1366.01.18
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.01.18 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هجده فروردین |
| تاریخ شمسی | 1366.01.18 |
| تاریخ میلادی | 7 آوریل 1987 |
| تاریخ قمری | 8 شعبان 1407 |
گزارش- 470
در سحرگاه امروز عمليات "كربلاي8" با رمز مقدس "يا صاحب‌الزمان(عج)" در منطقه عمومي شرق بصره (شلمچه) با هدف تصرف كانال زوجي و عبور از آن، به همت يگان‌هاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با فرماندهي قرارگاه‌هاي كربلا و قدس آغاز شد.[۱] قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) دليل اجراي اين عمليات را پاسخ‌گويي به شرارت‌هاي اخير دشمن در حمله به منابع اقتصادي كشورمان و برهم زدن امنيت كشتي‌راني در خليج‌فارس، اعلام‌كرد.[۲] در گزارش واحد اطلاعات و عمليات از اين عمليات، آمده‌است: «در اين عمليات دشمن غافل‌گير شد و در ساعات اوليه توان هيچ‌گونه عكس‌العملي را نداشت. اجراي عمليات‌هاي متعدد در منطقه شرق بصره فرصت بازسازي را از دشمن گرفته و با آغاز عمليات كربلاي8، كليه احتياط‌ها و يگان‌هاي مانوري دشمن كه در خارج از منطقه عملياتي و در حال بازسازي بودند، به منطقه عملياتي گسيل شدند كه نشان غافل‌گيري دشمن در اين عمليات بود.»[۳] عمليات كربلاي8 پس از عمليات تكميلي "كربلاي5" (3 تا 13 اسفند 1365)، در دو محور طراحي شده‌است تا با دو قرارگاه اجرا شود: محور اول، آب‌گرفتگي شمال بوبيان با فرماندهي و هدايت قرارگاه قدس است و محور دوم، حد فاصل كانال ماهي تا جاده شلمچه - تنومه (غرب كانال ماهي) با فرماندهي و هدايت قرارگاه كربلا. در اين عمليات مأموريت اصلي به قرارگاه كربلا و مأموريت پشتيباني به قرارگاه قدس سپرده شده‌است. قرارگاه قدس با تيپ18 الغدير، لشكر21 امام رضا و تيپ32 انصارالحسين مأموريت خود را در ضلع شرقي كانال ماهي در محور غربي بوبيان با هدف بهبود وضعيت خودي در جناح راست عمليات و شرق كانال پرورش ماهي، انجام مي‌دهد[۴] و قرارگاه كربلا با در اختيار داشتن پنج يگان اصلي به نام‌هاي "19 فجر"، "10 سيدالشهدا"، "25 كربلا"، "33 المهدي" و "31 عاشورا" و سه يگان پشتيباني، مسئوليت عمل در غرب كانال ماهي را بر عهده دارد. هدف قرارگاه كربلا، تأمين كانال زوجي است و تصرف دو خاك‌ريز "حمزه" (خط 1000) و "توحيد" (خط 1500) به‌عنوان اهداف مراحل اول و دوم تعيين شده‌است. حساسيت شمال آب‌گرفتگي بوبيان براي دشمن، سبب مي‌شود كه با عمليات قرارگاه قدس در اين منطقه، از فشار دشمن بر غرب كانال پرورش ماهي كاسته شود و آتش او نيز در دو محور تجزيه گردد، ضمن آن كه موفقيت در آن منطقه، به آزادسازي زمين‌هاي جديدي مي‌انجامد كه مي‌تواند جاي پاي مناسبي براي مراحل بعدي عمليات باشد. در محور قرارگاه كربلا نيز اتكاي جناح راست عمليات به كانال پرورش ماهي و فاصله كوتاه خط خودي تا كانال زوجي از جمله مزيت‌ها شمرده مي‌شود، همچنين با پيشروي در اين منطقه، چرخش به سمت چپ امكان‌پذير مي‌شود كه مي‌تواند در مراحل بعدي عمليات مؤثر باشد. از سوي ديگر، خط اول قرارگاه كربلا با پل كانال پرورش ماهي فاصله چنداني ندارد و در صورت دست‌يابي به پل، الحاق بين اين قرارگاه و قرارگاه قدس انجام مي‌گيرد و امكان بهره‌برداري از زمين شرق كانال پرورش ماهي به‌عنوان منطقه ديگري براي عقبه قرارگاه كربلا نيز ميسر مي‌گردد. در عين حال به دليل مشكلات و موانع فراوان و ترديدهاي موجود، اجراي اين طرح چشم‌انداز روشني ندارد.[۵]
گزارش- 471
در ساعت 24 نيمه شب نيروهاي هفت لشكر و تيپ سپاه با تجهيزات كامل پشت خاك‌ريزها منتظر دستور فرماندهان خود جهت حمله به دشمن هستند. با تدبير فرماندهان در قرارگاه كربلا، همه يگان‌ها از دو ساعت پيش "جنگ الكترونيك" را عليه دشمن آغاز كرده‌اند، اما در خطوط دشمن هيچ‌گونه حركتي كه حاكي از حساس شدن او باشد، ديده‌نمي‌شود، در حالي‌كه با تراكم ارتباطات بي‌سيمي يگان‌ها انتظار مي‌رود دشمن واكنشي از خود نشان دهد. فرمانده لشكر33 المهدي (برادر اسدي) در تماسي با قرارگاه كربلا اوضاع را غيرعادي و مشكوك توصيف كرد. هرچند اين سكون و سكوت دشمن باعث تعجب مسئولان قرارگاه شد، ولي حساسيت خاصي را هم در آن‌ها ايجاد نكرده‌است. به‌طوري‌كه سه دقيقه قبل از شروع عمليات، فرمانده قرارگاه كربلا (برادر غلام‌پور) در پاسخ فرمانده نيروي زميني (برادر شمخاني) كه وضع را جويا شده بود، گفت: «وضع عادي است و خبري نيست.»[۶] با اين حال، احساسي پنهاني از هوشياري مرموز دشمن خبر مي‌دهد، لذا مسئولان سپاه بر آن مي‌شوند تا به‌منظور پيشگيري از تلفات و ضايعات بيش‌تر، به فرمانده عالي جنگ - آقاي "هاشمي رفسنجاني" - پيشنهاد كنند در صورت عدم موفقيت در شب اول، از ادامه عمليات در شب‌هاي بعد جلوگيري و حركت انجام شده به‌عنوان يك عمليات فريب تلقي شود.[۷]
نقشه مانور عمليات كربلاي8 عمليات 10 دقيقه قبل از موعد مقرر آغاز مي‌شود؛ آغازگر آن، لشكر19 فجر است كه به‌دليل مواجه شدن با هوشياري دشمن، ناچار شده عمليات را پيش از موعد مقرر آغاز كند. قبلاً قرار شده‌بود كه عمليات در ساعت 2:15 آغاز شود ولي در عمل از ساعت 02:05 بامداد آغاز شده‌است. با آغاز عمليات به سرعت آتش سلاح‌ها سرتاسر خطوط درگيري را فرامي‌گيرد. در طول همين چند دقيقه (2:05 تا 2:10)، دشمن به‌طور گسترده‌أي انواع مين را در جلو خاك‌ريزش ريخته‌است به‌نحوي‌كه نيروهاي خودي ناچارند مين‌ها را همچون آب با دو دست كنار بزنند تا خود را به بالاي خاك‌ريز برسانند.[۸] در حالي‌كه جنگي سخت بين نيروهاي خودي و دشمن ادامه دارد، يگان ضدزره در نخستين ساعات ورود به منطقه عمليات موفق شد حداقل 50 دستگاه تانك پيش‌رفته و خودروهاي حامل نفرات دشمن را منهدم كند.[۹] نتيجه عمليات تا ساعت 8:30 صبح بدين شرح است: لشكر19 فجر موفق شده با يگان‌هاي مجاور الحاق و خط خود را كاملاً تثبيت و پاك‌سازي كند. لشكر33 المهدي كه اندكي دير وارد عمل شده‌است، به‌دليل هوشياري و مقاومت نيروهاي دشمن توفيقي در تسخير مواضع آن‌ها به‌دست نياورده و ناچار عقب‌نشيني كرده‌است. لشكر25 كربلا كه در ابتداي درگيري براثر هوشياري و انبوه آتش سنگين دشمن زمين‌گير شده‌بود، موفق شده به سمت مواضع دشمن پيشروي و الحاق خود را در جناح راست با لشكر19 برقرار كند، اما در جناح چپ به‌دليل عدم موفقيت لشكر33 المهدي و فشار مضاعف دشمن، توفيقي در تكميل مأموريت خود نداشته‌است. حركت لشكر10 سيدالشهدا در ابتداي كار به‌دليل مشترك بودن معابر، با كندي و چند ساعت تأخير شروع شد اما در ادامه، سرعت زيادي يافت و در مأموريت خويش نسبتاً موفق شده‌است.[۱۰]
گزارش- 472
دشمن كه هم‌زمان با هجوم نيروهاي خودي اقدام به ريختن مين در محورهاي آسيب‌پذير كرده، توانسته‌است با ايجاد سد و موانع تأخيري، تا صبح از سقوط كامل مواضع خود جلوگيري كند و متعاقب آن با وارد كردن نيروهاي احتياط و استفاده تدريجي از آن‌ها به‌عنوان نيروهاي بازدارنده، مهياي پاتك شود.[۱۱] دشمن كه خط حمزه را از "نقره" تا نزديكي تقاطع سيل‌بند "صوئيب" از دست رفته مي‌بيند، در ساعت 11:30 صبح اولين پاتك خود را با پشتيباني انبوه آتش توپخانه، حملات هوايي و هوانيروز، از جناح چپ لشكر25 آغاز كرد و در حالي‌كه نزديك بود مواضع از دست رفته را مجدداً تصرف كند، نيروهاي لشكر19 به كمك لشكر25 آمدند و دشمن را به عقب‌نشيني واداشتند. در همين اثنا نيروهاي لشكر31 عاشورا كه در تقاطع "طوطي" با دشمن در حال جنگ بودند، مي‌بينند كه تعدادي از نيروهاي لشكر10 سيدالشهدا از خط "فدك1" به عقب مي‌روند، آن‌ها با تصور اين كه اين نيروها در حال عقب‌نشيني‌اند و ممكن است دشمن دورشان بزند، موضع خود را ترك كردند و تا خاك‌ريز فدك1 عقب آمده‌اند. دشمن كه مترصد بازپس‌گيري مواضع است، با پي بردن به مكان‌هاي آسيب‌پذير خودي كه ناشي از كمي نيرو است (بر اثر شدت آتش توپخانه دشمن، امكان رسيدن نيروهاي كمكي ميسر نشد) دومين پاتك خود را با تيپ421 پياده و تعدادي تانك و نفربر در ساعت 14 آغاز كرد كه توانست با تمركز فشار شديد خود بر لشكر25، باقي‌مانده نيروهاي اين لشكر را به عقب براند. دشمن سپس جهت هجوم خود را به سمت لشكر19 - كه در خط حمزه و ميثم مستقر بود - گرفت و با استفاده از تعدادي نفربر پي.ام.پي. با سرعت به سمت مواضع خودي پيش آمد به‌طوري كه دو دستگاه از نفربرها از خاك‌ريز خودي گذشتند و بقيه در 100 متري خاك‌ريز ايستادند و سرنشين‌هاي آن‌ها پياده شدند. آنان به تصور شكست كامل نيروهاي ايراني در اين محور، در حالي‌كه به علامت پيروزي و شادي اسلحه‌هاي‌شان را بالا گرفته بودند، به سمت مواضع خودي مي‌آمدند، در اين هنگام نيروهاي لشكر19 كه در منتهي‌اليه خط حمزه - ميثم بودند، با تدبير فرمانده خود ناگهان به‌سرعت به‌سوي نيروهاي دشمن هجوم بردند كه براثر اين اقدام، ضمن آن كه از فشار دشمن كاسته شد، درعين حال با بسته شدن راه عقب‌نشيني، آن دسته از نيروهاي دشمن كه خود را به تقاطع حمزه - ميثم رسانده بودند، ناگزير تسليم شدند.[۱۲] در اين پاتك بسياري از نيروهاي دشمن كشته شدند و شش، هفت تانك و نفربر آن‌ها نيز منهدم شد. همچنين در حدود 70 تا 80 تن از آن‌ها اسير شدند و 2 نفربر نيز سالم به غنيمت نيروهاي خودي درآمد.[۱۳] در ساعت 16، دشمن سومين پاتك سنگين خود را به‌وسيله تيپ‌هاي 421 و 438 پياده شروع كرد و توانست نيروهاي خودي را - كه امكان تقويت آن‌ها نبود در حالي‌كه دچار خستگي مفرط بودند - با آتش سنگين توپخانه و زرهي تا تقاطع حمزه و ميثم عقب براند. لشكر19 با وجود كمبود نيرو، سرسختانه به مقاومت پرداخت و ضمن ممانعت از پيشروي نيروهاي دشمن، آن‌ها را در تقاطع متوقف ساخته‌است. از سوي ديگر، نيروهاي لشكر10 بر اثر مواجه شدن با پاتك سنگين دشمن، برخي از مواضع خود را از دست داده‌اند.[۱۴]
گزارش- 473
در محور قرارگاه قدس برخلاف تصورات قبلي، دشمن با مقاومت خود از همان آغاز درگيري و سپس با ريختن مين در محورهاي مواصلاتي و نيز با انجام دادن پاتك‌هاي متعدد، نشان داد كه براي مقابله با تهاجم نيروهاي خودي، آمادگي داشته‌است. با آن كه دشمن يك‌ساعت پس از آغاز درگيري اقدامات ياد شده را انجام داد، نيروهاي خودي تا ساعت 8 صبح در منطقه حضور داشته و درگير بوده‌اند، ليكن پس از آن، بر اثر انبوه آتش سنگين دشمن، عملاً امكان تأمين و تثبيت منطقه فراهم نشد. در اين مرحله از عمليات با وجود موفقيت نيروهاي خودي در ساعات اوليه كه تا صبح تداوم داشت، براثر استفاده دشمن از آتش سنگين توپخانه و ادوات توأم با انجام دادن پاتك‌هاي متعدد كه سبب تحليل نيروهاي خودي شد و به لحاظ محدوديت زمين عمليات و تمركز آتش دشمن در آن، كمك‌رساني در حد كافي ممكن نبود، درنتيجه نيروهاي خودي مواضع تصرف شده را از دست دادند و به مواضع قبلي خود بازگشتند.[۱۵] اما در محور قرارگاه كربلا، پيشروي يگان‌ها، در سطح قرارگاه يك موفقيت به‌حساب آمد. در حالي كه فرماندهان يگان‌ها با توجه به مشكلاتي نظير پيچيده بودن زمين از لحاظ موانع و استحكامات دفاعي و مسلح بودن آن، كمبود نيروي كادر در يگان‌هاي عملياتي، عدم آشنايي با تاكتيك‌هاي جديد دفاعي دشمن و نداشتن عقبه مناسب و مطمئن براي استقرار نيروهاي احتياط، انگيزه كافي براي ادامه عمليات نداشتند، ليكن جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه (برادر رحيم صفوي) با وجود آگاهي از اين مشكلات، نظر به اين كه دستوري مبني‌بر تغيير طرح از مقام‌هاي بالاتر دريافت نشده‌بود، ادامه عمليات را تا وصول دستور جديد، يك تكليف تلقي كرد: «بايد اين‌جا با دشمن جنگيد؛ به هر جهت تكليف كرده‌اند(. . .) به ما گفتند توي اين‌جا بجنگيد. هر وقت گفتند نجنگيد توي اين زمين نمي‌جنگيم.»[۱۶] بدين ترتيب فرماندهان يگان‌ها جهت دست‌يابي به اهداف اصلي عمليات يك بار ديگر با طرح مانوري مشخص خود را مهياي عمليات كردند.[۱۷] متعاقب تدابير اتخاذ شده، در ساعت 21 نيروهاي لشكر33 المهدي تهاجم سريعي را عليه مواضع دشمن شروع كردند به‌نحوي‌كه پس از 30 دقيقه مقاومت دشمن را درهم شكستند و موفق شدند خود را به اهداف پيش‌بيني شده (بخشي از خط حمزه تا چهارراه صوئيب) برسانند. پس از اين موفقيت، لشكر المهدي حركت خود را به‌سمت چپ ادامه داد و پس از گذشت سه ساعت و چهل‌دقيقه از درگيري، تا جاده آسفالت پيشروي كرد و دشمن را به عقب راندند.[۱۸] اين لشكر توانست منطقه لشكر25 را نيز تصرف كند و ضمن انهدام و پاك‌سازي خط دشمن، به تثبيت و تأمين مناطق به‌دست آمده بپردازد. لشكر10 نيز با وجود تلاش شديد دشمن، موفق به حفظ خط خود گرديد.[۱۹] نتايج نهايي عمليات كربلاي8 در روز نخست بدين شرح اعلام شد: تصرف خط حمزه[۲۰] و حدود دو كيلومترمربع از اراضي غرب كانال پرورش ماهي و نيز مقر گردان‌هاي 1 و 4 از "تيپ417"؛ كشته شدن حدود 2 هزار تن از نفرات دشمن؛ انهدام ادوات زرهي و گردان‌هاي 1، 2 و 4 از تيپ417 به ميزان 80%، "تيپ65 نيروي مخصوص" 40%[۲۱] و نيز آسيب ديدن تيپ‌هاي 106 و 418 ؛ اسارت بسياري از نيروهاي دشمن.[۲۲] همچنين 2 فروند هواپيماي عراقي در منطقه عملياتي كربلاي8 و منطقه "حميديه" با آتش پدافند هوايي سرنگون شدند.[۲۳]
گزارش- 474
در اولين روز عمليات كربلاي8، نيروي هوايي ايران و عراق فعاليت چشم‌گيري در مناطق جنگي جنوب داشتند. نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران موفق شد در هشت نوبت مواضع عراقي‌ها را بمباران كند. موارد بمباران شده هوايي در اين مناطق شامل مواضع، استحكامات و محل تجمع نيروهاي دشمن بود. اين بمباران‌ها ضايعات و خسارات سنگيني بر دشمن وارد آورد. پس از بمباران دشمن، هواپيماهاي خودي سالم به پايگاه‌هاي‌شان بازگشتند.[۲۴] برخي از بمباران‌هاي اين روز عبارت است از: بمباران منطقه گردان3 از "تيپ79" "لشكر28"، بمباران چند منطقه در شلمچه در ساعات 07:50، 08:30، 11:45، 12:04، 15:09.[۲۵] به‌علاوه در مناطق "باغ رضوان" 27 هلي‌كوپتر در 13 مأموريت و 24 هواپيما در 7 پرواز اقدام به شناسايي و بمباران كردند.[۲۶] نيروي هوايي عراق نيز علاوه بر حملاتي به منطقه عملياتي كربلاي8، در ساعات 08:30 صبح با تجاوز به حريم هوايي سوسنگرد، مرحله چهارم جنگ شهرها را آغاز كرد. در اين حمله يك هواپيماي عراقي ديوار صوتي را بر فراز سوسنگرد شكست و يكي از مناطق مسكوني اين شهر را نيز بمباران كرد كه تلفات و خساراتي در برنداشت.[۲۷]
گزارش- 475
نتايج و اهداف اولين روز عمليات كربلاي8 را يكي از فرماندهان عملياتي سپاه تشريح كرد. وي در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: «به‌دنبال عمليات كربلاي5 كه منجر به انهدام بخش وسيعي از ماشين جنگي دشمن شد، رژيم بعثي عراق اقدام به جمع‌آوري نيروهايي از سپاه يكم، دوم و چهارم و پنجم كرد و اين نيروها را در امتداد كانال زوجي مستقر نمود.» وي افزود: «شرايط زمان و مكان ايجاب مي‌كرد كه نيروهاي اسلام با يك حركت سريع و حساب شده نظامي، باقي‌مانده قواي بعثي در اين منطقه را منهدم سازند كه در اين راستا رزمندگان اسلام هم‌زمان با سالگرد تأسيس حزب منفور بعث، با يورش به قلب مواضع دشمن ضربات ديگري بر پيكر ارتش روبه زوال صدام وارد آوردند. از نكات برجسته اين عمليات، اصل غافل‌گيري بود كه نيروهاي اسلام با رعايت كامل اين اصل توانستند از اين طريق دژهاي دفاعي نيروهاي صدام را منهدم سازند و به‌سمت كانال زوجي - كه يك منطقه استراتژيك نظامي به‌شمار مي‌رود و دشمن براي حفظ آن تدابير نظامي گسترده‌اي به كار برده بود - پيشروي كنند. در اين عمليات خاك‌ريزهاي دشمن كه با شيوه خاصي طي دو ماه گذشته توسط كارشناسان مختلف احداث شده بود، توسط نيروهاي پرتوان اسلام سقوط كرد كه حداقل 2500 تن از زبده‌ترين نيروهاي كماندويي تيپ‌هاي 106، 427، 465 و 65 كشته يا زخمي شدند و ده‌ها تن ديگر به اسارت نيروهاي ما درآمدند.»[۲۸]
گزارش- 476
عمليات كربلاي8 در برخي رسانه‌ها انعكاس يافت. "راديو صوت‌الجماهير" در ساعت 22:30 ضمن تأييد حمله ايران كه آن را تعرض گسترده به جبهه سه لشكر به نام‌هاي "قتيبه"، "المثني" و "محمد القاسم" خواند، اعلام كرد: «نيروهاي دشمن به‌طور كلي در برابر جبهه نيروهاي قتيبه بدون اين كه بتوانند به مواضع خط مقدم ما نزديك شوند، منهدم گشتند. دشمن در جبهه نيروهاي المثني و جبهه نيروهاي محمد القاسم توانست جا پايي براي خود به‌دست آورد، ولي ساعاتي بعد جاپاي دشمن در جبهه نيروهاي المثني پاك‌سازي شد و اوضاع به‌طور كلي به‌نفع نيروهاي ما تثبيت شد. در جبهه نيروهاي محمد القاسم نيز نيروهاي دلير ما توانستند تهاجم دشمن را از مواضعي كه اشغال كرده، سركوب و طرد نمايند. بخش اعظم جاپاهايي كه دشمن حضور داشته، پاك‌سازي شده و فقط تعداد كمي موضع در يكي از گردان‌ها باقي مانده كه نيروهاي ما به نابود كردن باقي‌مانده نيروهاي دشمن در اين منطقه ادامه مي‌دهند.»[۲۹] راديو امريكا نيز در گزارشي در مورد اين عمليات گفت: «اين اولين حمله نظامي عمده ايران در بيش از يك ماه گذشته بود و به گفته تحليل‌گران نظامي، منطقه عملياتي آن - كه در نخلستان‌هاي شرق بصره است - حساس‌ترين بخش جبهه جنگ محسوب مي‌شود . . . هيچ يك از طرفين جنگ به خبرنگاران اجازه دسترسي منظم به جبهه‌هاي جنگ را نمي‌دهند. اگرچه در ماه گذشته آرامش نسبي در نبردهاي زميني برقرار بوده‌است، ولي عراق اخيراً حملات هوايي را به تأسيسات نفتي و ديگر هدف‌هاي اقتصادي در داخل ايران شدت بخشيده است. ايران اعلام كرده كه حمله امروز آن كشور به عراق به تلافي حملات هوايي اخير عراق به مناطق اقتصادي ايران انجام گرفته‌است.»[۳۰] راديو بي.بي.سي. در تفسيري در مورد اين عمليات گفت: «ايران حمله تازه‌اي در بخش جنوبي جبهه جنگ آغاز كرد. اخباري كه از ايران و عراق مي‌رسد حاكي از آن است كه دو طرف تلفات سنگيني داده‌اند. اطلاعيه رسمي دولت ايران حاكي بود كه نيروهاي اين كشور هم‌اكنون در بخش غربي اين آب راه مصنوعي (كانال ماهي) مستقر شده‌اند. تأييد صحت اين گزارش به آن معني خواهد بود كه نيروهاي ايران نه تنها به بصره بلكه به شاه‌راه حياتي كه بصره را به بغداد متصل مي‌سازد نيز نزديك‌تر شده‌اند. بيش از يك دوم نيروهاي ايران در جنوب بصره در محل رودخانه "جاسم" مستقر بوده‌اند. رودخانه جاسم بر دو جزيره واقع در شط‌العرب [اروندرود] مشرف است كه ايران بارها براي تصرف آن جزاير تلاش كرده‌است، ليكن تاكنون موفق به دست‌يابي به آن‌ها نشده‌است. تا پيش از وقوع حمله كربلاي8 ، نيروهاي ايران تنها در كناره شرقي رودخانه (كانال ماهي) مستقر بودند ولي مقامات رسمي ايران هم‌اكنون در لندن گفته‌اند كه نيروهاي ايران از رودخانه عبور كرده‌اند. در هفته‌هاي گذشته عراق عمليات تهاجمي خود را در حمله به هدف‌هاي اقتصادي واقع در ايران متمركز كرده‌است ولي با وقوع عمليات كربلاي8 ممكن است كه عراق در تصميم خويش مبني بر قطع بمباران هوايي مناطق مسكوني ايران تجديد نظر كند.»[۳۱] اين راديو همچنين افزود: «در پنج ماه گذشته ايران در رشته حملات موسوم به "كربلا"، به سه حمله اساسي دست زده كه هدف تمامي اين حملات، شهر بصره بوده‌است. در پي حمله كربلاي4 كه در ماه دسامبر صورت گرفت، نيروهاي ايران سعي كردند كه از بخش جنوبي شط‌العرب [اروند رود] عبور كنند ولي اين عمليات موفقيت‌آميز نبود و در ماه‌هاي فوريه و ژانويه نيروهاي ايران حملات كربلاي5 و . . . را شروع كردند كه اين حملات در مناطق شرق بصره صورت گرفت. هم‌اكنون نظر عموم بر آن است كه در پي عمليات كربلاي5 ، نيروهاي ايران موفق شده‌اند كه 12 كيلومتر به‌سوي بصره پيشروي كنند و آن طور كه به‌نظر مي‌رسد، حمله شب گذشته به‌منظور تحكيم پيش‌رفت‌هاي حاصل از حملات كربلاي5 بوده‌است.»[۳۲]
گزارش- 477
از فرداي عمليات تكميلي كربلاي5 ، فرمانده كل سپاه به اين نتيجه رسيد كه راه‌كار عمليات در منطقه شلمچه مسدود شده‌است و اين مسئله تا شناسايي معابر جديد ادامه خواهد داشت، لذا پس از آن عمليات، فرماندهي جبهه جنوب را به فرمانده نيروي زميني سپاه برادر "علي شمخاني" واگذار كرد و خود راهي جبهه شمال غرب شد تا با قرارگاه نجف و قرارگاه رمضان و يگان‌هاي تازه تأسيس سپاه و نيز با توجه به هم‌كاري كردهاي عراقي با قرارگاه رمضان، عمليات بزرگي را در منطقه شمال غرب به اجرا بگذارد. از سوي ديگر، از آن‌جا كه ساير فرماندهان سپاه در جنوب نيز احساسي همچون فرمانده كل سپاه (برادر محسن رضايي) داشتند و راغب بودند به‌جاي عمليات در معابر تنگ و شناخته شده جنوب، راهي جبهه شمال غرب شوند، انتقال يگان‌هاي سپاه از جنوب به شمال غرب نيز آغاز شد. همچنين به‌منظور آماده‌سازي عمليات شمال غرب كه عمليات "كربلاي10" و "فتح5" نام گرفت، امروز فرمانده كل سپاه به‌همراه برخي از فرماندهان سپاه، جلسه‌هاي متعددي را با مسئولان اتحاديه ميهني كردستان عراق برگزار كردند. در اين جلسه‌ها در مورد ويژگي‌هاي اين عمليات، خطوط آن، اقدامات دشمن و نيروهاي خودي و تلاش براي آمادگي نيروها بحث و گفت‌وگو شد. تلاش‌هايي نيز براي شناسايي منطقه مواضع دشمن شروع گرديد. در اين جلسات اعلام شد كه براي انجام دادن مرحله اول عمليات، آمادگي وجود دارد، ولي براي مرحله دوم بايد متناسب با واكنش دشمن، به برآورد مجدد نيرو پرداخت. علاوه بر اين، درخصوص تعيين تاريخ شروع عمليات بحث شد و سرانجام زمان شروع عمليات 24/1/1366 تعيين گرديد.[۳۳]
گزارش- 478
دبير اول و مسئول نمايندگي آلمان در شوراي امنيت، با نماينده جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل، ديدار كرد و با اشاره به ادامه تلاش اين شورا براي پايان دادن به جنگ، بر دو نكته اساسي تأكيد كرد: «1- با توجه به موضع ابرقدرت‌ها خصوصاً امريكا بعد از تحولات مربوط به فروش اسلحه و آبروريزي ريگان در ماجراي مك فارلين، خيلي مشكل است كه جنگ از راه نظامي حل شود، چون امريكا مصمم است اجازه ندهد اين جنگ برنده‌اي داشته‌باشد. 2- شوراي امنيت متأسفانه نتوانسته است روي مسئله‌اي در اين مورد موافقت نمايد و ممكن است كه ابرقدرت‌ها خود رأساً حل اين مسئله را به‌عهده بگيرند. شورا روي ايده‌هاي دبيركل كار كرد، ولي امكان توافق كم است؛ برخي طرف‌دار راه‌حل همه‌جانبه هستند و بعضي‌ها طرف‌دار حل قدم به قدم. به‌نظر مي‌رسد ايران راه‌حل دوم را مي‌پسندد و عراق راه‌حل اول را.»[۳۴]
گزارش- 479
در ادامه تلاش‌هاي امريكا جهت ايجاد محدوديت بيش‌تر براي خريدهاي تسليحاتي ايران، امروز دادگاه ويرجينياي امريكا يك شركت كانادايي را به‌دليل فروش سلاح به ايران در 6 سال پيش، محكوم كرد. خبرگزاري فرانسه در گزارشي در اين باره اعلام كرد: «يك شركت كانادايي به اتهام تلاش براي فروش غيرقانوني اسلحه امريكايي به ايران در سال‌هاي 1981 و 1982، به پرداخت 12 هزار دلار محكوم شد. شركت "لوي اتوپارتس" مستقر در "تورنتو"ي كانادا اعتراف كرده‌است كه با يك واسطه پاكستاني براي صدور موتور و قطعات يدكي تانك "ام-60" به ارزش 20 ميليون دلار به ايران، با ناديده گرفتن قوانين امريكا در مورد كنترل صدور اسلحه به ايران، هم‌دست شده‌است. دادستان دادگاه ويرجينيا گفت: تباني از آوريل 1981 و مارس 1982 انجام گرفته‌است اما به‌دليل مخالفت دولت پاكستان براي صدور گواهي دريافت اين سلاح‌ها، فروش روي نداده است. اين شركت كانادايي قبلاً نيز براي مدت يك سال و نيم از انجام معامله با وزارت دفاع امريكا محروم شده‌بود.»[۳۵]
گزارش- 480
امريكا براي مداخله در جنگ ايران و عراق و تقويت حضور نظامي خود در خليج‌فارس و در جهت تحميل صلح به جمهوري اسلامي ايران، به چند اقدام هماهنگ و هم‌زمان دست زده‌است: يكي از اين اقدامات آمادگي نيروي دريايي اين كشور براي مقابله با هر حركتي در خليج‌فارس است. دوم، جلب نظر مساعد قدرت‌هاي بزرگ و كشورهاي منطقه در اين مورد مي‌باشد كه به اين منظور مذاكراتي را با سران كشورهاي عرب منطقه و كشورهاي انگليس و فرانسه آغاز كرده‌است. در مورد اقدام نخستين، راديو امريكا گزارش داد: «نيروي دريايي آمريكا آمادگي پيدا مي‌كند تا در صورت لزوم، كمك كند تا آب‌راه خليج‌فارس بر روي كشتي‌هاي نفت‌كش باز بماند. وزارت دفاع آمريكا براي اطمينان از بازماندن خليج‌فارس بر روي آمد و شد كشتي‌ها، برنامه‌ريزي مي‌كند تا به حضور دائمي نيروي دريايي خود در اقيانوس هند تداوم بخشد. به‌عنوان اولين گام، ناو هواپيمابر "گيتي هاوك" سه ماه پيش از آنچه كه در اصل برنامه‌ريزي شده‌بود، در نزديكي‌هاي خليج‌فارس باقي خواهد ماند. ادامه توقف اين ناو در محل خود پس از انتشار اين گزارش صورت مي‌گيرد كه پيشنهاد امريكا به كويت از طرف كويت رد شد. بنا به اين گزارش، كويت خواستار اسكورت نفت‌كش‌هاي خود توسط نيروي دريايي هر دو ابرقدرت مي‌باشد. "پنتاگون" اين ايده و نظر را مورد توجه قرارداده كه كشتي‌هاي جنگي قديمي ولي مدرنيزه شده خود را به‌عنوان بخشي از نيروي دريايي خود در اقيانوس هند به‌طور نوبتي با ناوهاي هواپيمابر جابه‌جا كند. مقامات پنتاگون خواهان آنند كه از طول حضور ناوهاي هواپيمابر و كشتي‌هاي اسكورت در آب‌ها بكاهند تا خدمه آن‌ها بتوانند بيش‌تر به ديدار اعضاي خانواده خود نائل شوند.»[۳۶] همچنين امريكا تماس‌هاي محرمانه‌اي را با فرانسه و انگليس به‌منظور تشكيل يك نيروي دريايي ضربتي در خليج‌فارس، برقرار كرده‌است. روزنامه "القبس" در اين مورد نوشت: «امريكا تماس‌هاي محرمانه‌اي با فرانسه و انگليس به‌منظور تشكيل يك نيروي دريايي چند مليتي براي حمايت از حركت كشتي‌راني در خليج‌فارس و تنگه هرمز انجام داده‌است.» اين روزنامه افزود: «طرح امريكا براي تشكيل يك نيروي دريايي ويژه مشترك با فرانسه و انگليس، با مشكلات عديده‌اي مواجه شده و به‌تعويق افتاده‌است . . . مخالفت فرانسه با اين طرح، يكي از علل به‌تعويق افتادن آن بوده‌است.»[۳۷] در مورد اقدام دوم نيز خبرگزاري كويت از واشنگتن گزارش داد كه وزارت خارجه امريكا اعلام كرده‌است كه تماس با دولت‌هاي عرب خليج‌فارس در مورد راه‌هاي مبارزه با خطرهايي كه كشتي‌راني تجاري را تهديد مي‌كند، ادامه دارد. "چارلز ردمن" سخن‌گوي وزارت خارجه امريكا، در اين باره گفت: «اين مذاكرات براساس وعده ما داير بر حفظ جريان آزاد نفت از طريق تنگه هرمز صورت مي‌گيرد.» اين سخن‌گو به سؤالات مطروحه در اين مورد از جمله اين كه آيا هيچ توافقي بين امريكا و كويت در مورد راه‌هاي حفاظت از كشتي‌راني تجاري در تنگه هرمز صورت گرفته يا نه پاسخ نداد. ردمن به روابط نزديك امريكا با دولت‌هاي عرب خليج‌فارس اشاره كرد و مجدداً بر تعهد واشنگتن به حمايت از تلاش‌هاي فردي و جمعي عليه تهديدات خارجي تأكيد كرد.[۳۸]
گزارش- 481
شوروي حضور نيروهاي امريكا در خليج‌فارس را موجب افزايش تشنج مي‌داند. "گراسيموف" سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي، در اين مورد گفت: «يك نيروي دريايي مركب از 18 كشتي جنگي امريكايي به همراه ناو هواپيمابر "گيتي هاوك" مستقر در مدخل خليج‌فارس، مشاهده شده‌اند. به‌نظر مي‌رسد امريكا با همه اين‌ها به تشنج نياز دارد. امريكا اميدوار است كه با مرعوب كردن كشورهاي خليج‌فارس آن‌ها را مجبور خواهد كرد به‌عنوان مدافع اين كشورها از امريكا دعوت كنند. شوروي معتقد است كه كشتي‌راني بين‌المللي در خليج‌فارس بايد آزاد و بي‌خطر باشد. شوروي يكي از طرف‌هاي كنوانسيون 1958 و 1982 كه توسط ايران و عراق نيز به امضا رسيده، قوياً خواستار اجراي بي‌چون و چراي اين كنوانسيون درباره كشتي‌راني آزاد در اقيانوس‌هاي جهان به‌ويژه تبصره‌هاي مربوط به عبور كشتي‌ها از تنگه هرمز است.»[۳۹] خبرگزاري رسمي شوروي (تاس) نيز از مسكو در مورد اقدامات امريكا در خليج‌فارس و موضع شوروي اعلام كرد: «شوروي نمي‌تواند قضاوت كند اطلاعات منابع جاسوسي امريكا درباره طرح‌هاي تهران (درباره استقرار موشك‌هاي ايراني در ساحل تنگه هرمز) تا چه اندازه قابل اطمينان است. ايران خود رسماً اعلام كرده‌است كه هيچ‌گونه اقدامي جهت به مخاطره‌انداختن كشتي‌راني در خليج‌فارس، اتخاذ نمي‌كند.»[۴۰] همچنين "خبرگزاري يوگسلاوي" به‌نقل از سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي در همين خصوص گزارش داد: «شوروي نسبت به اجراي مفاد كنوانسيون آزادي كشتي‌راني در آب‌هاي بين‌المللي مخصوصاً تنگه هرمز خود را متعهد مي‌داند. 68 كشتي جنگي امريكا كه تحت فرماندهي ناو هواپيمابر "گيتي هاوك" قرار دارند، هم‌اكنون در نزديكي تنگه هرمز مستقر مي‌باشند. حضور قوي‌تر كشتي‌هاي جنگي امريكا در خليج‌فارس به‌دستور وزير جنگ اين كشور صورت گرفته‌است كه موضوع جريان بدون وقفه نفت به اروپا و ژاپن را پس از استقرار موشك‌هاي ايراني در سواحل هرمز مطرح ساخته‌بود. شوروي نمي‌تواند نسبت به صحت اطلاعات امريكا در رابطه با نقشه تهران قضاوت نمايد ليكن ايرانيان خود اعلام داشته‌اند كه هيچ اقدامي به منظور متوقف ساختن كشتي‌راني در تنگه هرمز انجام نخواهند داد.»[۴۱] "راديو مسكو" با تأييد اين مطلب گفت: «منطقه خليج‌فارس به‌عنوان بزرگ‌ترين مخزن نفت، و خود خليج‌فارس به‌عنوان راه دريايي قديمي، معروف است. اكنون در اين منطقه آتش جنگ ايران و عراق زبانه مي‌كشد و در نزديكي آن و در خود خليج‌فارس تعداد ناوهاي جنگي امريكا كه ناو هواپيمابر "گيتي هاوك" در روي آن‌هاست، افزايش پيدا مي‌كند . . . چرا اعراب نگران شده‌اند؟ علت اين است كه آن‌ها به‌گفته "كلاوس مقصود" نماينده جامعه عرب در سازمان ملل متحد، تلاش براي استفاده از مسئله تأمين امنيت كشتي‌راني به‌عنوان بهانه براي برقراري سلطه امريكا در اين منطقه را محكوم مي‌كنند و اين كار بدون دليل نيست. امريكا زماني به بهانه ايجاد صلح به مداخله مسلحانه در لبنان پرداخت و به‌نام مبارزه با تروريسم، به خاك ليبي تجاوز كرد، هم‌اينك اين جريان به يك امر عادي درآمده است. هرگاه واشنگتن خدمات خود را به‌عنوان ضامن امنيت ادامه دهد در همان هنگام آتش درگيري‌هاي نظامي زبانه مي‌كشد . . .»[۴۲]
گزارش- 482
امروز جلسه دادگاه كويت براي محاكمه 16 تن از مسلمانان كويتي كه به اتهام تشكيل يك گروه زيرزميني دست‌گير شده‌اند، برگزار شد. يكي از مأموران سازمان امنيت كويت در اين جلسه گفت: «متهمين طرف‌دار انقلاب اسلامي ايران و پاي‌بند به شعارهاي اسلامي بوده‌اند.» خبرگزاري جمهوري اسلامي در اين مورد گزارش داد: «مأمورين سازمان امنيت كويت كه در جلسه دادگاه محاكمه 16 تن از مسلمانان كويتي به‌عنوان شاهد حاضر شدند، اعتراف كردند دست‌گيري و محاكمه مسلمانان انقلابي در كويت به‌خاطر هواداري آنان از انقلاب اسلامي و پاي‌بند بودن آن‌ها به مذهب اسلام بوده‌است. "عبدالصمد الشطي" مأمور سازمان امنيت كويت، در جلسه دادگاه گفت: «متهمين كه از افراد مذهبي هستند، از هواداران انقلاب اسلامي و داراي فعاليت‌هاي گسترده‌اي در مساجد كويت مي‌باشند.» "جاسم كندري" افسر ديگر سازمان اطلاعات كويت، به‌عنوان شاهد ديگري با تأكيد بر پاي‌بندي متهمين به مذهب اسلام، گفت متهمين با اين دعوي كه كويت به عراق كمك مي‌كند و يك كشور بي‌طرف در جنگ نمي‌باشد، با سياست حكام و سردم‌داران اين كشور مخالفت مي‌كنند. يادآوري مي‌شود محاكمه 16 تن از مسلمانان كويتي به اتهام تشكيل يك گروه زيرزميني در اين كشور از روز 15 فروردين در كويت آغاز شده‌است. محاكمه اين افراد كه جنجالي‌ترين محاكمه در تاريخ كويت حساب مي‌شود، هم‌زمان با برپايي تظاهرات و اعتراضات مردم مسلمان اين كشور به تجاوز وحشيانه مأمورين امنيتي به حريم خانه و ناموس مردم و شكنجه جوانان مسلمان در اين كشور صورت مي‌گيرد.»[۴۳] راديو بي.بي.سي. نيز در اين باره گفت: «فكر مي‌كنيم كويت با در پيش گرفتن يك خط‌مشي سرسختانه قصد دارد نشان دهد كه هيچ‌گونه دردسري را در ميان جامعه شيعيان خود تحمل نخواهد كرد.» بي.بي.سي. افزود: «هم‌زمان با سفر هفته گذشته يك وزير ايراني (يك مقام وزارت خارجه) به كويت، از جانب ايران هشدار داده شد كه اگر دولت كويت در اين محاكمات موضع سرسختانه اتخاذ كند، ايران به آن پاسخ خواهد داد.»[۴۴]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/01/18
- ↑ سند شماره 027681 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي شماره 3، نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران، 24/1/1366؛ و- روزنامه جمهوري اسلامي، 19/1/1366، ص2؛ و- سند شماره 238442 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نشريه شماره 31، (22/2/1366)، ص12؛ و- سند شماره 226147 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نشريه شماره 141 (1/2/1366) ص1.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، اخبار گزارش‌ها و بازتاب جهاني سلسله عمليات كربلا، عمليات كربلاي8 ، 19/1/1366، ص1.
- ↑ سند شماره 027574 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش واحد اطلاعات و عمليات قرارگاه خيبر، عمليات كربلاي8، 18/1/1366، ص1.
- ↑ سند شماره 386 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه قدس در عمليات كربلاي 8 (حسين شفيعي)، 18/1/1366، ص1.
- ↑ سند شماره 681 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "تداوم عمليات در شرق بصره"، از 3/12/1365 تا 22/1/1366، ص26.
- ↑ سند شماره 387 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه كربلا در عمليات كربلاي8، عبدالله (فرهاد) درويشي، صص20 و 21.
- ↑ مأخذ 6 ، ص66.
- ↑ مأخذ 6 ، ص26.
- ↑ مأخذ 2، ص3.
- ↑ مأخذ 6 ، صص26 و 27.
- ↑ مأخذ 6 ، ص26.
- ↑ مأخذ 6 ، صص48 تا 50.
- ↑ سند شماره 393 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي لشكر 19 فجر در عمليات كربلاي8 (مجيد چراغي) از 17/1/1366 تا 20/1/1366، صص22 و 23.
- ↑ مأخذ 6 ، ص48.
- ↑ مأخذ 6 ، صص13، 15 و 26.
- ↑ مأخذ 6 ، ص60.
- ↑ مأخذ 6 ، ص28.
- ↑ مأخذ 6 ، صص65 تا 67.
- ↑ مأخذ 1، بخش چهارم، ص3.
- ↑ سند شماره 120861 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات كربلاي 8، قرارگاه كربلا، 25/1/1366، ص1.
- ↑ مأخذ 2، صص4 تا 2.
- ↑ سند شماره 027587 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش اطلاعاتي روزانه شماره 19، نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران - معاونت اطلاعات عمليات، 19/1/1366، ص3.
- ↑ مأخذ 2، ص1، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/1/1366.
- ↑ مأخذ 2، ص4.
- ↑ سند شماره 027537 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات كربلاي8، گزارش شماره 1011، 18/1/1366؛ و- سند شماره 027542 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي شماره 16 قرارگاه نوح، 18/1/1366، ص3.
- ↑ سند شماره 027723 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي شماره 4 قرارگاه نوح، 27/1/1366، ص3.
- ↑ سند شماره 226146 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نشريه شماره 140، 26/1/1366، ص5.
- ↑ مأخذ 2، ص5.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 19، 19/1/1366، صص4 و 5 ، به‌نقل از راديو صوت‌الجماهير، 18/1/1366.
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، "بولتن راديوهاي بيگانه"، 19/1/1366، ص6، به‌نقل از راديو امريكا، 18/1/1366.
- ↑ مأخذ 29، صص12- 11، به‌نقل از راديو بي.بي.سي، 18/1/1366.
- ↑ مأخذ 30، ص6 ، به نقل از راديو "بي.بي.سي."
- ↑ سند شماره 1450 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي، قرارگاه نجف در عمليات كربلا 10 (مجيد نداف) 16/1/1366 تا 25/1/1366، صص19، 21، 30 و 37.
- ↑ سند شماره 212640 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: شماره 6/5، 18/1/1366، ص4.
- ↑ مأخذ 29، ص36، به‌نقل از خبرگزاري فرانسه از امريكا.
- ↑ مأخذ 30، ص7، به‌نقل از راديو امريكا، 18/1/1366.
- ↑ سند شماره 226145 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نشريه شماره 139، 19/1/1366، ص48، به‌نقل از روزنامه "القبس".
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 20/11/1366، ص3، واحد مركزي خبر از كويت.
- ↑ مأخذ 29، ص10، به‌نقل از خبرگزاري تاس از مسكو، 18/1/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 19/1/1366، ص16، مسكو - به‌نقل از خبرگزاري تاس.
- ↑ روزنامه رسالت، 19/1/1366، ص12.
- ↑ مأخذ 30، ص9، به‌نقل از راديو مسكو، 18/1/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 24/1/1366، ص3.
- ↑ مأخذ 37، ص50 ، راديو بي.بي.سي.، 16/1/1366.