1359.06.23
| روزشمار جنگ سال 1359 1359.06.23 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیست و سه شهریور |
| تاریخ شمسی | 1359.06.23 |
| تاریخ میلادی | 14 سپتامبر 1980 |
| تاریخ قمری | 4 ذی‌القعده 1400 |
گزارش - 605
امروز نیز مناطق مرزی قصرشیرین، نفت‌شهر و سومار صحنه زدوخوردها و درگیری‌های خونینی میان مدافعان جمهوری اسلامی ایران و قوای مهاجم عراق بود. با استقرار توپخانه عراق همراه 6 دستگاه تانک به‌حالت آماده در سمت جنوب‌غربی شرکت نفت بانمیل (به فاصله 1000 متری)،[۱] ارتش عراق از ساعت 9:40 دقیقه بامداد از منطقه بانمیل، پاسگاه ولدکشته تابع گروهان قصرشیرین را زیر آتشباری شدید توپخانه خود گرفت که با پاسخ نیروهای مدافع این پاسگاه مواجه شد. بنا به این گزارش، «تمام سنگرهای پاسگاه ولدکشته خراب شده و افراد جایی برای سکونت ندارند و در زیرزمین‌های اطراف پاسگاه مشغول انجام وظیفه هستند.»[۲] در این آتشباری «قسمتی از پاسگاه ولدکشته نیز آسیب دیده است.»[۳] گزارش لشکر81 زرهی درمورد تحرکات عراق در منطقه عمومی قصرشیرین حاکی است: «یگان‌های دشمن درحال استحکام مواضع خود در زینل‌کش هستند. یگان‌های دشمن همچنین در هفت مایلی شمال قصرشیرین در خاک عراق مستقر شده‌اند.» براساس همین گزارش، «یگان‌های پدافندی دشمن نیز در 10 مایلی شمال‌غربی قصرشیرین قرار دارند. درضمن تعداد 47 دستگاه تانک در اطراف قلعه‌سفید مستقر شده‌اند.»[۴] این درحالی است که هنگ قصرشیرین امروز استعداد گردان امداد خود را در حد 50 درصد اعلام کرد و باتوجهبه درگیری‌های منطقه این هنگ بارها خواستار تکمیل گردان امداد شده است.[۵] همچنین، در ساعت 24 امروز، 20 نفر از نیروهای قرارگاه هنگ قصرشیرین همراه 10 تن از تکاوران ارتش که جهت ضربه‌زدن به نیروهای عراقی اعزام شده بودند، در نزدیکی پل تنگاب‌کهنه مشاهده می‌کنند که مأموران عراقی با بولدوزر درحال تخریب پل هستند. نیروهای خودی با مأموران عراقی به‌مدت 2 ساعت درگیر شده و به آنها تلفاتی وارد میآورند و خود سالم به پایگاه برمی‌گردند.[۶] به‌هرحال، با استقرار بیشتر نیروهای عراقی در مناطق هم‌جوار، درگیری‌ها از ظهر امروز بالا گرفت و به مناطق بیشگان، تنگ‌هوان، تنگاب و سومار نیز کشیده شد و در ساعت 14:40 دقیقه، 2 فروند میگ عراقی نیز وارد صحنه عملیات شدند. آتشبارهای ارتش جمهوری اسلامی ایران درپی حمله میگ‌های عراق در مناطق بیشگان و تنگ‌هوان به‌طرف آنها تیراندازی کردند و باعث سرنگونی یکی از آنها در منطقه تنگ ترشابه شدند. فانتوم‌های ارتش جمهوری اسلامی نیز میگ دیگر را که درحال فرار بود در آسمان بین بیشگان و زیدیحیایی به گلوله بستند و آن را منهدم ساختند.[۷] این درگیری‌های هوایی هنگامی رخ داد که رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر و هیئت همراه درحال بازدید از خطوط مقدم جبهه در نوار مرزی بودند.[۸] در زدوخوردهای منطقه تنگاب، با انهدام 3 دستگاه تانک عراقی توسط نیروهای خودی، عراقی‌ها عقب نشستند، اما در درگیری‌های منطقه سومار 2 نفر از سربازان ارتش به نامهای حسین حبیبی و حسین رستمی و یک سرباز ژاندارمری به نام عباس الگوناصر به شهادت رسیدند. در همین منطقه 3 نظامی دیگر مجروح شدند.[۹] در ساعت 17:30 دقیقه، پاسگاه کانی‌شیخ از گروهان سومار زیر آتش سنگین عراق قرار گرفت که این آتشباری تا ساعت 20 با واکنش نیروهای ایرانی خاتمه یافت، اما دوباره از ساعت 23 تا 24 از سرگرفته شد.[۱۰] این درحالی است که «گروهان سومار اعلام نموده که یک گروه رزمی خودی به استعداد 4 قبضه توپ 155 م.م با یک گروه پیاده و 9 دستگاه تانک و ضدهوایی در دو کیلومتری پاسگاه‌های گیسکه و نیز در قسمت سمت چپ "قلمی" و سنگرهای "اسماعیل‌خان" مستقر هستند، اما هیچ‌گونه پشتیبانی از پاسگاه‌های کانی‌شیخ، تلخاب و بازرگان به عمل نمی‌آورند.»[۱۱] دراین‌حال، «در درگیری امروز بعدازظهر در نوار مرزی بیشگان نیز 4 تانک عراقی منهدم و تعداد زیادی از قوای بعثی و مصری مستقر در مرز به هلاکت رسیدند که رفت‌وآمدهای آموبولانس‌ها [آمبولانس‌ها] حاکیاز تلفات سنگینی است که به دشمن وارد آمده است.»[۱۲]
گزارش - 606
بااینکه منطقه میمک به اشغال نیروهای عراق درآمده، اما ارتش عراق به‌دلیل مقاومت نیروهای ایرانی هنوز نتوانسته موقعیت خود را در این منطقه کاملاً تثبیت کند و زدوخوردهای خونین و نابرابر همچنان ادامه دارد. دراین‌زمینه، گزارش پاسگاه تلخاب حاکیاز وضعیت بسیار اسف‌بار و وخیم این پاسگاه است؛ چراکه طبق این گزارش، «پاسگاه تلخاب از روز 19/6/59 از سه طرف زیر آتش شدید توپخانه عراق بوده و تعداد 2 دستگاه نفربر و 3 دستگاه تانک ارتش خودی که در پشت پاسگاه فوق مستقر بوده، به‌طرف ایلام عقب‌نشینی کرده‌اند و پاسگاه تلخاب به‌کلی منهدم و نابود شده و خودرو گاز پاسگاه نیز منهدم و قابلاستفاده نمی‌باشد و درحال‌حاضر پرسنل در بدترین شرایط به سر می‌برند و ازطرف هنگ ایلام و گروهان هیچ‌گونه کمکی ازنظر خواروبار و پشتیبانی به آنها نمی‌شود و به‌محض اینکه خودرویی از پاسگاه هلاله یا گروهان صالح‌آباد به‌طرف پاسگاه مزبور بیاید، مورد هدف توپخانه دشمن قرار می‌گیرد و درحال‌حاضر فاقد آب آشامیدنی و خواروبار و حتی مهمات و وسایل خواب و غیره می‌باشد. ...»[۱۳] گزارش هنگ ایلام درباره همین منطقه حاکی است که 200 دستگاه تانک عراقی با پوشش کامل به‌طرف پاسگاه انجیره و ارتفاعات اطراف آن حرکت کرده و شروع به حمله شدید کرده‌اند و هنگ ایلام تقاضای تقویت هوایی نموده است.[۱۴] در یک گزارش دیگر درمورد پاسگاه انجیره و اطراف آن آمده است که «امروز تعدادی از افراد خودی که برای کمک‌رسانی به پاسگاه انجیره عزیمت کرده بودند، مشاهده کردند که جاده انجیره به‌وسیله تعداد زیادی تانک عراقی تسخیر و ازطرف تپه شینو و پشت سر محاصره شده‌اند و هم‌اکنون در محاصره دشمن می‌باشند و پاسگاه تقاضای فوری دفاع هوایی دارد. ...»[۱۵] گزارش دیگری از «هنگ ایلام، آخرین وضعیت پاسگاه‌های تابع این هنگ را تا ساعت 19 امروز بدین شرح اعلام می‌دارد: 1. پاسگاه انجیره در محاصره مزدوران عراقی می‌باشد و نبرد همچنان ادامه دارد و چنانچه کمک هوایی نرسد هر آن احتمال سقوط دارد. 2. پاسگاه نی‌خزر و شوروشیرین با فداکاری و جانبازی با عراقی‌ها درحال نبرد هستند. ...»[۱۶] در درگیری پاسگاه نی‌خزر و نمک 2 نفر از پاسداران و 3 یا 4 نفر از ارتش و 2 نفر از مأموران ژاندارمری مجروح شدند و یک تن به شهادت رسید.[۱۷] در منطقه مرزی ایلام، وضعیت پاسگاه چیلات نیز همچنان رو به وخامت است؛ بنا به گزارش این پاسگاه، «نیروهای مزدور دشمن [با] یک گردان مکانیزه با پشتیبانی یک گروهان کماندو از واحدهای خود در مقابل مرز چیلات گسترش یافته و شدیداً مواضع خود را محکم [کرده‌اند] و "سه‌گلال" و "عین‌منصور" که مناطق قابل‌نفوذ هستند، فاقد نیروی خودی می‌باشند و [معبر] "عین‌خلاه" [نیز] سبب می‌شود که دشمن به‌راحتی نفوذ کرده و عملیات محاصره و غافلگیری را انجام دهد.» در پایان این گزارش، جهت سدکردن راه نفوذ دشمن از معابر مزبور، تقاضای 15 نفر درجه‌دار و جوانمرد و مهمات کافی شده است.[۱۸]
گزارش - 607
در درگیری‌های کنونی، مقایسه دو نیروی زمینی و هوایی ایران و عراق با یکدیگر قابل‌تأمل است. به گزارش خبرنگار کیهان و به گفته یک منبع مطلع نظامی، ارتش ایران ازلحاظ نیروی هوایی بر ارتش بعث تفوق کامل دارد، اما ازلحاظ نیروهای زمینی، ارتش بعث و پشتیبانی تجهیزات آنها از نیروهای ما بهتر است. این منبع همچنین گفته است: بیشترین مشکل ما تجمع و تمرکز واحدهای ما در جنگ داخلی کردستان است و دشمن با تحریک عوامل داخلی در منطقه کردستان و کشانیدن مقدار زیادی از نیروهای ایران در این قسمت، ما را در دو جبهه وسیع درگیر کرده است.» در همین گزارش، درمورد ادعاهای ارضی دولت عراق که مدعی است "پیشروی نیروهای بعثی و تصاحب چند پاسگاه تخلیه‌شده مرزی ایران در منطقه خان‌لیلی، انجام عملیاتی در خاک خود بوده است"، خبرنگار کیهان به نقل از یک مقام مطلع مرزی، که نامش در گزارش نیامده، می‌نویسد: «در معاهده 1975 که بین شاه معدوم و صدام حسین در الجزیره با وساطت هواری بومدین، رئیس‌جمهور فقید الجزایر، به امضا رسیده بود، شاه موافقت کرد که در نوار مرزی ایران و عراق میله‌گذاری جدید مرزی شود و قسمتی از خاک ایران به عراق داده شود، اما به‌دنبال پیروزی انقلاب ایران، این معاهده کان‌لم‌یکن و غیرقابل قبول تلقی شد و به همین جهت یکی از انگیزه‌های درگیری‌های مرزی ایران و عراق و نفوذ عراق در خاک ما همین موضوع بوده است.»[۱۹]
گزارش - 608
درپی شدت‌یافتن درگیری‌ها در نوار مرزی خرمشهر و پاسگاه‌های تابع آن که از دیروز میان قوای نظامی ایران و عراق به اوج خود رسید، امروز نیز از ساعت 5:45 دقیقه بامداد، نیروهای عراقی با دو فروند ناوچه ازطریق شط‌العرب و نیز با قوای زمینی خود پاسگاه خیّن ایران و اطراف آن را مورد حمله قرار دادند که با مقاومت شدید مأموران خودی و ناوچه‌های نیروی دریایی ایران مواجه شدند. این درگیری‌ها در ساعت 10 صبح، به درگیری پراکنده در منطقه خین و مؤمنی تبدیل و یک ساعت بعد از آن به خاموشی گرایید. این درگیری موجب اعتراض شدید مرزبانی خرمشهر به مرزبان مقابل شد.[۲۰] دراین‌خصوص، گزارش فرمانداری خرمشهر حاکی است: «... برق تمام نوار مرز قطع گردیده و دهکده ولی‌عصر آتش گرفته که به‌وسیله مأمورین آتش‌نشانی اطفاء حریق گردید. ...»[۲۱] همچنین، «یک مقام آگاه در فرمانداری خرمشهر اطلاع داد که در این درگیری که به‌مدت 3 ساعت به‌طول انجامید، 4 نفر از مزدوران بعث به هلاکت رسیدند. وی افزود که هم‌اکنون (ساعت 6 بعدازظهر) نوار مرزی آرام است و تنها تک‌تیراندازی‌هایی صورت می‌گیرد.» در این گزارش همچنین آمده است که «بعدازظهر امروز، غرضی، استاندار خوزستان، بههمراه معاون سیاسی و فرماندار خرمشهر و تنی چند به‌منظور بازدید از مناطق مرزی جنوب، به نوار مرزی عزیمت کردند. ضمناً طی امروز در منطقه شلمچه هیچ‌گونه درگیری رخ نداده است.»[۲۲] در درگیری‌های امروز 5 نفر از افراد پایگاه 2 دریایی خرمشهر مجروح شدند.[۲۳] یک گزارش دیگر از نیروهای خودی حاکی است که نیروهای تکاور عراق با ورود به منطقه روبه‌روی پاسگاه دریایی خرمشهر در خاک عراق، مشغول عملیات بوده و خود را برای حمله احتمالی در ساعت 19 امروز آماده می‌سازند. این حمله به‌صورت پراکنده از این ساعت آغاز شده است.[۲۴] درباره درگیری‌های امروز مقامات کشور عراق ادعا می‌کنند که «براثر تیراندازی نیروهای عراقی به پاسگاه خیّن ایران، پاسگاه مزبور آتش گرفته و یک ناوچه جنگی ایران منهدم گردیده است.» بنا به این گزارش، «برج دیدبانی ام‌الرصاص در ساعت 11:40 دقیقه امروز، به گارد ساحلی بصره اطلاع داد که وضعیت در منطقه غیرعادی بوده و دراثر تیراندازی نیروهای ایرانی کابل برق قطع و چند عدد درخت آتش گرفته است. درضمن به نیروهای امداد پزشکی نیز آسیب رسیده و تقاضای کمک نموده‌اند.»[۲۵] یک گزارش مشابه دیگر به نقل از مقامات نظامی عراقی حاکی است: «امروز ارتش ایران 4 دستگاه تانک و 3 دستگاه چادر و تعدادی توپ در مقابل برج‌‌های دیدبانی گارد ساحلی بصره مستقر نموده است.» در ادامه همین گزارش آمده است: «امروز نیروهای ایرانی مستقر در نوار مرزی با سلاح سبک و سنگین پایگاه‌ها و برجک‌های دیدبانی عراق را در شب هدف گلوله قرار داده و برج مراقبت شماره 1 (ام‌الرصاص) را منهدم نموده است.»[۲۶] در همین حال، «تیپ2 گارد مرزی بصره که درحال نبرد با نیروهای ایرانی می‌باشد، ازجانب مقر تیپ در بصره به‌شدت تقویت می‌شود و این تیپ باتوجهبه درگیری‌های دیروز و امروز، بازهم تقاضای پشتیبانی و تقویت نیروهای خود را نموده است. فرماندهان این تیپ باتوجهبه آتشباری سنگین نیروهای ارتش ایران که امروز در پاسخ به حملات نیروهای تیپ2 گارد مرزی صورت گرفته، اوضاع خود و منطقه را خطرناک توصیف نموده‌اند. ...»[۲۷]
گزارش - 609
درحالی‌که امروز برای دومین روز متوالی، درگیری شدیدی در مرز خرمشهر و پاسگاه‌های تابع میان قوای زمینی و دریایی ایران و عراق در جریان بود، عراق در این منطقه و دیگر مناطق مرزی خوزستان بازهم دست به تحرکات و تقویت نیروهای خود زده است. دراین‌مورد، گزارش نوبه‌ای لشکر92 زرهی اهواز درباره حوادث و رخدادهای امروز در مناطق مرزی تابع یگان‌های این لشکر حاکی است: «1. برابر تحقیقات انجام‌شده، پلی نظامی و فلزی از ساحل عراق به جنوبی‌ترین قسمت جزیره ام‌الرصاص (روبه‌روی پایگاه دریایی خرمشهر) به‌طول 300 یارد* زده شده که تصور می‌رود به‌منظور انجام نقل‌وانتقالات از خاک عراق به جزیره مزبور باشد. 2. اعلام سماجا مبنی‌بر احتمال حمله شبانه عراق در مورخه 23/6/59 و دستور آمادگی به یگان‌های منطقه تابع لشکر. 3. حضور کماندوهای مصری در مرز جنوب و شرکت آنها در کلیه درگیری‌ها که رهبری عملیات را به‌عهده داشته‌اند. 4. ورود دو گروه نظامی عراق در ساعت 10 روز 23/6/59 در منطقه کیلومتر 25 و طلائیه قدیم و به عقب رانده‌شدن آنها با آتش 7/12 و ژ3 توسط یگان‌های خودی. 5. استقرار یک گردان توپخانه عراق در 17 کیلومتری مقابل ریگ حفاری شرکت نفت (چاه شماره 60 که دیدبانان خود را در پاسگاه کوشک عراق و پاسگاه عراق، مقابل طلائیه جدید مستقر نموده است). 6. تقویت نیروهای زرهی عراق در پاسگاه چیلات. 7. زیر آتش قرارگرفتن پاسگاه خین ایران به‌وسیله ناوچه‌های عراقی و 8. احتمال حمله شدید عراق به خرمشهر و بوشهر در مورخه 23/6/59 توسط هواپیماهای دشمن.»[۲۸] گزارش مربوط به احتمال حمله هوایی شدید عراق به مناطق بوشهر، خرمشهر و مورد تهدید واقع‌شدن جزیره مینو، شلمچه، گارد ساحلی و ناوگان دریایی ایران، امروز نیز تکرار شد؛ گرچه تا ساعت مخابره این گزارش یعنی ساعت 22:10 دقیقه، هنوز از این حمله هوایی هیچ خبری نشده است.[۲۹] همچنین، در ادامه تقویت نیروهای عراقی در منطقه مرزی خرمشهر، «یک گزارش از گروهان ژاندارمری خرمشهر نیز حاکی است که امروز عراق اقدام به اعزام 20 [دستگاه] نفربر پر از سرباز از بصره به‌طرف شلحه نموده است.»[۳۰] علاوهبراین امروز عراق در مناطق تابع هنگ سوسنگرد و ژاندارمری بستان ازجمله در مناطق هم‌جوار پاسگاه دویرج و رشیدیه عراق[۳۱] و طاوسیه بازهم دست به تحرکات مهندسی رزمی ازجمله حفر تونل و احداث سنگر زده است.[۳۲] دراین‌حال، باتوجهبه حوادث و درگیری‌های مرزی در مناطق تابع بستان و نیز مرز خرمشهر و تحرکات عراق در مقابل منطقه تابع هنگ آبادان، فرمانده ژاندارمری کل کشور امروز به هنگ‌های سوسنگرد و آبادان دستور داد تا نیروها و تجهیزات خود را جمع‌آوری کرده و به مرزها اعزام دارند و برای نگهداری پاسگاه‌ها از نیروهای مردمی و سپاه پاسداران کمک بخواهند.[۳۳]
گزارش - 610
درگیری‌های اخیر مرزی میان قوای نظامی ایران و عراق، به‌ویژه در مناطق مرزی قصرشیرین و ایلام، همچنان در محافل رسانه‌ای عراق و نیز رسانه‌های گروهی منطقه و غرب بازتاب وسیعی دارد. به گزارش بخش عربی رادیو کویت: «یک فرمانده نظامی عراقی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری عراق گفت: نیروهای عراق آزادی سرزمین‌های عراق را به پایان رسانده و نیروهای ایرانی را مجبور به بازگشت به مرزهای بین‌المللی کردند. فرمانده نیروهای نصر به روزنامه الثوره گفت: سرزمین‌هایی که در بین واسط و دیالی قرار دارد از هرگونه نیروی ایرانی خالی گردید. ...»[۳۴] خبرگزاری فرانسه از بغداد نیز به نقل از روزنامه الثوره، ارگان مرکزی حزب بعث عراق، آورده است: «به‌دنبال سه روز نبرد، نیروهای عراقی موفق شدند 210 کیلومتر از مناطق واقع در مرز ایران و عراق را متصرف شوند. نوار مرزی مورد بحث بین شهرهای الکوت و مندلی واقع است. ... این روزنامه تعداد تلفات نیروهای ایران را طی 4 روز گذشته در منطقه قصرشیرین 154 کشته و زخمی ذکر کرده است. ...»[۳۵] روزنامه الثوره همچنین در سرمقاله امروز خود تحت‌عنوان "یک مأموریت قومی شرافتمندانه و مجسم‌نمودن قدرت اعراب برای کسب پیروزی" نوشت: «... آنچه که در مرزهای شرقی ما گذشت و می‌گذرد به‌طور آشکار ثابت کرد آزادی هر قسمتی از سرزمین‌های اشغالی غصب‌شده امری است امکان‌پذیر و چنانچه تصمیم سیاسی با جرئت و قاطعیت وجود داشته باشد، پیروزی بر دشمن ممکن است.» الثوره همچنین افزود: «آزادی زین‌القوس و سیف‌سعد و هر سرزمین عراقی که مجوسیان جدید اشغال کرده‌اند، نتیجه توطئه رژیم‌های ارتجاعی و گذشتن این رژیم‌ها از حاکمیت ملی و قومی بوده است. این پیروزی تنها برای ملت عراق نبود بلکه آن پیروزی جدیدی برای امت عرب به‌شمار می‌رود. ...»[۳۶] بامداد امروز همچنین، «یک سخنگوی نظامی در وزارت دفاع عراق اعلام کرد: نیروهای ایرانی دشمن حملات خود را به مواضع و پاسگاه‌های ما ادامه دادند. شب گذشته و بامداد امروز توپخانه و اسلحه سنگین ایران پاسگاه‌های الشلحه و البوارین در منطقه البصره را بمباران کردند. نیروهای ما به‌شدت مراکز آتش آنها را بمباران و خسارت‌های فراوانی به آنها وارد کردند و 2 ماشین ایرانی در این بمباران آتش گرفت. در ساعت 5:30 دقیقه امروز، هواپیماهای ایرانی به مواضع ما در منطقه سیف‌سعد حمله کردند. اسلحه ضدهوایی ما با هواپیماهای ایرانی مقابله کرده و آنها را مجبور به فرار نمودند و هیچ‌گونه خسارتی به نیروهای ما وارد نشده است. ...»[۳۷] بخش عربی رادیو لندن نیز دراین‌باره چنین گزارش می‌دهد: «تیمسار سرتیپ فلاحی، جانشین رئیس ستاد فرماندهی مشترک نیروهای ایران، اعلام کرد نیروهای عراقی با تمام قدرت در طول مرزهای دو کشور متمرکز شده و هرروز بر میزان این نیروها و حجم سلاح‌های تهاجمی‌شان می‌افزایند. تیمسار فلاحی اضافه کرد که عراق تمام نیروهای خود را از مرزهای غربی و شمالی این کشور و همچنین در سایر مناطق دیگر به منطقه مرزی ایران گسیل داشته است.» در ادامه این گزارش آمده است: «رادیو تهران گزارش داد نیروهای این کشور چندین موقع استراتژیک را در مرز از نیروهای عراقی بازپس گرفته است و در این نبرد تلفات و خسارات سنگینی را به نیروهای مهاجم عراقی وارد کرده‌اند. ...»[۳۸] یک گزارش مشابه دیگر از این رادیو ضمن اشاره به درگیری‌های دیروز و امروز در مرز خرمشهر حاکی است: «... به گفته خبرگزاری عراق نیروهای عراقی در پاسخ به آتشباری نیروهای ایرانی که دو پاسگاه مرزی را هدف قرار داده بودند تلفات سنگینی بر نیروهای ایران وارد آورده‌اند. به گفته رادیو اهواز در این برخوردها نیروهای عراقی از دو جنگنده و نیروهای ایرانی نیز از دو رزم‌ناو استفاده کردند. رادیو اهواز گفت که اواسط امروز این برخوردها خاتمه یافتند. ...»[۳۹] رادیو لندن در همین بخش خبری درباره حمله جنگنده‌های عراقی به بالگرد حامل بنی‌صدر و رجایی و همراهان نظامی آن دو به نقل از خبرگزاری پارس چنین آورده است: «بنی‌صدر رئیس‌جمهور ایران و علی رجایی نخست‌وزیر این کشور از حادثه حمله جنگنده‌های عراقی به هلیکوپتر حامل آنان که شب گذشته در نزدیکی مرز دو کشور انجام گرفت جان سالم به در بردند. ...»[۴۰]
گزارش - 611
باآنکه غرب و جنوب کشور هر دو درمعرض تهدید عراق است، اما در شرایط کنونی شهرهای مرزی غرب کشور به‌کلی حالت جنگ‌زده دارد، درحالی‌که وضعیت شهرهای مرزی خوزستان چنین نیست. برای نمونه دو مطلب حاشیه‌ای درباره تهدید عراق در این دو منطقه، ذکر می‌شود که گویای نوع بازخورد خطر عراق در مناطق مذکور است. در غرب کشور، در ادامه حرکت نیروهای مردمی به‌سوی جبهه‌های این منطقه و کمک‌رسانی به مناطق جنگ‌زده، سرپرست بسیج لرستان امروز اعلام کرد: «به دعوت بسیج مستضعفین خرم‌آباد، ظرف دو روز گذشته، 700 نفر، که 100 نفر آنها بعدازظهر دیروز با سلاح‌های شخصی خود و 600 نفر نیز امروز با سلاح‌ها و تجهیزاتی که بنیاد مستضعفین خرم‌آباد، استانداری لرستان و فرمانداری خرم‌آباد در اختیار آنها گذاشته است به‌صورت ستون به‌سوی مرزهای غرب کشور اعزام شدند.» سرپرست ستاد بسیج استان لرستان افزود: «در دو روز گذشته، بیش از چهار هزار نفر از عشایر غیور و جوانان پاکدامن لرستان با مراجعه به مرکز آموزش بسیج، آمادگی خود را برای شهادت در راه اسلام و اعزام به مرزهای کشور اعلام نموده‌اند. ...»[۴۱] درارتباط‌با کمک‌رسانی به مناطق جنگ‌زده قصرشیرین نیز امروز فرماندار این شهرستان اظهار کرد: «در فرمانداری این شهرستان کمیته‌ای برای توزیع مواد غذایی و کالاهای ضروری تشکیل داده که مردم خیر می‌توانند کمک‌های خود را به آدرس فرمانداری قصرشیرین بفرستند.»[۴۲] گزارش خبرنگار کیهان نیز دراین‌مورد حاکی است که «مردم دسته‌دسته به فرمانداری قصرشیرین مراجعه می‌کنند و سهمیه خواروبار خود را تحویل می‌گیرند.» بنا به گزارش کیهان، «اکثر مغازه‌ها تعطیل هستند و 80 درصد مردم از شهر خارج شده‌اند و فقط مردان برای مراقبت از اموال خود نتوانسته‌اند کوچ کنند، اما ادارات دولتی دیروز در اولین روز هفته، کار خود را آغاز کرده‌اند.»[۴۳] لازم به ذکر است که دیروز نیز «ازسوی کمیته انقلاب اسلامی اسدآباد همدان کمک‌های جمع‌آوری‌شده غیرنقدی مردم اسدآباد و روستاهای اطراف آن که شامل 3 کامیون میوه، 2 کامیون نان و کمپوت، خرما و سایر مواد غذایی و 25 صندوق داروی ضروری می‌باشد به سپاه پاسداران قصرشیرین تحویل شد تا بین مردم قصرشیرین و مبارزین که در سنگرها می‌جنگند، توزیع شود.»[۴۴] در ادامه مبارزه با عوامل داخلی وابسته به عراق، ستاد خبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اهواز امروز اعلام کرد: «با کسب خبر از محل اختفای "احمد اسحاقی" فرزند "عبدالزهرا اسحاقی" که از افراد ضدانقلاب و خرابکار می‌باشد، گروهی از افراد عملیات سپاه پاسداران اهواز به محل اختفای وی که در "زرگان" واقع در سی کیلومتری اهواز بود، اعزام شدند، که با مقاومت مسلحانه نامبرده روبه‌رو شدند و پس از درگیری مسلحانه، احمد اسحاقی کشته شد.» ستاد خبری سپاه پاسداران اهواز اضافه کرد: «احمد اسحاقی که در قتل پاسدار شهید رسولی که در تیرماه سال قبل صورت گرفت، شرکت داشت جهت انجام دوره نظامی به عراق رفت و حدود دو ماه قبل توسط سپاه پاسداران انقلاب آبادان دستگیر و به زندان تحویل داده شد. وی پس از یک ماه بازداشت، موفق به فرار از زندان شد و بعد از آن بههمراه دو نفر دیگر به عراق رفت. هنگام بازگشت از عراق مقادیری اسلحه ازقبیل آر.پی.جی7، نارنجک و کلاشینکف با خود به همراه آورد.» بنا به این گزارش، «هنگام بازرسی از منزل احمد اسحاقی یک قبضه کلاشینکف و 4 خشاب به دست آمد.»[۴۵]
گزارش - 612
مهم‌ترین درگیری‌های امروز مناطق کردنشین، در محورهای بانه ـ سردشت، نقده ـ اشنویه و شاهین‌دژ ـ تکاب رخ داد. در دیگر مناطق نیز ناآرامی‌ها و تحرکات نیروهای مسلح وجود داشت. امروز مهاباد روز نسبتاً آرامی را پشت سر گذاشت، اما در اطراف آن تحرکاتی گزارش شد ازجمله اینکه: در روستای قاضی‌آباد* و طرفِ غرب آن، افرادی با سلاح‌های سبک و سنگین مستقر شده و مهمات زیادی را در یکی از خانه‌های این روستا انبار کرده‌اند.[۴۶] در محور بانه ـ سردشت، به گزارش روابط عمومی سپاه سنندج، «ستون اعزامی [از بانه] به سردشت به نزدیکی‌های این منطقه رسیده و همچنان مشغول پاک‌سازی نقاط اطراف می‌باشد.» بنا به این گزارش: «در این پاک‌سازی، مهاجمین تلفات سنگینی را متحمل شده‌اند و مقاومت خود را از دست داده و درحال فرارند.»[۴۷] همچنین، ارتفاعات منطقه سردشت به تصرف ستون اعزامی درآمده و در درگیری این ستون با گروه‌های مسلح مهاجم، 2 غیرنظامی مجروح شدند و خسارات زیادی به شهر سردشت وارد آمده است.[۴۸] بااین‌همه، گزارش امروز ستاد مشترک ارتش حاکی است که «تعداد زیادی از ضدانقلابیون مسلح از مهاباد و پیرانشهر به منطقه سردشت وارد شده‌اند.» براساس این گزارش، «اهالی مستقر در دهات اطراف سردشت فعلاً دهات خود را ترک کرده و به سردشت کوچ نموده‌اند.»[۴۹] اما شهر سردشت نیز همچنان ناآرام است و گروه‌های مهاجم مسلح معاند با نظام مدام شهر را گلوله‌باران می‌کنند. دراین‌باره «گزارش هنگ ژاندارمری سردشت حاکی است در ساعت 1:30 دقیقه بامداد امروز،* مهاجمین مسلح با سلاح‌های سبک و سنگین به پایگاه‌های اطراف و گروهان سردشت حمله کردند که به آتش آنها پاسخ قاطعانه داده شد. در این درگیری که تا نزدیک روشنایی صبح به طول انجامید، تلفاتی به نیروهای خودی وارد نیامد.»[۵۰] در محور نقده ـ اشنویه با طول تقریبی 32 کیلومتر و اطراف آن، از ساعت 10 صبح دیروز تا ساعت 4 صبح امروز، ستون اعزامی ارتش در مسیر خود به‌سوی اشنویه، از سه طرف مورد هجوم قرار گرفت و تلفاتی به نیروهای پیشمرگان مسلمان کرد همراه این ستون وارد آمد،[۵۱] بااین‌حال، امروز نیروهای ارتش دومین عملیات جدی خود را برای پاک‌سازی محور نقده ـ اشنویه** آغاز کردند.[۵۲] مهاجمان مسلح ضدانقلاب نیز به‌تلافی این عملیات، «در ساعت 21:30 دقیقه امروز از اطراف کولان علی‌آباد به داخل شهر نقده به‌وسیله توپخانه تیراندازی کردند که [تا روشنایی صبح ادامه داشت و] براثر آن 2 نفر از اهالی شهر شهید شدند.»[۵۳] در محور شاهین‌دژ ـ تکاب نیز امروز درگیری سختی میان نیروهای خودی و مهاجمان مسلح ضدانقلاب روی داد. دراین‌زمینه، گزارش ژاندارمری میاندوآب حاکی است امروز «حدود ساعت 14، ستون عملیات مستقر در بخش تکاب با همکاری سپاه پاسداران درحوالی بنی‌کندی یک گروه از مهاجمین مسلح را محاصره و تعداد 8 نفر از آنها را به قتل رساند و 2 نفر دیگر زنده دستگیر و تعداد زیادی مهمات و اسلحه به غنیمت گرفته شده است.»[۵۴] در همین ارتباط، گزارش تکمیلی سپاه پاسداران مرکز، تعداد کشته‌های مهاجمان را 20 تن اعلام کرده و گفته است که اجساد 10 تن از آنها ازجمله فرمانده آنان به نام بایزید اهل تکاب و حبیب اهل عراق و سلیمان اهل للجان، اکنون در تکاب می‌باشد.[۵۵] ازسمت شاهین‌دژ نیز خبر می‌رسد که «از ساعت 20:30 دقیقه امروز تا ساعت 3 بامداد روز بعد، مهاجمین بخش شاهین‌دژ را مورد حمله قرار داده و با سلاح‌های سنگین به‌طرف شهر تیراندازی می‌نمایند. ارگان‌های نظامی مستقر در شاهین‌دژ از مواضع خود به‌شدت دفاع می‌نمایند.»[۵۶] در این حمله آتشباری مهاجمان، «3 نفر از اهالی شهید و 2 نفر نیز زخمی شدند. ضمناً در همین شب، مهاجمین مسلح به ده عباسی بلاغی در اطراف شاهین‌دژ، حمله کرده و یک فرد مسلح این روستا را شهید می‌کنند.»[۵۷] از سوی دیگر، بهرنگی، فرماندار میاندوآب، ضمن تأیید ادامه پاک‌سازی در محور تکاب، اعلام کرد که برق این منطقه که از مدت‌ها قبل قطع بود با فعالیت مجدد مأموران تأمین شد.[۵۸] اما در دیگر مناطق کردنشین نیز درگیری‌های پراکنده میان قوای مسلح جمهوری اسلامی و گروه‌های مسلح معاند با نظام روی داد؛ ازجمله: «در درگیری جوانرود بین سپاه و پیشمرگان مسلمان کرد از یک‌سو و مهاجمین از سوی دیگر یک پاسدار زخمی شد.» بنا به همین گزارش، «در منطقه باینگان نیز در جریان پاک‌سازی کوه‌رنگ و خورموج یک پیشمرگ مسلمان کرد شهید شد.»[۵۹] «در پاک‌سازی منطقه وزیوج (ورزه‌پوش) [و] زردویی (زردویسی) واقع در جنوب‌غربی پاوه، فرماندار پاوه بههمراه افراد سپاه پاسداران در ساعت 03:00 امروز، در ارتفاعات این منطقه با مهاجمین مسلح [ضدانقلاب] درگیر شده که یک پاسدار محلی به نام محمود فرشیدی شهید و 2 نفر از افراد خودی مجروح می‌شوند. با اعلام اینکه یگان مستقر در پاوه با آتش توپخانه، افراد خودی را حمایت می‌نمایند، تقاضای پشتیبانی هوایی به عمل آمده است.»[۶۰] همچنین «از ساعت 24 امروز، مهاجمین [ضدانقلاب] با سلاح‌های سنگین از داخل شهر سقز شروع به تیراندازی [به مقرهای نیروهای خودی] کردند که براثر آتش متقابل، مواضع مهاجمین منهدم [شد.]»[۶۱] علاوهبر درگیری‌ها و زدوخوردها در مناطق کردنشین، تحرکات و نقل‌وانتقالات نیروهای خودی و مهاجمان ضدانقلاب نیز قابلذکر است؛ ازجمله: «براساس گزارش رسیده از ستاد مشترک ارتش، ستون تدارکاتی ارتش که صبح روز یکشنبه از سنندج بهقصد مریوان حرکت کرده بود، غروب همین روز بدون هیچ‌گونه درگیری به سلامت وارد مریوان شد.»[۶۲] از سوی دیگر، یک گزارش از نیروهای اطلاعاتی ارتش حاکی است: «گروه‌های مسلح مستقر در نوسود و مناطق اطراف، توسط کشور عراق تقویت گردیده‌اند و خود را آماده می‌نمایند به هر قیمتی از تصرف و تأمین نوسود به‌وسیله قوای دولت جمهوری اسلامی ایران ممانعت به عمل آورند.» بنا به همین گزارش، «ضدانقلابیون در ارتفاعات اطراف نوسود مواضعی را تهیه و آماده نموده‌اند و به انواع سلاح‌های سبک و سنگین و تیربار ضدهوایی مجهز می‌باشند.» همچنین «دولت بعث عراق به‌منظور حمایت بیشتر، یک پایگاه به استعداد یک گردان همراه با بیمارستان صحرایی در منطقه سازان تشکیل داده است و از ضدانقلابیون حمایت می‌کند.»[۶۳] در یک گزارش مشابه دیگر به نقل از منابع اطلاعاتی ژاندارمری آمده است: «ضدانقلابیون در آبادی‌های آویهنگ، بیساران، هویه، کلوته، توری‌ور و سروآباد درحوالی سنندج تقویت شده‌اند.» براساس این گزارش، «اخیراً دولت عراق به هر پاسگاه نوار مرزی در منطقه مریوان 50 الی 60 پرسنل اضافه نموده است.» همچنین، «تعداد 400 نفر از ضدانقلابیون درحوالی آبادی بندخوی واقع درحوالی بانه مستقر می‌باشند.»[۶۴] ناحیه ژاندارمری کرمانشاه نیز گزارش داد: «بیش از یک‌صد نفر به سرپرستی عبداله بابایی ساکن قریه دشتیله حلول* که به عراق متواری شده بودند ازطرف سردار جاف به ایران مراجعت و قصد خرابکاری در منطقه دارند.»[۶۵] همچنین، بنا به گزارش شهربانی جمهوری اسلامی، «اکراد کومه‌له به سرپرستی قاسملو خائن... از ناحیه اکراد ترکیه و از راه‌های غیرمجاز به انواع سلاح‌های مختلف مجهز گردیده‌اند و قصد دارند پس از برداشت محصول گندم و جو و ذخیره‌نمودن آن و مناسب‌شدن اوضاع جوی، به نقاط حساس جهت خرابکاری [و] به پادگان‌های نظامی جهت خلع‌سلاح حمله نمایند.»[۶۶]
گزارش - 613
درگیری و ایجاد تشنج میان هواداران گروه‌های سیاسی که با سوءاستفاده‌های تبلیغاتی از ادامه وضعیت انقلابی ـ نهادی مدام درپی دامنزدن به ناآرامی‌ها و ایجاد منازعات با گروه‌هایی از مردم وفادار به نظام هستند، شهرستان رشت را با مشکلات عدیده و هشداردهنده‌ای مواجه ساخته است. دراین‌زمینه، امروز نامه مردم (ارگان مرکزی حزب توده) در مطلبی تحت‌عنوان "اوضاع رشت متشنج است؛ ما هشدار می‌دهیم" از موضع خاص خود به بررسی اجمالی این وضعیت در شهرستان رشت پرداخته و چنین می‌نویسد: «خرابکاری گروهک‌های مائوئیستی ـ امریکایی و عناصر راست افراطی در رشت، جو متشنج و نگران‌کننده‌ای در این شهر به وجود آورده است. براساس اطلاعات رسیده، کوشش عوامل وابسته به امپریالیسم جهانی به سرکردگی امریکا و ارتجاع داخلی برای بهآشوبکشاندن شهر رشت، این روزها بالا گرفته و با کمال تأسف زمینه مساعدی برای ایجاد درگیری در این شهر به وجود آمده است. ...»[۶۷] از سوی دیگر امروز علی انصاری، استاندار گیلان نیز از موضع خاص خود، با اشاره به برخی مشکلات و نارسایی‌های اقتصادی و اجتماعی در این استان، به تشریح مشکلات فرهنگی و سیاسی و نحوه فعالیت و عملکرد گروه‌های سیاسی چپ و نقش شوروی در حمایت و پشتیبانی از این گروه‌ها در شهرهای استان گیلان پرداخت و اظهار کرد: «مردم گیلان ازنظر طرز تفکر خوش‌فهم هستند. البته این درصورتی است که کسی بتواند برایشان استدلال صحیحی بیاورد... و وقتی در یک منطقه فرهنگ درست پیاده نشد، دزدان ایدئولوژی، آن چیزی را که خودشان دارند به‌جای موارد اصیل و اصلی غالب می‌کنند و در مردم انحراف به وجود میآورند. ...» استاندار گیلان سپس با اشاره به هماهنگی میان ارگان‌های انقلابی و استانداری گیلان برای حل مشکلات مختلف مردم، به بررسی اجمالی عملکرد گروه‌های سیاسی پرداخت و گفت: «در گیلان حدود 17 گروه سیاسی وجود دارد که برخی از این گروه‌های سیاسی مستقیماً با شوروی در ارتباط هستند و شاهد این حرف من، کاغذهایی است که از شوروی می‌رسد و این کاغذها با چهار دست به یک گروه سیاسی دیگر منتقل می‌شود یا اینکه کتاب‌هایی که در آن‌طرف به فارسی چاپ می‌شود و به ایران آورده می‌شود و معمولاً در مقابل اسلام، همه آنها باهم همدست می‌شوند؛ همان‌طورکه در شهرهای دیگر هم شما دیده‌اید، توطئه‌های زیادی هم می‌کنند. چند روز پیش بود که در میدان شهرداری رشت کسی به‌عنوان دفاع از حجاب اسلامی و مبارزه با بی‌حجابی، روسری سر می‌کند و بعد با چماق به سرِ دیگری می‌کوبد، وقتی او را دستگیر کردیم و پیگیری کردیم معلوم شد که مال فلان گروه سیاسی است. می‌خواهم بگویم که جنبه تخریبشان در منطقه به طریقی است که رنگ عوض می‌کنند. تمام اینها فقط درگیر شعارهاشان هستند و به شعور نرسیده‌اند و میل هم ندارند مردم را به شعور برسانند. ما به‌صورت "اشداء علی الکفار" با اینها رفتار خواهیم کرد.» استاندار گیلان در پاسخ به این سؤال که «شنیده شده که گروه‌های سیاسی منحرف در استان گیلان بیش از سایر گروه‌ها فعالیت می‌کنند، علت چیست؟» اظهار کرد: «این منطقه، منطقه تفریحی است و کسانی که از مناطق دیگر رانده شده‌اند به این منطقه می‌آیند. البته آن چیزی هم که درمورد فعالیت این گروه‌ها می‌گویند، درست نیست؛ لااقل با چهار، پنج ماه پیش فرق می‌کند و ما با شعار کوبنده "الله اکبر" با آنها برخورد کرده‌ایم و بهکرات هم آنها را برای مباحثه دعوت کرده‌ایم که جرئت نکرده‌اند، همان‌طورکه قبلاً هم جرئت نکرده بودند که بیایند و مشی خود را روشن کنند. این شایعه است که می‌گویند اینها فعالیت زیاد دارند؛ اینها کسانی نیستند که بتوانند در مقابل اسلام مقاومت کنند. ...»[۶۸]
گزارش - 614
واکنش دربرابر سخنان بنی‌صدر در مراسم روز هفده شهریور و نیز پاسخ سران حزب جمهوری اسلامی به آن، در داخل و خارج از مجلس شورای اسلامی همچنان ادامه دارد؛ هرچند بیانات امام خمینی و آیت‌الله منتظری و نیز ابراز نگرانی آیات عظام قم و مشهد باعث شد که فضای ملتهب حاکم بر مجلس و نیز دو جناح رقیب حاکم بر نظام، اندکی فرونشیند و نامه نمایندگان مجلس برای احضار بنی‌صدر و بازخواست از وی، امروز با اکثریت آرای نمایندگان، مسکوت گذاشته شود. درزمینه مسکوت‌گذاشتن طرح دعوت از رئیس‌جمهور، امروز آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس، در ابتدای جلسه علنی چنین گفت: «در جلسه قبل، نامهای با امضای 114 تن به امضا رسیده بود که رئیس‌جمهور به‌خاطر توضیح سخنان خود به مجلس بیاید. در مقابل، نامه دیگری با امضای 15 نماینده رسیده که به استناد بیانات امام و آیت‌الله منتظری خواسته‌اند که این مطلب از موضوع مجلس خارج شود.» سپس متن دو نامه را یکی از منشی‌های مجلس قرائت کرد و آن‌گاه تعدادی از نمایندگان موافق و مخالف دعوت بنی‌صدر به مجلس سخنانی ایراد کردند و سپس توسط عده دیگری از نمایندگان کفایت بحث به رأی گذاشته شد که با اکثریت آرا، نامه دعوت رئیس‌جمهور به مجلس، باتوجهبه شرایط کنونی مسکوت گذاشته شد.[۶۹] همچنین، جامعه روحانیت مبارز تهران نیز در تلگرامی به امام خمینی که امروز منتشر شد، از شخص امام درخواست کردند «ریاست‌جمهوری و سایر مسئولین را از مشاجرات لفظی نهی فرمایید»[۷۰] از سوی دیگر، امروز امام خمینی در پاسخ تلگرام‌های آیات عظام قم و مشهد که در آن از روند مشاجرات لفظی دو جناح حاکم ابراز نگرانی شده بود، چنین برخوردهایی را گله‌های لفظی که ریشه‌دار نیست، اختلافات جزئی و کوچک و البته مخالف مصالح اسلام و کشور اسلامی خواند که به نفع دشمنان اسلام است و با موازین عقلی و شرعی وفق نمی‌دهد. متن پاسخ امام خمینی به تلگرام‌های آیات عظام قم و مشهد به قرار زیر است: پاسخ به آیت‌الله گلپایگانی: «بسم‌الله الرحمن الرحیم. حضرت آیت‌الله آقای گلپایگانی، دامت برکاته ـ قم. تلگراف شریف مبنی‌بر نگرانی اوضاع واصل گردید. ان‌شاءالله تعالی ارشادات حضرت‌عالی و سایر مراجع و علماء اعلام موجب آرامش و عمل به موازین اخوت اسلامی گردد. معلوم است اختلاف ریشه‌داری در کار نیست و همه بحمدالله تعالی وفادار به جمهوری اسلامی و پیرو احکام آن هستند و گله‌های لفظی ان‌شاءالله تعالی حل و موجب تفاهم خواهد شد. آقایان متذکر هستند که با مشکلات فراوان کشور و خطرهای متوقع برای اسلام و مسلمین این برخوردها که به نفع دشمنان است، با موازین عقلی و شرعی وفق نمی‌دهد. از خداوند تعالی اصلاح امور و عظمت اسلام و مسلمین را خواستارم. سلامت و سعادت جناب‌عالی را از خداوند تعالی خواستارم. والسلام علیکم و رحمه الله. روح‌الله الموسوی الخمینی.»[۷۱] پاسخ به آیت‌الله مرعشی نجفی: «بسم‌الله الرحمن الرحیم. حضرت آیت‌الله آقای نجفی مرعشی دامت برکاته ـ قم. به‌دنبال مذاکرات و مصاحبات چندروزه که اظهارتأسف و ناراحتی کرده بودید و وسیله مخابره تلگراف، اعلام آن را نموده بودید باید عرض کنم گرچه قشرهای مختلف نیز ناراحت شده‌اند لیکن آقایان متوجه هستند که در این وضع فعلی باید به این اختلافات جزئی پایان دهند و ملت را از نگرانی درآورند. امید است به دعای جناب‌عالی و سایر آقایان مسائل به‌خوبی حل شود. والسلام علیکم و رحمه الله. روح‌الله الموسوی الخمینی.»[۷۲] پاسخ به آیت‌الله سیدعبدالله شیرازی: «بسم‌الله الرحمن الرحیم. حضرت آیت‌الله آقای شیرازی دامت برکاته ـ مشهد مقدس. تلگرام شریف پیرو بعضی مباحثات و برخوردهای لفظی بین متصدیان امور واصل، امید است خواست خداوند تعالی و ارشاد علماء اعلام مسائلی که پایه‌های اساسی ندارد حل شود و واضح است که این نحو برخوردها گرچه کوچک و بی‌ریشه است، مخالف مصالح اسلام و کشور اسلامی است. از جناب‌عالی امید دعای خیر دارم. والسلام علیکم و رحمه الله. روح‌الله الموسوی الخمینی.»[۷۳]
گزارش - 615
موضوع چگونگی رسیدگی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به مسئله گروگان‌های امریکایی و حل‌وفصل آن، ازسوی کمیسیون امور خارجه در جلسه علنی امروز مجلس، مطرح شد و برخی نمایندگان دراین‌باره به اظهارنظر پرداختند. دراین‌زمینه، سیدمحمد خاتمی، مخبر کمیسیون امور خارجه مجلس، درمورد نامه مجلس به کنگره امریکا گفت: «پیش‌نویس این نامه به کمیسیون‌ها ارائه شده است و خواهران و برادران نظرات خود را داده‌اند و این نامه باتوجهبه نظریات [کتبی نمایندگان، یعنی] بیش از 200 نامه تهیه شده است. تعداد زیادی از نمایندگان آن را تأیید مطلق کرده‌اند، تعدادی تأیید کرده‌اند و گفته‌اند که خلاصه شود و تعدادی تأیید کرده‌اند حتی اینکه نکاتی اضافه شود. نظریه‌های اعتراضی نیز وجود داشت که ازجمله درمورد یک نکته تاریخی کمیسیون معتقد نیست که بحث در این نامه وجود ندارد بلکه این نامه یک سند تاریخی است نه یک تاریخ‌نویسی. واردشدن در بحث تاریخی ایجاب می‌کرد که تفصیل بیشتری داده شود. بیشترین مواضع نامه روی مسئله جنایات امریکا از پانزده خرداد به بعد دور می‌خورد. ...»[۷۴] سپس برخی نمایندگان ازجمله محمد رشیدیان نماینده آبادان و دیالمه نماینده مشهد، نظرهایی درمورد برخی مطالب نامه داشتند و درخواست کردند که متن نامه به‌طور کامل در مجلس خوانده شود تا نمایندگان نظر نهایی خود را اعمال کنند. سپس هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، درمورد مطالب گفته‌شده، رأی‌گیری کرد که درنتیجه تصویب شد که نامه به کمیسیون امور خارجه برگردانده شود و کمیسیون باتوجهبه تذکرات جدید، نامه را مورد بررسی قرار دهد و پس از تصویب آن را برای کنگره امریکا ارسال دارد. بعد از بررسی نامه مجلس به کنگره امریکا، خاتمی گزارش خود را درمورد مسئله اشغال لانه جاسوسی و گروگان‌ها قرائت کرد. در بخشی از این گزارش با اشاره به سابقه این عمل آمده است: «... امام امت امر رسیدگی به مسئله گروگان‌ها را به مجلس شورای اسلامی محول فرمودند و کمیسیون امور خارجه این موضوع را که در رابطه مستقیم با سیاست خارجی جمهوری اسلامی است جزو اولین و نه مهم‌ترین موضوعاتی یافت که می‌بایست در جلسات این کمیسیون مطرح می‌کرد. به همین منظور طی چند جلسه درباره اصل موضوع و شیوه رسیدگی به آن به بحث و تبادل‌نظر پرداخت. ...» مخبر کمیسیون امور خارجه مجلس در ادامه گزارش خود، افزود: «... در اینجا لازم است نظریه کمیسیون امور خارجه را دراین‌زمینه به اطلاع برسانیم. باتوجهبه موقعیت خطیری که انقلاب در آن به سر می‌برد و باتوجهبه اینکه اشغال لانه جاسوسی و گروگان‌گیری به کل انقلاب و تمامی مردمی که فداکارانه در صحنه پیکار گام نهاده‌اند مربوط می‌گردد و باتوجهبه اینکه در آستانه رسیدگی به امر گروگان‌ها ازسوی مجلس شورای اسلامی، در خارج و داخل ایران تلاش برای ایجاد جو ساختگی و تحمیل آن بر فضای رسیدگی به این مسئله به چشم می‌خورد و باتوجهبه نقطه‌نظرهای گوناگونی که نمایندگان محترم درزمینه اصل مسئله و شیوه رسیدگی به آن ابراز داشته‌اند، کمیسیون امور خارجه، جلسه علنی مجلس شورای اسلامی را شایسته‌ترین پایگاه طرح مسئله و رسیدگی به آن و تصمیم‌گیری درباره آن می‌داند. ... طبیعی است که مجلس می‌تواند اصول مستخرجه از نظریات نمایندگان را به‌عنوان چارچوب حل‌وفصل مسئله به‌وسیله هیئتی که ازسوی نمایندگان انتخاب می‌گردند، اجرا و پیاده نماید.» خاتمی در پایان گزارش خود گفت: «از ریاست محترم مجلس شورای اسلامی تقاضا داریم که بحث پیرامون گزارش کمیسیون خارجه را در دستور کار یکی از جلسات علنی مجلس شورای اسلامی قرار دهند تا طبق تصمیم و رأی نمایندگان دراین‌زمینه اقدام لازم به عمل آید.» پس از پایان قرائت نامه، بحث دراین‌مورد به جلسه فردا موکول شد.[۷۵]
گزارش - 616
در آستانه شروع رسیدگی به مسئله گروگان‌های امریکایی در مجلس شورای اسلامی، عصر امروز حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، با کاردار سوئیس دیدار و گفت‌وگو کرد. در این ملاقات کاردار سوئیس پیرو نامه قبلی، نامه دو نفر از نمایندگان کنگره امریکا را به هاشمی رفسنجانی تحویل داد. رئیس مجلس درمورد جواب نامه کنگره امریکا اظهار کرد: «امروز مجلس درمورد جواب نامه کنگره امریکا تصمیم گرفت و اصل مذاکره درباره گروگان‌ها فردا آغاز خواهد شد و مجلس تصمیم را خواهد گرفت. اکنون نوبت امریکاست که اگر درمورد گروگان‌ها حسننیت دارد، صداقت خود را در عمل نشان دهد.» هاشمی رفسنجانی افزود: «همان‌طورکه نامه کنگره امریکا در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی برای عموم خوانده شد ـ و حتی در مطبوعات هم منعکس گردید ـ ما نیز انتظار داریم دولت امریکا نیز متن جوابیه مجلس شورای اسلامی ایران را برای اطلاع مردم امریکا منتشر کند و اگر چنین نکند، عدم حسننیت خود را نشان داده است و این تخلف، در مذاکرات ما هم اثر سوء خواهد گذاشت.» هاشمی رفسنجانی در پایان گفت: «به‌هرحال، مجلس تصمیم نهایی را خواهد گرفت.»[۷۶]
گزارش - 617
آخرین پیشنهادهای امام خمینی درمورد آزادی گروگان‌های امریکایی و اظهارنظرهای مقام‌های دولت امریکا دراین‌باره، مورد بحث رسانه‌های گروهی غرب، به‌ویژه مطبوعات امریکا قرار گرفته است. «رونالد ریگان که ازطرف حزب جمهوری‌خواه امریکا نامزد مقام ریاست‌جمهوری آن کشور شده، گفته است: "وی فکر می‌کند که ایالات متحده می‌تواند با سه فقره از چهار شرطی که آیت‌الله خمینی رهبر ایران دو روز پیش برای آزادی گروگان‌های امریکایی پیشنهاد کرد، موافقت کند." ریگان خطاب به گزارشگران افزود: "امریکا باید از دارایی‌ها و سپرده‌های ایران در امریکا رفع توقیف به عمل آورده و ضمانت بسپارد که در امور داخلی ایران مداخله نکند". آقای ریگان گفت: "کلیه ادعاهای امریکا علیه ایران نیز باید پس گرفته شود، " ولی درمورد تقاضای آیت‌الله خمینی مبنی‌بر استرداد ثروت شاه سابق، ریگان گفت که "به چنین اقدامی بدون مراجعه به محاکم قضایی امریکا نمی‌توان دست زد." ریگان متعهد شد که درمورد مسئله گروگان‌ها که یکی از موضوعات مطروحه در مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری امریکاست مذاکراتی در آینده انجام ندهد و درصورتی‌که به مقام ریاست‌جمهوری امریکا انتخاب شود به هر توافقی که صورت گیرد گردن خواهد نهاد، هرچند آقای ریگان به ایران هشدار داد که اگر به ریاست‌جمهوری برسد بیش از آنچه که درحال‌حاضر ایران از امریکا انتظار دارد، به آن کشور امتیاز نخواهد داد.»[۷۷] از سوی دیگر، امروز سناتور هوارد بیکر، رهبر اقلیت جمهوری‌خواه سنای امریکا، اظهار عقیده کرد: «آزادی گروگان‌های امریکایی تهران قبل از انتخابات امریکا در نوامبر آینده (آبان‌ماه) ازلحاظ سیاسی می‌تواند به جیمی کارتر کمک کند، لیکن این امر نتیجه کلی را چندان تغییری نمی‌دهد. ...»[۷۸] مطبوعات امریکا نیز دراین‌مورد به اظهارنظر و تفسیر پرداخته‌اند: روزنامه نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «ایالات متحده که می‌کوشد در پاسخ به شرایط ظاهراً متعادل‌تر خمینی برای آزادی گروگان‌ها جانب احتیاط را از دست ندهد، خواستار ازسرگیری گفت‌وگوهای مستقیم دو کشور برای حل بحرانی شده است که 314 روز از آغاز آن می‌گذرد. در بیانیه وزارت امور خارجه امریکا گفته شده است که "از سخنان دیروز آیت‌الله خمینی و یا گفته‌های تند محمدعلی رجایی نخست‌وزیر رژیم جمهوری اسلامی ایران که سه‌شنبه گذشته ایراد کرد، امکان نتیجه‌گیری مشخصی وجود ندارد". در این بیانیه ضمن تکرار پیشنهاد دو هفته پیش ادموند ماسکی وزیر امور خارجه امریکا با رجایی، گفته می‌شود که امریکا آماده است برای تضمین آزادی گروگان‌ها در زودترین زمان ممکن تقاضاهای دولت ایران را مورد بررسی قرار دهد. اظهارنظر پرزیدنت کارتر درباره شرایط پیشنهادی آیت‌الله خمینی نیز محتاطانه بود. وی گفت: "ما آموخته‌ایم نسبت به بیانیه‌ها و اظهارنظرهای مقامات ایرانی بسیار محتاط باشیم." نیویورک‌تایمز اضافه می‌کند، باوجوداین به گفته مقامات امریکایی در سخنان خمینی نکته قابل‌توجهی وجود دارد و آن اینکه وی برای نخستینبار نسبت به شرایط آزادی گروگان‌ها نرمش زیادی نشان داده است و درخواست قبلی ایران را که به محاکمه‌کشیدن گروگان‌ها و پوزش‌خواهی امریکا بوده، کنار گذاشته است. ... به گفته نیویورک‌تایمز، امریکا می‌تواند به بخشی از شرایط خمینی پاسخ دهد. پرزیدنت کارتر می‌تواند با یک دستور بیش از هشت میلیارد دلار پول‌های ایران را که در نوامبر گذشته و به دستور خود او توقیف شده بود آزاد کند، اما دولت در پاسخ‌دادن به درخواست دیگر ریاست‌جمهوری اسلامی ایران و بازگرداندن ثروت شاه پیشین، فاقد هرگونه قدرتی است. ... واشنگتن‌پست نیز دراین‌مورد می‌نویسد: به گفته مقام‌های امریکایی بازگرداندن ثروت شاه پیشین ایران خارج از قدرت دولت امریکاست و از ژانویه سال 1979 که شاه ایران را ترک کرد، میزان ثروت شاه و محل نگهداری آن در خارج از کشور همچنان در پرده اسرار باقی مانده است. ...»[۷۹] بنا به گزارش خبرگزاری رویتر: «پارلمان ایران امروز بحث درباره سرنوشت گروگان‌های امریکایی را آغاز خواهد کرد. در نامهای خطاب به پارلمان ایران صادق قطب‌زاده وزیر امور خارجه خاطرنشان ساخت که تنها جرم جاسوسی تعداد انگشت‌شماری از 52 گروگان می‌تواند اثبات شود. وزارت امور خارجه امریکا در قبال بیانیه اخیر آیت‌الله خمینی بسیار محافظه‌کارانه رفتار کرده و گفته است بررسی‌های بیشتری دراین‌زمینه لازم است. ...»[۸۰]
گزارش - 618
تنش و تیرگی روابط با ادامه جریان جابه‌جایی سفارتخانه‌ها میان ایران و شوروی همچنان روبه افزایش است. دراین‌زمینه، امروز، «روابط عمومی استانداری گیلان اعلام کرد که کلیه پرسنل کنسولگری شوروی در رشت باید تا پایان 29 شهریور از گیلان خارج شوند.» گزارش خبرگزاری پارس حاکی است که «این اخطار به این دلیل است که مهلت قبلی دولت جمهوری اسلامی ایران به کنسولگری شوروی در رشت پایان یافته است.»[۸۱]
ضمیمه گزارش612: مراحل آزادسازی و پاک‌سازی محور نقده ـ اشنویه «این جاده با طول تقریبی 32 کیلومتر و اطراف آن 4 بار به ترتیب زیر توسط رزمندگان اسلام پاک‌سازی گردید: اولین عملیات مورخ 6/1/59 توسط نیروهای ارتش (لشکر64 ارومیه) اجرا شد که در جریان آن 4 نفر از نیروهای دشمن کشته و 8 نفر اسیر شدند. دومین عملیات مورخ 23/6/59 توسط نیروهای ارتش انجام شد. سومین عملیات مورخ 22/10/59 توسط نیروهای سپاه و بسیج اجرا گردید. چهارمین عملیات مورخ 25/6/60 توسط نیروهای سپاه، بسیج و ژاندارمری به اجرا درآمد. و پاک‌سازی نهایی این جاده سه روز پس از آزادسازی شهر اشنویه، یعنی بیستوسوم شهریورماه 1360، انجام شد. به این ترتیب، جاده نقده ـ اشنویه پس از مدت‌ها از اشغال نسبی گروهک کومه‌له و حزب منحله دمکرات آزاد گردید و به تصرف رزمندگان اسلام درآمد. تصرف این محور درپی پاک‌سازی ارتفاعات مشرف به روستای جبرئیل‌آباد توسط نیروهای سپاه و پیشمرگان مسلمان کرد و با حرکت سریع یگان‌های ژاندارمری صورت گرفت. هم‌زمان با آن، مین‌های فراوانی نیز کشف و خنثی شد.»[۸۲]
منابع و مآخذ روزشمار 1359/06/23
- ↑ سند شماره 276838 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کرمانشاه به فرماندهی عملیات غرب، 23/6/1359، بنا به گزارش فرمانده هنگ قصرشیرین.
- ↑ سند شماره 34439 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به دفتر ریاست‌جمهوری، 24/6/1359.
- ↑ سند شماره 276838 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 283184 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تهران (رکن3 ـ ژاجا) به کرمانشاه، اهواز، سنندج، ارومیه، 23/6/1359، برابر اعلام سماجا مستند به گزارش لشکر81 زرهی.
- ↑ سند شماره 298332 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران فرماندهی ـ ژاجا (رکن3 ـ عملیات).
- ↑ سند شماره 276859 از هنگ قصرشیرین به تهران ـ ژاجا (رکن3 ـ دایره عملیات)، 24/6/1359.
- ↑ سند شماره 276855 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا (مرکز فرماندهی ـ رکن3)، 23/6/1359، برابر اعلام گروهان قصرشیرین به استناد پاسگاه هدایت؛ و ـ سند شماره 283190 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه 05 به فرماندهی منطقه عملیات غرب، 23/6/1359، گزارش هنگ قصرشیرین مستند به گزارش گروهان و پاسگاه هدایت؛ و ـ سند شماره 276856 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ـ ف ـ ژاجا (مرکز فرماندهی ـ رکن3)، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 21421 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بانه)، ص217، بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 23/6/1359، ص2؛ و ـ روزنامه کیهان، 24/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، ص4.
- ↑ روزنامه کیهان، 24/6/1359، ص2، به نقل از ستاد عملیات مشترک غرب کشور، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 34439 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به دفتر ریاست‌جمهوری، 24/6/1359.
- ↑ سند شماره 276861 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به فرماندهی ناحیه کرمانشاه، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان سومار، 24/6/1359، مستند به گزارش پاسگاه کانی‌شیخ، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 283171 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران (رکن3) مرکز فرماندهی ژاجا، 23/6/1359، بنا به گزارش گروهان سومار.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، ص4.
- ↑ سند شماره 283411 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران (رکن3)، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 283722 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه 05 ـ ژاجا به فرمانده عملیات غرب، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 283413 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 23/6/1359، از هنگ ایلام به تهران (رکن3) دایره عملیات ـ مرکز فرماندهی، 23/6/1359، برابر گزارش گروهان صالح‌آباد.
- ↑ سند شماره 283860 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به فرماندهی عملیات غرب، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 21422 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 24/6/1359، ص1.
- ↑ سند شماره 283409 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به تهران ـ ژاجا (رکن3 ـ دایره عملیات)، 23/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
- ↑ سند شماره 34441 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ عملیات) به دفتر ریاست‌جمهوری، 23/6/1359، به نقل از هنگ ژاندارمری خوزستان، ساعت 11:30 دقیقه؛ و ـ سند شماره 21420 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال 8، ص2، 23/6/1359، گزارش هنگ ژاندارمری خوزستان؛ و ـ سند شماره 407 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال 9، ص5، 23/6/1359، از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2).
- ↑ سند شماره 43929 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، ص18، از فرمانداری خرمشهر، 23/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، خبرنگار جمهوری اسلامی از تهران در تماس تلفنی با فرمانداری خرمشهر.
- ↑ سند شماره 407 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال 9، ص3، 23/6/1359، از هنگ ژاندارمری آبادان، برابر اعلام ستاد مشترک عملیات جنوب، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 63781 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 24/6/1359، ساعت 00:40 دقیقه بعد از نیمه‌شب؛ و ـ سند شماره 21422 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 63772 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا ـ رکن2 (م 132) به نزاجا، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 25/6/1359، برابر خبر واصله از سماجا2، به نقل از مقامات نظامی عراق، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 63776 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (م ـ 132) به نزاجا، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 25/6/1359، ص2، برابر خبر واصله از رکن2 ارتش به نقل از منابع عراقی، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 63782 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (م 132) به نزاجا، 24/6/1359.
- ↑ سند شماره 346076 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به استانداری استان خوزستان (معاونت سیاسی، انتظامی)، 24/6/1359؛ و ـ سند شماره 403929 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، صص15 و 16.
- ↑ سند شماره 63740 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نداجا، 23/6/1359، ساعت 22:10.
- ↑ سند شماره 63774 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 23/6/1359، ساعت 9:45.
- ↑ سند شماره 407 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال 9، ص2، 23/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری سوسنگرد، مستند به گزارش گروهان ژاندارمری بستان، 23/6/1359، برابر اعلام پاسگاه دویرج.
- ↑ سند شماره 297762 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ژاندارمری سوسنگرد به تهران ـ ف ـ ژاجا (رکن3 ـ دایره عملیات)، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 407 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال 9، ص5، 23/6/1359، از ناحیه ژاندارمری خوزستان (رکن3)، 23/6/1359.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 180، تاریخ 24/6/1359، ص13، به نقل از رادیو کویت، 23/6/1359؛ و ـ همان (ضمیمه)، ص36، رادیو کویت (بخش عربی)، ساعت 15:30، 23/6/1359.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 180، تاریخ 24/6/1359، صص3 و 4، بغداد ـ خبرگزاری فرانسه، 23/6/1359، به نقل از روزنامه الثوره.
- ↑ همان (ضمیمه)، صص37 و 38، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر بغداد، ساعت 17:30، 23/6/1359.
- ↑ همان، ص36، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر بغداد، ساعت 17:30، 23/6/1359.
- ↑ همان، ص33، بخش عربی رادیو لندن، ساعت 17:30، 23/6/1359.
- ↑ همان، ص10، رادیو لندن (فارسی)، ساعت 20:45، 23/6/1359.
- ↑ همان، صص9 و 10، رادیو لندن (فارسی)، ساعت 20:45، 23/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از خرم‌آباد، 23/6/1359.
- ↑ همان، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از کرمانشاه در گفت‌وگو با فرماندار قصرشیرین، 23/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 22/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از همدان.
- ↑ سند شماره 63774 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 23/6/1359، ساعت 9:45.
- ↑ سند شماره 63755 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (پیرانشهر)، ص60، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به شاجا، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 21422 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص120، بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 24/6/1359، ص1.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 23/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از سنندج.
- ↑ روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از سردشت.
- ↑ سند شماره 63755 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بیجار)، ص193، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به شاجا، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 21422 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص120، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 24/6/1359، ص1، گزارش شماره 101981 مورخ، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 34440 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاندارمری جمهوری اسلامی (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به دفتر ریاست‌جمهوری، 24/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری سردشت؛ و ـ سند شماره 34450 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ عملیات) به دفتر ریاست‌جمهوری، 24/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری سردشت.
- ↑ سند شماره 63754 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 23/6/1359، ساعت 20:50، برابر اعلام ژاجا.
- ↑ مصطفی ایزدی، تاریخ بیست ساله پاسداری از انقلاب اسلامی (ضدانقلاب و ضدانقلابیون)، تهران: دانشگاه امام حسین(ع)، دانشکده فرماندهی و ستاد، 1386، ج4، ص251، آزادسازی و پاک‌سازی محورهای مواصلاتی.
- ↑ سند شماره 63789 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به ژاجا، 24/6/1359، ساعت 8:20، برابر اعلام نزاجا مستند به گزارش لشکر64 ارومیه؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 25/6/1359، ص1، برابر گزارش لشکر64 ارومیه.
- ↑ سند شماره 57255 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص123، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (مد عملیات)، 25/6/1359، برابر اعلام فرمانداری میاندوآب مستند به گزارش گروهان ژاندارمری میاندوآب، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 21424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 26/6/1359، ص3، برابر گزارش ژاندارمری میاندوآب، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 63792 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (پاوه)، ص223، از مرکز فرماندهی غرب به مرکز فرماندهی سپاه، 24/6/1359، ساعت 00:25.
- ↑ سند شماره 63788 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص119، از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 24/6/1359.
- ↑ سند شماره 57255 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص123، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (مد عملیات)، 25/6/1359، برابر اعلام فرمانداری میاندوآب مستند به گزارش گروهان ژاندارمری میاندوآب، 23/6/1359؛ و ـ سند شماره 21424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 26/6/1359، ص3، برابر گزارش ژاندارمری میاندوآب، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 25/6/1359، ص2، طبق خبر واصله از شاهین‌دژ، به شماره 5783، 24/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از ارومیه در تماس با فرماندار میاندوآب.
- ↑ سند شماره 34439 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به دفتر ریاست‌جمهوری، 24/6/1359.
- ↑ سند شماره 416 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش شاجا برابر اعلام شهربانی پاوه، 24/6/1359؛ و ـ سند شماره 63790 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به سپاه پاسداران، 24/6/1359، برابر اعلام ژاجا مستند به گزارش گروهان پاوه؛ و ـ سند شماره 143604 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه به مرکز فرماندهی سپاه غرب، 24/6/1359، برابر اعلام ژاندارمری مستند به گزارش گروهان پاوه؛ و ـ سند شماره 21422 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص120، بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 24/6/1359، ص1؛ و ـ سند شماره 141605 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه غرب، 25/6/1359، برابر اعلام شهربانی پاوه؛ و ـ روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، به نقل از روابط عمومی ستاد عملیاتی غرب کشور.
- ↑ سند شماره 21422 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص120، بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 24/6/1359، ص1، برابر اطلاع واصله از سقز، ازجمله گزارش طلاعی فرماندار سقز، 23/6/1359؛ و ـ روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، به نقل از خبرگزاری پارس.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 25/6/1359، ص12؛ و ـ روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2.
- ↑ سند شماره 94544 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (نوسود)، ص263، از سماجا2 (ح ـ ع) به ت ـ ف ـ ژاجا (رکن2)، 23/6/1359، برابر گزارش نزاجا.
- ↑ سند شماره 94543 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (مریوان)، ج1، ص195، از سماجا2 (ح ـ ع) به ت ـ ف ـ ژاجا (رکن2)، 23/6/1359، برابر گزارش ژاجا؛ و ـ سند شماره 57295 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به (مرکز فرماندهی) سنندج، 26/6/1359، پیرو 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 21421 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بانه)، ص217، بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 23/6/1359، ص2، بنا به گزارش کرمانشاه، به شماره 104136، 23/6/1359.
- ↑ سند شماره 63752 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، ج1، ص311، از سماجا2 (ح ـ ع) به ت ـ ف ـ نزاجا، 23/6/1359، برابر گزارش شاجا.
- ↑ نامه مردم، شماره 332، 23/6/1359، ص7.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/6/1359، ص10.
- ↑ مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول، صص 708 ـ 705.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 23/6/1359، ص10.
- ↑ صحیفه نور، جلد 13، ص85.
- ↑ همان، ص86.
- ↑ همان، ص87.
- ↑ مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول، ص708.
- ↑ همان، صص 715 ـ 708.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، ص1؛ و ـ روزنامه کیهان، 24/6/1359، ص3، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس از تهران.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه (ضمیمه)، شماره 180، تاریخ 24/6/1359، ص9، رادیو لندن (فارسی)، ساعت 7:45، 23/6/1359؛ و ـ همان، ص32، رادیو لندن (بخش عربی)، ساعت 17:30، 23/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 25/6/1359، ص12، به نقل از خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری فرانسه از واشنگتن.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه (ضمیمه)، شماره 180، تاریخ 24/6/1359، صص 30 ـ 27، به نقل از رادیو صدای امریکا (فارسی)، ساعت 7، 23/6/1359.
- ↑ همان، صص30 و 31، رادیو صدای امریکا (فارسی)، ساعت 7، 23/6/1359، به نقل از خبرگزاری رویتر.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/6/1359، ص‌آخر، به نقل از خبرگزاری پارس از رشت.
- ↑ مصطفی ایزدی، تاریخ بیست ساله پاسداری از انقلاب اسلامی (ضدانقلاب و ضدانقلابیون)، تهران: دانشگاه امام حسین(ع)، دانشکده فرماندهی و ستاد، 1386، ج4، ص251، آزادسازی و پاک‌سازی محورهای مواصلاتی.