1366.05.13

روزشمار جنگ سال 1366 1366.05.13
نام‌های دیگر	سیزده مرداد
تاریخ شمسی	1366.05.13
تاریخ میلادی	4 اوت 1987
تاریخ قمری	8 ذیحجه 1407

1359.05.13

1360.05.13

1361.05.13

1362.05.13

1363.05.13

1364.05.13

1365.05.13

گزارش- 205

امروز آخرين مراحل مقدمات اجراي عمليات روي ارتفاعات "دوپازا" و "بلفت" پشت‌ سرگذاشته شد. (ضميمه دارد) "عزيز جعفري" فرمانده قرارگاه قدس و "رحيم صفوي" جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه براي هدايت عمليات در دو ارتفاع "رستم آليان" مستقر شدند. لشكر 27 كه آمادگي كامل خود را اعلام كرده بود، بعد از ظهر امروز نيروهاي خود را از اردوگاه تا نقطه رهايي حركت داد و پيش از غروب آفتاب به شيارهاي "فرفري" ـ "كاني‌رش" و "رستم آليان" رسيد. آنها پس از پنج ساعت استراحت، با استفاده از تاريكي شب گردان به گردان به سمت اهداف خود حركت كردند. گردان‌هاي "عمار" و "مالك" پس از رسيدن به پاي كار، منتظر ماندند تا نيروهاي تخريب معبر را جهت حمله به خط اول دشمن بازكنند. گردان "كميل" كه در بين راه مسير را گم كرده بود پس از يك ساعت تأخير در ساعت 21:45 براي شروع عمليات آماده شد. نيروهاي لشكر 31 عاشورا هم در ساعت 21:30 از جاده سمت راست قرارگاه تاكتيكي به سوي دشمن حركت كردند. آنها تا ساعت 24 در زير نور ماه پيش رفتند، سپس مسير خود را از جاده شني تا محل خط رهايي ادامه دادند. نيروهاي تيپ 18 الغدير نيز مانند ديگر يگان‌ها به سوي نقطه رهايي حركت كردند و آماده درگيري شدند. در نقطه مقابل جبهه خودي، نيروهاي لشكر24 عراق با چهار تيپ پياده و گردان49 زرهي به استعداد سه گروهان و با 30 تانك پدافند منطقه را بر عهده دارند. شش گردان توپخانه هم در كمك مستقيم و عمل كلي پشتيباني منطقه مي‌باشد. ارتفاعات دوپازا و يال‌هاي اطراف آن ـ كه بيش از شش سال در دست دشمن مي‌باشد ـ داراي استحكاماتي از قبيل سنگرهايي كمين جمعي در چند نقطه، موانع سيم خاردار حلقوي، ميدان‌هاي مين و چند كانال ارتباطي بين پايگاه‌هاست. عراق در اين منطقه دو جاده تداركاتي دارد كه از عقبه خود به بلفت عراق و دوپازا كشيده شده‌اند. بخشي از جاده منتهي به بلفت، آسفالت است كه حمل و نقل نيروها و تجهيزات را براي دشمن آسان كرده است.

گزارش- 206

امروز در منطقه عمومي "خرمال" در جنوب استان سليمانيه، "عمليات فتح9" با رمز "يا رسول‌الله" و با شركت رزمندگان "تيپ 75 ظفر" و پيش‌مرگان حزب دمكرات كردستان عراق آغاز شد. در اين عمليات كه با استفاده از اصل غافل‌گيري و آتش شديد توپخانه انجام شد، نيروهاي خودي در ساعت‌هاي اوليه عمليات همه پايگاه‌هاي دشمن را در ارتفاعات "خورنوازان" (مشرف بر روستاهاي "باقي شعار"، "يال‌نبي"، "شيرمر")، ارتفاع 1178 (مشرف‌بر روستاي "رستم‌بيگ") و ارتفاعات مشرف‌بر روستاي "احمدآواي" شهر "زور" به‌تصرف خود درآوردند. دراين عمليات، 300تن از نيروهاي دشمن مستقر دراين پايگاه‌ها كشته يا زخمي‌شدند و 40تن نيز به اسارت درآمدند كه دربين‌ آنها چند افسر هست. گزارش واحد اطلاعات عمليات سپاه در غرب حاكي‌است كه در حال حاضر جاده آسفالته "سيدصادق" به "خرمال" كه پشتيباني خطوط مقدم دشمن را به عهده دارد، در تيررس كامل آتش نيروهاي خودي قرار گرفته و باعث اختلال و گاهي قطع عمليات پشتيباني و كمك‌رساني دشمن شده است. همچنين پنج روستا در استان سليمانيه عراق از لوث افراد دشمن پاك‌سازي شده است. براساس آخرين گزارش‌هاي رسيده از قرارگاه رمضان، نيروهاي عراقي براي بازپس‌گيري اين منطقه تاكنون چهار پاتك سنگين كرده‌اند ولي با پايداري نيروهاي مشترك مواجه شده و با دادن تلفات بسيار، عقب‌نشيني كرده‌اند. هم‌زمان با عمليات فتح9، "قوات امام موسي‌كاظم(ع)" از لشكر9 بدر سپاه نيز با يك عمليات نفودي در محور "چوارتا" در استان سليمانيه عراق، موفق شدند با حمله به چند پايگاه دشمن، بيش از 35 تن از نيروهاي ارتش بعث را كشته يا زخمي كنند. در اين عمليات كه با آتش سنگين توپخانه و ادوات مجاهدان عراقي روي مركز تجمع نيروهاي دشمن در اين منطقه همراه بود، يك انبار مهمات، دو قبضه خمپاره‌انداز، يك قبضه تيربار سنگين و سنگرهاي انفرادي و اجتماعي به‌طور كامل منهدم و به آتش كشيده شد.

گزارش- 207

رژيم عراق براي ايجاد ناامني در ميان نيروهاي خودي، تعدادي جاش را استخدام كرده است تا به‌صورت گروه‌هاي چهار تا شش نفره به خاك ايران نفوذ كنند و به عمليات تخريبي دست بزنند. براساس گزارش سپاه يازدهم امام حسن‌ عسگري، اين افراد در صورت به اسارت درآوردن نيروهاي سپاه و جهاد و تحويل آنها به عراق، براي تحويل هر اسير، سه‌هزار دينار جايزه خواهند گرفت.

گزارش- 208

در ساعات اوليه امروز "مانور دريايي شهادت" به منظور نشان دادن قدرت نيروي دريايي سپاه در حفظ امنيت خليج‌فارس و ارزيابي آمادگي نيروهاي مدافع سواحل جمهوري اسلامي ايران در برابر هجوم احتمالي امريكا، در آب‌هاي خليج‌فارس و درياي عمان آغاز شد. در نخستين مرحله از اين مانور، نيروهاي شركت‌كننده با استقرار سريع در سواحل، احداث مواضع پدافندي و ايجاد استحكامات در طول سواحل و بنادر ايران در خليج‌فارس، درياي عمان و تنگه هرمز و نيز تخليه اسيران را به نمايش گذاشتند. مانور شهادت با اعلام ممنوعيت سه روزه كشتي‌راني و پرواز برفراز آب‌هاي ساحلي جنوب ايران، با شركت رده‌هاي مختلف پدافند، هلي‌كوپتر، هواپيماي بهپاد، مهندسي، مخابرات، لجستيك، بهداري، ش.م.ه‌‌‌، حفاظت اطلاعات، فرهنگي و نيروهاي مردمي استان‌هاي ساحلي به مدت سه روز ادامه خواهد داشت. فرمانده سپاه پاسداران (محسن رضايي) با تشريح اهداف عملياتي و ابعاد سياسي مانور دريايي شهادت، به سياست "مقابله به مثل" و آمادگي نيروهاي خودي اشاره كرد و گفت: «يكي از اهداف اين مانور، حفظ آمادگي رزمندگان نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و يگان‌هاي مربوطه در برابر تحريكات قدرت‌هاي خارجي است كه به اين وسيله با بهره‌گيري از تجربيات سپاه، كيفيت شناورهاي دريايي، تجهيزات و آرايش‌هاي نظامي مورد ارزيابي قرارگرفته و با انجام اين مانور و ساير عمليات رزمي، مهارت‌هاي رزمندگان اسلام به بالاترين حد خود ارتقاء خواهد يافت.» وي افزود: «يكي ديگر از اهداف مانور، ابعاد سياسي آن است كه بدين وسيله ما با امريكا و ساير قدرت‌هاي خارجي و همچنين كشورهاي حوزه خليج‌فارس اتمام حجت مي‌نماييم كه تحريكات نظامي در خليج‌فارس با قدرت عظيم رزمندگان اسلام خنثي خواهد شد و با ارزيابي امكانات خود، چنين احساس مي‌كنيم كه توانايي حفظ امنيت خليج‌فارس را داشته و با آتش‌افروزان منطقه يا قدرت‌هاي خارجي مقابله به مثل مي‌نماييم.» "محسن رضايي" در زمينه كاربرد موشك‌هاي زمين به زمين گفت: «اين موشك‌ها روي اهداف تعيين شده در منطقه نشانه‌گيري شده و آماده شليك مي‌باشند و اگر در حين اجراي مانور واقعه‌اي رخ بدهد، يگان‌هاي موشكي ما از حالت مانور بيرون آمده و جنبه عملياتي به خود خواهند گرفت كه پي‌آمد آن، شليك به سوي اهداف از پيش تعيين‌شده در خليج‌فارس است. همچنين در اين مانور، اولين زيردريايي ساخت سپاه به نمايش گذاشته شده و مهارت‌ها و قابليت‌هاي آن جهت عمليات نظامي ارزيابي خواهد شد. همچنين قايق‌هاي مخصوص عمليات هجومي ـ كه از نظر سرعت و برتري نظامي هيچ يك از كشورهاي جهان مشابه آن‌را ندارند، ـ به اجراي مانور خواهند پرداخت كه در صورت درگيري نظامي، سريعترين و قدرت‌مندترين قايق‌هاي جهان براي هجوم به ناوهاي جنگي دشمن خواهند بود.» وي با اشاره به موضع‌گيري فرانسه مبني‌بر اينكه ايران حق انجام دادن مانور در آب‌هاي بين‌المللي را ندارد، گفت: «ايران خود را مسئول امنيت آب‌هاي بين‌المللي خليج‌فارس مي‌داند و داراي حق مانور در اين آب‌ها مي‌باشد.»

گزارش- 209

اجراي مانور شهادت بازتاب گسترده‌اي در مطبوعات و رسانه‌هاي داخلي و خارجي داشته است. خبرنگار اعزامي روزنامه اطلاعات در مورد چگونگي مرحله اول مانور گزارش داد: «يكي از ويژگي‌هاي مرحله اول مانور، سازمان‌دهي هزاران نيروي بسيجي بود كه نيروي دريايي سپاه موفق شد در كم‌ترين زمان ممكن كار فراخواني، تجهيز و استقرار آنان را در سرتاسر مرزهاي آبي جنوب كشور از خليج "گواتر" تا بندر استراتژيك "فاو" به انجام برساند.» راديو بي.بي.سي. در مورد اهداف مانور گفت: «به‌نظر مي‌رسد كه يكي از هدف‌هاي عمده اين مانورهاـ تمرين براي حفاظت از جزاير ايران در مقابل نيروهاي خارجي است. مانورهاي ايران ظاهراً براي عمليات اسكورت نيروهاي ايالات متحده نيز مانعي ايجاد نكرده و كشتي‌هاي جنگي امريكا قرار است طبق برنامه قبلي، اسكورت سه كشتي كويتي را از نقطه‌اي در خارج از تنگه هرمز تا بنادر كويت آغاز كنند.» راديو قاهره نيز گفت: «اين مانور زماني صورت مي‌گيرد كه ناو هواپيمابر امريكايي حامل هشت هلي‌كوپتر مين‌روب، عازم منطقه‌ شده و وارد جزيزه "ديه‌گوگارسيا" در اقيانوس هند شد تا خود را براي ورود به خليج‌فارس پيش از پايان اين هفته آماده كند. در همين حال، چهار كشتي نظامي انگليسي شب گذشته از "كانال سوئز" عبور كردند و اين در حالي است كه نگراني‌ها فزوني يافته است و احتمال مي‌رود ايران از فرصت انجام مانورهاي خود سوءاستفاده نموده و آب‌هاي خليج‌فارس و تنگه هرمز را مين‌گذاري كند.»

گزارش- 210

"تيم‌برالين" خبرنگار بي.بي.سي. درباره تأثير مانور شهادت بر رفت‌وآمد كشتي‌ها در منطقه خليج‌فارس گفت: «به‌دنبال آغاز مانور واحد دريايي سپاه پاسداران ايران در آب‌‌هاي جنوبي خليج‌فارس، از تعداد كشتي‌هايي كه از آب‌راه تنگه هرمز عبور مي‌كردند به شدت كاسته شد. مقامات كشتي‌راني گفته‌اند كه رفت و آمد كشتي‌ها در تنگه هرمز حدود 90 درصد كاهش يافته است. نيروي دريايي ايران مانور خود را كه قبلاً نيز سابقه داشته است، انجام مي‌دهد ولي واقعه جمعه گذشته در مكه، بر تشنج و جو ناآرام منطقه خليج‌فارس افزوده است.» خبرنگار اطلاعات نيز از لندن در مورد تأثير مسائل خليج‌فارس بر بازار نفت گزارش داد: «هم‌زمان با آغاز مانور عظيم شهادت در خليج‌فارس، بهاي نفت در بازارهاي جهاني افزايش چشم‌گيري يافت. با انتشار قسمت‌هايي از پيام امام خميني در محكوميت كشتار زائران در مكه و با رسيدن اخبار مربوط به آغاز مانور شهادت، بهاي نفت با يك دلار ترقي در هر بشكه، به 21 دلار در بازارهاي اروپايي رسيد كه بيش‌ترين بهاي نفت در يك‌سال ‌و نيم گذشته محسوب مي‌شود. از سوي ديگر، بهاي طلا نيز در بورس‌هاي اروپايي افزايش چشم‌گيري يافت و در هر انس، حدود 11 دلار افزايش پيدا كرد.»

گزارش- 211

امروز عراق اعلام كرد كه با تغيير در سيستم موشك‌هاي "اسكاد بي" برد آن‌را از 300 كيلومتر به 650 كيلومتر رسانده است. اعلام اين خبر با تبليغات بسيار گسترده و قطع برنامه‌هاي عادي راديو صورت گرفت. اين كار، عراق را قادر مي‌سازد كه شهرهاي تهران و اصفهان را هدف اين موشك‌ها قرار دهد. راديو بي.بي.سي. با اعلام اين خبر افزود: «در آخرين دور از جنگ شهرها در ماه‌هاي ژانويه و فوريه امسال (1987) (بهمن و اسفند 1365)، بغداد بيش از 10 بار هدف موشك‌هاي "اسكاد بي" ساخت شوروي قرار گرفت كه تصور مي‌شود ايران آن را از ليبي وارد كرده است. حال به نظر مي‌رسد كه عراق با توجه به ساخت و دست‌يابي به موشك جديدي كه 650 كيلومتر برد دارد، توانايي آن‌‌را پيدا كرده كه بدون به خطر انداختن هواپيماهايش، حملات ايران را پاسخ دهد. عراق به دليل برتري عظيم نيروي هوايي‌اش در جنگ شهرها به نسبت ايران از امتياز قابل توجهي برخوردار است و اگر موشك‌هاي جديد از همان كيفيتي برخوردار باشد كه ادعا شده، در آن صورت برتري عراق در اين زمينه بيش از پيش چشم‌گير خواهد بود.» خبرگزاري آلمان نيز از بغداد گزارش‌ داد: «عراق امروز اعلام كرد كه توليد موشك‌هاي زمين به زمين با برد 650 كيلومتر كه قسمت اعظم خاك ايران و تمام اسرائيل را در بر مي‌گيرد، به اتمام رسانيده است. عكس‌العمل فوري يك منبع نظامي غرب اين بود كه عراق بدون كمك خارجي نمي‌تواند چنين موشك‌هايي توليد كند. اما اين منبع كه خواستار عدم افشاي هويت خود شد، از اظهار نظر درباره اين كه اين شريك كدام كشور مي‌تواند باشد، خودداري كرد.» راديو اسرائيل با اعلام اين خبر، در مورد اين كه عراق به كمك كدام كشور به اين تكنولوژي دست يافته و اين امر چه تأثيري بر جنگ خواهد گذاشت، گفت: «به نظر آگاهان نظامي، موشك جديد با استفاده از تجربيات و قطعات ساخته شده در فرانسه و همچنين بهره‌گيري از تجربيات فني اتحاد شوروي ساخته شده است و ترديدي نيست كه اگر خبر آزمايش موفقيت‌آميز آن صحت داشته باشد، جنگ هفت ساله ايران و عراق وارد مرحله خطرناك‌تري خواهد شد.» "كنت آر. تيمرمن" در كتاب معروف "سوداگري مرگ" هم‌كاري سه جانبه فرانسه، آلمان و برزيل را در افزايش برد موشك اسكاد بي افشا كرده و در مورد نقش امريكا در تأمين قطعات اساسي موشك جديد نوشته است: «عراقي‌ها در برنامه پردامنه موشكي درگير بودند و امريكا هم قسمت اعظم تكنولوژي را در اختيارشان قرار مي‌داد. فروش‌ها كاملاً قانوني بودند و با اطلاع و موافقت كامل وزارت بازرگاني امريكا انجام مي‌شدند.» در ادامه اين مطلب به نقل از "تدجيكوبز" كه در مجلس نمايندگان امريكا به تحقيقاتي در اين باره پرداخته، آمده است: «وقتي به فهرست اقلام فروخته‌شده مثل كامپيوترهاي پيش‌رفته و لوازم آزمايشگاهي به عراق، نگاه مي‌كنم متوجه مي‌شوم كه هيچ‌كس خود را مقيد و موظف نمي‌دانسته است، عراقي‌ها هم لزومي نديده بودند كه همه چيز را نفي كنند و با اين وصف، موافقت دولت امريكا را جلب نمايند. مشاركت شركت‌هاي امريكايي "سيليكون ولي" موجب شد كه چند ميليون دلار كامپيوتر به عراق بفروشند، اما آنها ابزارهايي را به عراق فروختند كه به طرح توليد موشك كمك مي‌كردند و اين ديگر مسئله مرگ و زندگي بود نه تجارت. از زاويه ديگر رويه وزارت بازرگاني امريكا در مورد عراق غير قابل توجيه مي‌نمود.» "فريدنبرگ" متصدي وزارت بازرگاني امريكا در مورد فروش ميليون‌ها دلار وسايل كامپيوتري و تجهيزات پيش‌رفته آزمايشگاهي كه امريكا براي پروژه سعد ـ 16 عراق فرستاده‌ است، دستگاه اطلاعاتي را ملامت مي‌كند و مي‌گويد: "عراقي‌ها كه بر بالاي مجتمع سعد ـ 16 پرچم سرخ برنيفراشته بودند، اين مجتمع هم مثل خيلي‌هاي ديگر يك مركز پژوهشي انگاشته مي‌شد". امِا فريدنبرگ به خاطر دارد كه در همان هنگام كه شوروي و بلوك شرق از خريد بسياري از ابزارهاي تكنولوژي پيش‌رفته امريكا محروم بودند، قضيه در مورد عراق طور ديگري بود. شركت‌هاي امريكايي به رقابت با تعداد زيادي فروشنده رقيب پرداختند و به گفته او دليلي وجود نداشت كه امريكايي‌ها از اين بازار پرسود كامپيوتر محروم بمانند و مقررات غيرمنطقي صدور پروانه و كسب مجور، دست و پايشان را ببندد.» مدير "مؤسسه تحقيقات صلح استكهلم"، "والتر استوئتزل"، از چين به‌عنوان يكي از منابع مهم تأمين سلاح براي هر دو كشور ايران و عراق نام برد و گفت: «چين در حال حاضر از جمله تأمين‌كنندگان عمده نيازهاي تسليحاتي هر دو كشور ايران و عراق است و تسليحاتي به ارزش بيش از يك ميليارد دلار از طريق مصر براي عراق و از طريق كره‌ شمالي براي ايران ارسال كرده‌است.» "استوئتزل" ميزان خريدهاي تسليحاتي دو كشور را باهم مقايسه كرده و گفت: «براساس آمار منتشر شده كه در ايالات متحده نگه‌داري مي‌شود، ايران از آغاز جنگ تاكنون بيش از پنج ميليارد دلار صرف واردات تسليحات نظامي كرده‌است.» وي افزود: «فرانسه از سال 1980 تاكنون بيش از 5 تا 9 ميليارد دلار تسليحات نظامي در اختيار عراق قرار داده‌است.» وي در عين حال تأكيدكرد: «ايران علي‌رغم ضربه ديدن صادرات نفتي آن بر اثر جنگ، هنوز پول كافي براي خريد تسليحات نظامي در بازار آزاد بين‌المللي دارد.»

گزارش- 212

نماينده ايران در سازمان‌ ملل در نامه‌اي به دبيركل اين سازمان با محكوم كردن تجاوز هواپيماهاي امريكايي به قلمرو هوايي ايران، عليه اقدامات تحريك‌آميز غيرقانوني امريكا در پشتيباني از دشمنان جمهوري اسلامي ايران هشدار داد. خبرگزاري يونايتدپرس در اين باره گزارش داد: «هشدار مزبور از جانب "رجايي خراساني" عنوان شد كه دست كم دو مورد اتهام نفوذ به آسمان ايران توسط جت‌هاي اف ـ 14 نيروي دريايي امريكا در ماه ژوئيه (تير و مرداد) مطرح و همچنين يك مورد درخواست يك كشتي جنگي امريكا از يك هواپيماي گشتي ايران براي زياد نزديك نشدن به اين كشتي نقل شده است.»

گزارش- 213

در پي هشدار ايران به امريكا، تحليل‌گران مسائل منطقه به بررسي توانايي ايران و امريكا پرداختند. در اين باره روزنامه "نيويورك تايمز" نوشت: «امريكا با خطر دوگانه‌اي روبه‌روست كه عبارت‌اند از: ديوانگي ايرانيان و فقدان يك سياست منسجم در واشنگتن.» اين روزنامه در مورد تعصب ايرانيان افزود: «اين امر مي‌تواند منطقه را فراگيرد، رژيم‌هاي دوست را سرنگون كند و منابع حساس نفت براي تمام جهان را به خطر اندازد.» روزنامه آلماني "راين نكار سايتونگ" نيز نوشت: «در خليج‌فارس سياست با چنگ و دندان اجرا مي‌شود و اينها (ايراني‌ها) افرادي هستند كه حاضرند با تمام دنيا در بيفتند. اين روزها مي‌توان ديد كه چريك‌هاي ايراني قادرند به نيروي برتر دريايي امريكا در تنگه هرمز حمله كنند يا خير؟ البته آشكار است كه متحدان امريكا از عمليات شهادت‌طلبانه ايراني‌ها ترسيده‌اند و با امريكا براي مين‌يابي هم‌كاري نمي‌كنند.» "نيكلاي چارلز" خبرنگار بخش عربي راديو بي.بي.سي. در پاسخ به اين پرسش كه "آيا ايراني‌ها رويارويي با كشتي‌هاي خارجي را حتي در آب‌هاي بين‌المللي انتخاب خواهند كرد؟" گفت: «اين امكان وجود دارد. نيروي دريايي ايران مدِت‌ها است كه تعداد زيادي از كشتي‌هاي تجارتي را درست در خارج از خليج‌[فارس] متوقف ساخته و از آنها درباره مقصد و نوع كالايي كه حمل مي‌كرده‌اند، سؤال نموده است زيرا مظنون به حمل سلاح براي عراق بوده‌اند. بنابراين، عمليات در آن نواحي صورت پذيرفته است و اگر اين عمليات انجام گيرد به‌طور بالقوه خطر رويارويي در آن‌جا وجود دارد ـ اما من فكر نمي‌كنم كه نيروي دريايي با چنين اوصافي خواهان رويارويي با ابرقدرت‌ها به‌ويژه ايالات متحده باشد، زيرا آنها مي‌دانند كه قادر به انجام اقدامات بهتري هستند. آنچه كه ممكن است، تغيير تاكتيك سپاهيان انقلاب به دنبال مسائلي است كه در حج روي داده است كه البته اين قضيه موضوع ديگري است. آيت‌الله خميني و بسياري از هموطنانش از گرفتن انتقام از ايالات متحده و استفاده از مأموريت‌هاي انتحاري سخن گفته‌اند و در اين صورت ممكن است سپاهيان انقلاب قايق‌هاي خود را از مواد منفجره انباشته نمايند و از آنها براي حمله به محموله‌هاي امريكا استفاده كنند. بنابراين خطر اصلي اين است.» بي.بي.سي. به نقل از منابع كشتي‌راني درباره احتمالات جديد در خليج‌فارس با توجه به اقدام عربستان در كشتار حجاج ايراني گفت: «در روزهاي اخير نگراني‌ها متوجه نقطه‌اي ديگر در خليج‌فارس، يعني آب‌هاي ساحلي عربستان سعودي، شده است. منابع كشتي‌راني مي‌گويند اين نگراني وجود دارد كه ايران ممكن است براي تلافي كشته شدن زائران ايراني در مكه، به خطوط كشتي‌راني عربستان حمله كند. ساحل طويل اين كشور در خليج‌فارس كار دور نگه‌داشتن مين را از آب‌هاي ساحلي اين كشور دشوار مي‌كند.»

گزارش- 214

در پي سفر "يولي ورنتسف" معاون وزارت امورخارجه شوروي به تهران و ديدار با مقام‌هاي جمهوري اسلامي ايران، "گراسيموف" سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي در يك مصاحبه مطبوعاتي در مورد نتايج اين ديدار گفت: «كشورش خواستار دور نگه‌داشتن آب‌راه خليج‌فارس از كشتي‌هاي جنگي خارجي است و ايران با طرح شوروي موافق است.» وي افزود: «شوروي احتمالاً مسئله اسكورت نفت‌كش‌ها در خليج‌فارس را نيـز از نظر دور نخـواهد داشت. اگر قرار باشد نفت‌كش‌هاي مـا از اين آب‌راه عبور كنند، در آن صورت ما بايد امنيت آن را تأمين كنيم.» "گراسيموف" با اشاره به حضور كشتي‌هاي شوروي در خلج‌فارس، شمـار آنها را ناچيز شمرد و گفت: «حضور ما در آن منطقه جـزئي است ولي پيشنهاد مـربوط به خـروج كليه كشتي‌هاي خـارجي از خليج‌فارس، نـاوگان خـود مـا را نيز شـامل مـي‌شـود.» روزنامه "نيويورك تايمز" در مورد سفر ورنتسف نوشت: «نتايج ديدار ورنتسف از ايران گام مهمي در كوشش‌هاي شوروي براي بهبود روابطش با تهران پس از يك دوره تشنج است. پيوندهاي نزديك اين دو كشور تأثير مهمي بر توازن سياسي در منطقه و بر منافع امريكا دارد.» مقام‌هاي امريكا نيز در واكنش به اين سفر به خبرگزاري رويتر گفتند: «مذاكرات شوروي و ايران در مورد شروع پروژه‌هاي مشترك اقتصادي و تعيين پيوندهاي سياسي تا جايي پيش نرفته كه موجب نگراني واشنگتن شود. رژيم ايران ثابت كرده فوق‌العاده زيرك، مكار و فرصت‌طلب است.» مقام‌هاي امريكا افزودند: «مسكو مدت‌هاست كه به دنبال طرح‌هاي مشترك بوده ولي هنوز هيچ شواهدي واقعي دال بر اين‌كه آنها به جايي رسيده باشند، وجود ندارد.»

گزارش- 215

فرمانده سابق نيروي دريايي پاكستان بحران موجود در خليج‌فارس را باعث نفوذ ابرقدرت‌ها در منطقه و ايجاد تنش بيش‌تر دانسته و با پيشنهاد طرحي گفت: «امنيت كشتي‌راني در خليج‌فارس بايد توسط كشورهاي اسلامي تأمين شود. پاكستان بايد با همكاري اندونزي و عمان كشتي‌هاي جنگي خود را در خليج‌فارس مستقر نمايد تا امنيت كشتي‌راني در خليج‌فارس برقرار شود. با اجراي چنين طرحي، به تنش موجود بين ابرقدرتهاي شرق و غرب در خليج‌فارس‌ خاتمه داده خواهد شد.» وي پيشنهادكرد كه به جاي پرچم امريكا، پرچم كشورهاي اسلامي برفراز نفت‌كش‌هاي كشورهاي حوزه خليج‌فارس برافراشته شود."دريادار كرامت" پيش‌بيني كرد كه در صورت تحقق اين پيشنهاد، كشورهاي درگير جنگ، از حمله به كشتي‌هايي كه با پرچم كشورهاي اسلامي حركت مي‌كنند، خـودداري خواهند كرد و بدين ترتيب امنيت به خليج‌فارس باز مي‌گردد.

گزارش- 216

امريكا سه روز پس از كشتار حجاج ايراني به دست مأموران آل‌سعود، در يك موضع‌گيري روشن از عربستان پشتيباني كرد. "چارلز ردمن" سخن‌گوي وزارت امورخارجه امريكا گفت: «ادعاي ايران در مورد دخالت امريكا در ماجراي مكه بي‌اساس است. امريكا به هيچ وجه در اين مورد درگيري نداشته است.» وي افزود: «ايران مي‌خواهد به تشنج موجود دامن بزند و اين با سياست ايران براي بي‌ثبات ساختن منطقه سازگار است.» "چارلز ردمن" كشته شدن گروهي از مردم را "تراژدي" خواند و اظهار اميدواري كرد كه وضعيت آرام باقي بماند. وي ايران را مسئول وقايع مكه معرفي كرد. "ضياءالحق" رييس جمهور پاكستان نيز كه پيش از اين در پيامي به حكام سعودي، ايران را مسئول فاجعه مكه عنوان كرده بود، امروز در ديدار با "ميرسليم" مشاور عالي رييس جمهوري ايران تنها از كشته شدن مسلمانان در مكه ابراز تأسف كرد و گفت: «اين حادثه به حدي تأثربار است كه من نمي‌توانم احساساتم را بيان كنم. چگونه مي‌توان شاهد ريختن خون مسلمانان در مكه و آن هم در روز جمعه بود و شما با هر پاكستاني نيز صحبت كنيد براي اين حادثه متأسف است. من از شما مي‌خواهم كه پيام تأسف و تأثر عميق من را به جناب آقاي خامنه‌اي و بازماندگان اين حادثه غم‌انگيز ابلاغ فرماييد.» سازمان مجاهدين خلق (منافقين) با صدور اطلاعيه‌اي در بغداد، راه‌پيمايي برائت از مشركين را محكوم كرد. اين سازمان در اطلاعيه خود كوشش كرده است تا در جهت حركت تبليغاتي آل‌سعود، كشتار حجاج بيت‌الله الحرام را به سبب حمله تظاهركنندگان به پليس سعودي قلمداد كند. سازمان مجاهدين ادعا كرد كه براساس اطلاعات دريافتي از داخل ايران، رهبران سياسي و مذهبي جمهوري اسلامي در حادثه روز جمعه مكه شركت داشتند. اين گروه ادعا كرد كه حدود 20 نماينده مجلس، سران لشكري و پاسداران براي ترتيب دادن آشوب به مكه اعزام شده بودند.

گزارش- 217

فاجعه كشتار مكه هم‌چنان مورد توجه محافل علمي و خبري جهان است و تحليل‌گران با بررسي واكنش ملل مسلمان و كشورهاي مختلف، تأثير آن را بر جنگ ايران و عراق، بحران خليج‌فارس و روابط كشورها مورد تجزيه و تحليل قرار مي‌دهند. روزنامه "لوموند" چاپ فرانسه نوشت: «اين امر موجب شد تا همه كوشش‌هاي صبورانه ديپلماسي ايران كه از دو سال پيش توانسته بود عربستان سعودي را اندكي از جبهه عراق جدا كند، ناگهان مورد سؤال قرار داد. حجت‌الاسلام رفسنجاني كه عامل اصلي سياست مذكور بود، به ناچار موضع خود را تغيير داده و خواستار سرنگوني خاندان فاسد سعودي شد.» خبرگزاري فرانسه در گزارشي طولاني به جمع‌بندي واكنش‌هاي مردم كشورهاي مسلمان در مورد فاجعه خونين مكه پرداخت و اعلام كرد: «نقض حريم اماكن مقدس اسلام در عربستان سعودي كه در قرآن از آن به‌عنوان يك سرزمين امن ياد شده، هيجانات را در جهان اسلام ـ كه خود به لحاظ جنگ و برادركشي ميان عراق و ايران از هم گسيخته ـ برانگيخت. بدين ترتيب جوامع شيعيان ايران، لبنان، پاكستان و هم‌پيمانان سني آنها در ليبي از به زير سؤال بردن وظيفه حراست از اماكن مقدس براي عربستان سعودي ـ كه پادشاه آن "خادم الحرمين" نام گرفته ـ فرصت را از دست ندادند. در لبنان ميانه‌روها و بنيادگرايان شيعه كه حدوداً يك ميليون نفر مي‌شوند، خشم خود را عليه آنچه كه قتل‌عام مكه ناميده‌اند، ابراز داشتند و عليه سلسله حاكم سعودي اعلام جنگ كردند. در اندونزي كه مسلمانان 90 درصد از جمعيت 68 ميليون نفري اين كشور را تشكيل مي‌دهند، نسبت به وقايع مكه ابراز تأسف و پريشاني كردند. در هند رهبران اقليت 12 درصدي مسلمانان، پس از شوك وارده، آنان را به حفظ آرامش و خون‌سردي دعوت كردند. "سليمان سايت" عضو سازمان حزب "ليگ اسلامي" هند در مجلس اين كشور هم‌چون "زياد شهاب‌الدين" سخن‌گوي جامعه مسلمانان ـ كه از مشخص كردن مسئوليت‌ها ممانعت مي‌كند ـ اظهار داشت: "اين حادثه دردناك به ما مربوط مي‌شود." معهذا برخي از جناح‌ها از جمله "جنبش دانشجويان بنيادگراي اسلامي" عربستان سعودي را به درآمدن به خدمت امريكا متهم كردند. در جهان عرب كه اكثريت آنها سني هستند به استثناي لبنان، ليبي، سوريه و تا حدودي الجزاير، ايران به اجماع محكوم گرديده است. در پادشاهي‌هاي نفت‌خيز خليج‌فارس كه قبلاً در خصوص سياست ايران مبني‌بر صادرات انقلاب تجربه‌هايي دارند، ابراز تأسف شده است، حتي شيعيان كويت نيز از اين حوادث ابراز تأسف كرده و آن را مغاير با اسلام دانسته‌اند. اردني‌ها، ايراني‌ها با ايجاد درگيري مزبور از گليم خود پا فراتر گذاشته‌‌اند. در مصر كه يكي از عمده‌ترين مقامات مذهبي اسلام سني يعني "الازهر" وجود دارد، هيچ‌كس نسبت به شرح وقايع از سوي سعودي‌ها معترض نيست و برخي ايراني‌ها را متعصب‌هاي مسخ شده به دست امام خميني توصيف كرده‌اند. در كشورهاي، تونس و مراكش و حتي بنيادگرايان نيز اقدام ايران ـ كه به گفته آنها به اسلام لطمه وارد آورده است ـ را غيرقابل قبول مي‌دانند.» ضميمه گزارش 205 يگان‌ها براي انجام دادن عمليات دست به اقدامات وسيعي زده و نزديك به يك ماه است كه با تلاش گسترده، مقدمات لازم را براي اجراي عمليات فراهم ساخته و در منطقه مستقر كرده‌اند كه به چند مورد اشاره مي‌شود. همچنين به دليل سابقه استفاده عراق از سلاح شيميايي در شهر "سردشت"، واحد ش.م.ر. قرارگاه، تجهيزات خود را براي مقابله با حملات شيميايي عراق در خط مقدم جبهه و شهر سردشت مستقر كرده است. اين واحد به‌منظور كاستن از ضايعات و تلفات مردمي در حمله احتمالي عراق، يك برنامه آموزشي تهيه كرده و مردم سردشت و روستاهاي اطراف آن‌را آموزش دادند. در طول مدت آموزش، مردم با حضور در مساجد و مدارس تعيين شده، با انواع بمب‌‌هاي شيميايي و راه‌هاي مقابله با آن در سطح شهر و روستاها آشنا شدند. در آغاز برنامه به‌دليل مشكل زباني، نخست عده‌اي از اهالي بومي منطقه كه به زبان فارسي تسلط داشتند به مدت يك هفته آموزش‌هاي لازم را فراگرفتند و سپس همين افراد در مدت كوتاهي كل اهالي سردشت و روستاهاي منطقه را آموزش دادند. در حال حاضر گروه‌هاي مختلف پدافند شيميايي در سطح شهر مستقر شده‌اند و مراكزي نيز مشخص شده كه در صورت حمله شيميايي دشمن، بين مردم اقدام به توزيع ماسك و كمك‌هاي اوليه كنند. البته امكانات موجود جواب‌گوي همه مردم نيست و واحد با مشكل كمبود دارو و ماسك مواجه است. واحد مهندسي سپاه و جهاد سازندگي مسئوليت احداث جاده در منطقه عملياتي را برعهده دارند. در خط حد لشكر31 عاشورا چند جاده از "كاني رش" به "دوپازا"، از پايگاه يك به دشت دوپازا، از "كاني زرد" به سردشت و از "برده پهن" به سمت "بلفت" عراق احداث شده است. براي تأمين ارتباط لشكر27 حضرت رسول و تيپ18 الغدير در مجموع 11 كيلومتر جاده، شن‌ريزي شده و جاده‌هايي نيز از عقبه جبهه تا ارتفاعات جنوبي و اصلي دوپازا و از سمت چپ دشت دوپازا به سمت ارتفاع "فرفري" احداث شده است كه در حدود چهار كيلومتر مي‌باشد. علاوه بر احداث جاده‌ها، واحد مهندسي سپاه پاسداران اقدام به ايجاد 9 پد هلي‌كوپتر، شش سنگر لوله فلزي به مساحت 72 متر مربع و مواضع پدافند و كاتيوشا نموده است. براي انجام عمليات به مدت 20 روز با هوانيروز هماهنگي لازم به عمل آمده است. اين واحد وظيفه پشتيباني تداركاتي، تخليه مجروح، تأمين گروه‌هاي آتش را بر عهده دارد كه چهار فروند آن آماده عمليات است. براي حفاظت از آسمان منطقه و مقابله با حملات هوايي دشمن، قرارگاه قدس 14 قبضه توپ ضدهوايي در منطقه مستقر كرده است و از نظر پشتيباني آتش در مجموع شش گردان توپخانه در منطقه فعال هستند.

منابع و مآخذ روزشمار 1366/05/13