1366.10.02
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.10.02 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | دو دی |
| تاریخ شمسی | 1366.10.02 |
| تاریخ میلادی | 23 دسامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 1 جمادی‌الاول 1408 |
گزارش- 463
در حالي كه طبق برنامه 48 ساعت به عمليات "بيت‌المقدس2" باقي‌مانده، تحولات جوي وضعيت عمومي منطقه را به هم ريخته است. به گزارش راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در نيروي زميني سپاه، امروز در منطقه عملياتي شمال غرب (بانه ـ شمال سليمانيه) باران به شدت مي‌بارد.[۱] بارش شديد باران بر جاده‌ها، سنگرها و به‌طور كلي عقبه‌هاي جبهه خودي به ميزان بسيار عمده‌اي تأثير منفي گذاشته است. آب رودخانه "زاب‌صغير" افزايش يافته به گونه‌اي كه يك پل را آب برده و پل ديگري كه محور رفت‌وآمد است، با سطح بالاآمدگي آب، يك متر فاصله دارد و تهديد مي‌شود. جاده ماووت دچار حفره شده و به هم سطح بودن عرض جاده صدمه وارد آمده است.[۲] علاوه بر اين، مه غليظي اطراف ماووت و ارتفاعات قميش را فرا گرفته و ديد نيروهاي پياده را شديداً كور كرده است.[۳] با توجه به اين كه هيچ سالي در زمستان، در جبهه‌هاي غرب و شمال، عمليات اصلي انجام نشده و در خصوص اوضاع جوي اكثر فرماندهان و رزمندگان تجربه‌اي ندارند، مشاهده باران سيل‌آسا و سپس برف، آن هم در آذرماه، غيرمترقب بوده است. فرماندهان همچنين نگران بسته شدن جاده و فروريزي سنگرها بر اثر بارش برف مي‌باشند.[۴] جريان آب رودخانه چندان شديد است كه مسئولان يگان‌ها سرعت تلاطم آب را در درون رودخانه زاب، 120 كيلومتر در ساعت تخمين مي‌زنند![۵] از حدود ساعت 22، باران به برف تبديل شد و دانه‌هاي درشت آن به سرعت جاده را سفيدپوش كرده‌اند. بر اثر بارش شديد برف، خودروها به سختي تردد مي‌كنند.[۶] وضع ناآرام جوي، نگراني فرماندهان را در مورد عقبه مضاعف كرده است. با آن‌كه آن‌ها از قبل پيش‌بيني آشفته شدن اوضاع جو را كرده بودند، اما دغدغه اصلي‌شان، آماده‌سازي عقبه است. اين مسئله در مورد امكان تعميق منطقه عمليات از ارتفاع گرده‌رش به داخل تنگه هرمدان و ارتفاعات الاغلو و دولبشك و … ترديد به وجود آورده‌است.[۷] اهميت وضعيت موجود به دليل آن است كه طبق تصميم قبلي، عمليات بيت‌المقدس2 شناسايي يكي از محورهاي عملياتي منطقه شمالغرب ـ بارش برف موجب دشواري كار رزمندگان شده است. در شمال سليمانيه بايد در روز 4/10/1366 انجام شود، اما در آستانه شروع عمليات، كاستي‌هاي فراواني هست كه تلاش‌هاي به عمل آمده نتوانسته بر آن‌ها تفوق يابد. با اين‌كه به نظر مي‌رسد كه بايد چندين روز عمليات عقب بيفتد، آقاي "شمخاني" فرمانده نيروي زميني سپاه و قائم‌مقام فرمانده كل سپاه، بر اين نظر است كه با يك شب تأخير، در مورخ 5/10/1366 عمليات انجام شود[۸] و براي اين منظور، تصميم نهايي را به مشاهده منطقه از نزديك، موكول كرده‌است.[۹] علاوه بر اين، عدم موفقيت لشكر10 سيد‌الشهداء و لشكر31 عاشورا در شناسايي و عبور از رودخانه،[۱۰] مسئله ديگري است كه اجراي عمليات را با ابهام روبه‌رو ساخته است. به گفتة برادر "علي مژدهي" راوي مركز مطالعات در قرارگاه قدس، در حال حاضر، عبور لشكر عاشورا به يك مسئله حاد براي عمليات تبديل شده است، زيرا تدابير به كار رفته شده براي اين منظور، موفق نبوده است، ضمن آن كه نيروهاي شناسايي اين لشكر نيز نتوانسته‌اند از رودخانه بگذرند. وي افزوده است: «با توجه به بالا آمدن سطح آب رودخانه، فرمانده قرارگاه قدس برادر "محمدعلي (عزيز) جعفري", احتمال مي‌دهد كه لشكر10 سيدالشهدا هم نتواند از راه‌كار خود عبور كرده و به طرف اهداف خود برود. آخرين تدبير آقاي جعفري براي حل مشكل، اين است كه لشكر31 اين آمادگي را در خود ايجاد كند كه از موفقيت قرارگاه نجف استفاده كرده و با عبور از محور گرده‌رش و دشت هرمدان، ارتفاع قميش را تصرف كند. اين تدبير, امروز در جلسه‌اي كه ساعت 12:30 در قرارگاه نجف و با حضور برادران شمخاني، شوشتري (فرمانده قرارگاه نجف) و جعفري تشكيل شد، مطرح گرديد. پس از بحث‌هاي متعدد، به دليل وضعيت مشابه لشكر10، فرماندهان با حضور در محل فرماندهي اين لشكر و بحث دربارة موضوع مذكور، راه حل اين لشكر را نيز استفاده از موفقيت قرارگاه نجف تشخيص داده و به فرمانده آن ابلاغ كردند. با اين حال، به منظور آشنايي بيش‌تر دو يگان فوق‌الذكر، مقرر شد عمليات به مدت دو روز تعويق بيفتد.»[۱۱] علاوه بر مسئله عبور و شناسايي، مشكل ديگر لشكر10 سيدالشهدا، كمبود خودرو به ويژه وانت تويوتا لندكروز است كه رئيس ستاد لشكر، برادر حسين پروين، با توجه به اين‌كه در محور عمليات به دليل وضع بد جاده، تردد، فقط با خودرو تويوتا ممكن است، درخواست تحويل چند دستگاه خودرو از تداركات داشت كه فرماندهي نيروي زميني سپاه آن را غيرممكن دانست و موجودي نيروي زميني را از اين نظر، صفر اعلام كرد.[۱۲]
گزارش- 464
مسئله مهم امروز در جبهه شمال غرب، حمله سازمان مجاهدين خلق (منافقين) به خط دفاعي رزمندگان بود. به گزارش فرمانده نيروي زميني سپاه، شب هنگام، نيروهاي سازمان، به خط تيپ "انصارالرضا" حمله كرده‌اند.[۱۳] گويا حمله چندان شديد نبوده است.
گزارش- 465
در جبهه جنوب، پي‌گيري عمليات احتمالي در فاو، ادامه يافت. در اين ميان وضعيت عمومي منطقه به لحاظ ميزان حضور و فعاليت يگان‌ها و هوشياري دشمن، بيش‌تر جلب توجه مي‌كرد. برادر "رحيم صفوي" در تماس با برادر "محسن رضايي" فرمانده كل سپاه، اوضاع را از نظر حفاظت نامناسب توصيف كرد. از نظر وي به‌دليل آن‌كه يگان‌ها در آوردن امكانات خود، دچار عقب‌ماندگي هستند، مي‌كوشند هرچه زودتر يگان خود را به آمادگي لازم برسانند و اين مسئله موجب به هم ريختگي اوضاع عادي شده است. برادر صفوي همچنين گفت كه كارهاي مهندسي يگان‌ها هم دچار عقب‌ماندگي است. روي هم رفته، وي ميزان آمادگي يگان‌ها را در گزارش به آقاي رضايي 80% اعلام كرد.[۱۴] مسئله ديگر، احداث اسكله در خورعبدالله و چگونگي تأمين هزينه آن بود كه آقاي صفوي بر آن تأكيد داشت، اما برادران "ارگاني" و "شوشتري" هزينه تخصيص يافته را بسيار كم دانستند؛ آن‌ها گفتند تاكنون مبلغ 110 ميليون تومان هزينه شده كه سقف [اعتبار مالي] اين مرحله كار از نظر طرح و برنامه ستاد كل سپاه، بسيار پايين‌تر از نياز پروژه است.[۱۵] علاوه بر اين، گزارش پيشرفت احداث بيمارستان و اورژانس شيميايي به آقاي صفوي داده شد. به دليل استفاده وسيع عراق از شيميايي در عمليات قبلي فاو (والفجر8)، مسئولان امر با وسواس بيش‌تري اين مسئله را دنبال مي‌كنند. چگونگي مقابله با انواع گازهاي شيميايي عراق همچون خردل، سيانور، اعصاب و … مورد توجه قرار گرفته و يك مشكل اصلي، نداشتن حمام مناسب در شهر فاو براي مجروحان شيميايي عمليات احتمالي، تشخيص داده شده است.[۱۶] از سوي ديگر، امروز صبح ساعت 8، برادران احمد غلامپور و غلامرضا محرابي (فرمانده و مسئول اطلاعات قرارگاه كربلا) همراه با برادر "علي هاشمي" فرمانده قرارگاه نصرت، براي بررسي مسائل مورد نظر، به هورالهويزه رفتند.[۱۷]
گزارش- 466
در جبهه جنوب، همچنين مسائل عمليات اسكله‌ها پي‌گيري شد. زمان آماده شدن يگان‌هاي نيروي دريايي سپاه (قرارگاه نوح)، سؤال اصلي جانشين نيروي زميني سپاه از فرماندهان قرارگاه نوح بود كه به نظر اين فرماندهان حداقل تا پايان دي‌ماه به زمان نياز است. آقاي "مرتضي صفار" يكي از فرماندهان ارشد قرارگاه نوح، در اين باره به برادر صفوي جانشين نيروي زميني سپاه گفت: «10 روز از آموزش آبي ـ خاكي نيروها گذشته و هنوز آموزش‌هاي خاص كه مربوط به دريا (خليج‌فارس) مي‌باشد، شروع نشده است.» موضوع ديگر كه مورد توجه بود، هماهنگي قرارگاه‌هاي كربلا و نوح و استفاده آن‌ها از امكانات هم‌ديگر بود. جانشين نيروي زميني سپاه در اين باره اعتقاد داشت كه با توجه به فاصله زماني كمي كه ميان عمليات فاو و عمليات اسلكه‌ها هست، بايد قرارگاه كربلا بتواند از توپخانه قرارگاه نوح استفاده كند و با شروع علميات اسلكه‌ها، توپخانه قرارگاه كربلا به قرارگاه نوح كمك كند، زيرا منطقه عملياتي دو قرارگاه به يك‌ديگر نزديك است. با توجه به اين عامل، آقاي صفوي از قرارگاه نوح خواست كه واحدهاي پشتيبانيكننده اين قرارگاه و قرارگاه كربلا ـ مانند بهداري، تعاون و حفاظت ـ به يك‌ديگر ياري دهند و از چتر حمايتي هم‌ديگر استفاده كنند.[۱۸] در همين حال، كمبود شناور، دغدغه قرارگاه نوح است؛ به عنوان مثال، آقاي صفّار تعداد شناورهاي لشكر19 فجر را 20 دستگاه اعلام كرد كه از اين تعداد، 13 دستگاه سالم و 7 دستگاه خراب است؛ ساير يگان‌هاي اين قرارگاه نيز با اندكي تفاوت، وضع مشابه‌اي دارند. با توجه به اين‌كه مشكل اصلي شناورهاي خراب قطعه يدكي است، مقرر شد اين مسئله از تهران پي‌گيري و حل شود.[۱۹]
گزارش- 467
در پي برنامه‌ريزي قرارگاه رمضان براي همكاري با معارضان عراقي و نزديك ساختن بيش‌تر آن‌ها به ايران، "جلال طالباني" رهبر اتحاديه ميهني كردستان عراق، با دكتر "ولايتي" وزير امور خارجه ايران، ديدار كرد. طالباني در اين ديدار از هم‌كاري‌هاي جمهوري اسلامي با كردهاي مبارز عراق تشكر كرد و گزارشي از وضعيت شمال عراق و پيروزي‌هاي مبارزان كُرد در حملات اخيرشان به مواضع نيروهاي بعثي، ارائه كرد. آقاي طالباني در اين ملاقات همچنين چگونگي جنايات حكومت بعثي عراق در بمباران شيميايي روستاهاي كردنشين شمال اين كشور و از بين بردن صدها دهكده در اين منطقه را به اطلاع دكتر ولايتي رساند. دكتر ولايتي نيز گفت كه پيروزي‌هاي اخير كردهاي عراق در شمال اين كشور كه با حمايت جمهوري اسلامي ايران به دست آمده، پيروزي‌هاي عظيمي است كه نقش مهمي در متزلزل كردن حكومت بعثي عراق داشته است.[۲۰] جلال طالباني همچنين با "محسن رفيق‌دوست" وزير سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ديدار كرد.[۲۱]
گزارش- 468
راديو اسرائيل در مورد حمله آينده ايران گفت: «انتظار مي‌رود حكومت اسلامي بارديگر با استفاده از امواج انساني، در جبهه بصره به يك حمله جديد عليه عراق دست بزند.»[۲۲] روزنامه "واشنگتن‌پست" نيز در اين‌باره به نقل از تحليل‌گران خود پيش‌بيني كرد كه ايران فعاليت جنگي‌اش را با يك سلسله حملات فريبنده جهت غافل‌گير كردن عراقي‌ها و منحرف ساختن نيروهاي مدافع بصره به ديگر نقاط جبهه‌هاي نبرد، آغاز خواهد كرد.[۲۳] اما سرلشكر "محمد فوزي" وزير دفاع سابق مصر گفته است: «رهبران ايران بايد نفوذ در جبهه زميني عراق را از محاسبه خود خارج كنند، زيرا جبهه زميني عراق بسيار مستحكم گرديده و ايران نمي‌تواند از آن عبور كند.» وي سپس تأكيد كرده‌است: «نتيجه حمله‌اي كه ايران خود را براي انجام آن بر ضد عراق آماده مي‌كند، شكست خواهد بود.»[۲۴] صدام حسين نيز در اظهاراتي كه خطاب به دانش‌آموزان در دبيرستان "الكندي" بغداد ايراد كرد، طبق معمول شكست ايران در عمليات آينده را مفروض قلمداد كرد. وي گفت: «وضع ما از نظر مهمات و اسلحه، چه از لحاظ كيفيت و چه از لحاظ كميت در حال حاضر بيش‌تر و بهتر است. تعداد افراد ارتش ما از تاريخ نبرد عظيم (اشاره به كربلاي5) در سال گذشته و تا به حال افزايش يافته است؛ گارد رياست جمهوري و ارتش توسعه يافتند. همچنين سطح آموزشي اين دو از سطح نبردهاي حصادالاكبر (دروي بزرگ) بهتر شده است، ولي دشمن در تمامي اين زمينه‌ها به عقب برمي‌گردد. ما بايستي عزم مردان‌مان را جزم نماييم و به حداعلاي خود برسانيم، زيرا نبرد آينده به ياري خداوند، چيدن نتايجي خواهد بود كه به خاطر آن‌ها در طول هشت سال، مبارزه و جهاد نموديم.»[۲۵] همچنين روزنامه آلماني "فرانكفورتر آلگمانيه" به نقل از ناظران خارجي در بغداد، دربارة حمله قريب‌الوقوع ايران به بصره، نوشته است: «اين حمله شانس بيش‌تري از حملات "كربلاي 4 و 5" نخواهد داشت.» اين روزنامه سپس افزوده است: «ميليون‌ها بسيجي كه از سوي ايران براي جنگ احضار شده‌اند را نمي‌توان به سرعت تعليم داد و بي‌تجربگي آن‌ها باعث مي‌شود كه در مقابل نيروهاي تعليم ديده و ماهر عراقي، خطري را ايجاد نكنند. عراقي‌ها همچنين مي‌گويند كه ايران حملات خود را بدون چتر حفاظت هوايي انجام مي‌دهد. ايران توانسته است 50 تا 60 فروند از هواپيماهاي جنگي‌اش را آماده پرواز كند؛ اين تعداد، يك دهم نيروي هوايي عراق است.» در ادامة اين گزارش، به مشكلات ارتش عراق اشاره شده است: «به گفته يك كارشناس نظامي، يكي از مشكلات عراقي‌ها، ترس نداشتن ايرانيان از مرگ است. مشكل ديگر نيروهاي عراقي نيز وجود اشكال در تحركات نظامي است؛ نيروهاي عراق نمي‌توانند از بصره دور شوند، زيرا شهر بصره به سمبل مقاومت عربي تبديل شده است و لازم است همه نيروها در آن‌جا متمركز باشند.»[۲۶]
گزارش- 469
اعزام نيروهاي رزمنده، پشتيباني و تخصصي از شهرهاي مختلف به جبهه‌هاي جنگ با آن‌كه از شور و هيجان آن كاسته شده است، همچنان ادامه دارد،[۲۷] از جمله، نيروهاي تازه نفس رزمي تخصصي و پشتيباني وزارت سپاه پاسداران باعنوان "سپاهيان حضرت امير(ع)" در ميان مشايعت مسئولان و امت حزب‌الله با سردادن شعار "جنگ جنگ تا پيروزي" و "خليج‌فارس ايران، محل دفن ريگان،" ره‌سپار جبهه‌هاي جنگ تحميلي شدند. خبرنگار روزنامه اطلاعات استعداد اين نيروها را 15 گردان اعلام كرد. "محسن رفيق‌دوست" وزير سپاه پاسداران، دربارة اعزام گستردة نيروهاي مردمي گفت: «اين نيروها زماني عازم جبهه‌ها مي‌شوند كه حوادثي شبيه جمعه خونين مكه در سرزمين قدس روي مي‌دهد. [...] جبهه‌هاي ما و نبرد خياباني مردم به پاخاستة فلسطين و جمعه خونين مكه، يكي است.»[۲۸]
گزارش- 470
با هدف تأمين نيازهاي مختلف جبهه، اعزام پزشكان نيز مورد توجه وزارت بهداشت و درمان قرار گرفته است. آقاي دكتر "بهرام عين‌اللهي" مسئول ستاد رسيدگي به وضع مصدومان و مجروحان جنگي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، در مورد ثبت نام براي انجام دادن خدمت يك ماهه پزشكان و دندان‌پزشكان و پيراپزشكان در سال 1367، گفت: «از سوم بهمن تا 5 اسفند ماه سال جاري كليه پزشكان، دندان‌پزشكان و پيراپزشكاني كه در استان تهران به جز شهرستان قم ساكن مي‌باشند و شاغل در دانشگاه‌هاي علوم پزشكي ايران، تهران و شهيد بهشتي نباشند، مهلت دارند جهت ثبت نام انجام خدمت يك ماهه در سال 1367، به محل ستاد رسيدگي به وضع مصدومان و مجروحان جنگ واقع در خيابان "فخررازي" در تهران مراجعه نمايند.» وي افزود: «تاريخ اعزام كليه پزشكان، دندان‌پزشكان و پيراپزشكان ساكن در ديگر استان‌ها توسط مديريت عامل سازمان منطقه‌اي بهداشت و درمان آن استان طي برنامه تنظيمي تعيين خواهد شد.» عين‌اللهي در ادامه گفت: «طي مصوبه اخير شوراي عالي پشتيباني جنگ، كليه پزشكان قراردادي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران نيز موظف به انجام خدمت يك ماهه در جبهه‌ها هستند كه اين گروه نيز مانند ديگر پزشكان شاغل و آزاد، به مناطق جنگي از طريق ستاد رسيدگي به وضع مجروحان اعزام مي‌شوند.»[۲۹]
گزارش- 471
حمله شب گذشته عراق به چند سوپر تانكر در ترمينال "لارك" واقع در "تنگه هرمز"، انعكاس قابل توجهي در رسانه‌هاي انگليس داشته است. براساس اين گزارش‌ها، هواپيماهاي عراقي توانسته‌اند در حمله به ترمينال "لارك" ـ كه در 1200 كيلومتري خاك عراق و در نزديكي "تنگه هرمز" قرار دارد ـ به بزرگ‌ترين نفت‌كش جهان و 2 سوپر تانكر ديگر در ترمينال "لارك" آسيب برسانند و آن‌ها را به آتش بكشند. انگليس رسماً به حمله ديشب عراق به 2 نفت‌كش متعلق به شركت‌هاي انگليسي اعتراض كرد. "محمدالمشاط" سفير عراق در لندن، امروز به وزارت خارجه انگليس احضار شد و اعتراضي در خصوص حمله به سوپر تانكر 457927 تني "برمه‌اينترپرايز" و سوپر تانكر 411505 تني "ورلدپتروبراس" ـ كه هر دو در اجاره ايران بودند ـ به وي تسليم شد. وزارت خارجه انگليس همچنين به نماينده حكومت بغداد گفت كه انگليس حق مطالبه خسارات را براي خود محفوظ مي‌داند. يك سخن‌گوي وزارت خارجه در لندن به خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت كه عراق با اين تهاجم قطع‌نامه لازم الاجراي 598 سازمان‌ملل متحد را آشكارا نقض كرده است. به نوشته روزنامه انگليسي "ديلي‌ميل"، 2 هواپيماي "ميراژ" عراقي كه براي انجام دادن اين حملات مي‌بايست مسافت 1750 كيلومتري رفت و برگشت را مي‌پيمودند، در حجاز و امارات متحده عربي سوخت‌گيري كرده‌اند. اين روزنامه همچنين گزارش داده كه ميراژهاي مهاجم به وسيله رادار جنگي انگليس "اچ.ام.اس.سيلا" شناسايي شدند. ديلي‌ميل افزوده است: «ناوگان‌هاي جنگي امريكا و انگليس در جلوگيري از عمليات مخرب عراق ناتوان‌اند و اين براي آن‌ها نوعي "مزاحمت" است! وزارت دفاع انگليس از رد يا تأييد اين كه ميراژهاي مهاجم توسط يكي از ناوهاي جنگي اين كشور شناسايي شدند، خودداري كرد و گفت اين گونه موضوعات جزو اسرار عملياتي هستند.»[۳۰] از سوي ديگر، بيمه "لويدز" لندن و كمپاني "برمه‌اويل‌تانكرز" ـ كه مقرش در لندن است ـ اعلام كردند كه در حمله هوايي ديشب عراق به كشتي‌هاي موجود در سواحل جزيره "لارك"، تنها يك كشتي نفت‌كش انگليسي به نام "برمه اينترپرايز" هدف قرار گرفته است نه دو نفت‌كش كه قبلاً اعلام شده بود. يك سخن‌گوي اين كمپاني با تكذيب اين خبر كه يك نفت‌كش ديگرشان به نام "برمه‌انديوور" هدف هواپيماهاي عراقي قرار گرفته است، خبرهاي مربوط به منابع دريايي در خليج‌فارس را رد كرد. به گفتة اين سخن‌گو، خسارات وارده به اين نفت‌كش 456 هزار تني ـ كه به عنوان مخزن ذخيره از آن استفاده مي‌شده ـ ناچيز است و به هيچ يك از 35 خدمه آن (14 افسر انگليسي، 10 خدمه هندي و 21 فيليپيني) صدمه‌اي نرسيده است.[۳۱] راديو "مسكو" از زاويه‌اي ديگر اوضاع خليج‌فارس را بررسي كرده است. اين راديو در گفتاري با عنوان "تشنج در خليج‌فارس همچنان افزايش مي‌يابد"، هشدار داد: «اين جريان ممكن است پي‌آمدهاي غيرقابل پيش‌بيني و بسيار خطرناكي را موجب شود. اتحاد شوروي بارها و من‌جمله در عالي‌ترين سطح اعلام كرده است كه براي به صورت عادي درآوردن اوضاع منطقه خليج‌فارس، جنگ ايران و عراق بايد قطع شود و ناوهاي جنگي كشورهايي كه جزء كشورهاي اين منطقه نيستند، از آب‌هاي آن خارج گردند.»[۳۲]
گزارش- 472
"فرانسوا ميتران" رئيس‌جمهوري فرانسه، در مورد حضور نظامي كشورش در خليج‌فارس، گفت: «حضور ناوگان فرانسه در درياي عمان، نمي‌تواند موضوع مذاكره در خصوص عادي‌سازي مناسبات ميان "فرانسه و ايران" قرار گيرد.» وي افزود: «ما از دوستان عراق هستيم، ولي از دشمنان ايران نيستيم.» ميتران اطمينان داد كه اعزام ناوگان فرانسه به اقيانوس هند، به روابط ايران و فرانسه ارتباطي ندارد. وي همچنين گفت: «تصميم اعزام گروه دريايي فرانسه به هيچ وجه براي تهديد كردن ايران اتخاذ نگرديده است، بلكه اين تصميم به اين دليل اتخاذ شد كه به فرانسه امكان دهد تا آزادي تردد دريايي در خليج‌فارس را تضمين نمايد.» وي يادآور شد كه فرانسه از فروختن سلاح به تهران امتناع مي‌ورزد و اين موضوع نيز قابل مذاكره نيست.[۳۳] اين اقدام فرانسه در برخي از روزنامه‌ها و نشريه‌هاي اين كشور به عنوان اهرم فشار عليه ايران جهت آزاد ساختن همة گروگان‌هاي فرانسوي در لبنان، تعبير شده است، در حالي كه برخي نشريات ديگر و همچنين دولت "شيراك" با اين تفسير و اصولاً با حضور ناو "كلمانسو" در منطقه مخالف هستند. به نوشته خبرگزاري جمهوري اسلامي، از لابه‌لاي مقالات مي‌توان دريافت كه ادامه حضور ناو جنگي كلمانسو در نزديكي آب‌هاي ايران به ويژه با توجه به تحول كنوني در مناسبات پاريس و تهران، مورد تأييد همگان نيست و به نظر مي‌رسد دولت شيراك برخلاف ميتران لااقل در اوضاع كنوني كه آزادي آخرين گروگان‌هاي فرانسوي مطرح است، چندان تمايلي به حضور كلمانسو در منطقه ندارد. روزنامه دست راستي "ليبراسيون" ضمن اشاره به بخشي از سخنان رئيس‌جمهور فرانسه مبني‌بر اين كه اعزام كلمانسو به منطقه به هيچ وجه براي ارعاب ايران صورت نگرفته، خاطرنشان كرده است كه دريادار "لوبيشون" فرمانده دسته‌هاي هوا دريايي ناو، يك ساعت پيش از سخنان رئيس‌جمهور، گفته است حضور كلمانسو در محل، با روابط ايران و فرانسه ارتباط دارد. "ليبراسيون" معتقد است كه ميتران بدين‌وسيله خواسته است به برخي از مسئولان دولتي فرانسه هشدار دهد كه حضور ناو كلمانسو را نبايد جزو مذاكرات جاري بين تهران و پاريس به حساب آورند. نشريه "لوماتن دوپاري" نزديك به حزب سوسياليست فرانسه نيز نوشته است كه فرانسوا ميتران در سراسر كنفرانس مطبوعاتي خود روي ناو هواپيمابر كلمانسو، كوشيده كه روابط پاريس و تهران را بيش از اين تيره و متشنج نكند وگفته است: «ما با ايران سرجنگ نداريم، گرچه به خوبي مي‌دانيم كه حمايتي كه از عراق كرده‌ايم، موجب نارضايتي ايرانيان شده است.» روزنامه "لزاكوسپس" هم نوشته است:«برخي‌ها معتقدند ناو هواپيمابر كلمانسو در صورت آزادي آخرين گروگان‌هاي فرانسوي, به آب‌هاي فرانسه باز خواهد گشت.»[۳۴]
گزارش- 473
عراق در پيامي به سازمان‌ملل، به رفتار ايران با اسيران جنگي، اعتراض كرد. به گزارش راديو لندن، دولت عراق در پيامي به سازمان‌ملل، ادعا كرده است كه آنچه در بيانيه اخير دولت ايران آمده مبني بر اين‌كه تعداد چهارصد و پنجاه اسير جنگي عراق در ايران پس از رهايي تقاضاي پناهندگي كرده و گفته‌اند عليه عراق خواهند جنگيد، با توسل به زور انجام شده است. "عصمت كتاني" نمايندة عراق در سازمان‌ملل، در نامه خود ـ كه خطاب به دبيركل اين سازمان مي‌باشد ـ نوشته است كه ايران اسيران عراقي را مجبور به جنگ با عراق مي‌كند. اين نامه به دنبال گزارش‌هايي تنظيم شده است كه براساس آن گفته مي‌شود نماينده عراق در ملاقات اخيرش با دبيركل سازمان‌ملل ـ كه جهت يافتن راه‌هاي اعمال قطع‌نامه شوراي امنيت براي خاتمه جنگ انجام شده ـ بر اين نكته تأكيد كرده است كه رهايي اسيران جنگي بايد در ميان نخستين گام‌ها براي دست‌يابي به هرگونه توافق، باشد.[۳۵] از سوي ديگر، وزير امورخارجه سوئيس در نامه‌اي از ايران و عراق خواسته است كه آن دسته از اسيران جنگي خود را كه بسيار جوان هستند و يا بيش از 50 سال سن دارند و يا اين‌كه سخت مجروح و بيمار هستند، آزاد كنند. در اين نامه‌ها همچنين ضمن تأكيد بر بي‌طرفي سوئيس در جنگ 7 ساله خليج‌فارس، از هر دو كشور خواسته شده است كه تسهيلاتي براي ادامه كار صليب سرخ بين‌المللي به وجود آورند.[۳۶]
گزارش- 474
مسئله پايان جنگ، امروز نيز يكي از موضوعات اصلي در سطح جهان بود و كشورهاي منطقه‌اي و قدرت‌هاي بزرگ به ابراز نظر و اتخاذ موضع در اين خصوص پرداختند. در اين ميان، قطع‌نامه 598 مركز ثقل و راهنماي واحدهاي سياسي در اين زمينه بوده است. به گزارش راديو كويت، "ديويد ملور" وزير مشاور امور خارجي بريتانيا، پس از مذاكره با مقام‌هاي كويتي گفته‌است كه كشورش ماه آينده رياست شوراي امنيت را به عهده مي‌گيرد. وي در اظهارات خود به طور ضمني مخالفت كشورش را با پيشنهاد شوروي مبني بر خروج ناوگان‌هاي دريايي غربي از خليج‌فارس و جايگزين كردن يك نيروي دريايي بين‌المللي براي محافظت از كشتي‌ها، اعلام كرد.[۳۷] همچنين دربارة موضع شوروي در مورد تحريم تسليحاتي ايران، راديو بي.بي.سي. گفت: «اين قدرت جهاني مواضع خود را تعديل كرده است. [...] ظرف چند ماه گذشته شوروي با انتقادات زيادي از سوي جامعه بين‌المللي به ويژه جهان عرب مواجه شده است. [...] اين اقدام [تعديل مواضع شوروي] احتمالاً باعث بهبودي روابط كشورهاي عربي با شوروي خواهد شد، اما تصميم شوروي به احتمال زياد بر رابطه اين كشور با ايران لطمه وارد خواهد آورد. اما معاون وزير خارجه شوروي طي بيانيه‌اي روشن كرد كه شوروي نظر خود را در مورد ايجاد يك سپاه پاسدار صلح در خليج‌فارس، تعديل نكرده است.»[۳۸] خبرگزاري يونايتدپرس نيز به نقل از خبرگزاري تاس اعلام كرد كه شوروي ضمن ادامه حمايت از اجراي قطع‌نامه 598، با بررسي موضوع تحريم تسليحاتي ايران در شوراي امنيت مخالفتي ندارد.[۳۹] به نوشتة روزنامه "كريستين ساينس مانيتور" نيز ديپلمات‌هاي غربي در پايتخت شوروي ديدار ملك‌حسين و گورباچف را گامي ديپلماتيك، اما مهم در جهت بسيج فشار خارجي عليه دو كشور متخاصم مي‌دانند.[۴۰] به گزارش خبرگزاري فرانسه، مقام‌هاي كشورهاي عرب حوزه خليج‌فارس كه از 28/9/1366 تاكنون در "رياض" تشكيل جلسه داده‌اند، تمامي راه‌هاي پايان دادن به جنگ ايران و عراق، از جمله اعزام يك هيئت به تهران را بررسي خواهند كرد. "سعودالفيصل" وزير خارجه عربستان سعودي، گفته است كه توقف جنگ ايران و عراق هدف اصلي كشورهاي عضو شوراي همكاري خواهد بود. وي همچنين مشاركت كشورهاي شوراي همكاري براي جبران خسارات ايران را در صورتي كه ايران به اين اقدام صلح پاسخ مساعد دهد، مردود ندانست.[۴۱] اما آقاي "معيري" معاون سياسي نخست‌وزير ايران، در مصاحبه‌اي دربارة به اجرا گذاشتن قطع‌نامه 598 شوراي امنيت گفت: «شوراي امنيت براي به اجرا درآوردن قطع‌نامه 598 آن شورا، مقدماتي را آماده كرده كه به نظر ما در آينده‌اي نزديك پياده شدن آن امكان‌پذير نخواهد بود.» وي طرح تحريم تسليحاتي ايران را يكي از آن مقدمات دانست.[۴۲] از سوي ديگر، "محمد عبدالشافي" دبيركل حزب احرار مصر (مخالف دولت مصر) كه اخيراً از ايران ديدن كرده است، گفت كه ايران نسبت به گذشته كم‌تر سخت‌گيري مي‌كند و ديگر خواستار سقوط صدام‌حسين نيست.[۴۳] همچنين "مهندين محمود آل سعيد" معاون حقوقي نخست‌وزير عمان، در گفت‌وگويي با روزنامه "عمان" گفت كه كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس آمادگي كامل دارند تا به هر گونه حركتي كه مورد رضايت دو طرف متخاصم قرار گيرد، دست بزنند. وي افزود: «تماس ميان كشورهاي شوراي همكاري با ايران چه در سطح مناسبات دو جانبه و چه در سطح اقدامات گروهي كشورهاي شورا جهت متقاعد ساختن طرف‌هاي مذكور به ضرورت پايان فوري اين جنگ، ادامه دارد.»[۴۴] اما رئيس حكومت مصر در يك موضع‌گيري آشكار عليه ايران، گفت: «ايران از سياست "تفرقه‌انداز و حكومت‌كن" پيروي مي‌كند.» وي افزود: «مادامي‌كه ما از درون پراكنده هستيم و با هم‌ديگر اختلاف داريم، دشمن امت عرب به صفوف ما رخنه خواهد كرد و اين صفوف را متلاشي خواهد نمود.» "مبارك" در مصاحبه با شماره امروز مجله عراقي "الفبا"، با توجه به قطع‌نامه شوراي امنيت ويژه جنگ ايران و عراق و همچنين اصرار ايران بر مخالفت با اين قطع‌نامه و آمادگي‌اش جهت آغاز دور جديدي از نبردها، گفت: «جامعه جهاني روش‌هاي زيادي جهت اجراي قطع‌نامه مذكور در اختيار دارد، ولي برخي با اين مسئله مخالفت مي‌كنند، ولي آنچه كه روي قطع‌نامه مذكور تأثير مي‌گذارد، همانا منافع بين‌المللي است.»[۴۵]
گزارش- 475
روزنامه "لوماتن" چاپ پاريس، در شماره امروز خود اسنادي انتشار داده است كه براساس آن‌ها شركت ملي باروت و مواد منفجره فرانسه در تابستان 1986 از طريق يك شركت سوئدي مواد منفجره به ايران تحويل داده است. به نوشته اين روزنامه، بين اوت و پايان ماه اكتبر 1986 يك كشتي باري به نام "گريته‌كليپر" در 27 ژوئيه، 164 تن باروت مخصوص توپ در ايران تخليه كرده است. "لوماتن" افزوده است: «بهاي كالاي مزبور به ارزش بيش از 5/2 ميليون دلار به صورت اعتبار اسنادي به مبلغ بيش از 17 ميليون دلار از حساب ايران در بانك "اببوتنگ لاتام" بانك انگلستان به شركت "فرانسه" پرداخت شده است. اين معامله با وساطت شركت سوئدي "كوموديتي" انجام گرفته است.»[۴۶] همچنين در پي گزارش روزنامه لوموند دربارة ارسال مهمات از شركت "لوشر" از طريق كشور پرتغال به ايران، اين شركت در بيانيه‌اي اعلام كرده كه ممكن است "لوشر" و يكي از شركت‌هاي وابسته‌اش اجازه صدور به پرتغال را گرفته باشند، ولي اين اجازه هيچ گونه صادراتي را در پي نداشته و هيچ گونه سند خروجي از جانب "لوشر" و شركت "ان.سي.اس." در اين مورد تقاضا نشده است. اين بيانيه افزوده است كه شركت لوشر و هيچ يك از شعباتش در خارج از فرانسه هيچ نوع قرارداد جاري تسليحاتي با شركت‌هاي پرتغالي ندارند. دولت فرانسه نيز مطالب روزنامه لوموند را تكذيب كرده است. وزارت‌خانه‌هاي دفاع و بودجه فرانسه با انتشار بيانيه مشتركي خاطرنشان كردند كه مواد مورد بحث هرگز صادر نشده و بنابراين به مقصد ديگري هم ارسال نشده است.[۴۷] دولت پرتغال نيز اين خبر را كه براي ارسال تجهيزات جنگي فروخته شده از شركت فرانسوي "لوشر" به ايران بعد از سال 1986، از كشور پرتغال استفاده شده است، تكذيب كرد.[۴۸]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/10/02
- ↑ سند شماره 1574 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه نيروي زميني (محسن رخصت‌طلب و مجيد مختاري)، ص 81.
- ↑ همان، صص 63 تا 65 ، شماره نوار 27207.
- ↑ همان، ص81 ، شماره نوار 27208 يا 27209.
- ↑ همان، ص95، شماره نوار 27211.
- ↑ همان، ص72، شماره نوار 27208.
- ↑ همان، ص111، شماره نوار 27213.
- ↑ همان، صص 98 تا 100، شماره نوار 27211.
- ↑ همان، صص 104 و 105، شماره نوار 27212.
- ↑ همان، صص 68 و 1/68 ، شماره نوار 27207.
- ↑ همان، صص 102 و 103، شماره نوار 27212.
- ↑ سند شماره 1571 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه قدس در عمليات بيت‌المقدس2 (علي مژدهي)، صص 27 تا 30.
- ↑ مأخذ1، ص78.
- ↑ سند شماره 1575 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه نيروي زميني (مجيد مختاري)، ص1/46، شماره نوار 27223.
- ↑ سند شماره 1612 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب (جواد زمانزادهدربان)، صص 45 و 46.
- ↑ همان، صص 39 و 40.
- ↑ همان، ص 38.
- ↑ سند شماره 1616 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه كربلا در عمليات منتفي شده فاو (عبدالله درويشي)، 28/9/1366 تا 15/10/1366، ص19، شماره نوار 27908.
- ↑ مأخذ14، صص 39 و 40.
- ↑ مأخذ14، صص 34 و 35.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/10/1366، ص 3، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 5/10/1366، ص 2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 278، 2/10/1366،ص13،راديو اسرائيل، 1/10/1366.
- ↑ همان، ص9، واشنگتن - 1/10/1366.
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 3/10/1366، ص2، راديو صوتالجماهير، 2/10/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، 3/10/1366،شماره 279، صص 2 تا 5، بخش عربي راديو صوتالجماهير، 2/10/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، 4/10/1366، شماره 280، ص 2، بن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/10/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 3/10/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 2/10/1366، ص 2.
- ↑ مأخذ 27، ص 12.
- ↑ مأخذ25، صص 6 تا 8 ، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، صص 8 و 9، لندن - خبرگزاري فرانسه، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 24، ص 36، راديو مسكو، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، ص 31، جيبوتي - خبرگزاري فرانسه، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ26، صص 33 و 34، پاريس - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 3/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، ص 2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ26، ص 5 ، برن - خبرگزاري رويتر، 3/10/1366.
- ↑ مأخذ 24، صص 4 و5 ، راديو كويت، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 24، صص 6 و 7، راديو بي.بي.سي.، 2/10/1366.
- ↑ اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي نشريه "گزيده رويدادهاي ايران"، 30/9/1366 تا 6/10/1366، شماره 56 ، ص 4.
- ↑ مأخذ24، ص 8، راديو امريكا، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، صص 15 و 16، رياض - خبرگزاري فرانسه، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 27، ص 4، كرج.
- ↑ مأخذ 26، ص 5 ، قاهره - خبرگزاري فرانسه، 3/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، ص 11، مسقط - خبرگزاري خليج، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، صص 31 و 32، بغداد - خبرگزاري عراق، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، ص 17، پاريس - خبرگزاري فرانسه، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ 25، صص 17 و 18، پاريس - خبرگزاري فرانسه، 2/10/1366.
- ↑ مأخذ26، ص 14، ليسبون - خبرگزاري فرانسه، 3/10/1366.