1361.07.14
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.07.14 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | چهارده مهر |
| تاریخ شمسی | 1361.07.14 |
| تاریخ میلادی | 6 اکتبر 1982 |
| تاریخ قمری | 18 ذی‌الحجه 1402 |
گزارش- 721
در ادامۀ عملیات مسلم‌بن عقیل، نیروهای تیپ 27 حضرت رسول(ص) امروز در عملیاتی محدود و تکمیلی در محور سان‌واپا و میان‌تنگ، موفق شدند پاسگاه استراتژیک میان‌تنگ و خاکریز مسلط به جادة آسفالتۀ مندلی به نفت‌شهر را دوباره تصرف کنند. در این عملیات 100 تن از نیروهای دشمن کشته و 200 نفر زخمی شدند. 7 تانک و نفربر و 3 خودرو آنها نیز منهدم شد و یک تانک دشمن نیز به غنیمت درآمد.[۱] پس از این عملیات نیروهای عراقی که قصد داشتند به هر نحو ممکن مناطق از دست رفته را پس بگیرند زیر فشار فرماندهان ـ که در این خصوص به تدابیر نظامی کمتر توجه داشتند ـ با آرایش مجدد تانک‌ها و زره‌پوش‌های خود و با پشتیبانی هوایی حملات خود را آغاز کردند که با هوشیاری و عکس‌العمل قاطع نیروهای خودی مواجه و مجبور به عقب‌نشینی شدند. در این درگیری ضمن کشته و مجروح شدن تعدادی از نیروهای دشمن 3 تانک منهدم شد و یک تانک به غنیمت درآمد. 2 نفر از نیروهای عراقی نیز اسیر شدند.[۲] با وجود شکست‌های ارتش عراق در عملیات مسلم‌بن عقیل، به خصوص عملیات تکمیلی امروز، رادیو صوت‌الجماهیر به نقل از اطلاعیۀ 863 ارتش عراق ادعا کرد که تحرک نیروهای ایرانی را درهم‌شکسته است. قسمتی از بیانیۀ شمارۀ 863 ستاد فرماندهی کل ارتش عراق به این شرح است: «ای امت عرب، فرزندان شما در عراق در برابر بادهای زرد وزیده از سوی ایران، همچون سدی استوار پایداری کردند. آنان به دفاع از خاک و شرف و حیثیت خویش و عزت امت عرب به پا خواستند. آنان همچنان بر پیروزی‌های خویش علیه ایران می‌افزایند، همچون پیروزی‌های درخشان نبردهای شب گذشته و صبح امروز که در جای خود یکی از سرسخت‌ترین و گسترده‌ترین نبردها بود. فرزندان عراق، تجاوز نیروهای رژیم ایران را که درصدد عبور از مرزهای بین‌المللی در منطقۀ مندلی بودند درهم‌شکستند. این تجاوز در ساعت 10:30 شب گذشته آغاز شد. ای ملت بزرگوار عراق، این تجاوز به‌طور کامل تارومار گشت و جز اسیران و فراریان هیچ‌کس از آن جان سالم به در نبرد.»[۳]
گزارش- 722
امروز برای اولین‌بار در طول عملیات مسلم‌بن عقیل هواپیماهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران وارد عمل شدند و با اجرای عملیات موفقیت‌آمیزی در این منطقه، علاوه بر بمباران مواضع دشمن در منطقۀ دو شیخ و شمال شهر مندلی، تأسیسات نظامی این شهر و اطراف آن را بمباران کردند. این هواپیماها همچنین دو قرارگاه فرماندهی را منهدم و دو تیپ ارتش صدام و تجمعات نیروهای دشمن و مهمات بسیاری را متلاشی کردند.[۴] هواپیماهای ارتش عراق نیز سه بار منطقه عملیاتی مسلم‌بن عقیل را به‌طور پراکنده بمباران کردند که خوشبختانه خسارتی نداشت. این هواپیماها در تهاجمی دیگر پایگاه فرماندهی گردان 136 از قرارگاه ظفر1 را بمباران کردند و به این پایگاه تلفات و خساراتی تحمیل کردند.[۵] در حملات هوایی امروز دشمن، یک هواپیمای میراژ عراق که قصد بمباران منطقه را داشت، هدف سلاح‌های پدافند هوایی نیروهای خودی قرار گرفت و سقوط کرد.[۶] همچنین یکی از هلی‌کوپترهای خودی نیز در منطقۀ سان‌واپا هدف آتش سلاح‌های ضدهوایی دشمن قرار گرفت و سقوط کرد.[۷]
گزارش- 723
خبرنگاران خبرگزاری‌ها و رسانه‌های گروهی خارجی صبح امروز از مناطق و ارتفاعات استراتژیک آزادشده در عملیات مسلم‌بن عقیل بازدید کردند و در مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی بر این نکته تأکید کردند که نیروهای ایران شهر مندلی عراق را ـ که در فاصلۀ پنج کیلومتری آنها قرار دارد ـ هرگز هدف آتش توپخانه‌های خود قرار نمی‌دهند. "یاسودا" از خبرگزاری ژاپنی کیودو پس از بازدید از منطقۀ عملیاتی مسلم‌بن عقیل گفت: «به نظر من سراسر منطقۀ عملیاتی در کنترل نیروهای ایرانی است و من توانستم به‌خوبی شهر عراقی مندلی را مشاهده کنم. در جبهۀ مندلی من درگیری‌های شدیدی را میان نیروهای ایرانی و عراقی مشاهده کردم و درعین‌حال که نیروهای ایران بر منطقه مسلط بودند، کوچک‌ترین شلیکی از جانب توپخانۀ ایران بر روی شهر مندلی ـ که در پنج کیلومتری ما قرار داشت ـ صورت نمی‌گرفت.» وی همچنین روحیۀ نیروهای ایرانی را بسیار خوب توصیف کرد.
یکی از خبرنگاران خبرگزاری جمهوری خلق چین نیز دراین‌باره گفت: «من شهر عراقی مندلی را از فاصلۀ پنج کیلومتری دیدم، درحالی‌که ندیدم گلوله‌ای بر روی شهر شلیک شود.» گزارشگر بنگاه سخن‌پراکنی ژاپن (ان.اچ.ک.) نیز گفت: «من شهر مندلی عراق را از ارتفاعات بالا مشاهده کردم. این شهر در فاصلۀ پنج کیلومتری ما قرار داشت. من سربازان ایرانی را می‌دیدم که در شرایط سخت می‌جنگ‌اند و همچنین ندیدم که ایرانی‌ها نقطه‌ای از شهر را هدف قرار دهند.» "پی‌یر تل‌فیه" خبرنگار خبرگزاری فرانسه نیز در حین بازدید از ارتفاعات کله‌شوان گفت: «رزمندگان ایران با ایمان به جمهوری اسلامی می‌جنگ‌اند و به آنچه برای آن نبرد می‌کنند، اعتقاد دارند، درحالی‌که عراقی‌ها این‌طور نیستند.»[۸] روزنامۀ کیهان به نقل از رادیو بی.بی.سی. نیز در این باره گزارش داد: «خبرنگار خبرگزاری فرانسه که از آن منطقه دیدن کرده می‌گوید نیروهای ایرانی به نحو مستحکمی در اطراف تپه‌های مندلی سنگر گرفته‌اند. معبرها از مین پاک شده و راه‌هایی [معابری] برای رسیدن پاسداران انقلاب و افراد بسیج به بالای تپه‌ها ایجاد شده است.»[۹]
گزارش- 724
شهر آبادان همچنان زیر آتش شدید سلاح‌های سنگین و توپخانه‌های ارتش عراق قرار دارد. امروز براثر گلوله‌‌باران شهر آبادان، چند نفر ازمردم مجروح شدند و سه منزل مسکونی نیز تخریب شد.[۱۰]
گزارش- 725
در پی ناکامی‌های ارتش عراق در عملیات مسلم‌بن عقیل، امروز دو هلی‌کوپتر ارتش عراق به حریم فضایی منطقۀ عمومی جزیرۀ خارک تجاوز کردند. این هلی‌کوپترها به محض نزدیکی به جزیره، هدف قرار گرفتند و سرنگون شدند. همچنین امروز یک موشک اگزوسه به جنوب جزیرۀ خارک اصابت کرد که عمل نکرد.[۱۱]
گزارش- 726
درگیری‌های پراکنده میان نیروهای ایران و عراق در صحنه‌های مختلف جنگ ادامه دارد. نیروهای خودی امروز با فرستادن آتش توپخانه‌های خود روی مواضع دشمن در جبهۀ مریوان تلفات و خسارت‌هایی به دشمن وارد کردند. از جمله در ارتفاعات شانه‌‌دری (روی ارتفاع هزار مرزی در غرب مریوان) یک سرباز عراقی کشته و چهار تن دیگر مجروح شدند. در همین جبهه براثر آتش خمپاره‌اندازهای نیروهای سپاه چند سنگر انفرادی و اجتماعی دشمن منهدم شد. همچنین مواضع دشمن در جبهۀ هرگنه نیز زیر آتش شدید نیروهای خودی قرار گرفت که براثر آن ده نفر از نیروهای عراقی کشته و تعدادی مجروح شدند.[۱۲] نیروهای دشمن در منطقۀ مهران نیز متحمل تلفات و خسارت‌های بسیاری شدند. یک گروه 120 نفره از نیروهای عراقی که قصد نفوذ به مواضع نیروهای خودی در جبهۀ مهران را داشتند، در درگیری شدیدی با نیروهای خودی پس از تحمل ضایعات و اسارت و زخمی شدن تعدادی از نیروهایشان مجبور به فرار شدند. پس از این حمله، هواپیماهای ارتش عراق در چند مرحله قصد بمباران مواضع نیروهای خودی در مناطق میمک و مهران را داشتند که با آتش سلاح‌های پدافند هوایی یگان‌های خودی روبه‌رو و قبل از هر اقدامی مجبور به فرار شدند. همچنین نیروهای خودی در یک عملیات نفوذی که از شب گذشته آغاز شد به مواضع دشمن در همین جبهه رخنه کرده و توانستند یک خودرو و چند سنگر اجتماعی و انفرادی و همچنین پست دیده‌بانی دشمن را منهدم کنند. در این عملیات تعدادی از نیروهای دشمن نیز کشته و زخمی شدند.[۱۳] نیروهای سپاه دهلران مستقر در جبهۀ بیات و میمک نیز سحرگاه امروز در یک عملیات چریکی با پشتیبانی آتش مؤثر خمپاره و توپ 106 موفق شدند دوازده نفر از نیروهای دشمن را به هلاکت برسانند و چندین سنگر اجتماعی و انفرادی دشمن را منهدم کنند.[۱۴] همچنین امروز در یکی از جبهه‌های غرب یک درجه‌دار و دو سرباز مسلمان از نیروهای عراقی با معرفی خود به نیروهای خودی درخواست پناهندگی کردند.[۱۵]
گزارش- 727
درگیری میان نیروهای ضدانقلاب و نیروهای مسلح ایران در شمال غرب کشور همچنان ادامه دارد و تسلط بیشتر نیروهای دولتی سبب افزایش پناهندگی نیروهای ضدانقلاب به حکومت شده است. امروز نیز شش نفر از عناصر سازمان کوموله و حزب دمکرات کردستان در حالی‌که شش سلاح ژ ـ 3 و کلاشینکف به همراه داشتند، خود را به نیروهای سپاه مریوان تسلیم و تقاضای امان‌نامه کردند.[۱۶] در ادامۀ مین‌گذاری عناصر شورشی، یک خودرو تدارکاتی ارتش در محور هنگ‌آباد و بازرگان در جنوب غربی مهاباد براثر برخورد با مین به‌کلی آسیب دید و سه تن از سرنشینان آن مجروح شدند.[۱۷] در جادۀ پیرانشهر ـ سردشت نیز براثر برخورد دو خودرو ارتش ایران با مین‌های کار گذاشته شده به دست عناصر ضدانقلاب، خودروهای مذکور منهدم و یک تن شهید و هفت تن نیز مجروح شدند.[۱۸] در همین حال، نیروهای خودی در عملیات موفقیت‌آمیزی، یکی از ارتفاعات مهم مشرف به روستاهای "اوزون‌دره"، "لاچین" و "قره‌‌چلان" و جادۀ تدارکاتی دشمن در جنوب شرقی مهاباد را پاک‌سازی کرده و روی آن مستقر شدند.[۱۹] در شهر سنندج نیز دو نفر از اعضای گروه‌های مسلح غیرقانونی که قصد داشتند خواربار و دیگر وسایل ضروری را برای همدستان خود به بیرون از شهر منتقل کنند، در کمین یک واحد عملیاتی سپاه افتادند. در این درگیری یکی از این افراد زخمی شد و دیگری فرار کرد. فرد زخمی قبل از رسیدن به بیمارستان مُرد.[۲۰]
گزارش- 728
در درگیری میان نیروهای امنیتی و نیروهای سازمان مجاهدین خلق در شهرهای مختلف کشور، خسارت‌های سنگینی به نیروهای این سازمان وارد شد. امروز در تهران، عملیات یک تیم تروریستی سازمان که قصد ترور نیروهای بسیج در دروازه دولاب (حوالی میدان خراسان) را داشت، ناکام ماند.[۲۱] همچنین نیروهای خودی یک تیم دو نفره را که قصد داشت از دام ایست‌و‌بازرسی فرار کند، پس از تعقیب‌وگریز در خیابان ولیعصر، دستگیر کردند.[۲۲] نیروهای کمیتۀ انقلاب اسلامی نیز در سطح تهران، هشت تن از عناصر سازمان را بازداشت کردند.[۲۳] در سنندج نیز نیروهای سپاه، مسئول تشکیلاتی این سازمان را در اقدامی طراحی‌شده دستگیر کردند. این فرد به‌محض دستگیری با خوردن قرص سیانور خودکشی کرد.[۲۴] از سوی دیگر در رودبار عناصر سازمان مجاهدین خلق یکی از نیروهای کمیتۀ مرکزی را ترور کرده و به شهادت رساندند.[۲۵]
گزارش- 729
سفرای جدید کشورهای کوبا و الجزایر در ایران، جداگانه با رئیس‌جمهور دیدار و استوارنامه‌های خود را تقدیم وی کردند. "لوئیس ماریس فی گوئرو" سفیر جدید کوبا، در این دیدار با اشاره به دشمن اصلی دو کشور یعنی امپریالیسم امریکا گفت: «ملت‌های ما در دوران انقلاب خود رنج‌های بسیار کشیده‌اند و توطئه‌های بی‌شماری را علیه انقلاب خود دیده‌اند و من با این دید مشترک احساس می‌کنم که اکنون در کشور خود قرار دارم.» آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور در این دیدار ضمن برشمردن ابعاد وسیع و تصور نشدنی انقلاب بزرگ اسلامی در منطقه گفت: «این حرکت عظیم جهانی لرزۀ سختی بر پیکر نیمه‌جان امپریالیسم امریکا انداخت. ما در رابطه با امپریالیسم امریکا بارها گفته‌ایم هر کشوری علیه سیاست‌های امریکا به نحوی فعالیت می‌کند و به امریکا صدمه‌ای می‌زند، دوست ما خواهد بود. انقلاب اسلامی ما به هیچ قدرتی چه بزرگ چه کوچک وابسته نیست و سیاست اصلی انقلاب ما سیاست عدم اتکا به هیچ قدرتی به جز قدرت خدا و قدرت مردم است.» دکتر "عبدالحمید اجلی" سفیر جدید جمهوری دمکراتیک الجزایر نیز در دیدار با رئیس‌جمهور ضمن ابراز خشنودی از حضور در ایران گفت: «انقلاب اسلامی ایران مورد احترام ماست و به آن افتخار می‌کنیم و امیدواریم دو کشور بتوانند با همکاری یکدیگر علیه توطئه‌ها و تهدیدهای امپریالیسم امریکا و صهیونیسم مبارزه کنند.» آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور ایران در این دیدار با اشاره به سیاست امریکا در کشورهای منطقه که به فجایع گوناگونی از جمله حملۀ صهیونیست‌ها به لبنان، تصمیمات اخیر کنفرانس فاس، جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران توسط صدام و... انجامیده است، تأکید کرد: «ما اگر بخواهیم در مقابل این حرکات امریکایی موضع انفعالی به خود بگیریم، یقیناً شکست خواهیم خورد. ما باید ابتکار عمل را در برخورد با استکبار جهانی در دست داشته باشیم.» رئیس‌جمهور افزود: «این قابل قبول نیست که امریکا هر موقع که اراده کند، اسرائیل را در جنگ با کشورهای عربی تشویق نماید و هر موقع هم مصلحت دید، آتش‌بس بدهد و او را عقب بکشد، یا اینکه عراق را تحریک نماید که به خاک جمهوری اسلامی ایران تجاوز کند و هر وقت هم مایل بود به او بگوید که جنگ را خاتمه دهد و ما هم در این بین دست روی دست بگذاریم. ما بایستی بدانیم که امریکا چگونه عمل می‌کند و ما در مقابله با او چه باید بکنیم.» آیت‌الله خامنه‌ای همچنین دربارة مواضع و سیاست‌های دولت‌های وابسته به امریکا در منطقه گفت: «آنها مثل بیمار محتضری هستند که چند صباحی با دارویی سرپا نگه داشته می‌شوند و ما معتقدیم که این جبهه قابل دوام نخواهد بود. آنها، یا ارتباطشان را با امریکا تعدیل خواهند کرد، یا منقرض خواهند شد. ما برای خنثی کردن سیاست‌های غلط آنها باید جبهۀ مترقی منطقه را تقویت کنیم.»[۲۶]
گزارش- 730
رادیو امریکا به نقل از سخن‌گوی وزارت خارجۀ امریکا اعلام کرد که دو کشور شوروی و امریکا باوجود اختلافات فراوانی که دارند بر پایان یافتن هرچه زودتر جنگ توافق دارند. رادیو امریکا دراین‌باره اعلام کرد: جورج شولتز وزیر امور خارجۀ امریکا به مذاکرات خود با وزیران خارجۀ دیگر کشورها که در سازمان ملل متحد گرد آمده‌اند ادامه می‌دهد. امروز دومین دور مذاکرات وزیر خارجۀ امریکا با آندره گرومیکو وزیر خارجۀ شوروی در نیویورک پایان یافت. بنابه گفتۀ سخن‌گوی دولت امریکا، مذاکرات وزیران خارجۀ شوروی و امریکا که در دفتر نمایندگی شوروی در سازمان ملل متحد انجام شد، بسیار جدی بود. بنابه گفتۀ این سخنگو، مقامات دو کشور دربارۀ اوضاع خاورمیانه نیز گفت‌وگو کردند، ولی با وجود اختلاف‌نظرهایی که میان دو کشور دربارۀ بحران خاورمیانه وجود دارد، امریکا و شوروی معتقدند جنگ ایران و عراق باید هرچه زودتر متوقف شود.[۲۷]
گزارش- 731
به‌دنبال موج حمایت کشورهای عربی از صدام حسین ـ که در کنفرانس سران عرب در فاس انسجام یافته بود ـ و بعد از سفر ملک حسین پادشاه اردن به عراق، امروز یاسر عرفات رئیس کمیتۀ اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین نیز وارد بغداد شد. از جزئیات این مذاکرات خبری منتشر نشده است. پس از شکست ارتش عراق در عملیات مسلم‌بن عقیل و تسلط نیروهای ایران بر شهر مندلی و جدی‌تر شدن تهدید بغداد، یاسر عرفات دومین شخصیت عرب است که به دیدار صدام می‌رود.[۲۸]
گزارش- 732
روزنامۀ سعودی الجزیره در گزارشی دربارۀ اعزام نیروهای نظامی سودان به عراق، اعلام کرد که تعداد افراد نظامی سودانی که برای "دفع تهاجم ایران به عراق" فرستاده خواهند شد 10هزار نفر است که برحسب نیازهای عراق بیشتر هم خواهد شد. این روزنامه در ادامه نوشت که فرماندهان و افراد نیروهای سودانی از نیروهای توپخانۀ سنگین، نیروهای ویژه و نیروی هوایی برای شرکت در جنگ انتخاب شده‌اند و این نیروها سلاح‌های سنگین و ابزارهای نظامی را همراه خود منتقل خواهند کرد.[۲۹] به‌دنبال اعلام آمادگی سودان برای ارسال نیرو به عراق و نیز پس از انتقاد "حزب سوسیالیست" این کشور از سیاست دولت سودان مبنی‌بر حمایت از صدام، امروز نیز سالم اعظم دبیرکل شورای اسلامی سودان با ارسال تلگرافی به جعفر نمیری رئیس‌جمهوری سودان، ضمن درخواست مؤکد از وی مبنی‌بر تجدیدنظر در تصمیمش و پرهیز از اعزام نیرو به عراق، گفت: «این اقدام نه‌تنها موجب گسترش جنگ و قتل مسلمانان در سطح وسیعی خواهد شد، بلکه تنها دشمنان اسلام و مسلمین از آن سود خواهند برد.» سالم اعظم از اینکه دولت نمیری آماده است برای جنگ خلیج فارس نیرو اعزام کند ولی در برابر اشغال لبنان و قتل عام وحشیانۀ ده‌ها هزار نفر از مسلمانان درمانده و مردان و زنان و کودکان عرب سکوت اختیار می‌کند، اظهار تعجب کرد. وی همچنین با ارسال تلگراف‌هایی به دیگر مقامات سودان، از آنها خواست تا با استفاده از موقعیت خود، نمیری را از تصمیم خود منصرف کنند.[۳۰]
گزارش- 733
کویت پناهندگان عراقی به این کشور را به عراق بازمی‌گرداند. روزنامۀ کیهان در گزارشی به نقل از منابع موثق کویتی نوشت: «هشت تن از مسلمانان عراقی که از جور و ستم صدامیان به تنگ آمده از مرز عراق قصد ورود به کویت را داشتند، توسط پلیس این شیخ‌نشین بازداشت شدند. منابع مطلع در کویت فاش ساختند، کلیه مسلمانان عراقی که به کویت پناه بیاورند، پس از بازداشت به دژخیمان بعثی تحویل داده می‌شوند. منابع موثق اظهار داشتند، یکی از جوانان مسلمان عراقی در بازگشت از ایران به کویت به جرم داشتن رسالۀ امام خمینی، در فرودگاه توسط پلیس کویت دستگیر و پس از سه روز توقیف تسلیم عراق شد، هرچند تلاش‌های زیادی برای تسلیم وی به کشور دیگری غیر از عراق انجام گرفت، این منابع افزودند، خانواده این جوان که صبح روز دوشنبه دست بسته تسلیم مأموران عراقی شد، از هم اکنون لباس عزا به تن کرده‌اند.» روزنامۀ کیهان در ادامۀ گزارش خود می‌نویسد: این اقدامات در شرایطی انجام می‌گیرد که عراق علی‌رغم درخواست کویت، از تحویل تروریست‌هایی که دست به چندین عملیات بمب‌گذاری و تخریب در کویت زده و به پناهگاهشان در عراق برگشته‌اند، خودداری کرده است.[۳۱]
گزارش- 734
روزنامۀ انگلیسی گاردین چاپ لندن در دو مقالۀ تحلیلی، تأثیر جنگ بر وضعیت اقتصادی عراق و ارسال مجدد سلاح و تجهیزات نظامی از شوروی به این کشور را بررسی کرده است. گاردین در مقالۀ اول خود به بررسی تأثیر جنگ ایران و عراق بر اقتصاد عراق پرداخت و نوشت: «عراق که از چندی پیش گرفتار تورم قابل توجه اقتصادی و با کمبود شدید نیروی انسانی کارآزموده روبه‌رو است، در حال حاضر ناچار شده است با حذف برخی برنامه‌های اقتصادی خود، تنها به اجرای پروژه‌های دست اول خود همچون برنامه‌های دفاعی، نفت و زمینه‌سازی‌های پایه‌ای برای حصول به اهداف خود پردازد. مهم‌ترین عامل قابل ذکر، اثر مخارج بسیار جنگ دو ساله بر اقتصاد این کشور است. باید خاطر نشان ساخت که جایگزینی تجهیزات منهدم‌شده و نگه‌داشتن یک ارتش فعال در جبهه‌های جنگ، در حدود یک میلیارد دلار در ماه مخارج دربردارد. هرچند سعودی‌ها و دیگر کشورهای خلیج فارس کوشیده‌اند که عراق را در جنگ با ایران با مبالغ اهدایی که گمان می‌رود در حدود 30 میلیارد دلار باشد یاری دهند، چنین به نظر می‌رسد که ذخیرۀ ارزی خارجی رژیم عراق از 30 میلیارد دلار در آغاز جنگ به 6 میلیارد دلار در شرایط کنونی رسیده است. در همین حال کاهش شدید رشد نیروی انسانی نیز که نسبت مستقیم با تعداد جوانان اعزامی به جبهه دارد، در ارتباط با کاهش تولید صنعتی، مؤثرتر از ضربات مستقیم ایران بر صنایع این کشور، شناخته می‌شود. عراق که پیش از تهاجم مغول با دارا بودن سرزمینی حاصل‌خیز، احتیاجات غذایی 50 میلیون نفر را تأمین می‌کرد، هم‌اکنون با جمعیت 5/13 میلیونی خود ناچار به خرید مواد غذایی از خارج است و میزان واردات مواد غذایی در حدود یک میلیارد دلار در سال است. اخیراً، مدیر عامل پروژۀ آبرسانی قادسیه، شکایت می‌کرد که وی قادر به تأمین تعداد کافی زارع برای به‌کارگیری حتی 5 درصد ظرفیت طرح نیست. در ژوئیه [تیر ـ مرداد] با 150 خانوادۀ مراکشی برای کار در مزارع عراق قراردادی منعقد شد. برای جبران کمبود نیروی انسانی 95 هزار خارجی من جمله ده هزار روسی در سال گذشته در عراق به کار گرفته شدند. این رقم در سال جاری به حدود 66000 نفر رسیده و گمان می‌رود، این اقدام حرکتی در جهت تکیۀ بیشتر به نیروی انسانی عراقی و احراز قابلیت مقابله با مشکلات ناشی از جنگ در آینده باشد.»[۳۲] گاردین در ادامه با اشاره به تورم 25 تا 40 درصدی عراق نوشت: «موقعیت فعلی صدام، تمامی کمپانی‌های غربی را که با عراق قرارداد دارند، دچار نگرانی شدید ساخته است. اخیراً دانمارک و سوئیس همراه با آلمان غربی تصمیم گرفته‌اند که از صدور اعتبار صادراتی برای عراق خودداری کنند. ژاپن نیز که قرادادهایش با عراق در دو سال آینده به پایان می‌رسد، قرارداد تازه‌ای با رژیم صدام امضا نکرده است. به‌دنبال عملیات رمضان، دولت انگلیس از شرکت‌های این کشور که با عراق قرارداد دارند و به‌شدت از سقوط صدام نگران شده بودند، خواست تا از رژیم صدام حمایت کنند. به همین منظور وزارت بازرگانی انگلیس قراردادهای بسته‌شده با رژیم صدام را تضمین کرد. علی‌رغم این تمهیدات، میزان صادرات انگلیس به عراق در چند ماه اخیر کاهش یافته است.[۳۳] این روزنامه در مقالۀ دیگری با عنوان "عراق برای گرفتن اسلحه روسی، کمونیست‌ها را آزاد کرد"، به ازسرگیری روابط تسلیحاتی عراق و شوروی اشاره می‌کند و می‌نویسد: «چندی پیش صدام حسین رئیس‌جمهور عراق ضمن سخن گفتن با خبرنگاران انگلیسی تأیید کرد که دولت شوروی اکنون طبق قراردادهایی که پیش از جنگ با ایران امضا شده بود، به عراق اسلحه تحویل می‌دهد. صدام جزئیاتی در این خصوص بیان نداشت، ولی با این حال سایر منابع عراق اشاره کرده‌اند که شوروی صدور اسلحه به عراق را تحت توافقی از سر گرفته است که به موجب آن عراق موافقت کرده بود که 200 تن از اعضای زندانی حزب کمونیست عراق را آزاد سازد.»[۳۴] این روزنامه افزود: «این معامله که صحت آن توسط منابع حزب کمونیست عراق در لندن تأیید شد، در پی چندین ماه مذاکرۀ مداوم در بغداد و مسکو بین مقامات برحستۀ دو کشور در ماه مه [اردیبهشت ـ خرداد] به پایان رسید. به اعتقاد ناظران، افشای عمدی این معامله [آزاد کردن کمونیست‌ها] ظاهراً به‌منظور تحت فشار قرار دادن عربستان و سایر کشورهای محافظه‌کار حوزۀ خلیج فارس است که گفته می‌شود به‌طور روزافزونی در رساندن کمک‌های بیشتر مالی به بغداد محتاطانه عمل می‌کنند. صدام حسین در عوض آزادی اعضای حزب کمونیست عراق و اعلام عفو عمومی برای تمامی کمونیست‌ها که در ماه مه [اردیبهشت ـ خرداد] صورت گرفت، از مسکو خواست تا انجام قراردادهایی را که قبل از آغاز جنگ منعقد شده بود، ازسرگیرد. گفته می‌شود سلاح‌هایی که شوروی به عراق تحویل می‌دهد، شامل جت‌های میگ-25، تانک‌های تی ـ 72 و به گفتۀ منابع آگاه موشک‌های بسیار پیشرفته است. به گفتۀ منابع مذکور، عراق به‌خاطر کمبود بسیار زیاد وسایل یدکی برای سلاح‌های روسی خود به پای میز مذاکره با شوروی کشانده شده است. مسکو پیش از این، در تلاش برای حفظ موضع بی‌طرفی خود در جنگ، از طریق کشورهای ثالث، به‌ویژه کشورهای اروپایی شرقی، اسلحۀ عراق را تأمین می‌کرد. ارسال مستقیم اسلحۀ شوروی به عراق از ماه ژوئن گذشته [خرداد ـ تیر] ازسرگرفته شد.»[۳۵]
گزارش- 735
روزنامۀ نیویورک تایمز در مقاله‌ای با عنوان "در یک جنگ فرسایشی، عراق بدون دریافت کمک تا چه مدت می‌تواند در مقابل نیروهای ایران دوام آورد؟" با اشاره به تهاجم روز جمعۀ ایران به نقل از منابع اطلاعاتی به بررسی و تحلیل وضعیت کنونی جنگ ایران و عراق، دلیل ادامة جنگ از سوی ایران و چگونگی پایان آن می‌پردازد. این روزنامه می‌نویسد: «نیروی هوایی عراق بیش از نیروی هوایی ایران در جنب‌وجوش و تلاش است و هواپیماهای جنگنده و هلی‌کوپترهای مسلح به موشک ضدتانک آن کشور به نیروهای ایران در تپه‌های شرق بغداد حمله کرده‌اند، اما نیروی هوایی ایران حملات خود را منحصر به بمباران تأسیسات نفتی عراق که با جبهه جنگ فاصله دارد، کرده است. با ادامۀ حملات و فشارهای نیروهای ایران به نیروهای عراقی، این مسئله مطرح شده است که عراق چه مدتی می‌تواند علیه نیروهای ایران که تقریباً سه برابر آن کشور جمعیت دارد بجنگد. ... شاید ایران مصمم به جنگ با عراق در طول مرز میان دو کشور تا فرسودن و از کار انداختن ارتش عراق باشد که تکیه‌گاه اصلی دولت صدام حسین است، اگر قرار باشد ارتش عراق به فرسودگی نیفتد، باید پیاده‌نظامی آزموده و واحدهای آتشبار خارجی به نیروهای آن کشور بپیوندند، در این جهت تا کنون سودان قول کمک نظامی به عراق داده است، اما کمیت و کیفیت کمک خود را مشخص نکرده است. ولی کمک و دخالت اردن که به جبهه جنگ عراق و ایران نزدیک‌تر است می‌تواند مؤثرتر باشد. به خصوص که به نظر منابع اطلاعاتی اسرائیل، ارتش بالنسبه کوچک و 65000 نفری اردن، قابل‌ترین ارتش عربی منطقه است و ملک حسین رهبر اردن حامی آشکار عراق در جهان عرب بوده و به دفعات به سایر کشورهای عربی اصرار کرده است که قول و تعهد خود را در دفاع از سایر کشورهای عربی، در قبال تجاوزات، محترم بشمارند و نیرو و تجهیزات جنگی به عراق بفرستند. تا کنون هزاران داوطلب اردنی به نیروهای عراقی در جنگ با ایران پیوسته‌اند. ... اکنون عراق به تجدید و تقویت نیروهایش نیاز دارد، اما گذشته از اذعان بر آزمودگی و آمادگی نیروهای اردنی به گفتۀ یک منبع بریتانیایی، اردن تنها کشور عربی است که می‌تواند به عراق کمک برساند، زیرا سوریه تا گردن در گرداب لبنان فرورفته است و کویتی‌ها، سعودی‌ها و کشورهای کوچک واقع در حوزۀ خلیج فارس غیر از دادن پول، کمک دیگری نمی‌توانند به عراق بکنند، ولی اگر ایران همچنان بر فشار خود به عراق ادامه دهد، پول تنها چاره‌ساز و مدد دهندۀ عمدۀ عراق نخواهد بود. ... علی‌رغم ابراز بدبینی اروپاییان از بابت حال و وضع عراق در جنگ با ایران، نیروی هوایی عراق می‌تواند ایران را به تجدیدنظر در طرح فرسوده کردن عراقی‌ها مجبور کند. به نظر افسران عالی رتبه امریکایی، حملات مکرر و موفقیت‌آمیز به تأسیسات صدور نفت ایران نظیر پایانه‌های جزیره خارک، چنان ضربه‌ای به اقتصاد ایران وارد خواهد آورد که ممکن است آن کشور به مذاکرات صلح تن در دهد.»[۳۶]
منابع و مآخذ روزشمار 1361/07/14
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش لحظه به لحظه عملیات مسلم‌بن عقیل و بازتاب جهانی آن"، نشریه شماره 6، 15/7/1361، ص 6، قرارگاه نجف ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/7/1361؛ وـ سند شماره 73683 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیات ظفر ـ رکن 3، به فرماندهی قرارگاه نجف ـ رکن 3، 13/7/1361.
- ↑ روزنامه کیهان، 15/7/1361، ص 2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 201، 15/7/1361، ص 1، رادیو صوت‌الجماهیر، 14/7/1361.
- ↑ مأخذ 2، ص 2، قرارگاه نجف؛ وـ سند شماره 2/139 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه راوی قرارگاه ظفر، عملیات مسلم‌بن عقیل، راوی: امیر رزاق‌زاده، 29/7/1361، ص 273.
- ↑ سند شماره 17185 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای شماره 7، قرارگاه نصر (ظفر)، 14/7/1361، ص 2.
- ↑ سند شماره 2/139 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفتر ثبت جنگ راوی قرارگاه ظفر در عملیات مسلم‌بن عقیل، راوی: امیررزاق‌زاده، 29/7/1361، ص 273.
- ↑ سند شماره 113104 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش امنیتی مناطقه دهگانه، از مرکز فرماندهی سپاه، به فرماندهی کل، 19/7/1361، منطقه 7، سومار، 14/7/1361.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 15/7/1361، ص 2.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/7/1361، ص 20.
- ↑ مأخذ 2.
- ↑ سند شماره 17189 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره 623، قرارگاه عملیاتی کربلا در جنوب ـ رکن2، 15/7/1361، ص 5؛ وـ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد معاونت اطلاعات سپاه پاسداران، "گزارش روزانه"، بولتن شماره 163، 25/7/1361، ص 4، منطقه9، خارک، 14/7/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش لحظه به لحظه عملیات مسلم‌بن عقیل و بازتاب جهانی آن"، نشریه شماره 7، 16/7/1361، ص 3، سنندج ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 15/7/1361؛ وـ سند شماره 113128 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش امنیتی مناطق دهگانه، از مرکز فرماندهی سپاه، به فرماندهی کل، 26/7/1361، منطقه 5، قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، مریوان.
- ↑ خبرگازری جمهوری اسلامی، "گزارش لحظه به لحظه عملیات مسلم بن عقیل و بازتاب جهانی آن"، نشریه شماره 6، 15/7/1361، ص 4، ایلام ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/7/1361؛ وـ مأخذ 2.
- ↑ مأخذ 2.
- ↑ روزنامه کیهان، 17/7/1361، ص 10.
- ↑ سند شماره 144636 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خبرنامه شماره 357، ارتباطات روابط عمومی ستاد مرکزی سپاه، 20/7/1361، ص 5.
- ↑ سند شماره 350226 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) ـ واحد طرح و برنامه عملیات، به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 17/7/1361.
- ↑ سند شماره 350150 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی پیرانشهر، به فرماندهی قرارگاه بعثت و منطقه 5، 15/7/1361.
- ↑ سند شماره 350162 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه مهاباد، به فرماندهی قرارگاه بعثت، 15/7/1361.
- ↑ سند شماره 320798 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان، به استاندار محترم استان کردستان، 15/7/1361.
- ↑ سند شماره 93847 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خبرنامه شماره 114، ارتباطات روابط عمومی ستاد مرکزی سپاه، 15/7/1361، ص 3.
- ↑ همان.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 202، 16/7/1361، ص 5، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 15/7/1361.
- ↑ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد معاونت اطلاعات سپاه پاسداران، "گزارش روزانه"، بولتن شماره 158، 19/7/1361، ص 2، منطقه 7، سنندج، 14/7/1361.
- ↑ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد معاونت اطلاعات سپاه پاسداران، "گزارش روزانه"، بولتن شماره 156، 17/7/1361، ص 1، منطقه 3، رودبار، 14/7/1361.
- ↑ مأخذ 2، ص 18.
- ↑ همان، ص16، رادیو امریکا.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 15/7/1361، ص 3، رویتر.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش لحظه به لحظه عملیات مسلم‌بن عقیل و بازتاب جهانی آن"، نشریه شماره 7، 16/7/1361، ص 8، ریاض ـ خبرگزاری خلیج، 15/7/1361.
- ↑ مأخذ 8، ص16.
- ↑ مأخذ 2، ص20.
- ↑ مأخذ 3، ص17، رادیو بی.بی.سی، 14/7/1361؛ وـ روزنامه اطلاعات، 17/7/1361، ص 12.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/7/1361، ص3.
- ↑ مأخذ 3، ص17، رادیو بی.بی.سی، 14/7/1361.
- ↑ مأخذ 23، ص2، لندن ـ خبرگزاری جمهوی اسلامی، 15/7/1361.
- ↑ مأخذ 3، صص 12 ـ 14، رادیو امریکا، 14/7/1361.