1362.05.06

روزشمار جنگ سال 1362 1362.05.06
نام‌های دیگر	شش مرداد
تاریخ شمسی	1362.05.06
تاریخ میلادی	28 ژوئیه 1983
تاریخ قمری	17 شوال 1403

1360.05.06

1361.05.06

1363.05.06

1364.05.06

1365.05.06

1366.05.06

1367.05.06

1. باتوجه‌به الحاق‌نکردن نیروهای سمت چپ و راست جاده در عملیات والفجر۲ که مانع اصلی آن تصرف‌نشدن ارتفاع ۲۰۶۲ در سمت چپ جاده و جنوب‎شرقی ارتفاع ۲۵۱۹ بود، فرماندهی سپاه روز گذشته به تیپ۳۳ المهدی(عج) مأموریت داد که با ۲ گردان این ارتفاع را تصرف کند و امکان الحاق محور شمالی و جنوبی را فراهم آورد. به‎دنبال ابلاغ این مأموریت، نیروهای تیپ مذکور از اولین ساعات امروز و با عبور از نیروهای گردان۱۲۹ در دامنه ارتفاع ۲۸۰۰ کدو، حرکت خود را به‎سمت هدف آغاز کردند و در یک عملیات غافلگیرانه موفق شدند با انهدام ۲ گروهان از نیروهای عراقی و تحمیل تلفات سنگین به دشمن، ارتفاع ۲۰۶۲ را تصرف کرده و با نیروهای تیپ۱۵۵ شهدا که در ارتفاع ۲۵۱۹ مستقر بودند، الحاق کنند. بدین‎ترتیب، نیروهای خودی در محور چپ نزدیک‌ترین ارتفاع مسلط به جاده منتهی به تنگه دربند را دراختیار گرفتند، ولی الحاق محور شمالی و جنوبی انجام نشد. پس از اجرای این عملیات و استقرار نیروهای تیپ۳۳ المهدی(عج) در ارتفاع ۲۰۶۲ که هم بهتر از ارتفاع ۲۵۱۹ امکان دید و تیر بر جاده را داشت و هم نزدیک‎تر از آن به جاده بود، محسن رضایی و سرهنگ علی صیاد شیرازی درباره وضعیت کلی عملیات و امکان ادامه آن به گفت‎وگو پرداختند. محسن رضایی به نقل از شنود قرارگاه خاتم‎الانبیاء(ص) سپاه خبری را اعلام کرد که نشان می‌داد عراق برای بازپس‎گیری ارتفاعات ازدست‎رفته درحال برنامه‌ریزی و تلاش است. وی گفت: شنود، خبری را از عراق دریافت کرده که حاکی‎از آمدن رئیس ستاد فرماندهی کل عراق به اربیل است. به گزارش این واحد، قرار است صدام حسین هم تا ساعاتی دیگر به اربیل وارد شود. محسن رضایی همچنین درباره ورود نیروهای جدید اظهار کرد: تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) ۴ گردان آماده دارد که قرار است فردا ساعت ۴:۳۰ صبح از باختران حرکت کنند. لشکر۳۲ انصارالحسین هم ۵ گردان دارد که آنها هم به‎سمت پیرانشهر حرکت خواهند کرد. در ادامه این گفت‌وگو تداوم اجرای عملیات از دامنه ارتفاع ۲۵۱۹ به‏سمت غرب، تصرف ارتفاع مامی‎خلان و محاصره پادگان چومان مصطفی که مرکز فرماندهی منطقه و عقبه اصلی و پشتیبانی‎کننده نیروهای عراقی است، مورد بحث قرار گرفت، ولی برآوردها نشان می‌داد که هم شناسایی منطقه و کسب آمادگی یگان‌ها زمان‎بر خواهد بود و هم ممکن است نیروی کافی برای اجرای عملیات در دسترس نباشد.

________________________________________

2. با آمدن صدام حسین رئیس ستاد فرماندهی کل ارتش عراق به اربیل و گزارش‎های واحد شنود که حاکی‎از عزم عراق برای اجرای عملیات با هدف بازپس‌گیری ارتفاعات ازدست‎رفته بود، امروز از ساعت ۸:۳۰ صبح نیروی زمینی عراق پاتک سنگینی را علیه نیروهای خودی مستقر در ارتفاع ۲۰۶۲ و ۲۵۱۹ در محور چپ منطقه آغاز کرد. شروع پاتک دشمن به این صورت بود که ابتدا یک هواپیما چندین بمب شیمیایی بر روی مواضع گردان۱۲۹ و افراد بارزانی فرو ریخت و سپس مواضع خط مقدم بمباران و گلوله‏باران شد. به‏دنبال آن، ۲۵ فروند بالگرد حمل نفر با محافظت بالگردهای توپ‎دار و چند فروند میگ درصدد پیاده‏کردن نیروهایی از تیپ‏های ۶۶ و ۵ و یک تیپ نیرو مخصوص در پشت نیروهای خودی بین ارتفاع ۲۵۱۹ گردمند و ارتفاع ۲۸۰۰ کدو بود که بخشی از این نیروها را نیز تخلیه کرد، ولی با هماهنگی‌هایی که فرماندهی عملیات با توپخانه به عمل آورد توپخانه‌های خودی محل فرود بالگردها را به‏شدت زیر آتش قرار دادند و مانع ادامه کار دشمن شدند. از سوی دیگر، افراد خودی که در ارتفاعات ۲۵۱۹ و ۲۰۶۲ و کدو حضور داشتند موفق شدند تا ساعت ۱۲:۲۵، تعداد ۶ بالگرد عراقی را ساقط کنند و یک گردان از نیروهای دشمن را که در محل هلی‌برن حضور داشتند به محاصره درآورند. همچنین یک فروند از بالگردهای دشمن به‏علت نقص فنی در منطقه خودی فرود آمد و خدمه پرواز آن به اسارت نیروهای تیپ۳۳ المهدی(عج) درآمدند. گفتنی است تا ساعت ۱۳، تعداد بالگردهای ساقط‏شده عراق به ۸ فروند رسید. دشمن که با حضور صدام حسین در اربیل و فرمانده سپاه یکم در منطقه عملیاتی به‎طور جدی قصد تصرف ارتفاع ۲۵۱۹ گردمند و ارتفاع ۲۸۰۰ کدو را داشت بار دیگر در ساعت ۱۳:۴۵ با چند بالگرد روی ارتفاعات ۲۵۱۹ و ۲۰۶۲ نیرو پیاده کرد و این‏بار توانست ارتفاع ۲۰۶۲ را بازپس بگیرد. به‎دنبال این اتفاق ارتش عراق با تقویت نیروهای خود بخشی از ارتفاع کدو را نیز به تصرف درآورد که براثر آن تعدادی از افراد تیپ۳۳ المهدی(عج) و افراد گردان۱۲۹ به شهادت رسیدند. براساس نوشته راوی قرارگاه مالک اشتر، یکی از علل سقوط ارتفاع کدو نبود تجهیزات مناسب همچون تیربار و سنگر دفاعی در روی این ارتفاع بود. دشمن برای تصرف این ارتفاعات ۴ گردان نیروی تازه‎نفس از تیپ‌های مختلف به منطقه هلی‌برن کرده بود. پس از این کشمکش‌ها فرماندهی عملیات تلاش کرد با اعزام نیروهای جدید به منطقه هم مانع نیروی پیشروی عراقی‎ها شود و هم ارتفاعات ازدست‎رفته را بازپس بگیرد، ولی کمبود نیرو مشکل اصلی اجرای این تصمیم بود. به‎ناچار حدود ۲ گروهان از نیروهای لشکر۱۴ امام حسین(ع) برای جلوگیری از پیشروی دشمن به‎طور اضطراری به محل درگیری اعزام شدند و بخشی از ارتفاع کدو را بازپس گرفتند، ولی باوجود تلاش زیاد نتوانستند ارتفاع ۲۵۱۹ را بازپس بگیرند و به‎ناچار عقب آمدند. در وقایع امروز، عراق با تحمل تلفات فراوان و ازدست‎دادن ۸ فروند بالگرد و در دو مرحله عملیات هلی‌برن توانست ارتفاع ۲۵۱۹ و ۲۰۶۲ را که نیروهای تیپ۳۳ المهدی(عج) در ساعات اولیه بامداد امروز تصرف کرده بودند پس بگیرد، البته نیروهای عراقی در ساعاتی نیز بخشی از ارتفاع کدو را تصرف کردند، ولی با ورود نیروهای جدید و مقاومت قوای خودی، عراقی‌ها عقب رانده شدند و رخنه آنها در این ارتفاع ترمیم شد.*

________________________________________

3. با سقوط ارتفاع ۲۵۱۹ و با‎توجه ‎به اینکه از سویی عراق متحمل خسارات و تلفات سنگین شد و از سوی دیگر مقاومت نیروهای خودی مانع اساسی در پیش‌ روی بیشتر نیروهای عراقی بود، لذا عراق رغبت چندانی برای ادامه عملیات نشان نداد. بنابراین پس از فروکش‎کردن بحران، فرماندهی عملیات با نظر به نبود نیرو، اجرای عملیات جدید را تا آماده‎شدن لشکر۳۲ انصار الحسین و تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) به تعویق انداخت و قرار شد واحدهای مختلف این یگان‎ها از فردا اقدامات خود را برای استقرار، شناسایی، توجیه نیروها و... را آغاز کنند. طرح کلی‎ای که فرماندهی برای به‏کارگیری دو یگان مزبور در نظر داشت اجرای عملیاتی در محور چپ با مأموریت بازپس‌گیری ارتفاعات ۲۵۱۹ و ۲۰۶۲ و سرازیرشدن از ارتفاعات به‎سمت تنگه دربند بود. ازطرفی، نیروهای لشکر۸ نجف و ۱۴ امام حسین(ع) مقرر بود از محور راست عمل کرده و ضمن تصرف ارتفاعات مسلط به تنگه دربند در هر دو جناح عملیات در تنگه دربند الحاق کنند. محسن رضایی همچنین به رده‌های ستادی قرارگاه مالک اشتر پیشنهاد کرد که برای توجیه فرماندهان و عناصر شناسایی لشکر۳۲ انصارالحسین و تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع)، افرادی از بارزانی‌ها (حزب دمکرات کردستان عراق) که به منطقه آشنایی کامل دارند دراختیار این ۲ یگان قرار گیرند تا کارها به‎سرعت مرحله مقدماتی را طی کرده و یگان‌ها آماده عملیات شوند. باتوجه‏به اینکه چندین روز طول خواهد کشید تا ۲ یگان تازه‎وارد به منطقه آشنا شوند و سوله‌های پشتیبانی خود را آماده کنند و شناسایی‌های لازم را انجام داده و طرح مانور تهیه کنند و از سوی دیگر یگان‌های حاضر در منطقه همچون لشکر۸ نجف و ۱۴ امام حسین(ع) نیز که مأموریت اجرای عملیات در محور راست را برعهده دارند درحال‎حاضر فاقد نیروی تازه‎نفس هستند و گردان‌های آنها روزهای آخر آموزش و آمادگی بدنی را طی می‌کنند، لذا ادامه عملیات به چند روز آینده موکول و قرار شد تا آمادگی یگان‌ها برای ادامه عملیات، خط پدافندی مستحکمی در حدفاصل ارتفاع ۲۵۱۹ گردمند و ارتفاع ۲۸۰۰ کدو و از سرسول به کدو با همکاری گردان ۱۲۲ و ۱۳۲ و نیروهای تیپ۳۳ المهدی(عج) تشکیل شود و همچنین چند قبضه توپ و خمپاره و مقداری مهمات مورد نیاز برای عملیات به منطقه انتقال یابد.

________________________________________

4. امروز صبح حسین همدانی و کاظم رستگار فرماندهان لشکر۳۲ انصارالحسین و تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) و کادر فرماندهی این ۲ یگان در قرارگاه فرماندهی عملیات در پیرانشهر حضور یافتند و غلامعلی رشید کلیاتی از اجرا و وضعیت عملیات از آغاز تا امروز را به اطلاع آنها رساند. سپس رشید مأموریت این دو یگان را برای حاضران توضیح داد. وی در سخنان خود به چگونگی طراحی مانور، علت موفق‌نشدن کامل در دستیابی به اهداف از پیش‌ تعیین‏شده، مشکلات به‏وجودآمده ناشی‎از نبود جاده برای تدارک نیروهای درگیر، نقش بالگردهای هوانیروز در تدارک نیروها، تفاوت‌های اساسی جنگ در منطقه کوهستانی کردستان و مناطق جلگه‌ای خوزستان، چگونگی فرماندهی یگان‌های موجود دشمن در منطقه و استفاده مناسب آنها از آتش ادوات و حساسیت موقعیت جغرافیایی دربند برای عراق، مطالبی بیان کرد. گزیده‌ای از سخنان وی بدین‏شرح است: «قرار بود که ۲ تیپ عمل کنند؛ یکی تیپ المهدی(عج) با ۵ گردان و تیپ۲ از لشکر۷۷ با ۳ گردان؛ روی‎هم ۸ گردان. در ابتدا هرکس از بالا منطقه را می‌دید احساس می‌کرد که این ۸ گردان برای تأمین کافی است، ولی برای نگهداری کم بود و الآن هم ما دچار آن شده‌ایم. چند راهکار پیشنهاد شده است: یکی تک جبهه‌ای از جاده بود و دیگری تک دورانی و احاطه‌ای از ارتفاعات شمالی و جنوبی و ما باید این دو نیرو را می‌بردیم و در ناحیه دربند باهم الحاق حاصل می‌کردند و عیب عملیات ما این بود که ما در این دو بازو؛ بین ارتفاعات (سمت چپ و راست جاده) کم نیرو گذاشتیم و گردان‎ها وقتی به دربند رسیدند توان نداشتند. برای همین دربند در دست دشمن ماند و از همان نقطه استفاده کرد و تا الآن هم خودش را حفظ کرده است. ما مقداری نیرو خرج پایگاه‌های دشمن کردیم و فکر می‌کردیم که برای این پایگاه‌ها یک دسته یا ۲ دسته و ۳ دسته کافی است، درحالی‎که گاهی اتفاق می‌افتاد که در هر پایگاه یک گردان از دشمن حضور داشته که خیلی هم مقاومت می‌کردند. مهمات به اندازه کافی داشتند و می‌جنگیدند، به‎هرحال عیب عملیات ما این بود که ما باید این دو بازو (ارتفاعات محور شمالی و جنوبی) را با قدرت وارد عمل می‌کردیم و مسئله دربند را حل می‌کردیم. تصور ما این بود که می‌توانیم هزار نفر اسیر بگیریم، ولی چیزی درحدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ نفر اسیر گرفتیم. دشمن هم دائماً فشار می‌آورد که روی ارتفاعات شمال جاده (سمت راست) بیاید حالا کاری که برادرها باید بکنند: ما تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) و انصارالحسین را برای تکمیل عملیات و احیاناً انهدام بیشتری از دشمن در پشت دربند به منطقه آوردیم. برادر محسن و برادر شیرازی بعد از شناسایی لازم تصمیم خود را به شما ابلاغ خواهند کرد. ما در ارتفاعات محور شمالی برای تکمیل عملیات، از لشکر۸ نجف و ۱۴ امام حسین(ع) دو تیپ به کار گرفتیم: یک تیپ منها و یک تیپ سه‏گردانی، یعنی چیزی در حد ۵ گردان، ولی چون این ۵ گردان را تکه‌تکه وارد عمل کردیم، یعنی درحدود سه شب خرج کردیم نتوانستیم کاری از پیش ببریم. چندین بار این ارتفاعات واقع در یک کیلومتری جاده را گرفتیم، ولی شب بعد پس دادیم. علت اصلی هم این بود که نمی‌توانستیم این پایگاه‌ها را تدارک ببینیم. بچه‌ها از صبح تا شب می‌جنگیدند و می‌گرفتند، ولی ما نمی‌توانستیم تدارک کنیم. حالا اگر با قدرت روی جاده بیاییم و بتوانیم جاده را باز کنیم و بچه‌ها را تدارک کنیم خوب است. الآن باید دنبال این باشیم که این دو بازو را در منطقه دربند به هم الحاق بدهیم، مثلاً تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) از این‏طرف و تیپ انصارالحسین از طرف دیگر بیاید. هدف ما بستن دربند و انهدام نیروی دشمن است که در پشت دشت آرایش گرفته‌اند. الآن وقتی روی ارتفاعات می‌روید می‌بینید که تمام توپخانه و نیروی دشمن زیر پای شما آرایش داده شده است. چیزی در حد ۱۸ گردان در اینجا خرج شده و وارد عمل کرده‎ایم، ولی چون دربند به‏طور کامل اجرا نشد و نیروها را یک‏دفعه وارد عمل نکردیم این‎طور شد. تدارک و پشتیبانی مسئله بسیار مهمی است. بیشتر تدارک با هلیکوپتر صورت گرفته است، ولی از حاج‎عمران روی این محور شمالی جاده‌ای ساخته شده که تمام شده است، تقریباً این محور نیازی به هلیکوپتر ندارد، مگر برای تخلیه مجروح و در شرایط سخت. الآن سعی ما بر این است که یک جاده به ارتفاع کدو کشیده شود. ... در کوهستان به‏کارگیری نیروی احتیاط خیلی مشکل است و تا بخواهی تصمیم‌ بگیری و این نیرو را حرکت بدهی و به منطقه دیگری برسانی، ۱۰ - ۱۲ و گاهی ۱۴ ساعت طول می‌کشد. این‎طور نیست که در عرض دو ساعت بتوانیم نیروی احتیاط را وارد عمل کنیم. فرمانده باید بیشتر به فکر نیرویی باشد که موضع را می‌گیرد، لذا تمرکز فرماندهی از دست خارج می‌شود، یعنی شما نمی‌توانید تمام نیروها را هدایت بکنید، فرمانده گردان‌های شما باید خودکفا باشند، وقتی درگیر است خودش باید ابتکارعمل، خلاقیت و ایثار داشته باشد و مقاومت کند و ممکن است ۱۲ - ۱۴ ساعت یا حتی ۴۸ ساعت یا ۷۲ ساعت نه آب، نه غذا و هیچ‏چیز به او نرسد. باید مقاومت کند، ابتکار داشته باشد و بجنگد. برای همین یک مقدار تمرکز فرماندهی از دست فرمانده تیپ رها می‌شود. ... وضعیت زمین طوری است که سازمان نیرو را تکه‌تکه می‌کند و جبهه درست می‌شود. مثلاً بین این دو ارتفاع یک جبهه درست می‌شود که نه می‌توان به او کمک کرد و نه می‌توان او را هدایت کرد، یعنی تماماً بستگی به ابتکار شخص فرمانده گردان یا گروهانی دارد که در آنجا عمل کرده است. یک برادری داشتیم (مرتضی جاوید) فقط یک نقطه مواصلاتی عراق را بسته بود، یعنی روی این هیجده بیست کیلومتر جاده فقط یک نقطه‌اش را بسته بود. این نکته و ایثار و مقاومت برادرها بود که ما توانستیم از این عملیات بهره‌گیری کنیم. اگر رها می‌کرد جاده دست دشمن می‌افتاد. ما اصلاً نمی‌توانستیم به او کمک کنیم، ۷۲ ساعت به او کمک نرسید اگر یک کم عقب می‌آمد دوباره جاده در دست دشمن بود و چه‎بسا ۴۰ - ۵۰ درصد این عملیات دوباره به هم می‌خورد. برای همین باید فرمانده گردان‌ها متکی به ایمان خود باشند و انتظار نداشته باشند که خیلی سریع همه چیز به آنها برسد تا وقتی که راه‌ها باز شود و راه‏حلی پیدا شود که بتوانیم به آنها برسیم. این از خصوصیات جنگ در کوهستان است. ... تاکنون دشمن تیپ۵ و تیپ۴۲۳ را وارد عمل کرده، آسیب زیادی هم دیده، نیروی زیادی از دشمن کشته شده‌اند. کشته‌هایشان الآن هم هست. دشمن یک تیپ تازه‏نفس در مقابل ما دارد و مرتب نیرو می‌آورد. به‏علت فرصتی که به آنها داده شده توپخانه خود را سازمان داده است. آتش توپخانه هم مؤثر است. از آتش خمپاره و آتش ۶۰ و ۸۰ هم خوب استفاده می‌کند. ... دشمن برای حفظ دربند تلاش می‌کند چون می‌داند اگر دربند را از دست بدهد باید چیزی درحدود هشت نه کیلومتر آن طرف دربند موضع بگیرد. برای همین با تمام توان آمده و به دربند چنگ زده و آن را حفظ کرده است. با آتش و بمباران زیاد و راکت‌های هلیکوپتر و به هر صورت که می‏تواند فشار می‌آورد، هلی‎برن می‌کند، می‌گیرد و درگیر است. الآن چیزی درحدود ۴ تیپ یا ۳ تیپ از تیپ‌های سه‏رقمی وارد عمل کرده است. ... تا حالا هرچه بمباران کرده الحمدلله از ما تلفات نگرفته است. شاید در روز ۷۰ - ۸۰ پرواز بمباران کرده است، ولی به آن شکل تلفات نداده‌ایم. خداوند هم خیلی کمک کرده دشمن چند بار خودش را بمباران کرده، هلیکوپترهای خودش را زده نیروهایش به جان هم افتادند و دو سه ساعت گروهان با گروها‌ن درگیر شده بود. چندین‏بار این اتفاق افتاد. این مشکلاتی بود که عراق با آن روبه‌رو بوده است.»

________________________________________

5. برخی اخبار مربوط به عملیات و سایر اقدامات نظامی در منطقه میانی عبارت‏اند از: در عملیات امروز علاوه‏بر سرنگونی ۸ فروند بالگرد، ۲ فروند هواپیمای میراژ و یک فروند میگ نیز با آتش جنگنده‌های نیروی هوایی سرنگون شدند. به گزارش علی اسحاقی مسئول واحد شنود قرارگاه خاتم‏الانبیاء(ص) سپاه، صدام برای هدایت و نظارت عملیات امروز به اربیل آمده و پی‌در‌پی دستور حمله می‌دهد. وی فرماندهان را تهدید می‌کند که پیش بروند. می‌گوید تصرف ارتفاعات ۲۵۱۹ و کدو باید تا غروب تمام شود. درهمین‏حال، فرمانده یک تیپ و فرمانده سپاه یکم از صبح با پرواز به‏وسیله یک بالگرد وضعیت را بررسی و فرماندهی می‌کنند. عراق برای این عملیات ۶۰ بالگرد در نظر گرفته که ۲۰ فروند در دیاله و درحال آماده‏باش، ۲۰ فروند در چومان مصطفی و ۲۰ فروند هم در عقبه نزدیک محل تجمع نیرو و انتقال آنها به منطقه درگیری هستند. بالگردها در اولین مرحله قصد داشتند نیروهای خود را در منطقه‌ای بین ارتفاعات ۲۵۱۹ و کدو پیاده کنند، ولی سقوط ۸ فروند بالگرد و آتش دقیق توپخانه خودی و مقاومت نیروهای ایرانی در منطقه مانع ادامه هلی‌برن عراقی‌ها شد و آنها به‎ناچار ساعتی عملیات را متوقف کردند. از سویی، سرهنگ صیاد شیرازی اطلاع داد که واحد شنود قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) سپاه با نفوذ به شبکه مخابراتی عراق و ارسال کد رمزهای مخصوص خودشان ۲ گردان را به‏سمت همدیگر هدایت کرد و آنها ناخواسته باهم درگیر شدند و تلفاتی را به همدیگر وارد کردند. همچنین پس از آنکه یک بالگرد عراقی به‎علت نقص فنی در منطقه‌ای که نیروهای تیپ۳۳ المهدی(عج) حضور داشتند، فرود آمد افراد این تیپ هر دو خلبان آن را اسیر کرده و برای آنکه عراقی‌ها نتوانند منطقه را بازپس گرفته و این بالگرد را مجدد بازگردانند یکی از باله‌های آن را شکستند. دراین‎حال، دشمن در منطقه‌ انه که در جنوب ارتفاع ۲۵۱۹ واقع است و فاصله هوایی اندکی با پادگان چومان مصطفی دارد، یک مقر فرماندهی تاکتیکی تشکیل داد. به‎علاوه، در ساعت ۷:۳، تعدادی هواپیمای عراقی به حریم هوایی پادگان پیرانشهر و مواضع توپخانه وارد شدند و چندین راکت و بمب رها کردند که تعدادی از بمب‎ها به یک زاغه مهمات توپخانه و کاتیوشا اصابت کرد و ۴۰۰ گلوله این زاغه در آتش سوختند. همچنین یک دستگاه خودروی ایفا آتش گرفت و یک سرباز به شهادت رسید. براساس گزارش فرمانده قرارگاه مالک اشتر، فعالیت هوانیروز در این روز بدین‎شرح بوده است: - بالگرد شنوک، ١٢ سورتی پرواز به مدت ١٨ ساعت، حمل افراد ٧٦٨ نفر، حمل ٨٠ زخمی، ٢٠ شهید و حمل ٤٠ تن بار. - بالگردهای ٢١٤، ٢٦ سورتی پرواز به مدت ١٩ ساعت، حمل افراد ١٨٧ نفر، حمل ١١٥ مجروح و ٩ شهید. - بالگرد کبری، ١٢ سورتی پرواز به مدت ٧ ساعت و ٤٥ دقیقه، حملات مصرفی ٩ راکت و ٤٥٠ تیر ٢٠ میلی‌متری. از سوی دیگر، هواپیماهای عراقی منطقه گلان در مهران را بمباران کردند که براثر آن ۳ تن از روستائیان مجروح شدند. همچنین چندین فروند هواپیمای عراقی از ارتفاع زیاد اقدام به فروریختن چند بمب به منطقه عمومی مهران کردند که تمامی بمب‌ها در ارتفاعات و بیابان‌های اطراف شهرهای مهران و ایلام فرو آمدند و خساراتی به‎بار نیاوردند. علاوه‎بر اقداماتی که دشمن در منطقه عملیاتی انجام می‌داد فعالیت‌های هوایی و توپخانه آن در دیگر مناطق نیز ادامه داشت. در منطقه عمومی سرپل ذهاب هواپیماهای عراقی صبح محور قصر شیرین و بعدازظهر نیز جاده این شهر و سمت راست قلاویزان را بمباران کردند. رفت‎وآمد خودروهای دشمن در محور چپ قصر شیرین - ناصرخان به‎سمت جنوب زیاد بود. در این روز همچنین به شهر سرپل ذهاب و اطراف آن ۸۰ گلوله شلیک کرد. در گزارش‌های ارسالی به نتایج اقدامات دشمن اشاره نشده است.

________________________________________

6. از شامگاه امروز نیروهای تیپ امام صادق(ع) از لشکر۵ نصر که مأمور اجرای عملیات در دورترین منطقه عملیاتی در ارتفاعات نمه‌کلان‌بو واقع در شمال منطقه بودند، به‎طور مخفیانه به شیارهایی که از قبل شناسایی شده بود انتقال داده شدند. این طرح بدین‏سبب اجرا شد که براساس برآوردهای انجام‏شده اگر نیروها پس از غروب آفتاب در روز عملیات، اقدام به حرکت و رسیدن به خط تماس با دشمن می‏کردند به‏علت دوری راه، خستگی بر آنها غلبه می‏کرد و از توان آنها برای اجرای عملیات کاسته می‎شد. لذا به‏منظور تسهیل در این امر، نیروهای یگان مزبور پس از غروب آفتاب با رعایت اصول حفاظتی به‎سوی محلی که در حدفاصل خط خودی و خط مقدم عراق در شیارهای نمه‌کلان‌بو در نظر گرفته شده بود حرکت کردند و مقرر شد ساعات باقی‎مانده امشب تا روشنایی فردا و زمان اعلام ساعت حرکت به‏سمت هدف، در آن منطقه به‏صورت استتار باقی بمانند. گفتنی است مقدماتی نیز علاوه‏بر تعیین مکان جای مناسب برای استقرار این واحد در نظر گرفته شده بود که از آن جمله حمل مقدار مورد نیاز آذوقه و آب برای مصرف ۲۴ ساعت، وسایل و تجهیزات جنگی، استتار و... بود. این تدارکات از روزهای قبل به‎تدریج به آن محل انتقال داده شد. فرماندهی لشکر۴۱ ثارالله(ع) نیز نیروهای خود را گروهان‎به‎گروهان به نزدیک‌ترین خط تماس، انتقال داد تا در طول روز با استتار کامل در منطقه مورد نظر به سر ببرند و با اعلام زمان حمله، وقت چندانی برای طی مسیر رسیدن به خط مقدم دشمن تلف نشود.

________________________________________

7. در عملیات ‎های ایذایی عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین غرب کشور عده‎ای از نیروهای خودی شهید یا زخمی شدند. افراد مسلح سازمان کومه‎له در ساعت ۸:۳۰ در شرق مریوان به نیروهای تأمین جاده محور مریوان - باغان حمله کردند که منجر به شهادت ۴ تن و زخمی‎شدن ۲ نفر شد. عناصر حزب دمکرات نیز در ساعت ۱۶ در محور اشنویه - نقده ضمن اجرای کمین بر سر راه ۲ خودروی بنیاد امور جنگ‌زدگان، به‎سمت آنها تیراندازی کردند که موجب شهادت یکی از سرنشینان خودرو شد. در تیراندازی متقابل نیروهای خودی هم یک تن از مهاجمان کشته شد. همچنین در همین روز، عوامل حزب دمکرات کردستان به یک پایگاه نیروهای بسیج در اطراف ارومیه حمله کردند که با عکس‌العمل به‎موقع و رشادت افراد پایگاه مواجه شده و با تحمل ۵ کشته مجبور به ترک منطقه شدند. درضمن یک تن از مهاجمان با اسلحه‎اش دستگیر شد. به‎علاوه، در این درگیری ۵ رأس اسب مهاجمان به غنیمت نیروهای خودی درآمد. از سوی دیگر، در محور سنندج - کامیاران عناصر مسلح شورشی بر سر راه خودروی حامل فرمانده سپاه سنندج عملیات کمین اجرا کردند که افراد همراه وی موفق شدند با ابتکارعمل، خودرو را از صحنه حادثه دور کنند. در این اقدام عناصر مسلح شورشی، فرمانده سپاه سنندج از ناحیه سر مجروح شد. ازطرفی، در دو عملیات مین‌گذاری افراد مسلح غیرقانونی در منطقه هزار کانیان در جنوب‌غربی دیواندره و منطقه حیوانات مهاباد به یک خودرو و تراکتور صدماتی وارد آمد و ۷ تن از نیروهای خودی زخمی شدند.

________________________________________

8. فرمانده سپاه پیرانشهر در نامه‌ای به قرارگاه مالک اشتر اعلام کرد باتوجه‎به پاک‎سازی‌های انجام‎شده در منطقه عمومی پیرانشهر و مقاومت مردم در قبال زورگیری‌های حزب دمکرات برای دریافت مالیات (یارمتی) این حزب مأموران دریافت یارمتی را به کوهستان‌های اطراف اعزام کرد تا از عشایر چادرنشین ییلاق اقدام به اخذ گندم و بره‌های تازه به‎دنیاآمده کنند. ازطرفی، یک خودروی حامل اسلحه و مهمات شامل انواع خمپاره‎انداز، مین‌ ضدتانک و ضدنفر و سلاح‌های انفرادی، اهدایی رژیم عراق به گروه‌های مسلح شورشی امروز از پایگاه عراقی گرمک در دره شیلر (حدفاصل بانه - مریوان) به منطقه سرشیو در شمال‌غربی برده شد و قرار است در منطقه سردشت و مهاباد بین گروه‌های مسلح شورشی تقسیم شود. علاوه‎براین، یکی از افراد حزب دمکرات کردستان در منطقه اورامانات که در بسیاری از درگیری‌های این حزب با نیروهای خودی، حضور فعال داشت و در فعالیت‌های تخریبی همچون مین‌گذاری و... نیز شرکت کرده بود امروز در درگیری با نیروهای سپاه منطقه۷ که در داخل عراق وی را تعقیب می‌کردند، کشته شد.

________________________________________

9. امروز، در منطقه عمومی سنندج، ۲ تن از اعضای سازمان کومه‎له و یک نفر از حزب دمکرات دستگیر شدند. به‎علاوه، یک تن عضو سازمان کمونیستی پیکار در راه آزادی طبقه کارگر و یک نفر عضو سازمان کومه‎له با معرفی خود به نیروهای سپاه و اظهار ندامت از عملکرد گذشته‌شان درخواست امان‎نامه کردند. از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، امروز به حکم دادگاه انقلاب اسلامی ارتش و ناحیه شورای‎عالی قضایی، ۸ تن از عوامل نفوذی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در نیروی هوایی به‌جرم همکاری با گروه‎‏های مسلح معارض و شرکت در توطئه فراری‎دادن ابوالحسن بنی‌صدر، مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق و محمدرضا کلاهی عامل انفجار ساختمان حزب جمهوری اسلامی در هفتم تیرماه ۱۳۶۰ که منجر به شهادت ۷۲ تن از مسئولان عالی‎رتبه جمهوری اسلامی شد به اعدام محکوم شدند و حکم درباره آنها به اجرا درآمد.

________________________________________

10. درپی وجود اختلافاتی در خط‎مشی اجرایی برخی وزرا با نخست‌وزیر، تحرکاتی برای تعویض وزرای بازرگانی و وزیر کار درحال انجام می‎باشد. حجت‎الاسلام هاشمی رفسنجانی در یادداشت‎های روزانه خود به این تحرکات اشاره کرده است. رئیس مجلس شورای اسلامی در این یادداشت‎ها نوشته است: اول شب در دفتر رئیس‎جمهور با نخست‎وزیر جلسه داشتیم. درباره استعفای عسگرولادی وزیر بازرگانی که به‎تازگی تقدیم کرده و ترمیم کابینه مذاکره کردیم. قرار شد چند وزیر جابه‎جا شود. در بخشی از استعفانامه حبیب‌الله عسگراولادی درباره ناهماهنگی‌ها و علت استعفای وی بدین مطالب اشاره شده است: «برادر ارجمند جناب آقای مهندس میرحسین موسوی نخست‌وزیر محترم جمهوری اسلامی ایران، خداوند متعال را سپاس که توانایی خدمت دوساله در بازرگانی جمهوری اسلامی را به این خدمتگزار عنایت فرمود و با رهنمودهای امام بزرگوار امت و فقهای گرامی، تجارت به جانب حاکمیت فقیه هدایت شد. بااینکه ناهماهنگی‌ها و کارشکنی‌ها و حق‌کشی‌های بعضی از دستگاه‌ها، مدیران و خدمتگزاران حق‎جوی تلاشگر را آزرده‎خاطر و مکدر می‌ساخت، ولی تجربیات شایسته‌ای برای بازرگانی کشور در مسیر پیاده‎کردن اصل ۴۴ قانون اساسی (با تأیید شورای محترم نگهبان) به دست آمد، اینک که مشکلات ناشی‎از ناهماهنگی کلاً دستگاه‌های اقتصادی پیچیده و پیچیده‌تر می‌شود، برای اینکه سبب رکود کارها و تأخیر خدمت نسبت به محرومان و مستضعفان نشود، استعفای خویش را از وزارت بازگانی تقدیم می‌کنم، دست شما برای انتخاب وزیر هم‎سلیقه باز باشد. مشکلات اشاره‎شده که بارها منعکس شده و مشروح آن به محضر مبارک امام مدظله عالی تقدیم می‌شود، به قرار زیر است: ۱. عدم برابری اختیارات و مسئولیت‌ها ۲. عدم همکاری‌های لازم مسئولان بخش‌های اقتصادی ذی‌ربط ۳. عدم امنیت شغلی برای مدیران و خدمتگزاران ۴. عدم ارائه آمار صحیح تولیدات و اجرای توزیع خودسرانه و انبارکردن تولیدات صنعتی و غیره ۵. دخالت خلاف نص صریح قانون در کار مدیریت بازرگانی ۶. ایجاد خبر کاذب و تحریک‎آمیز در جامعه که در محیط کار خاطر کارکنان را مشوق می‌سازد ۷. نارسایی‌ها و ناهماهنگی‌های موجود بین گمرک‌ها و بنادر و دستگاه‌های حمل‎ونقل بازرگانی کشور که تأمین به‎موقع نیازمندی‌های عمومی را مختل می‌نماید. بااینکه ضعف‌ها و نارسایی‌ها و کمبودها در بازرگانی کشور را نیز منکر نیستیم و تلاش‌ها در رفع آنها مستمراً انجام می‌شد و ان‌شاءالله خواهد شد، لطفاً ضمن پذیرش استعفا برای پذیرش نهایی به حضور ریاست‎جمهور محترم ارسال تا لطف فرمایند مورد عنایت قبول قرار دهند.»

________________________________________

11. محمد گنجی‎دوست سفیر ایران در ترکیه، در مصاحبه‌ با خبرنگاران درباره امکان بمباران و تصرف منطقه نفتی کرکوک، شرایط ایران برای صلح و نتایج عملیات اخیر ایران (والفجر۲) مطالبی بیان کرد. وی گفت: اگر اوضاع جنگ با عراق ایجاب کند ایران می‌تواند کرکوک را بمباران کند. گنجی‎دوست افزود: درصورتی‌که کرکوک را تصرف کنیم، مسیر لوله‌های نفتی (به ترکیه) را به نحوی تغییر خواهیم داد که صدام نتواند با درآمدهای نفتی از فرانسه اسلحه خریداری کند. لازم به توضیح است که خط لوله کرکوک تنها راه صدور نفت عراق به ترکیه است و ازاین‎طریق عراق روزانه ۶۵۰ هزار بشکه نفت به آن کشور صادر می‌کند. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز گفته‌های سفیر ایران در ترکیه را بازتاب داد. به گزارش این خبرگزاری «محمد گنجی‎دوست سفیر ایران در ترکیه امروز اعلام کرد که جنگ با عراق تا زمانی‎که پرزیدنت صدام حسین تنبیه نشود ادامه خواهد داشت. گنجی‎دوست در یک کنفرانس مطبوعاتی در محل سفارت ایران در ترکیه گفت: از دیگر شرایط ایران برای صلح پرداخت غرامت جنگی ازطرف عراق و خروج نیروهای عراقی از کلیه سرزمین‌های ایران می‌باشد. سفیر ایران گفت: عراقی‌ها ۹۰۰ کیلومتر مربع از سرزمین‌های ایران در اطراف شهرهای عربی قصر شیرین و نفت‎شهر را در دست دارند. گنجی‎دوست گفت ایران در جریان آخرین تهاجم علیه عراق، در کردستان عراق ۲۰۰ کیلومتر مربع از منطقه را به تصرف خود آورده است و یک پادگان را نیز تسخیر کرده است و همچنین ۳ هواپیما و ۳ هلیکوپتر عراقی را سرنگون کرده است. وی گفت: در این عملیات ۴۰۰۰ تن از سربازان عراقی کشته شده و ۲۰۰ تن دیگر نیز به اسارت درآمده‌اند. وی اضافه کرد حملات ما ادامه خواهد داشت ما عملیات والفجر۲ (نام رمز پیشروی به داخل خاک عراق) را به‎خاطر احقاق حقوق مردم ایران انجام داده‌ایم.» همچنین روزنامه آیدین گون (چاپ ترکیه) در مقاله‌ای با عنوان “هدف آینده ایران دستیابی به خط لوله نفتی عراق به ترکیه است” به نقل از گنجی‎دوست نوشت: ایران برای دستیابی به اهداف خود در جنگ هر کاری را که ضروری بداند انجام خواهد داد و درصورتی‎که این اقدامات ضرری را متوجه ترکیه بکند ایران برای جبران آن اقدام خواهد کرد.

________________________________________

12. پس از آنکه مقامات عراقی تهدید کردند با به‎کارگیری سلاح‌های جدید، ایران را از صدور نفت محروم خواهند کرد، مقامات ایرانی ازجمله حجت‎الاسلام هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورای‎عالی دفاع و علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، در بیاناتی تهدیدآمیز اظهار کردند که در آن صورت ایران اجازه عبور هیچ نفتکشی را از تنگه هرمز نخواهد داد. این اظهارات مقامات ایرانی، واکنش‌هایی را به‎دنبال داشت که موضع‌گیری روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا از آن جمله بود. به‎علاوه، این سخنان بازتاب‌هایی را در رسانه‌های جمعی درپی داشت که رادیو بی‌بی‌سی و برخی روزنامه‌های امریکایی دراین‎باره به اظهارنظر پرداختند. ازاین‎رو، رادیو بی‌بی‌سی مواضع و گفته‌های مسئولان دو کشور دراین‎خصوص را بدین‎شرح انعکاس داد: «در چند روز گذشته درمورد اینکه بعضی اقدامات ممکن است موجب اختلال در امر صدور نفت ازطریق خلیج‏فارس بشود اخطارهایی شده است و دوشنبه گذشته علی‌اکبر ولایتی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، موکداً گفت که اگر عراق مراکز اقتصادی ایران را آماج حمله قرار دهد ایران مانع صدور نفت همه تولیدکنندگان از خلیج‎فارس خواهد شد. یک روز بعد از این اخطار یکی از نمایندگان آیت‌الله خمینی در شورای‎عالی دفاع ایران در گفتاری از رادیو اعلام کرد که اگر فرانسه بخواهد هواپیماهای مجهز به موشک‌های پیشرفته دراختیار عراق بگذارد ایران امنیت را از خلیج‎فارس دور خواهد کرد. این حرف ظاهراً اشاره‌ای است به گزارش‌های قبلی درباره اینکه فرانسه قصد دارد هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق به عاریت بدهد که می‌توان آنها را با موشک‌های ضدکشتی اگزوست مجهز کرد. البته این اولین‎بار نیست که ایران تهدید به بستن راه صدور نفت حوزه خلیج‏فارس می‌کند، اما اخطارهای اخیر از زمان آغاز جنگ در سه سال پیش تاکنون جدی‎ترین اخطارهایی است که می‌شود و ضمناً مقارن است با شدت‎گرفتن نبرد و گزارش‌هایی درباره حملات عراق به کشتی‌ها در آب‎های خلیج‎فارس. این اخطار‌ها در امریکا تا آن اندازه جدی تلقی شده است که وزارت خارجه این کشور را بر آن داشته که درمورد تضمین آزادی کشتیرانی در این منطقه تعهد دیرباز خود را تجدید کند. جان هیوز سخنگویی از وزارت خارجه امریکا، مخصوصاً چیزی را که به‏اصطلاح اصل کارتر مورخ ژانویه ۱۹۸۵ دانسته می‌شود مورد تأکید مجدد قرار داد. امریکا بنا بر این اصل تعهد کرد که هرگونه تلاش ازسوی یک قدرت خارجی برای تسلط بر منطقه خلیج‏فارس را حمله به منافع حیاتی این منطقه تلقی خواهد کرد و به هر وسیله لازم ازجمله توسل به‏زور به دفع این‎گونه تلاش‌ها خواهد پرداخت.» خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران نیز روز گذشته به نقل از برخی رسانه‌های امریکایی مواضع مقامات امریکایی را بازتاب داد و به نقل از آن منابع مقدورات نظامی ایالات متحده را در منطقه تشریح کرد. بنا به اعلام خبرگزاری جمهوری اسلامی از واشنگتن به نقل از روزنامه دست‎راستی واشنگتن تایمز، از روز گذشته نیروهای امریکایی در خلیج‏فارس و اقیانوس هند به‎دلیل تهدید ایران برای ممانعت از هرگونه صادرات نفت خلیج‏فارس، به حالت آماده‏باش درآمده‌اند. دراین‎خصوص منابع وزارت امور خارجه امریکا گفتند که چنانچه نیروی دریایی ایران نفتکش‌ها را متوقف یا وادار به بازگشت به بنادر کند قبل از هرگونه اقدام شدید، اقداماتی برای لغو این امر ازطریق مذاکرات انجام خواهند داد. این روزنامه با اشاره به نامشخص‎بودن تعداد دقیق نفتکش‌هایی که درحال‏حاضر در خلیج‏فارس حضور دارند، نوشت: منابع واشنگتن اعلام کردند که نیروی دریایی امریکا هم‏اکنون با ۴ ناوشکن دسترویرو، یک یدک‎کش که از بحرین به‎عنوان بندر خانگی استفاده می‌کند، به‎علاوه گروهی رزمی به رهبری ناو هواپیمابر وینستون در نزدیکی اقیانوس هند آماده می‌باشد. این منبع از گفت‎وگو درباره طرح‌های اضطراری خودداری کرده است. واشنگتن تایمز افزود: چهار فروند هواپیمای آواکس که نیروهای امریکایی آنها را هدایت می‌کنند اکنون در خارج عربستان سعودی در آمادگی کامل می‌باشند و دائم درحال کنترل اوضاع خلیج‎فارس هستند. از دیدگاه ارتش امریکا، این منطقه حوزه مأموریت فرماندهی مرکزی است که نیروی واکنش سریع خوانده می‌شود. نزدیک‎ترین تأسیسات به این نیروها یک جزیره متعلق به عمان است که به‎تازگی پایگاه هوایی آن توسعه یافته تا جواب‎گوی هواپیماهای عظیم انتقالی امریکا و هواپیماهای جنگنده خط اول حمله باشد. این خبرگزاری همچنین به نقل از نشریه واشنگتن تایمز توانایی و امکانات ایران برای مسدودکردن تنگه هرمز را به این صورت توضیح داد: «بیانیه ایران پس از اینکه عراق تهدید نمود که با نابودکردن باقی‎مانده تأسیسات صادرات نفت ایران جنگ را توسعه خواهد داد، اعلام گردید. در بیانیه آمده است؛ درصورتی‎که لطمه‌ای به قدرت صادرات نفت ایران وارد گردد ایران اقدام به جلوگیری از کلیه صادرات نفتی از خلیج خواهد نمود. واشنگتن تایمز سپس در تفسیر این حمله می‌نویسد: بدین‎معنا که حتی اگر تأسیسات آنها تا حدودی صدمه ببیند، ایران تهدید را عملی خواهد نمود. ایرانی‌ها توضیحی نداده‌اند که چگونه از تمام صادرات نفتی جلوگیری خواهند نمود. کلیه نیروهای دریایی ایران که شامل ۳ ناوشکن، ۴ فریگاتس دوکوریتس، ۱۰ قایق موشکی و سایر کشتی‌های جنگی می‌باشد می‌توانستند تنگه هرمز را در دهانه خلیج مسدود نمایند. یک منبع مطلع در بخش مشاورین حقوقی در وزارت خارجه که نخواسته نامش فاش شود گفت هرگونه مسدودنمودن خلیج اعلام جنگ خواهد بود.»

________________________________________

13. درپی اعلام خبر سفر وزیر امور خارجه ژاپن به دو کشور ایران و عراق و رایزنی‌هایی که به‎دنبال اعلام این خبر درمورد اهداف سفر وی به‎وجود آمد، وی امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی درباره اهداف سفر دوره‌ای خود به پنج کشور ازجمله ایران و عراق توضیح داد. وزیر امور خارجه ژاپن هدف اصلی سفر خود را گفت‌وگو درباره مسائل اقتصادی با رهبران دو کشور و نه میانجیگری اعلام کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران دراین‏باره از توکیو گزارش داد: «شینتارو آبه وزیر خارجه ژاپن، معتقد است اگرچه ژاپن عمیقاً مایل است که جنگ ایران و عراق خاتمه یابد، وی در سفر خود به تهران و بغداد از هر دو کشور خواهد خواست تا راه‎حلی برای این مسئله بیابند، اما وی انتظار ندارد باتوجه‎‏به شرایط حاضر، درخواست ژاپن نتیجه مشخصی داشته باشد. وزیر خارجه ژاپن سفر خود به ایران را سفری جهت تحکیم روابط دوستانه و دوجانبه خواند و سپس اظهار اطمینان کرد که طرف‌های ژاپنی شریک در پروژه پتروشیمی ایران و ژاپن همه تلاش خود را به کار خواهند برد تا این پروژه را تکمیل نمایند، اگرچه وی مطمئن است در شرایط صلح، تکمیل این پروژه و بهره‌برداری از آن سریع‎تر انجام خواهد گرفت. آبه که قرار است فردا راهی یک سفر سیزده روزه به ۵ کشور رومانی، بلغارستان، ایران، ترکیه و عراق شود، امروز طی یک مصاحبه مطبوعاتی با جمعی از خبرنگاران خارجی در محل وزارت خارجه ژاپن ضمن اشاره به مطالب فوق، اخبار منتشره مبنی‎بر آنکه وی به نمایندگی ازطرف کشورهای غربی از ایران و عراق دیدن می‌کند را به‏شدت تکذیب کرد و تأکید نمود که سفر وی درجهت خط مشی کلی ژاپن و برای تحکیم روابط دوجانبه ژاپن با ایران و عراق است. وی گفت: وزرای خارجه شرکت‎کننده در کنفرانس سران در ویلیامزبورگ علاقه خود را برای خاتمه جنگ ایران و عراق ابراز داشتند، اما هیچ مذاکرات مشخصی دراین‏زمینه صورت نگرفت و هیچ‎کدام از کشورهای شرکت‏کننده از وی تقاضای خاصی دراین‎مورد نکردند. وزیر خارجه ژاپن گفت که باتوجه‎به روابط دوستانه کشورش با هر دو کشور ایران و عراق وی از مدتی پیش مایل بوده است که از ایران و عراق دیدن نماید. وی افزود که به‎ویژه مایل به دیدار از ایران بوده است، زیرا روابط ژاپن و ایران که درپی پیروزی انقلاب به سردی گرائیده بود هم‎اکنون درحال گسترش مجدد است. آبه درمورد روابط ایران و ژاپن افزود: اگرچه ما پیوندهای اقتصادی و به‎خصوص تجاری گسترده‌ای با یکدیگر داریم اما روابط ژاپن با ایران تنها به زمینه اقتصادی محدود نمی‌شود. وی افزود: یکی از اهداف اصلی دیدار از ایران تقویت روابط سیاسی دو کشور است.» خبرگزاری رویترز نیز به روابط اقتصادی ایران و ژاپن و احتمال گفت‌وگو‌ دراین‎باره در سفر شینتارو آبه به تهران پرداخت و ادامه فعالیت ژاپنی‌ها در پروژه مجتمع پتروشیمی امام خمینی و تبادلات تجاری دو کشور را بررسی کرد. این خبرگزاری همچنین اهداف سفر این مقام ژاپنی به عراق را پرداخت وام و استهمال وا‌م‌های سررسید شده عراق ارزیابی کرد. بنا به اعلام رویترز «سفر آبه به تهران به‎دنبال موافقت‎نامه بین شرکای ژاپنی و ایرانی درمورد ازسرگیری کار در مجتمع پتروشیمی بندر [امام] خمینی صورت می‌گیرد. هزینه اولیه این مجتمع ۵/۳ میلیارد دلار تخمین زده شده بود. یک سخنگوی وزارت خارجه ژاپنی گفت هم‎زمان با برنامه پنج‏ساله جدید ایران که از ماه مارس (فرودین‏ماه) سال گذشته آغاز شده واردات ایران از ژاپن در پنج‎ماهه اول سال جاری به بیش از سه‏برابر این میزان در سال گذشته افزایش یافت و ۰۸/۱ میلیارد دلار این واردات که به‏طور عمده ماشین‎آلات هستند هم‎اکنون از رقم ۹۳۵ میلیون دلار واردات از ژاپن در تمامی سال ۱۹۸۲ فراتر رفته است. منابع وزارت خارجه ژاپن گفتند که [وزیر امور خارجه این کشور] در بغداد از عراق خواهد خواست تهدید اخیر خود مبنی‎بر حمله به مجتمع بندر [امام] خمینی را به اجرا درنیاورد. یک سخنگو گفت همچنین انتظار می‌رود آبه مذاکرات مربوط به گسترش مهلت ضرب‌الاجل ۱۵ اوت برای استفاده عراق از وام‌های ژاپن که قبلاً درمورد آن تصمیم‌گیری شده است را به نتیجه برساند. ژاپن به‎موجب یک موافقت‎نامه همکاری اقتصادی و فنی قول داد که وام‌های به ارزش ۵۹۲ میلیارد ین را به عراق پرداخت کند. منابع وزارت خارجه ژاپن گفتند این کشور قصد دارد مهلت ضرب‌الاجل را به مدت پنج سال گسترش دهد به شرطی که این منابع پولی قبل از پایان جنگ خرج نشود.»

________________________________________

14. وضعیت نابسامان اقتصادی عراق که به‎طور عمده ناشی‌از هزینه‌های سنگین جنگ و محدودشدن فروش نفت است مشکلات عدیده‌ای را برای این کشور به‎وجود آورده و مسئولان عراقی را به تکاپو وا داشته است. یک مجله اقتصادی چاپ لندن این مسئله را مورد توجه قرار داده و راهکارهای مسئولان عراقی ازجمله کم‎کردن هزینه‌های غیرضروری، خریدهای مدت‏دار و مهلت‎گرفتن از کشورها و شرکت‌های طلبکار حتی با تهدیدهای علنی و... برای جلوگیری از به‎هم‎ریختگی اوضاع اقتصادی آن کشور را بررسی کرده است. در مقاله میدل ایست اکونومیک دایجست آمده است: «علی‎رغم مشکلات اقتصادی به‎وجودآمده از جنگ با ایران، رهبران عراق همچنان ابراز خوش‌بینی و اطمینان می‌کنند. در سخنرانی ۱۷ ژوئیه به مناسبت پانزدهمین سالگرد انقلاب ۱۹۶۸، صدام حسین رئیس‌جمهور گفت عراق قادر است ازطریق به‎کارگرفتن موازین احتیاطی، کاهش هزینه‌ها، به تعویق انداختن تمام پروژه‌هایی که بتوان به تأخیر انداخت و به‎کارگرفتن تمام توان و قدرت برای افزایش تولید و بهترکردن کیفیت کار، بر مشکلات کنونی فائق آید. وی افزود اقتصاد براساس هدایا از دیگران یا صرفاً مبادلات با برد کوتاه به‏وسیله منابع نفتی بنیان نهاده نشده است. روز پیش از آن طه یاسین رمضان نایب اول نخست‎‌وزیر، هشدار دولت به کمپانی‌های خارجی را تکرار کرد مبنی‎بر اینکه درصورت تهدید عراق که وی آن را موقتی خواند، این کمپانی‌ها نیز در آینده مورد تهدید قرار خواهند گرفت. عراق تلاش می‌کرده است تا کمپانی‌های خارجی را که بر پروژه‌های عمرانی کار می‌کنند متقاعد کند تا تأخیر در پرداخت‌ها را قبول کنند. طارق عزیز وزیر امور خارجه، در کنفرانس مطبوعاتی بیستم ژوئیه در بغداد گفت هم‏اکنون عراق به شرایط مورد توافقی با کمپانی‌ها رسیده است که سه ماه از موعد آن می‌گذرد. این توافقات در مواردی صورت گرفته است که بخش بیشتری از ارز مورد نیاز برای پروژه‌های وصولی صنعتی، پتروشیمی، حمل‎ونقل و ارتباطات را در بر می‌گیرد. طارق عزیز گفت این توافقنامه‌ها ارز معتبر با بهره‌ مناسب را فراهم می‌آورند و عراق طبق قرارداد طی چند سال یک دو یا سه سال بازپرداخت خواهد کرد. سنگینی بحران پرداخت نقدی عراق در تلاش ملی اخیر به ترغیب عموم به دادن طلا به دولت منعکس می‌باشد. دولت عراق اصرار دارد این کمک‌ها که ارزش آزاد آن نزدیک به ۶۶۲ میلیون دلار است برای حمایت از تلاش‌های جنگی می‌باشد و نه برای سامان‌دادن به کسری ذخائر طلا. طارق عزیز در همین کنفرانس مطبوعاتی مقاطعه‎کاران فرانسوی را تهدید کرد و چنین گفت اگر می‌خواهید قراردادهای خود را تسویه‎حساب کنید ما حاضریم این کار را برای شما انجام بدهیم و این بار سنگین را متحمل شویم. وی ادامه داد که اگر مقاطعه‎کاران پروژه‌های خود را در عراق با منابع خود و تحت‎شرایط مناسب و عقلانی ادامه بدهند منافع دوجانبه‌ای را برای هر دو طرف در بر خواهد داشت. وی همچنین جزئیات موافقت‌نامه‌های مالی که اخیراً در فرانسه به امضا رسیده‌اند را روشن نمود. عزیز گفت ما قراردادهایی را برای خرید اسلحه از فرانسه داریم، تمام این قراردادها براساس پرداخت‌های مستقیم بوده‌اند، تمام آنچه ما انجام دادیم تغییر پرداخت برخی از موافقت‎نامه‌ها به پرداخت نقد یا پرداخت با نفت بوده است و به زبان اقتصادی هیچ ضرری متوجه فرانسه نیست. در [سال] ۱۹۸۲-۸۳ فرانسه یک بشکه نفت هم نخرید، ما گفتیم عراق نمی‌تواند انتظار داشته باشد که اسلحه یا وسایل غیرنظامی را با نرخ‎های اوپک از فرانسه خریداری کند، اما به موافقت‌نامه‌ها برای روابط خود احترام می‌گذارد. عزیز تصریح کرد که عربستان سعودی ساختمان یک لوله نفتی به ظرفیت یک‎میلیون بشکه در روز را پذیرفته است. وی گفت که موافقت‌نامه تکنیکی هنوز به امضا نرسیده است. وی همچنین تأیید کرد که بخش‎های اصلی طرح عمران شامل متروی بغداد به‎دلیل کسری سرمایه به تعویق افتاده‌اند.»

________________________________________

15. مواضع جدید سیاسی عراق و نزدیک‎شدن این کشور به امریکا، بررسی علل چرخش عراق به‎سمت امریکا و کشورهای مرتجع منطقه، تأثیر اقدام سوریه در قطع لوله صدور نفت عراق ازطریق این کشور به دریای مدیترانه، کاهش کمک‌های کشورهای عرب منطقه به عراق درپی پایین‎آمدن قیمت نفت، موضع جدید عراق در پایان‎دادن به دشمنی با رژیم صهیونیستی، کمک آن کشور به سازش اعراب با این رژیم و اتخاذ این مواضع برای جلب‎نظر امریکا با هدف کمک به عراق موضوعاتی است که مجله امریکایی کریستین ساینس مانیتور در مقاله‎ای به آنها پرداخته است. به نوشته این روزنامه «اخیراً یک تقارن سودمند در منافع، روابط امریکا و عراق را به بهترین وضع خود در پانزده سال گذشته رسانده است. نشانه‌های این امر در حمایت بی‎شائبه عراق از مذاکرات اعراب و اسرائیل و موافقت عراق با پیمان اسرائیل و لبنان که به ابتکار امریکا صورت گرفت، دیده می‌شود. طراحان سیاست خارجی امریکا طی سال‎های طولانی عراق را به‎عنوان یک رژیم ضداسرائیلی سرسخت می‌نگریستند و باتوجه‎به مخالفت بی‎شمار عراق با پیمان کمپ دیوید و قطع روابط دیپلماتیک امریکا و عراق از هنگام جنگ ۱۹۶۷ و همچنین مخالفت عراق با قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت، انتظار حمایتی سازنده ازجانب عراق را بعید می‌دانستند. نویسنده پس از اشاره به این مطلب سؤال می‌کند پس چه توضیحی می‌توان برای هماهنگی اخیر برخوردهای عراق و امریکا دررابطه‏با مسائل منطقه یافت و در پاسخ می‌نویسد علت تقارن در مواضع را باید در رابطه نزدیک با جنگ عراق با ایران و جنگ سال گذشته در لبنان یافت. درست در ژوئن گذشته هنگامی‏که اوضاع لبنان درحال جوشش بود عراق به داخل مرزهای خود عقب‌نشینی کرد، اما بلافاصله پس از آن، حمله ایران گریبان‌گیر عراق شد. سپس جنگی فرسایشی بین دو طرف درگرفت که تقریباً در طول مرزهای قبل از جنگ در جریان است. این نوع جنگ سرانجام عراق را که کوچک‎تر از ایران است در وضعی بسیار نامساعد قرار خواهد داد. از سال گذشته تاکنون، مشکلات اقتصادی بر عراق فشار زیادی وارد آورده است. در ابتدا در آوریل (فروردین ۱۳۶۱) سوریه خط لوله نفت عراق به مدیترانه را بست. عمل سوریه ضربه مهلکی بود که صادرات نفت عراق را به یک‏چهارم میزان قبل از جنگ کاهش داد. چندی بعد سلاطین محافظه‎کار خلیج‏فارس ارسال کمک‌های مالی به عراق را کند کردند. این کشورها به‏دلیل رکود بازار نفت در ادامه کمک‌های خود به عراق با محدودیت مواجه شدند. درنتیجه عراق از وحشت خفقان احتمالی اقتصادی و وجود یک جنگ فرسایشی بی‏انتها با ایران شدیداً محتاج خاتمه جنگ با ایران بود. عراق از مدت‌ها پیش تصور می‌کرد ابرقدرت‌ها قادرند این نیاز را برآورده کنند. نویسنده آن‏گاه موضوع اشغال لبنان توسط اسرائیل را مطرح کرده و می‌نویسد درهمین‏حال هجوم اسرائیل به لبنان، سازمان آزادی‌بخش فلسطین را مجبور کرد از بیروت خارج شود. متعاقباً ابتدا طرح صلح ریگان و پس از آن کنفرانس سران عرب در فاس مطرح شد. در کنفرانس سران عرب اکثر حاضران موافقت کردند که ازطریق مذاکره، بحران سی‎وپنج‎ ساله اعراب و اسرائیل را حل کنند. خط‏مشی اعراب مبنی‎بر [اینکه] بیایید مذاکره کنیم ظاهراً گشایش مهمی برای عراق بود تا با چاپلوسی از امریکا بخواهد که در خاتمه جنگ دخالت کند. دولت عراق بیانیه‏ای ازطرف صدام حسین صادر نمود که در آن آمده بود شرط امنیت برای اسرائیل لازمه حل درگیری اعراب و اسرائیل است. متعاقب این بیانیه بی‏سابقه، طارق عزیز وزیر خارجه عراق، در مصاحبه‌ای با روزنامه فرانسوی نمونه تصدیق نمود که عراق مخالف حل مسالمت‎آمیز این مسئله و درنتیجه مخالفت مذاکرات با اسرائیل نیست. اتخاذ این مواضع ازجانب عراق ناظران را خلع سلاح کرد. ناظران نمی‌دانستند که این مواضع عراق تا چه حد مدعی است، اما دیدار اخیر طارق عزیز با شولتز در پاریس اثبات کرد که عراق در اتخاذ این مواضع جدی است. در آن دیدار، عزیز حمایت عراق از توافقنامه اسرائیل و لبنان را درمورد خروج نیروها اعلام کرد و ظاهراً در عوض آن خواستار اقدام امریکا جهت خاتمه جنگ خلیج (فارس) شد. موضع مثبت عراق در قبال معاهده لبنان و اسرائیل به‎سختی به دست آمد. حساب این کشور از گفت‌وگوهای شاه حسین و عرفات دررابطه‎با مذاکره با اسرائیل [جدا است و] نشانه یک تغییر مشخصی در سیاست‌های خارجی این کشور می‌باشد. به‎نظر می‌رسد که عراق می‌خواهد ازطریق این‎گونه اقدامات، امریکا را به تلاش جهت خاتمه جنگ ایران و عراق تشویق کند.»

________________________________________

16. دو روزنامه امریکایی واشنگتن پست و نیویورک تایمز از دام‎گستری پلیس امریکا برای دستگیری ۸ نفر که قصد خرید اسلحه امریکایی برای ایران داشتند، خبر دادند. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از منابع مذکور بدین‎شرح است: مأموران فدرال روز گذشته، ۸ نفر را به اتهام شرکت در توطئه برای فروش دومیلیارد دلار سلاح‌های پیشرفته به ایران و پانزده میلیون دلار مسلسل به ارتش جمهوری‌خواه ایرلند، دستگیر کردند. خبر این دستگیری در برنامه دیشب اخبار سراسری تمام شبکه‎های تلویزیون امریکا منعکس شد. امروز روزنامه‌های واشنگتن پست و نیویورک تایمز هریک در مقاله‌ای درمورد این موضوع نوشتند تحقیقات دراین‌خصوص به مدت هشت ماه ازسوی مأموران فدرال که خود را به‎عنوان واسطه برای ایران و ایرلند معرفی کرده بودند به طول انجامید. متهمان اصلی این گروه آبوت باجر، آلن هاروی و روبرت کرجیک می‌باشند. به نوشته واشنگتن پست، باجر به مقامات گفته است که وی یک ژنرال بازنشسته افریقای جنوبی می‌باشد. نفرات دیگر نیز به‌عنوان صنعتگر و برای سوارکردن قطعات به کار گرفته می‌شدند. اتهامات این افراد شامل ۲ فقره توطئه برای فروش غیرقانونی اسلحه می‌باشد. در فقره اول این افراد متهم‌اند که موافقت کرده‌اند ۲۵ بالگرد رزمی، ۱۰۰ تانک ام۶۰، تعداد ۶۰ موشک هاوک و مقادیر زیادی سلاح دیگر را به ایران تحویل دهند. فقره دوم شامل توافق برای فروش ده ‎هزار مسلسل به ایرلند می‌باشد. خبرگزاری جمهوری اسلامی فرایند به دام انداختن این گروه دلال اسلحه را به نقل از نیویورک تایمز بدین ‎صورت شرح داده است: مأموران مخفی خود را به‎عنوان نمایندگان ایران و ایرلند معرفی کرده‌اند، ولیکن دولت ایران و ایرلند هیچ‌گونه دخالتی در این امر نداشته‌اند. واشنگتن پست دراین‎مورد اظهارنظر نکرده، ولی درباره سابقه خریدهای تسلیحاتی ایران از امریکا نوشته است: ایران که در طول سه سال گذشته با عراق در جنگ بوده به‎ویژه به سلاح‌های امریکایی و لوازم یدکی وابسته است، زیرا دولت ایران ۴/۱۸ میلیارد دلار تجهیزات نظامی در دهه ۷۰ از امریکا خریداری کرده بود. گرچه دولت امریکا فروش تسلیحات به رژیم آیت‌الله روح‌الله خمینی را تحریم کرده است، ولی گزارش‎ها حاکی است که میلیون‌ها دلار تسلیحات نظامی به‎طور غیرقانونی به ایران صادر می‌شود. خبرگزاری جمهوری اسلامی افزوده است واشنگتن پست با درج این مطلب که ایران به لوازم یدکی نیاز دارد درظاهر سعی می‎کند که درگیربودن ایران را واقعی جلوه دهد، درحالی‎که درحقیقت مأموران فدرال فقط از نام ایران برای به دام انداختن گروه مورد نظر استفاده کردند. دو روز پیش نیز خبرگزاری آسوشیتدپرس دراین‌باره اطلاعاتی را به نقل از مقامات امریکایی بدین‌شرح اعلام کرده بود: مقامات امریکایی روز چهارشنبه (دیروز) گفتند ۸ تن در جریان دو توطئه درزمینه تأمین بیش از دومیلیارد دلار تانک، بالگردهای تهاجمی، موشک و تفنگ و رابطه ‌با عواملی که خود را نمایندگان ارتش جمهوری‌خواه ایرلند و دولت ایران معرفی کرده‌اند، دستگیر شدند. جان واکر دستیار وزیر خزانه‌داری امریکا، گفت این بزرگ‌ترین پرونده مورد تحقیق در سال‌های اخیر است که در یک مورد بازداشت‌شدگان برای صدور غیرقانونی دومیلیارد دلار تجهیزات نظامی به مقصد ایران شرکت کرده‌اند.

________________________________________

17. مشاهدات خبرنگار خبرگزاری رویترز از منطقه عملیاتی والفجر۲ و خبر رادیو بی‌بی‌سی درمورد احتمال حمله ایران در منطقه عمومی مهران با هدف تصرف شهر مندلی عراق موضوع گزارشی است که درپی می‎آید. خبرنگار خبرگزاری رویترز که روز گذشته همراه سایر خبرنگاران داخلی و خارجی برای دیدن منطقه عملیاتی والفجر۲ رفته بود، امروز گزارشی را برای این خبرگزاری ارسال کرد. بخشی از این گزارش که حاصل مشاهدات خبرنگار مزبور و توضیح مسئولان نظامی در منطقه مورد بازدید بود، بدین‏شرح است: نیروهای مسلح ایران خبرنگاران خارجی را به محل تهاجم جدید خود در داخل شمال عراق برده و ثابت کردند که آنها چند کیلومتر به داخل خاک این کشور پیشروی و یک پادگان عراق را تصرف کرده‌اند. ایرانی‌ها می‌گویند که پانزده کیلومتر (۹ مایل) به داخل خاک عراق پیشروی کرده و در طول دره‌ای که به‏طرف غرب از مرز تا کوهستان‌های کردستان ادامه دارد، رخنه کرده‌اند. آنها روز گذشته خبرنگاران را به هشت کیلومتری داخل خاک عراق بردند. این ناحیه در آن‏سوی پادگان تصرف‏شده حاج‏عمران و به‏سوی خیلی از مواضع دفاعی مشرف به دهکده رایات قرار داشت. مأموران ایرانی گفتند خط مقدم جبهه هم‏اکنون آن‏سوی رایات و در نقطه‌ای قرار دارد که دره باریک می‌شود و به دور یک دندانه برآمدگی تیز کوهستان می‌پیچد. صدای ادامه درگیری، آتش توپخانه و غرش دوردست هواپیماهایی که در ارتفاعات بالا پرواز می‌کردند در دره منعکس می‌شد درحالی‎که گلوله‌هایی به ارتفاعات بالای رایات برخورد می‌کرد و قشرهایی ضخیم از دود از شیب‌های پوشیده از چمن کوهستان به هوا برمی‏خاست. در کنار جاده‌ای که از دره می‌گذشت یکی از ۲ قبضه تفنگ ۱۳۰ میلی‌متری که از عراقی‌ها به غنیمت گرفته شده بود به شلیک گلوله‌ای پاسخ داد. در قسمت عقب‌تر این منطقه و درست آن‎سوی مرز در ایران یک موشک‌انداز روسی را دیدیم که به شلیک‌کننده ازسوی خطوط عراقی‌ها جواب می‌داد. ایرانی‌ها همچنین خبرنگاران را به پادگان حاج‏ عمران بردند. ایرانی‌ها گفتند این پادگان پایگاه نیروهای عراقی‏ای بود که برای شورشیان کرد ایران اسلحه ارسال می‌کردند. در بیرون یک ساختمان، بوی زننده مرگ هوای گرم و آلوده را پر کرده بود. افرادی که در آنجا حضور داشتند گفتند عراقی‌ها در این محل دفن شده‌اند. در داخل ساختمان روزنامه‎ای مربوط به یک ماه پیش بغداد به روی توده‌ای از کتاب‎ها و پوسترها دیده می‌شد که در صفحه اول آن با حروف درشت نوشته شده بود "شکست، سرنوشت هر حمله ایران خواهد بود". پادگان با مجموعه رنگارنگی از نیروهای ایرانی اشغال شده بود که بسیاری از آنها اعضای نوجوان و نیروهای بسیج بودند. ایرانی‌ها می‌گویند این پادگان پس از یک روز محاصره سقوط کرد. یک نظامی در یک پاسگاه در شهر پیرانشهر به خبرنگاران گفت، عراقی‌ها ۳ تیپ و ۲ گردان کماندو مستقر در این ناحیه داشتند. وی افزود ۳ تیپ کاملاً از بین رفت و نتیجه‌گیری کرد که ۳۸۰۰ نفر از عراقی‌ها کشته یا مجروح شدند. این نظامی که از ذکر رقم تلفات ایرانی‌ها خودداری کرد، گفت تعداد آنها کمتر از آنچه انتظار می‌رفت بود. به‎علاوه، یکی از اعضای گاردهای شبه‎نظامی پاسداران انقلاب که نیروهای آن نقش عمده‌ای در تهاجم جدید ایفا کردند، اظهار کرد در دره حاج‏عمران نیروهای ایرانی به عراقی‌های مخالف دولت کمک کردند که کنترل نوار بزرگی از خاک عراق را در دست بگیرند. وی در نقشه، نواری به عرض بیست‎وپنج کیلومتر (۱۵ مایل) را در بخش عراقی مرز نشان داد که از جنوب کوهستان‌های غرب پیرانشهر تا ارتفاعات مشرف به شهر قلعه‎دیزه عراق ادامه داشت.» رادیو بی‌بی‌سی نیز به نقل از منابع عراق از اجرای یک عملیات جدید در روزهای آینده در منطقه عمومی مهران خبر داد. این رادیو هدف این عملیات را تصرف شهر مرزی مندلی عراق اعلام کرد. در گزارش رادیو بی‌بی‌سی آمده است: «در بغداد پایتخت عراق این ترس به‎وجود آمده است که ایران احتمالاً خود را آماده می‌کند که دومین جبهه را با یک یورش دیگر بگشاید. ... در طول زمان، خنثی‎نمودن نیروی دفاعی ایران در اطراف حاج‎عمران در بخش شمالی جبهه برای نیروهای عراقی و رهبران آن کشور نگران‎کننده می‌باشد. اما آنچه متساویاً موجب نگرانی رهبری عراق شده است اطلاع نیروهای عراقی از وضعیت ایران که احتمالاً درحال تدارک حمله هم‎زمان با بازگشودن جبهه دیگری در ارتفاعات مندلی است [می‏باشد] و این قویاً خطری نمی‌تواند برای نیروهای دفاعی عراق که در طول یک‏هزار کیلومتر مرز با ایران پراکنده‌اند، تولید نماید و درحقیقت آن چیزی که عراقی‌ها از آن به‏عنوان مرحله دوم نام برده‌اند همانا حمله به شهر مرزی مندلی به فاصله دویست کیلومتری جنوب حاج‎عمران است. مندلی شاید هدف حمله نیروهای ایرانی در ماه اکتبر بوده که گویا زمینه‌ای برای دستیابی ایرانی‌ها به بغداد محسوب می‌شود که از آنجا بغداد فقط صد کیلومتر در غرب آن قرار دارد. علائم حرکت مرحله دوم عملیات ایران در این مرحله از روز دوشنبه مشاهده شده است.»

________________________________________

18. خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران امروز انعکاس خبرهای عملیات والفجر۲ در برخی خبرگزاری‌ها در روزهای اول و دوم مردادماه را بررسی کرد و موضع این بنگاه‌های خبرپراکنی را مورد ارزیابی کلی قرار داد. بخش‌هایی از متن منتشرشده این خبرگزاری که شامل بررسی عملکرد خبری خبرگزاری‌های یونایتدپرس، آسوشیتدپرس و رویترز (امریکا)، تانیوگ (یوگسلاوی)، فرانس پرس (فرانسه) و تاس (شوروی) است، بدین‏شرح می‎باشد: «١. خبرگزاری آسوشیتدپرس: خبرگزاری مزبور جمعاً ٤ خبر و در ١٠٧ سطر به جهان مخابره کرده که بیشتر از زبان ایران است و تقریباً کلیه گزارشات خبرگزاری جمهوری اسلامی راجع به پیروزی‌های به‎دست‎ آمده را شامل می‌شود. این خبرگزاری‌ از گزارشات منابع عراقی تنها به این اکتفا کرده است که به ادعای عراقی‌ها یک هواپیمای ایرانی در این جنگ سرنگون شده است. به‎طورکلی می‌توان گفت خبرگزاری آسوشیتدپرس سعی کرده است وانمود کند به‎طور منطقی و بی‎طرفانه به مسئله می‌نگرد و تنها اخباری را که موثق می‌باشند منتشر می‌کند. مثلاً این ادعای عراق که ایران گفته است براثر مشکلات لجستیکی نتوانسته است به تمامی اهداف خود برسد را منتشر نکرده است. بااین‏حال این خبرگزاری زیرکانه هدف ایران از عملیات مزبور را دستیابی به حوزه‌های نفتی کرکوک قلمداد کرده است. ٢. خبرگزاری رویترز: خبرگزاری مزبور بیشترین پوشش خبری را به عملیات والفجر٢ داده است و سعی کرده است وانمود کند نکته‌های مثبت و منفی هر دو طرف را مفصلاً منتشر می‌کند. ازجمله در خلال ٦ گزارش ١٩٤ سطری خود که طی دو روز اول شروع عملیات به جهان مخابره کرد، نوشته است عملیات اخیر ایران بیشتر علیه کردها بوده و این دنباله عملیات یک‎ساله نیروهای دولتی ایران علیه کردهای شورشی می‌باشد. ازطرفی، همین خبرگزاری کلیه ادعاهای عراق که در اعلامیه‌های نظامی این کشور به آن اشاره شده است را منتشر کرده است. همین خبرگزاری برای اثبات بی‌نظری خود در انتشار مشروح اخبار اعتراف کرده است جنگ با تجاوز عراق به ایران شروع شده است. ٣. خبرگزاری یوگسلاوی: این خبرگزاری ٥ خبر کوتاه را در ٦٧ سطر به جهان مخابره کرده است و یکی از این خبرها به‎گونه‌ای است که انسان شک می‌کند آیا این خبر را خبرگزاری عراق پخش کرده است یا خبرگزاری یوگسلاوی. با‎این‎حال در دیگر خبرهای منتشره ازسوی این خبرگزاری منابع ایرانی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در یکی از گزارشات این خبرگزاری بدون ذکر منبع تعداد نیروهای شرکت‎کننده ایرانی در این عملیات ٦٥ هزار نفر ذکر گردیده است. ٤. خبرگزاری فرانسه: این خبرگزاری نیز پوششی در سطح خبرگزاری رویترز به عملیات مزبور داده و ٧ خبر را در ١٧٧ سطر به جهان مخابره کرده است. خبرگزاری فرانسه همان راه خبرگزاری رویترز را در پیش گرفته و خبرهای هر دو طرف را با آب‎وتاب پخش می‌کند و گهگاهی زیرکانه نکاتی را ذکر می‌کند که مسائلی در ذهن خواننده برمی‎انگیزد. مثلاً این خبرگزاری ظاهراً برای اعاده حیثیت عراق سعی کرده عملیات اخیر ایران را علیه کردها قلمداد کند و در بعضی از قسمت‌های گزارش خود به درگیری‌های نیروهای دولتی ایران و شورشیان کرد در طول یک سال گذشته اشاره کرده است و نوشته است نیروهای دولتی ایران در طول سال گذشته بیشتر توان خود را علیه کردهای شورشی به کار برده‌اند و این عملیات نیز احتمالاً برای قطع راه‏های تدارکاتی کردها صورت گرفته است. ٥. خبرگزاری خلیج: این خبرگزاری ٢ خبر را در ٢٠ سطر به جهان مخابره کرده است که تقریباً عیناً اخبار منتشره ازسوی خبرگزاری عراق می‌باشد و به‎هیچ‎وجه از اخبار منتشره ازسوی ایران استفاده نشده است. ٦. خبرگزاری یونایتدپرس: این خبرگزاری ظاهراً علاقه کمی نسبت به عملیات اخیر ایران نشان داده و در دو روز اول هر روز یک خبر مجموعاً در ٢٨ سطر به جهان مخابره کرده است. این خبرگزاری در روز اول، عراق را منبع گزارش خبری خود قرار داده است، ولی در روز دوم به‎دنبال مسلم‎شدن پیروزی ایران در عملیات مزبور، گزارشات بریده و کوتاهی را از قول رادیو ایران مخابره کرده است. به‎ طورکلی این خبرگزاری با مسئله حمله اخیر ایران به‎عنوان یک مسئله مهم و خبرساز برخورد نکرده و کمتر از هر خبرگزاری مهم دیگر به این مسئله پرداخته است. ٧. خبرگزاری تاس: این خبرگزاری تنها قسمت‌های کوچکی از اطلاعیه‌های نظامی ایران از قول خبرگزاری‌ها منتشر کرده است، ولی از طرف دیگر هیچ‎یک از ادعاهای عراق را از قلم نینداخته است. بهانه خبرگزاری تاس برای انتشار اخبار کوتاه راجع به عملیات، نداشتن نماینده خبری در ایران می‌باشد و به همین جهت خواسته است وانمود کند چون در عراق نماینده دارد تمام اخبار منتشره ازسوی عراق را مخابره می‌کند.»

________________________________________

• حجت‎ الاسلام هاشمی رفسنجانی در یادداشت‎های روزانه خود درباره کلیاتی از اخبار عملیات امروز که ازطریق معاون نیروی زمینی ارتش به وی رسیده بود، نوشته است: معاون نیروی زمینی ارتش اطلاع داد که امروز صدام حسین به اربیل آمده و عراقی‏ها ازطریق هلی‏برن با ۴۰ بالگرد به منطقه حاج‎عمران حمله کرده‏اند و شکست خورده‏اند. سه هواپیما و ۷ بالگرد عراق سقوط کرده است. وی افزوده است: کمال خرازی رئیس تبلیغات جبهه و جنگ، راجع به محور تبلیغات در حمله آینده مشورت کرد که اجرای آن در جبهه میانی نزدیک می‎باشد و محتمل است که عراقی‎ها مطلع باشند. چون همان محور را بمباران کرده‎اند. [اکبر هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش (کارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۲)، به اهتمام مهدی هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب، چاپ دوم ۱۳۸۲، ص۲۰۶]

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/06