1364.09.04
| روزشمار جنگ سال 1364 1364.09.04 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | چهار آذر |
| تاریخ شمسی | 1364.09.04 |
| تاریخ میلادی | 25 نوامبر 1985 |
| تاریخ قمری | 12 ربیع‌الاول 1406 |
گزارش - 412
درپی مأموریت‌یافتن قرارگاه کربلای سپاه پاسداران برای آماده‌سازی زمینه اجرای عملیات گسترده در منطقه فاو، این قرارگاه از قرارگاه عملیاتی ارتش در جنوب خواست تا نیروها و امکاناتش را از منطقه خرمشهر تا فاو تخلیه کند. درپی این درخواست، فرمانده قرارگاه عملیاتی ارتش در جنوب (سرهنگ سلیمان‌جاه) در نامهای از فرماندهی نیروی زمینی ارتش کسب تکلیف کرد. متن نامه چنین است: «1. قرارگاه کربلای سپاه طی نامه مورخ 29/8/64 به قرارگاه عملیاتی جنوب (ارتش) اعلام داشته است که مسئولیت منطقه فاو تا خرمشهر (تقاطع کارون، اروند) به‌عهده وی بوده و نیازی به قرارگاه مشترک در آبادان نمی‌باشد. 2. آمادگی خود را جهت جایگزین‌نمودن توپخانه صحرایی و پدافند هوایی اعلام نموده و خواستار تخلیه منطقه آبادان گردیده است. 3. درحال‌حاضر، یگان‌های قضایی ژاندارمری و پدافند هوایی آن یگان و همچنین دو آتشبار 130 میلی‌متری و یک آتشبار کاتیوشا جهت اجرای مأموریت‌های ویژه طرح (سعد) در جزیره آبادان مستقر می‌باشند. 4. خواهشمند است مقرر فرمایید باتوجه‌به موارد یادشده بالا اوامر عالی ابلاغ تا اقدام لازم به عمل آید. ف.ق.ع جنوب سرهنگ ستاد سلیمان‌جاه».[۱]
گزارش - 413
معاونت اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبیای سپاه پاسداران که برای جمع‌آوری اطلاعات لازم از وضعیت زمین و دشمن به‌منظور فراهم‌کردن مقدمات اجرای عملیات گسترده در منطقه فاو می‌کوشد، امروز در گزارشی وضعیت زمین، راه‌ها و جاده‌ها، پوشش گیاهی و نهرها، پل‌ها و عوارض مختلف و متعدد طبیعی و مصنوعی منطقه غرب رودخانه اروند و سواحل شمالی خور عبدالله، خور شیطانه و خور زبیر را تشریح کرد: «الف) وضعیت زمین منطقه غرب اروندرود ازلحاظ جنس زمین به چهار بخش تقسیم می‌گردد: بخش اول کرانه غربی اروند، بخش دوم سواحل شمالی خور عبدالله و خور شیطانه، بخش سوم غرب جاده فاو ـ بصره و بخش چهارم حواشی خور عبدالله و خور زبیر.
بخش اول: منطقه غرب اروند این قسمت پوشیده از نخلستان می‌باشد که کمترین عمق آن درمقابل جزیره مینو 200 الی 300 متر و بیشترین عمق نخلستان در منطقه البحار به حدود 5/3 کیلومتر می‌رسد. زمین این منطقه به‌طورکلی کشاورزی بوده و در اکثر مناطق به‌علت وجود نهرهای منشعب از اروند و استفاده از آنها جهت آبیاری نخلستان‌ها مرطوب و گلی بوده و تردد وسائط نقلیه محدود به جادههای موجود در منطقه می‌باشد. در برخی نقاط به‌علت بلندبودن، زمین نسبتاً خشک و قابل‌عبور می‌باشد، در پاره‌ای نقاط برای وسائط نقلیه چرخدار و در برخی نقاط جهت حرکت‌کردن وسائط نقلیه شنی‌دار مناسب است. ازجمله این مناطق می‌توان زمین‌های فاو، الدویب، الدوامه و قطعه را نام برد.
بخش دوم: سواحل شمالی خور عبدالله و خور شیطانه زمین‌های حدفاصل خور تا جاده فاو ـ ام‌القصر تحت‌تأثیر جزرومد قرار داشته و به‌صورت باتلاقی و چسبنده می‌باشد. در تابستان آب با جاده تقریباً دو کیلومتر فاصله داشته و تردد تنها برای افراد پیاده میسر می‌باشد و در زمستان آب تا نزدیکی جاده رسیده و تردد را غیرممکن می‌سازد. در حاشیه شمالی جاده فاو ـ ام‌القصر نیز براثر نشت رطوبت تا مسافتی مرطوب و گل‌آلود است اما از عمق آن اطلاعی در دست نیست.
بخش سوم: غرب جاده فاو ـ بصره این منطقه که از جاده مزبور تا حواشی خور عبدالله و خور زبیر ادامه دارد، شوره‌زار بوده و در فصول خشک تردد وسائط نقلیه شنی‌دار در آن بلامانع بوده و خودروهای چرخدار نیز می‌توانند کم‌وبیش در آن تردد نمایند، لکن در فصول بارندگی و یا بارش باران تردد در این زمین‌ها منحصراً از‌طریق جادههای موجود امکان‌پذیر می‌باشد. این زمین‌ها در طی مدت کمتر از یک هفته درصورت تابش آفتاب قابلیت عبورومرور وسائط نقلیه شنی‌دار و بعضاً چرخدار را پیدا می‌نماید. در نقاطی محدود طبیعت زمین با زمین‌های این محدوده تفاوت دارد؛ ازجمله در منطقه مقابل خرمشهر پس از بارندگی شدید آب حاصله بر روی زمین به‌صورت راکد باقی می‌ماند و همچنین در منطقه جنوب کارخانه نمک حدفاصل جادههای فاو ـ ام‌القصر و فاو ـ بصره به‌علت بلندبودن نسبی زمین از مناطق هم‌جوار و کوبیده‌شدن زمین، در مواقع بارندگی ادوات زرهی (شنی‌دار) و پس از مدت 3 الی 4 روز سایر خودروهای (چرخدار) می‌توانند در آن تردد نمایند. بخش چهارم: حواشی خور عبدالله و خور زبیر اطراف این خورها به‌علت انشعابات زیادی که دارند باتلاقی و غیرقابل‌تردد می‌باشد. منطقه باتلاقی شرق خور زبیر 16 کیلومتر طول و 10 کیلومتر عرض دارد. ب) وضعیت راه‌ها راه‌های منطقه غرب اروند به دو بخش اصلی و فرعی تقسیم می‌گردند:
بخش اول: راه‌های فرعی عمده راه‌های فرعی منطقه در نخلستان‌های حاشیه اروند قرار دارند که اغلب خاکی و بعضاً شوسه و آسفالت می‌باشند. این راه‌ها که اکثراً میان نهرها و از سمت شرق به غرب از جاده فاو ـ بصره به‌سمت اروند امتداد یافته‌اند عموماً مرتفع بوده و عرض آنها قابلیت تردد دو خودرو را دارد. در محل تلاقی این جاده‌ها با نهرهای موجود معمولاً پل‌های بتنی و لوله‌ای با تحمل خودروهای معمولی (تناژ حدود 20 تن) و بعضاً پل‌های چوبی و پل‌های با تحمل زیاد (تناژ حدود 60 تن) قرار دارد. یک سری از راه‌های فرعی نیز بین جاده فاو ـ بصره و جاده نفت ملی (فاو ـ ابوالخصیب) وجود دارند که اغلب شوسه بوده و ارتفاع آنها به‌طور متوسط 5/1 الی 2 متر و عرض آنها 6 متر می‌باشد.
بخش دوم: راه‌های اصلی جاده فاو ـ بصره در کناره نخلستان غرب اروند قرار داشته و فاصله آن با نخلستان تا 2 کیلومتر نیز می‌رسد. در مناطق معامر و مقابل خسروآباد، این راه‌ها جاده مرزی دشمن بوده و عقبه نزدیک وی به شمار می‌آید و اغلب جادههای فرعی داخل نخلستان با آن تلاقی پیدا می‌کنند. مشخصات این جاده از این قرار است: طول 95 کیلومتر، عرض 8 متر، ارتفاع 5/1 متر و نوع جاده آسفالت درجه 2. جاده نفت بصره در منطقه البحار از جاده فاو ـ بصره جدا گشته و تا بصره ادامه دارد. مشخصات آن از این قرار است: طول 67 کیلومتر، عرض 8 متر، ارتفاع 5/1 متر و آسفالته می‌باشد. جاده نفت ملی از فاو تا سه‌راهی ابوالخصیب به طول 85 کیلومتر، عرض 8 متر و ارتفاع 2 متر با آسفالت درجه 2 قرار دارد. در امتداد جادههای فوق‌الذکر خطوط انتقال نیرو، تلگراف و تلفن و لوله‌های آب و نفت قرار دارد. جادههای مملحه به طول 50 کیلومتر از فاو تا ام‌القصر به عرض 8 الی 10 متر، ارتفاع 5/2 متر و آسفالت درجه 1 از فاو تا ام‌القصر در حاشیه خور عبدالله و خور شیطانه قرار دارد و زمین‌های شمالی را از قرارگرفتن در معرض جزرومد محافظت می‌نماید. در طول مسیر جاده سه پل وجود دارد که از این قرارند: پل اول بر روی کانال کارخانه نمک به طول 10 متر، عرض 4 متر و بتنی می‌باشد. این پل با پایههای فلزی عمودی در دو ردیف سه تایی و هم‌سطح جاده بوده و تناژ آن 20 تن می‌باشد. پل دوم در منطقه حاشیه و جزیره حجام قرار دارد و این پل دوبه‌ای بوده و 1000 متر طول دارد. در این فاصله علاوه‌بر پل جهت جابه‌جایی از دوبه‌های بزرگ که توسط یدک‌کش کشیده می‌شوند نیز استفاده می‌گردد، این دوبه‌ها قابلیت حمل پنج خودرو را دارا می‌باشند.[۲] والسلام، اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) محمد باقری»
گزارش - 413
عراق ادعا کرد امروز به یک هدف بزرگ دریایی حمله کرده است، اما این ادعا تأیید نشد و یک منبع داخلی از تجاوز به حریم هوایی بندر امام خمینی خبر داد. ارتش عراق امروز در اطلاعیه نظامی شماره 2033 اعلام کرد: «عقاب‌های شجاع هوایی ما در ساعت 11:30 امروز به یک هدف بزرگ دریایی در نزدیکی سواحل دریایی ایران حمله کردند و پس از اصابت دقیق هدف خود، سالم به میهن بازگشتند.»[۳] گفتنی است که هیچ‌یک از خبرگزاری‌ها یا رسانه‌های خارجی این خبر را تأیید نکردند. درضمن یک منبع موثق داخلی گزارش داد که امروز بندر امام خمینی مورد تجاوز هوایی عراق قرار گرفته است. در این تجاوز، هواپیماهای عراقی بدون هیچ اقدامی متواری شده‌اند.[۴]
گزارش - 414
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ادامه اجرای سیاست بازرسی کشتی‌های مشکوک به حمل کالا برای عراق، امروز کشتی دیگری را در دریای عمان توقیف کرد. دراین‌حال، یدک‌کش توقیف شده هلندی آزاد و کشتی کویتی ابن‌البیطار، که روز گذشته در دریای عمان توقیف‌شده بود، امروز بازرسی شد. به نوشته روزنامه اطلاعات، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بعدازظهر روز دوشنبه [امروز] یک فروند کشتی پانامایی به نام آرتور را ـ که مقصد نهایی آن کویت می‌باشد ـ به‌دلیل مشکوک‌بودن محموله آن توقیف کرده است. روزنامه اطلاعات افزوده است: «خبرگزاری جمهوری اسلامی از مقامات نظامی کشور کسب اطلاع کرد: کشتی آرتور ـ که در شرق تنگه هرمز در دریای عمان توسط پرسنل شجاع نیروی دریایی توقیف شد ـ به یکی از بنادر جنوبی ایران هدایت و کار بازرسی آن آغاز شده است. این کشتی 24 خدمه کره جنوبی دارد و درصورت اطمینان از اینکه کالایی برای رژیم عراق بارگیری نکرده است، آزاد خواهد شد.»[۵] براساس قوانین بین‌المللی، ایران اجازه نخواهد داد کالایی که توان جنگی رژیم عراق را افزایش می‌دهد، از خلیج‌فارس و دریای عمان حمل شود.[۶] خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از منابع دیپلماتیک در تهران، گزارش داده است: «کشتی تجاری با پرچم پاناما، ولی اجاره‌شده توسط یک شرکت دریایی ایتالیایی، روز دوشنبه (4/9/64) در خلیج عمان توقیف‌شده است. منابع مذکور تصریح کردند کشتی آرتور برای بازرسی محموله آن به‌سوی یک بندر ایرانی اسکورت شده است. وزارت امور خارجه ایران که موردسؤال خبرگزاری فرانسه قرار گرفت، این خبر را نه تأیید و نه تکذیب کرد.»[۷] از سوی دیگر، خبرگزاری آسوشیتدپرس درمورد آزادی یدک‌کش هلندی آمستردام به نقل از سخنگوی شرکت مالک این یدک‌کش، آورده است: «این یدک‌کش و خدمه‌اش امروز پس از دو هفته توقیف به گمان جاسوسی، توسط مقامات ایرانی آزاد شدند. این سخنگو گفت که یدک‌کش آمستردام کمی پس از ساعت 8:30 گرینویچ [11 صبح به وقت تهران] بندرعباس ایران را ترک کرد و در مسیرش به‌طرف دوبی وارد آب‌های بین‌المللی شد.»[۸] رادیو بی‌بی‌سی نیز دراین‌باره گفت: «شرکتی که یدک‌کش را در خدمت دارد اعلام کرد که ناخدای کشتی مذکور به این شرکت اطلاع داده است که طی مدت توقیف خود در ایران با آنها خوش‌‌رفتاری شده است. مقامات ایرانی هنگام توقیف این یدک‌کش که آمستردام نام دارد، اظهار داشته بودند که یدک‌کش به‌صورت کشتی جاسوسی به کار می‌رفته است، اما سخنگوی شرکت مربوط این ادعا را پوچ خوانده است.»[۹] درباره کشتی کویتی ابن‌البیطار که روز گذشته توقیف شد، نیز خبرگزاری جمهوری اسلامی از مقامات نظامی کشور چنین کسب اطلاع کرد: «بخشی از محموله کشتی برای رژیم عراق بارگیری‌شده و کار بازرسی کشتی از نخستین ساعات صبح امروز آغاز شده است و درصورتی‌که کالاهای بارگیری‌شده توان جنگی رژیم بغداد را افزایش دهد، تخلیه خواهد شد. کشتی 33618 تنی کویتی 43 خدمه دارد که 18 تن از آنان افسر هدایت‌کننده کشتی هستند. هفت انگلیسی، دو عراقی، دو مصری، دو اردنی، دو کویتی، یک هندی، یک دانشجوی افسری فلسطینی با پاسپورت اردنی و یک بحرینی کادر افسری کشتی را تشکیل می‌دهند و بقیه خدمه بنگلادشی هستند.»[۱۰]
گزارش - 415
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه‌ای بخشی از فعالیت‌های این نیرو را، ازجمله طرح‌های عملیاتی، تدابیر امنیتی درباره حضور ناوهای جنگی خارجی در خلیج‌فارس، بازرسی کشتی‌ها و... تشریح کرد. ناخدا محمدحسین ملک‌زادگان در گفت‌وگویی اختصاصی با روزنامه اطلاعات درباره اهداف مانور نیروی دریایی گفت: «مانور این نیرو در بندرعباس یکی از طرح‌های عملیاتی نیروی دریایی بود که برای حفظ و کسب آمادگی برای اجرای طرح‌های عملیاتی مصوب و باتوجه‌به تهدیدات موجود در منطقه اجرایی شد.» وی درباره دلیل توقیف یدک‌کش هلندی آمستردام در آب‌های ساحلی ایران گفت: «یدک‌کش‌ها به‌عنوان لاشخورهای دریایی، جهت یدک‌‌کشیدن کشتی‌های آسیب‌دیده وارد حریم آب‌های ایران می‌شوند. اما آنچه که در توقیف این یدک‌کش موردتوجه قرار گرفت سیستم‌های مخابراتی بسیار قوی و حتی رادار سطحی با برد 120 مایل [بود که] به نظر غیرعادی بود.» درمورد مشخصات حریم امنیتی ایران، ناخدا ملک‌زادگان به صدور اطلاعیه‌ای بین‌المللی در آغاز جنگ اشاره کرد که در آن، این حریم اعلام و در همه نشریات دریایی دنیا هم ثبت شده است. فرمانده نیروی دریایی در پاسخ این سؤال که آیا برای بستن تنگه هرمز دربرابر خطرهای احتمالی قدرت‌های جهانی طرحی وجود دارد، گفت: «طرح‌هایی وجود دارد که به‌موقع و بنا به دستور شورای عالی دفاع آنها را درمقابل خطرات احتمالی به مورد اجرا خواهیم گذاشت.» ناخدا ملک‌زادگان درمورد حضور ناوهای جنگی امریکا، انگلیس و فرانسه در خلیج‌فارس گفت: «فعالیت این کشتی‌ها به زمان‌های گذشته در منطقه برمی‌گردد که برمبنای سیاست جهان‌خواری قدرت‌های استکباری در منطقه و خصوصاً در خارج از تنگه هرمز و یا آب‌های کشورهای منطقه حضور دارند و ما امیدواریم کشورهای دیگر خلیج‌فارس به این نتیجه برسند که هدف این ناوها چیست.» وی افزود: «درزمینه اخذ تدابیر امنیتی باید توضیح دهم که این کشتی‌ها به‌هیچ‌عنوان وارد آب‌های ما نمی‌شوند و کاملاً تحت‌نظر واحدهای ما قرار دارند.» فرمانده نیروی دریایی همچنین گفت: «روزانه حدود 10 تا 20 کشتی موردبازپرسی نیروهای ایران قرار می‌گیرد و تاکنون بیش از 400 کشتی موردبازپرسی قرار گرفته‌اند. [...] و آخرین کشتی توقیف‌شده نیز کشتی آلمانی گابریل بود که عصر روز جمعه گذشته پس از اینکه برای ما اثبات شد که کالای نظامی برای رژیم عراق ندارد، آزاد شد.» وی افزود: «به‌لحاظ خطوط مواصلاتی دریایی ازنظر تردد نفتکش‌ها ما توانسته‌ایم با تدابیری که به اجرا گذاشته‌ایم این خطوط را باز نگاه داریم و به‌راحتی تحت نظارت خود قرار دهیم.» ناخدا ملک‌زادگان درمورد کشتی‌هایی که دارای کالای نظامی برای عراق هستند، گفت: «ما کشتی‌های خود را در منطقه‌ای متمرکز کرده‌ایم که این کشتی‌ها قبل از اینکه وارد آن منطقه شوند، مورد بازرسی قرار گیرند.»[۱۱]
گزارش - 416
امروز نیز اقدامات و درگیری‌های متعددی در مناطق مرزی شمال‌غرب کشور بین نیروهای خودی و افراد گروه‌های ضدانقلاب رخ داد که تعدادی از رزمندگان خودی شهید یا مجروح شدند و افرادی از ضدانقلاب دستگیر یا کشته شدند. همچنین در درگیری طالبانی‌ها با نیروهای عراقی، عده‌ای از بعثی‌ها کشته شدند. 1. به گزارش فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) نیروهای پایگاه ناوه از توابع بانه، با افراد حزب دمکرات درگیر شدند که این درگیری بدون تلفات خاتمه یافت. در این درگیری دو نفر از افراد حزب دمکرات خود را تسلیم نیروهای خودی کردند.[۱۲] 2. فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) گزارش داد: در منطقه سردشت نیروهای خودی در اطراف پایگاه کلوسه پایین و روستای شیخ عیسی با افراد ضدانقلاب درگیر شدند که این درگیری بدون تلفات خاتمه یافت.[۱۳] 3. شهربانی استان کردستان گزارش داد: نیروهای خودی در منطقه کوه مین‌آباد از توابع سقز، با نیروهای دمکرات درگیر شدند. در این درگیری چند نیروی خودی شهید و 3 نفر از عوامل دمکرات زخمی شدند.[۱۴] 4. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) از میاندوآب گزارش داد: امروز نیروهای پایگاه قبانکندی مستقر در محور شهید خدایی تحت‌امر گردان خاتم با ضدانقلابیون درگیر شدند که پس از دقایقی درگیری خاتمه یافت. درپی آن، گردان حضرت رسول(ص) برای تعقیب افراد ضدانقلاب شبانه به منطقه اعزام شد و روستای مذکور را پاک‌سازی کرد و سالم، بدون تلفات به مقر خود بازگشت.[۱۵] 5. بنا بر اعلام ناحیه ژاندارمری باختران، در درگیری بین نیروهای خودی با عناصری از ضدانقلاب در 6 کیلومتری شرق پاوه، ملانوری معاون گروه حرکت اسلامی، کشته شده است.[۱۶] 6. نشریه گزارش روزانه وزارت اطلاعات نوشته است: «تعداد 16 تن از عناصر مزدور دمکرات شب‌هنگام وارد روستای ماشین‌بلاغ [از توابع تکاب] شده و پنج تن از افراد گروه مقاومت را که مسلح به ژ3 بودند، خلع سلاح کردند.»[۱۷] 7. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) گزارش داد: 2 تن از نیروهای تأمین پایگاه دولتو از توابع سردشت براثر برخورد با مین کاشته شده بهدست افراد ضدانقلاب و انفجار آن مجروح و پای هر دو از ناحیه مچ قطع شده است.[۱۸] 8. در حوالی پایگاه صالح‌آباد از توابع شهرستان بانه، یک سرباز براثر برخورد با مین و انفجار آن از ناحیه سر و دست به‌شدت مجروح شد.[۱۹] 9. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) گزارش داد: سه نفر از اعضای تشکیلاتی حزب منحله دمکرات در منطقه میاندوآب[۲۰] و یکی از چته‌های کومه‌له در مهاباد دستگیر شدند.[۲۱] 10. چهار نفر از افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که قصد خروج از مرزهای غرب کشور را داشتند، به‌همت نیروهای اسلام دستگیر شدند.[۲۲] فردی مشکوک به جاسوسی برای عراق نیز در منطقه دهلران دستگیر شد.[۲۳] 11. دو نفر از افراد حزب دمکرات در محور سیاهومه (کردستان) خود را تسلیم نیروهای خودی کردند.[۲۴] 12. شهربانی استان کردستان گزارش داد: در روستای چهارتای عراق بین نیروهای کومه‌له و دمکرات درگیری رخ داده که درنتیجه هفت نفر از دو طرف کشته شده‌اند.[۲۵] 13. ناحیه ژاندارمری کردستان گزارش داد: نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانی‌ها) امروز با نیروهای بعث عراق در سلیمانیه درگیر شدند که در این درگیری سی نفر از افراد ارتش عراق کشته شدند.[۲۶]
گزارش - 417
مردم روستاهای مناطق کردنشین برای مقابله با گروه‌های ضدانقلاب مسلح شده‌اند. مسئول واحد بسیج مستضعفین قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در گفت‌وگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «اهالی بیش از چهارصد روستای استان‌های آذربایجانغربی و کردستان، برای مقابله با ضدانقلابیون و درجهت همکاری با جمهوری اسلامی و حراست از دستاوردهای انقلاب اسلامی بسیج و مسلح شده‌اند و درحال‌حاضر بخش مهمی از حفاظت روستاهای مذکور به‌عهده افراد مسلح روستایی واگذار شده است.» وی افزود: «از بدو تأسیس واحد بسیج مستضعفین در استان‌های آذربایجانغربی و کردستان تاکنون 25 هزار نفر تحت آموزش‌های نظامی و عقیدتی قرار گرفته‌اند که از این تعداد بیش از هفت هزار نفر در جبهه‌های نور علیه ظلمت حضور یافته‌اند.» وی بسیج مردم برای مقابله با دشمنان اسلام را امری حیاتی برشمرد و افزود: «در اجرای این امر مهم عشایر و طوایف استان آذربایجانغربی نیز از شهرستان ماکو تا شهرستان ارومیه، که عمدتاً شانزده طایفه می‌باشند، مسلح شده‌اند و بسیج مستضعفین نزدیک به 150 سازمان دولتی و واحدهای صنفی را تحت پوشش آموزش‌های خود قرار داده است.»[۲۷]
گزارش - 418
در آستانه سالروز صدور فرمان تاریخی امام خمینی مبنی‌بر تشکیل ارتش بیست میلیونی و آغاز هفته بسیج، هزاران تن از اعضای بسیج سپاه پاسداران با آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، دیدار کردند. وی تنها راه‌حل عملی برای صلح را قطع کمک بیگانگان به کشور عراق و زیر فشار قراردادن این کشور اعلام کرد. روزنامه اطلاعات دراین‌باره نوشته است: «در آستانه ششمین سالگرد تأسیس بسیج مستضعفین و آغاز هفته بسیج، شش هزار نفر از اعضای بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صبح امروز با آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رئیس‌جمهور، دیدار کردند. در این دیدار، حجت‌الاسلام رحمانی مسئول بسیج مستضعفین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گزارش مختصری از فعالیت‌ها و موفقیت‌های این نهاد در سه بعد آموزش و سازماندهی امت حزب‌الله، امنیت شهرها و جنگ تحمیلی ارائه کرد. [...] آن‌گاه آیت‌الله خامنه‌ای طی سخنانی گفت: پدیده بسیج مثل همه پدیده‌های ناشی از انقلاب، ثمره هوشیاری و هوشمندی رهبر عزیز ما بود که امروز وقتی در دنیا روی این انقلاب مطالعه و بررسی می‌کنند، این پدیده نیز موردتوجه قرار می‌گیرد. آیت‌الله خامنه‌ای افزود: معنای بسیج این است که نظام، دستگاه و حکومت، با تمام ابعاد پیکر ملت خود حرکت می‌کند. وی گفت: آن رژیمی که از ملت خود جدا است و حرکتش را با هماهنگی ملت انجام نمی‌دهد، برای اینکه بتواند خود را حفظ کند و کارها، طرح‌ها و اقداماتش را به مرحله عمل درآورد، ناچار باید به دیگران تکیه کند، زیرا به مردم خود تکیه ندارد. رئیس‌جمهور با اشاره به اجلاس اخیر سران امریکا و شوروی گفت: اکثر رژیم‌های جهان سوم، کشورهای افریقایی، عربی، خاورمیانه چشم و دلشان به آن اجتماع دونفره دوخته شده بود و قلبشان می‌تپید که چه تصمیمی درباره آنها خواهند گرفت، زیرا این دیدار در ماندن و یا رفتن این رژیم‌ها تأثیر داشت، اما آن رژیمی که بی‌توجه به این مسائل و اجلاس مذکور بود، نظام جمهوری اسلامی بود که به قدرت‌های بزرگ متکی نیست و به بیگانگان و قداره‌بندهای عالم و زورگوها و گردن‌کلفت‌های دنیا باج و بها نمی‌دهد، زیرا به مردم خود متکی است. رئیس شورای عالی دفاع افزود: اگر بسیج نبود، پیروزی‌های کنونی میسر نمی‌شد. رئیس‌جمهور افزود: طبق آمارهای موجود، ما سه میلیون آموزش‌دیده بسیجی داریم، اما این تعداد کم است و بسیج باید کل جمعیت مؤمن و علاقه‌مند را که اکثریت قاطع ملت ما را تشکیل می‌دهد، در بر بگیرد و خود بنده افتخار می‌کنم که لباس بسیجی بپوشم و همه باید این‌طور باشند. امروز بسیج دررابطه‌با جنگ است و پس از پیروزی نهایی در جنگ، کلیه فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی ازجمله سازندگی کشور به‌عهده آنان خواهد بود. آیت‌الله خامنه‌ای گفت: اشتباه است که کسی خیال کند جنگ ما با عراق جنگ دو کشوری است که بر سر مرز و زمین اختلاف دارند. [...] این جنگ به‌قصد ازبین‌بردن انقلاب و جمهوری اسلامی بر ما تحمیل شد. و جنگ امروز ما، جنگ آرمان‌ها است. [...] رئیس شورای عالی دفاع با اشاره به هیاهوی صلح‌طلبی عده‌ای از کشورها گفت: چرا آن روز که دولت سوریه به رژیم عراق نصیحت کرد که به ایران حمله نکند، کشورهای دیگر عربی هم، هم‌زمان رژیم عراق را زیر فشار نگذاشتند که به ایران حمله نکند. امروز این مشکل یک راه بیشتر ندارد و آن زیر فشار گذاشتن رژیم عراق و قطع کمک‌های آنها به این رژیم است. و آن کشورهایی که دم از مشکلات جنگ می‌زنند، باید کمک‌های خود را به عراق قطع کنند. اگر سخن حق ما شنیده شود، مشکل حل خواهد شد. وی افزود: مسئله ایران و عراق به ملت‌های دو کشور ارتباط دارد و به بیگانگان و ابرقدرت‌ها ارتباطی ندارد و ما به آنها اجازه نمی‌دهیم که در این مسئله دخالت کنند.»[۲۸]
گزارش - 419
نمایشگاه متمرکز هنری بسیج مستضعفین با حضور سیدمحمد خاتمی وزیر ارشاد اسلامی و حجت‌الاسلام فضل‌الله محلاتی نماینده امام در سپاه پاسداران، میرعماد دادستان تهران، رحمانی سرپرست بسیج مستضعفین و جمعی از مسئولان و علاقه‌مندان، عصر امروز در محل تالار وحدت افتتاح شد. در این مراسم ابتدا حجت‌الاسلام رحمانی سرپرست بسیج مستضعفین انقلاب اسلامی، درباره نقش بسیج در انقلاب و امنیت کشور سخنانی ایراد کرد؛ سپس حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی وزیر ارشاد اسلامی، درباره نقش معنوی بسیج در انقلاب اسلامی گفت: «بسیج مدرسه عشق است و عشق راز و رمز هستی و حقیقت دین است و هنر تجلی عشق می‌باشد. بسیجی عاشقی است که برای زندگی با شرافت زندگی می‌کند و هنر آن نعمت خدایی است که باید از این‌همه زیبایی بهره بگیرد.» آقای خاتمی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «متأسفانه امروز از هنر سوءاستفاده‌‌های بسیاری می‌شود. دستگاه‌های عظیم هنری امروز دراختیار مستکبرین و صهیونیست‌ها است و میلیون‌ها خرج می‌شود که بیان هنر دنیا را مسخ کنند. امروز که بسیج در آستانه هفته بسیج محفل هنری برپا می‌کند، نتیجه سلامت انقلاب است. ما چون در بطن انقلاب هستیم به آنچه می‌گذرد عادت کرده‌ایم، ولی تداوم انقلاب لازمه‌اش این است که این ارزش‌ها به نسل‌های بعدی نیز منتقل شود. چه چیزی می‌تواند این ارزش‌ها را منعکس کند و جاودانه سازد؟ جز هنر هیچ چیز دیگری نمی‌تواند. ولی بسیجی هنرمند باید در هنر اهتمام بورزد و مغرور نشود، چون به همان اندازه که محتوا (ایمان و ایثار و عشق به خدا و اسلام) را دارد باید بیانش متناسب با آن محتوا باشد. هنرمندانی که آلودگی ندارند و کارشان در چارچوب مجاز است می‌توانند کار هنری بکنند ولی آنها کاری به انقلاب و دین نداشته باشند. فیلم انقلاب را باید بچه‌های انقلاب بسازند. هنری که ما می‌خواهیم متفاوت است [با هنری] که اکنون در دنیا وجود دارد، بنابراین ما باید بر روی پای خود بایستیم. ما باید ابتدا یک جریان سالم و یا نسبتاً سالم هنری داشته باشیم و سپس بر روی این جریان هنری، هنر انقلابی و متعهد را بنا کنیم.»[۲۹]
گزارش - 420
به مناسبت هفته بسیج، مسئولان بسیج سپاه پاسداران و دیگران در تلاش برای آماده‌سازی نیروهای داوطلب ازجمله در تهران، سمنان و عراقی‌های مقیم تهران و همچنین تدارک کمک‌های اهدایی به‌منظور اعزام به جبهه هستند. قائم‌مقام فرمانده سپاه پاسداران منطقه 1 ثارالله (محسن انصاری) در مصاحبه‌ای مطبوعاتی گفت: «باتوجه‌به سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی‌بر حضور نیروهای بسیجی در جبهه‌ها، روز 18 آذرماه، کاروان‌های راهیان کربلا از کرج، شهرری و شهرهای دیگر استان تهران پیاده به‌طرف تهران حرکت خواهند کرد تا در یک جا جمع شده و پس از راه‌پیمایی به‌سوی جبهه‌های حق علیه باطل روانه شوند.» انصاری اضافه کرد که مشمولان خدمت نظام وظیفه نیز می‌توانند دوره خدمت وظیفه خود را در سپاه سپری کنند و سپاه پاسداران از این بابت محدودیتی ندارد.[۳۰] همچنین مسئول بسیج مستضعفین سپاه پاسداران ناحیه سمنان ضمن بیان اینکه صدها تن از اقشار مختلف مردم استان سمنان با مراجعه به مراکز بسیج، آمادگی خود را برای فراگیری آموزش‌های نظامی ـ عقیدتی اعلام کرده‌اند، افزود: از این نیروها 3 گردان در سمنان و گرمسار، 3 گردان در شاهرود و 2 گردان در دامغان در پایگاه‌های بسیج این شهرها ثبت‌نام کرده‌اند. وی گفت که درپی سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی، طی 5 دوره آموزشی، قریب 650 نفر از دانش‌آموزان سوم راهنمایی تا چهارم دبیرستان مراحل آموزش نظامی اولیه برای ورود به بسیج را فراگرفته‌اند.[۳۱] از سوی دیگر، 150 تن از مدیران کل و مسئولان ارگان‌ها و نهادهای انقلابی و مدیران واحدهای تولیدی و صنعتی به‌همراه کارمندان، کارگران و مدیران مدارس استان سمنان برای اعلام حمایت و پشتیبانی از رزمندگان اسلام راهی جبهه‌های جنوب شدند.[۳۲] امروز همچنین یک گروهان از نیروهای مردمی عضو بسیج سپاه شهرستان ارسنجان راهی جبهه‌های جنگ شدند.[۳۳] بخش قرآن سازمان تبلیغات اسلامی نیز از همه قاریان داوطلب و علاقه‌مند به جبهه‌ها دعوت کرد برای ثبت‌نام حداکثر تا 20 آذر 1364 به دفتر مرکزی این سازمان مراجعه کنند تا ترتیب اعزام آنها در 30 آذرماه 1364 داده شود.[۳۴] سپاه پاسداران و دفتر مرکزی بسیج عراق نیز اطلاعیه مشترکی صادر کردند که در آن آمده است: «از کلیه نیروهای آموزش‌دیده و جبهه‌رفته عراقی دعوت می‌شود تا جهت ثبت‌نام و اعزام به جبهه به مراکز بسیج عراق واقع در شهرهای کرج، شهرری، قزوین، قم، شیراز، یزد، جهرم، مشهد و در تهران به پایگاه مالک اشتر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واقع در خیابان خاوران مراجعه نمایند.»[۳۵] در این اطلاعیه همچنین از عراقی‌های مقیم تهران خواسته شده که پنجشنبه 7 آذر 1364، در مراسم اعزام و بدرقه رزمندگان اسلام به جبهه‌ها شرکت کنند. امروز همچنین کمک‌های اهدایی گروهی از کم‌بضاعت‌ترین معلمان آموزش‌وپرورش استان خوزستان تقدیم نخست‌وزیر شد. مهندس موسوی متقابلاً از کمک‌های اهدایی فرهنگیان خوزستان به جبهه‌های جنگ قدردانی کرد. این کمک‌ها عبارت‌اند از: دو سکه بهار آزادی از یک معلم آموزش‌وپرورش و همسر یک معلم شهید، یک حلقه انگشتری طلا از یک دختر دانش‌آموز روستایی، ده هزار ریال اهدایی یک معلم حزب‌اللهی و مستضعف، یک قبضه فیش سیزده هزار و پانصد ریال از حقوق دریافتی یکی از معلمان.[۳۶]
گزارش - 421
بهره‌برداری از خطوط تولید مهمات تفنگ کلاشینکف، تانک تی55 و گلوله رسام جنگی و گلوله سلاح‌های پیشرفته دیگر صبح امروز با حضور سرهنگ محمدحسین جلالی وزیر دفاع، محسن رفیق‌دوست وزیر سپاه پاسداران و فرماندهان نیروهای نظامی آغاز شد. در این مراسم مشاوران نظامی رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر و مدیران سازمان‌های تابعه وزارت دفاع در محل صنایع مهمات‌سازی وابسته به صنایع دفاع حضور داشتند. هدف از ایجاد این خطوط تولید، رسیدن به استقلال نظامی اعلام شد. در این مراسم بعد از گزارش مدیرعامل سازمان صنایع دفاع از چگونگی ساخت و تهیه مهمات و سلاح‌ها، وزیر دفاع با اشاره به نقش و اهمیت صنایع در خودکفایی و پیشبرد امور و اهداف جنگ گفت: «امروز چشم امید رزمندگان در جبهه‌ها به ماست که چگونه به آنها کمک می‌رسانیم و کار نیروهای حزب‌اللهی معتقد و متخصص ما دراین‌رابطه اقدام ثمربخش برای فعالیت جبهه‌ها خواهد بود.» وی افزود: «شما جهاد مقدسی را در پیش گرفته‌اید که هدف آن باید همواره تأمین نیازمندی‌های رزمندگان ما باشد و بیشتر بر روی کمبودها و کمیاب‌ها تکیه داشته باشید که ساخت نوعی موشک دراین‌رابطه این جهت‌یابی را به ما نشان می‌دهد.» وی وحدت کامل میان ارتش، سپاه، بسیج و سایر نیروهای نظامی را نشانه‌ای از وحدت میان همه نیروها دانست و از مسئولان و دست‌اندرکاران ساخت و تهیه سلاح‌ها و مهمات موردنیاز رزمندگان تقدیر و تشکر کرد. وزیر سپاه پاسداران نیز از تلاش مسئولان سازمان صنایع دفاع ملی تشکر کرد و گفت: «اگر برای ما استقلال، آزادی و جمهوری مطرح است و به آن اعتقاد داریم باید بدانیم تا زمانی‌که به استقلال دفاعی دست نیابیم، رسیدن به چنین اهدافی ممکن نخواهد بود.» وی تصریح کرد که وحدت میان سپاه و ارتش در میدان‌های جنگ و با درهم‌آمیختن خون برادران ما تحقق یافته است.[۳۷]
گزارش - 422
معاونت اطلاعات ستاد منطقه 4 نوح سپاه پاسداران در تلاش برای کسب اطلاع از همکاری‌های کشورهای منطقه با عراق چنین گزارش داد: «سازمان امنیت عربستان سعودی خبر داده است که در روز دوشنبه 4/9/1364، یک کاروان حامل مهمات متشکل از 9 کامیون به سرپرستی استوار یکم رشدان سفر المطیری از ریاض به‌طرف منطقه شمال عربستان سعودی اعزام خواهد شد. کاروان مذکور به‌طرف مرز کویت حرکت خواهد نمود و احتمالاً مقصد نهایی این محموله عراق می‌باشد.»[۳۸]
گزارش - 423
کویت درصدد است تلاش‌هایی را برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق آغاز کند. رئیس‌جمهور پاکستان نیز وظایف سازمان‌های بین‌المللی را برای یافتن راه‌حل این جنگ یادآور شد. روزنامه کویتی القبس در گزارش ویژه‌ای به نقل از منابع مسئول کویت نوشته است: «دولت کویت در نظر دارد در آینده نزدیک یک رشته تحرکات سیاسی پیگیر را درجهت متوقف‌ساختن جنگ ایران و عراق آغاز کند. [...] درصورتی‌که پاسخ‌های مثبتی از دولت ایران درزمینه انجام مذاکراتی پیرامون متوقف‌ساختن جنگ دریافت شود، یک مقام کویتی راهی تهران خواهد شد.» القبس افزوده است: «دولت کویت هم‌اکنون تماس‌های پیگیری با تهران و بغداد و پایتخت‌های کشورهای شورای همکاری و برخی از کشورهای عربی و جهانی به‌منظور رسیدن به راه‌حلی جهت پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق انجام می‌دهد.»[۳۹] روزنامه جمهوری اسلامی نیز در شماره امروز خود نوشته است: «شیخ صباح الاحمد الصباح وزیر خارجه کویت، از کشورهای جهان سوم و غیرمتعهد درخواست کرد که برای پایان‌دادن به جنگ پنج‌ساله ایران و عراق تلاش کنند.»[۴۰] از سوی دیگر، ژنرال ضیاءالحق، رئیس‌جمهوری پاکستان، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری کویت گفت: «علت ادامه جنگ خودداری کشورهای درگیر از دادن امتیاز به یکدیگر می‌باشد و این وظیفه نهادها و سازمان‌های بین‌المللی است که راه‌حلی برای جنگ یافته و ضمن ارائه آن به دو کشور، آنها را به میز مذاکره بکشانند.»[۴۱]
گزارش - 424
حجت‌الاسلام کروبی و آیت‌الله خلخالی انتخاب آیت‌الله منتظری را برای جانشینی امام خمینی، انتخابی مردمی و دقیق دانستند که با بیش از دوسوم آرای مجلس خبرگان تأیید شده است. حجت‌الاسلام کروبی نماینده امام و سرپرست بنیاد شهید، دراین‌باره گفت: «به نظر من کسی که ازطرف مردم انتخاب شده است ضرورتی ندارد که از خبرگان هم رأی بگیرد. رأی خبرگان زمانی لازم است که مردم کسی را تعیین نکرده باشند. حضرت آیت‌الله‌العظمی، همچنان‌که خودتان شاهدید و دیده‌اید ازطرف خود مردم انتخاب شده‌اند و ملت ایشان را دوست دارند. حضور ایشان بین مردم و همه ماست و ریشه عمیق دارد. باتوجه‌به همین نکته، مجلس خبرگان نظر مردم را تأیید کرده است.[...] ان‌شاءالله خداوند طول عمر به امام امت بدهند و سایه بلندپایه‌اش بر سر این ملت مستدام باشد.» آیت‌الله خلخالی عضو مجلس خبرگان و نماینده مجلس شورای اسلامی نیز دراین‌باره گفت: «ایشان جامع شرایط ولایت فقیه در زمان غیبت کبری می‌باشند. معظم‌له ازطرف قاطبه ملت مسلمان ایران به مرجعیت آینده و رهبری انتخاب شده است و مجلس محترم خبرگان به تشخیص مردم ایران صحه گذاشته است و درواقع مطابق شق اول اصل 110 قانون اساسی، مردم برای آینده آیت‌الله‌العظمی منتظری را رهبر و مرجع خود می‌دانند. [...] مجلس خبرگان در نشست سه‌روزه خود با دقت تمام و نظرات گوناگون این مسئله بس مهم را موردعلاقه قرار داد و آن را با اکثریت بیش از دوسوم آرا تصویب کرد و عین مطالب تصویب‌شده با اضافه یک مقدمه در دو نسخه نوشته شد و اعضای خبرگان آن را امضا کرده و یک نسخه آن را تقدیم محضر مقدس امام امت روحی له الفداء نمودند و در جلسه‌ای که در خدمت امام برای همین منظور رفته بودیم امام امت شاداب و خوشحال بودند و اظهار مسرت فرمودند.»[۴۲]
گزارش - 425
انتخاب آیت‌الله منتظری به جانشینی امام خمینی در نشریات و رسانه‌های خارجی بازتاب گسترده‌ای داشته و از ابعاد گوناگونی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. برخی رسانه‌ها این انتخاب را پیروزی اصلاح‌طلبان بر محافظه‌کاران، استمرار خط امام، ملی‌شدن اقتصاد، باز‌شدن فضای سیاسی و تثبیت غیرشورایی‌بودن ولایت فقیه می‌دانند. برخی دیگر میانه‌روی او را موردتوجه قرار داده و معتقدند که او طرف‌داران شاه و گروه‌های چپی را بی‌خطر دانسته و خواستار فضای باز سیاسی برای مردم و مطبوعات است. بخشی از نشریات نیز به جناح‌بندی‌های موجود برای دستیابی به قدرت پس از امام خمینی توجه کرده‌اند. خبرگزاری جمهوری اسلامی دراین‌باره از توکیو گزارش داد: «روزنامههای عمده ژاپن انتخاب آیت‌الله‌العظمی منتظری به مقام رهبری پس از امام خمینی را نشانه ادامه‌یافتن خط امام خمینی و یک موفقیت برای جناح اصلاح‌طلبان درمقابل محافظه‌کاران توصیف کردند. روزنامه آساهی، نوشت: با انتخاب آیت‌الله‌العظمی منتظری به مقام رهبری عالی، به نظر می‌آید ایران به دنیا نشان می‌دهد که خط امام خمینی را ادامه خواهد داد. به نوشته آساهی این انتخاب نشان می‌دهد که ازنظر سیاسی و اقتصادی جناح طرف‌دار اصلاحات مانند ملی‌کردن سرمایه‌های بزرگ و تقسیم زمین میان کشاورزان، درزمینه اقتصادی بر جناح محافظه‌کاران پیروز شده است. آساهی افزوده است: انتخاب مجدد نخست‌وزیر میرحسین موسوی در ماه اکتبر (مهرماه) ـ که با حمایت امام خمینی و حجت‌الاسلام رفسنجانی صورت گرفت ـ موفقیت بزرگ دیگر برای اصلاح‌طلبان در محکم‌کردن پایههای آنها بود. ماینیچی شیمبون دیگر روزنامه چاپ توکیو نیز همانند آساهی عقیده دارد که انتخاب آیت‌الله‌العظمی منتظری یک پیروزی برای جناح طرف‌داران اصلاحات درمقابل محافظه‌کاران بوده و به‌طور اصولی همان خط امام خمینی را ادامه خواهد داد. ماینیچی نوشته است: گفته می‌شود با درنظرگیری نزدیکی مواضع آیت‌الله‌العظمی منتظری و حجت‌الاسلام رفسنجانی به نظر می‌آید اقتصاد ایران درجهت ملی‌کردن و سیستم کنترل بیشتر دولت پیش خواهد رفت.»[۴۳] روزنامه نیمه‌‌رسمی آرژانتینی لاناسیون دراین‌باره نوشته است: «وی مردی است که هرچه را فکر می‌کند، می‌گوید. وی حامی دهقانان و کسبه و آزادی مطبوعات و تاحدودی آزادی‌های سیاسی است و باوجود افکارش درمورد صدور انقلاب از خود تصویر مهربان ترسیم کرده است.» روزنامه لاپرنس چاپ بوئنوس‌آیرس نیز نوشته است: مهم‌تر از انتصاب آیت‌الله منتظری عدم تشکیل شورای رهبری حاکم می‌باشد، چون دراین‌صورت اتخاذ تصمیمات از‌طریق شورا باعث اختلاف شده و بر بحران‌های داخلی دامن می‌زند. دراین‌مورد فخر‌الدین حجازی یکی از نمایندگان گفته است که درصورت وجود چندین رئیس، ایران به لبنانی دیگر مبدل خواهد شد.»[۴۴] خبرگزاری جمهوری اسلامی هم گزارش داد: «روزنامههای کثیرالانتشار آلمانی در شماره امروز خود غالباً با چاپ این خبر در صفحات اول خود تفسیرها و گزارش‌های مفصلی را در صفحات داخلی خود به چاپ رسانده‌اند؛ ازجمله روزنامه فرانکفورتر الگمانیه نوشته است: امام خمینی همیشه طرف‌دار انتخاب منتظری بوده است، ولی خود همین هم باعث تعجب است چون این دو ازنظر شخصیت و افکار کاملاً متفاوت هستند؛ منتظری ضمن اطاعت از خمینی گاهی هم اختلاف سلیقه‌هایی با او داشته است. او بسیار نرم‌تر از امام و بدون چهره درخشان و نورانی مانند امام خمینی است.»[۴۵] روزنامه فیگارو چاپ فرانسه نیز نوشته است: «منتظری که طرف‌دار گسترش انقلاب اسلامی و ادامه جنگ با عراق است، به‌خاطر "مصلحت‌خواهی" درزمینه اقتصاد در ایران شهرت دارد. درواقع او با ایراد بیاناتی درجهت وجود یک بخش خصوصی و لزوم برخورداری از متخصصین کارآزموده، نظرها را به خود جلب نموده است. [...] از هم‌اکنون در تهران گفته می‌شود که وی می‌تواند روی یکی از بانفوذترین مردان رژیم یعنی حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس کنونی مجلس، حساب کند.»[۴۶] خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن گزارش داد: «همه روزنامههای بانفوذ و نسبتاً معتبر انگلیسی بجز روزنامه تایمزمالی قسمتی از صفحات اخبار خارجی خود را به این خبر اختصاص دادند. دیلیپ هیرو در مقاله‌ای در روزنامه گاردین می‌نویسد: امام خمینی پیوسته مقداری از قدرت خود را به منتظری انتقال داده است که نمونه آن انتخاب اعضای شورای عالی کشور است. وی پس از عنوان‌کردن برخی از مسئولیت‌های دیگر آیت‌الله‌العظمی منتظری به "بی‌پرده‌گویی" ایشان درمورد ضعف‌های جمهوری اسلامی اشاره می‌کند و برای نمونه توصیه‌های ایشان را درباره کاهش بوروکراسی، خودداری از تندروی در سپاه پاسداران و ساده‌زیستی روحانیون ذکر کرده است.»[۴۷] رادیو بی‌بی‌سی نیز در گزارشی گفت: «اکثر روزنامههای بریتانیا امروز خبر انتخاب آیت‌الله منتظری به‌عنوان جانشین آیت‌الله خمینی را چاپ کردند. [...] روزنامه تایمز در گزارشی می‌نویسد: انتخاب آیت‌الله منتظری در این موقعیت خاص حائز اهمیت است، چون در این اواخر رقابت شدیدی بین رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و رئیس مجلس جریان داشته است. خبرنگار تایمز می‌نویسد: شاید آیت‌الله خمینی تصور کرده که صلاح است که مسئله جانشینی هرچه زودتر فیصله یابد تا مبادا بعد از او قدرت جمهوری اسلامی به خطر بیفتد. اما به عقیده تایمز، بعید است آیت‌الله منتظری در مقام جانشینی آیت‌الله خمینی اختیارات عملی زیادی داشته باشد و قدرت واقعی احتمالاً همچنان در دست حجت‌الاسلام رفسنجانی رئیس مجلس و آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، خواهد ماند و هریک سعی خواهد کرد از او برای پیشبرد مقاصد خود و سبقت‌گرفتن بر دیگری استفاده کند تا زمانی‌که بالأخره یکی بر دیگری فائق آید و از گذر سیاسی جای خود را کاملاً محکم کند.»[۴۸] روزنامه ال‌پائیس چاپ اسپانیا نیز آیت‌الله منتظری را دارای سیمایی مردمی و صریح که خواهان اصلاحات در بخش مالکیت زمین به نفع کشاورز و قشر مستضعف است، توصیف کرده و در ادامه می‌نویسد: «آیت‌الله منتظری ستون حامی سیاسی ایدئولوژیک رژیم [امام] خمینی است و در میان روستاییان و طبقه کارگر شهری نفوذ دارد و طرف‌دار ادامه جنگ و گسترش انقلاب اسلامی است.»[۴۹] نشریه سوئیسی تاکس انزایگو نیز نوشته است: «این انتخاب دو معنی می‌تواند داشته باشد؛ یکی اینکه خمینی 86 ساله که درباره سلامتی‌اش شایعات مختلفی وجود دارد دیگر قادر به کنترل وظایفش نیست، دیگر اینکه خمینی که در میان ملاهای دیگر اتفاق‌نظری برای شاگردش منتظری نمی‌دیده توانسته است حرف خود را به کرسی بنشاند. این مسئله را باید بسیار محتاطانه قلمداد کرد، چون اگر مسئله جانشینی عملی شود آن‌وقت مخالفین منتظری می‌توانند جانشینی او را موردسؤال قرار دهند.»[۵۰]
گزارش - 426
تلاش برای سرنگونی صدام عقیم ماند. روزنامه اطلاعات در شماره امروز خود به نقل از منابع آگاه، نوشته است: «مسئولان امنیتی عراق اخیراً کوششی را که ازسوی پاره‌ای از افسران برای سرنگونی حکومت صدام حسین انجام گرفته بود عقیم ساختند. اخبار کمی که دراین‌باره منتشر شده حاکی است که 14 افسر عراقی بعد از کشف کودتا تیرباران شدند. مسئولان عراقی، یک روستا را که قرار بود اتومبیل حامل صدام حسین هنگام عبور از آن ناحیه موردتهاجم قرار گیرد با خاک یکسان کردند. پس از آن، صدام حسین پسر خود را در رأس دستگاه امنیتی قرار داد. منابع آگاه در خلیج [فارس] گفته‌اند که این اولین کوشش برای سرنگونی حکومت صدام حسین نبوده است.»[۵۱]
گزارش - 427
حکومت عراق پس از سه سال سکوت درباره انفجارهایی در رادیو و تلویزیون بغداد، وزارت برنامه‌ریزی و خبرگزاری عراق، با آوردن گروهی از مبارزان عراقی به تلویزیون بغداد، اخباری را دراین‌باره منتشر کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد: «رژیم عراق در سال 1362 با اعمال یک سانسور خبری تمام‌عیار از انعکاس اخبار این انفجارات جلوگیری کرد و خبرگزاری‌های بین‌المللی که در بغداد دفتر خبری دارند و هیچ حادثه‌ای نمی‌تواند از چشم آنان پوشیده بماند نیز در یک هماهنگی ویژه با رژیم عراق، هیچ‌گونه خبری راجع به این انفجارها پخش نکردند. خبرگزاری دولتی عراق تلفات این انفجارها را 35 کشته و 335 نفر زخمی در سال 1982 اعلام کرده، اما به هویت مجروحین و کشته‌شدگان که اکثراً از اعضای حزب بعث و کارمندان عالی‌رتبه رژیم عراق هستند اشاره‌ای نکرده است. [...] خبرگزاری دولتی رژیم عراق مدعی شد: "این گروه هوادار ایران هستند و با هماهنگی سازمان امنیتی سوریه وارد عراق شده‌اند." اما براساس گزارش‌های واصله، این چهار تن از مبارزین عراقی هستند که پس از دستگیری توسط دژخیمان بعثی زیر شدیدترین شکنجه‌ها قرار گرفته و مجبور به اعتراف در تلویزیون بغداد شده‌اند. جرم یکی از مجاهدین عراقی، ارسال گزارش‌های خسارات وسیع وارده به بغداد براثر حملات موشکی زمین‌به‌زمین ایران به خارج از عراق اعلام شده است. وی این گزارش‌ها را مخفیانه از بغداد به لندن ارسال می‌داشته است که با کنترل پلیس عراق، این اقدام او لو رفته است. یکی دیگر از دستگیر‌شدگان علاوه‌بر اتهام انجام‌دادن انفجارات، به وارد‌کردن سه هزار کیلو مواد منفجره با کامیون به عراق متهم شده است. خبرگزاری دولتی رژیم عراق مدعی است: این کامیون به‌وسیله سازمان امنیت سوریه آماده شده بود.»[۵۲]
گزارش - 428
چگونگی گسترش روابط و همکاری میان ایران و بلغارستان و ایران و مجارستان با حضور مسئولان این دو کشور در تهران بررسی شد. وزیر ماشین‌سازی بلغارستان امروز با نخست‌وزیر دیدار کرد. [۵۳] همچنین در دیدار وزیر صنایع ماشین‌سازی بلغارستان با وزیر صنایع سنگین مهندس بهزاد نبوی، توسعه همکاری‌های ایران و بلغارستان درزمینه نوسازی و بازسازی کارخانجات صنعتی، تولید جرثقیل و لیفتراک، ماشین‌های فرز و تراش موردبحث قرار گرفت و هیئت بلغاری علاقه‌مندی خود را به خرید خودروهای سواری، اتوبوس، مینی‌بوس و صنایع دستی ایران اعلام کرد. همچنین مسئولان صنعتی ایران و بلغارستان توافق خود را برای خرید و فروش مواد اولیه صنعتی از یکدیگر اعلام کردند.[۵۴] معاون وزارت امور خارجه مجارستان نیز صبح امروز در دیدار با وزیر امور خارجه ایران ضمن اشاره به همبستگی کشور مجارستان با ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی گفت: ما به اراده قوی شما درجهت دفاع از استقلال کشورتان احترام می‌گذاریم و تلاش ملت شما را در این جهت بسیار بزرگ می‌دانیم. وی بر علاقه مجارستان برای توسعه روزافزون همکاری‌های دو کشور در همه زمینه‌های ممکن تأکید کرد. دکتر ولایتی نیز آمادگی ایران را برای گسترش روابط همه‌جانبه با مجارستان اعلام کرد.[۵۵]
گزارش - 429
مسئول دفتر مردمی جماهیری لیبی در تهران در دیدار با حجت‌الاسلام سیدعلی‌اکبر محتشمی وزیر کشور، تبریک و دعوت وزیر کشور لیبی را برای انتخاب آقای محتشمی به‌سمت وزارت کشور و سفر به لیبی به اطلاع وی رساند. در این دیدار، مسئول دفتر مردمی لیبی تأکید کرد: ما با انقلاب اسلامی ایران بوده و خواهیم بود و هیچ تغییری در پشتیبانی استراتژیک ما از مسائل منطقه و حمایت از ایران ایجاد نشده است. وزیر کشور نیز ضمن تأکید بر ضرورت همبستگی کشورهای مترقی گفت: «کشورهای پیشرو لازم است یک استراتژی واحد در رویارویی با مثلث امریکا، اسرائیل و کشورهای مرتجع و در خط امریکا و صهیونیست مثل عراق و مصر داشته باشند و درواقع استراتژی و تاکتیک خود را هماهنگ نمایند. وی راه‌حل‌های سیاسی را برای حل مشکلات فلسطین و منطقه، موفق و اصولی ندانست و تأکید کرد که تنها حرکت نظامی است که می‌تواند بهترین راه‌حل برای جهان اسلام و جهان عرب باشد.»[۵۶]
گزارش - 430
هیئت پارلمانی ایران به سرپرستی احمد عزیزی رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران پس از سفر به نیکاراگوئه، امروز وارد هاوانا پایتخت کوبا شد و مورد استقبال رسمی قرار گرفت. این هیئت در کوبا با چند تن از مقامات عالی‌رتبه ازجمله رئیس مجلس خلقی، وزیر امور خارجه و معاون کاسترو ملاقات کردند.[۵۷] در این ملاقات‌ها درباره موضوعات متعدد گفت‌وگو شد ازجمله: گسترش روابط اقتصادی و فرهنگی، گسترش روابط پارلمانی، جنگ ایران و عراق، خروج نیروهای شوروی از خاک افغانستان، حضور نظامی امریکا در منطقه.[۵۸]
گزارش - 431
خبرگزاری جمهوری اسلامی از توکیو به نقل از شماره امروز روزنامه ژاپنی آساهی شیمبون گزارش داد که شرکت‌های ژاپنی برای ماه دسامبر حجم بزرگی از نفت خام ایران را خریداری کرده‌اند و احتمالاً حجم آن در این ماه به 15 میلیون بشکه یا حدود 480 هزار بشکه در روز خواهد رسید. در نیمه اول سال جاری خرید نفت ژاپن از ایران نسبت به سال پیش کاهش داشت، اما در چند ماه گذشته بار دیگر این مقدار افزایش یافته است.[۵۹]
گزارش - 432
تورگوت اوزال نخست‌وزیر ترکیه، از مطبوعات کشورش خواست درباره ایران در نشریات خود مطالبی درج نکنند که روابط اقتصادی دو کشور را با مشکل روبه‌رو کند. به نوشته روزنامه جمهوریت چاپ ترکیه: «مقامات ایرانی دلیل تأخیر ارسال اعتبار 400 میلیون دلاری برای خرید آهن و فولاد از ترکیه را "جو موجود در ترکیه علیه ایران" می‌دانند. حتی بعضی از اعضای مجلس با اشاره به مطالب مطبوعات ترکیه که برعلیه ایران به چاپ می‌رسد گفته‌اند که در آستینمان مار می‌پرورانیم. در این‌حال، یک عضو دولت ترکیه گفت که ایران از اعتبار آهن و فولاد به‌عنوان اهرم استفاده می‌کند. ترکیه هم برای اینکه در سال آینده در تجارت با ایران مواجه با مشکل مشابه نگردد تدابیری اتخاذ خواهد کرد و واردات نفتی خود را به خرید کالا توسط ایران از ترکیه وابسته خواهد کرد. ایران مخارج جنگی خود را با عراق فقط از‌طریق صدور نفت می‌تواند تأمین نماید و برای اینکه بتواند بیشتر نفت بفروشد، انتظار می‌رود که نتواند واردات خود را از ترکیه به تأخیر اندازد. نخست‌وزیر اوزال دیروز در گردهمایی گروه حزب "وطن مادر" دررابطه‌با ایران سخن گفت و از مطبوعات خواست با موضوع ایران دقیق‌تر رفتار کنند و از توهین به رهبر و مقامات ایران پرهیز کنند. وی گفت که اگر شرکت‌های حمل‌ونقل دریای سیاه نتوانند کار بگیرند و کارشان کم شود باید فکر کنید که نشریات در آن سهم داشته‌اند؛ برای اینکه من بسیار خوب می‌دانم که در بسیاری از موارد واردات را کم کرده‌اند، ولی آیا علتش این است یا چیز دیگر، نمی‌توانم بگویم. اوزال افزود که ما با ایران دوست هستیم. نمی‌توانیم در امور داخلی ایرانیان دخالت کنیم و رابطه خوبی میان ما وجود دارد. با عراق نیز همین حالت وجود دارد. همان‌طوری‌که دررابطه‌با رهبر آنها کوچک‌ترین مسئله‌ای را بیان نمی‌کنیم؛ به مطبوعاتمان نیز توصیه می‌کنیم در این موارد دقیق‌تر باشند.»[۶۰]
گزارش - 433
انگلیس وام و تسهیلات بانکی جدیدی برای خرید تجهیزات جنگی به عراق واگذار کرده است. روزنامه اطلاعات به نقل از نشریه الموقف العربی، نوشته است: «حکومت بریتانیا وام و تسهیلات بانکی جدیدی دراختیار رژیم عراق قرار داده است. این وام‌ها به‌منظور کمک به عراق در حل مشکلات اقتصادی ناشی از جنگی که صدام حسین علیه ایران آغاز کرده می‌باشد. مبلغ وام‌های مذکور حدود 5/214 میلیون دلار است که صرف خرید سلاح و تجهیزات جنگی از بریتانیا می‌شود. گفتنی است که در سال گذشته توافقنامه‌ای میان دو کشور به امضا رسید که به‌موجب آن بریتانیا وام‌هایی به مبلغ 426 میلیون دلار دراختیار عراق بگذارد.»[۶۱]
گزارش - 434
درپی تلاش‌های کمیته آشتی عرب برای حل اختلافات میان سوریه و عراق و همچنین لیبی و عراق که شائبه‌ای از سردی روابط ایران با دو کشور سوریه و لیبی را در پیش رو داشته است، امروز مجله الدستور چاپ انگلستان در گزارشی ضمن اشاره به تأخیر ملاقات دکتر علی‌اکبر ولایتی با حافظ اسد نوشته است: «چرا رئیس‌جمهور سوریه برای دیدار با ولایتی به‌هنگام ورود او به دمشق [یکشنبه 26 آبان] دچار تردید شد. ولی بالأخره چند دقیقه قبل از عزیمت او به طرابلس، وی را به حضور پذیرفت؟ به‌موجب اطلاعات الدستور، ولایتی هنگام ورود به دمشق حامل پیام مهمی ازجانب [آیت‌الله] خامنه‌ای به حافظ اسد بود. دفتر خبرگزاری رویتر در گزارش خود پیرامون دیدار ولایتی از دمشق، به نقل از دیپلمات‌های دمشق خبری بر این اساس پخش کرد که از مهم‌ترین علل دیدار ولایتی از دمشق همانا نگرانی ایران از بروز نشانه‌های بهبود در روابط بین عراق و سوریه و تحولات جاری لبنان بود، به‌ویژه اینکه دمشق بر ارائه یک طرح صلح بین جنبش امل، حزب سوسیالیست ترقی‌خواه و نیروهای لبنان نظارت نموده بی‌آنکه نظر گروه‌های وابسته به ایران همانند اعضای جنبش حزب‌الله و سازمان امل اسلامی را دراین‌زمینه جویا شود. نگرانی تهران از آینده روابط خود با هم‌پیمانان عربی‌اش همانند سوریه و لیبی بعد از آغاز مذاکرات رباط بین نمایندگان لیبی و عراق برای ازبین‌بردن ریشه‌های اختلاف بین خودشان با وساطت شیخ زاید، رو به شدت گذاشت. دفتر رویتر یادآور شد که ملاقات بین حافظ اسد و ملک حسین طی هفته‌های آینده صورت خواهد گرفت. تهران عدم خشنودی خود از مسائل جاری بین امان، دمشق، بغداد و طرابلس را در مقالات متعددی که مطبوعات ایران آن را منتشر ساختند به‌نحوی نشان داد. این ملاقات حاوی انتقادات شدیدی از سیاست برخی از دوستانی بود که صبحانه خود را با یزید تناول می‌کنند و شب در عزای حسین(ع) شرکت می‌نمایند. گزارش‌های سیاسی رسیده از تهران اشاره بر این دارد که [آیت‌الله] علی خامنه‌ای رئیس‌جمهور ایران، در تماسی تلفنی با سرهنگ قذافی از او خواست پیرامون موضع لیبی درقبال مذاکرات رفع اختلاف عربی که در روز پنجشنبه 13 نوامبر [22 آبان] تشکیل گردید، توضیحاتی بدهد. [آیت‌الله] خامنه‌ای بعد از این تماس درصدد برآمد وزیر خارجه خود را به‌همراه پیام‌هایی برای حافظ اسد، معمرالقذافی و شاذلی بن‌جدید به سوریه و دمشق و از آنجا به الجزایر گسیل دارد. در ادامه این گزارش‌ها آمده است که [آیت‌الله] خامنه‌ای در نامه خود به حافظ اسد به وی متذکر گردید که ازجانب حجت‌الاسلام رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، با فشارهای شدیدی برای تغییر موضع درقبال سوریه مواجه است و افزود که او (آیت‌الله خامنه‌ای) تنها کسی است که از طبیعی‌شدن روابط خاص بین تهران و دمشق استقبال می‌نماید، بنابراین، حق دارد که از دمشق خواستار دادن پاسخی دوستانه و ابراز موضعی آشکار درقبال آینده روابط بین سوریه و ایران گردد. عبدالحلیم خدام معاون رئیس‌جمهور سوریه چند ساعت بعد از ورود ولایتی به دمشق و بعد از تسلیم پیام [آیت‌الله] خامنه‌ای به فاروق الشرع و تحویل آن به حافظ اسد، طی اظهاراتی در روزنامه بیرق لبنان پیرامون مسئله روابط تهران و دمشق و تکذیب شایعات مطبوعات درمورد سردی روابط سوریه و ایران گفت: "روابط ما با تهران نه براساس مصالح، بلکه براساس نگرش استراتژیکی همه‌جانبه‌ای استوار است و این روابط نه‌فقط به سردی نگراییده، بلکه بسیار خوب است و اصولاً انگیزه‌ای برای برهم‌زدن این روابط وجود ندارد." خدام در اظهارات خود به مسئله تأثیر بهبود روابط بین دمشق و امان ـ که تهران آن کشور [اردن] را از سرسخت‌ترین دشمنان خود به حساب می‌آورد ـ بر روابط استراتژیکی با تهران، موضوع بروز اختلافات شدید بین ایران و سوریه درمورد آینده لبنان و متوقف‌شدن اجرای قراردادی دائر بر ارسال نفت ایران به سوریه و بالأخره اقدام سوریه دائر بر متوقف‌نمودن ارسال موشک‌های سام6 که قرار بود قبل از پایان ماه گذشته وارد تهران گردد، اشاره‌ای نکرد. محافل دیپلماسی در دمشق معتقدند رئیس‌جمهور سوریه بعد از مطالعه پیام [آیت‌الله] خامنه‌ای و مشاهده هشدارهایی در آن که حتی انتظارش را نداشت و در رأس این هشدارها، تذکر [آیت‌الله] خامنه‌ای درمورد قرض‌های سوریه به ایران که به 7/1 میلیارد دلار می‌رسد، قرار داشت، تصمیم به استقبال از ولایتی را اتخاذ نمود. دیپلمات‌های غربی در پایتخت سوریه می‌گویند که دمشق تا گذشته‌ای نه‌چندان دور، دروازه‌ای بود که تهران از‌طریق آن با عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج [فارس] وارد گفت‌وگو می‌شد، ولی بعد از اینکه کانال مستقیمی را با ریاض و برخی از کشورهای خلیج [فارس] گشود، دمشق نقش خود را که از آن به بهترین وجهی استفاده می‌کرد، از دست داد. رئیس‌جمهور ایران با اشاره به این مسئله در نامه خود خاطرنشان ساخت که زیان ازبین‌رفتن دوستی با ایران، برای سوریه به‌مراتب بیشتر از ایران خواهد بود، چراکه اکنون ایران خود قادر به مذاکره مستقیم با کسانی است که دمشق نقش میانجی را بین ایران و آنها ایفا می‌نمود. برخی معتقدند که ولایتی بدون دریافت تضمین‌هایی از رئیس‌جمهور سوریه، دائر بر اینکه دمشق ایران را در جنگ با عراق، حتی درصورت تجدید روابط دمشق با بغداد، موردحمایت قرار خواهد داد، دمشق را ترک نگفت.»[۶۲] از سوی دیگر، خبرگزاری جمهوری اسلامی از طرابلس گزارش داد: «حملات تبلیغاتی رسانه‌های لیبی علیه عراق از دو هفته قبل (17 آبان) تاکنون متوقف شده است. رسانه‌های لیبی ظرف این مدت انتشار اخبار مربوط به جنگ تحمیلی را نیز متوقف کرده‌اند. [...] یک روزنامه کویتی چندی قبل گزارش داده بود که دولت لیبی طی بخشنامه‌ای به رسانه‌های گروهی آن کشور، هرگونه حملات تبلیغاتی علیه رژیم عراق را ممنوع کرده است.»[۶۳] این اقدامات که ممکن است به شایعات سردی روابط ایران و لیبی نیز دامن بزند، با مصاحبه عبدالسلام تریکی دبیر کمیته مردمی روابط خارجی لیبی با نشریه عربی‌زبان الیوم السابع چاپ پاریس تاحدودی کاهش یافته است. به نوشته روزنامه ابرار: «تریکی در این مصاحبه موضع کشورش درقبال جنگ عراق علیه ایران را یک موضع‌گیری تاریخی خواند و بر آن تأکید کرد. تریکی تصریح کرد: "ستیز با ایران به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب در این کشور که خود را دشمن صهیونیزم می‌داند، به سود اعراب نیست." دبیر کمیته مردمی روابط خارجی لیبی درخصوص کمیته عرب مأمور پیگیری روابط بین اعراب که اخیراً در رباط تشکیل شد، گفت: در این اجلاس صرفاً نقطه‌نظرات طرفین بازگو شده است.»[۶۴]
گزارش - 435
گورباچف در گزارشی از اجلاس سران دو ابرقدرت، ضمن بیان اینکه مذاکراتی برای تخفیف خطر جنگ هسته‌ای و جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی در فضا انجام شد، افزود که در این دیدار موفقیتی دراین‌باره حاصل نشد و اختلاف‌نظر عمیقی درخصوص مسائل اصولی وجود دارد. به گزارش خبرگزاری تاس، گورباچف دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی در مراسم اختتام دیدار سران شوروی و امریکا گفت: «ما با پرزیدنت ریگان کار بزرگی انجام دادیم. ما یک سلسله مسائل مهم مربوط به روابط فی‌مابین دو کشور و وضع فعلی جهان را به‌طور مفصل و با دقت و صراحت موردبحث قرار دادیم. اینها مسائلی است که حل‌وفصل آنها با منافع ملل ما و با منافع ملل کشورهای دیگر ارتباط کاملاً نزدیکی دارد. ما این مسائل را به پیروی از تمایل موردتأیید طرفین برای بهبود روابط اتحاد شوروی و ایالات متحده امریکا به‌منظور کمک به تخفیف خطر جنگ هسته‌ای و جلوگیری از مسابقه تسلیحات ضربتی در فضا و قطع آن در کره زمین موردبحث قرار دادیم.» گورباچف افزود: «باید واقع‌بین بود و صریحاً گفت که حل‌وفصل مهم‌ترین مسائل مربوط به وظیفه قطع مسابقه تسلیحاتی و تحکیم صلح در این دیدار حاصل نشد. بین ما اختلاف‌نظر عمیقی درخصوص مسائل اصولی وجود دارد.» وی افزود: «همچنین باید مشورت‌هایی درخصوص یک سلسله مسائل منطقه‌ای که مواضع ما، در این مسائل تفاوت دارد، انجام گیرد. ما همه این کارها را مفید می‌دانیم، ولی ارزش و اهمیت واقعی تمام آنچه که ما با پرزیدنت (ریگان) قرار گذاشتیم، می‌تواند در اقدامات عملی متجلی گردد. اگر ما حقیقتاً بخواهیم به اهدافی نایل شویم هر دو طرف باید کار بزرگی براساس اعلامیه مشترکی که صادر کردیم، انجام دهیم. دراین‌رابطه باید بگوییم که اتحاد شوروی ازجانب خود تمام مساعی خود را به کار خواهد برد تا در شرایط همکاری با ایالات متحده امریکا درصدد حل‌وفصل مسائل، برچیدن مسابقه تسلیحاتی و تقلیل زرادخانه‌های اندوخته‌شده و تأمین شرایط صلح استوار میان ملت‌های ما و صلح قابل‌اطمینان در فضای کیهانی باشد.»[۶۵] از سوی دیگر، روزنامه اطلاعات گزارش داد: «ریچارد مورفی معاون وزیر خارجه امریکا در امور جنوب و شرق آسیا، امروز به‌منظور مذاکره درمورد مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی با مقامات پاکستانی، وارد اسلام‌آباد شد. وی در فرودگاه به خبرنگاران گفت: هدف از این سفر گزارش نتایج اجلاس ژنو و مذاکرات ریگان و گورباچف به نخست‌وزیر پاکستان است.»[۶۶]
گزارش - 436
در دیدار اخیر سران دو ابرقدرت، شوروی برای خروج از افغانستان اعلام آمادگی کرده است. روزنامه کیهان در گزارشی از مصاحبه امروز وزیر امور خارجه امریکا ضمن اعلام خبر مذکور، نوشته است: «جورج شولتز دررابطه‌با برنامه خروج نیروهای روسی از افغانستان گفت: باید منتظر ماند و دید که چه می‌شود. شولتز ادامه داد: اهمیت قضیه در این است که بین ریگان و گورباچف، دستیابی به یک راه‌حل سیاسی برای مشکل افغانستان مطرح گردیده است. وزیر خارجه امریکا افزود: گورباچف درباره افغانستان چیز جالب و تازه‌ای برای گفتن داشت، اما از ورود به جزئیات مسئله امتناع نمود. مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز روز جمعه اعلام کرد: ریگان و گورباچف قول داده‌اند که دررابطه‌با مشکل افغانستان و دستیابی به یک راه‌حل سیاسی با هم مشارکت خواهند نمود.»[۶۷]
گزارش - 437
رادیو مسکو امروز از موضع‌گیری‌های ایران دربرابر توسعه روابط شوروی و کشورهای حوزه خلیج‌فارس انتقاد کرد و گفت: «همکاری کشورهای خلیج‌فارس با اتحاد شوروی همیشه موجب تقویت استقلال این کشورها و عادی‌شدن اوضاع منطقه شده است. برخلاف کشورهای امپریالیستی که ثروت نفتی و دیگر ثروت‌های ملل منطقه خلیج‌فارس را به یغما می‌برند، اتحاد شوروی رابطه خود را همیشه برپایه تساوی حقوق کامل و سود طرفین و احترام به حاکمیت ملی استوار می‌سازد. طبیعی است که ملل کشورهای خلیج‌فارس خواستار توسعه همکاری با اتحاد شوروی و دیگر کشورهای سوسیالیستی هستند.» به گفته رادیو مسکو: «روزنامه کویتی الخلیج چند روز پیش با اشاره به اهمیت فراوان برقراری و توسعه روابط با اتحاد شوروی نوشته است که اتحاد شوروی موضع استواری اتخاذ کرده است که مانع مداخله خارجی خصمانه در امور منطقه می‌شود و امنیت کشورهای منطقه خلیج‌فارس را تضمین می‌نماید.»[۶۸]
گزارش - 438
تلاش برای تحکیم آتش‌بس در بیروت؛ اعتراف جنبلاط به اشتباهی که به درگیری‌های بیروت انجامید؛ جمع‌بندی خبرگزاری جمهوری اسلامی از این درگیریها، عواقب آن و احتمال شروع مجدد درگیریها؛ دیدگاه وزارت امور خارجه ایران درباره تلاش امریکا و اسرائیل برای انحراف مبارزات ضدصهیونیستی در لبنان؛ خسارت به سفارت ایران در بیروت در جریان درگیریها از مهم‌ترین خبرهای امروز درباره درگیری‌های اخیر بیروت است. به گفته رادیو دولتی بیروت، پست‌های نگهبانی دائمی در غرب بیروت در نواحی حساس که شبه‌نظامیان امل را از شبه‌نظامیان دروزی جدا می‌سازد، بنا خواهد شد تا مانع تجدید درگیریها شود. در جنگ‌های چهار روزه بیروت بر سر افراشتن پرچم لبنان در غرب بیروت، میان امل و دروزی‌ها حداقل 65 تن کشته و بیش از 300 تن مجروح شدند. نبیه بری و ولید جنبلاط رهبران این دو گروه ـ که عضو کابینه لبنان هستند ـ امروز بار دیگر با هم ملاقات و بر تصفیه سازمان‌های خود از وجود افرادی که مسئول این خونریزی، ویرانی و غارت بوده‌اند، تأکید کردند. دراین‌حال، ولید جنبلاط رهبر دروزی‌ها امروز اعتراف کرد که دستور وی برای جمع‌آوری و پاره‌کردن پرچم لبنان در غرب بیروت که منجر به شروع جنگ چهار روزه بیروت شده، یک اشتباه بوده است.[۶۹] از سوی دیگر، خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره پیامدهای این درگیریها گزارش داد: «اولین پیامد "جنگ پرچم" بین نیروهای دروزی و جنبش امل که خشونت‌بارترین درگیری در طول جنگ‌های داخلی لبنان عنوان داده شده، کینه و نفرت زایدالوصفی است که میان شیعیان و دروزی‌ها ایجاد کرده که در چنین وقایعی خلاصه می‌شود: 1. جنگ با حمله طراحی‌شده نیروهایی آغاز شد که هدف آن جز تسلط کامل بر بخش غربی بیروت و سرکوب نیروهای رقیب ـ که جنبش امل در صدر آنها قرار دارد ـ نبوده است. 2. خسارات و خرابی‌ها کلاً در مناطق مسلمان‌نشین اعم از شیعه و سنی بوده و دروزی‌ها کمتر از آن آسیب دیده‌اند. 3. درگیری‌های چند روز گذشته، بیروت را به دو منطقه تحت کنترل امل و دروزی‌ها تقسیم کرد که تقریباً یک‌سوم غرب بیروت (شامل رأس بیروت، مناطق ساحلی، حمراء تا کورینش مزرعه) در کنترل نیروهای دروزی قرار گرفته و دوسوم دیگر شامل 9 خط آتش از بندرگاه بیروت تا ناحیه جنوبی و بخشی از مناطق شرقی در بخش غربی بیروت در کنترل جنبش امل است. سابقاً طرفین در مناطق کنترل فعلی طرف دیگر دفتر داشتند. 4. عملیات ربودن شیعیان توسط دروزی‌ها در مناطق نفوذشان ادامه دارد؛ دراین‌حال، جنبش امل نیز به اعمال تلافی‌جویانه ادامه می‌دهد. 5. همان‌گونه‌که تمردهایی درمورد نیروهای دروزی ذکر شد، تمردهای مشابهی نیز در میان نیروهای جنبش امل مشاهده شده که خواستار ادامه جنگ با دروزی‌ها تا نابودی آنها در بیروت هستند. 6. نیروهای دروزی همچنان بر نصب پرچم حزب خود در مناطق تحت نفوذ خویش اصرار نموده و جنبش امل نیز در بالای خاکریزهای جدید خود پرچم امل و پرچم رسمی لبنان را نصب کرده است. 7. در بالای ساختمان‌های بلند تحت کنترل نیروهای دروزی دیشب و امروز سوراخ‌هایی در میان دیوارهای بتونی ایجاد شده که حاکی‌از ادامه احتمالی درگیریها است. همچنین در پشت خاکریزهای بلندی که توسط امل ایجاد شد، انواع سلاح‌های سنگین مستقر گردیده است. باتوجه‌به موارد فوق ادامه ناامنی در بیروت همچنان محرز بوده و امکان آرامش کامل در شهر بعید است.»[۷۰] سخنگوی وزارت امور خارجه ایران دراین‌باره گفت: «درگیری‌های تأسف‌آور غرب بیروت که با حملات بی‌هدف سلاح‌های سنگین، ساختمان‌های اقتصادی، فرهنگی و منازل مردم را منهدم کرده و مردم مسلمان و بی‌گناه بیروت را به خاک و خون کشیده است، حلقه‌ای از توطئه‌های امریکا و رژیم صهیونیستی در منحرف‌کردن جریان مبارزه اصیل ضدصهیونیستی در لبنان بوده و متأسفانه نیروها و امکاناتی را که می‌باید جبهه مبارزه بر علیه اسرائیل را تقویت نماید به هدر می‌برد.» وی افزود: «جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن محکوم‌کردن این‌گونه درگیریها از نیروهای اسلامی و ملی لبنان می‌خواهد با پرهیز از وارد‌شدن به این‌گونه درگیری‌های خشونت‌بار، زمینه‌های توطئه صهیونیستی را درجهت ایجاد جنگ داخلی و تجزیه لبنان سد نمایند.»[۷۱] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در درگیری‌های اخیر بیروت، سفارت جمهوری اسلامی ایران در این شهر دچار خساراتی شده است. این مرکز طی درگیری‌های چهار روزه بیروت در محاصره گروه‌های رقیب نیز قرار داشت.[۷۲]
گزارش - 439
گروگان‌های فرانسوی در بیروت و آثار منفی این موضوع بر روابط ایران و سوریه را هفته‌نامه فرانسوی نوول آبزرواتور چنین تحلیل و بررسی کرده است: «سوری‌ها تمایل ندارند به خواست‌های نهضت‌های شیعه لبنانی که تحت نفوذ ایران قرار دارند پاسخ دهند. این نهضت‌ها انتظار دارند که همچون مخاطبان درجه اول برای گروگان‌ها محسوب شوند و چون نتوانستند دمشق را در مذاکرات خود درگیر سازند، به‌ناچار درپی تماس‌های مستقیم با واشنگتن و پاریس می‌باشند.» این نشریه می‌افزاید: «به نظر می‌رسد مقامات سوریه از چند ماه پیش تاکنون مایل‌اند هرچه زودتر به فعالیت‌های خشونت‌آمیز افراطیون شیعه لبنان ازجمله حزب‌الله و جهاد اسلامی پایان بخشند.» این هفته‌نامه فرانسوی می‌نویسد: «صلحی که دمشق به لبنان تقدیم داشته است با فعالیت‌های تروریستی گروه‌های افراطی مذهبی ازجمله حزب‌الله جور در نمی‌آید. ازطرفی، روابط سوریه و ایران همواره رو به سردی می‌رود و در همین حال، رهبران دمشق با ایما و اشاره بیش از پیش به اردن و عراق ـ که دشمنان علنی ایران هستند ـ نزدیک می‌شوند.»[۷۳]
گزارش - 440
دو سرباز ژاندارمری که یک هواپیمای یک‌موتوره ایران را ربوده بودند، پس از فرود در یک فرودگاه نظامی امارات خود را تسلیم مقامات امنیتی کردند. نشریه گزارش روزانه وزارت اطلاعات دراین‌باره نوشته است: «یک هواپیمای پنج‌نفره که در اجاره استانداری هرمزگان می‌باشد پس از پرواز از بندرعباس و رفتن به جزایر تنب و ابوموسی توسط دو سرباز ژاندارمری مستقر در ابوموسی ربوده شده و ساعت 12:35 در فرودگاه شارجه بر زمین می‌نشیند. ضمناً غیر از خلبان، دو کارمند بهداری نیز از سرنشینان هواپیما بوده‌اند. ظاهراً انگیزه این هواپیماربایی سیاسی نبوده و علت آن درگیری این دو سرباز با فرمانده پاسگاه ژاندارمری و تهدید ازسوی وی به پرونده‌سازی بوده است.»[۷۴] روزنامه کیهان نیز دراین‌باره نوشته است: این هواپیمای یک‌موتوره خدماتی پس از یک فرود اجباری در شارجه به‌سوی دوبی به پرواز درآمد، اما از فرود آن در فرودگاه بین‌المللی دوبی جلوگیری شد و سرانجام در یک فرودگاه نظامی در 160 کیلومتری شمال ابوظبی در یک فرود اضطراری به زمین نشست و هواپیماربایان در فرودگاه نظامی ابوظبی پس از چند ساعت مذاکره خود را به نیروهای امنیتی تسلیم کردند. واحد مرکزی خبر نیز به نقل از خبرگزاری یونایتدپرس، گزارش داده است: یک سخنگوی پلیس گفت یکی از هواپیماربایان یک مسلسل نیمه خودکار یوزی ساخت اسرائیل و مقادیری مهمات به همراه داشت. به گفته این سخنگو، هواپیمای ربوده‌شده از نوع سسنا بوده است.[۷۵]
گزارش - 441
شصت تن از مسافران هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی مصر، که با 103 مسافر روز گذشته (3/9/1364) در مسیر میان آتن و قاهره ربوده و به مالت برده شده بود، امروز با دخالت کماندوهای مصری کشته شدند. نشریه گزارش (نشریه واحد سیاسی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم) دراین‌باره نوشته است: «درپی ربوده‌شدن یک هواپیمای مصری در مسیر آتن و فرود اجباری آن در مالت که سرانجام با دخالت کماندوهای مصری به کشته‌شدن 60 نفر انجامید، دولت مصر در اولین موضع‌گیری خود با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که هواپیماربایان متعلق به یک گروه فلسطینی مخالف عرفات هستند که در ارتباط نزدیک با یک کشور حامی تروریسم بوده‌اند. رادیو قاهره اعلام کرد سفیر لیبی پس از گفت‌وگویی کوتاه که از برج کنترل فرودگاه با هواپیماربایان داشت، عازم طرابلس شد. در همین حال، جورج شولتز وزیر خارجه امریکا، در تاریخ 4/9/1364 در مصاحبه‌ای تلویزیونی اعلام کرد که سعی ندارد لیبی را با این هواپیماربایی مرتبط کند، ولی حدود 26 تن از مسافران این هواپیما مسافرت خود را از طرابلس آغاز کرده بودند. شولتز گفت که هواپیماربایان خواستار مذاکره با سفیر لیبی شده بودند. مقامات امریکایی همچنین گفتند که هواپیماربایان به‌هنگام درخواست سوخت‌گیری به مقامات برج کنترل گفته‌اند که می‌خواهند به لیبی پرواز کنند. از سوی دیگر، یک سخنگوی سازمان آزادی‌بخش فلسطین در بغداد اعلام کرد که ربایندگان هواپیمای مصری عضو هیچ‌یک از سازمان‌های فلسطینی نبوده و از اعضای سازمان مخفی یک کشور عرب بوده‌اند. سرانجام درپی موضع‌گیری‌هایی که به‌طور غیررسمی لیبی را مسئول این حادثه معرفی نمودند، حسنی مبارک رئیس‌جمهور مصر طی مصاحبه‌ای با خبرنگاران در قاهره، ضمن اینکه لیبی و یک گروه فلسطینی به رهبری ابونضال را درمورد ربودن هواپیمای مصری متهم کرد، گفت: "اگر ما به‌ناچار متوسل به جنگ با لیبی بشویم به‌خاطر صلح خواهد بود." گفتنی است که تاکنون 4 سازمان: انقلاب مصر، آزادی‌بخش مصر، انقلابیون مصری و بریگادهای انقلاب عرب مسئولیت این هواپیماربایی را به‌عهده گرفته‌اند.»[۷۶] لیبی حمله به هواپیمای ربوده‌شده مصری را محکوم کرد، اما رئیس‌جمهور امریکا، انگلیس، فرانسه، حسین شاه اردن و صدام نیز حمایت‌های خود را از این اقدام اعلام کردند. صدام ضمن اظهار تأسف از کثرت تلفات، محافل خاص عرب را که درپی این "اقدام جنایتکارانه" بوده‌اند به‌شدت محکوم کرد.»[۷۷] از سوی دیگر، روزنامه اطلاعات به نقل از نشریه الموقف العربی نوشت: «حسنی مبارک حاکم مصر، در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی ان.بی.سی. امریکا گفت: ربودن هواپیمای مصری توسط جنگنده‌های امریکایی روحیه امریکاییان را تقویت کرده است. [!] وی در مصاحبه دیگری با مجله تایم اعتراف کرد که نفرت و خشم ملت مصر از امریکا و اسرائیل درحال افزایش است و احتیاج به زمان دارد تا این خشم فروکش کند.»[۷۸]
گزارش - 442
براثر انفجار یک بمب ضعیف در کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در لندن، یکی از کارکنان کنسولگری مجروح شد. روزنامه کیهان دراین‌باره به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن نوشته است: «این بمب داخل یک بسته کوچک جاسازی شده بود و قبل‌ازظهر امروز (دوشنبه) درحالی‌که یکی از خواهران کارمند مشغول باز‌کردن آن بود، منفجر شد. این خواهر از ناحیه دست دچار جراحت و سوختگی سطحی شد که بلافاصله به بیمارستان منتقل گردید. به گفته یکی از مسئولین کنسولگری هم‌اکنون افراد پلیس ضدتروریستی درحال بازرسی ساختمان کنسولگری هستند تا از عدم وجود بسته‌های انفجاری دیگر مطمئن شوند. وی گفت: تاکنون هیچ گروهی مسئولیت این عمل را به‌عهده نگرفته و این اولین‌باری است که چنین حادثه‌ای در کنسولگری جمهوری اسلامی روی می‌دهد. وی افزود: شدت این انفجار ـ که حدود 11:45 به وقت محلی روی داد ـ آن‌قدر ضعیف بود که اکثر کارمندان متوجه صدای آن نشدند. وی همچنین گفت این بسته انفجاری حاوی یک گذرنامه ایرانی بود که صفحه مشخصات دارنده آن کنده شده بود. خبر این حادثه به‌طور جزئی در بخش‌های خبری شبکه‌های رادیو لندن پخش گردید و کانال تلویزیونی (ای.تی.وی.) نیز در پایان یک بخش خبری خود به آن اشاره کرد.»[۷۹]
گزارش - 443
به گفته رادیو مجاهد ارگان خبری سازمان مجاهدین خلق ایران (منافقین)، نادر رفیعی‌نژاد عضو مرکزی این سازمان، روز شنبه دوم آذرماه جاری با صدراعظم آلمان فدرال دیدار کرد و ضمن رساندن سلام مسعود رجوی به هلموت کهل، اسامی معدومان سازمان را به وی ارائه کرد. به گفته این رادیو، هیئتی از این سازمان در جریان برگزاری کنگره جوانان دمکرات مسیحی آلمان‌غربی (2 تا 4 آذرماه) با تعداد دیگری از مهم‌ترین شخصیت‌های سیاسی آلمان دیدار کرده است.[۸۰] از سوی دیگر، اخیراً افراد وابسته به حزب توده که تاکنون در کشورهای دیگر به سر می‌برده‌اند وارد افغانستان شده‌اند. دولت افغانستان قصد دارد از آنان برای نفوذ به داخل ایران و خرابکاری و شرارت استفاده کند، به این منظور، حدود 9 دختر و 120 مرد در شهر هرات اسکان داده شده‌اند.[۸۱]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1364/09/04
- ↑ سند شماره 10930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی جنوب به فرماندهی نزاجا، معاونت عملیات و اطلاعات، 4/9/1364.
- ↑ گزیده اسناد، جلد 4، صص 41 ـ 40، معاونت اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 4/9/1364.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 251، 5/9/1364، ص1، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ سند شماره 10930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی جنوب به فرماندهی نزاجا، معاونت عملیات و اطلاعات، 4/9/1364.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 6/9/1364، ص18.
- ↑ روزنامه کیهان، 6/9/1364، ص3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 252، 6/9/1364، ص5، تهران ـ خبرگزاری فرانسه، 5/9/1364.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 6/9/1364، ص18.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 6/9/1364، ص2، رادیو بی‌بی‌سی، 5/9/1364.
- ↑ روزنامه ابرار، 5/9/1364، ص1.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 4/9/1364، ص14.
- ↑ سند شماره 425703 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی سپاه، 8/9/1364، ص5.
- ↑ همان، ص1.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 4/9/1364، ص14.
- ↑ سند شماره 424435 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه میاندوآب به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 5/9/1364؛ و ـ مأخذ12، ص3.
- ↑ سند شماره 270587 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعاتی قرارگاه عملیاتی غرب (رکن 2)، 18/9/1364، ص5.
- ↑ سند شماره 200105 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 105، 6/9/1364، ص1.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 6/9/1364، ص18.
- ↑ سند شماره 442381 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استاندار کردستان، 11/9/1364.
- ↑ مأخذ12، ص3؛ و ـ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره 15، 23/10/1364، ص46.
- ↑ مأخذ12، ص3.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 73، 19/9/1364، ص23.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 73، 19/9/1364، ص23.
- ↑ سند شماره 425277 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پاسداران ناحیه کردستان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 7/9/1364.
- ↑ سند شماره 449198 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استاندار کردستان، 7/9/1364.
- ↑ سند شماره 319998 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن 2) به استاندار کردستان، 19/9/1364.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 4/9/1364، ص2.
- ↑ مأخذ11، ص26.
- ↑ روزنامه کیهان، 5/9/1364، ص17.
- ↑ روزنامه کیهان، 4/9/1364، ص3.
- ↑ مأخذ11، ص2.
- ↑ مأخذ10، ص9.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 5/9/1364، ص2.
- ↑ مأخذ11، ص4.
- ↑ مأخذ11، ص26.
- ↑ مأخذ27.
- ↑ مأخذ30، صص 1 و 2.
- ↑ سند شماره 059268 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه 4 نوح اطلاعات به ستاد مرکزی سپاه، 6/9/1364.
- ↑ مأخذ3، ص2، کویت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ27، ص3.
- ↑ مأخذ11، ص28.
- ↑ روزنامه ابرار، 4/9/1364، ص1.
- ↑ مأخذ3، صص 7 ـ 6، توکیو ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ3، صص 11 و 12، بوئنوس آیرس ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ7، صص 8 و 9 و 10، بن ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 5/9/1364.
- ↑ مأخذ12، ص3؛ و ـ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره 15، 23/10/1364، ص46.
- ↑ مأخذ3، صص 15 ـ 13، لندن ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ3، صص 13 ـ 12، رادیو بی‌بی‌سی، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ3، ص8، مادرید ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ واحد سیاسی تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نشریه گزارش، شماره14، 8/9/1364، ص36، روزنامه سوئیسی تاکس انزایگو، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ11، ص28.
- ↑ مأخذ11، ص3.
- ↑ مأخذ10، ص2.
- ↑ مأخذ29، ص18.
- ↑ مأخذ29، ص18.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 5/9/1364، ص12.
- ↑ سند شماره 212336 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم، شماره 159/3، 16/9/1364، صص 2 و 3.
- ↑ همان.
- ↑ مأخذ33، ص4.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 995، 1/10/1364، صص 25 و 26 و 27.
- ↑ مأخذ11، ص28.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 982، 16/9/1364، صص 6 و7 و 8 و 9.
- ↑ مأخذ3، ص23، طرابلس ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ سند شماره 10930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی جنوب به فرماندهی نزاجا، معاونت عملیات و اطلاعات، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ30، ص20، ژنوـ سوئیس ـ خبرگزاری تاس به نقل از خبرگزاری مطبوعاتی نووستی.
- ↑ مأخذ33، ص20، اسلام‌آباد ـ خبرگزاری قطر.
- ↑ مأخذ29، ص1.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 5/9/1364، ص7، رادیو مسکو، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ29، ص20.
- ↑ مأخذ3، صص 25 ـ 21، بیروت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ27، ص12.
- ↑ مأخذ3، ص20، بیروت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ3، صص 22 ـ 21، بیروت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/9/1364.
- ↑ سند شماره 200104 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 104، 5/9/1364، ص1.
- ↑ مأخذ29، ص3.
- ↑ مأخذ50، صص 120 و 121.
- ↑ مأخذ33، ص20.
- ↑ مأخذ11، ص28.
- ↑ مأخذ29، ص20.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیما جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 13/9/1364، ص38، رادیو مجاهد، 4/9/1364.
- ↑ مأخذ4، ص1.