1359.05.012

روزشمار جنگ سال 1359 1359.05.12
نام‌های دیگر	دوازده مرداد
تاریخ شمسی	1359.05.12
تاریخ میلادی	3 اوت 1980
تاریخ قمری	21 رمضان 1400

1360.05.12

1361.05.12

1362.05.12

1363.05.12

1364.05.12

1365.05.12

1366.05.12

گزارش - 141

درگیری‌ها و تحرکات مرزی عراق در غرب و جنوب کشور، البته نه‌چندان وسیع، امروز ادامه یافت. در غرب کشور، در ادامة درگیری‌های مرزی روز گذشته که امروز تاحدی فروکش کرده است، نیروهای عراقی شب گذشته به پاسگاه ژاله‌پناه در سومار و یک پاسگاه مرزی دیگر حمله کردند. این تهاجم که تا ساعتی از بامداد امروز به طول انجامید با تلاش مأموران ژاندارمری قصرشیرین دفع شد. شهر قصرشیرین نیز روز آرامی را داشت، فقط در ساعت 2 بامداد، صدای رگبار مسلسل در اطراف پمپ‌بنزین این شهر شنیده شد، ولی پس از آنکه پاسداران انقلاب به محل رفتند تیراندازی قطع شد. خبرنگار روزنامۀ انقلاب اسلامی ضمن نقل این خبر، دربارۀ اوضاع این شهر چنین گزارش می‌دهد: «در شهر قصرشیرین عوامل و عناصر ضدانقلاب و گروه‌های چپ‌گرا شایع کرده‌اند که به‌زودی شهر قصرشیرین بمباران می‌شود و این امر موجب نگرانی اهالی شده است. همچنین شایع شده بود که به‌علت آسیب‌رسیدن به تأسیسات نفتی در نفت‌شهر، به‌زودی پالایشگاه کرمانشاه از کار خواهد افتاد. این شایعات به‌نحوی بود که حتی نانوایی‌ها دست از تهیۀ نان کشیده بودند، ولی به آنها و مردم اطمینان داده شد که جای هیچ‌گونه نگرانی نیست و مواد نفتی و مایحتاج عمومی به اندازۀ کافی در شهر موجود است.» از سوی دیگر، یکی از جاسوسان عراقی که گروهبان فراری ارتش بوده است، امروز با تلاش سپاه پاسداران قصرشیرین در منطقۀ خسروی دستگیر شد. به‌دنبال دستگیری این فرد، 8 نفر دیگر نیز که احتمال دارد با مخبرین عراقی در ارتباط باشند، دستگیر شدند. هنگ ژاندارمری قصرشیرین نیز خبر از جابه‌جایی ادوات زرهی ارتش عراق در شامگاه امروز می‌دهد. بنا به این گزارش، «در ساعت 22، تعدادی تانک و خودرو ارتش عراق که صدای آنها به گوش می‌رسیده روبه‌روی پاسگاه قلعه‌سفید درحال ‌حرکت بوده که دستورات مراقبتی صادر گردیده است.» در جنوب، ورود حدود 20 نیروی جدید به پاسگاه مقابل پاسگاه چزابه و نیز اقدام مشابهی در پاسگاه مقابل پاسگاه کوشک مشاهده شده است. همچنین استقرار تعدادی نیرو و تجهیزات ازقبیل تانک در 6 کیلومتری پاسگاه طلائیه قدیم در خاک عراق و نیز در حوالی 4 کیلومتری پاسگاه طلائیه جدید، گزارش شده است. از سوی دیگر، سرهنگ رضوی فرمانده ناحیۀ ژاندارمری خوزستان، اظهار کرد: «درپی درگیری‌های چند روز اخیر در مرز ایران و عراق، به مرزبان سوسنگرد دستور داده شد درپی اعتراضات قبلی، مراتب را به مرزبان عراق اعلام نماید تا ازطریق پاسگاه فکه به ایران آمده و آثار تجاوزات ارتش عراق را در داخل خاک ایران مشاهده کنند.» وی افزود: «درصورتی‌که مرزبان عراق حاضر به این ملاقات نشود صورت‌جلسۀ یک‌طرفه تنظیم و از وزارت امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران درخواست پیگیری موضوع فراهم خواهد شد.» وی همچنین از کشف 2 گلولۀ خمپارۀ ارتش عراق در نوار مرزی بستان خبر داد. در همین ‌حال، درپی حملات مکرر مرزی عراق و دفاع متقابل نیروهای مرزی ایران در روزهای اخیر، امروز ستاد عملیاتی اروند نیز به کلیۀ یگان‌های تابعۀ خود در مناطق مرزی خوزستان اعلام کرد: «باتوجه‌به ضرباتی که در چند روز گذشته به نیروهای مرزی عراق وارد شده، احتمال دارد درصدد تلافی برآیند و در چند روز آینده حملاتی به پاسگاه‌های مرزی و نیروهای ارتشی مستقر در مرز ایران صورت بگیرد. بنابراین آمادگی هرگونه پاسخ‌گویی را داشته باشند و از هم‌اکنون پیش‌بینی‌های لازم را معمول دارند.»

گزارش - 142

شهر مرزی آبادان از یک‌سو در نزدیکی درگیری‌های مرزی واقع شده و از سوی دیگر در مبارزه‌ای مستمر با نفوذ و فعالیت‌های تخریبی عوامل وابسته به عراق به سر می‌برد و همین امروز نیز به «حکم دادگاه انقلاب اسلامی آبادان و خرمشهر 2 تن دیگر از عوامل بعث عراق به اعدام محکوم شدند و حکم صادره به اجرا درآمد.»؛ در همین ‌حال با ورود بازپرس ویژۀ دادگاه انقلاب برای رسیدگی به پروندۀ فاجعۀ سینما رکس و نزدیک‌شدن به پایان مرحلۀ تحقیقات دراین‌مورد ـ که نیازی مبرم به جو آرام و به دور از هیاهو و جنجال وجود دارد ـ گروه‌های سیاسی چپ شهر با سوءاستفاده از احساسات خانواده‌ها و بازماندگان داغدار این فاجعه، به جوسازی، شایعه‌پراکنی و برپایی تظاهرات برای فشار بیشتر به مسئولان پرداخته، جو عمومی شهر را به التهاب کشانده‌اند. به‌دنبال درگیری‌ها و تظاهرات دیروز این گروه‌ها که پس از اخراج متحصنین از ادارۀ دارایی شهر، شدت گرفت؛ امروز نیز بنا به گزارش شهربانی آبادان: «بازماندگان فاجعۀ سینما رکس آبادان و هواداران آنان قصد دارند ترتیبی دهند که مغازه‌های آبادان باز نشود و از اهالی خواسته‌اند که به کمک آنها بشتابند.» گزارش بعدی این منبع حاکی‏از آن است که «صبح امروز، عده‌ای حدود 3 هزار نفر از اهالی آبادان* در محل گورستان مزبور [آنان] اجتماع کرده و عده‌ای شعارهایی علیه سپاه پاسداران می‌دادند. یک نفر از آنان برای بقیه سخنرانی و ضمن اعتراض به تشکیل دادگاه ویژه که آن را تشریفاتی قلمداد نموده، اظهار داشت: افراد دستگیرشده متهمین اصلی نبوده و احتمالاً چند نفر از آنان در مظان اتهام سهل‌انگاری بوده‌اند و بقیه بی‌گناه هستند. نامبرده اضافه نمود که به جای سرهنگ امینی معاون تیمسار رزمی، سرهنگ سیاوش امینی را دستگیر کرده‌اند که وی بی‌گناه است. نامبرده در خاتمۀ سخنرانی خود خواستار دستگیری متهمین اصلی پرونده شد و افراد مزبور سپس متفرق گردیدند.» در آخرین گزارش شهربانی آبادان، اوضاع شهر در ساعت 19 امروز عادی توصیف شده است.

گزارش - 143

در ادامة حملات پراکندة "مهاجمان" وابسته به عراق در منطقۀ عمومی سرپل‌ذهاب و قصرشیرین گزارش خبرگزاری پارس دراین‌زمینه حاکی است: «ساعت 20:45 دقیقۀ امروز، مهاجمین مزدور و عناصر ضدانقلاب از سه طرف به تلمبه‌خانۀ پاطاق** و بالاطاق پاسگاه ژاندارمری تیراندازی کردند. مأموران مستقر در پاسگاه مذکور به آتش مهاجمین مسلح پاسخ دادند و از تیپ زرهی اباذر عده‌ای به یاری مأموران ژاندارمری رفتند و مهاجمین را سرکوب و متواری ساختند. در این درگیری به تأسیسات تلمبه‌خانۀ پاطاق و بالاطاق آسیبی وارد نیامد.» هنگ ژاندارمری ایلام نیز به استناد اعلام پاسگاه شیروان گزارش داد: «در ساعت 22:30 امروز، تعدادی مهاجم به نزدیک پاسگاه حمله نمودند که نگهبان وقت به‌محض مشاهده به آنان ایست داده که توجهی به ایست نگهبان نمی‌نمایند و اقدام به تیراندازی می‌کنند. پس از نیم‌ساعت درگیری با همکاری اهالی، مهاجمین متواری می‌گردند. این درگیری بدون خسارات خاتمه می‌یابد.» دراین‌حال تحرکات و حملات مکرر نیروهای عراقی و دیگر عوامل مسلح در چند روز گذشته در مناطق مرزی و کردنشین استان‌های غرب کشور، از یک‌سو تأمین نیرو و از سوی دیگر هماهنگی جدی نیروهای رزمنده را برای مقابله با این‌گونه تحرکات و حملات، به‏همراه اطلاع‌رسانی هماهنگ و به‌موقع، بیش از پیش ضروری ساخته است. به‌ همین ‌منظور، امروز ستادی در کرمانشاه برای هماهنگی بین نیروهای سپاه پاسداران و ارتش به وجود آمد. پرتویی مسئول روابط عمومی سپاه پاسداران کرمانشاه، با اعلام این مطلب به خبرنگار کیهان گفت: «به‌منظور هماهنگی بیشتر سپاه پاسداران و ارتش در مناطق ایلام، کردستان، آذربایجان‏غربی و کرمانشاه ستادی تشکیل شده است که مرکز آن در کرمانشاه قرار دارد و عملکرد سپاه پاسداران در این چهار منطقه و همچنین ارتش را در بر می‌گیرد.» وی افزود: «به همین دلیل روابط عمومی سپاه پاسداران به قرارگاه ارتش انتقال یافت تا با هماهنگی بیشتر با ارتش، اخبار و اطلاعات مربوط به این چهار استان را در اختیار رسانه‌های گروهی و مردم قرار دهد.»

گزارش - 144

درپی درگیری‌های شب گذشته در مناطق کردنشین آذربایجان‌غربی، امروز نیز عوامل وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی در این منطقه به پاسگاه‌های نظامی حمله کردند. دراین‌مورد، گزارش ژاندارمری آذربایجان‌غربی حاکی است: «از ساعت 24 روز 11/5/59، مهاجمین از چهار سو به پایگاه نلی‌وان (اشنویه) تیراندازی [کردند] که با شدت تمام به آتش [آنان] پاسخ [داده شد] و در این درگیری یک نفر شهید و یک جوانمرد دیگر زخمی [شد] و درگیری تا ساعت 3 بامداد روز 12/5/59 ادامه داشته است.» همچنین، بنا به گزارش ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران: «در ساعت 20 امروز، افراد حزب دمکرات و کومه‌له از چهار طرف به پاسگاه آغ بلاغ* حمله [کردند] و این درگیری تا ساعت 01:00، 13/5/59 ادامه داشت که به‌وسیلۀ جوانمردان و با کمک افراد قیادۀ موقت، ضدانقلابیون عقب‌نشینی می‌نمایند. در این درگیری تعداد 2 نفر از جوانمردان به درجۀ رفیع شهادت نایل و 2 نفر از افراد قیادۀ موقت نیز زخمی می‌شوند و تعداد 15 نفر از افراد [محلی روستای] آغ بلاغ به‌وسیلۀ مهاجمین دستگیر و به گروگان برده می‌شوند. ضمناً تعداد 11 نفر از مهاجمین کشته و زخمی و دستگیر می‌شوند و 2 زخمی که یکی به نام سیدانور علوی که در درگیری‌های درۀ قاسملو فرمانده حزب دمکرات بوده، هم‌اکنون در اسارت جوانمردان می‌باشد.» در حاشیۀ این گزارش، ضمن کسب صحت خبر از سپاه ارومیه، دربارۀ دستگیری سیدانور علوی آمده است: «فرد مزبور خیلی مهم می‌باشد و حزب دمکرات گفته است که اگر او را آزاد کنید ما نیز گروگان‌ها را آزاد می‌کنیم.» از سوی دیگر، باتوجه‌به دو درگیری یادشده و حملات مکرر در منطقۀ عمومی اشنویه ـ نقده، لشکر64 ارومیه اطلاعیۀ شمارۀ 16 خود را خطاب به ساکنان منطقۀ اشنویه، به این شرح صادر کرد: «بسمه‌تعالی. اهالی شرافتمند و مسلمان منطقۀ اشنویه، اکنون که یگان‌های نظامی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران بنا به درخواست شما اهالی غیور و مرزنشینان ازجان‌گذشته در این منطقه مستقر گردیده و مسئولیت دارد امنیت کامل شما را به‌منظور تأمین رفاه و آسایش ساکنین محترم منطقه برقرار نماید، لذا توجه خواهران و برادران عزیز شهر اشنویه و حومه را به رعایت نکات زیر معطوف می‌دارد: 1. هرگونه رفت‌وآمد از ساعت 9 و نیم بعدازظهر الی 5 صبح روز بعد، از محورهای اشنویه ـ نقده و اشنویه ـ جلدیان ـ دره قاسملو و سایر محورهای منتهی به اشنویه به‌منظور برقراری تأمین عابرین، باید با اجازۀ مقامات انتظامی و نظامی باشد. 2. هرگونه رفت‌وآمد افراد مسلح غیرقانونی به‌طورکلی ممنوع می‌باشد. 3. چنان‌که در ساعات ذکرشده با فرمان ایست مأموران مواجه شوند، بلافاصله توقف و خود را تسلیم نمایند در غیر این صورت با آتش مأموران روبه‌رو خواهند شد. فرمانده عملیات منطقۀ اشنویه.»

گزارش - 145

در میان بازتاب‌های رسانه‌های جمعی دربارة درگیری نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با عناصر وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی در سه روز گذشته، بعضی به‌لحاظ وجود اطلاعات و اعترافاتی در آن قابل‌توجه است. ازجمله رادیو صدای امریکا دراین‌باره می‌گوید: «اوضاع در غرب ایران چنان آشفته است که رژیم ایران ناگزیر از اعلام حکومت نظامی در ارومیه شده است. رژیم دلیل برقراری حکومت نظامی را کشته‌شدن 13 پاسدار به‌دست مبارزان کرد ذکر کرده است. رژیم ایران علاوه‌بر مسائل اقتصادی و سیاسی داخلی، در مرزهای خود با عراق نیز درگیر است. در برخوردهای مرزی ایران و عراق که هفتۀ گذشته روی داد، نیروهای دو کشور پاسگاه‌های یکدیگر را به زیر آتش گرفتند. کشته‌شدن 4 سرباز ایرانی و آتش‌گرفتن قسمتی از پالایشگاه نفت شاه [نفت‌شهر] از نتایج این برخورد بوده است.» همین رادیو در بخش خبری دیگر خود به آمادگی نیروهای مسلح ضدانقلاب برای مبارزه با نیروهای مسلح جمهوری اسلامی اشاره کرده و می‌گوید: «اعضای حزب دمکرات کردستان هم‌اینک در نقاط سوق‌الجیشی اطراف مهاباد موضع گرفته‌اند. ... گفته می‌شود عبدالرحمن قاسملو رهبر حزب دمکرات کردستان و شیخ عزالدین حسینی رهبر مذهبی کردان از مخفیگاه‌های کوهستانی، عملیات اعضای حزب دمکرات کردستان را رهبری می‌کنند.» رادیو لندن نیز به نقل از خبرنگار خود از تهران درمورد برخوردهای سه روز گذشته چنین گفت: «اظهارات منابع چریک‌های کرد و منابع ارتش درمورد جزئیات اساسی برخوردهای سه روز گذشته با یکدیگر مطابقت دارد، ولی همان‌طورکه انتظار می‌رود درمورد تعداد تلفات، هریک رقم متفاوتی را ذکر می‌کنند. براساس ارقام رسمی، 35 نفر از چریک‌های کرد و 11 نفر از نیروهای دولتی کشته شده‌اند. ولی منابع کرد اظهار می‌دارند که حدود 100 نفر از سربازان و پاسداران در جریان درگیری جان خود را از دست داده‌اند و دربرابر، تعداد تلفات چریک‌های کرد ناچیز است. برخورد مزبور در تنگۀ "قاران" بین سنندج و مریوان روی داد و طی آن براثر حملۀ چریک‌ها به یک ستون ارتشی، نبرد شدیدی آغاز شد که بین 4 تا 7 ساعت ادامه داشت. کومه‌له که مبارزترین گروه در میان گروه‌های کرد است، اعلام داشت که 5 نفربر زرهی را منهدم و 3 نفربر دیگر را به قعر دره سرنگون کرده است. هر دو طرف تأیید می‌کنند که ستون ارتشی سرانجام موفق شدند خود را به مریوان برسانند. نبرد مزبور نمایانگر آن است که چریک‌های کرد هنوز قادرند که به حملات جنگ‌وگریز دست بزنند. برخورد مزبور احتمالاً شدیدترین برخورد از هنگام تسلط‌یافتن ارتش بر بانه و دیگر شهرهای عمدۀ کردستان در ماه مه است که در جریان آن پادگان بانه که مدت چندین هفته در اشغال چریک‌های کرد قرار داشت مجدداً تحت ‌کنترل ارتش درآمد. از آن هنگام چریک‌ها به‌طورعمده به کوهستان‌ها پراکنده شده و از تاکتیک‌های چریکی استفاده می‌کنند. درحالی‌که ارتش کنترل شهرها و کنترل جاده‌ها را در دست دارد، چریک‌ها هنوز کوهستان‌ها را تحت ‌کنترل دارند و شب‌ها با استفاده از تاریکی هوا، نسبتاً آزادانه در سراسر منطقه رفت‌وآمد می‌کنند.»

گزارش - 146

امروز آیت‌الله دکتر بهشتی، رئیس دیوان عالی کشور و دبیرکل حزب جمهوری اسلامی، که به ‌دعوت آیت‌الله طاهری به اصفهان سفر کرده است، در جمع صدها هزار نفر از نمازگزاران ظهر روز بیست‌ویکم ماه مبارک رمضان در مسجد میدان امام، حضور یافت و درخصوص مسائل مختلف ازجمله دستاوردهای انقلاب و برخی خطرهایی که آن را تهدید می‌کند و نیز دربارۀ روند انتخاب نخست‌وزیر سخنرانی کرد. به نوشتۀ روزنامۀ جمهوری اسلامی، وی که پس از شرکت در جلسۀ عمومی حزب جمهوری اسلامی در اصفهان، در این مراسم حضور یافته بود در بخشی از سخنانش با اشاره به سیر انقلاب اسلامی تاکنون، گفت: «مسئلۀ اساسی این است که آیا پس از این همه فداکاری، اعتصاب و جان‌فشانی و دادن هزاران شهید و معلول آیا ما به‌راستی درجهت دستیابی به یک جامعۀ توحیدی اسلامی قرار گرفته‌ایم یا نه؟ علت این تردید، تجربۀ تاریخ است. تاریخ به ما مکرر نشان داده که انقلاب‌ها با آرمان و خطی شروع می‌شود و پیش می‌رود، اما با پیروزی نه‌تنها خط انقلاب در همان مسیر راستینش نگهداری نشده، بلکه گاهی درست درجهت مخالف آن منحرف شده است. بنابراین ما حق داریم دلهره داشته باشیم که آیا اصالت و هویت اسلامی و مکتبی انقلاب تا چه اندازه تضمین می‌شود و تداوم انقلاب در خط مکتب چه پشتوانه‌ها و تضمین‌هایی در بر دارد. ...» آیت‌الله بهشتی در ادامۀ سخنان خود با اشاره به نقش قوای مقننه، قضائیه و مجریه در انتخاب نخست‌وزیر، به بیان علل تأخیر در این انتخاب پرداخت و گفت: «باتوجه‌به اینکه در قانون اساسی تصریح شده که نخست‌وزیر به پیشنهاد رئیس‌جمهور و تأیید مجلس باید انتخاب شود، متأسفانه در این مدت باتوجه‌به اختلاف ‌عقیده بین رئیس‌جمهور و اعضای مجلس و عدم‌تطبیق، این مهم به تعویق افتاده است. از روزی که مسئلۀ نخست‌وزیری مطرح شد ما با مشکلات بسیاری مواجه شدیم؛ ازجمله اینکه در شورای انقلاب در ابتدا آقای بنی‌صدر عنوان کردند که نخست‌وزیر ما یک شخصی مکتبی و انقلابی خواهد بود و دیدید که ما هم همین را می‌گوییم. پس گفتیم اول معیارها را تعیین کنیم تا مشخص شود چه کسانی انقلابی هستند و معیارها کاملاً مشخص باشد. آن‌گاه نشستیم و معیارها را نوشتیم و همۀ اعضای شورای انقلاب امضا کردند، ولی با مشکل تطبیق این معیارها بر اشخاص مواجه شدیم که مثلاً ما می‌گوییم فلان شخص انقلابی است آقای بنی‌صدر می‌گویند نه و بالعکس. درنتیجه هیئت سه نفری برای بررسی روی معیارها و اشخاص مشخص شد و از همۀ گروه‌ها خواستیم که معیارها و افراد خود را معرفی کنند و حزب جمهوری اسلامی بنا به وظیفۀ تشکیلات سیاسی و متعهدانۀ خود طی اطلاعیه‌ای معیارها و اشخاص موردنظر خود را اعلام نمود. ولی این مسئله نیز با مشکلات و رد پیشنهادات مختلف مواجه شد. درنتیجه، این کار مهم به مجلس محول شد و کار مجلس نیز مشخص بود: پیشنهاد ازطرف رئیس‌جمهور و تأیید ازطرف مجلس و شما خود شاهد و ناظر جریانات مجلس بوده‌اید. ولی مسئلۀ مهمی که شما باید در تمام جریانات واقع شوید و خود قضاوت کنید نکتۀ مهمی است که در جلسه‌ای که آقای بنی‌صدر حضور داشتند و قرار بر این شده که 5 نفر به نمایندگی ازطرف مجلس و یک نفر ازطرف رئیس‌جمهور و یک نفر ازطرف امام انتخاب شوند و مسئلۀ نخست‌وزیر را پیگیری کنند. باتوجه‌به این طرح، انتخاب صورت می‌گیرد و 5 نفر انتخاب می‌شوند، ولی آقای رئیس‌جمهور وقتی لیست اسامی این 5 نفر را می‌بیند می‌گوید "خیر اینها که دو نفرشان از بنیان‌گذاران حزب جمهوری اسلامی هستند و آقای باهنر و [آیت‌الله] خامنه‌ای در این هیئت نباشند" و پس از یک‌سری اعتراضات، برادرانمان آقای [آیت‌الله] خامنه‌ای و باهنر شخصاً خودشان گفتند همان 3 نفر دیگر باشند، که البته با اعتراض شدید نمایندگان روبه‌رو شدند، ولی بااین‌حال کمیسیون با 3 نفر ازطرف مجلس انتخاب شد و کار خود را شروع کرد و همان‌طور هم که می‌دانید امام اعلام نمودند در این امر دخالت نمی‌کنند و قرار بر این شد که آقای رئیس‌جمهور افرادی را که در نظر دارند به کمیسیون معرفی کنند تا پس از بررسی هیئت مذکور به آقای رئیس‌جمهور معرفی و آقای بنی‌صدر به مجلس پیشنهاد کنند و نمایندگان درمورد آنان تصمیم بگیرند.» روزنامۀ جمهوری اسلامی در آخر گزارش خود می‌نویسد: «در پایان سخنان دکتر بهشتی، مردم با فریادهای "بهشتی، بهشتی خدا نگهدار تو بمیرد، بمیرد دشمن خونخوار تو" از ایشان استقبال بی‌نظیری نمودند و شدت ازدحام به‌حدی بود که تا مدت زیادی مردم نمی‌توانستند از مسجد و میدان امام خارج شوند.» اما امروز در اصفهان مراسم دیگری نیز برپا بود که نقطۀ مقابل مراسم قبل محسوب می‌شود. به گزارش خبرگزاری پارس: «به مناسبت شهادت نخستین پیشوای شیعیان جهان، علی علیه‌السلام، امروز هزاران نفر از طبقات مختلف مردم اصفهان در مسجد جامع اجتماع کردند. در این اجتماع ازسوی گروهی از شرکت‌کنندگان طوماری به‌عنوان رهبر انقلاب اسلامی ایران تهیه و به امضا رسید. در این طومار، ضمن پشتیبانی از رئیس‌جمهوری لزوم لغو اعتبارنامۀ دکتر حسن آیت مورد ‌تأکید قرار گرفته است.»

گزارش - 147

مصاحبۀ مفصلی که در روز پنجشنبة گذشته بنی‌صدر با روزنامۀ آلمانی فرانکفورتر روندشاو چاپ فرانکفورت انجام داده و در شمارۀ امروز این روزنامه منتشر شده است، در مطبوعات داخلی ایران انعکاسی نداشت، اما رسانه‌های جمعی جهان ضمن درج قسمت‌هایی از این مصاحبه، به تفسیر و تحلیل آن پرداخته‌اند. ازجمله بخش فارسی رادیو کلن به انعکاس بخش‌هایی از این مصاحبه پرداخت و گفت: «در این مصاحبه بنی‌صدر دربارۀ مسائل مهم ایران ازجمله عوارض محاصرۀ اقتصادی این کشور ازسوی ایالات متحدة امریکا و بعضی از کشورهای غرب به اظهارنظر پرداخته است. بنی‌صدر گفته است که تحریم اقتصادی ایران ازسوی ایالات متحده باعث افزایش هزینه‌های وارداتی کالا در ایران گردیده و دولت ناچار شده است دراین‌رابطه حدود 4 میلیارد و 500 میلیون مارک بیش از گذشته پول بپردازد. و این به معنای یک افزایش هزینه به میزان 20 تا 25 درصد است. رئیس‌جمهور ایران افزوده است که برای تأمین کالاهای موردنیاز ایران بایستی در سراسر جهان به جست‌وجو و انعقاد قراردادهای جدید بپردازد. لکن بنی‌صدر درعین‌حال به ایالات متحدة امریکا هشدار داده است که آن کشور قادر نخواهد بود با بایکوت اقتصادی، ایران را به زانو درآورد. ...» روزنامۀ هرالد تریبون چاپ پاریس نیز ضمن درج مطالب مشابهی از قول بنی‌صدر نوشت: «در انقلاب ما، عامل معنوی قوی‌تر از عوامل مادی است.» این روزنامه همچنین افزود: «بنی‌صدر اظهار داشت امریکا برای آزادکردن گروگان‌ها مجازات‌هایی را اعمال کرده، روی به‌زانودرآوردن ایران در این زمستان حساب می‌کند، اما من معتقدم که این برداشتی است که درمورد ویتنام نیز کرده بود.» خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز ضمن درج مطالب فوق، به بخش‌هایی از این مصاحبه دربارۀ انتخاب نخست‌وزیر در ایران اشاره کرد و افزود: «این روزنامه از قول بنی‌صدر، می‌نویسد: تعیین و استقرار یک دولت جدید در ایران خیلی طول نخواهد کشید. یک دولت مثل کشورهای دیگر به اکثریتی در پارلمان احتیاج دارد و این، گفت‌وگو و مباحثه را ضروری می‌سازد. بنی‌صدر در این مصاحبه گفته است که تأخیر در تشکیل یک دولت در ایران هنگامی به وقوع پیوست که مصطفی میرسلیم کاندیدای حزب جمهوری اسلامی با مشکلاتی در مجلس روبه‌رو شد. او توضیح بیشتری دراین‌باره نداد. ... بنی‌صدر در قسمت دیگری از مصاحبه‌اش گفته است که محکومیت‌های اعدام در ایران خیلی اندک بوده است. بیشتر آنها براثر مسامحه بوده است؛ اگرچه بسیاری از محکومیت‌های اعدام با دقت کامل صادر شده است.»

گزارش - 148

ساعت 19 امروز، اسقف کاپوچی برای تقدیم نامه‌ای از پاپ ژان پل دوم، رهبر کاتولیک‌های جهان، با امام خمینی ملاقات کرد. متن کامل نامة پاپ به شرح زیر است: «حضور محترم آیت‌الله‌العظمی روح‌الله خمینی. آن حضرت [بر] احساسات عمیق احترام و عواطف دوستانه که به‌وسیلۀ آن کلیسای کاتولیک تحولات امور ملت شریف ایران را همواره دنبال می‌نماید، کاملاً واقف‌اند و در سخنرانی که با سفرای ممالک دنیا در واتیکان داشتم، این فرصت را غنیمت شمرده، علناً تاریخ باشکوه و سنت‌های بشردوستی ملت ایران را متذکر شدیم و بهترین آرزوهای خود را برای طول و بقای عمر آن حضرت و صلح و پیشرفت ایران صریحاً اعلام کردیم. سرچشمۀ این احساسات، آن ایمان و اغناء عمیقی است که باید به‌ویژه در دنیای امروزی، مسیحیان و مسلمانان را بر آن دارد تا با شناسایی یکدیگر و دوستی و با الهام‌گرفتن از مبادی دیانت مربوطۀ خود در دفاع از اصول عدالت مشترک بوده، همان‌طورکه در ستایش خدای یکتا و داور عادل همۀ مردم سهیم هستند. بنابراین، یقین داریم که آن حضرت به فضل آن نفوذ روحانی که نزد ملت و متصدیان امور جمهوری اسلامی ایران دارند، طوری بذل رحمت ترتیب فرمایند تا اینکه کاتولیک‌هایی که ساکن آن کشور هستند، بتوانند با صلح و صفا زندگی نموده و اشخاص دینی مسیحی از یک برخورد شایسته به مأموریتی که به آنها محول گردیده است، برخوردار گردند و امور دینی و تربیتی که با احترام به عقاید اسلامی قسمت اعظم ملت ایران که آنها را پذیرفته است و باتوجه‌به ارزش‌های فرهنگی و آرمان سیاسی آن انجام داده‌اند، ادامه دهند. اوامری که آن حضرت دراین‌مورد صادر خواهند فرمود، برای پیشرفت روابط حسنه بین مسیحیان و مسلمانان جهان بی‌اندازه پرارزش خواهد بود. با تقدیم درود فراوان به آن حضرت، برای ملت شریف ایران موفقیت و صلح از خداوند قادر توانا خواستارم. ژان پل دوم پاپ.» امام خمینی در پاسخ به این نامه بیانات نسبتاً مفصلی ایراد کرد که بخش‌هایی از آن چنین است: «این دفعه دومى است که آقاى پاپ براى من کاغذ مى‏دهند و اشخاص را مى‏فرستند؛ دفعه اول براى آن لانه جاسوسى بود که جوان‌هاى عزیز ما اطلاع پیدا کردند که این مرکزى که در ایران به اسم سفارت امریکا هست سفارتخانه نیست و اشخاصى که در آنجا هستند اشخاص دیپلمات نیستند، بلکه جاسوسانى هستند که در یک مرکز جاسوسى متمرکز هستند و براى ضرر ملت ما و کشور ما در آنجا مجتمع هستند و آقاى پاپ شاید ندانسته توصیه کردند براى آنها و من در آن‌وقت مفصل تنبهاتى به ایشان دادم. و این‌دفعه براى مدارس خودشان به اسم "مدرسه اندیشه" کاغذ نوشته‏اند و رسول فرستاده‏اند و از ما سفارش خواسته‏اند براى اینکه مدارسشان در اینجا باشد. ما با نصارا و با یهود و با سایر اقشار ملت‌ها هیچ دشمنى نداریم و از مدارس به‌هیچ‌وجه جلوگیرى نمى‏کنیم، مادامى‌که مدرسه باشد و براى تعلیم‌وتعلم باشد؛ حالا چه تعلیم‌وتعلم دستورات مسیح ـ علیه‌السلام ـ یا دستورات دیگران؛ لکن اگر ما فهمیدیم که در ایران مدارس طور دیگرى هست، آنجا هم نظیر همان لانة جاسوسى است، نمى‏توانیم تحمل کنیم که در مملکت ما به اسم تعلیم‌وتربیت و به اسم مدارس، یک امور دیگرى انجام بگیرد. و البته این با دولت است که در این موضوع تأمل کند و این موضوع را درست بررسى کند؛ چنانچه مدارس، مدارس هستند، براى تعلیم‌وتربیت هستند، هیچ ممنوعیتى‏ ایجاد نخواهد شد و چنانچه خداى‌نخواسته این مدارس هم یک وضع دیگرى دارند و به اسم مدارس هستند، آن هم ملت ما تحمل نمى‏کند و ما نمى‏توانیم تحمل کنیم. و من باید این مطلب را براى آقاى پاپ به‌وسیلة شما پیام بدهم که شما آیا از اوضاع این امریکا و این اشخاصى که خودشان را منتسب کرده‏اند به مسیحیت بى‏اطلاع هستید، یا اینکه مطلع هستید و بدون اینکه توجهى به آن بکنید از آن مى‏گذرید؟ آیا شما مطلع هستید که ما پنجاه سال در تحت ‌سلطة انگلیس و امریکا تمام هستى‏مان به باد رفت؟ شما توجه دارید به اینکه کشور ما در تحت‌ سلطه‏اى که توسط رضاخان، انگلیس‌ها به ما تحمیل کردند و توسط محمدرضا که انگلیس‌ها و امریکایى‏ها و شوروى‏ها به ما تحمیل کردند، اینها چه کردند با مملکت ما، با کشور ما؟ شما آیا داد مظلوم‌ها را هیچ‌وقت بنایتان هست که گوش کنید؟ یا همان فریاد ظالم‌ها را به آن ترتیب اثر مى‏دهید؟ شما مى‏دانید که با این جوان‌هاى ما، با این دخترها و پسرهاى دانشجوى ما الآن امریکا چه مى‏کند، و پلیس امریکا با آنها چه کرده است؟... ایشان این مسائل را اصلاً توجه به آن دارند؟ توجه به این دارند که حضرت مسیح ـ علیه‌السلام ـ با بشر چه‌جور بود، و شما که مدعى نیابت از او هستید توجه به این مسائل هیچ نمى‏کنید؟ کاش یک پیکى هم براى کارتر ایشان مى‏فرستادند. ... این تبعیض را چرا ایشان قائل هستند؟ مگر حضرت مسیح تعلیماتش تعلیمات تبعیضى است؟ مگر حضرت مسیح با یک طایفه خوب‌اند و آن ثروتمندان و با طایفه دیگر بد هستند و آن مظلومان و اشخاصى که بیچاره و فقیر هستند که شما دارید این کار را مى‏کنید؟...» و در بخش آخر: «امریکا باید این را بداند که دیگر گذشته است از اینکه او خیال بکند که مى‏تواند باز در ایران با این شیطنت‌ها برگردد و آقاى پاپ هم سفارش کند به این امریکا که نکنند این‌طور با بشر، این‌طور دژخیمى نکنند با بشر، این‌طور ظلم نکنند به بشر. بشر اشخاصى هستند که عبادالله هستند، بندگان خدا هستند، با بندگان خدا این‌طور نکنند، این‌قدر ظلم نکنند، این‌قدر ستم نکنند. من امیدوارم که آقاى پاپ به وظیفة دینى خودشان به وظیفة مسیحیت خودشان عمل کنند و این کارهایى که دژخیمان امریکا مى‏کنند و پلیس امریکا مى‏کنند جلوگیرى کنند. و ما در مقابل امریکا ایستاده‏ایم تا آخر و نخواهیم گذاشت امریکا باز برگردد، یا آن اشخاصى که تبع او هستند برگردند. و ملت ما تا آخر نفَس براى دفاع از حق حاضر است و تحت بار ظلم نخواهد رفت. و السلام على من اتبع الهدى.»

گزارش - 149

در امریکا دو مسئلة جداگانه مطرح است که گفته می‌شود شاید در چگونگی حل مسئلة گروگان‌ها تأثیرگذار باشد. اولین مسئله پیامدهای رفتار خشونت‌بار پلیس واشنگتن با دانشجویان ایرانی تظاهرکننده در یکشنبۀ گذشته است که به ضرب‌وشتم و بازداشت تعداد زیادی از آنان انجامید. رادیو صدای امریکا امروز آخرین وضعیت دانشجویان ایرانی در بند را چنین گزارش داد: «قریب 200 نفر ایرانی طرف‌دار [آیت‏الله] خمینی که در تظاهرات پرآشوب هفتۀ پیش در واشنگتن شرکت کرده بودند هم‌اکنون در زندان‌های فدرال ایالت نیویورک به سر می‌برند و در انتظارند که ادارۀ مهاجرت امریکا به وضعیت آنان رسیدگی کند. ... بازداشت‌شدگان تابه‌حال از معرفی خویش خودداری کرده و به‌عنوان اعتراض به بازداشت خود دست به اعتصاب غذا زده‌اند. دررابطه‌با تظاهرات هفتۀ پیش، یک گروه 20 نفری از زنان طرف‌دار [آیت‏الله] خمینی نیز بازداشت شده‌اند و هم‌اکنون این عده در دارالتأدیبی در ایالت نیویورک نگهداری می‌شوند. ... اما به گفتۀ سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا، مقامات امریکایی درمورد وضعیت بازداشت‌شدگان طرف‌دار [امام] خمینی با مقامات سفارت الجزایر، که حافظ منافع ایران در ایالات متحده می‌باشد، مذاکراتی انجام داده‌اند.» رادیو صدای امریکا در بخش بعدی اخبار خود نیز ضمن تکرار مطالب فوق، افزود: «مقامات رسمی در تهران گفته‌اند امکان دارد بازداشت ایرانیان و نحوۀ رفتار پلیس امریکا با آنان در سرنوشت گروگان‌های امریکایی اثر بگذارد.» از سوی دیگر، در کنار ماجرای برخورد پلیس و مقامات قضایی امریکا با دانشجویان در بند ایرانی و احتمال تأثیر آن در سرنوشت گروگان‌های امریکایی در ایران، که از هر دو طرف با تبلیغات پرحجمی روبه‌رو بوده است، موضوع رسیدگی به برخی پرونده‌های اختلافات مالی شرکت‌های امریکایی با ایران نیز این روزها به‌عنوان عاملی که می‌تواند در نحوۀ رفتار با گروگان‌های امریکایی تأثیرگذار باشد، مطرح است. به گزارش آسوشیتدپرس: «دو قاضی فدرال امریکا به تقاضای دولت این کشور درمورد عدم‌رسیدگی به دو پروندة مربوط به اختلافات مالی شرکت‌های امریکایی با ایران ترتیب اثر ندادند. دو قاضی مذکور از پذیرش یک نامۀ محرمانۀ دولت که طی آن هشدار داده شده بود اگر رسیدگی به این پرونده‌ها ادامه یابد، تلاش‌های وزارت امور خارجۀ امریکا برای آزادی گروگان‌ها لطمه خواهد دید، خودداری کردند. دولت، نامۀ مشابهی نیز به دادگاه فدرال نیویورک که در آنجا 92 پرونده مشابه دربارۀ شرکت‌های امریکایی و پول ایرانی در انتظار رسیدگی است ارسال داشته است.» آسوشیتدپرس می‌افزاید: «به‌طورکلی در سراسر امریکا 175 پرونده مربوط به ایران و امریکا در دادگاه‌ها مطرح است که انتظار می‌رود نامۀ دولت به تمام دادگاه‌ها فرستاده شود. ویلیام میلر وزیر خزانه‌داری امریکا که نسخه‌هایی از این نامه را به قضات ارائه داد گفت: هر اقدام دادگاه در این زمان بسیار حساس ممکن است نتایج نامطلوب بر تلاش‌های رئیس‌جمهور درجهت حل مشکلات امریکا و ایران داشته باشد. ...»

گزارش - 150

در کنار اخباری که این روزها دربارۀ تلاش‌های اشرف پهلوی و امیران فراری ارتش شاه مخلوع در کشور مصر، برای اجرای یک کودتا در ایران، پخش شده است، منابع خبری جهان از برخی موضع‌گیری‌ها و تلاش‌های شاپور بختیار در مبارزه برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی ایران خبر می‌دهند. اقدامی که اعتراض وزیر خارجة ایران را موجب شده است. بختیار همچنین ضمن مصاحبه‌ای با روزنامۀ تایمز لندن از طرح تشکیل یک دولت موقت در ایران براساس قانون اساسی 1906 سخن گفت. خبرگزاری فرانسه ضمن نقل این خبر افزود: «وی در این مصاحبه همچنین به شرکت در برنامه‌های رادیویی سری که از عراق علیه حکومت اسلامی ایران پخش می‌شود اعتراف کرده و گفته است دو بار برای ملاقات با اعضای دولت عراق به آن کشور سفر کرده است. بختیار به تایمز گفته است: من مخالف بنی‌صدر هستم و امیدوارم [آیت‏الله] خمینی نیز به‌زودی کنار برود. ... به نوشتۀ تایمز، آخرین نخست‌وزیر دوران پادشاهی ایران درمورد روابطش با عراق گفته است: دو بار به عراق سفر کرده است. ضمناً دو بار نیز به انگلستان و همچنین به سوئیس و بلژیک مسافرت کرده است. به گفتۀ بختیار از او دعوت شده است با مقام‌های عراقی دیدار و گفت‌وگو کند و او با عراق و دیگر کشورهای مسلمان نظرات مشترکی دارد.» دراین‌حال صادق قطب‌زاده، وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، در مصاحبه‌ای با روزنامۀ فرانسوی لوماتن، ضمن اعتراض به دولت فرانسه برای اعطای پناهندگی به بختیار و دیگر افراد هوادار او، از اطلاع‌داشتن برخی مقامات فرانسوی از ماجرای ترور وی در دو هفته پیش پرده برداشت. به نوشتة این روزنامه، وی گفت: «مقامات دولت فرانسه از نقشۀ حمله به خانۀ شاپور بختیار اطلاع داشته‌اند و می‌توانسته‌اند آن را خنثی کنند.» قطب‌زاده افزود: «بختیار در روز حمله یک جلیقۀ ضدگلوله پوشیده بود و دو محافظ او کاملاً مسلح بودند و پسر بختیار که افسر پلیس فرانسه است در خانۀ او حاضر بود. بختیار می‌دانست که حمله‌ای علیه او تدارک دیده شده است و من معتقدم حداقل برخی از مقامات دولت فرانسه نیز از این برنامه اطلاع داشتند.» وی موضع دولت فرانسه را غیردوستانه خواند و گفت: «اگر موضع دولت فرانسه تنها غیردوستانه بود چندان اهمیتی نداشت، ولی وقتی پای عمل به میان می‌آید مسئله فرق می‌کند. فرانسه به افرادی نظیر بختیار پناهندگی کامل می‌دهد؛ افرادی که درصدد اجرای یک کودتای نظامی هستند. زمانی‌که من و آیت‌الله خمینی و سایر مقامات فعلی جمهوری اسلامی ایران در فرانسه به حالت تبعید به سر می‌بردیم، پلیس فرانسه به ما اطلاع داد که نباید تدارک هیچ قیام مسلحانه‌ای را از داخل خاک فرانسه ببینیم. وقتی ما در فرانسه بودیم مخالفت ما تنها جنبۀ سیاسی داشت و ما کاری نمی‌کردیم جز به‌زبان‌آوردن عقیده‌مان. ... برای ما مشکل است که بپذیریم، کشوری که ادعا می‌کند دوست ما است به ایرانیانی پناه می‌دهد که آشکارا اعتراف می‌کنند درحال تدارک یک کودتای نظامی و مبارزۀ مسلحانه در ایران هستند. ...»

منابع و مآخذ روزشمار 1359/05/12