1366.09.09

روزشمار جنگ سال 1366 1366.09.9
نام‌های دیگر	نه آذر
تاریخ شمسی	1366.09.09
تاریخ میلادی	30 نوامبر 1987
تاریخ قمری	8 ربیع‌الثانی 1408

1359.09.9

1360.09.9

1361.09.9

1362.09.9

1363.09.9

1364.09.9

1365.09.9

گزارش- 178

امروز هواپيماهاي عراقي در آسمان شهرهاي كشور مانور دادند و دو مركز صنعتي و توليد انرژي را بمباران كردند. در تهران وضعيت قرمز اعلام شد، اما پس از هفت دقيقه وضعيت عادي اعلام گرديد. همچنين، هواپيماهاي دشمن حريم هوايي شهرهاي زنجان، خرم‏آباد، سنندج و قزوين را مورد تجاوز قرار دادند و دوبار در حريم هوايي شهرهاي خوزستان ظاهر شدند. حريم هوايي استان اصفهان نيز شاهد شكستن ديوار صوتي بر فراز آسمان منطقه خوانسار و فريدن بود. در استان‌هاي شمال نيز وضع همين گونه بود. چهار فروند از هواپيماهاي عراق آسمان برخي از شهرهاي استان گيلان را مورد تجاوز هوايي قرار دادند و ديوار صوتي را شكستند. علاوه بر شهرها، مراكز اقتصادي نيز از تعرض هواپيماهاي عراقي مصون نماندند. بر اثر حمله صبح امروز به پست انتقال برق 30 كيلو ولتي آران ـ نهاوند، 4 تن از كاركنان آن شهيد و 4 تن ديگر مجروح شدند. در اين حمله دو هواپيماي دشمن شركت داشتند و 7 بمب به طرف اين پست پرتاب كردند كه 4 عدد از آن‌ها عمل كرد و بخشي از تأسيسات پست انتقال برق خساراتي ديد. توضيح آن كه پست انتقال آران كه در 55 كيلومتري محور نهاوند ـ باختران واقع شده و انتقال و تقسيم برق بخشي از استان باختران را تأمين مي‌كند، از سال گذشته تاكنون چند بار بمباران و تأسيسات آن كاملاً منهدم شده و به همين دليل يك پست سيار مشابه در محل تعبيه شده است كه در حمله امروز خساراتي به آن وارد آمد. طبق گزارشي ديگر، بر اثر اين حمله به 120 واحد مسكوني روستاي مجاور اين پست انتقال برق نيز آسيب‌هاي كلي و جزيي وارد شده است و 24 تن از اهالي روستاي آران، از جمله 12 زن و كودك هم مجروح شده‌اند. ساختمان در دست احداث يك كارخانه چيني‌سازي در حومه شهر همدان نيز هدف حمله هواپيماهاي عراقي قرار گرفت.

گزارش- 179

"عبدالجابر محسن" رئيس ارشاد سياسي وزارت دفاع عراق، در مورد حمله آتي ايران گفت كه بصره ـ دومين شهر بزرگ عراق ـ احتمالاً هدف يك تهاجم زميني جديد ايران است. وي افزود: «جنگ بدون غافل‌گيري نيست و ما تمام اقدامات احتياطي لازم را عليه اين غافل‌گيري‌ها اتخاذ كرده‌ايم.» همچنين به گزارش راديو بي.بي.سي.: «سخن‌گوي نظامي عراق (ژنرال عبدالجابر محسن) گفته است: ايران در حمله‌اي كه انتظار مي‌رود به‌زودي آغاز شود، از نظر تعداد نفرات به هيچ وجه بر عراق برتري ندارد.... در گذشته منابع نظامي مستقل تعداد رزمندگان ايران را به مراتب بيش‌تر از عراقي‌ها تخمين زده‌اند ولي ژنرال "عبدالجابر محسن" گفت وقتي حمله بعدي ايران آغاز شود، نيروهاي عراقي از نظر تعداد نفرات حداقل با ايران مساوي خواهند بود. او تأكيد كرد كه عراق برتري قابل ملاحظه‌اي از نظر اسلحه و تجهيزات نظامي دارد. ژنرال محسن گفت بين واقعيت و آنچه ايران از طريق رسانه‌هاي گروهي تبليغ مي‌كند، فاصله بسياري وجود دارد. او گفت رسانه‌هاي گروهي ايران ادعا مي‌كنند كه 2 ميليون نفر را بسيج كرده‌اند. ولي عراق تخمين مي‌زند كه ايران نمي‌تواند بيش از 400هزار نفر در سراسر جبهه گردآورد. سخن‌گوي نظامي عراق گفت علي‌رغم آن كه انتظار مي‌رود حمله بعدي ايران متوجه بصره باشد، ايران احتمالاً دست به حملات ديگري در برخي نقاط جبهه خواهد زد تا نيروهاي عراق را از بصره دور كند ولي عراق خود را آماده كرده است و توانايي آن را خواهد داشت كه در تمام طول خط جبهه از خود دفاع كند.»

گزارش- 180

در استان چهارمحال بختياري، عشاير و بسيجيان اجتماع كردند. آيت‏الله "خامنه‌اي" رئيس شوراي عالي دفاع، در جمع هزاران تن از بسيجيان آموزش‏ديده و آماده اعزام و آحاد مختلف مردم استان چهارمحال بختياري گفت: «تمام قدرت‌ها، مرتجعين و حاميان صدام فهميده‌اند كه با تزريق پول و سلاح نمي‌توان يك رژيم را نگه داشت، اما مشكل آن‌ها مشكل اسلام است و آنچه را نمي‌خواهند و نمي‌توانند تحمل كنند، اسلام است و اگر اسلام نبود، يك روز هم از صدام خون آشام حمايت نمي‌كردند. اما به فضل خدا علي‌رغم اين حمايت‌ها، امروز رژيم عراق از لحاظ سياسي، اقتصادي و نيروهاي نظامي از هميشه ضعيف‌تر شده است.» ايشان در مورد خليج فارس گفت: «حضور نظامي امريكا در خليج فارس نه آن كه ملت و مسئولان جمهوري اسلامي را نترسانده بلكه بر عكس ملت و دولت و امام عزيز ما را براي وارد كردن ضربات قاطع و كوبنده مصمم‌تر كرده است.» رئيس‏جمهوري افزود: «در حالي‌كه دشمن در نهايت ضعف و زبوني است بايد آن‌چنان ضربه را بر پيكر صدام وارد كرد كه امريكا و ناتو از حمايت صدام مأيوس شوند.» همچنين در استان باختران در شهرهاي باختران، اسلام‌آباد و پاوه نيروهاي بسيجي اجتماع كردند. در اسلام‏آباد هزاران تن از نيروهاي بسيجي شهرستان اسلام‌آباد غرب، گيلان‏غرب، سرپل‌ذهاب و كرند غرب مانور كردند. در اين مانور حجت‏الاسلام "دري نجف‏آبادي" نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي، سخن گفت. در شهر پاوه نيز هزاران تن از بسيجيان از بخش‌هاي جوانرود، محلات باباجاني، باينگان، نودشه در ورزش‌گاه اين شهر اجتماع كردند. سخن‌ران اين مانور، حجت‏الاسلام "موسوي" نماينده امام در غرب كشور، بود. در شهر باختران (مركز استان) آقاي "رفيق‏دوست" وزير سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، در جمع بسيجيان گفت: «اگر ما يك قدم عقب‌نشيني كنيم، استكبار صد قدم به جلو خواهد آمد و نبايد به دشمن فرصت بدهيم.» همچنين در ايلام در مانور سپاهيان حضرت محمد(ص) سرهنگ "علي صيادشيرازي" سخن گفت. وي عمليات‏هاي ظفر3 و نصر8 و 9 و سلسله عمليات‌هاي برون‏مرزي و عمليات مرزي را تدبير جديد مسئولان در جنگ دانست و افزود: «ادامه اين همه عمليات، دشمن را به زانو در مي‌آورد.» مسئله قابل توجه در اجتماع مردم ايلام، اعتراض آن‌ها در مورد نبودن شخصيت‌هاي رده يك مملكتي به عنوان سخن‌ران مانور، بود. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، بدين دليل، بيش از نيمي از شركت‏كنندگان در آغاز سخن‌راني سرهنگ صيادشيرازي، محل برگزاري مانور را ترك كردند و تعداد حاضران در پايان سخن‌راني به كم‌تر از چند هزار تن رسيد. تني چند از نيروهاي شركت‏كننده در مانور نيز به خبرنگار خبرگزاري گفتند: «در شرايطي كه در مانور شهرهاي يزد و ياسوج و ديگر استان‏هاي كشور كه در بعضي از آن‌ها تعداد نيروهاي مانور كم‌تر از ايلام بود، رئيس‏جمهور و نخست‏وزير حضور يافتند، انتظار ما نيز نمي‌تواند كم‌تر از مردم اين استان‏ها باشد.»

گزارش- 181

به منظور تقويت بيش‌تر جبهه‌ها، هم‏چون دانشگاه‌هاي دولتي دانشجويان دانشگاه‌هاي آزاد نيز به جبهه خواهند رفت. آقاي "جاسبي" رئيس دانشگاه آزاد، در اين باره گفت: «به منظور اجراي آئين‏نامه طرح اعزام شش ماهه دانشجويان دانشگاه‌ها به جبهه‌ها مصوب شوراي عالي پشتيباني جنگ، ليست دانشجويان دانشگاه‌هاي آزاد اسلامي در پنج رشته طبقه‏بندي و جهت اعزام در اختيار سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، جهاد سازندگي و ارتش قرار مي‌گيرد.» آقاي جاسبي افزود: «دانشجويان رزمنده كه در موعد تعيين شده به جبهه اعزام شوند، از پرداخت شهريه ثابت معاف خواهند بود.»

گزارش- 182

بيمه‏گران "لويدز" تأكيد كردند كه ديروز يك نفت‌كش ايراني به نام "خارك ـ 4" در خليج فارس هدف حمله نيروي هوايي عراق قرار گرفته است. لويدز تصريح كرد كه نفت‌كش ايراني ـ كه 127450 تن ظرفيت دارد ـ در ساعت 14 مورد حمله نيروي هوايي عراق قرار گرفت. اين بيمه‌گران همچنين حمله نيروي هوايي عراق به نفت‌كش پانامايي به نام "استيليكون" در روز جمعه گذشته (6/9/1366) را تأييد كردند.

گزارش- 183

در ميزگرد روزنامه اطلاعات با تيمسار دريادار "ملك‌زادگان" فرمانده نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي و رؤساي اطلاعات وعمليات اين نيرو، حضور نظامي امريكا در خليج فارس و نتايج آن مورد بحث قرار گرفت. فرمانده نيروي دريايي ارتش گفت: «امريكايي‌ها همواره براي توجيه حضور نظامي خود در منطقه، سه هدف آزادي كشتي‌راني، برقراري امنيت و حفظ منافع خويش را مطرح مي‌كردند كه تجربه يك ساله اخير به خوبي نشان مي‌دهد كه آنها در هيچ كدام از اين اهداف موفق نبوده‌اند. از سوي ديگر، همين حضور نظامي باعث تشديد وخامت اوضاع در اين منطقه حساس و استراتژيك شده است. آمار نشان مي‌دهد كه از زمان حضور نظامي امريكا تا كنون، حمله به كشتي‌ها در خليج فارس 60 درصد افزايش داشته است. قبل از حضور امريكا چنين نا امني در خطوط كشتي‏راني وجود نداشت و مسئله مين در آب‏هاي منطقه به اين صورت مطرح نبود. مسئله مين‏گذاري از زماني مطرح شد كه حضور نظامي امريكا در منطقه گسترش يافت.» وي افزود: «ما همواره اعلام كرده‌ايم سياست جمهوري اسلامي ضربه در مقابل ضربه است. اگر ما نتوانيم نفت خود را صادر كنيم، اجازه نمي‌دهيم يك قطره نفت از تنگه هرمز خارج شود.» مقام‌هاي سوريه و ليبي حضور امريكا در خليج فارس را عامل تشنج اعلام كردند. در اين باره "حافظ اسد" رئيس‏جمهور سوريه، گفت: «حضور ناوهاي بيگانه در خليج فارس يكي از موانع پايان يافتن جنگ عراق و ايران است كه ضمن بحراني‏تر كردن اوضاع، دامنه جنگ را نيز احتمالاً گسترش خواهد داد.» ليبي نيز خواستار خروج نيروي دريايي امريكا و ساير كشورهاي غربي از خليج فارس شد. وزير خارجه ليبي در نامه‌اي به سازمان ملل اعلام كرد كه حضور كشتي‏هاي جنگي امريكايي در خليج فارس موجب تشنج بيش‌تر در اين منطقه شده و كمكي به حل و فصل مناقشه نخواهد كرد.

گزارش- 184

طارق عزيز در يك كنفرانس خبري، شوروي را به دليل جلوگيري از تصويب تحريم تسليحاتي ايران در سازمان ملل، مورد حمله قرارداد. وي گفت: «عراق نمي‌تواند نارضايتي از شوروي را در مورد مسئله تحريم اسلحه بر عليه ايران پنهان كند... گرچه شوروي‌ها در تدوين قطع‌نامه 598 شوراي امنيت نقشي مثبت داشته‌اند ولي از ماه ژوئيه (تيرماه 1366) گذشته كه اين قطع‌نامه به تصويب رسيد، موضع شوروي عوض شده است.» طارق عزيز افزود: «اشكال در اين است كه اتحاد شوروي نمي‌خواهد قبول كند كه ايران از پذيرفتن قطع‌نامه صلح سرباز مي‌زند.» وي سپس گفت كه از رفتار شوروي سر در نمي‌آورد. زيرا شوروي‌ها به طور خصوصي به عراق تأكيد كرده‌اند كه آماده وضع تحريم اسلحه هستند ولي قدرت‌هاي غربي عضو شوراي امنيت تمايلي به اقدامات مؤثر ندارند. به گفته راديو بي.بي.سي.، وزير خارجه عراق با قاطعيت هر چه تمام‏تر اعلام كرده است كه تحمل دولت اين كشور تمام شده و مقام‌هاي بغداد موضع شوروي در قبال جنگ را به دقت زير نظر گرفته‌اند. وي همچنين گفته كه روابط اقتصادي ميان عراق و شوروي همچنان حسنه است. بي.بي.سي. سپس گفته است: «اما شوروي در طول سال گذشته روابط خود را با ايران نيز گسترش داده است و به همين علت هم دولت عراق علناً نارضايتي خود را از سياست‏هاي شوروي ابراز داشته و به گونه‌اي بي‏سابقه اين كشور را به باد انتقاد گرفته است.» به دنبال انتقاد وزير خارجه عراق از شوروي، "گنادي گراسيموف" سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي، در يك موضع‏گيري متقابل امّا آرام، گفت كه نظر شوروي درباره جنگ ايران و عراق و تلاش‏هاي سازمان ملل براي پايان دادن به اين جنگ، تغييري نكرده است.

گزارش- 185

مخالفت اتحاد جماهير شوروي با تحريم تسليحاتي ايران، موج مخالفت مقام‌ها و رسانه‌هاي غربي را در پي آورده است. در واكنش به اين مخالفت‌ها سفير شوروي در امارات عربي متحده، در مصاحبه‌اي با خبرگزاري آسوشيتدپرس گفت: «شوروي باور ندارد كه تلاش‌ها جهت موافقت ايران و عراق با قطع‌نامه 598 شوراي امنيت به بن‏بست رسيده است ... در نشست هفته آينده "ميخائيل گورباچف" رئيس‏جمهوري شوروي و "رونالد ريگان" رئيس‏جمهور امريكا در واشنگتن، احتمالاً درباره امكانات جهت پايان دادن به اوضاع خطرناك در خليج فارس تفاهم صورت خواهد گرفت.» وي خاطرنشان كرد: «شوروي روابط خوبي با عراق دارد و مي‌خواهد به عنوان يك همسايه خوب با ايران نيز روابط خوبي داشته باشد.» سفير شوروي در امارات همچنين گفته است: «اگر تلاش‌هاي جاري صلح با شكست مواجه شود، آن وقت ما از يك قطع‌نامه شوراي امنيت جهت اعمال تحريم تسليحاتي عليه طرفي كه با تمايل بين‌المللي مخالفت مي‌كند، حمايت خواهيم كرد. من تصور نمي‌كنم اكنون زمان براي اعمال آن فرا رسيده باشد، زيرا ما هنوز اميدواريم.» به گفته وي، حضور ناوگان‌هاي امريكا و كشورهاي غربي در خليج فارس، تهديدي عليه امنيت شوروي است. ندوتف افزود: «هدف از حضور غرب در خليج فارس، سوء ظن ما را برانگيخت، زيرا غربي‌ها ادعا مي‌كنند آن‌ها براي مدت 50 سال و حتي به طور نامحدود در خليج فارس مي‌مانند.» وي خاطر نشان ساخت كه خليج فارس در جوار شوروي قرار دارد. وي از نيروهاي دريايي خواست از منطقه خارج شوند و گفت: «بعضي از كشورهاي غربي، زيردريايي‌ها و موشك‌هاي هسته‌اي در درياي عمان مستقر كرده‌اند كه ممكن است به خاك شوروي برسد.» "گنادي گراسيموف" رئيس اداره اطلاعات وزارت امورخارجه اتحاد شوروي نيز در يك مصاحبه مطبوعاتي درباره موضع اتحاد شوروي درباره جنگ ايران و عراق گفت: «روش اصولي اتحاد شوروي به نفع قطع جنگ ايران و عراق، هيچ تغييري نكرده است. ما همچنان طرف‌دار قاطع آن هستيم كه تمام مواد قطع‌نامه شماره 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد فوراً جامة عمل به خود بپوشد.» همچنين راديو "صلح و ترقي" گفت: «اتحاد شوروي مانند گذشته طرف‌دار آن است كه از نظر چشم‌انداز در آب‏هاي خليج فارس، ناوگان جنگي هيچ كشوري جز ناوگان كشورهاي اين منطقه نبايد وجود داشته باشد اما اگر بخواهيم از تدابير آينده نزديك سخن بگوييم كه قادر به تغيير مثبت اوضاع باشد، به نظر ما ارجح، ايجاد نيروي نظامي و دريايي سازمان ملل متحد است.» در حالي كه شوروي‌ها مايل نيستند تكميل كننده سياست افزايش فشار امريكا بر ايران و تلاش هر چه بيش‌تر آن‌ها در منطقه خليج فارس باشند، "ريچارد آرميتاژ" مدير كل وزارت دفاع امريكا در زمينه امور بين‌المللي، درباره مواضع شوروي گفت: «مسكو مانع عمده پايان يافتن جنگ و گام بردارنده در جهت منافع ايران است. شوروي به آرامي روابط خود را با تهران تحكيم مي‌بخشد تا تشنجات ميان امريكا و ايران را افزايش داده و در نهايت گوي استراتژيك حوزه خليج فارس را از آن خود سازد.»

گزارش- 186

امتناع جمهوري اسلامي از گفتن "نه" به قطع‌نامه 598 و اقدام مقام‌هاي وزارت خارجه در پي‌گيري مذاكرات ديپلماتيك با دبيركل سازمان ملل براي جابه‌جايي بندهاي قطع‌نامه، با واكنش‌هاي گوناگون مواجه شده است. خبرگزاري رويتر در اين باره نوشته است: «ديپلمات‌هاي مقيم كشورهاي حوزه خليج فارس مي‌گويند حضور ايران در مذاكرات آتش‌بس سازمان ملل در منطقه عمدتاً به عنوان بازي با زمان, در آستانه اجلاس سران امريكا و شوروي تلقي مي‌شود، نه صلح با عراق. اين ديپلمات‌ها مي‌گويند هرچند حصول پيشرفت در تلاش‌هاي سازمان ملل براي پايان دادن به جنگ ايران وعراق بعيد به نظر مي‌رسد، ولي تمايل ايران به انجام مذاكرات، مي‌تواند شوروي را به ادامه مخالفت با تحريم بين‌المللي تسليحاتي عليه ايران وادار كند. يكي از ديپلمات‌ها مي‌گويد مادامي كه ايران موافقت خود را در مورد مذاكره اعلام مي‌كند، گورباچف مي‌تواند به ريگان بگويد كه زمان تحريم تسليحاتي عليه اين كشور هنوز فرا نرسيده است. ديپلمات‌هاي مذكور اعلام كردند ولايتي به هنگام ديدار خود از ژاپن، هاله‌اي از اميد با عدم رد قطع‏نامه 598 به وجود آورده است.» اين خبرگزاري با اشاره به فزوني يافتن تلاش اعراب براي جلب موافقت شوروي با تحريم تسليحاتي ايران, افزوده است: «انتظار مي‌رود شاه حسين ـ كه قرار است بعد از اجلاس سران شرق و غرب از مسكو ديدن كند ـ شوروي را تحت فشار گذاشته و اعلام كند كه وجهه شوروي در دنياي عرب به گام‌هاي اين كشور در قبال اجراي قطع‌نامه 598 بستگي دارد.»

گزارش- 187

موضع قدرت‌هاي بزرگ و سازمان‌هاي منطقه‌اي و جهاني، اتمام جنگ عراق و ايران بدون توجه به عدالت و لزوم تقدم تعيين متجاوز بر ساير بندهاي قطع‌نامه 598 مي‌باشد. روزنامه جمهوري اسلامي در سرمقاله خود نوشته است: «سازمان ملل و همچنين اركان اصلي و اساسي آن يعني مجمع عمومي و شوراي امنيت هيچ‌گاه نتوانسته و نخواسته‌اند كه طبق منشور بين‌المللي خود، در جنگ تحميلي عادلانه و بي‌طرفانه قضاوت كنند. از زمان صدور نخستين قطع‌نامه شوراي امنيت سازمان ملل در ششم مهر 1359 ـ كه در شرايط حضور نيروهاي متجاوز عراقي در سرزمين‌هاي غرب و جنوب ميهن اسلامي و اشغال هزاران كيلومتر از خاك جمهوري اسلامي ايران تحقق يافت ـ شوراي مزبور خواستار آتش‌بس بين دو كشور درگير شده بود تا به امروز در اوج اقتدار نظامي و سياسي ايران اسلامي سخن از عقب‌نشيني نيروهاي اسلام به پشت مرزهاي بين‌المللي به ميان مي‌آورد و اين عقب‌نشيني را مقدم بر تشكيل يك كميته ويژه جهت معرفي متجاوز مي‌داند! عملكرد ناعادلانه سازمان ملل بر جهانيان و به‌خصوص بر دولت‌ها و سياست‌مداران و خبرنگاران خارجي واضح و عيان بوده است. سازمان ملل در رويارويي با بحران جنگ تحميلي چنان اسير فشارها قرار گرفته كه وقتي تنها چند ساعت پس از اعلام قطع‌نامه 598 ناوگان جنگي امريكا كاملاً در ضديت با بند پنجم اين قطع‌نامه و در كمال بي‌اعتنايي به آن وارد آب‌هاي خليج‌فارس شد، به خود اجازه نداد كه اين اقدام را به‌عنوان گامي در تشديد بحران، مورد نكوهش قرار دهد. با اين حساب، چگونه مي‌توان به توانايي سازمان ملل براي حل بحران جنگ تحميلي و به صداقت اين سازمان ايمان آورد؟ مسئله اعلام متجاوز بودن عراق ـ كه همه دولت‌هاي جهان آن را پذيرفته‌اند ـ گام اوليه سازمان ملل براي حل بحران هفت ساله جنگ تحميلي به شمار مي‌آيد. در حالي كه هنوز سازمان ملل تحت تأثير فشارهاي اربابان حزب جنايت‌كار بعث نتوانسته است اين قدم اوليه را با موفقيت بردارد، شايسته نيست جنگي كه با هجوم و كشتار و غارت‌گري و جنايت يك متجاوز آغاز شد، از طريق مذاكره و مصالحه و آشتي با وي به پايان برسد.»

گزارش- 188

در ميان تحليل‌ها و خبرهاي متعدد در خصوص فروش سلاح به ايران، روابط تسليحاتي چين و جمهوري اسلامي بيش از همه مورد توجه رسانه‌هاي همگاني قرار گرفته است. هفته‏نامه "لوپوئن" كه در پاريس منتشر مي‌شود به نقل از سرويس اطلاعاتي امريكا گزارش داد: «موشك‌هاي كرم ابريشم كه چين در اختيار ايران قرارداده، تنها بخشي از يك معامله بزرگ تسليحاتي ميان تهران و پكن است، زيرا به احتمال قوي قرار است ايران معادل حدود 500 ميليون دلار سلاح‌هاي ساخت چين شامل تانك و موشك و مهمات دريافت دارد.» سفر آقاي "ولايتي" وزير امورخارجه ايران به چين كه قرار بود هم‌زمان با سفر وي به ژاپن، انجام گيرد، لغو شد, زيرا مقام‌هاي چيني اين سفر را در اوضاع فعلي به صلاح ندانستند و پيشنهاد كردند كه بهتر است يك مقام غيرسياسي ايران از چين ديدار كند. براين اساس، آقاي "زنگنه" وزير جهاد براي اين سفر انتخاب شد. چيني‌ها گفته‌اند كه دليل اصلي چنين اقدامي، افزايش فشارهاي جهاني بر چين است. آن‌ها همچنين اطمينان داده‌اند كه در شوراي امنيت به طرح تحريم تسليحاتي ايران رأي ندهند و آمادگي خود را براي "وتو" اين طرح اعلام كردند. از سوي ديگر، گزارش‌گر شبكه امريكايي "سي. بي. اس." مدعي شد كه موشك‌هاي "آر.بي.اس ـ 70" ـ كه نوعي موشك ضدهوايي ساخت سوئد است ـ در ايران وجود دارد. "كارل يوهان ابرا" معاون اقتصادي و امور بين‌الملل وزارت امورخارجه سوئد، اين ادعا را كاملاً شايعه خواند و تأكيد كرد كه سوئد هيچ‌گونه سلاحي به ايران نفروخته است. وي همچنين گفت كه هيچ گونه مدركي نيست كه ثابت كند كمپاني سوئدي "بوفورس" به ايران موشك‌هاي ضد هوايي آر.بي.اس. ـ 70 فروخته است.

گزارش- 189

در چارچوب تلاش‌هاي اعراب پس از كنفرانس "امان" كه براي نزديك ساختن سوريه و عراق در حال انجام است، "حسين" شاه اردن، در بغداد با صدام حسين رئيس‏جمهور عراق درباره جنگ خليج فارس و ديگر مسائل مورد علاقه دو طرف گفت‌وگو كرد. در خصوص اين ديدار، ديپلمات‌هاي عرب گفته‌اند كه سفر شاه حسين به بغداد در چارچوب تلاش‌هاي اردن جهت برقراري آشتي بين عراق و سوريه صورت گرفته و وي در اين رابطه يك طرح آشتي گام به گام را با حافظ اسد و صدام مطرح كرده است. به گفته اين ديپلمات‌ها، اين طرح شامل بازگشايي مرزهاي بين عراق و سوريه، بازگشايي خط لوله نفتي عراق ـ سوريه، از سرگيري روابط تجاري و در نهايت از سرگيري روابط كامل ديپلماتيك بين دو كشور مي‌باشد. خبرگزاري جمهوري اسلامي در ريشه‏يابي اين نزديكي نوشته است: «ملاقات‌هاي اخير صدام و اسد و طرح نزديكي دمشق و بغداد نتيجة اوضاع وخيم اقتصادي سوريه است كه اين كشور توانست از اين طريق بخش قابل توجهي از كسري بودجه خود را جبران كند.» يك منبع كاملاً آگاه سوري با اعلام اين مطلب به خبرگزاري جمهوري اسلامي در رم، افزوده است كه در نتيجه تحولات ديپلماتيك اخير، معادل دو ميليارد دلار به حساب دمشق واريز شده است و عامل تأمين چنين مبلغ هنگفتي را پايتخت‌هاي عربي ذكر كرده است. به گفته وي، دولت دمشق از نظر اقتصادي در يك وضعيت بحراني به سر مي‌برد. "محمود الزعبي" نخست‏وزير سوريه، در ديدار با "محمدحسين اختري" سفير جمهوري اسلامي ايران در دمشق، بر روابط استراتژيك ايران و سوريه كه محور آن مبارزه با امپرياليسم و صهيونيسم است، تأكيد كرد. نخست‏وزير سوريه همچنين اعلام كرد: «ما انقلاب اسلامي ايران را يك حركت اجتماعي و سياسي بر ضد دشمن انسانيت و عامل پشتيباني جنبش‌هاي آزادي‏بخش مي‌دانيم. بر اين اساس، ما مواضع خود را در جانب‌داري از اين انقلاب اتخاذ كرده‌ايم و اين موضع تغييرناپذير مي‌باشد.»

گزارش- 190

حفظ قيمت نفت در سطح كنوني (18 دلار در هر بشكه) و تصويب سهميه برابر با ايران براي عراق، مهم‌ترين هدف كويت و عربستان در اجلاس آتي اوپك مي‌باشد. "شيخ علي خليفه الصباح" وزير نفت كويت، درباره قيمت نفت گفت: «موضع ما مبني بر بهاي پايه نفت اوپك بر اساس هر بشكه 18 دلار همچنان پابرجاست.» وي در مورد سقف توليد اوپك در سال 1998 نيز گفت كه برآوردهاي كشورش با رقم پيش‌بيني شده دبيركل اوپك (4/18 ميليون بشكه در روز)، بسيار نزديك است اين رقم به عراق فرصت خواهد داد تا سهميه‌اي مشابه ايران داشته باشد.

گزارش- 191

آزادي گروگان‌هاي فرانسوي در لبنان و تأثير آن بر مناسبات جمهوري اسلامي و فرانسه، هم‌چنان يكي از محورهاي خبري در سطح جهان است، به خصوص رفع محاصره از سفارت‌خانه‌هاي دو كشور و آزادي وحيد گرجي, به اين توجه، بيش‌تر دامن زده است. بعضي كشورهاي اروپايي ـ كه انگليس در رأس آن‌ها است ـ فرانسه را به دليل اين اقدام نكوهش كرده‌اند. خبرگزاري جمهوري اسلامي در گزارشي، واكنش محافل سياسي انگليس را دربارة اين اقدام فرانسه چنين منعكس كرده است: «محافل سياسي انگليس از اقدامات دولت فرانسه كه منجر به آزادي دو گروگان فرانسوي در لبنان و مبادله دو ديپلمات فرانسوي و ايراني شد، بسيار خشمگين هستند و تلويحاً آن را نوعي "باج‏دهي" فرانسه به ايران تلقي مي‌كنند. قرار است كابينه "تاچر" اين موضوع را در اولين جلسه خود بررسي كند و از هم اكنون گفته مي‌شود نخست‏وزير انگليس در اجلاس سران بازار مشترك كه روز جمعه در دانمارك بر پا خواهدشد، نسبت به سياست پاريس ـ كه لندن آن را تك‏روي و شكننده موضع مشترك اروپايي عليه تروريسم مي‌خواند ـ اعتراض خواهد كرد. موضع لندن تنها به خاطر مخالفت با آنچه باج‌دهي پاريس مي‌خواند، نيست بلكه لندن برقراري مجدد روابط فرانسه با ايران را به خصوص در شرايط كنوني كه روابط تهران ـ لندن در پايين‌ترين سطح ممكن است، تحولي نامطلوب مي‌شناسد و در رابطه با رقابت‌هاي سياسي‌اش با فرانسه در خاورميانه آن را شكستي براي انگليس تلقي مي‌نمايد.» از جمله مستندات اين گزارش، اظهارات "جفري هاو" وزير خارجه انگليس، است. وي گفته است: «ما علاقه‌منديم كه اين تعهدات بسيار مهم را كه هيچ امتيازي نبايد تحت فشار به تروريست‌ها يا سرپرستان آن‌ها داده شود، پابرجا نگه‌داريم.» فراگيري واكنش‌هاي منفي در برابر موضع جديد فرانسه در برابر ايران, مقام‌هاي پاريس را بر آن داشته كه علاوه بر اظهار نظرهاي مثبت و خوش‌بينانه اوليه در روابط با ايران جنبه‌هاي ديگر از جمله تأكيد بر ادامه مناسبات نزديك با عراق و قراردادن شرط براي توسعه روابط با جمهوري اسلامي را مطمح نظر قرار دهند. در اين باره "فرانسوا ميتران" رئيس‏جمهوري فرانسه تأكيد كرده است «براي فرانسه تغيير عقيده و تغيير سياست در قبال عراق مطرح نيست بلكه سياست ممتاز براي عراق كه در سال 1986 آغاز شد، ادامه دارد و حتي ارزش سمبل يافته زيرا از نظر تعداد زيادي از كشورهاي عربي، فرانسه به عنوان يك كشور دوست در قبال منافع ملت عرب تلقي مي‌شود.» وي در سخنانش تأكيد كرد: «اين بدان معني نيست كه ما دشمن ايران هستيم.» همچنين سخن‌گوي وزارت امورخارجه فرانسه گفت: «از سرگيري روابط ديپلماتيك ميان فرانسه و ايران نمي‌تواند انجام گيرد مگرپس از آزادي آخرين گروگان‌هاي فرانسوي گرفتار در لبنان … ما عقيده داريم كه عادي‌سازي روابط بدون اين آزادي، نمي‌تواند انجام گيرد.»

گزارش- 192

مطبوعات فرانسه در صدر تحليل و خبرهاي خود، آزادي "وحيدگرجي" مترجم سفارت جمهوري اسلامي ايران در پاريس را به عنوان "باجي" براي آزادي گروگان‌هاي فرانسوي و در چارچوب يك معامله "پاياپاي" توصيف كرده‌اند. روزنامه "فيگارو" كه نزديك به دولت فرانسه است ـ از اين كه جنگ سفارت‌خانه‌ها پايان يافته، ابراز خشنودي كرده و در سرمقاله خود نوشته است: «تا كنون هم از سوي ايران و هم فرانسه همه چيز با حفظ ظاهر انجام يافته است اما نبايستي بيش از اندازه ابراز خشنودي كرد، زيرا هنوز سه گروگان فرانسوي در اسارت "جهاد اسلامي" به سر مي‌برند … در معامله‌اي كه با جمهوري اسلامي ايران منعقد گرديد، اين سه گروگان مي‌بايستي به‌طور منطقي در نظرگرفته شده باشند.» روزنامه "لوكوتيدن دوپاري" در پاسخ به اين پرسش كه "چرا ايران در حال حاضر مايل است بحران فرانسه و ايران كاهش يابد" نوشته است: «ايران نمي‌تواند در زمينه ديپلماتيك همواره اين قدر در انزوا قرار گيرد. علاوه بر اين، بخشي از رهبران تهران خواستار بهبود در روابط با فرانسه هستند، زيرا نه تنها روابط امريكا و ايران در حال حاضر بسيار بحراني است بلكه تمام رژيم‌هايي كه در تهران سركار آمده‌اند به دلايل جغرافيايي و سوق‌الجيشي همواره نسبت به شوروي بدگمان بوده‌اند. با همه اين‌ها، دورنماي عادي‏سازي روابط بين فرانسه و ايران به علت سياست فرانسه نسبت به بغداد، همچنان محدود به نظر مي‌رسد.» روزنامه "لوماتن دوپاري" ـ نزديك به حزب سوسياليست ـ نيز معتقد است: «از اين پس آرامش در روابط فرانسه و ايران ايجاد خواهد شد ولي در همين حال مسئله وخيم حمايت نظامي فرانسه از عراق و اسارت سه تن ديگر از گروگان‌هاي فرانسوي در لبنان، همچنان مانده است.» اين روزنامه همچنين نوشته است: «آنچه اكنون در زمينه مناسبات پاريس و تهران صورت گرفته، آزادي دو تن از گروگان‌ها و رهايي گرجي در ترازوي انتخابات رياست‏جمهوري فرانسه [آوريل 88 (اوايل سال 1367)] خيلي سنگيني خواهد كرد.» روزنامه فرانسوي‏زبان "لوريان لوژور" چاپ لبنان نيز اعلام كرده است: «آزادي گروگان‌ها هماهنگ با اين دو شرط بوده است، بدين معني كه فرانسه عامل سوء قصد نافرجام شاپور بختيار را آزاد ‌كند و ناوهاي جنگي خود را در خليج‌فارس به تدريج خارج نمايد.پس از عملي شدن اين دو شرط، سه گروگان فرانسوي ديگر آزاد خواهند شد. "انيس نقاش" به جرم تلاش‌ جهت قتل بختيار در پاريس، در سال 1980 به حبس ابد محكوم شد و همچنين سه گروگان فرانسوي هنوز در اسارت سازمان مخفي جهاد اسلامي به سر مي‌برند كه "مارسل كارتن" و "مارسل فونتن" دو ديپلمات و "ژان پل كوفمن" خبرنگار مي‌باشند.»

گزارش- 193

خبرگزاري فرانسه از منظر ديگر و در ارتباط با تعديل مواضع بين‌المللي در برابر جمهوري اسلامي، به موضوع آزادي گروگان‌ها پرداخته است: «ناظران عقيده دارند كه ايران ضمن بهره‌جويي از حربه عادي‏سازي روابط با فرانسه، قصد دارد نه تنها به امتيازهاي مادي فوري دست يابد بلكه در تلاش است تا در مقابل انتقادات جامعه بين‌المللي ـ كه به واسطه تمرد اين كشور از قبول صلح با عراق ايجاد گرديده ـ به يك امتياز ديپلماتيك نيز نائل گردد. ايران بايد هم زمان، با يك حمله ديپلماتيك بي‌سابقه در سازمان ملل كه جهت واداشتن اين كشور به انجام مذاكره صلح با بغداد انجام مي‌گيرد، مقابله نمايد. در اين شرايط دشوار, از سرگيري گفت و شنود با پاريس مي‌تواند به نرمش موضع فرانسه در مراجع بين‌المللي انجامد.»

منابع و مآخذ روزشمار 1366/09/09