1361.07.07

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۴ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۹ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.07.07
نام‌های دیگر هفت مهر
تاریخ شمسی 1361.07.07
تاریخ میلادی 29 سپتامبر 1982
تاریخ قمری 11 ذی‌الحجه 1402






گزارش- 585

قرارگاه فرماندهی مشترک نجف امروز زمان اجرا، نام و رمز عملیات را به یگان‌های عمل‌کننده اعلام کرد. بر اساس ابلاغیۀ قرارگاه نجف، نام عملیات مسلم‌بن عقیل، زمان اجرای عملیات ساعت 24 هشتم مهرماه 1361 و رمز عملیات نیز یا ابوالفضل‌العباس اعلام شد.[۱] همچنین طبق دستور قرارگاه تاکتیکی ظفر، یگان‌های عمل‌کننده برای عبور نیروهای خود در محورهای وصولی به دشمن ـ که از میدان‌های مین می‌گذشتند ـ اقدام به پاک‌سازی میدان‌های مین و احداث معبر کردند. از نکات مهم در این اقدام، وزش باد شدید و ابری شدن آسمان هم‌زمان با آغاز به کار نیروهای خودی در احداث معابر در میدان‌های مین بود. در این روز نیروهای خودی که از مدت‌ها قبل شاهد آسمانی صاف و هوایی ساکن بودند، لحظه‌ای که کار خود را برای پاک‌سازی میدان‌های مین آغاز کردند، باد شدیدی شروع به وزیدن کرد و آسمان منطقه ابری شد. وجود ابر و گرد و غباری که سراسر منطقه را فراگرفت، به نیروهای خودی کمک کرد تا با خیال راحت و به دور از دید دشمن کار خود را انجام دهند.[۲] امروز واحدهایی که مسیر آنها از نقطۀ رهایی تا نقطۀ درگیری طولانی بود و باید یک روز زودتر به سمت خط تماس حرکت می‌کردند، از اولین ساعات تاریکی شب به سوی خط دشمن روانه شدند تا با طی کردن مسیر در تاریکی و سپس اختفا در طول روز و استراحت تا شروع عملیات، بتوانند به طور هماهنگ با سایر نیروها خود را به خط مقدم دشمن برسانند.[۳] از نکات مهم اینکه در ساعاتی از روز که نیروها در پناه صخره‌ها در حالت اختفا به‌سر می‌بردند، هوا ابری بود و بارش باران نیز به نیروها در تحمل وضعیت سخت اختفا کمک فراوانی کرد.[۴]

گزارش- 586

با آتش نیروهای ایران روی مواضع عراق در نزدیکی بصره، تأسیسات پتروشیمی دشمن آتش گرفت و خسارت‌هایی به آن وارد آمد. همچنین در منطقۀ شلمچه نیز بر اثر آتش توپخانه ایران یک تفنگ 106 میلیمتری و یک خمپاره‌انداز منهدم شد.[۵]

گزارش- 587

حملات توپخانه‌ای و هوایی ارتش عراق به مناطق مسکونی همچنان ادامه دارد. امروز براثر گلوله‌باران توپخانه‌های سنگین ارتش عراق، چند منزل مسکونی در شهر آبادان منهدم شد و به دفتر یک شرکت مسافربری و بخش 9 شرکت نفت این شهر خسارت‌هایی وارد آمد. در این اقدام غیرانسانی یک تن شهید و 19 تن مجروح شدند.[۶] شهر گیلان‌غرب نیز هدف توپخانه‌های عراق قرار گرفت که علاوه‌بر وارد آمدن خسارت‌هایی به خانه‌های مردم، دو تن از اهالی نیز مجروح شدند.[۷] 5 فروند میگ-25 نیروی هوایی ارتش عراق نیز امروز صبح به حریم هوایی شهر خرم‌آباد تجاوز کردند که قبل از هر اقدامی، با آتش پدافند نیروهای مستقر در منطقه مجبور به فرار شدند.[۸]

گزارش- 588

ناخدا بهرام افضلی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگوی اختصاصی با روزنامه اطلاعات، دربارۀ سیاست جدید عراق برای جبران کمبود قدرت نیروی دریایی این کشور گفت: دولت عراق برای پرکردن خلأ نیروی دریایی خویش که در نبرد با ایران منهدم و نابود شده است، اقدام به خرید هلی‌کوپترهای سوپر فرلون از فرانسه کرده است. این نوع هلی‌کوپتر قادر است موشک‌های هوا به زمین اگزوسه را از فاصلۀ دور پرتاب کند. وی اضافه کرد: ایران ابتکار جالبی را برای مقابله با این تجهیزات در دست دارد که به‌زودی نتایج آن مشخص خواهد شد.[۹]

گزارش- 589

به گزارش رادیو بی.بی.سی به نقل از یک مقام نظامی در دولت عراق، بیش از نیم ‌میلیون نفر از افراد غیرنظامی عراقی که فنون نظامی را آموزش دیده‌اند، به ارتش عراق می‌پیوندند، بخش عمده‌ای از این افراد قبلاً خدمت سربازی خود را در ارتش عراق سپری کرده‌اند.[۱۰]

گزارش- 590

استان‌های آذربایجان غربی و کردستان ـ که قرارگاه حمزه آنها را اداره می‌کند ـ همچنان عرصة درگیری نیروهای ضدانقلاب با نیروهای مسلح ایران است. امروز در منطقۀ شهری‌کند از توابع بوکان، یک خودرو نظامی نیروهای ایران با مینی که افراد شرور کار گذاشته بودند، برخورد کرد و آسیب ‌دید. پس از انفجار مین، بلافاصله نیروهای مسلح غیرقانونی با آر.پی‌.جی 7 و تیربار به سمت آنان تیراندازی کردند که در نتیجه 12 تن از نیروهای خودی شهید و 4 تن مجروح شدند.[۱۱] همچنین در ادامۀ عملیات پاک‌سازی محور استراتژیک پیرانشهر ـ سردشت، نیروهای تیپ شهدای قرارگاه حمزه، 15 کیلومتر دیگر از جاده پیرانشهر ـ سردشت را پاک‌سازی کردند. همچنین روستاهای "پردان"،"سیره‌مردان"،"سپیکان" و "چاکو" ـ که از مراکز مهم گروه‌های مسلح غیرقانونی بودند ـ نیز آزاد شدند. در این عملیات یک توپ 105 میلیمتری، 4 خودرو، تعداد زیادی سلاح انفرادی و انبار مهمات توپ 105 میلمتری و مهمات سلاح‌های سبک به غنیمت نیروهای خودی درآمد و تعداد زیادی از نیروهای مسلح غیرقانونی کشته یا زخمی شدند. از نیروهای خودی نیز 2 نفر شهید و 3 نفر مجروح شدند.[۱۲] نیروهای جندالله شاهین‌دژ نیز در عملیاتی روستاهای "ایلانی بی بی کندی"، "احمدآباد"،"ویس‌آباد"، "عباس‌آباد" و "قاضی اخوی" را در محور شمال غربی این شهر پاک‌سازی و تلفاتی را به گروه‌های مسلح غیرقانونی وارد کردند.[۱۳] در درگیری نیروهای سپاه کامیاران با عناصر مسلح مهاجم در پایگاه تیله‌کوه نیز 5 تن از مهاجمان دستگیر شدند و یک مسلسل سنگین کالیبر 50 از آنان به دست آمد. در این عملیات یک تن از نیروهای خودی به شهادت رسید.[۱۴] قرارگاه حمزه با اجرای عملیات پاک‌سازی در محورهای استان‌های آذربایجان غربی و کردستان، نیروهای ضدانقلاب را در تنگنا قرارداده است. در پی این فشارها، امروز 16 تن از کارکنان ادارۀ کل راه و ترابری استان آذربایجان غربی که نیروهای ضدانقلاب آنها را در چندین مرحله گروگان گرفته بودند، آزاد شدند و با استقبال پرشور همکارانشان مواجه شدند.[۱۵]

گزارش- 591

با اجرای عملیات‌های موفقیت‌آمیز قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، امروز شورای روحانیت اهل سنت مرکز ارومیه با انتشار اطلاعیه‌ای از استقرار این قرارگاه در منطقه شمال غرب کشور پشتیبانی کرد. در این اطلاعیه آمده است: «امپریالیسم جهان‌خوار به سرکردگی امریکا جهت تضعیف انقلاب اسلامی ایران به رهبریت قائد اعظم امام خمینی مُدَّظِلُه، متوسل به هر نقشه و نیرنگی شده و می‌شود. جهان‌خواران شرق و غرب بدانند که در مقابل اسلحۀ معنوی اسلام که همانا وحدت و یکپارچگی مسلمانان و الهام از نور توحید خداست رسوا بوده و خواهند بود. این اسلام است که هر روز مصمم‌تر از روز دیگر پایه‌هایی شکست‌ناپذیر را بنا می‌کند و ابعاد گسترده‌تری را به خود می‌گیرد، من‌جمله از آن پایه‌ها و ابعاد، استقرار قرارگاه حمزه سیدالشهدا می‌باشد که روحی تازه [به منطقه دمیده] و بنیان‌های مرصوص نهادهای انقلاب و افراد مؤمن به جمهوری اسلامی را مستحکم‌تر نموده [است.] لذا شورای روحانیت اهل تسنّن مرکز ارومیه از استقرار آن قرارگاه پشتیبانی خود را اعلام و روی آن، که تنها حامی مستضعفان [در منطقه] می‌باشد، تأکید می‌کند که در راه پیشبرد اهداف مقدس اسلام و منویات امام امت، حمزه‌وار در خدمت اسلام و مسلمین گام برداشته باشد.»[۱۶]

گزارش- 592

امروز شهرهای مختلف ایران، از یک سو شاهد اقدامات تروریستی اعضای سازمان مجاهدین خلق و از سوی دیگر شاهد عملیات شناسایی و انهدام خانه‌های تیمی و نیز دستگیری اعضای این سازمان به دست نیروهای خودی بود. اعضای سازمان مجاهدین خلق در چندین عملیات که در شهرهای اصفهان، تهران، سنندج، شیراز و قم انجام شد، 2 نفر را شهید و 9 تن را نیز مجروح کردند. در شهر اصفهان، یک عضو بسیج ـ که به‌تازگی از منطقۀ جنگی بازگشته بود ـ هدف حملۀ دو نفر موتورسوار مسلح سازمان قرار گرفت و به شهادت رسید.[۱۷] در تهران نیز یک لبنیات فروش در خیابان شهید نامجو، یک رنگ‌فروش و یک عابر پیاده در خیابان خزانه و یک مغازه‌دار در خیابان گرگان، مورد حملۀ موتور سواران مسلح قرار گرفتند و مجروح شدند.[۱۸] در سنندج نیز در اقدامی مشابه، یک پیشمرگ مسلمان کرد و یک عابر به ضرب گلوله‌های عناصر مسلح که احتمالاً از افراد سازمان مجاهدین خلق بودند، مجروح شدند.[۱۹] در شیراز تیم عملیاتی سازمان با پرتاب نارنجکی به داخل یک نمایشگاه موقت ـ که در جنب مسجد "حجت‌القائم" در چهارراه هوابرد برپا شده بود ـ 4 نفر از بازدید‌کنندگان نمایشگاه را مجروح کردند.[۲۰] در قم نیز تعدادی از اعضای نوجوان بسیج که از ستاد ناحیۀ 6 به منزل خود بازمی‌گشتند، هدف حملۀ چند تن از عناصر سازمان مجاهدین خلق قرار گرفتند و مجروح شدند. مهاجمان به نوجوانان بسیجی گفتند که هرگز نباید به‌عنوان بسیجی خدمت کنند.[۲۱] نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی امروز هنگام گشت‌زنی در خیابان تهران پارس، به سه نفر مشکوک شده و آنان را دستگیر می‌کنند. در بازرسی از آنان مشخص شد که این افراد از اعضای سازمان مجاهدین خلق هستند. از این سه نفر مقادیری مدارک درون‌گروهی به دست آمد. همچنین نیروهای امنیتی با تله‌گذاری موفق شدند 2 تن از عناصر سازمان را دستگیر کنند. از این افراد نیز مقادیری مدارک درون‌گروهی به دست آمد.[۲۲] در سلماس نیز با توجه به اطلاعات مردمی، چهار عضو تشکیلاتی سازمان مجاهدین خلق دستگیر و فعالیت این سازمان در شهر سلماس متوقف شد.[۲۳] همچنین در رامهرمز، در چند روز اخیر با کشف 13 خانه تیمی، 50 تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق و سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر دستگیر شدند.[۲۴] در رشت نیز در جریان درگیری بین نیروهای سپاه پاسداران و عناصر سازمان مجاهدین خلق، 2 تن از این عناصر کشته شدند و یک تن نیز دستگیر شد.[۲۵]

گزارش- 593

به دنبال اجرای طرح مالک و مستأجر از طرف دادستانی انقلاب اسدالله لاجوردی دادستان انقلاب اسلامی مرکز با صدور اطلاعیه‌ای ـ که امروز در روزنامه‌ها منتشر شد ـ با تقدیر از همکاری صمیمانة مردم در اجرای این طرح اعلام کرد که مالکان و مستأجران تا چهاردهم مهر فرصت دارند مشخصات خود را به کمیته‌ها اطلاع دهند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در قسمتی از این اطلاعیه «با تأکید بر اجرای طرح بررسی هویت ساکنین اماکن مسکونی تهران به‌منظور شناسایی و کشف لانه‌های فساد تیمی و مراکز توطئه ضدانقلابیون علیه نظام جمهوری اسلامی ایران آمده است: به‌رغم اینکه بیش از چند روزی از اجرای طرح نمی‌گذرد، تا کنون تعداد قابل ملاحظه‌ای از مراکز توطئه ضدانقلابیون با شناسایی امت حزب‌الله کشف و ضدانقلابیون ساکن آن معدوم و یا دستگیر شدند. لذا لازم می‌داند به اطلاع امت مسلمان برساند، کلیه مالکین منازل مسکونی تهران و حومه اعم از کسانی که منازلشان در اجاره مستأجر و یا در اختیار خودشان می‌باشد، کلیه مستأجرین و افرادی‌که مکانی را از یک سال قبل تا کنون به شیوه‌های گوناگون در اختیار دارند، همچنین کلیه مسؤلین دفاتر اسناد رسمی، آژانس‌ها، سازمان‌ها، بنگاه‌های تهیه مسکن و افراد واسطه موظفند حداکثر تا تاریخ 14/7/1361 با مراجعه به مراکز اعلام شده مشخصات درخواست شده قبلی را به کمیته‌های مربوطه مناطق تسلیم نمایند. دادستان انقلاب اسلامی مرکز در این اطلاعیه تأکید کرده است، تخلف از مراتب یاد شده به ‌عنوان تخلف ضدانقلابی محسوب شده و متخلفین برابر قوانین دادگاه‌های انقلاب اسلامی مجازات خواهند شد.» در پایان این اطلاعیه آمده است: «همکاری امت حزب‌الله در سرعت بخشیدن به تشخیص هویت مالکین و مستأجرین منازل تهران و حومه ضمن جلوگیری از فرار ضدانقلابیون، دادستانی انقلاب اسلامی مرکز را در انهدام سریع‌تر مراکز فساد و جلوگیری از توطئه گروهک‌های امریکایی یاری خواهد کرد.»[۲۶]

گزارش- 594

به حکم دادگاه انقلاب ارتش، سید مهدی مهدوی و سرهنگ قاسم حسینی از همدستان صادق قطب‌زاده، به جرم برقراری ارتباط با بیگانگان، ارائه اطلاعات کشور به آنان و همدستی با صادق قطب‌زاده برای اجرای عملیات براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران، به اعدام محکوم شدند. این حکم امروز اجرا شد. حسین شاه‌ویسی و داراب فروزان نیز به حبس ‌ابد، مهدی زارع 15 سال، سرهنگ جواد نجفی 10 سال، سرهنگ محمود زرین‌خامه 10 سال، جواد مناقبی 8 سال و اخراج از کسوت روحانیت و شاپور پژوهنده 2 سال حبس محکوم شدند. پرونده‌های مسعود ریاضی، عبدالرضا حجازی و احمد عباسی نیز برای تکمیل مدارک به دادسرا ارجاع شد.[۲۷]

گزارش- 595

امام خمینی در سخنرانی کوتاهی در جمع مدیران خبرگزاری جمهوری اسلامی، بر صداقت در بیان رخدادها، حساسیت موقعیت جمهوری اسلامی در نظام بین‌الملل، نحوۀ مقابله با هجوم تبلیغاتی رسانه‌های غربی و رشد اسلام در جهان تأکید کردند. در قسمتی از سخنرانی ایشان آمده است: «آنچه که در خبرگزاری‌ها مهم است کیفیت آن است، زیرا هرکدام به‌راستی و راستگویی نزدیک‌تر باشند، شوق انسان را به گوش دادن بیشتر می‌کنند. در جمهوری اسلامی باید صادقانه تمامی اخبار و خصوصاً مسائل مربوط به جنگ و نحوۀ برخورد دولت‌های بزرگ با ملت ایران، برای مردم بازگو شود. امروز کارهای ایران مورد توجه دنیا و خبرگزاری‌ها و مطبوعات و رادیو و تلویزیون‌هاست و همۀ آنها مراقب هستند که چیزی پیدا نموده و با اضافات و دروغ‌پردازی‌ها به جمهوری اسلامی صدمه وارد سازند و با مصاحبه‌های صددرصد دروغ با افراد مغرض و با اظهارنظرهای بی‌مورد دربارۀ افراد، می‌خواهند اذهان مردم را منحرف سازند؛ و یکی از چیزهایی که زیاد روی آن تبلیغ می‌کنند مسئلۀ انقلاب و اسلام است، چراکه مسلّم است اگر اسلام رشد پیدا کند جلوِ خائنین را می‌گیرد و اگر ما می‌گوییم که انقلاب باید صادر بشود، یعنی اسلام در همه جا رشد پیدا کند و ما بنا نداریم در جایی دخالت نظامی کنیم.»[۲۸]

گزارش- 596

مهندس میرحسین موسوی نخست‌وزیر ایران امروز پس ‌از جلسه هیئت دولت، در مصاحبه‌ای اختصاصی با خبرنگار جمهوری اسلامی شرکت کرد و به سؤالات وی دربارۀ پیشنهاد رئیس‌جمهور در مورد تشکیل کنفرانس سران کشورهای اسلامی، اعتراف صدام به فساد موجود در هیئت حاکمه عراق، لایحۀ نحوۀ فعالیت بخش خصوصی و شایعۀ منافقین مبنی بر اخذ مالیات از مالکین پاسخ داد. متن پرسش و پاسخ روزنامه جمهوری اسلامی با نخست‌وزیر بدین شرح است: «رئیس‌جمهور کشورمان در دیدار با سفرا و کارداران کشورهای اسلامی خواستار تشکیل کنفرانس سران کشورهای اسلامی شدند، این کنفرانس به چه منظوری تشکیل خواهد شد؟» نخست‌وزیر: «در حقیقت ریاست جمهوری محترم کشورمان خواسته‌اند با این پیشنهاد به یکی از نقاط ضعف کنفرانس سران عرب در فاس اشاره کنند. در کنفرانس فاس آن چیزی که نبود، اسلامی کردن مسئله قدس و سرزمین‌های اشغالی بود. با اسرائیل و امپریالیسم امریکا، با تکیه بر ایمان ملت‌ها و اتحاد و اتفاق میان مسلمانان می‌توان جنگید. همان‌طوری که آقای رئیس‌جمهوری اشاره کردند، کنفرانس فاس روی مسئله ‌نژاد تکیه کرده که خود این یک مسئله انحرافی است و در رابطه با اسرائیل تا کنون کارساز نبوده است. طبیعتاً همان‌طوری که بارها تا کنون گفته شده، در کشور ما اعتقاد بر این مسئله است که امریکا و اسرائیل قبل از اینکه در مقابل این و آن کشور قرار گیرند باید در مقابل یک میلیارد مسلمان قرار گیرند.» «نظر شما در مورد اعتراف صدام به فساد موجود در هئیت حاکمه عراق و تصفیه بعضی از اعضای حزب بعث چیست؟» «اساساً حکومت بعثی عراق بر پایه فساد بنا شده، به‌خاطر اینکه آنچه در تشکیلات رژیم بغداد مطرح نبوده روی آوردن به ارزش‌های متعالی انسانی بوده است. یکی از عناصر اعتقادی رژیم بعث عراق مسئله نژادگرایی است. نژادگرایی تجربه تلخی در تاریخ بشریت داشته است. هیتلر که به‌مراتب قدرتش از صدام بیشتر بود، سرکوب شد. الان هم مسئله نژادگرایی وجه مشترک تمام حکومت‌های استکباری است که خودشان را از نژاد برتر می‌پندارند و حکومت‌های خودشان را دارای رسالتی برای متمدن کردن کشورهای به اصطلاح بی‌تمدن می‌دانند. آنچه که مضحک و در عین حال دردآور است، این است که همین احساس به‌صورت پوچ و کوچکی در میان کشورهای جهان سوم برای عدم اتحاد در میان این کشورها وجود دارد.» «قسمت‌هایی از لایحۀ نحوۀ فعالیت بخش خصوصی که اخیراً در شورای عالی اقتصاد به تصویب رسیده چه تأثیری در بهبود وضع اقتصادی کشور خواهد داشت؟» «شورای اقتصادی بیشترین وقتش را در 7،8 ماهه اخیر روی برنامه‌ریزی و بحث در مورد زیرساخت‌های اقتصادی کشور گذاشته است. دولت هم در رابطه با بحث زیرساخت‌های اقتصادی، زیر بیشترین فشارها قرار گرفته، بدین خاطر که در مورد زیرساخت‌های اقتصادی حساسیت عمومی در میان اقشار جامعه ما وجود دارد که این نیز یک مسئله طبیعی است، خوشبختانه با تحمل این سختی‌ها و دشواری راه، شورای اقتصاد با پیگیری این مسئله توانست به مرحله‌ای برسد که می‌توانیم بگوییم که مرحله نوینی در تاریخ تشکیل شورای اقتصاد است. یکی از لوایح زیر ساخت‌های اقتصادی کشور است که همان نحوه فعالیت بخش خصوصی است الان به مرحله نهایی در شورای اقتصاد رسیده و این نحوه فعالیت‌ها دقیقاً منطبق بر موازین اسلامی است ... بعد از لایحه نحوه فعالیت بخش خصوصی، بلافاصله بحث در مورد نحوه فعالیت‌های بخش تعاونی در شورای اقتصاد را شروع می‌کنیم که متن آن تهیه شده و بررسی خواهد شد. بعد از آن مسئله توزیع مطرح خواهد شد که طبیعتاً می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلاتی باشد که مردم با آن درگیر هستند و سپس مسئله مالیات‌ها که جز زیر ساخت‌های اقتصادی کشور است، در شورای اقتصاد مطرح خواهد شد. ... صرف نظر از مسئله تعیین فعالیت‌های بخش توزیع که الان دچار مشکلاتی از این نظر هستیم، وضع اقتصادی‌مان بسیار عالی ا‌ست. اگر وضعیت اقتصادی کشور ما با کویت که یک کشور کوچک با درآمدهای عظیم نفتی است، مقایسه کنیم، می‌بینیم که یک‌‌ ورشکستگی عمومی در آنجا و حتی در سایر کشورها وجود دارد. یا اگر نرخ تورم ما با کشورهای همسایه مقایسه شود، یا با کشور مکزیک که در جنگ هم نیست، [اما] با 90 درصد تورم روبه‌رو است. ما الان تورم را در شرایط جنگی در حد بین 15 ـ 16 درصد مهار کرده‌ایم و این نشان‌دهنده سلامت اقتصاد کشور است. ... با اینکه ضدانقلاب زیاد فعالیت می‌کرد تا نشان دهد که امنیت قضایی و اقتصادی وجود ندارد، تعداد شرکت‌هایی که الان ثبت می‌شود، به مراتب حتی بیشتر از سال‌های قبل از انقلاب است. [این امر] نشان‌دهنده وجود امنیت اقتصادی در کشور و احساس امنیت در میان مردم است. گرچه ممکن است به‌خاطر کمبود ارز و یا سیاست‌های دولت روی بخش‌هایی فشار وارد شود، ولی در مجموع احساس امنیت اقتصادی در میان مردم وجود دارد. تقدیم این لایحه به مجلس حتی قبل از تصویب آن مسئله امنیت اقتصادی را محکم‌تر خواهد ساخت و برای مردم روشن خواهد شد که سیاست‌های دولت در این زمینه چیست. لایحه نحوه فعالیت بخش خصوصی یک سند معتبری است که از سوی دولت منتشر می‌شود و تبیین‌کنندۀ سیاست‌های دولت در مورد مسائل اقتصادی است و مسلماً به شکوفایی اقتصاد کشور و رسیدن به خودکفایی کمک خواهد کرد.» «منافقین و دیگر گروه‌های ضدانقلاب در رابطه با اطلاعیه دادستانی که از مالکین خواستار شناسایی مستأجرین خود شده ‌است، شایع کرده‌اند که این کار به‌خاطر اخذ مالیات از مالکین صورت می‌گیرد، نظر شما دراین مورد چیست؟» «من به‌عنوان رئیس دولت رسماً این شایعه را تکذیب می‌کنم. ملت قهرمان و ایثارگرمان مطمئن باشند که سیاست‌های دولت مثل گذشته صریح و روشن است و اگر قرار بود که مالیاتی گرفته بشود صریحاً با مردم درمیان می‌گذاشتیم و یقین هم داریم که مردم نیز از این کار دریغ نمی‌وزرند و لزومی ندارد که ما به حیله متوسل شویم. دولت الان در وضعیت بسیار نیرومندی قرار دارد و بالاتر از این حرف‌ها است که بخواهد دست به این حیله‌ها بزند و مردم را بفریبد. ما بارها این مسئله را عنوان کردیم که دولت بدون مردم چیزی نیست. این شایعات منافقین است که از این مسئله احساس خطر کرده‌اند و به دست و پا افتاده‌اند تا مفری برای خودشان بیابند. با اطلاعاتی که ما در ‌دست داریم یکی از عمده مسائل گروهک‌های ضد‌انقلاب مسئله مسکن هست و از این نظر دچار تنگنای شدیدی هستند. طبیعتاً با این اقدام و حمایت و همکاری مردم تفاله‌های باقیمانده گروهک‌ها را در داخل کشور از بین خواهیم برد.»[۲۹]

گزارش- 597

اخیراً برخی نشریات و رادیوهای خارجی در تحلیل‌‌های خود دربارۀ جنگ ایران و عراق، به موضوع آغاز جنگ از طرف عراق و کمک‌های مالی کشورهای عربی به این کشور اعتراف کرده‌اند. روزنامۀ انگلیسی زبان مسلم چاپ پاکستان، در مقاله‌ای دربارۀ فعالیت و نقش مجامع بین‌المللی در جنگ ایران و عراق نوشت: یکی از ناکامی‌های جوامع بین‌المللی به‌ویژه جهان اسلام این بود که تجاوز آشکار رژیم عراق علیه ایران را محکوم نکردند. بعضی از کشورها نه تنها میلیاردها دلار برای ادامۀ جنگ در اختیار رژیم عراق قرار دادند، بلکه سعی داشتند که آن را جنگ بین شیعه و سنی و عرب و عجم جلوه دهند، اما موفق نشدند. این روزنامه ادامه می‌دهد: دولت عراق نیز کوشید تا با برگزاری کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد و کسب پرستیژ سیاسی بر ایران برتری یابد، ولی ناکام ماند.[۳۰] رادیو بی.بی.سی نیز در تشریح مواضع و عملکرد کشورهای عربی حاشیۀ خلیج ‌فارس به کمک‌های بیست میلیارد دلاری عربستان سعودی و کویت به عراق اشاره کرد و در گزارشی دربارۀ جنگ ایران و عراق به نقل از خبرنگار خود ـ که چندی پیش از چند کشور حاشیۀ خلیج ‌فارس بازدید کرده است ـ گفت: «دو سال قبل هنگامی‌که عراق به‌طور غیرمترقبه جنگ با ایران را آغاز کرد، سایر کشورهای عربی در حاشیۀ خلیج ‌فارس، تنها از این اظهار تأسف کردند که روابط دو کشور مسلمان بدان تیرگی گرائیده که به جنگ مسلحانه انجامیده است. امید این کشورها بر آن بود که ایران و عراق اختلافات خود را از طریق مذاکرات حل خواهند کرد. قابل فهم بود که چنین رفتاری خوشایند ایران نباشد. اراضی وسیعی از ایران از جمله خرمشهر بزرگ‌ترین بندر کشور، به دست عراق افتاده بود و مذاکره در این زمینه، به معنای دادن امتیاز به عراق برای ترک اراضی ایران بود. علاوه‌بر آن درحالی‌که برخی از کشورهای حاشیۀ خلیج ‌فارس مانند امارات عربی بی‌طرفی کامل را در حرف و عمل حفظ کردند، ولی کشورهای دیگری به‌ویژه عربستان سعودی و کویت، محرمانه به کمک‌های مادی به عراق پرداختند. به گفته ناظران تا بهار امسال، در مجموع رقمی معادل بیست میلیارد دلار از طرف عربستان و کویت در اختیار عراق گذاشته شده است تا این کشور را قادر سازد علی‌رغم کاهش شدید درآمدهای نفتش، جنگ با ایران را ادامه دهد.»[۳۱]

گزارش- 598

چگونگی هجوم عراق و حمایت کشورهای عربی از این کشور، اوضاع نابسامان داخلی ایران هنگام حملۀ ارتش عراق، تمهیدات عراق برای هجوم به ایران، اهداف عراق از تجاوز به ایران، مقاومت مردم ایران در برابر تجاوز عراق، پاگرفتن قدرت نوپای نظامی در ایران و شروع عملیات‌های آزادسازی، به‌هم‌خوردن موازنه نظامی در عرصۀ نبرد به نفع ایران و نقش ایمان و معنویت در جبهۀ متحول‌شده ایران، محور‌های مقاله‌ای است با عنوان "ایمان علیه تانک‌ها" که مجلۀ ژون‌آفریک فرانسه آن را چاپ کرده است.[۳۲]

گزارش- 599

نیروی ضربتی ناوگان ششم امریکا امروز برای پیاده کردن تفنگداران امریکایی در بیروت، وارد آب‌های لبنان شد. به گزارش آسوشیتدپرس این دومین مأموریت نیروهای امریکایی در ماه جاری در پایتخت جنگ‌زدۀ لبنان است. در این حال رادیوی دولتی لبنان گفت: هزار و دویست تفنگدار امریکایی در بندر بیروت پیاده شده و در حاشیة جنوبی پایتخت لبنان مستقر گردید. به گزارش رادیوی دولتی لبنان درحالی‌که نیروهای امریکایی به بندر بیروت نزدیک می‌شدند، نیروهای اسرائیلی از فرودگاه بین‌المللی بیروت که از هفت ژوئن بسته بوده است، خارج می‌شدند. شرط اصلی اسرائیل برای ترک فرودگاه این بود که مستقلاً یک باند پرواز برای هواپیماهای اسرائیلی در اختیار داشته و یک هواپیمای اسرائیلی تحت حفاظت چهار سرباز در فرودگاه مستقر شود. یکی از مشاوران شفیق ورزان نخست‌وزیر لبنان گفت: روز سه شنبه در آخرین دقایق موافقت شد که زره‌پوش‌ها و توپخانه سنگین ارتش اسرائیل از فرودگاه بیروت خارج شوند و راه را برای ورود تفنگداران دریایی امریکایی به فرودگاه بیروت باز کنند تا نیروهای ارتش امریکا در فرودگاه مستقر شوند. وی گفت: اسرائیل به‌منظور به‌کارگیری هرگونه فعالیت نظامی یا اهداف غیرنظامی قادر نخواهد بود مستقلاً از فرودگاه بیروت استفاده نماید. همچنین دیگر اسرائیل در فرودگاه بیروت باقی نخواهد ماند، بلکه فرودگاه بیروت به‌طور کامل در اختیار ارتش امریکا قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر یونایتدپرس گزارش داد، ریگان رئیس‌جمهور امریکا گفت: تفنگداران دریایی امریکا تا زمانی که نیروهای اسرائیل و سوریه از لبنان خارج شوند، از بیروت خارج نخواهند شد. ریگان خاطرنشان ساخت که توقف تفنگداران در بیروت یک تعهد نامحدود است، زیرا نمی‌توان قضاوت کرد که رئیس‌جمهور جدید لبنان چه زمانی قادر خواهد بود که کنترل خود را بر کشور برقرار کند. ریگان گفت: این برعهده دولت لبنان است که بگوید چه زمانی به سربازان امریکایی فرانسوی و ایتالیایی نیاز ندارد. هنگامی که رئیس‌جمهور جدید لبنان بگوید اوضاع را تحت کنترل دارد ما از این کشور خارج خواهیم شد. ریگان افزود: نشانه‌هایی در دست است که گواهی می‌دهد اسرائیل و سوریه می‌خواهند نیروهای خود را هر چه زودتر از لبنان خارج کنند. "هنری کاتو" سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا قبلاً به خبرنگاران گفته بود تفنگداران در فاصله مناسبی از پایگاه اصلی خود در فرودگاه در جنوب شهر مستقر خواهند شد. به گفته کاتو، بین 1200 تا 1800 تفنگدار با پنج کشتی آبی ـ خاکی در ساحل بیروت پیاده خواهند شد. گزارش‌های رسیده از بیت‌المقدس حاکی است، "ساموئل لوئیس" سفیر امریکا و آریل شارون وزیر دفاع اسرائیل توافق کرده‌اند که نیروهای اسرائیلی از فرودگاه بین‌المللی بیروت عقب‌نشینی کنند و فرودگاه بیروت را در اختیار امریکایی‌ها بگذارند. در همین حال خبرگزاری فرانسه گزارش داد، منابع نزدیک به وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) گفتند، با توجه به رویدادهای لبنان امریکا تصمیم گرفته است حضور نظامی خود را در مدیترانه را تقویت کند. منابع نظامی گفتند، ناو هواپیمابر "امریکا" و پنج ناو همراهش دستور گرفته‌اند "پورتث‌موث" در جنوب انگلیس را ترک و به سوی مدیترانه رهسپار شوند تا به ناو هواپیمابر "ایندیپندنس" ملحق گردند. از سوی دیگر یک هزار و هشتصد تفنگدار دریایی امریکا که در مانورهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی "ناتو" در اسکاندیناوی شرکت داشته‌اند نیز دستور گرفته‌اند بی‌درنگ به‌سوی مدیترانه عزیمت کرده و به یک هزار و هشتصد تفنگدار امریکایی که در حال حاضر در این منطقه به سر می‌برند، ملحق شوند. یک هزار و دویست تن از این تفنگداران امروز در چارچوب نیروی چند‌ملیتی در بیروت پیاده شدند.[۳۳]

گزارش- 600

نخست‌وزیر اسرائیل امروز اذعان کرد که دولتش از وقوع قتل عام آوارگان فلسطینی در اردوگاه‌های صبرا و شتیلا آگاه بوده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه از بیت‌المقدس، مناخیم بگین نخست‌وزیر اسرائیل گفت: هیچ یک از اعضای دولت از جمله شخص وی و آریل شارون وزیر دفاع نمی‌توانند در برابر کمیسیون ویژه‌ای که پیرامون قتل عام فلسطینی‌ها تشکیل شده، خود را بی‌اطلاع معرفی کنند. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در برابر کمیسیون روابط خارجی پارلمان این رژیم گفت: هیچ‌کس نمی‌تواند مدعی شود که از قتل عام فلسطینی‌ها مطلع نبوده است. بگین در این مصاحبه حزب کارگر را که جناح مخالف دولت است به خاطر عنوان کردن شعار "بگین قاتل است" در تظاهرات روز شنبه گذشته به شدت مورد حمله قرار داد. بگین حزب کارگر را به شایعه‌پراکنی در مورد نحوه شرکت نیروهای اسرائیلی در قتل عام فلسطینی‌ها متهم کرد.[۳۴] ضمیمۀ گزارش 598 متن مقاله مجله ژون‌آفریک بدین شرح است: دو سال است که صدام حسین ارتش خود را به جنگ علیه ایران بسیج کرده است. درحالی‌که در 22 سپتامبر 1980، بمب‌افکن‌های عراقی در حال بمباران فرودگاه‌های ایران از جمله فرودگاه تهران بودند، 12 تیپ عراقی که اغلب آنها زرهی یا مکانیزه بودند، در جبهه‌ای به طول 800 کیلومتر، از قصرشیرین تا خرمشهر، در مرز ایران پیشروی کردند. به نظر رهبران عراقی، این عملیات می‌باید حالت یک گردش نظامی به خود می‌گرفت. آنها که از حمایت بی‌دریغ عربستان سعودی، کشورهای نفتی و حمایت غیرعلنی ایالات متحده برخوردار بودند، می‌پنداشتند که ضربۀ ‌نهایی را به نظام جمهوری اسلامی وارد خواهند کرد. نظامی که 18 ماه از تولد آن نمی‌گذشت و در لبۀ پرتگاه قرار داشت. رژیم تهران که از یک طرف در مبارزه با سلطنت‌طلبان، چپ‌گرایان و منافقین و از طرف دیگر در مسئلۀ گروگان‌های امریکایی گرفتار بود، ‌باید مانند یک میوۀ رسیده، ساقط می‌شد. افکار بین‌المللی به‌علت خصومتی که نسبت به جمهوری اسلامی داشتند، سکوت اختیار کرده بودند، سکوتی که رژیم بغداد می‌توانست بر روی آن به‌عنوان یک وضعیت مساعد برای خویش، حساب کند. ارتش ایران مانع اساسی نبود، این ارتش به دلیل سوء‌ظن‌های مقامات مملکتی، تضعیف شدن در نتیجۀ تصفیه‌ها، محروم شدن از فرماندهان خود، محدود شدن از لحاظ وسایل منهدم‌شده و همچنین به دلیل محاصرۀ اقتصادی امریکا، می‌باید که با اولین ضربه فرو می‌ریخت و باقی‌ماندۀ آن نیز به ارتش عراق ملحق می‌شد و به طرف تهران حرکت می‌کرد. فرماندهان بغداد بر روی کردهای قاسملو و همچنین اعراب خوزستان حساب می‌کردند. آنها باید از عراقی‌ها به‌عنوان ناجیان خود استقبال می‌کردند. از لحاظ لجستیکی عراق کاملاً آراسته شده بود، مقادیر زیادی وسایل پیچیدۀ نظامی ساخت شوروی، فرانسه، انگلستان، ایتالیا و... جمع‌آوری شده بود و به‌علت تنوع منابع، این تسلیحات احتیاجات عراق را تأمین و تضمین می‌کرد. بنابراین، تمام شرایط برای یک پیروزی سریع، حداقل بر روی کاغذ فراهم شده بود. استان خوزستان ‌باید در همان هفته‌های اول جنگ سقوط می‌کرد، یک حکومت موقت در اهواز مستقر می‌شد و تجزیۀ این استان و الحاق آن به ملت عرب را اعلام می‌کرد. این پیروزی آسان، مجالی فراهم می‌کرد تا نشان‌ها و علائم ارتش‌های اعراب که به‌وسیلۀ چندین شکست نظامی در برابر اسرائیل، کدر شده بود، دوباره بدرخشند و به صدام موقعیتی می‌داد که رسماً خود را رهبر جهان عرب بنامد، پستی که بعد از مرگ ناصر خالی مانده است. ولی حقیقت چیز دیگری بود. عراقی‌ها بعد از به دست آوردن چندین موفقیت موقت در مقابل ارتش ایران که تنها می‌توانست در برابر دو تیپ عملیاتی ایستادگی کند، با یک مقاومت پرکینۀ مردمی روبه‌رو شدند. عرب‌های خوزستان که می‌بایست با آغوش باز از عراقی‌ها استقبال می‌کردند، با اسلحه در مقابل آنها ایستادند و تنها بعد از پنج هفته نبرد خونین خیابانی و خانه به خانه، عراقی‌ها موفق به گرفتن خرمشهر شدند و پیشروی آنان در جنوب، علی‌رغم صف‌آرایی 60 هزار سرباز و یک هزار تانک، در آبادان متوقف شد. در نتیجه جبهه‌های دیگری در قسمت‌های شمالی، اهواز، دزفول، قصرشیرین و... به وجود آمدند. در 26 اکتبر، آنها دزفول را با موشک‌های زمین به زمین بمباران می‌کنند و در اوایل سال 1981 (زمستان 1359)، ارتش بعثی با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شود. آنها علی‌رغم بمباران شدید اهواز، آبادان و... برای تسلیم ساختن مردم، نمی‌توانند به مقصود خود برسند. در اواخر ماه مارس جبهه تثبیت شده و حمله و ضدحمله از هر طرف شروع می‌شود. در اواخر تابستان، عراقی‌ها ابتکار و رهبری جنگ را از دست می‌دهند و تنها امکان چند عملیات محدود آن‌هم تدافعی، نه تهاجمی را به دست می‌آورند. در 28 سپتامبر 1981 (6 مهر 1360)، در جریان درگیری چرخش واقعی رخ می‌دهد. رأس ساعت 12 نیمه‌شب، تیپ 77 ارتش ایران به پشتیبانی واحدهای پاسداران و نیروهای بسیج، حملۀ غافلگیرانه‌ای را به دارخوین در 30 کیلومتری آبادان، آغاز می‌‌کنند و بعد از عبور از منطقه مسطحی که عراقی‌ها در مستحکم‌ کردن آن کوتاهی کرده بودند و نیز مسدود کردن راه‌ها از طرف شرق، نیروهای ارتش ایران با دادن تلفات و ضایعات بسیار کم، زمین‌های اشغالی را باز پس می‌گیرند و محاصرۀ آبادان که یک سال طول کشیده بود، شکسته می‌شود. جاده‌های استراتژیک آبادان ـ ماهشهر و آبادان ـ اهواز آزاد می‌شوند. مناطق اشغال‌شده به‌وسیلۀ عراقی‌ها در شرق رودخانۀ کارون کم می‌شود. نیروهای بعثی متحمل ضایعات و تلفات سنگینی می‌شوند. ضایعات عراق در این عملیات شامل یک هزارنفر کشته، دو هزار نفر اسیر، دو هزار زره پوش منهدم‌شده و... است. بدتر از همه روحیۀ سربازان عراقی که از چند ماه قبل سست شده بود، به طور جدی ضربه می‌خورد. در این بین، انهدام نیروگاه هسته‌ای "تموز" به‌وسیلۀ نیروی هوایی اسرائیل، یأس و ناامیدی عراقی‌ها را افزایش می‌دهد. این وضعیت روحی می‌رفت که نتایج وخیمی در برخوردهای آتی به همراه داشته باشد و تسلیم واحدها را به محض قرار گرفتن در محاصره، افزایش می‌داد. دومین تهاجم عظیم ایران به نام "طریق‌القدس" در ماه‌های اکتبر و نوامبر 1981 (مهر، آبان و آذر 1360) شروع می‌شود. منطقۀ استراتژیکی بستان در 29 نوامبر 1981 (8 آذر 1360)، به‌وسیلۀ نیروهای اسلامی آزاد می‌شود. نیروهای ایران با این عملیات خطوط منظم دشمن را به‌هم می‌ریزند و ارتباط بین نیروهای شمال و جنوب دشمن را در این منطقه قطع می‌کنند. در دسامبر 1981 (آذر و دی 1360) و ژانویۀ 1982 (دی و بهمن 1360) عراقی‌ها دست به چندین تهاجم ناامیدانه برای به دست آوردن مناطق ازدست‌داده می‌زنند. آنها نمی‌توانند تا بهار خطوط دفاعی خود را تثبیت کنند. در اواسط ماه مارس 1982 (فروردین 1361)، نیروهای اسلامی ایران دست به حملۀ جدیدی به‌نام‌ "فتح‌المبین" می‌زنند و بدین ‌ترتیب مناطق شوش و دزفول بعد از برخوردهای خونین آزاد می‌شوند. سرنوشت نیروهای اشغالگر تعیین و مسلم می‌شود که آزادی خرمشهر ـ آخرین منطقۀ مهم تحت اشغال عراقی‌ها ـ دیگر بستگی به مسئلۀ زمان دارد. در شب 29 و 30 آوریل 1982 (9 و 10 اردیبهشت 1361) عملیات "بیت‌المقدس" شروع و در 24 ماه مه 1982 (3 خرداد 1361) منجر به آزادی خرمشهر و کل استان خوزستان می‌شود. در 13 ژوئیۀ 1982 (22 تیر 1361)، عراق به نوبۀ خود اشغال می‌شود. نیروهای مسلح ایران در منطقۀ بصره ـ تنها بندر و دومین شهر مهم عراق ـ از مرز عبور می‌کنند و با مقاومت کینه‌توزانۀ ارتش بعثی روبه‌رو می‌شوند، اما ارتش اسلامی ایران قسمت اعظم نیروهای خود را در ذخیره نگهداشته است و هر لحظه می‌تواند به کمک مخالفین رژیم عراق ـ که بر سر مسئلۀ اسلام با این ارتش متفق‌اند ـ جبهه‌های دیگری را بگشاید. برای بازماندگان ارتش صدام جلوگیری از چندین حمله در آن واحد دشوار خواهد بود. درس‌های زیادی را می‌توان از این جنگ آموخت. در اوایل جنگ نسبت نیروها 1 به 20 به نفع عراق بود، کم‌کم ایران تواست این نسبت را تعدیل نماید و از لحاظ نفرات از ارتش عراق پیشی بگیرد. این جنگ نظر نخبگان نظامی را در مورد برتری تکنولوژی بر ایمان، انگیزه و قدرت جمع‌آوری را مورد سؤال قرار می‌دهد. درسی که باید در این جنگ برای اعراب قابل تفهیم باشد، این است که این جنگ نشانگر محدودیت نفوذ ابرقدرت‌ها در مورد مسئلۀ جنگ و صلح می‌باشد. با وجود محاصره‌های اقتصادی مختلف، ایرانیان موفق شدند، با جمع‌آوری حداقل وسایل مانند هواپیما و تانک تا رسیدن تسلیحات جدید ایستادگی کنند. این جنگ ولو قدرت‌های تولید‌کنندۀ جنگ‌افزار و محدودیت تصمیمات سیاسی آنها را نشان داد. همه فکر می‌کردند که سلاح‌های امریکایی ایران به علت نبود لوازم یدکی محکوم به شکست هستند، در صورتی که تا به امروز فانتوم‎های ایران به پرواز خود ادامه می‌دهند و تانک‌های "پاتون" هنوز حرکت میکنند. پیروزی ایران قبل از هر چیز معنوی است. این پیروزی چشم و گوش اعراب و مسلمانان را در مقابل شعارها و سخنرانی‌های عوام‌فریبانه رهبرانشان باز می‌کند. این رهبران از این مسئله آگاه‌اند و از قبل می‌دانند که انقلاب اسلامی می‌تواند آنها را سرنگون کند و آن هم نه با اشغال مستقیم سرزمین آنها، بلکه به‌وسیلۀ ایمان ایرانی‌ها که به ملتشان نشان می‌دهد قادر به این کار است.[۳۵]


منابع و مآخذ روزشمار 1361/07/07

  1. سند شماره 17118 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه نجف (رکن 3)، به قرارگاه ظفر (رکن 3)، 7/7/1361؛ وـ سند شماره 96566 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه ظفر (رکن 3)، 7/7/1361.
  2. سند شماره 2/139 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه راوی قرارگاه ظفر، عملیات مسلم‌بن عقیل، راوی: امیر رزاق‌زاده، 29/7/1361، صص 210، 212، 218، 221، 222.
  3. سند شماره 71 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش راوی تیپ 27 حضرت رسول(ص)، عملیات مسلم‌بن عقیل، راویان: ایزدی، الماس‌خاله و شهرابی، ص 17.
  4. مأخذ 2، صص 228 و 229.
  5. روزنامه جمهوری اسلامی، 8/7/1361، ص 2.
  6. همان.
  7. سند شماره 67320 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای 386، از اداره سوم ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی (مرکز فرماندهی)، به تیمسار ریاست ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی، 8/7/1361.
  8. مأخذ 5، ص2.
  9. روزنامه اطلاعات، 7/7/1361، ص 7.
  10. واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن "رادیوهای بیگانه"، 8/7/1361، ص 7، رادیو بی.بی.سی، 7/7/1361.
  11. سند شماره 350229 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد طرح و برنامه عملیات، به دفتر سیاسی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 19/7/1361، ص 5.
  12. سند شماره 67321 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (واحد طرح و برنامه عملیات)، به ستاد مرکزی (مرکز فرماندهی)، 8/7/1361؛ وـ سند شماره 67335 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه 5 (تبریز)، به فرماندهی مرکز، 7/7/1361.
  13. سند شماره 67321 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سید الشهدا(ع)، (واحد طرح و برنامه‌ریزی عملیات) به ستاد مرکزی (مرکز فرماندهی)، 8/7/1361.
  14. سند شماره 54282 مرکز مطالعات وتحقیقات جنگ: از ستاد منطقه 7 اطلاعات، به ستاد مرکزی اطلاعات، 12/7/1361.
  15. روزنامه کیهان، 7/7/1361، ص 2.
  16. مأخذ 5، ص 2.
  17. خبرگزاری جمهوی اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 195، 9/7/1361، ص 5، اصفهان ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 8/7/1361.
  18. سند شماره 93848 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: "مرکز خبری"، نشریه شماره 112، روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه 10، 10/7/1361، صص 1 و 2؛ وـ مأخذ 17، ص 5، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 8/7/1361.
  19. مأخذ 7، ص 1.
  20. سند شماره 54287 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه 9 اطلاعات، به ستاد مرکزی اطلاعات، 13/7/1361.
  21. سند شماره 54025 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه یک ـ فرماندهی، به ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ـ فرماندهی، 25/7/1361، ص 1.
  22. سند شماره 93848 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: "مرکز خبری"، نشریه شماره 112، روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه 10، 10/7/1361، ص 2.
  23. مأخذ 17، ص 6، ارومیه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 8/7/1361.
  24. دفتر سیاسی سپاه، "رویدادها و تحلیل"، نشریه شماره 46، 11/8/1361، ص 15.
  25. مأخذ 17، ص 5، رشت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 8/7/1361.
  26. مأخذ 15، ص 18.
  27. روزنامه کیهان، 8/7/1361، ص 2.
  28. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، "صحیفه امام"، مجموعه آثار امام خمینی(س)، جلد 17، تهران: چاپ اول پاییز 1378، ص13.
  29. مأخذ 5، ص 12.
  30. مأخذ 9، ص 12، اسلام آباد ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‎های ویژه"، نشریه شماره 194، 8/7/1361، صص 13 و 14، رادیو بی.بی.سی، 7/7/1361.
  32. مأخذ 24، صص 63، 64، 57، نشریه ژون آفریک چاپ فرانسه.
  33. مأخذ 5، ص 3.
  34. همان، ص 3.
  35. مأخذ 24، صص 63 و 64 و 57، نشریه ژون آفریک چاپ فرانسه.