیت کنند. جناح ضدانقلابی که طیف وسیعی از ساواکی‌های فراری تا خودفروختگان چپ‌نما و مدعی حقوق بشر یا مدعی حقوق مستضعف در موقعی که ملت ما بیش از هر زمان دیگری احتیاج به آرامش و تسکین اعصاب دارد، همه نیروهایشان را گذاشته‌اند در مدارس، خیابان‌ها، مؤسسات، کارخانه‌ها و خیابان‌های شهرهای کوچک و بزرگ ملت را ناراحت کنند و وحدت را به هم بزنند.» رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: «این اخطار جدی است از مجلس به اینها. ما از دستگاه قضایی می‌خواهیم تسلیم شانتاژ نشود و در مقابل این پرمدعاهای دروغ‌گو شخصیت قضایی را ضعیف نبینند. مردم، رهبر و مجلس ما خواستار جدی تعقیب این آشوبگران اخلالگر آن‌هم در لحظاتی که جنگ این امنیت را برای ما بیش از هر‌وقت ایجاب می‌کند، هستیم.»[۳۱] بهزاد نبوی وزیر مشاور و سخنگوی دولت نیز در سخنانی در مسجد امجد، به توطئه جدید با هدف ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی اشاره کرد و گفت: «دشمنان انقلاب اسلامی که با پیام ۱۰ماده‌ای امام درزمینه رفع اختلافات سران مملکتی شکست خوردند سعی کردند که مسئله شیعه و سنی را مطرح کنند، ولی با هشیاری مردم مسلمان ایران این توطئه نیز شکست خورد.» وی در ادامه به گروه‌های مسلح غیرقانونی که عامل ایجاد جنگ داخلی هستند هشدار داد و افزود: «گروه‌هایی که دست به اسلحه برده‌اند ما در‌برابرشان شدیداً خواهیم ایستاد، ولی تا موقعی که مطابق قانون اساسی عمل نمایند، آزادند.» سخنگوی دولت با اشاره به تلاش گروه‌های سیاسی درزمینه بازکردن دانشگاه‌ها اضافه کرد: «گروهک‌هایی که دربرابر انقلاب فرهنگی مقاومت می‌کنند، خوب می‌دانستند که چه جای امنی را برای ادامه فعالیت‌های ضدانقلابی خود از دست داده‌اند و هم‌اکنون درصددند که ستاد انقلاب فرهنگی را در فشار قرار دهند تا دانشگاه‌ها بدون تغییرات ماهوی باز شوند.»[۳۲] آیت‌الله خامنه‌ای نماینده امام در شورای‌عالی دفاع هم در یک مصاحبه تلویزیونی که شب گذشته از سیمای جمهوری اسلامی ایران در سنندج پخش شد، ضمن اشاره به توطئه‌هایی که در‌جهت ایجاد نفاق بین شیعه و سنی جریان دارد، اظهار کرد: «یکی از افرادی که به این مسائل دامن می‌زند در سال ۱۳۵۸، در تهران به من گفت من نه شیعه هستم و نه سنی. درحالیکه می‌دانید این تفکری غیراسلامی، بلکه امریکایی سعودی است.» وی در ادامه سخنان خود افزود: «آشکار است که اینها از یک گروهک سیاسی که طرز تفکر التقاطی‌اش آشکار است پیروی می‌کنند و به این ترتیب به تأمین منافع اربابانشان می‌پردازند.»[۳۳]
گزارش- 9
9. ارامنه تهران امروز، به مناسبت اعتراض به کشتار ارامنه در سال ۱۹۱۵ میلادی، به‌دست دولت عثمانی، راه‌پیمایی کردند که با اخلال عناصر گروه‌های سیاسی به آشوب و درگیری کشیده شد. ارامنه اصفهان نیز امروز ضمن راه‌پیمایی از امام خمینی و دولت جمهوری اسلامی ایران خواستند که کشتار ارامنه را محکوم کنند. به مناسبت کشتار ارامنه به‌دست دولت عثمانی در سال ۱۹۱۵، امروز، ارامنه تهران در کلیسای سرکیس واقع در خیابان استاد نجات‌الهی گرد هم آمدند و انزجار خود را از این عمل ابراز داشتند. در پایان مراسم مذکور، این افراد در خیابان‌های اطراف راه‌پیمایی کردند. این راه‌پیمایی که با مجوز وزارت کشور انجام گرفته و تا ساعت ۱۳:۰۰ بعدازظهر به آرامی ادامه داشت و قرار بود در کلیسای حضرت مریم خاتمه یابد و راه‌پیمایان از آنجا متفرق شوند. اما شماری از راه‌پیمایان که تعداد آنان به ۲۵۰ نفر می‌رسید از صف راه‌پیمایی جدا شده و با سردادن شعارهایی به زبان ارمنی به قصد اشغال سفارت ترکیه به این سفارتخانه حمله کردند و ضمن بالارفتن از نرده‌های دیوار حیاط سفارت تعدادی از شیشه‌های ساختمان مزبور را با سنگ شکستند که با مقاومت محافظان سفارت روبهرو شدند و مأموران برای پراکنده‌کردن آنان اقدام به تیراندازی هوایی و پرتاب گاز اشک‌آور کردند. در میان این افراد هواداران گروه‌های سیاسی مخالف نظام نیز رخنه کرده و اعلامیه‌ها و روزنامه‌های گروه پیکار در راه آزادی طبقه کارگر را توزیع می‌کردند. این درگیری تا ساعت ۱۶:۴۰ بعدازظهر ادامه داشت و پس از مذاکره نمایندگان این گروه با مسئولان انتظامی، تظاهرکنندگان متفرق شدند.[۳۴] وزارت کشور با صدور اطلاعیه‌ای ضمن محکوم‌کردن این‌گونه اقدامات از ارامنه خواست با طرد افراد حادثه‌جو از صفوف خود، درمورد معرفی آنان به مقامات انتظامی اقدام کنند و نگذارند خرابکاری عده‌ای حادثه‌جو به حیثیت آنان لطمه وارد کند. هراچ چاخاطوریان نماینده ارامنه جنوب در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتوگو با روزنامه جمهوری اسلامی حمله به سفارت ترکیه را به‌شدت محکوم کرد و گفت: «هر کاری که مصالح جمهوری اسلامی ایران را به خطر بیندازد به‌نظر من محکوم است، چرا‌که ما تمام این آزادی‌ها و آگاهی‌ها را از نظام جمهوری اسلامی داریم و نباید کاری بکنیم که به‌ضرر انقلاب باشد و هرکاری که می‌کنیم باید در‌جهت تحکیم نظام جمهوری اسلامی باشد و نباید مشکلی و مانعی برای مسئولین جمهوری اسلامی ایجاد کنیم.»[۳۵] امروز همچنین ارامنه اصفهان در یک راه‌پیمایی گسترده به کشتار ارامنه به‌دست دولت عثمانی اعتراض کردند. ارامنه اصفهان با قرائت قطعنامه‌ای در پایان راه‌پیمایی خود از امام خمینی رهبر انقلاب و دولت جمهوری اسلامی ایران خواستند که این عمل را محکوم کنند. در بخش دیگری از این قطعنامه، ارامنه اصفهان خواستار بازگرداندن زمین‌های غصبی و جبران زیان‌های وارد شده و آزادی هرایر گیلیجیان شدند و با محکوم‌کردن تجاوز صدام به خاک جمهوری اسلامی ایران پشتیبانی خود را از کلیه رزمندگان ایرانی اعلام کردند.[۳۶]
گزارش- 10
10. معاون شرکت میتسویی ژاپن اعلام کرد این شرکت حاضر به ادامه سرمایه‌گذاری در مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی نیست. ایمئی یاماشیتا معاون شرکت میتسویی که یکی از بزرگ‌ترین مجتمع‌های تجاری ژاپن است و سرمایه‌گذار عمده در شرکت گسترش شیمیایی ایران محسوب می‌شود، امروز، در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت: این شرکت درخواست ماه گذشته ایران مبنی‌بر سرمایه‌گذاری ۶ میلیارد ینی در این طرح را نخواهد پذیرفت. وی افزود: شاید شرکت مزبور برای بیان موضع خود یک هیئت مذاکره‌کننده در ماه آینده، به ایران اعزام کند. گفتنی است طرح ساخت این مجتمع پتروشیمی ۸ سال قبل با مشارکت یک گروه ژاپنی شروع شد و ۸۵ درصد آن تابه‌حال اجرا شده است، اما بقیه طرح از زمان شروع جنگ عراق با ایران متوقف شد. لازم به ذکر است که دو طرف قرارداد این طرح هر کدام ۵۰ درصد ساخت این پروژه را برعهده داشتند. هواپیماهای عراقی این مجتمع را در روزهای آغاز جنگ حداقل ۵ بار بمباران و خسارات زیادی به آن وارد کردند. به‌دنبال این بمباران‌ها، ژاپن ۷۵۰ تکنسین خود را از مجتمع مذکور بیرون برد و کار را متوقف کرد. در ماه‌های گذشته مقامات شرکت میتسویی نگرانی عمیق خود را درمورد تکمیل‌نشدن طرح ابراز داشتند، زیرا این شرکت مجبور بود روزانه ۴۶۵ هزار دلار بابت بهره سرمایه، زیان متحمل شود. اگرچه شرکت میتسویی کار را به‌طور کامل متوقف نکرد، اما انتظار می‌رود این تحولات با انتقاد شدید دولت ایران که در این طرح سهمی معادل با شرکت ژاپنی سرمایه‌گذاری کرده روبهرو شود. یک سخنگوی شرکت میتسویی اعلام کرد این شرکت حداکثر سعی خود را برای تکمیل طرح به کار خواهد برد، اما ممکن است از ایران خواسته شود سهم بیشتری از طرح را به‌عهده بگیرد.[۳۷]
گزارش- 11
11. به‌دنبال ادعای دولت اندونزی مبنی‌بر وجود یک جریان برانداز مرتبط با جمهوری اسلامی ایران در این کشور، امروز کاردار سفارت ایران در جاکارتا، با حضور در محل وزارت امور خارجه اندونزی درباره این مسئله ابراز بی‌اطلاعی کرد. کامیابی‌پور کاردار سفارت ایران در جاکارتا، امروز، در ساختمان وزارت امور خارجه اندونزی حضور یافت و درمورد اظهارات اخیر دریاسالار سودومو رئیس سازمان امنیت داخلی اندونزی، از مقامات این وزارتخانه توضیح خواست. سودومو به‌تازگی اعلام کرده بود که یک جنبش خرابکارانه برای سرنگونی دولت اندونزی از ایران درخواست کمک کرده است.** کاردار سفارت ایران پس از ملاقات با محمد صالح مدیرکل امور خاورمیانه وزارت امور خارجه اندونزی، از وجود هرگونه توطئه علیه دولت این کشور اظهار بی‌اطلاعی کرد.[۳۸]
گزارش- 12
12. امروز، معاون رئیس‌جمهور عراق و نایب اول رئیس‌جمهوری این کشور در سفرهای جداگانه و با هدف گسترش و توسعه روابط به سنگال و چکسلواکی سفر و با مقامات این کشورها دیدار و گفتوگو کردند. محی‌الدین معروف معاون رئیس‌جمهور عراق، به‌منظور یک دیدار رسمی ۲ روزه از سنگال، امروز، وارد این کشور شد و مورد استقبال نخست‌وزیر سنگال قرار گرفت. وی پس از ورود به سنگال گفت: این مسافرت در چارچوب تحکیم همکاری دوجانبه درزمینه اقتصادی، فرهنگی و سیاسی که درحال گسترش است، انجام می‌گیرد. معروف سپس اعلام کرد که گفت‌وگوهایش با رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر سنگال درباره مناسبات بین دو کشور و مسائل بین‌المللی خواهد بود.[۳۹] از سوی دیگر، طه یاسین رمضان عضو فرماندهی شورای انقلاب و نایب اول ریاست‌جمهوری عراق، در دیدار با رئیس دولت چکسلواکی درباره گسترش روابط بین دو کشور به‌ویژه درزمینه اقتصادی و نیز بعضی از مسائل بین‌المللی گفتوگو کرد. کارشناسان احتمال می‌دهند گسترش معاملات نفتی نیز از موضوعات مهم مورد بررسی در این گفتوگو بوده باشد. دو طرف در پایان گفت‌وگوها ضمن مفیدخواندن این مذاکرات بر ضرورت تحکیم دوستی بین خود تأکید کردند.[۴۰]
گزارش- 13
13. امروز، روزنامه‌های دیلی تلگراف، گاردین و وال استریت در تحلیل‌های جداگانه و تا حدودی متفاوت جنگ ایران و عراق و اوضاع نیروهای دو کشور را بررسی کردند. درحالیکه روزنامه دیلی تلگراف از آمادگی ایران برای تدارک حمله به عراق نوشته است، روزنامه گاردین از انتظار عراقی‌ها برای تصرف آبادان خبر داد. روزنامه وال استریت نیز با اشاره به مشکلات ناشی‌از جنگ برای ایران و عراق و دشواری‌های دو کشور در تهیه سلاح، احتمال حمله دو طرف به یکدیگر را کم ارزیابی کرد. روزنامه انگلیسی دیلی تلگراف در گزارشی با عنوان” ایران آماده حیات‌بخشیدن به جنگ خلیج (فارس)”، به آمادگی ایران برای حمله به نیروهای عراقی پرداخت و نوشت: «براساس گزارش‌های اطلاعاتی غرب، ایران درحال تدارک ضدحمله علیه نیروهای عراقی است که نواحی مرزی او را اشغال کرده‌اند. تصاویر شناسایی که گزارش‌های رسیده از تهران مؤید آن است، حاکی‌از تجهیزات تدارکاتی وسیعی است که از سوریه و لیبی به ایران فرستاده می‌شود. ارزیابی سیاسی این است که ایران از تلاش‌های میانجیگرانه کنفرانس اسلامی و آقای اولاف پالمه نماینده سازمان ملل، مأیوس شده است. به اعتقاد رهبران ایران، عراق باید با شکست در صحنه نبرد مجبور به حضور در پای میز مذاکره شود.» این گزارش در ادامه با اشاره به تأثیر نارضایتی‌های داخلی عراق بر تقویت عزم ایران آورده است: «عزم ایران بر شکستن بن‌بست جنگ خلیج‌فارس با گزارش‌هایی مبنی‌بر نارضایتی در داخل عراق تقویت شده است. بارزترین نمونه اخیر درپی حمله هوایی ایران به نیروگاه ناصریه در جنوب عراق دیده شد ... به‌دنبال این حمله، دولت عراق دستور یک تحقیق و بررسی دراینزمینه را صادر کرد و در نتیجه تحقیقات ۱۵۰ افسر و کارمند سیستم‌های ضدهوایی و موشکی که ناصریه را حفاظت می‌کردند، بازداشت شدند که به گفته منابع ایرانی حداقل ۳۲ نفر از آنان متعاقباً اعدام گردیدند. همه افراد مرتبط با این قضیه شیعه بودند که اصولاً با رژیم سنی به ریاست صدام مخالف‌اند.»[۴۱] در مقابل، روزنامه انگلیسی گاردین در تحلیلی با عنوان” عراقی‌ها در انتظار نبرد برای تصرف آبادان”،درباره آمادگی عراق برای حمله و اشغال شهر آبادان نوشت: «سه ماه است که طولانی‌ترین جنگ معاصر در خاورمیانه به سستی گراییده است. هشدارهای شدید اخیر صدام مبنی‌بر اینکه اگر تهران همچنان از به‌رسمیت‌شناختن حاکمیت عراق بر اروندرود خودداری کند این کشور آماده تصرف مناطق بیشتری است، مؤید این حدس است که عراق درصدد حمله جدیدی است، اما حتی در بهترین شرایط جوی نبرد برای تصرف آبادان بسیار وحشتناک به‌نظر می‌رسد.» در ادامه این مقاله، ضمن اشاره به آرامش نسبی در جبهه‌ها و اجرا‌نشدن عملیات گسترده عراق آمده است: «پس از دو ماه نخست جنگ که عراق با حمله‌ای قاطع در ۲۲ سپتامبر (۱۹۸۰)، آن را آغاز کرد، حمله عمده‌ای از‌سوی این کشور مشاهده نشده تا دفاع شدید ایران از شهرها را در هم شکند.» نویسنده مقاله سپس به راهبرد جنگی عراق و تلاش برای پایین نگه‌داشتن میزان تلفات خود پرداخت و نوشت: «استراتژی کوبیدن شهرهای ایران با توپخانه از راه دور و بدون دست‌زدن به یک حمله بزرگ باعث پایین نگه‌داشتن میزان تلفات عراق گشته است. این مسئله یک هدف مهم سیاسی برای عراق محسوب می‌شود.»[۴۲] بااینحال، روزنامه امریکایی وال استریت (چاپ نیویورک) نگاه متفاوتی نسبت به روزنامه‌های انگلیسی به جنگ داشت و درمورد دشواری‌های ایران و عراق برای ادامه جنگ و انجام حمله نوشت: «ایران و عراق ممکن است برای افزایش تهاجم بهاره در جنگ با یکدیگر دچار مشکلاتی شوند، زیرا هردو طرف برای به‌دست‌آوردن اسلحه با دردسرهایی مواجه شدند. ایران مخصوصاً به‌راه‌های عجیب و غریبی متوسل شده است. این کشور بعد از کلاهبرداری یک تهیه‌کننده فرانسوی سلاح، به سازمان آزادی‌بخش فلسطین به‌عنوان یک عامل خرید روی آورده است ... عراق نیز دچار دردسرهایی است، قبلاً عراق برای خرید وسایل روسی با مصر معامله می‌کرد، اما هم‌اکنون عراق به لهستان، آلمان‌شرقی و مجارستان روی آورده است. مطلب قابل‌توجه این است که هیچ‌یک از دو طرف، محموله عمده و مستقیم سلاح از هیچ‌یک از دو ابرقدرت دریافت نمی‌کند.» در ادامه این گزارش آمده است: «عدم علاقه امریکا روشن است، ما به هیچ‌یک از دو طرف توجهی نداریم و هیچ‌یک از طرف‌های مسئول در غرب نمی‌خواهند به آنها برای منفجرکردن زیربنای صادرات نفت وسایل بیشتری بدهد. روس‌ها نیز نمی‌خواهند با حمایت خیلی زیاد از عراق، ایران را از خود بیگانه و بیزار کنند و برعکس.»[۴۳]
گزارش- 14
14. روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی درباره اوضاع اقتصادی ایران و عراق و نحوه تأمین هزینه‌های جنگ، از تصمیم ایران برای افزایش صادرات نفتی خود خبر داد. روزنامه واشنگتن پست نیز مقاله‌ای درمورد کمک‌های کشورهای عربی خلیج‌فارس به عراق و اهمیت این کمک‌ها در تأمین هزینه‌های جنگی این کشور و تثبیت حکومت بعث منتشر کرد. روزنامه فایننشال تایمز (چاپ انگلستان) در گزارشی با این عنوان که” ایران می‌خواهد صادرات نفتش را دوبرابر کند”، نوشت: «طبق بودجه ارائه‌شده به مجلس، ایران می‌خواهد برای سال آینده صادرات نفت خود را دوبرابر نموده و به میانگین ۵/۲ میلیون بشکه در روز برساند. برای تأمین ۱۷ میلیارد دلار کسر بودجه، دولت آقای محمدعلی رجایی بر آن است درآمد نفتی خود را از ۱۸ میلیارد دلار جاری به ۳۴ میلیارد دلار از مارس ۱۹۸۱ تا مارس ۱۹۸۲، افزایش دهد.» در پایان این گزارش آمده است: «کارشناسان صنعت نفت در تهران به‌هر‌حال از اینکه ایران بتواند استعداد تولید خود را به‌سرعت به این سطح برساند، شک دارند. آنها محدودیت‌های حاصله از جنگ خلیج‌فارس برای بهره‌برداری از امکانات نفتی موجود، به‌خصوص ترمینال عظیم خارک را به‌عنوان دلیل ذکر می‌کنند.»[۴۴] از طرفی، روزنامه واشنگتن پست در مقاله‌ای با عنوان”وام‌های کشورهای عربی به عراق، این کشور را در ادامه جنگ خود با ایران یاری می‌دهد”، به کمک‌های مالی کشورهای عربی به عراق و تأثیر آن بر تثبیت دولت عراق و توانایی این کشور برای ادامه جنگ اشاره کرد و نوشت: «عربستان سعودی و ۳ کشور دیگر تولیدکننده نفت در خلیج‌فارس، میلیاردها دلار به عراق وام می‌دهند تا این کشور را در پایداری خود برای جنگ با ایران یاری دهند و به برنامه‌های عمرانی بلند‌پروازانه این کشور کمک کنند ... اعطای وام از‌سوی کشورهای عربی به عراق برای ادامه ثبات دولت صدام حیاتی بوده است. وام‌های مورد بحث به عراق این توانایی را بخشیده است که اقتصاد کشورش را از اثرات مخرب جنگ به‌دور نگاه دارد و رونق اقتصادی و عمرانی را که قبل از جنگ ایجاد شده بود همچنان حفظ کند.» این مقاله با اشاره به منابع ارزی عراق و حمایت کشورهای عربی از این کشور از قول یک مقام عراقی آورده است که اقتصاد برای عراق در این جنگ مسئله نیست مشروط بر اینکه در مدت زمانی معقول جنگ با ایران به پایان برسد. در ادامه مقاله آمده است: «منابع غربی این ارزیابی عراقی‌ها از اقتصاد خود را تأیید می‌کنند و معتقدند عراق می‌تواند یک سال دیگر و حتی بیشتر بدون اینکه به وضعیت کنونی سطح مصارف اقتصادی آن لطمه‌ای وارد آید، به جنگ ادامه دهد.» بااینحال، نویسنده مقاله اذعان دارد که بسیاری از این محاسبات که مبنای اصلی آنها نفت است ممکن است به‌کلی غلط از آب در‌بیاید، بنابراین در ادامه آورده است: «درحالحاضر به‌علت وجود مقادیر زیادی نفت اضافی در منابع ذخیره نفت سراسر جهان، برخی از کشورهای جهان، ازجمله فرانسه که مشتری اصلی نفت عراق است، خود را نیازمند به واردات نفت نمی‌بینند و عراق نیز که به‌تدریج می‌کوشد میزان صادرات نفت خود را افزایش دهد ممکن است در آینده از حیث تهیه منابع جدید درآمد خود را مواجه با اشکال ببیند.»[۴۵]
گزارش- 15
15. خبرگزاری تاس در گزارشی به بررسی وضعیت جنگ ایران و عراق در چند روز گذشته پرداخت و از ارسال مهمات و اسلحه به کشور عراق ازطریق بنادر عربستان خبر داد. خبرگزاری تاس درباره وضعیت جنگ ایران و عراق اعلام کرد: در هفته گذشته، تغییرات اساسی در وضع جبهه‌های جنگ عراق و ایران روی نداده است. در جبهه‌های غرب، نبرد بیشتر در نواحی مرزی جریان داشت. در جنوب نیز نیروهای ایران عملیاتی را در منطقه دزفول و شوش اجرا کردند تا با عقب‌راندن دشمن از این مناطق این دو شهر را از گلوله‌باران نیروهای عراقی به دور نگه دارند. از سوی دیگر، نیروی هوایی عراق شهر آبادان را به‌شدت بمباران و به شهرهای دزفول و اهواز حمله کرد. به عقیده محافل مطلع محلی، نیروهای عراقی در خوزستان درحال متمرکزشدن هستند و این نشان‌دهنده تدارک برای یک تهاجم وسیع و تازه در منطقه می‌باشد. همین منابع خاطرنشان کردند که فعالیت بنادر سعودی برای دریافت اسلحه از سومالی، یمن‌شمالی و مصر برای عراق رو به افزایش است. دراینزمینه گفته می‌شود مصر بیش از ۴۰ میلیون دلار سلاح به عراق فروخته است.[۴۶]
گزارش- 16
16. در ادامه حمایت‌ها و کمک‌های تسلیحاتی دولت فرانسه به عراق، ۲ قرارداد جدید درزمینه تجهیزات رادیویی و نظامی بین دو کشور منعقد شد. به گفته خبرنگار واحد مرکزی خبر به نقل از روزنامه لوکوتیدین دوپاری، کیدیپاینفو (سرویس خبرگزاری اسرائیل) از قول مطبوعات لبنانی و کویتی گزارش داد که قراردادی به مبلغ ۹۰۰ میلیون دلار بین عراق و کمپانی تامسن سی.اس.اف به‌منظور تحویل یک شبکه صنعتی الکترونیک در (سامرا) منعقد شد. این شبکه به ساخت اولیه تجهیزات نظامی رادیو و رادار اختصاص خواهد داشت. طبق گفته همین منابع، به‌موجب قرارداد دیگری مقرر شد فرانسه معادل ۸۰۰ میلیون دلار تانک، زره‌پوش، موشک و بالگرد به عراق تحویل دهد.[۴۷]
گزارش- 17
17. گروهی از مجاهدان عراقی با تحصن در محل سازمان عفو بین‌الملل در پاریس خواستار محاکمه رئیس‌جمهور عراق در یک دادگاه بین‌المللی شدند. براساس گزارش خبرگزاری پارس، روز گذشته، حدود ۳۰ تن از مجاهدین عراقی در اعتراض به حکومت صدام و شکنجه و ترور در عراق در سالن ورودی سازمان عفو بین‌الملل پاریس تحصن کردند. این تحصن که با حضور اقشار مختلفی از مجاهدین انجام شد، امروز نیز ادامه یافت. تحصن‌کنندگان هدف حرکت خود را بدین‌صورت تشریح کردند: «ما به اینجا آمده‌ایم تا صدای حق‌طلبانه امت مستضعف عراق و جنایات صدام را به گوش جهانیان برسانیم و تا موقعی که به این هدف خود نائل نشویم محل را ترک نخواهیم کرد.» مجاهدین عراقی امروز، در مصاحبه با روزنامه لوموند و آژانس خبری رویتر درباره انقلاب اسلامی ایران و طرف‌داری از آن گفتند: «انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب مردمی و اسلامی است و ما حمایت خود را از تمام انقلاباتی که این‌چنین باشد اعلام می‌داریم.» یکی از افراد متحصن نیز وضعیت ارتش عراق را بسیار وخیم توصیف کرد و اطمینان خاطر داد که کمک‌های نظامی دولت‌های حامی عراق هیچ‌گونه نقشی در پایداری صدام نخواهد داشت، زیرا حکومت حزب بعث مردمی نیست و محکوم به سقوط است. وی افزود: عراق در وضعیت اقتصادی بسیار بدی به سر می‌برد. همچنین به گزارش خبرگزاری فرانسه، سخنگوی تظاهرکنندگان اعلام کرد: درحالحاضر حدود ۷۰.۰۰۰ زندانی سیاسی در عراق وجود دارد و بیش از ۱۰۰.۰۰۰ نفر به دلایل سیاسی کشته و از آوریل ۱۹۸۰ نیز ۲۵۰.۰۰۰ نفر از عراق اخراج و به ایران فرستاده شده‌اند. ژان فرانسوا لامبرت رئیس دفتر اجرایی بخش فرانسوی عفو بین‌الملل، اظهار کرد: «سازمان دراین‌باره اظهارنظری نکرده بود و قصد ندارد دراین‌مورد و یا موارد دیگر موضع‌گیری نماید. جوانان عراقی خواستار محاکمه صدام به‌خاطر جنایاتش علیه مردم عراق شدند.» این گروه خواستار شدند که صدام به پای میز محاکمه در یک دادگاه بین‌المللی کشیده شود و به جنایات خود علیه مردم عراق پاسخ دهد.[۴۸]
________________________________________
- اشاره به راه‌پیمایی طرف‌داران سازمان پیکار در اطراف دانشگاه تهران و ایجاد آشوب و درگیری دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر دراینزمینه به روزشمارهای ۳۱/۱/۱۳۶۰و ۱/۲/۱۳۶۰مراجعه کنید.
- برای اطلاع بیشتر دراینزمینه به روزشمار ۳۱/۱/۱۳۶۰ مراجعه کنید.
سیدابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور در یک کنفرانس مطبوعاتی ضمن برشمردن اشتباهات صدام در حمله به ایران به مردم اطمینان داد که صدام دست پر از ایران نخواهد رفت.
منابع و مآخذ روزشمار 1360/02/03
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ۵/۲/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ سند شماره ۱۳۹۱۶۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارشی از عملیات بازی‌دراز در غرب، ۹/۲/۱۳۶۰، ص۷.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، ۳/۲/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ سند شماره ۱۳۹۱۵۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه مقدم نزاجا کرمانشاه، ۳/۲/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۷۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: مرکز خبری روابط‌عمومی سپاه پاسداران، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۳.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، صص ۳ و۴، رادیو صوت الجماهیر، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۱۹۸۵۱۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از عنکوش به ستاد عملیات دزفول، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۱۹۸۵۱۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از عنکوش به ستاد عملیات دزفول، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۳۷۴۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی دزفول به فرمانداری دزفول، ۵/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۱۹۹۲۳۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ستاد عملیات جنگ‌های نامنظم، از (بختیاری) دب حردان به ستاد عملیات، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سعید پور داراب، تقویم تاریخ دفاع مقدس: ضربه های پی‌در‌پی، جلد۹، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷، ص۵۳.
- ↑ روزنامه کیهان، ۵/۲/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، صص ۱و۲، اهواز خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۵۱۲۷۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفن‌گرام سماجا۳ (مرکز فرماندهی) به سپاه پاسداران (مرکز فرماندهی)، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۵۱۲۸۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا۳ (مرکز فرماندهی) به نزاجا (معاونت عملیات و اطلاعات)، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۵۱۲۶۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفن‌گرام سماجا۳ (مرکز فرماندهی) به نزاجا (عملیات و اطلاعات)، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، ص۱۶، ارومیه خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۵۱۲۸۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قائم‌شهر (ساری) به تهران (فرماندهی سپاه)، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، ص۱۵.
- ↑ سند شماره ۵۰۷۸۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفن‌گرام سپاه پاسداران قائم‌شهر به مرکز فرماندهی، ۵/۲/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، صص ۱۸ و ۱۹، تهران خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ سازمان مجاهدین خلق، نشریه مجاهد، شماره ۱۱۸، ۱۰/۲/۱۳۶۰، صص ۱۷ و ۲۳.
- ↑ سند شماره ۴۶۷۳۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفن‌گرام مرکز فرماندهی سپاه به نخست‌وزیری و دفتر وزیر مشاور، ۴/۲/۱۳۶۰.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۳.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، صص ۱۶ و ۱۷، مشهد خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی وزارت ارشاد اسلامی، صحیفه نور (مجموعه رهنمودهای امام خمینی)، جلد ۱۴، تهران: وزارت ارشاد اسلامی، ۱۳۸۹، صص ۳۱۳ - ۳۱۵.
- ↑ خبرگزاری پارس، خبرها و گزارش‌ها (ایران در۲۴ ساعت گذشته)، شماره۳۴، ۳/۲/۱۳۶۰، ص۴، تهران خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۵/۲/۱۳۶۰، ص۴؛ و خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۶، ۵/۲/۱۳۶۰، صص ۱۸ - ۱۶.
- ↑ همان.
- ↑ همان، صص ۴ و ۱۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ساعت گذشته)، شماره۳۴، ۳/۲/۱۳۶۰، صص ۸ - ۶، تهران خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ۵/۲/۱۳۶۰، ص۵.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، ص۱۶، سنندج خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ۵/۲/۱۳۶۰، ص۶.
- ↑ همان، ص۵.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، صص ۱۳ و ۱۴، اصفهان خبرگزاری پارس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ همان، ص۲۷، توکیو - خبرگزاری آسوشیتدپرس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ همان، صص ۲۷ و ۲۸، جاکارتا - خبرگزاری فرانسه، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ همان، صص ۷ و ۸، داکار - خبرگزاری فرانسه، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ همان، ص۵، پراگ - خبرگزاری فرانسه، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس مرکز ملی اسناد، جنگ ایران و عراق از نگاه مطبوعات جهان، جلد ۶، تهران: شکیب، ۱۳۸۸، صص ۲۶۳ و ۲۶۴.
- ↑ همان، صص ۲۶۲ و ۲۶۳.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۵، ۵/۲/۱۳۶۰، ص۳، نیویورک - آسوشیتدپرس، ۴/۲/۱۳۶۰.
- ↑ اداره کل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد اسلامی، بررسی مطبوعات جهان، شماره ۳۲، ۳/۲/۱۳۶۰، صص ۴۰ و ۴۱.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره۳۴، ۴/۲/۱۳۶۰، صص ۳ - ۱، رادیو صدای امریکا، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ همان، ص۷، بیروت خبرگزاری تاس، ۳/۲/۱۳۶۰.
- ↑ روزنامه کیهان، ۳/۲/۱۳۶۰، ص۱۲.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ۵/۲/۱۳۶۰، ص۳.